1
I. Me no aloea mendroea fache razo Jojaki andrõ, razo mado Joeda, ba so Neboekanesa, razo Mbabeli, mõi ia ba Jeroezalema, ba wanoewõ jaʼira.2 Ba ibeʼe ba dangania Jojaki razo mado Joeda Soʼaja, awõ gamagama ba nomo Lowalangi õsa, ba iʼohe ba danõ Zineara, ba gosali Lowalanginia, ba gamagama andrõ, ba ibeʼe ba mbateʼe girõgirõ andrõ chõ Lowalanginia.
3 Ba ibeʼe li razo chõ Asifena, mandroe genoni jomo, enaʼõ ifaigi ba Ndraono Gizeraëli ngaʼõtõ razo, awõ ngaʼõtõ zalaw̃a,
4 ono matoea si lõ si sala [ba mbotora] ba si no moefahaõ ba sangila watahõgõ ba si so faʼaboto ba dõdõ, si nangea mõi ngoningoni razo, ba gõdo, ba enaʼõ na ifahaõ ira ba wanoera ba ba li Ndrawa Galedaia.
5 Ba iw̃aʼõ razo gõra maʼṍchõ, fõfõ gõ razo ba fõfõ nagoe nibadoebadoenia, ba ibeʼe li, medõloe fache waʼara laʼeʼeboea ira, ba na aefa daʼõ, ba mõi ira ngoningoni razo.
6 Ba jaʼira gõi mado Joeda andrõ, ira Daniëli, Hanania, Mizaëli ba Asaria.
7 Ba ifalalini dõira mandroe genoni jomo: Tõi Daniëli, ba Belizasari, ba tõi Hanania ba Saderachi, ba tõi Mizaëli, ba Mezachi ba tõi Asaria ba Abedo-Nego ibeʼe.
8
II. Ba iw̃aʼõ sibai tõdõnia Daniëli, lõ ihalõ salacha chõnia wemanga gõ razo, ba he famadoe agoe andrõ, fõfõ nibadoebadoe razo. Ba iʼandrõ chõ mandroe genoni jomo, enaʼõ alacha lõ ihalõ salacha chõnia. (Moz. III. 11).9 Ba faloecha waʼeboea dõdõ ba faʼahachõ dõdõ Daniëli, chõ mandroe genoni jomo, ibeʼe Lowalangi;
10 ba imane zoei mandroe andrõ chõ Daniëli: Sosó dõdõgoe, ma dania safoeofoeo ami, moroi ba nono matoea bõʼõ, si faziaziaʼa chõmi, wamaigi zochõ jaʼo, razo, sangoemaʼõ gõmi, andrõ, ba ma ifaboenoeʼõ dania ndraʼõ razo, bõrõ ami!
11 Ba imane Daniëli chõ mandroe zameʼemeʼe gõ, nibeʼe mandroe genoni jomo barõ mbawa ira Daniëli, Hanania, Mizaëli ba Asaria:
12 Tema tandraigõ ba genonioe andre, foeloe bongi, enaʼõ ha sambalõ sinanõ labeʼe õma, ba idanõ, nibadoe.
13 Ba hana na õfaigi dania, he wisa nõsima ba he wisa nõsi nono matoea si mangamanga wõfõ gõ razo; ba heza zi fadoehoe dõdõoe dania, ba daʼõ õlaoe ba genonioe.
14 Ba iʼoʼõ niʼandrõra, ba itandraigõ foeloe bongi.
15 Ba me no aefa zi foeloe bongi, ba no sõchi nõsira ba no esolo ira, moroi ba nono matoea andrõ fefoe, si mangamanga wõfõ gõ razo.
16 Ba iʼotarai daʼõ, ba ifahetaʼõ mandroe sameʼemeʼe gõ gõra andrõ ba agoe andrõ, ba sinanõ ibeʼe õra.
17 Ba ibeʼe ba nono matoea andrõ si daõfa Lowalangi wangila watahõgõ ba faʼaboto ba dõdõ ngawalõ zoera fefoe, awõ ngawalõ waʼatoeatoea; ba Daniëli, ba iʼila gõi geloeaha gangilata ba eloeaha wangifi fefoe.
18
III. Ba me no iroegi inõtõ niw̃aʼõ razo, ba wamaʼeleʼõ jaʼira chõnia, ba ifaʼeleʼõ ira chõ Neboekanesa mandroe genoni jomo.19 Ba me fahoehoeo chõra razo, ba lõ ba chõra fefoe si mane ira Daniëli, Hanania, Mizaëli ba Asaria; ba mõi ngoningoni razo ira.
20 Ba ero na balazi waʼatoeatoea ba faʼaboto ba dõdõ, ba isõndra razo — ero na izofoezofoe chõra — mewoeloe lataloeʼi zeboea elemoe ba si faeta fefoe, ba mbanoeani, fefoe.
21 Ba Daniëli, ba lõ si mate na, me awena tobali razo Kiro.
1
I. Ba me no tõra dõfi razõ Neboekanesa, ba mangifi ia, ba hoemoefa dõdõnia, ba lõʼõ saʼae iʼila mõrõ.2 Ba ibeʼe li razo, lakaoni zeboea elemoe ba si faeta ba sanoto ba Dawa Galedaia, ba wangombacha chõ razo hadia wangifinia. Ba me so ira, me laʼondrasi razo,
3 ba imane chõra razo: No mangifi ndraʼo, ba no hoemoefa dõdõgoe, enaʼõ oeʼila geloeaha wangifi andrõ.
4 Ba latema li razo Dawa Galedaia andrõ, ba li Ndrawa Garamo, lamane: He razo, ja si lõ aetoe nosooe! Toenõ wangifi andrõ ba genonioe, enaʼõ maʼombachaʼõ geloeahania!
5 Ba imane razo ba Ndrawa Galedaia anrdõ: No oeʼetoeʼõ tõdõgoe: Na tebai mitoenõ chõgoe wangifi andrõ, fabaja eloeahania, ba laʼõʼõtõ ami, ba labaliʼõ obooela nomomi.
6 Ba na miʼila mitoenõ chõgoe wangifi, fabaja eloeahania, ba oja ngawalõ mboeala ba soemange seboea mitema chõgoe. Andrõ miʼombachaʼõ chõgoe wangifi andrõ, awõ geloeahania!
7 Ba lafoeli latema linia, lamane: Jamoetoenõ manõ wangifi andrõ razo, ba genoninia, ba jaʼaga dania zangoemaʼõ hadia geloeahania.
8 Ba imane chõra razo: Aboto sibai saʼae ba dõdõgoe, wa edõna mirõrõ ndraʼodo, me no mirongo, no oeʼetoeʼõ tõdõgoe:
9 Na lõʼõ sa miʼila mitoenõ chõgoe wangifigoe andrõ, ba lõ teboelõ hoekoe, niʼetoeʼõgoe chõmi, me no mamagõlõ ami, ba wolaoe faja chõgoe, ba wolimo jaʼo, irege no olifoe ndraʼõ. Andrõ mitoenõ chõgoe wangifi andrõ, enaʼõ aboto ba dõdõgoe, miʼila gõi miw̃aʼõ chõgoe, hadia geloeahania.
10 Ba latema li razo Dawa Galedaia andrõ, lamane: Samõsa lõ niha ba goeli danõ, sangila mangoemaʼõ niʼandrõ razo, ba lõʼõ gõi irai iw̃aʼõ ba zeboea elemoe ba ba zi faeta ba ba Ndrawa Galedaia zi mane daʼõ razo seboea ba sabõlõ, fefoe gofoe heza.
11 No abõlõ afõchõ niʼandrõ razo, me samõsa lõ sangila mangombachaʼõ daʼõ chõ razo, baero zi no motõi Lowalangi, ba tenga ba ngai niha si matemate so daʼõ.
12 Ba mofõnoe sibai razo, abao dõdõnia, ba ibeʼe li, ahori laboenoe zonecheneche ba Mbabeli.
13 Ba me no moebeʼe goroisa andrõ, ba wamoenoe sonecheneche andrõ, ba laʼaloei gõi Daniëli ba awõnia andrõ, ba wamoenoe jaʼira.
14
II. Ba hoemede Daniëli, si so eraʼera ba si so tõdõ, chõ Gariochi, koemandra wazoeri, si mõi mamoenoe sonecheneche ba Mbabali.15 Hoemede ia, imane chõ Gariochi andrõ, koemandra chõ razo: Hadia mbõrõ goroisa sabeʼe andrõ, nibeʼe razo? Ba me no iʼombachaʼõ chõ Daniëli mbõrõ Ariochi,
16 ba mõi Daniëli mangandrõ famonoso chõ razo, ba iʼombachaʼõ chõ razo geloeaha [wangifi andrõ] iw̃aʼõ.
17 Aefa daʼõ, ba ifoeli ia ba nahiania Daniëli ba idoenõdoenõ ba nawõnia andrõ, chõ ndra Hanania, Mizaëli, Asaria hoehoeo andrõ,
18 ba iw̃aʼõ chõra laʼagarõfi li Lowalangi ba zoroego, ba zi no tobini andrõ, enaʼõ ihachõsi tõdõ ira, fa bõi lafao dania ba zonecheneche bõʼõ ba Mbabeli Daniëli ba awõnia, wamoenoe jaʼira.
19 Ba tebokai chõ Daniëli zi no tobini andrõ ba gangilata, ba zi bongi. Ba isoeno Lowalangi ba zoroego Daniëli.
20 Hoemede ia, imane: Nisoeno dõi Lowalangi, gõtõgõtõ waʼara dania; me no chõnia waʼatoeatoea ba faʼabõlõ.
21 Jaʼia zamalalini ngaʼõtõ ba inõtõ, itimba razo ba ifoeli ifataro razo bõʼõ; ba jaʼia zameʼe faʼatoeatoea ba zatoeatoeʼa ba faʼaboto ba dõdõ ba zaboto ba dõdõ.
22 Jaʼia zamokai si no tobini sibai, ba iʼila nilaoe ba zogõmigõmi; ba haga andrõ, ba ba chõnia so.
23 Oeʼandrõ saoha gõlõ chõoe, jaʼoegõ Lowalangi ndra toeagoe, oesoeno ndraʼoegõ, me no õbeʼe chõgoe waʼtoeatoea ba faʼabõlõ, ba me no õbokai gõi chõgoe iadaʼe niʼandrõma chõoe; noa sa õbokai chõma niw̃aʼõ razo andrõ.
24
III. Ba mõi saʼae Daniëli chõ Gariochi, ba niw̃aʼõ razo famoenoe sonecheneche ba Mbabeli; mõi ia chõnia, imane chõnia: Bõi boenoe zonecheneche ba Mbabeli! Ohe ndraʼo jomo chõ razo, ba oeʼombachaʼõ geloeaha [wangifi andrõ] chõ razo.25 Ba iʼaliogõ iʼohe chõ razo Daniëli Ariochi, imane chõnia: No oesõndra niha, ba Niha Jehoeda, niʼoloiʼõ moroi ba mbanoeara, sedõna mangombacha eloeaha [wangifi andrõ] chõ razo.
26 Ba hoemede razo, imane chõ Daniëli, si no moefotõi Belizasari: Hadia, õʼila õʼombachaʼõ chõgoe hadia wangifigoe andrõ ba hadia geloeahania?
27 Ba hoemede Daniëli, imane chõ razo: Ba zi no tobini andrõ, niʼandrõ razo, ba lõ sonecheneche ba lõ si faeta ba lõ seboea elemoe ba lõ sangila eloeaha ndrõfi, sangila mangombacha chõ razo;
28 ba so Lowalangi, ba zoroego, samokai si no tobini, ba no daʼõ zamaʼeleʼõ chõ razo Neboekanesa, he wisa dania, foerida. Ba daʼõ wangifioe andrõ ba angilata hõrõoe ba wemõrõoe:
29 Jaʼoegõ razo, ba no mangerangera tõdõ ndraʼoegõ ba gasooe, he wisa maõ foerida; ba samokai si no tobini, ba no ifaʼeleʼõ chõoe he wisa.
30 Ba no tenga bõrõ waʼatoeatoea, si no so chõgoe taw̃aʼõ, ba si lõ ba niha bõʼõ fefoe, wa no moeʼoromaʼõ chõgoe; bõrõnia: enaʼõ irongo geloeaha razo, ba enaʼõ teʼombachaʼõ chõoe hadia geraʼera dõdõoe andrõ.
