1

¹

Во почетокот Бог ги создаде небото и земјата.

² Земјата беше неоформена и пуста; имаше темнина над бездната и Божјиот Дух лебдеше над водата.

³ И Бог рече: „Нека биде светлина!“ И настана светлина.

⁴ И Бог виде дека светлината е нешто добро; и ја оддели Бог светлината од темнината.

⁵ Бог светлината ја нарече ден, а темнината ја нарече ноќ. И настапи ве­чер, и настапи утро — прв ден.

⁶ Потоа Бог рече: „Нека има свод среде водата и тој да разделува вода од вода!“

⁷ И создаде Бог свод; и ја одвои водата што е под сводот од водата што е над сводот. Така и стана.

⁸ И сводот Бог го нарече небо. И настапи вечер и настапи утро — втор ден.

⁹ И Бог рече: „Нека се собере водата што е под небото на едно место, и нека се појави копно!“ И стана така.

¹⁰ Копното Бог го нарече земја, а собраните води ги нарече — мориња; и виде Бог дека тоа е добро.

¹¹ И Бог рече: „Нека израсте од земјата зеленило — трева што дава семе, плодоносни дрвја кои во себе имаат семе!“ И стана така.

¹² Земјата пушти од себе зеленило: трева што дава семе според својот род, а и дрвја што раѓаат плод, чие семе е според нивниот род. И Бог виде дека тоа е добро.

¹³ И настапи вечер, и настапи утро — трет ден.

¹⁴ Потоа Бог рече: „Нека се појават светила на небескиот свод, за да го делат денот од ноќта и да бидат знаци, и за времињата, и за деновите, и за годините;

¹⁵ и нека бидат тие светилници на не­бескиот свод, за да ја осветлуваат земјата!“ И стана така.

¹⁶ Бог создаде две големи светила: поголемо светило да управува со денот, и помало светило да управува со ноќта; ги создаде и ѕвездите;

¹⁷ и ги постави Бог на небескиот свод да ја осветлуваат земјата,

¹⁸ и да управуваат со денот и ноќта, и да ја одделуваат светлината од темнината. И Бог виде дека тоа е добро.

¹⁹ И настапи вечер, и настапи утро — четврти ден.

²⁰ Потоа рече Бог: „Водата нека се ис­полни со живи суштества, а низ не­бескиот свод над земјата нека полетаат птици!“

²¹ И Бог создаде големи риби и секаков вид животни влекачи што живеат во водата, според нивниот род, како и секаков вид крилати птици, спо­ред нивниот род. И виде Бог дека тоа е добро.

²² И ги благослови Бог, велејќи: „Пло­дете се и множете се, и наполнете ја водата во морињата, и птиците нека се намножат на земјата!“

²³ И настапи вечер, и настапи утро — петти ден.

²⁴ Пак рече Бог: „Нека изведе земјата од себе разни суштества според родот нивни: добиток, лазачи и ѕверови земни според нивниот род!“ И стана така.

²⁵ И Бог создаде ѕверови земни, спо­ред родот нивен, и добиток според ро­дот негов, и секакви гадинки земни, според родот нивен. И Бог виде дека тоа е добро.

²⁶ Потоа Бог рече: „Да создадеме чо­век според Нашиот образ, според Нашето подобие како што сме Ние, кој ќе биде господар над морските риби, над небеските птици, и над добитокот — над целата земја и над сите гадинки што лазат по земјата!“

²⁷ И Бог го создаде човекот според образот Свој, според образот Божји го создаде; машко и женско ги создаде.

²⁸ И ги благослови Бог, и им рече: „Плодете се, и множете се, и наполнете ја земјата, и господарете над неа, и ов­ла­дајте ги морските риби, и небеските птици, и сите животни што лазат по земјата!“

²⁹ И Бог рече: „Еве, ви дадов секакви билки што даваат семе по целата земја, и секакви дрвја што во себе имаат семе според својот род и вид; тоа да ви биде за храна!

³⁰ А на сите земни ѕверови, и на сите небески птици, и на сѐ што се движи по земјата, во кое има жива душа, им ги дадов сите тревни растенија за храна.“ Така и стана.

³¹ И Бог виде дека сето она што го создаде е многу добро. И настапи вечер, и настапи утро — шести ден.

2

¹

Така се довршија небото и земјата и сето нивно воинство.

² Седмиот ден Бог ги заврши делата Свои, што ги направи; и си отпочина во седмиот ден од сите дела Свои, што ги создаде.

³ И Бог го благослови седмиот ден, и го освети, зашто во тој ден си отпочина од сите дела Свои, што ги направи и создаде.