31 Jaʼoegõ razo, ba no õʼila, no so ba doedoema hõrõoe wamaedo niha, seboea sibai. No eboea wamaedo andrõ, ba si no eboea sibai lachõmi gõi; no moesindro fõnaoe ba sataʼoe ita wamaigi jaʼia.
32 Hõgõ wamaedo andrõ, ba no si ndroehoe mbalaki, ba totonia, awõ daʼio, ba firõ, ba taloe ba lafojo, ba tõla garamba, ba fahania, ba siʼõli, ba ahenia,
33 ba no matonga ziʼõli, ba si matonga, ba laʼoeri.
34 Ba õfaigi, ba iʼogomoezaõ aboʼa gowe — tenga moroi ba danga niha — ba gõna ba wamaedo niha andrõ, ba gahenia siʼõli ba laʼoeri, ba arasa ibeʼe.
35 Ba iʼozoemagõ moezawili, he siʼõli ba he laʼoeri, ba he tõla garamba, ba he firõ, ba he balaki, timba ndrami ba golajama mbasitõ ba wamasi, ba iʼoloiʼõ angi, tobali ezai moetõ lõ moesõndra saʼae. Ba gowe andrõ, sameʼe arasa wamaedo niha andrõ, ba manõi ba tobali hili seboea, anõnõ goeli danõ maʼasagõrõ ibeʼe.
36
IV. Daʼõ wangifi andrõ, ba dataʼombachaʼõ chõ razo hadia geloeahania;37 Jaʼoegõ razo, ba no razo jaw̃a razo bõʼõ ndraʼoegõ, nibeʼe Lowalangi ba zoroego faʼasalaw̃a ba faʼabõlõ ba faʼabeʼe ba faʼeboea dõi,
38 ba nibeʼenia barõ mbawa niha, fefoe gofoe heza so ira, awõ zaliw̃aliw̃a ba danõ, awõ wofo ba daloe mbanoea, nibeʼenia samatõrõ jaʼira fefoe: jaʼoegõ hõgõ balaki andrõ.
39 Ba foerioe dania, ba so gamatõrõw̃a bõʼõ, sambõ moroi ba chõmõ; ba aefa daʼõ, ba so zoei, si no tõla garamba, ba iroegi goeli danõ maʼasagõrõ famatõrõ.
40 Ba aefa daʼõ, ba amatõrõw̃a fanete zi tõloe, sabeʼe timba ziʼõli, si mane siʼõli, sorasa fefoe hadia ia, samoto, si manõ wa ifoefoe dania daʼõ no mege fefoe ba irasa, si mane siʼõli, forasa hadia ia.
41 Ba ahe andrõ ba toetoeroe kahe niʼilaoe, wa no matonga laʼoeri ba si matonga, ba siʼõli, ba falõaró gamatõrõw̃a andrõ [geloeahania]. Ba so sa atṍ chõnia gõi waʼabeʼe ziʼõli; jaʼia wa no õʼila, no fachõjõ ira ziʼõli laʼoeri.
42 Ba fangilaoe, wa no faroeka ira ziʼõli laʼoeri, ba doetoeroe kahe, ba jaʼia wa matonga aro, matoga lõ aro gamatõrõw̃a andrõ;
43 awõ wa no faroeka ira ziʼoli laʼoeri, õʼila: ba he lafachõjõ ira, na fahalõ ira, ba lõʼõ sa atṍ fabõbõ, si mane siʼõli ba laʼoeri, si tebai gõi tafaroeka.
44 Ba na loeo razo andrõ, ba iʼasogõ gamatõrõw̃a Lowalangi ba zoroego, amatõrõw̃a si tebai adoedoe, gõtõgõtõ waʼara, ba faʼasalaw̃a daʼõ, ba lõ mõi ba niha bõʼõ; irasa dania gamatõrõw̃a no mege fefoe, ba ihori, ba jaʼia, ba lõ teboelõ, iroegi zi lõ aetoe.
45 Si mane fangilaoe, wa aboʼa gowe ba hili — tenga moroi ba danga niha — sorasa siʼõli ba tõla garamba ba laʼoeri ba firõ ba balaki. No Lowalangi seboea zamaʼeleʼõ chõ razo, he wisa dania. Ba fangifi andrõ, ba no si ndroehoe, ba eloeahania, ba no si fadoehoe dõdõda.
46
V. Ba ifalõgoe tooe ia razo Neboekanesa, ba mangaloeloe ia chõ Daniëli, ba ibeʼe li, labeʼe zoemange chõnia ba samohoea.47 Ba hoemede razo, imane chõ Daniëli: Si ndroehoe: no Lowalangi jaw̃a Lowalangi bõʼõ Lowalangimi andrõ, ba no Soʼaja razo fefoe, ba no sangila mamokai si no tobini ia, me no õʼila õfaʼeleʼõ zi no tobini andrõ.
48 Ba ifosoemange sibai Daniëli razo; oja sibai ibeʼe chõnia boeala seboea, ba ifataro salaw̃a ia ba nõri Mbabeli maʼasara, ba ibeʼe fondrege zatoea zonecheneche ba Mbabeli fefoe ia.
49 Ba me mangandrõ Daniëli chõ razo, ba ibeʼe ba danga ndra Saderachi, Mezachi Abedo-Nego wamatõrõ õri Mbabeli. Ba Daniëli, ba lõ aefaʼaefa ba gõdo razo.
1
I. Ifafazõchiʼõ wamaedo niha Neboekanesa, famaedo anaʼa, 60 hela waʼalaw̃a ba 6 hela waʼebolo, ba ndraso, ba Doera, ba danõ Mbabeli.2 Ba ifatenge zinenge razo Neboekanesa ba zalaw̃a ba chõ ndra toea seboea ba ba goemandroe ba ba hõgõ zangoehoekoe ba ba zangirõ anaʼa ba ba zangila amachoita ba ba zangoehoekoe sato ba ba nifatarõ ba danõ misa, ba halõw̃õ chõ razo, fefoe, ifakaoniʼõ ira, ba wangaroewoesi famaedo niha andrõ, nifafazõchiʼõ razo Neboekanesa.
3 Ba owoelo zalaw̃a ba ira toea seboea ba koemandroe, awõ hõgõ zangoehoekoe ba sangirõ anaʼa ba sangila amachoita ba sangoehoekoe sato, awõ nifataro ba danõ misa, ba halõw̃õ chõ razo, fefoe, ba wangaroewoesi famaedo niha andrõ, nifafazõchiʼõ Neboekanesa, ba laʼiagõ fõna wamaedo andrõ.
4 Ba moeʼao ziʼao andrõ, eboea linia, imane: Daʼõ niw̃aʼõ chõmi, jaʼami, ha niha ami, ha soi ami ba hadia limi.
5 Ha siʼaikõ mirongo li dorofe ba li zoeroene ba li mbiola nitika sideʼide ba li mbiola nitika seboea ba li mbiola nifosinali, ba li laigi niwoewoesi, ba hadia ia na fefoe nifolī, ba mifalõgoe tooe ami, ba wangaloeloe ba waemaedo niha andrõ, nifafazõchiʼõ razo Neboekanesa.
6 Ba si lõ mamalõgoe tooe jaʼia, ba si lõ mangaloeloe, ba ladõlõ latiboʼõ ba mbaho galitõ siholahola!
7 Andrõ wa laʼanemaʼõ lafalõgoe tooe ira dozi ha niha ira ba ha soi ira ba hadia ngawalõ lira, me larongo li dorofe ba li zoeroene ba li mbiola nitika, sideʼide ba seboea ba li mbiola nifosinali, ba hadia ia na, fefoe, nifolī, ba wangaloeloe ba wamaedo niha andrõ anaʼa, nifafazõchiʼõ razo Neboekanesa.
8
II. Ba iʼanemaʼõ so Ndrawa Galedaia, sangadoegõ Niha Jehoeda.9 Hoemede ira, lamane chõ razo Neboekanesa: He razo, ja si lõ aetoe nosooe!
10 No õbeʼe goroisa, jaʼoegõ razo, enaʼõ lafalõgoe tooe ira niha, fefoe, na larongo li dorofe ba li zoeroene ba li mbiola nitika, sideʼide ba seboea ba li mbiola nifosinali ba li laigi niwoewoesi, ba hadia ia na, fefoe nifolī, ba wangaloeloe ba wamaedo niha andrõ anaʼa,
11 awõ wa nitiboʼõ ba mbaho galitõ siholahola zi lõ mamalõgoe tooe jaʼia ba si lõ mangaloeloe.
12 Ba no so ba daʼõ Niha Jehoeda, nifataromõ samatõrõ õri Mbabeli, ira Saderachi, Mezachi, Abedo-Nego. No laʼositengagõ goroisamõ niha andrõ, jaʼoegõ razo; Lowalangimõ, ba lõ lafosoemange, ba ba wamaedo niha andrõ anaʼa, nifafazõchiʼõmõ, ba lõ mangaloeloe ira.
13 Ba mofõnoe sibai Neboekanesa, abao dõdõnia, ba ibeʼe li, laʼohe chõnia ndra Saderachi, Mezachi, Abedo-Nego. Ba me laʼohe ira chõ razo, ba hoemede Neboekanesa,
14 imane chõra: Hadia, niʼodõdõgõ, jaʼami, ira Saderachi, Mezachi, Abedo-Nego, wa lõ mifosoemange Lowalangigoe, awõ wa lõ mangaloeloe ami ba wamaedo niha andrõ anaʼa, nifalaoeʼõgoe?
15 Hiza, na edõna ami mifalõgoe tooe ami, ba wangaloeloe ba wamaedo niha andrõ, nifalaoeʼõgoe, na ha siʼaikõ mirongo li dorofe ba li zoeroene ba li mbiola nitika, sideʼide ba seboea, ba li mbiola si 10 sinali, ba he li laigi niwoewoesi, ba hadia ia na, fefoe, nifolī, ba laoe; ba na lõ mangaloeloe ami, ba ladõlõ latiboʼõ ami ba mbaho galitõ siholahola, ba ha niha maõ Lowalangi, sangila mangefaʼõ jaʼami ba dangagoe!
16 Ba latema li ira Saderachi, Mezachi, Abedo-Nego, lamane chõ razo Neboekanesa: Alacha lõ matema limõ.
17 Na iʼila iʼorifi ndraʼaga Lowalangima andrõ, nifosoemangema, ba iʼefaʼõga ba mbaho galito siholahola ba ba dangaoe, jaʼoegõ razo;
18 ba na lõʼõ, ba ja aboto ba dõdõoe, jaʼoegõ razo, wa lõʼõ zoei mafosoemange Lowalangimõ, ba lõʼõ gõi mangaloeloe ndraʼaga ba wamaedo niha andrõ anaʼa, nifalaoeʼõmõ.
19 Ba mofõnoe sibai Neboekanesa chõ ndra Saderachi, Mezachi, Abedo-Nego, ojo mbawania, ba iʼoroiʼõ ladooeʼõ galitõ, mewitoe faʼabõlõnia mege, si nangea faʼaoechoenia fõna.
20 Ba ibeʼe gõi li ba zabõlõ zaradadoenia, labõbõ ndra Saderachi, Mezachi, Abedo-Nego, ba waniboʼõ jaʼira ba mbaho galitõ andrõ.
21 Ba labõbõ niha andrõ — lõ moeheta zaraew̃ara ba lembera ba baroera, ba hadia ia noecha bõʼõ — ba latiboʼõ ba mbaho galitõ siholahola.
22 Ba me no abeʼe sibai goroisa razo ba me no tõra waʼabõlõ galitõ, ba mate niha andrõ solohe mijaw̃a ira Saderachi, Mezachi, Abedo-Nego, ibeʼe holahola galitõ andrõ;
23 ba si datõloe andrõ, Saderachi ba Mezachi ba Abedo-Nego, ba aechoe si tooe ba mbaho galitõ andrõ, nibõbõ.
24
III. Ba tobali dõdõ razo Neboekanesa, ba iʼaliogõ maoso; hoemede ia, imane chõ ndra anofoelania: Hadia, tenga ha datõloe nibõbõda niha, nitiboʼõ ba galitõ? Ba latema li razo, lamane chõnia: Si ndroehoe, razo!25 Ba imane chõra: Ba daõfa oeʼila iadaʼe niha, sowaõwaõ ba galitõ, lõ bõbõ, ba lõ hadia zachozi ira, ba si samõsa, ba no hoelõ nono Lowalangi wamaigida.