⁴ Ете така настанаа небото и земјата, во она време кога Господ Бог ги создаде земјата и небото.

⁵ А уште не беа никнале полски грмушки и земни тревки, зашто Господ Бог уште не праќаше дожд на земјата, ниту, пак, имаше човек кој ќе ја обработува земјата,

⁶ но се креваше пара од земјата и ја оросуваше површината на целата земја.

⁷ И Господ Бог го создаде човекот од земен прав и му дувна во лицето дух животен; и човекот стана жива душа.

⁸

И Господ Бог насади рајска градина на исток; и таму го насели човекот што го создаде.

⁹ И Господ Бог направи да израстат од земјата секакви дрвја, убави за гледање и добри за јадење, и дрвото на животот среде рајот, и дрвото за познавање на доброто и злото.

¹⁰ Од Едем извираше река за да го наводнува рајот, а потоа таа се раздвојуваше на други четири реки.

¹¹ Името на едната е Пишон; таа тече околу целата Хевилска земја, каде што има злато.

¹² Златото на таа земја е добро; таму има и бделиум и камен оникс.

¹³ А на втората река името ѝ е Гион; таа тече околу целата земја Куш.

¹⁴ Името, пак, на третата река е Тигар; таа тече на исток од Асирија. Четвртата река е Еуфрат.

¹⁵ И го зеде Господ Бог човекот, го насели во Едемската градина, за да ја обработува и да ја чува.

¹⁶ И му заповеда Господ Бог на човекот, велејќи: „Од секое дрво во градината можеш да јадеш,

¹⁷ освен од дрвото за познавање на доброто и на злото; од него не јади; зашто во оној ден кога ќе вкусиш од него, ќе умреш.“

¹⁸ И Господ Бог рече: „Не е добро за човекот да биде сам; да му создадеме помошник, сличен на него!“

¹⁹ Тогаш Господ Бог ги создаде од земјата сите полски животни, и сите небески птици, и ги доведе кај човекот за да види како ќе ги нарече тој, па, како што човекот ќе го нарече секое живо суштество, така да му биде и името.

²⁰ И им даде човекот имиња на сиот добиток, и на небеските птици, и на сите полски ѕверови; но за човекот не се најде помошник, сличен на него.

²¹ Затоа Господ му прати на човекот длабок сон; па кога заспа, му извади едно ребро, и местото го пополни со месо.

²² Од реброто, што го зеде од човекот, Господ Бог создаде жена и ја доведе кај човекот.

²³ А човекот рече: „Еве тоа е коска од моите коски, и плот од мојата плот. Нека ѝ биде името жена, зашто е земена од мажот!“

²⁴ Затоа човекот ќе ги остави татко си и мајка си и ќе се прилепи кон жената своја; и ќе бидат едно тело.

²⁵ И беа обајцата голи, Адам и жената негова, и не се срамеа.

3

¹

Но змијата беше полукава од сите ѕверови полски, што ги создаде Господ Бог; па ѝ рече на жената: „Вистина ли е дека Бог рекол да не јадете од ниедно дрво во рајот?“

² А жената ѝ рече на змијата: „Ние јадеме род од секое дрво во рајот;

³ — само од родот на она дрво среде рајот, — рече Бог, — не јадете од него и не допирајте се до него, за да не умрете!“

⁴ Тогаш змијата ѝ рече на жената: „Не, нема да умрете!

⁵ Но Бог знае дека оној ден кога ќе вкусите од него, ќе ви се отворат очите, па ќе станете како богови и ќе знаете што е добро, а што зло.“

⁶ Кога жената, виде дека родот на дрвото е добар за јадење, и убав на изглед, и дека дрвото е пожелно поради тоа што дава знаење, набра род од него и го изеде, па му даде и на мажот свој, та и тој јадеше.

⁷ Тогаш им се отворија очите на обајцата, и разбраа дека се голи; па исплетоа лисја од смокви и си направија опашала.

⁸ Тогаш го чуја гласот на Господ Бог, кога Тој одеше низ рајот во времето на дневниот ветрец; и се сокрија Адам и неговата жена меѓу рајските дрвја.

⁹ Но Господ Бог го повика Адам и му рече: „Каде си?“

¹⁰ А тој одговори: „Го чув одењето Твое низ рајот, па се уплашив, бидејќи сум гол, и се сокрив.“

¹¹ И Тој рече: „Кој ти кажа дека си гол? Да не си јал од она дрво, од кое ти забранив да јадеш?“

¹² Адам, пак, рече: „Жената, која ми ја даде Ти, таа ми даде плод од дрвото, и јас јадев.“

¹³ Тогаш Господ Бог ѝ рече на же­ната: „Зошто го направи тоа?“ Жената одговори: „Змијата ме измами, и јас јадев.“

¹⁴ На змијата, пак, ѝ рече Господ Бог: „Затоа што си го направила тоа, про­к­лета да си меѓу сите животни и сите полски ѕверови; помешечки ќе се влечеш и прав ќе јадеш сѐ до крајот на својот живот!