26 Ba mõi ba mbawa mbaho galitõ andrõ siholahola Neboekanesa, hoemede ia, imane: He jaʼami, ira Saderachi, Mezachi, Abedo-Nego, jaʼami enoni Lowalangi Fondrege zalaw̃a, miʼae jaw̃a, miʼae ba daʼe! Ba larõi galitõ ira Saderachi, Mezachi, Abedo-Nego,
27 ba owoelo zalaw̃a ba ira toea seboea ba koemandroe ba anofoela razo, ba laʼila, wa no tebai iʼā nõsi niha andrõ alitõ, wa lõ sachozi mboera, awõ wa lõ sadoedoe noechara ba he sabõoe alitõ, ba lõʼõ, ba chõra andrõ.
28 Ba hoemede Neboekanesa, imane: Nisoeno Lowalangi ndra Saderachi, Mezachi, Abedo-Nego, si no mamatenge malaʼikania ba si no mangorifi enoninia andrõ, si no abeʼe tõdõ chõnia, ba si no manawõ oroisa razo, woloeloe botora, fa bõi lafosoemange Lowalangi bõʼõ, ba fa bõi mangaloeloe ba Lowalangi bõʼõ, ha ba Lowalangira.
29 Andrõ wa no oebeʼe goroisa: Dozi, ha niha ira, ba ha soi ira, ba hadia ngawalõ lira, ha niha zangoʼaja Lowalangi ndra Saderachi, Mezachi, Abedo-Nego, ba niʼõʼõtõ, ba omonia, ba nibaliʼõ obooela, me no lõ Lowalangi bõʼõ, sangila mangorifi niha, si mane Lowalangira.
30 Ba ifataro koemandroe seboea ba danõ Mbabeli ndra Saderachi, Mezachi, Abedo-Nego, razo.
31 Oroisa razo Neboekanesa ba niha fefoe, ha soi ira ba hadia ngawalõ lira, ba goeli danõ: Ja ahowoe ami!
32 Omasi ndraʼo, oefarongogõ dandra andrõ ba sahõlihõli dõdõda, nilaoe Lowalangi Fondrege zalaw̃a chõgoe.
33 Si no eboea sibai dandra andrõ chõnia, ba si no abõlõbõlõ sibai zahõlihõli dõdõda andrõ! Amatõrõw̃ania andrõ, ba no amatõrõw̃a si lõ teboelõ, iroegi zi lõ aetoe, ba faʼasalaw̃ania andrõ, ba gõtõgõtõ waʼara dania!
1
I. ”Jaʼodo Neboekanesa ba no sosódo ba nomogoe lõ fangaboe dõdõ, ha sambalõ faʼohahaoe dõdõ chõgoe ba gõdogoe.2 Ba mangifi ndraʼo ba tobali dõdõgoe ba tokeado ibeʼe eraʼeragoe ba gasogoe ba angilata hõrõgoe andrõ.
3 Ba oebeʼe li, laʼohe chõgoe zonecheneche ba Mbabeli, fefoe, enaʼõ laʼombachaʼõ chõgoe geloeaha wangifigoe andrõ.
4 Ba so zeboea elemoe ba si faeta ba Dawa Galedaia andrõ ba sangila eloeaha ndrõfi, ba oetoenõ chõra wangifigoe andrõ; ba lõ laʼila laʼombachaʼõ chõgoe geloeahania.
5 Ba ba gafoeriata, ba so Daniëli andrõ, sotõi Belizasari, wangohiaʼõ tõi Lowalangigoe andrõ, ba si so Eheha Lowalangi, niʼamoniʼõ, ba oetoenõ chõnia wangifigoe, oemane:
6
II. He Belizasari hõgõ zeboea elemoe, si so Eheha Lowalangi niʼamoniʼõ, oeʼila, ba sangila mamokai si no tobini, fefoe, fondrondrongo niʼilagoe ba wangifi, ba ombachaʼõ chõgoe geloeahania!7 Angilata hõrõgoe, ba gasogoe, ba oefaigi, ba hiza geoe seboea sibai, ba daloe danõ.
8 Ba tedooedooe waʼeboea geoe andrõ ba faʼesolonia; iroegi mbanoea si jaw̃a hogoenia, ba iroegi ba wondrege danõ oroma ia.
9 Boeloenia, ba no si sõchi ba boeania, ba no fahõna, dozi niha zanõndra gõra chõnia; mõrõmõrõ ba mbõrõnia zaliw̃aliw̃a ba danõ, ba loemõ, ba ba ba ndrahania, ba mangazoeni wofo ba daloe mbanoea, ba ba chõnia lasõndra gõra fefoe zonoso.
10 Ba oeʼila ba gangilata hõrõgoe andrõ, ba gasogoe, ba hiza moroi jaw̃a ba mbanoea si jaw̃a zanaro niʼamoniʼõ; moeʼao ia,
11 ibeʼe li, imane: Miʼobõ geʼoe andrõ ba mitoenga ndrahania; miboeroesi mboeloe ba mifazawili mboea! Enaʼõ moloi zaliw̃aliw̃a ba danõ ba mbõrõnia, ba he fofo ba ndrahania.
12 Ba bõrõnia, ba nirõi ba danõ, ba nirate, rate siʼõli ba tõla, ba mbenoea, enaʼõ hamboenõ ia ia namo mbanoea, ba enaʼõ iʼagaʼagā ndroeʼoe ba danõ, awõ zaliw̃aliw̃a ba danõ.
13 Tõdõ niha andrõ chõnia, ba niheta chõnia, ba tõdõ zaliw̃aliw̃a ba danõ nibeʼe chõnia, ba mewitoe fache waʼara daʼõ chõnia.
14 Nihonogõi zanaro andrõ daʼõ, ba no oroisa niʼamoniʼõ andrõ ba daʼõ, enaʼõ aboto ba dõdõ niha saoeri, wa no ba danga Wondrege zalaw̃a so waʼasalaw̃a niha ba ibeʼe chõ zomasi ia, awõ wa iʼila gõi ifataro salaw̃a wondrege zideʼide.
15 Daʼõ wangifi andrõ, me mangifi ndraʼodo, jaʼodó, razo Neboekanesa; ba jaʼoegõ, Belizasari, ba hadia geloeahania? Fefoe zonecheneche ba danõgoe, ba lõʼõ sa laʼila laʼombachaʼõ chõgoe geloeaha; ba jaʼoegõ zangila, me no so chõoe Geheha Lowalangi andrõ, niʼamoniʼõ.”
16
III. Ba tobali dõdõ Daniëli, sotõi Belizasari, ara maʼifoe, aboe dõdõnia, me mangeraʼera ia. Ba hoemede razo, imane: He Belizasari, bõi tobali dõdõoe ba wangifi andrõ, ba ba geloeahania! Ba itema linia Belizasari, imane: He Toea! Enaʼõ na si fatioe tõdõ chõoe dandrõsa wangifi andrõ, ba enaʼõ na ba nemalioe tetandrõsaigõ geloeahania!17 Eoe andrõ, niʼilaoe, salaw̃a ba sesolo, siroegi ba mbanoea si jaw̃a hogoe ba soroma iroegi ba wondrege danõ fasoei,
18 si sõchi boeloe ba si no fahõna boea, irege lasõndra gõra dozi si mõi chõnia, ba zonahia zaliw̃aliw̃a ba danõ, ba loemõ, ba ba zangazoeni fofo, ba ndraha, ba jaʼoegõ daʼõ, jaʼoegõ razo,
19 seboea ba sabõlõ, si no tedooedooe faʼeboea, iroegi ba mbanoea si jaw̃a ba siroegi ba wondrege danõ faʼabõlõ.
20 Ba fangila razo, wa so moroi jaw̃a zanaro niʼamoniʼõ, sangoemaʼõ: Miʼobõ geoe andrõ ba michõchõ, ba bõrõnia, ba mirõi ba danõ ba mirate, rate siʼõli ba tõla, ba mbenoea, enaʼõ hamboenõ ia namo mbanoea, ba enaʼõ iʼā wõfõ gõ zaliw̃aliw̃a ba danõ, iroegi mewitoe fache,
21 ba daʼõ geloeahania, jaʼoegõ razo, — no nihonogõi Wondrege zalaw̃a, nifatõrõ chõ zochõ jaʼo razo —
22 latiboʼõ dania ndraʼoegõ niha, ba ba zaliw̃aliw̃a ba danõ nahiaoe dania: boeloe ndroeʼoe labeʼe õoe, fõfõ gõ zaw̃i, ba si hamboenõ namo mbanoea ndraʼoegõ, mewitoe fache waʼara chõoe daʼõ, irege aboto ba dõdõoe, wa no ba danga Wondrege zalaw̃a so waʼasalaw̃a niha, ba iʼila ibeʼe ba zomasi ia.
23 Ba oroisa andrõ, wa lõ laboelõʼõ ba danõ mbõrõ geoe andrõ, ba eloeahania, ba si lõ teboelõ chõoe waʼarazomõ; ha siʼaikõ aboto ba dõdõoe, wa no abõlõ zoroego.
24 Ba andrõ, jaʼoegõ razo, fondrondrongo niw̃aʼõgoe chõoe: salahini horõoe andrõ faʼatoelõ dõdõ, ba olalõw̃amõ, ba salahini faʼahachõ dõdõoe zi noemana, ma atṍ ara dania waʼohahaoe dõdõoe.
25
IV. Ba itõrõ razo Neboekanesa daʼõ fefoe.26 Dõfi aefa daʼõ no mege, ba samoeza maʼṍchõ, ba manõrõnõrõ razo ba dete gõdonia.
27 Ba hoemede ia, imane: Hadia, tenga Babeli seboea andrõ daʼe, nitaroeʼõgoe banoea razo, ba waʼabõlõgoe, si no maoeloe, ba ba wangeboea lachõmigoe!
28 Ba lõ saetoe na ba mbewe razo niw̃aʼõnia andrõ, ba so li si oroi mbanoea si jaw̃a, imane: Daʼõ niw̃aʼõ chõoe, jaʼoegõ razo Neboekanesa: no aheta chõoe waʼasalaw̃amõ,
29 latiboʼõ saʼae ndraʼoegõ awõra nihá, ba ba zaliw̃aliw̃a ba danõ nahiamõ dania. Boeloe ndroeʼoe, fõfõ gõ zaw̃i, labeʼe õoe, ba mewitoe fache waʼara daʼõ chõoe, irege aboto ba dõdõoe, wa no ba danga Wondrege zalaw̃a so waʼasalaw̃a niha, ba iʼila ibeʼe ba zomasi ia.
30 Ba iʼanemaʼõ itõrõ Neboekanesa niw̃aʼõ andrõ: latiboʼõ ia banoeania ba tobali iʼagaʼagā mboeloe ndroeʼoe, fõfõ gõ zaw̃i, ba hamboenõ ia namo mbanoea, irege anaoe mboenia, timba mboe mojo, ba saʼania, ba tobali timba zaʼa wofo.
31
V. Ba me no iroegi inõtõ andrõ, ba maoso ndraʼo, jaʼodo Neboekanesa, oefaõga hõrõgoe ba ifoeli motõdõ ndraʼo; ba oeʼandrõ saoha gõlõ chõ Wondrege zalaw̃a ba oesoeno zaoeri iroegi zi aetoe ba oeʼeboeaʼõ dõinia, tõi zi so faʼabõlõ si lõ aetoe, ba faʼasalaw̃ania, ba gõtõgõtõ waʼara.32 Faja manõ fefoe niha ba goeli danõ; somasi ia ba ilaoe, he ba ngahõnõ andrõ ba mbanoea si jaw̃a, ba he ba niha ba goeli danõ; ba samõsa lõ sangila manenaw̃a jaʼia, si tola mangoemaʼõ chõnia: Hadia nilaoemõ?
33 Ba iʼanemaʼõ ifoeli motõdõ ndraʼodo ba oesõndra mangawoeli waʼeboeagoe fõna, awõ lachõmigoe, fangeboea dõi waʼasalaw̃agoe. Laʼaloei ndraʼo ira anofoelagoe ba awõgoe salaw̃a, ba ifoeli tefataro razo ndraʼodo, ba tebeʼe chõgoe waʼabõlõ, si tedooe moroi me fõna.