¹⁵ И ставам непријателство меѓу тебе и жената и меѓу родот твој и породот нејзин. Тој ќе ти ја смачкува главата, а ти ќе го каснуваш во петата.“

¹⁶ А на жената ѝ рече: „Кога ќе бидеш бремена, ќе ти ги умножам и преумножам маките; со болки ќе раѓаш деца, и ќе се приклониш кон мажот свој, и тој ќе ти биде господар!“

¹⁷ Па потоа му рече на Адам: „Би­дејќи ја послуша жената твоја и вкуси од дрвото, од кое ти забранив и реков: — не јади од него — затоа земјата нека биде проклета за тебе; со мака ќе се храниш од неа сѐ до крајот на својот живот;

¹⁸ трње и бодлики ќе ти раѓа; и ти ќе јадеш трева полска.

¹⁹ Со пот на лицето свое ќе јадеш леб, сѐ дури не се вратиш во земјата, од која си земен; зашто си земја, и во земја ќе се вратиш!“

²⁰ Адам ја нарече својата жена Ева, бидејќи таа стана мајка на сите живи.

²¹ А Господ Бог им направи на Адам и на неговата жена облеки од кожа, и ги облече во нив.

²² И Господ Бог рече: „Ете, Адам стана како еден од Нас, знаејќи што е добро и што е зло; но сега, да не ја испружи раката своја и да земе пак од дрвото на животот, и да вкуси, па да заживее вечно!“

²³ Тогаш Господ Бог го изгони од Едем­ската градина, за да ја обработува земјата, од која беше земен.

²⁴ Откако, пак, го изгони Адам, по­с­та­ви на исток пред градината Едем хе­рувим и огнен меч, кој се вртеше и натаму и наваму, за да го пазат патот кон дрвото на животот.

4

¹

Потоа Адам легна со жената своја Ева, која зачна и го роди Каин, и рече: „Придобив човек од Господ!“

² Го роди уште и братот негов Авел. И Авел стана овчар, а Каин беше земјоделец.

³ По некое време Каин Му принесе на Господ дар од земните плодови;

⁴ а и Авел исто така принесе од пр­вината на стадото свое и од нивната маст. И Господ погледна благонаклоно на Авел и на неговите дарови;

⁵ а на Каин и на неговите дарови не погледна благонаклоно. Затоа Каин многу се разлути, и лицето му се намршти.

⁶ Тогаш Господ му рече на Каин: „Зошто се лутиш? Зошто се помрачи лицето твое?

⁷ Зарем, кога правиш добро, не си ведар во лицето? А ако не правиш добро, тогаш гревот е пред вратата; тој те влече кон себе, но ти надвладај го!“

⁸ И му рече Каин на својот брат Авел: „Да појдеме в поле!“ А кога беа во полето, Каин скокна на својот брат Авел, и го уби.

⁹ Тогаш Господ му рече на Каин: „Каде е братот твој, Авел?“ А тој одговори: „Не знам; зарем јас сум чувар на брат ми?“

¹⁰ А Господ рече: „Што направи? Чуј! Крвта на братот твој вика од земјата кон Мене.

¹¹ Затоа да си проклет на земјата, што ја отвори устата своја да ја прими крвта на братот од раката твоја.

¹² Кога ќе ја обработуваш земјата, таа нема повеќе да ти дава изобилен род; ти ќе бидеш изгнаник и скитник по земјата!“

¹³ А Каин му рече на Господ: „Каз­ната моја е толку голема, што не може да се носи.

¹⁴ Ете, денес ме истеруваш од плодната земја, и од лицето Твое ќе се кријам и ќе бидам прогонет и скитник по земјата: значи, секој што ќе ме сретне, може да ме убие.“

¹⁵ А Господ му рече: „Тоа нема да се случи; зашто кој ќе го убие Каина, седумпати ќе се казни!“ И му стави Господ знак на Каин, за да не го убие никој, кој ќе го сретне.

¹⁶ И си отиде Каин од пред лицето на Господ, и се насели како прогонет во земјата Нод, источно од Едем.

¹⁷

И легна Каин со жената своја, и таа забремени и го роди Еноха Потоа соѕида град и го нарече според името на својот син — Енох.