34 Ba ijaʼe, ba manoenõ ndraʼo ba oeʼandrõ saoha gõlõ, ba oesoeno razo ba zoroego. No si ndroehoe wolaoenia fefoe, ba he lala andrõ chõnia, ba no satoelõ, ba sanõrõ lala hocha, ba iʼila ihõndrõgõ.
1
I. Ilaoe fatome razo Belisasa, fatomesa seboea, hõnõ nikaoni awõnia salaw̃a, ba ibadoebadoe nagoe ba zi so zi hõnõ andrõ.2 Ba me no ibõrõtaigõ maboe Mbelisasa, ba iw̃aʼõ lahalõ mako anaʼa andrõ ba mako firõ, nihalõ doeania Neboekanesa ba gosali ba Jeroezalema, enaʼõ laʼamadoegõ ira razo awõnia salaw̃a ba foʼomonia ba dongania ba dõi andrõ.
3 Ba laʼohe chõnia mako anaʼa andrõ, nihalõ ba nomo Lowalangi ba Jeroezalema, ba niʼamoniʼõ andrõ, ba laʼamadoegõ ira razo awõnia salaw̃a, ba foʼomonia ba dongania ba dõi andrõ.
4 Labadoebadoe nagoe ba lasoeno nadoe anaʼa, awõ nadoe firõ, awõ nadoe tõla, awõ nadoe siʼõli, awõ nadoe eoe, awõ nadoe kara.
5 Ba ba daʼõ siʼaikõ oroma doetoeroe danga niha, sanoera ba mbagolõ nilaoe betoea, ba gamaoedoe naha wandroe, ba mbateʼe seboea nihaogõ; ba iʼila razo danga andrõ, sanoera.
6 Ba oefoesi mbawa razo ba tobali dõdõnia, ba hoelõ zadeha zolania ba manizinizi mbalõdoehinia.
7 Ba moeʼao razo, eboea linia, enaʼõ lafakaoniʼõ zi faeta ba Dawa Galedaia ba sangila eloeaha ndrõfi. Ba hoemede razo, imane ba zonecheneche andrõ, ba Mbabeli: Ha niha zangila mombaso soera ba sangila mangombacha chõgoe eloeahania, ba lafobaroe baroe loeo ba labeʼe ba mbaginia naja anaʼa, ba labeʼe fahandrona ba gamatõrõw̃a razo ia.
8 Ba mõi jomo zonecheneche andrõ chõ razo, fefoe, ba lõ sangila mombaso soera ba he fangombacha chõ razo hadia geloeaha.
9 Ba tobali sibai dõdõ razo Belisasa, afoesi mbawania, ba awõnia salaw̃a gõi, ba fawoeka manõ dõdõ.
10
II. Ba me irongo ina razo hoehoeora awõnia salaw̃a, ba mõi ia ba mbateʼe wemanga andrõ. Hoemede ia, imane chõ razo: He razo, ja si lõ aetoe nosooe! Bõi boesi dõdõoe ba bõi afoesi mbawaoe!11 So niha ba mbanoeaoe, si so Eheha Lowalangi andrõ, niʼamoniʼõ; me loeo razo doeaoe, ba no lasõndra, wa no so chõnia haga ba tõdõ satoeatoea ba faʼatoeatoea Lowalangi; ba toeaoe, razo Neboekanesa, ba no ifataro ia hõgõ ba zeboea elemoe ba ba zi faeta, ba ba Ndrawa Galedaia ba ba zangila eloeaha ndrõfi — toeaoe andrõ, jaʼoegõ razo! —
12 Me no laʼila, wa Eheha si sõchi zi so chõ Daniëli andrõ, ba faʼaboto ba dõdõ ba fangila eloeaha wangifi ba eloeaha dahõdahõ ba famokai si no tobini, chõ Daniëli andrõ, nifotõi razo ”Belizasari.” Andrõ õfakaoniʼõ Daniëli andrõ, ba iʼombachaʼõ chõoe geloeaha zoera andrõ.
13 Ba laʼohe chõ razo ba gõdo Daniëli. Ba hoemede razo, imane chõ Daniëli: Hadia, jaʼoegõ Daniëli andrõ, awõ niʼoloiʼõ andrõ, Niha Jehoeda, banoea mado Joeda, niʼoloiʼõ doeagoe razo [Neboekanesa]?
14 No oerongo ndraʼoegõ, wa no so chõoe Geheha Lowalangi, awõ wa no moeʼila chõoe haga ba faʼatarõ dõdõ ba faʼatoeatoea, si no maoeloe.
15 No faefá mege laʼohe chõgoe zonecheneche ba si faeta, ba wombaso soera andrõ, ba ba wangombacha chõgoe eloeahania; ba lõ laʼila geloeaha, tebai laʼombachaʼõ chõgoe.
16 Ba no oerongo ndraʼoegõ, wa õʼila õʼombachaʼõ geloeaha hadia ia ba õʼila õbokai zi no tobini. Ba ijaʼe, ba na õʼila õbaso zoera andrõ, ba na õʼila õʼombachaʼõ chõgoe geloeahania, ba lafobaroe baroe loeo ndraʼoegõ, ba labeʼe ba mbagioe naja anaʼa, ba labeʼe fahandrona ndraʼoegõ, ba gamatõrõw̃agoe!
17 Ba imane Daniëli chõ razo: Boeala andrõ, ba alacha lõ õbeʼe chõgoe, ba ameʼelamõ andrõ, ba hana na ba mbõʼõ õbeʼe; ba oebaso sa chõ razo zoera andrõ, ba oeʼombachaʼõ chõnia hadia geloeaha.
18 He razo! Fondrege Lowalangi andrõ, ba no ibeʼe chõ doeaoe Neboekanesa waʼasalaw̃a ba faʼabõlõ ba soemange ba faʼeboea dõi.
19 Ba ba waʼabõlõ andrõ, nibeʼenia chõnia, ba manizinizi niha fefoe, ha soi ira ba hadia ngawalõ lira, ba laʼataʼoefi ia. Tola iboenoe zomasi ia ba tola iʼorifi zomasi a; tola ibeʼe salaw̃a zomasi ia, ba tola ihõndrõgõ zomasi ia.
20 Ba me fajaw̃a dõdõnia, me tesao hochania, irege zi tenga inõtõ, ba tetimba ia ba dadaoma razo, ba aheta chõnia waʼarazonia.
21 Latiboʼõ ia awõnia nihá, ba tõdõnia, ba tobali timba dõdõ zaliw̃aliw̃a ba danõ, ba ngai galide gatoea nahiania, ba labeʼe õnia mboeloe ndroeʼoe, fõfõ gõ zaw̃i; hamboenõ nõsinia namo mbanoea, irege aboto ba dõdõnia, ba danga wondrege Lowalangi so waʼasalaw̃a niha ba somasi ia ifataro salaw̃a.
22 Ba jaʼoegõ, Belisasa, maʼoewoenia, ba no lõ niʼideʼideʼõmõ jaʼoegõ, he w̃aʼae no õrongo daʼõ fefoe,
23 no õlaw̃a Zoʼaja ba zoroego; mako andrõ, ba gosalinia, ba no õʼoroiʼõ chõoe, enaʼõ miʼamadoegõ, jaʼoegõ ba awõoe salaw̃a ba foʼomooe ba dongaoe ba dõi andrõ, wamadoe agoe; ba no õsoeno nadoe firõ, awõ nadoe anaʼa, awõ nadoe tõla, awõ nadoe siʼõli, awõ nadoe eoe, awõ nadoe kara, si lõ mangila niha, ba si lõ mamondrongo li niha ba si lõ tõdõ; ba Lowalangi andrõ, si so ba danga nosooe, ba si no balazi ba zanõrõ jaʼoegõ fefoe, ba no lõ nifosoemangeoe.
24 Daʼõ mbõrõ, wa no ifatenge doetoeroe danga andrõ, ba wanoera soera andrõ ba daʼõ.
25 Ba nisoera andrõ ba daʼõ, ba: Menē, menē, tekēl, oepharsin.
26 Ba eloeaha li andrõ, ba: ”menē”, ba: No iʼerai waʼarazomõ Lowalangi, ba no iʼetoeʼõ.
27 Ba ”tekēi”, ba: No latoelo ndraʼoegõ ba waliëra, ba no lasõndra, wa no abõlõ aoha ndraʼõegõ,
28 ”peres”, (upharsin), ba: No lafaosa gamatõrõw̃amõ ba no labeʼe ba Ndrawa Media ba ba Ndrawa Weresia.
29
III. Ba ibeʼe li Belisasa, lafobaroe baroe loeo Daniëli ba labeʼe ba mbaginia naja anaʼa andrõ, ba lafarongogõ ba niha, wa nibeʼe salaw̃a ia ba gamatõrõw̃a razo, fahandrona.30 Ba ba zi bongi andrõ, ba laboenoe Mbelisasa andrõ, razo Ndrawa Galedaia.
1
I. Ba Dario, Dawa Media, zi tobali razo, me no 52 fache, waʼatoeania.2 Ba omasi Dario andrõ, 120 ifataro koemandroe, ba gamatõrõw̃ania maʼasagõrõ, ifosasi.
3 Ba datõloe ibeʼe hõgõra toea seboea, samõsa Daniëli, enaʼõ laʼombachaʼõ ba daʼõ koemandroe andrõ, he wisa, fa bõi manõ teʼala razo.
4 Ba hõgõ zoei Daniëli, hõgõ doea seboea andrõ, ba hõgõ goemandroe fefoe, me no so chõnia Geheha seboea; ba tõdõ razo saʼae: ibeʼe barõ mbawa Daniëli gamatõrõw̃ania maʼasagõrõ.
5 Ba laʼaloei sibai ira toea seboea andrõ, awõ goemandroe, nibeʼe esoeanõ Daniëli ba halõw̃õnia famatõrõ andrõ. Ba lõ lasõndra hadia ia gesoeanõ, ba he hadia ia zi lõ sõchi, me no lõ falimosa chõ Daniëli, ba he faʼareoe ba he bõʼõnia si lõ sõchi, ba lõ lasõndra chõnia.
6 Ba lamane niha andrõ: Lõ tasõndra mbõrõ chõ Daniëli andrõ, na tenga ba woloʼõnia oroisa Lowalangira.
7 Ba mangandrõ sibai ira chõ razo, ira toea seboea andrõ, awõ goemandroe, lamane chõnia: He razo Dario! Ja si lõ aetoe nosooe!
8 No mamagõlõ ndra toea seboea fefoe ba gamatõrõw̃amõ, ba satoea ba koemandroe ba ira anofoelamõ ba koemandra, enaʼõ ibeʼe goroisa razo ba enaʼõ ifetaʼoe niha: dozi ira, na so zangandrõ hadia ia, he chõ Lowalangi, ba he ba niha, na tenga chõoe, jaʼoegõ razo, 30 wongi waʼara, ba nitiboʼõ ba lõsoelõsoe, nahia zingo.
9 Ba ijaʼe, jaʼoegõ razo, ba beʼe goroisa andrõ, ba faʼoheʼõ zoera, soera goroisa, si tebai awoeʼa, dali lala goroisa andrõ ba Ndrawa Media ba ba Ndrawa Weresia, si tebai lawoeʼai.
10 Ba ifasoeraʼõ goroisa andrõ, awõ wametaʼoe no mege razo Dario.
11
II. Ba me irongo Daniëli, wa no moebeʼe goroisa andrõ, ba mõi ia ba nomonia, ba no teboka zandrela ba mbateʼe ba zi sagõtõ chõnia, si otahõgõ Jeroezalema; ba medõloe maʼṍchõ ibalõdoehini tooe zalo, mangandrõ ia chõ Lowalanginia ba isoeno Lowalangi, lõ iboelõʼõ zi no toʼõlõ ia.12 Ba fagohi moroi tooe niha no mege ba laʼila, me mangandrõ Daniëli ba fakaosania chõ Lowalangi.
13 Ba mõi ira chõ razo ba lasofoe chõnia, ba goroisania andrõ, lamane: Hadia, tenga no õbeʼe goroisa nitanõ ba zoera, wa nitiboʼõ ba lõsoelõsoe nahia zingo dozi sangandrõ hadia ia, he chõ Lowalangi, ba he ba niha, na tenga chõoe, jaʼoegõ razo, 30 wongi waʼara? Ba itema lira razo, imane: Jaʼia, no moehonogõi daʼõ, dali goroisa ba Ndrawa Media ba ba Ndrawa Weresia, si tebai awoeʼa.
14 Ba lamane chõ razo: Ba Daniëli andrõ, awõ niʼoloiʼõ andrõ, Niha Jehoeda, ba no iʼositengagõ ndraʼoegõ, jaʼoegõ razo, ba he oroisa andrõ, nibeʼeoe; medõloe maʼṍchõ mangandrõngandrõ ia.
15 Ba me irongo daʼõ razo, ba aboe sibai dõdõnia, ba iʼaloealoei tõdõnia, he iwisa wangorifi Daniëli; iroegi aechoe, loeo iʼaloei lala, ba wangefaʼõ jaʼia.
16 Ba laforege chõ razo niha no mege, lamane chõnia: Bõi zi lõ aboto ba dõdõoe, jaʼoegõ razo, wa no hoekoe ba Ndrawa Media ba ba Ndrawa Weresia, wa tebai awoeʼa na so nitenaw̃a razo, ba he niʼoroiʼõnia, fefoe gofoe hadia ia!
17 Awena ibeʼe li razo, lahalõ Daniëli, ba wanibo ba lõsoelõsoe nahia zingo. Ba hoemede razo, imane chõ Daniëli: Jamoeʼorifiʼõ Lowalangimõ andrõ, nifosoemangeoe, si lõ mamalõmalõ!
18 Ba laʼohe gowe, doehõdoehõ mbawa lõsoelõsoe andrõ, ba ifotandro razo, tandronia ba tandro nawõnia salaw̃a, enaʼõ bõi awoeʼa nihoekoe andrõ ba chõ Daniëli.
19 Ba mõi ba gõdonia razo, ba mamoni ia ba zi bongi andrõ; lõ ifaʼamõi si bacha ndra alawe; ba lõ alaoe hõrõnia.
20
III. Ba me moloeo, me afoesi wali, ba maoso razo, ba iʼaliogõ isaw̃a lõsoelõsoe nahia zingo.21 Ba me lõ arõoe tõ iroegi lõsoelõsoe, ba moeʼao ia chõ Daniëli, timba zeʼē. Hoemede razo, imane chõ Daniëli: He Daniëli, enoni Lowalangi saoeri andrõ, hadia, no iʼila itimba chõoe zingo andrõ Lowalangioe andrõ, nifosoemangeoe, si lõ mamalõmalõ?
22 Ba hoemede Daniëli, imane chõ razo: He razo! Ja si lõ aetoe nosooe!
23 No ifatenge malaʼika chõnia Lowalangigoe, ba no ikoesi mbawa zingo, fa bõi laboenoe ndraʼo, me no lõ horõgoe iʼila, ba he chõoe gõi, jaʼoegõ razo, ba lõ lalõgoe.
24 Ba omoeso sibai dõdõ razo, ba iw̃aʼõ lahalõ jaw̃a Daniëli, moroi ba lõsoelõsoe. Ba me lahalõ jaw̃a ia, ba maʼifoe lõ lasõndra sesocho ia, me no abeʼe dõdõnia chõ Lowalanginia.
25 Ba iw̃aʼõ razo, latiboʼõ ba lõsoelõsoe nahia zingo niha andrõ, sangadoegõ Daniëli mege. Ba laʼohe ba latiboʼõ si tooe, fabaja foʼomora ba iraonora; ba lõ sikoko ira ba dojo lõsoelõsoe, ba laraʼoe saʼae ira singo, ba larasa dõlara fefoe.
26
IV. Ba ifaʼoheʼõ zoera razo Dario, ba niha fefoe, ha soi ira ba hadia ngawalõ lira, ba goeli danõ misa, maʼasagõrõ, imane: ”Ja ahowoe ami!27 Daʼõ niw̃aʼõgoe chõmi: ba gamatõrõw̃agoe maʼasagõrõ, ba chõ Lowalangi Daniëli manizinizi ami ba jaʼia miʼataʼoefi. Me no jaʼia Lowalangi saoeri, si lõ teboelõ, iroegi zi lõ aetoe; amatõrõw̃ania, ba no si tebai adoedoe, ba faʼasalaw̃ania, ba si lõ aetoe.
28 Iʼila iʼorifi niha ba iʼila iʼefaʼõ, ifazõchi dandra ba ilaoe zahõlihõli dõdõ, ba mbanoea si jaw̃a ba ba goeli danõ tooe, jaʼia andrõ, si no mangefaʼõ Daniëli ba waʼabõlõ zingo andrõ”.
29 Ba Daniëli andrõ, ba sohahaoe tõdõ, barõ mbawa Dario andrõ, ba he barõ mbawa Giro, Dawa Weresia andrõ, dania.
1
I. Ba me lõ dõfi na razo Mbabeli Belisasa, ba mangifi Daniëli, so gangilata hõrõnia, ba gasonia. Ba itanõ ba zoera wangifi andrõ, toehonia.2 Hoemede Daniëli, imane: Niʼilagoe ba zi bongi ba wangifigoe, ba ilaboe angi, isaw̃a nasi seboea, õfa nangi mbanoea si jaw̃a.
3 Ba so moroi tooe ba nasi zaliw̃aliw̃a ba danõ seboea sibai, õfa ngaʼeoe ba no fazamboezamboea.
4 Si fõfõna, ba no hoelõ zingo, ba no moʼafi mojo. Ba oefaigifaigi manõ ia: ba tedeha gafinia ba tefasindro ia, moroi ba danõ, tefazizio ba gahenia si doea, hoelõ niha ba tebeʼe chõnia dõdõ niha.
5 Ba aefa daʼõ, ba so zageoe tõ, doea geoe, mõi daʼõ, ba si hoelõ mberoea daʼõ; ba si tambainia, ba no sisindro, ba ba mbawania, ba tõloe rozi dõla nosoe, ba nifõnia, ba so zangoemaʼõ chõnia: Laboe, ojaʼõ wemanga nagole hadia ia!
6 Ba oefaigi, ba oroma zageoe tõ, si hoelõ harimo, ba õfa gafi wofo ba hoeloenia; ba õfa gõi hõgõnia, ba no moebeʼe chõnia waʼabõlõ.
7 Ba aefa daʼõ, ba oeʼila ba gangilatagoe ba zi bongi, ba sageoe tõ zi so moroi tooe sataʼoe ita ba sihocha mboeda, ba sabõlõ sibai. Siʼõli nifõnia, seboea sibai; iʼagaʼagā gõnia ba ibohagõ; ba si tosai, ba ihoendrahoendra tooe. Ba no faehoe ia ba daʼõ no mege fefoe, ba foeloe rozi dandroenia.
8 Ba oetõngõ sibai dandroe andrõ, ba hiza dandroe bõʼõ sideʼide si toemboe ba gotaloea, ba tõloe rozi nideha tandroe no mege, si fõfõna, bõrõ zideʼide andrõ; ba hiza, ba si so hõrõ dandroe andrõ, hoelõ hõrõ niha; ba noa gõi mobawa solaoe fajaw̃asa.
9
II. Ba oefaigifaigi, iroegi tefedadao ba daʼõ dadaoma zalaw̃a ba irege doemadao ”zatoea andrõ,” si no ararā: baroenia, ba no si takile, afoesi, faʼafoesi mbetoea, ba boenia, ba no timba zi ndroehoe mboe mbiribiri, ba dadaomania, ba holahola galitõ, ba no moroda alitõ siholahola.10 Ba hoelõ zahele misa galitõ, seboea, si otarai ia; mehõnõ wa hõnõ ngoningoninia, ba mewoeloe ngahõnõ wa foeloe ngahõnõ zi so ba ngainia. Ba doemadao zangoehoekoe ba labokai zoera.
11 Ba oefaigifaigi manõ — bõrõ wajaw̃asa andrõ, hoehoeo dandroe andrõ, seboea li — oefaigifaigi manõ, irege laboenoe zaliw̃aliw̃a ba danõ andrõ, ba irege lafakiko mbotonia, ba irege latiboʼõ ba galitõ si holahola.
12 Ba he ba nawõnia saliw̃aliw̃a ba danõ andrõ, ba teheta waʼabõlõ, ba teʼõtõ chõra mbongi ba inõtõ, ha waʼanaoe nosora.
13 Ba niʼilagoe na ba gangilata andrõ, ba zi bongi, ba so moroi sa, ba lawoeo ba mbanoea si jaw̃a, zi hoelõ niha, ba iroegi zatoea no mege, teʼohe chõnia.
14 Ba ba daʼõ tebeʼe saʼae waʼabolo ba faʼeboea dõi ba faʼasalaw̃a: enoninia niha fefoe, ha soi ira ba hadia ngawalõ lira; ba faʼabõlõnia andrõ, ba siroegi si lõ aetoe ba si lõ teboelõ, ba amatõrõw̃ania andrõ, ba lõʼõ manõ adoedoe.
15
III. Ba jaʼo, Daniëli, ba saboe sibai bacha tõdõ; tobali dõdõgoe ibeʼe angilata hõrõgoe andrõ.16 Ba oeʼondrasi zamõsa, si so ba daʼõ, ba oeʼandrõ chõnia, enaʼõ iʼombachaʼõ chõgoe zi ndroehoe geloeaha daʼõ fefoe. Ba itema ligoe, iʼombachaʼõ chõgoe geloeaha niʼilagoe andrõ, imane:
17 Saliw̃aliw̃a ba danõ andrõ, seboea sibai, si õfa ngaʼeoe, ba daõfa dania razo ba goeli danõ;
18 ba niʼamoniʼõ andrõ chõ Wondrege zalaw̃a dania zanema faʼasalaw̃a, ba chõra manõ dania lõ teboelõ, gõtõgõtõ waʼara.
19 Ba omasido, na oerongo geloeaha zaliw̃aliw̃a ba danõ andrõ, fanete zi tõloe, si no faehoe ba nawõnia andrõ, fefoe, ba sataʼoe sibai ita, si so ifõ siʼõli ba saʼa tõla garamba, si mangamanga gõnia ba samohagõ, ba si hoendrahoendra tooe si tosai,
20 ba eloeaha dandroe andrõ si foeloe, ba hõgõnia, ba eloeaha dandroe si sara andrõ, si toemboe [ba gotaloea], ba zaboʼa si tõloe rozi, tandroe andrõ, si so hõrõ ba si so bawa, si so hoehoeo fajaw̃asa, ba si no arõoe eboea moroi ba nawõnia, wamaigida.
21 Ba noa gõi oeʼila: Isoewõ niʼamoniʼõ andrõ tandroe andrõ, ba jaʼia zabõlõ,
22 ba ba gafoeriata ba so ”zatoea” no mege, ba teʼohe ba lala hoehoeo niha niʼamoniʼõ andrõ chõ Wondrege zalaw̃a, ba inõtõ saʼae, wa mõi ba niʼamoniʼõ andrõ waʼasalaw̃a.
23 Ba imane chõgoe: Saliw̃aliw̃a ba danõ andrõ, fanete si tõloe, ba no amatõrõw̃a fanete zi tõloe, si no faehoe ba gamatõrõw̃a bõʼõ fefoe, si toemboe ba goeli danõ dania, ba iʼā danõ maʼafefoe ba ihoendrahoendra ba ifoefoe.
24 Ba tandroe andrõ si foeloe rozi, ba dafoeloe dania razo ba gamatõrõw̃a andrõ, ba aefa daʼõ, ba so zamõsa tõ, si faehoe ba zi so mege, fõnania, ba datõloe itimba razo.
25 Ba ilaoe hoehoeo fajaw̃asa chõ Wondrege zalaw̃a, ba ifakao niʼamoniʼõ andrõ chõ Wondrege zalaw̃a; iwai dania tola iwoeʼai ginõtõ ba oroisa; ba dõfi ba mendroea fache ba matonga ndrõfi tebeʼe dangania ira.