¹⁸ На Енох му се роди Ирад; а Ирад го роди Мехујаел; Мехујаел, пак, го роди Матусал, а Матусал го роди Ламех.

¹⁹ Ламех зеде две жени: на едната ѝ беше името Ада, а на другата Цила.

²⁰ Ада го роди Јавал, тој е татко на оние што живеат во шатори со стада.

²¹ А на братот негов името му беше Јувал; тој беше татко на сите што свиреа на гусли и шупелки.

²² Цила, пак, го роди Тувал-Каин, кој беше ковач на секакви работи од бакар и железо; а сестра на Тувал-Каин му беше Ноема.

²³ И им рече Ламех на жените свои, Ада и Цила: „Чујте го гласот мој, жени Ламехови; послушајте ги зборовите мои: убив човек поради рана и момче заради модрица.

²⁴ Ако за Каин треба да се одмазди седумпати, за Ламех ќе се одмазди седумдесет и седумпати!“

²⁵ Адам пак легна со жената своја, и таа му роди син, и му даде име Сит. Зашто рече: „Господ ми даде син место Авел, кого го уби Каин.“

²⁶ И на Сит му се роди син, кого го нарече Енох. Тогаш почна да се по­викува името Господово.

5

¹

Ова е родослов на Адам: Кога Бог го создаде човекот, го создаде спо­ред образот Божји.

² Маж и жена ги создаде, и ги благослови, и ги нарече — човечки суш­тества — во денот кога беа создадени.

³ Адам поживеа сто и триесет години, кога му се роди син според подобието негово и според образот негов, и му даде име Сит.

⁴ А откако го роди Сит, Адам по­живеа уште осумстотини години, ра­ѓајќи синови и ќерки.

⁵ И сите денови, што ги поживеа Адам, изнесуваа деветстотини и три­есет години; потоа тој умре.

⁶ Сит, пак, поживеа сто и пет години и му се роди Енох.

⁷ По раѓањето на Енох, Сит живееше уште осумстотини и седум години, раѓајќи синови и ќерки;

⁸ така поживеа Сит вкупно деветстотини и дванаесет години и потоа умре.

⁹ Енох, пак, имаше деведесет години, кога му се роди Каинан.

¹⁰ А откако го роди Каинан, Енох живееше уште осумстотини и петнаесет години, раѓајќи синови и ќерки;

¹¹ и така сите денови на Енох изнесуваа деветстотини и пет години; потоа тој умре.

¹² Каинан, пак, поживеа седумдесет години и го роди Махалалеил;

¹³ а по раѓањето на Махалалеил Ка­инан живееше уште седумстотини и четириесет години, раѓајќи синови и ќерки.

¹⁴ И така Каинан поживеа вкупно де­ветстотини и десет години; и умре.

¹⁵ А Махалалеил поживеа шеесет и пет години, и го роди Јаред.

¹⁶ По Јаредовото раѓање Махалалеил живееше уште осумстотини и триесет години, раѓајќи синови и ќерки.

¹⁷ А сите денови од животот на Махалалеил беа осумстотини деведесет и пет години; потоа тој умре.

¹⁸ Јаред, пак, поживеа сто шеесет и две години и го роди Енох;

¹⁹ а откако го роди Енох, Јаред живееше уште осумстотини години, раѓајќи синови и ќерки.

²⁰ Сите денови, пак, од животот на Јаред изнесуваа деветстотини шеесет и две години; и умре.

²¹ Енох, откако поживеа шеесет и пет години, го роди Метушелах;

²² а по раѓањето на Метушелах, Енох живееше според волјата Божја триста години, раѓајќи синови и ќерки.

²³ А сите денови на Енох изнесуваа триста шеесет и пет години.

²⁴ И Енох, живеејќи според волјата Божја, исчезна, бидејќи Бог го зеде.

²⁵ Матусал, пак, поживеа сто осумдесет и осум години, и го роди Ламех;

²⁶ па, откако го роди Ламех, Метушелах живееше уште седумстотини осумдесет и две години, раѓајќи синови и ќерки;

²⁷ а сите денови од животот на Метушелах беа деветстотини шеесет и девет години; потоа умре.

²⁸ Ламех, пак, откако поживеа сто осумдесет и две години, доби син.

²⁹ И го нарече Ное, велејќи: „Овој ќе нѐ утеши во работите наши и во трудот на рацете наши на земјата, што Господ ја проколна.“

³⁰ А откако се роди Ное, Ламех поживеа уште петстотини деведесет и пет години, раѓајќи синови и ќерки.

³¹ Така поживеа Ламех вкупно седумстотини седумдесет и седум години; и умре.

³² Ное имаше петстотини години, кога ги роди: Сим, Хам и Јафет.