26 Ba doemadao sa dania zangoehoekoe; ba teheta chõnia waʼabõlõnia, adoedoe ba afoefoe, si maoeloe.
27 Ba tebeʼe saʼae dania ba niha niʼamoniʼõ chõ Wondrege zalaw̃a waʼasalaw̃a ba faʼabeʼe ba faʼabõlõ, ba gamatõrõw̃a andrõ, ba goeli danõ maʼasagõrõ; amatõrõw̃ania, ba amatõrõw̃a si lõ teboelõ, gõtõgõtõ waʼara, ba tobali ngoningoninia zalaw̃a fefoe, barõ mbawania ira.
28 Awai niʼombachaʼõnia chõgoe. Ba jaʼodo, Daniëli, ba si tobali tõdõ, afoesi mbawagoe; ba oetanõ ba dõdõgoe daʼõ no mege.
1
I. Ba me no tõra mendroea fache razo Belisasa, ba so gangilatagoe bõʼõ, jaʼodo Daniëli andre, me no aefa gangilata si samboea no.2 Oeʼila ba gangilata andrõ, ba hoelõ ba gõdo ba Zoesa, ba danõ Gelama, sodo, me oeʼila; ba oeʼila ba gangilata andrõ, wa no ba mbewe Goelaʼi sodo.
3 Ba me oefaõga hõrõgoe, ba hiza mbiribiri si matoea, si doea rozi tandroe, ba mbewe nidanõ, ba si sara tandroenia sanaoe andrõ, ba no anaoe na moroi ba zi sara; ba sanaoe andrõ, ba safoeria manõi.
4 Ba oeʼila, me fatandroe mbiribiri si matoea andrõ, tánõ ba gaechoela loeo ba mijõoe ba miraja; ba lõ saliw̃aliw̃a ba danõ sangila molaw̃a jaʼia. Lõ sangefaʼõ ba waʼabõlõnia; ilaoe zomasi ia, ba itoegoe abõlõ sibai.
5 Ba me oefaigi sibai na, ba hiza nambi si matoea, moroi ba gaechoela loeo, itõrõ goeli danõ maʼasagõrõ, ba lõ manandrõsa ba danõ gahenia; ba ba nambi andrõ, ba sara dandroe si tenga inõtõ faʼanaoe, ba mbõrõ nichoenia.
6 Ba iʼondrasi mbiribiri si matoea andrõ, si doea rozi tandroe, niilagoe mege, ba mbewe nidanõ ba itandroe, sofõnoe ia, ba aʼoi dõlania.
7 Oeʼila, wa no ngai mbiribiri itandroe; abao sibai dõdõnia ba iʼolobigõ ia ba mbiribiri andrõ, afatõ dandroe, maʼadoea rozi, ibeʼe; ba me no ambõ waʼabõlõ mbiribiri, ba wolaw̃a jaʼia, ba itoeliʼõ tooe ba ihoendrahoendra, ba lõ sangefaʼõ biribiri ba waʼabõlõnia andrõ.
8 Ba itoegoe abõlõ sibai nambi andrõ, ba me no iroegi wondrege waʼabõlõnia, ba afatõ dandroe sanaoe andrõ, ba õfa zi toemboe tandroe bõʼõ ba nahania, miraja ba mijõce ba tánõ ba gatoemboecha loeo, ba tánõ ba gaechoela.
9 Ba ba zi sara, ba toemboe dandroe sideʼide, sanõínõi sibai miraja ba tánõ ba gatoemboecha loeo ba tánõ ba wondrege zi sõchi tanõ andrõ.
10 Ba ilaw̃a ngahõnõ ba mbanoea si jaw̃a, ba atoroe õsa ibeʼe, ba dõfi õsa atoroe ba danõ ba ihoendrahoendra.
11 Ba he salaw̃a ngahõnõ andrõ, ba ilaw̃a; tobali lõʼõ saʼae labeʼe ba daʼõ zoemange, nibeʼebeʼe chõnia mege, ba ladoedoegõ naha niʼamoniʼõ chõnia.
12 Ba bõrõ golalõw̃a andrõ, wa no ngahõnõ niloeloe, fabaja soemange andrõ, sero maʼṍchõ; ba itoeliʼõ tooe zi doehoe, ba mofozoe wolaoenia.
13 Ba oerongo zihede, niʼamoniʼõ, ba niʼamoniʼõ bõʼõ zanofoe chõ zihede andrõ, imane: Ha waʼara gangilata andrõ, faʼatebato zoemange andrõ, nibeʼebeʼe mege ba fanao horõ andrõ, gõtõ wa no iloeloe nihoendrahoendra naha niʼamoniʼõ andrõ, awõ ngahõnõ andrõ?
14 Ba itema linia, imane: Doea ngahõnõ a tõloe ngaotoe wongi, ba teʼazõchi zoei naha niʼamoniʼõ andrõ.
15
II. Ba me no oeʼila gangilata andrõ, jaʼodo Daniëli, ba me oeʼaloealoei hadia geloeahania, ba hiza niha, ba gametahõgoe, ira matoea wamaigigoe.16 Ba oerongo li niha, si otarai noengo Goelaʼi, moeʼao ia, imane: He Gaberiëli! ombachaʼõ chõnia andrõ geloeaha gangilata andrõ!
17 Ba so ia, iʼiagõ ba ngaigoe, ba tokea ndraʼo, me so ia, ba oefalõgoe tooe ndraʼo. Ba imane chõgoe: Fondrondrongo, ono niha, me ba gõtõ safoeria dania itõrõ gangilata andrõ.
18 Ba me fahoehoeo ia chõgoe, ba tobali hoelõ zi ono matelõ ndraʼo, si no telõgoe tooe ba danõ; ba itoejoe ndraʼo, ifazizio ndraʼodo, ba zi sodo mege.
19 Ba imane chõgoe: Daʼoeʼombachaʼõ chõoe, he wisa dania, na alõ saʼae wõnoe [Lowalangi], me no ba gõtõ safoeria tetandrõsaigõ ia.
20 Biribiri si matoea andrõ, niʼilaoe, si doea rozi tandroe, ba no razo Ndrawa Media, fabaja Dawa Weresia.
21 Ba nambi si matoea andrõ, sanaoe boe, ba no razo Ndrawa Heleni. Ba tandroenia andrõ, sanaoe, ba mbõrõ nichoe, ba jaʼia zi aʼa razora.
22 Ba faʼafatõnia, awõ wa no õfa rozi zi toemboe ba nahania, ba õfa gamatõrõw̃a dania zi so barõ mbawania mege, lõ lai wa sambõ faʼabõlõ dania ira, moroi chõnia mege.
23
III. Ba ba gamozoea waʼasalaw̃ara dania, na no lafõnoei zoeʼasoeʼa sanao horõ andrõ, ba so zalaw̃a safaito, sangila kõikõi fefoe.24 Sabõlõ sibai ia dania, ba tenga sa faʼabõlõ si toʼoea chõnia; famakiko si tenga inõtõ ilaoe, ba sofozoe wolaoenia; sabõlõ ifakiko, ba tõdõnia dania, enaʼõ iʼila ihori niʼamoniʼõ andrõ.
25 Ba falimosa andrõ, nifachainia, ba mofozoe, si fajaw̃a ia ba ato ifakiko, si lõ moedõnadõna, ba ilaw̃a Wondrege zalaw̃a, ba nirasa dania ia, ba tenga moroi ba danga [niha].
26 Ba angilata andrõ, nifaʼeleʼõ — ha oega bongi ia — ba no si ndroehoe; ba jaʼoegõ, ba bõi ombachaʼõ gangilata andrõ, me no ba gõtõ sarõoe mitooe dania tetandrõsaigõ.
27 Ba jaʼodo, Daniëli, ba mofõchõ, ha oega bongi. Ba aefa daʼõ, ba ifoeli abeʼe ndraʼo, ba oeʼila oehalõ halõwõgoe chõ razo; ba no sahõlihõli sibai tõdõ ndraʼo ba gangilata andrõ, lõ lai wa lõ aboto ba dõdõgoe ia.
1
I. Ba me lõ dõfi na Dario andrõ, Dawa Media, ono Gahasiwero, si no tobali razo Ndrawa Galedaia, me lõʼõ na dõfi razo ia,2 ba oefaigi, jaʼodo Daniëli, ba zoera, ha me oega fache, niw̃aʼõ Jehowa chõ Jeremia samaʼeleʼõ, si lõ teboelõ, wa adoedoela Jeroezalema, 70 fache.
3 Ba oeʼotahõgõ Lowalangi Soʼaja, mamoni ndraʼo, oeʼobaroe gonigoni ba moedadaodo bawoe, enaʼõ oesõndra wangandrõ ba fakaosa chõnia.
4 Mangandrõ ndraʼo chõ Lowalangigoe Jehowa, oeʼombachaʼõ lalõda, oemane: ”He Soʼaja, Lowalangi seboea ba sataʼoe ita, si lõ mowoeʼai fawoeʼoesa li andrõ ba faʼahachõ dõdõ ba zomasi jaʼoegõ, ba zoloʼõ oroisamõ!
5 No mamazõchi horõ ndraʼaga ba no malaoe zi lõ atoelõ; no seboea horõ ndraʼaga ba no malaw̃a ndraʼoegõ, no masawõ goroisamõ ba amachõitamõ.
6 Noa gõi lõ nifondrondrongoma li genonimõ, samaʼeleʼõ andrõ, samaʼema niw̃aʼõoe ba razoma ba ba zalaw̃ama ba chõ ndra toeama ba ba niha ba danõ, fefoe.
7 Ba jaʼoegõ Soʼaja, ba si no aʼoi so faʼatoelõ, ba no safoesi bawa faʼaila mado Joeda ba banoea Jeroezalema ba Iraono Gizeraëli fefoe, he ba zahatõ, ba he ba zarõoe, ba danõ andrõ fefoe misa, ba nifazaeweoe jaʼira, bõrõ wa no laʼerogõ ndraʼoegõ.
8 He Soʼaja, saila ndraʼaga, jaʼaga ba razoma ba salaw̃ama ba ira toeama, me no molalõga chõoe.
9 Ba no chõ Zoʼaja, Lowalangima, so waʼahachõ dõdõ ba fangefa horõ. Noa sa molaw̃a ndraʼaga chõnia,
10 ba lõ nifondrondrongoma li Lowalangima Jehowa, ba wanõrõ enaʼõ lala nifachoinia nifarongogõnia chõma ba genoninia samaʼeleʼõ andrõ.
11 Iraono Gizeraëli fefoe, ba no lasaw̃õ goroisamõ, no lõ niʼoʼõra chõoe, no laʼerogõ ndraʼoegõ. Ba no gõna ndraʼaga fangelifi andrõ ba fahõloesa, si so ba zoera goroisa andrõ chõ Moze, enoni Lowalangi, me no molalõ ndraʼaga chõnia.
12 No ifatõrõ ba niw̃aʼõnia, fametaʼoe jaʼaga ba salaw̃ama, samatõrõ jaʼaga, wa ifatõrõ dania chõma wamakao seboea, si lõ moerai moelaoe ba goeli danõ, ha ba Jeroezalema.
13 Itõrõ manõ zi so ba zoera goroisa andrõ chõ Moze, no gõnaga famakao andrõ, fefoe. Ba lõ niʼalõsima tõdõ Lowalangima Jehowa, lõ nifalalinima eraʼerama, lõ nibatoma wanao horõ ba lõ nitõngõnima si doehoe andrõ chõoe.
14 Andrõ wa no itõrõ tõdõ Jehowa wamakao andrõ, ba no ifatõrõ chõma, me no satoelõ Lowalangima Jehowa, ba nilaoenia fefoe; ba jaʼaga, ba no si lõ moloʼõ linia.
15 Ba ijaʼe, jaʼoegõ Soʼaja, Lowalangima, me no õfawoeʼa mbanoeaoe, me no õheta ira ba danõ Miseraji tangaoe sabõlõ ba me no eboea dõimõ õbeʼe, iroegi maʼõchṍ andre; no molalõ ndraʼaga, no molaoega si lõ atoelõ.
16 He Soʼaja, alõsi wõnoemõ ba mbanoeaoe Jeroezalema, ba hili niʼamoniʼõ andrõ chõoe, dali waʼahachõ dõdõoe andrõ, niʼoromaromaʼõmõ, gõtõgõtõ waʼara saʼae! Bõrõ sa horõma andrõ ba olalõw̃a ndra toeama, wa no tobali famaʼiki niha si tefasoei jaʼaga fefoe Jeroezalema ba banoeamõ andre.
17 Ba ijaʼe, jaʼoegõ Lowalangima, ba fondrondrongo wangandrõ genonioe ba fakaosania, ba fehaga mbawaoe jaw̃a niʼamoniʼõ andrõ chõoe, si no adoedoe, bõrõ ndra enonimõ andrõ, jaʼoegõ Soʼaja!
18 Beʼe mbõrõ dalingaoe, jaʼoegõ Lowalangigoe, ba fondrondrongo! Fehagaʼõ ba faigi waʼadoedoe andrõ chõma ba banoea andrõ, sotõi tõimõ. Tenga sa bõrõ wanõtõnama ba waʼatoelõma, niʼoromaʼõma, wa maʼohe chõoe wakaosama andrõ, bõrõ wanõtõnama faʼahachõ dõdõoe andrõ, si no eboea sibai.
19 He Soʼaja, fondrondrongo! beʼe aefa chõma horõma, Soaja! beʼe mbõrõ dalingaoe, Soʼaja, ba taʼitaʼi, bõrõ ndraʼoegõ, jaʼoegõ Lowalangigoe; me no sotõi tõimõ mbanoea andrõ chõoe ba banoeaoe [niha]!”
20
II. Ba me lõ saetoe na wehedegoe ba fangandrõgoe, me oeʼombachaʼõ horõgoe, awõ horõ mbanoeama Iraono Gizeraëli ba me oeʼohe chõ Lowalangigoe Jehowa wangandrõgoe fanolo ba hili niʼamoniʼõ andrõ chõ Lowalangigoe,21 me mangandrõngandrõ na ndraʼodo, ba iʼondrasido Gaberiëli andrõ — niʼilagoe ba gangilata andrõ no — me inõtõ wameʼe soemange na tanõ owī so ia, me no erege sibai dõdõgoe.
22 Mõi ia fahoehoeo chõgoe, ba imane: He Daniëli, ba wamotochi sibai ba dõdõoe so ndraʼodo iadaʼe.
23 Me õbõrõtaigõ mangandrõ mege, ba tebeʼe li, ba no sodo, ba wangombacha chõoe, wa no omasiõ ndraʼoegõ. Ba fondrondrongo, ba aboto ba dõdõoe dania gangilata andrõ!
24 Fitoe ngafoeloe migoe (mewitoe fache zi samigoe) nihonogõi ba niwami ba ba mbanoea niʼamoniʼõ andrõ chõoe, ba wangoʼozoei fanao horõ andrõ ba ba wamõnoei soeʼasoeʼa horõ ba ba wangeheta olalõw̃a ba ba wangasogõ faʼatoelõ dõdõ si lõ aetoe, ba ba wamotandro angilata zamaʼeleʼõ andrõ ba ba weʼamoniʼõ fondrege niʼamoniʼõ andrõ.
25 Ba bõi zi lõ õrongo, ba ja aboto ba dõdõoe: Iʼotarai mbaw̃a me tefaboeʼoe, lafoeli lataroeʼõ Jeroezalema, irege so Mesia, salaw̃a, ba fitoe migoe, ba 62 migoe waʼara laʼangazõchiʼõ ewali ba bandra [ba Jeroezalema], ba lõ aefa wamakao ba gõtõ daʼõ.
26 Ba na no aefa zi 62 migoe andrõ, ba tetimba Mesia lõ horõnia, ba banoea, fabaja niʼamoniʼõ andrõ, ba sabõlõ chõ razo si so moroi sa zanoedoegoe, ba timba na itõrõ oloro gamozoeania; iroegi gamozoea, ba fanoewõ ba famakao ba fanoedoegoe.
27 Ba ato nibeʼenia oroisa sabeʼe dania, samigoe waʼara, ba ba daloe zi samigoe andrõ dania, ba itenaw̃a wameʼe soemange nitaba ba soemange niʼā, ba bõrõ wondrege zogoro ita andrõ, ba so zanoedoegõ ba iroegi wangohori, si no moehonogõi sibai, si hawoei dania sanoedoegõ.
1
I. Ba me no tõra mendroea fache razo Ndrawa Weresia andrõ, Kiro, ba so nifaʼeleʼõ chõ Daniëli andrõ, nifotõi Belizasari. Si ndroehoe nifaʼeleʼõ andrõ, ha no famakao seboea nifaʼeleʼõ. Ba itanõ ba dõdõnia nifaʼeleʼõ andrõ ba itõngõni gangilatania.2 Ba jaʼodo Daniëli, ba saboe tõdõ, me loeo daʼõ, tõloe migoe waʼara:
3 Lõ oeʼā gõ sami, ba he diwo, ba lõ oebadoe nagoe, ba samoeza lõ oebajoini ndraʼo, iroegi aloea zi tõloe migoe.
4 Ba ba zi doea woeloe a õfa ba mbaw̃a si fõfõna, ba ba mbewoe nidanõ seboea andrõ, Tigeri, sodo.
5 Ba oefaõga hõrõgoe, oefachõlõdo, ba hiza niha, noecha tarafali noechania, ba bõbõ lõwilõwinia, ba balaki saʼoesõ, balaki Oefasa.
6 Ba botonia, ba no timba weremata wiroesa, ba sihaga mbawania, hoelõ gari mbanoea, ba hõrõnia, ba hoelõ zoeloe, ba taʼionia ba ahenia, ba nõ tõla garamba si no moedoechoe, si takile, wamaigida, ba linia, ba no hoelõ gosogoso sabõlõbõlõ.
7 Ha jaʼodo, Daniëli, zangila angilata andrõ, ba awõgoe, ba maʼifoe lõ laʼila; ba noa sa ihawoei ira faʼataʼoe sabõlõbõlõ, ba moloi ira, ba waminiʼõ jaʼira.
8 Ha jaʼo zi torõi, ba me oeʼila gangilata seboea andrõ, ba atata manõ dõlagoe, ba afoesi mbawagoe, tobali, ba lõ dõladõlagoe saʼae.
9 Oerongo linia, ba me oerongo daʼõ, ba alaoe tooe ndraʼo, hoelõ zi ono matelõ, telõgoedo tooe ba danõ.
10 Ba iʼogomoezaõ itoefa ndraʼo tanga ba ifahisi ndraʼodo; ba oebalõdoehini danõ, ba oetoendreheni ndraʼo tangagoe.
11
II. Ba imane chõgoe: He Daniëli omasiõ! Fondrondrongo ligoe, niw̃aʼõgoe chõoe ba zizio, me no ijaʼe sibai tefatenge ndraʼo chõoe. Ba me iw̃aʼõ chõgoe daʼõ, ba moezizio ndraʼo, manizinizido.12 Ba imane chõgoe: Bõi boesi dõdõoe, Daniëli, iʼotarai loeo, me ibõrõtaigõ omasiʼõ õsõndra waʼaboto ba dõdõ ba me õʼideʼideʼõ ndraʼoegõ fõna Lowalangioe, ba no tefondrondrongo wangandrõoe, ba no fangandrõoe andrõ mbõrõ waʼasogōē.
13 Doea woeloe a sara wongi waʼara ibaʼa ndraʼo malaʼika samaigimaigi amatõrõw̃a Ndrawa Weresia andrõ; ba hiza, ba so Michaëli, salaw̃a malaʼika, seboea, itolodo, me no ha jaʼodo ba wasõndrata ba razo Ndrawa Weresia.
14 Ba no sodo, ba wangombacha chõoe, he wisa ba madomi, ba gõtõ foeri; noa sa zoei angilata, nitandrõsaigõ ba gõtõ mitooe dania.
15 Ba me imanõ chõgoe, ba oefatoegoe ndraʼo, ba lõ hedehedegoe.
16 Ba hiza zi hoelõ niha, wamaigigoe, sanoefa bewegoe toetoeroenia; ba oebokai mbawagoe, hoemede ndraʼo, oemane ba zi so fõnagoe andrõ: He Toeha! No gõna ndraʼo faniri, bõrõ niʼilagoe andrõ, ba lõ dõladõlagoe saʼae.
17 Ba he oewisa gõi, jaʼodo enoni zochõ jaʼo, he oewisa fahoehoeo chõ Doeha, si mane jaʼoegõ? Lõ dõladõlagoe saʼae ba ambõ manõ nosogoe!
18 Ba ifoeli itoefa ndraʼodo tangania, si hoelõ niha, wamaigigoe, iʼabeʼeʼõ ndraʼo.
19 Ba imane: Bõi boesi dõdõoe, jaʼoegõ omasiõ, ja ohahaoe dõdõoe! Abeʼeʼõ ndraʼoegõ, jaʼia, õʼabeʼeʼõ ndraʼoegõ! Ba me iw̃aʼõ chõgoe daʼõ, ba abeʼe ndraʼodo, ba oeʼila oew̃aʼõ: Hede Toeha, me no õʼabeʼeʼõ ndraʼodo!
20 Ba imane: Hadia, õʼila, hana wa mõido chõoe? Mangawoeli ndraʼo iadaʼe, mõido fasõndra ba malaʼika samaigimaigi Dawa Weresia, ba na aefado ba daʼõ, ba no so saʼae malaʼika Ndrawa Heleni.
21 Ba oeʼombachaʼõ atṍ chõoe zi so ba zoera zi doehoe andrõ, he w̃aʼae lõ awõgoe, ba wolaoe ba chõra andrõ, baero malaʼikami andrõ, Michaëli.
1
I. Ba jaʼodo, me ambõ dõfi na razo Dario andrõ, Dawa Media, si iagõ awõgoe, ba wanolo jaʼo ba ba wombaʼa chõgoe hadia ia.2 Ba ijaʼe, ba si doehoe oeʼombachaʼõ chõoe: Datõloe tõ na dania razo Ndrawa Weresia; ba fanete daʼõ, ba anaʼa seboea moroi ba ganaʼara fefoe isõndra, ba na sabõlõ sibai saʼae ia dania, ba iʼowoeloi zabõlõ fefoe, ba wanoewõ amatõrõw̃a Ndrawa Heleni.
3 Ba so dania razo sabõlõ, samatõrõ amatõrõw̃a seboea, ba ifaloea zomasi ia.
4 Ba si mane faʼasonia, si manõ gõi waʼadoedoe gamatõrõw̃ania [waʼalio], niʼoʼõfa, mangohiaʼõ mata angi si õfa. Ba samboea lõ mõi ba ngaʼõtõnia, ba samboea gõi lõ sogamõ faʼabõlõ chõnia mege. Faʼasalaw̃ania ba niʼosi saʼae, ba ba mbõʼõ mõi, tenga ba ngaʼõtõnia.
5
II. Ba abõlõ dania razo raja, ba sabõlõ na moroi chõnia goemandra chõnia, samõsa, ba salaw̃a daʼõ, salaw̃a gamatõrõw̃a, tanõ sebolo ibeʼe barõ mbawania.6 Ba mato mendroea fache, ba fahoewoe ira, ba mõi foʼomo razo jõoe nono razo raja, ba wahoewoesa, ba lõ anaoe gõlõ dolotolo daʼõ; ba he tolotolo bõʼõ chõnia, ba si lõ boto, tebeʼe nifakiko dania ia [ira alawe andrõ], awõ zolohe jaʼia mege, awõ namania, awõ zanolo jaʼia mege.
7 Ba so dania wangalinia, lewiõ ba lali andrõ, si otarai ira alawe andrõ, mege; daʼõ dania zi mõi fasoewõ ba zabõlõ andrõ, ba atoeʼa ia ba mbanoea saro andrõ, chõ razo jõoe, ba ilaoe chõra zomasi ia ba sabõlõ ia.
8 Noemalõ adoera ba famaedo nifahele chõra, awõ gamagamara seboea bõli, firõ ba anaʼa, ba iʼohe ahoeloea, ba danõ Miseraji; ba irege mato mendroea fache dania, ba lõʼõ saʼae isoewõ razo jõoe;
9 ba daʼõ dania zi mõi ba danõ razo raja, ba wanoew̃o jaʼira, ba ifoeli sa atṍ ia ba chõra.
10 Ba iraononia dania zanohoegõ fanoewõnoewõ andrõ, ba ato sibai laʼowoeloi sabõlõ. Daʼõ dania zi so, timba molõ seboea, ba lanõnõi danõ; ba lafoeli lalaoe, laroegi mbanoea saro andrõ chõnia.
11 Ba abao sibai dania dõdõ razo raja, ba so ia moroi si tooe, ba wasoewõta chõ razo jõoe. Ato sibai sa ba daʼõ sabõlõ, ba mõna zoei razo raja.
12 Ba ahori zanoewõ andrõ; ba fajaw̃a razo raja, ba ngafoeloe ngahõnõ iboenoe niha, ba tenga sa atṍ sabõlõ ia dania.
13 Ifoeli iʼowoeloi zabõlõ razo jõoe, sato moroi ba zi fõfõna mege; ba na no mato mendroea fache zoei, ba ifoeli so ia, ato sibai zabõlõ chõnia, ba fangõna, ba si no fahõna.
14 Ba ba daʼõ dania, ba ato zi maoso oedoe razo raja, ba molaw̃a gõi zabõlõ andrõ, soimi, enaʼõ itõrõ wamaʼeleʼõ andrõ, ba si teʼala ira.
15 So razo jõoe, ifakoʼoʼõ mbaʼabaʼa ba atoeʼa ia ba mbanoea saro; lõʼõ sa manaha zaradadoe moroi raja, ba fondrege zabõlõ chõnia, ba no sambõ faʼabõlõ, ba wanimba jaʼira enaʼõ.
16 Ba solaoe chõnia andrõ, ba ilaoe manõ zomasi ia, me lõ sabeʼe. Ba iʼaroʼõ naha ba wondrege zi sõchi tanõ andrõ; famakiko nilaoe dangania.
17 Ba daʼõ nifaiginia dania, enaʼõ chõnia manõ gamatõrõw̃a razo raja, maʼasagõrõ, ba iʼatoelõʼõ ia chõnia ba ibeʼe chõnia nononia alawe, ba ba wamakiko; ba lõ itõrõ [nifachainia], lõ fozoe.
18 Ba ifaigi wangai tanõ ba mbewe nasi ba ebolo ihalõ chõnia; ba so dania goemandra seboea, samadõhõ fangoʼajania andrõ, isoelõni saʼae chõnia wangoʼajania andrõ.
19 Ba awena dania ifaigi mbanoea saro ba danõnia, ba amaedola zanendre ia ba daʼõ, ba alaoe ia, ba lõ jaʼia saʼae.
20 Ba fanalinia, ba ifatenge ba wondrege zi sõchi tanõ andrõ zanoegi beo; ba lõ ara, ba mate niboenoe ia, ba tenga ba wõnoe ba tenga ba wanoewõ.
21
III. Ba fangalinia, ba si lõ ngaroro, si tenga niʼodõdõgõ famataro razo; ba so manõ ia, lõ moedõnadõna ba ba walimolimosa iʼochõgõ waʼasalaw̃a.22 Ba sanoewõ sato sibai, ba amaedola ihanigõ manõ, ba ihori, ba iboenoe gõi zatoea ba wawoeʼoesa li andrõ, samõsa.
23 Ba he na so zi no fahoewoe chõnia, ba ilimo; lõ ato sibai chõnia zabõlõ, na mõi ia manoewõ, ba jaʼia zoei zi mõna.
24 Ihawoei manõ danõ fondrege zatabõ sinanõ, lõ moedõnadõna, ba ilaoe zi tenga nilaoe ndra amania, ba he ira toeania fõna; niraboenia ba ahoeloeania, ba ifaosa ba nawõnia, tenga ha maʼifoe, ba ifachai wolaoe ba mbanoea saro misa; ba lõ ara sibai.
25 Ba ilaoe chõ razo raja waʼabõlõnia andrõ ba faʼabeʼe dõdõnia, ato sibai iʼohe niha, ba no maoeloe gõi waʼato chõ razo raja, ba no sabõlõ sibai, ba ifaondragõ, ba wasoewõta, ba tebai ilaw̃a, bõrõ me so zi manga mbõli.
26 Soroedoe manga chõnia zamoefoe jaʼia; timba nihanigõ zabõlõ andrõ chõnia fefoe, ba ato niboenoe siʼõli.
27 Falimosa dõdõ razo andrõ si daroea; ha samboea naha wemanga ba faoma lalimo nawõra; ba lõ fozoe, me awena amozoea, na no iroegi inõtõ.
28 Ba tobali ifoeli ia ba danõnia, ba no eboea sibai gahoeloea, ba awena dania ifaigi ba wolaoe ba zi no fawoeʼoe li andrõ, niʼamoniʼõ, ba ifaloea ba ifoeli ia ba danõnia.
29 Ba na no iroegi inõtõ, ba isaw̃a zoei danõ si raja, ba bõʼõ loealoea ba zi samoeza andrõ, bõʼõ me fõna.
30 Lalaoe chõnia si so ba nowo Giti, ba ataʼoe ia labeʼe, ba tobali mangawoeli, ba ba zi no fawoeʼoe li andrõ, niʼamoniʼõ, itandrõsaigõ wõnoenia. Ba ifoeli ia ba chõra, ba iʼotarai daʼõ, ba itandrõsaigõ ba zi no mangawoeli foeri, si no mondrõi fawoeʼoesa li niʼamoniʼõ andrõ.
31 Ifatenge zabõlõ, si iagõ daʼõ, ba solaoe salacha ba niʼamoniʼõ andrõ, ba hati andrõ, ba sanenaw̃a soemange andrõ, nibeʼebeʼe ba samedadao sogoro ita andrõ, fanoedoegõ [hoekoe Lowalangi].
32 Ba zi no manawõ fawoeʼoesa li andrõ, ba ilimo, enaʼõ laʼerogõ [hoekoe Lowalangi]; ba si no aboto ba dõdõ Lowalangirā, balõ mangiwa, latandro.
33 Satoeatoea ba chõra, ba labotochi ba dõdõ zato, ba mato mendrõfa fache waʼara tefakiko ira bawa ziʼõli ba alitõ ba fokoeroe ba foraboeraboe si so chõra.
34 Ba na loeo waʼateʼalara andrõ, ba faloecha ira wanolo sideʼide, fangorifira; ba ato dania zi fao chõra, samini tõdõ.
35 Ba so zi mate, õsa, satoeatoea chõra, ba wameta si fabaja, si lõ gõna, ba si no amaedola gadaja, ba wangehao, gasagasa gamozoea; ba ginõtõ sa dania daʼõ.
36
IV. Ba razó andrõ, ba ilaoe zomasi ia; sohocha ia ba si fajaw̃a ia ba zi no motõi Lowalangi, fefoe, ba chõ Lowalangi Fondrege zalaw̃a, ba ilaoe hoehoeo sihocha mboeda, ba mofozoe wolaoenia, irege no alõ wõnoe Lowalangi [ba Ndraono Gizeraëli], me no moefaloea nihonogõi.37 Ba he Lowalangi ndra toeania mege, ba lõ ba dõdõnia, ba he ”faʼomasi ndra alawe” andrõ, ba he hadia ia Lowalangi bõʼõ, ba lõ ba dõdõnia, fajaw̃a manõ ia chõra fefoe.
38 Ba nifosoemangenia, salahi, ba Lowalangi hati andrõ, Lowalangi si lõ moerongo chõ ndra toeania, ifosoemange firõ ba anaʼa ba manimani ba barasi.
39 Ba ba mbanoea saro misa, ba ifaigi chõnia zoloʼõ hoekoe Lowalangi bõʼõ; ba ba nitoetoejoenia andrõ, ba iʼeboeaʼõ zoemange ba ifataro salaw̃a ira, ato ibeʼe barõ mbawara, ba ifachoi chõra danõ, bõli gõlõra.
40 Ba ba gõtõ safoeria andrõ, ba fatandra faʼabõlõ chõnia razo raja, ba ilaoe chõnia razo jõoe, iʼohe goereta ba si fakoedo, ba oja gõi nowo, lasaw̃a danõnia ba lahawoei, lanõnõi.
41 Ba mõi ia gõi ba wondrege zi sõchi tanõ andrõ, ba ba ngafoeloe ngahõnõ zi mate ibeʼe. Ba si lõ ibabaja, ba Iraono Gedomo ba Iraono Moabi ba toeho Ndraono Gamoni.
42 Iʼoroʼõ dangania jaw̃a danõ andrõ misa, ba he tanõ Miseraji gõi, ba lõ aefa chõnia;
43 anaʼa ba firõ ba hadia gamagama seboea bõli ba danõ Miseraji, ba ihalõ chõnia, ba soloʼõ chõnia gõi Ndrawa Libia ba Dawa Choesi.
44 Ba so dania doeria moroi ba gatoemboecha loeo ba moroi jõoe, si tokea ia; ba maoso ia, isaw̃a, enaʼõ ato ifakiko ba ihori.
45 Ba ba gotaloeara nasi hili andrõ, si so famoadoe andrõ, niʼamoniʼõ, ibeʼe nosenia, amaedola gõdonia; ba ba daʼõ ichamõ ia faʼamate, ba lõ sangorifi jaʼia.
1
I. Ba na loeo daʼõ dania, ba maoso Michaëli andrõ, salaw̃a malaʼika, seboea, samaigimaigi soimi andrõ, ba gõtõ wamakao ba daʼõ, si lõ irai, iroegi daʼõ, iʼotarai mbõrõta soi niha. Ba ba gõtõ daʼõ, ba daʼõ fefoe niʼorifi, soimi, si no moetanõ ba zoera.2 Ba ato zi maoso dania, si no mõrõ barõ danõ, ba waʼaoeri si lõ aetoe õsa, ba tánõ bõʼõ, ba ba waʼaila ba ba waʼogoro si lõ aetoe.
3 Ba satoeatoea, ba sihaga, timba haga mbanoea si jaw̃a, ba si no ato molohe ba waʼatoelõ, ba timba drõfi dania, gõtõgõtõ waʼara, si lõ aetoe.
4 Ba jaʼoegõ Daniëli, ba bõi ombachaʼõ hoehoeoda andre ba fotandro zoera, iroegi ba gõtõ safoeria. Ato dania zangaloengaloei eloeaha ba tedooedooe dania waʼaboto ba dõdõ.
5
II. Ba jaʼodo, Daniëli, ba oeʼila, ba hiza malaʼika, daroea, si so ba daʼõ, si samõsa, ba ba mbewe nidanõ tánõ andre, ba si samõsa, ba ba mbewe tánõ si jefo.6 Ba imane si samõsa ba niha andrõ, sonoecha tarafali, si so jaw̃a nidanõ: Ha waʼara dania waʼaʼozoe zahõlihõli dõdõ andrõ?
7 Ba oerongo me hoemede zonoecha tarafali andrõ, si so jaw̃a nidanõ — iʼoroʼõ mijaw̃a dangania maʼadoea, mijaw̃a ba zoroego, fahõloe ia ba chõ zaoeri andrõ, iroegi zi lõ aetoe — imane: Faʼarania, ba dõfi ba mendroea fache, ba matonga ndrõfi; na no aʼozoe waʼabõlõ zamakiko soi niʼamoniʼõ, ba itõrõ daʼõ no mege fefoe!
8 Oerongo sa, ba lõ aboto ba dõdõgoe, ba oemane: He Toeha! He wisa loealoea daʼõ no mege fefoe dania?
9 Ba imane chõgoe: Foeliʼõ, jaʼoegõ Daniëli! irege gõtõ safoeria andrõ, ba tenga sa niʼombachaʼõ hoehoeo andre; nifotandro.
10 Ato dania zi hoelõ nitafi, nihaogõ, ba niheta si lõ sõchi, ba seboea horõ, ba si dõrõdõrṍ manao horõ; dozi seboea horõ, ba dõrõdõrṍ lõ faʼaboto ba dõdõ; ba ba zatoeatoea, ba so waʼaboto ba dõdõ.
11 Ba iʼotarai loeo andrõ, na tetenaw̃a zoemange andrõ, nibeʼebeʼe mege, ba wamedadao sogoro ita andrõ, fanoedoegõ hoekoe Lowalangi, ba 1290 wongi tõ.
12 Ja ahowoe zanaoe õlõ ba sanaoe noso, iroegi no noemalõ zi 1335 wongi!
13 Ba jaʼoegõ, ba aeʼe, amaedola õfaondragõ gamozoea; solombase ndraʼoegõ oea, ba maosoʼõ dania, ba wanema tána chõoe andrõ, ba gamozoea gõtõ danõ andre.