6

¹

А кога луѓето почнаа да се множат на земјата, и ќерки им се народија,

² тогаш синовите Божји видоа дека ќерките човечки се убави и ги земаа, кои ги сакаа, за жени.

³ И рече Господ: „Духот Мој нема вечно да ги одржува во живот луѓето, зашто тие се плот; деновите нивни нека им бидат сто и дваесет години.“

⁴ А во тоа време имаше џинови на земјата, особено кога синовите Божји почнаа да влегуваат при ќерките човечки и тие почнаа да им раѓаат; тоа се силните луѓе, прочуени од старото време.

⁵ И Господ виде дека лошотиите меѓу луѓето на земјата се умножуваа, и дека сите мисли и помисли во срцата нивни беа зли во секое време.

⁶ И се покаја Господ што го беше создал човекот на земјата, па се натажи во срцето Свое.

⁷ И рече Господ: „Ќе ги истребам од земјата луѓето што сум ги создал — од човекот до добитокот, малите гадинки и небеските птици — бидејќи се каам што ги создадов.“

⁸ Но Ное најде милост во очите на Господ.

⁹

Еве го животот на Ное: Ное беше човек праведен и непорочен во својот род; Ное живееше според Божјата волја.

¹⁰ И му се родија на Ное три сина: Сим, Хам и Јафет.

¹¹ А земјата се израсипа пред лицето на Бога, и се исполни со неправда.

¹² И погледна Бог на земјата, и ете — таа беше расипана: бидејќи секое суш­тество беше се отклонило од својот пат на земјата.

¹³ И му рече Бог на Ное: „Крајот на секое суштество дојде пред очите Мои, зашто земјата се исполни со нивните злодела; и, еве, Јас ќе ги истребам од земјата.

¹⁴ Изгради си за себе ковчег од дрвото гофер , и направи прегради во ков­чегот; потоа намачкај го со смола од­нат­ре и однадвор.

¹⁵ А изгради го вака: должината на ковчегот да биде триста лакти, ширината негова педесет лакти, а во висина да е триесет лакти.

¹⁶ Направи отвор на ковчегот, и засводи го на еден лакот одозгора; стави му и врата на ковчегот отстрана и нека има три ката во него: долен, среден и горен.

¹⁷ Јас ќе пуштам потоп, вода, на земјата, за да го истребам под небото секое суштество, во кое има животен дух; сѐ, што е на земјата, ќе изгине.

¹⁸ Но со тебе Јас ќе направам Свој завет, а во ковчегот ќе влезеш ти, и со тебе и синовите твои, и жената твоја, и жените на синовите твои.

¹⁹ И внеси во него исто така од сите животни, од секое суштество да има по две, за да останат со тебе во живот; од машки и од женски пол да бидат.

²⁰ Од птиците според родот нивни, и од добитокот според родот негов, и од сите влекачи според нивниот род — од сите по две ќе влезат при тебе, за да останат живи.

²¹ И земи со себе секаква храна, со каква што се хранат, и чувај ја кај себе; тоа ќе биде храната за тебе и за нив!“

²² И направи Ное сѐ како што му заповеда Бог; така направи.

7

¹

И му рече Господ на Ное: „Влезете во ковчегот ти и целото твое семеј­ство, бидејќи ти си единствениот праведен пред Мене во овој род,

² и земи со себе од секое чисто животно по седум од машки и женски пол, а од нечистите животни — по две, машки пол и женски пол;

³ исто така и од небеските птици по седум, од машки и од женски пол, за да им се зачува родот нивни по целата земја.

⁴ Зашто по седум дена ќе пуштам дожд на земјата, што ќе се излива четириесет дена и четириесет ноќи, и ќе го истребам од земјата секое суш­тество, што сум го создал.“

⁵ И Ное направи сѐ што му заповеда Господ.

⁶

А Ное имаше шестотини години ко­га се случи потопот на земјата.

⁷ И влезе Ное во ковчегот, и синовите негови, и жената негова, и жените на синовите негови со него, заради водениот потоп.

⁸ И од чистите и од нечистите животни, и од птиците и од сѐ што се влечеше по земјата,

⁹ влегоа кај Ное во ковчегот по две, машко и женско, како што Бог му заповеда на Ное.

¹⁰ А по седмиот ден дојдоа водите од потопот на земјата.

¹¹ Во шестотата година од животот на Ное, во вториот месец од таа година, седумнаесеттиот ден од месецот, во тој ден бликнаа сите извори на големата бездна и се отворија окната небески;

¹² и се лиеше дожд на земјата че­тириесет дена и четириесет ноќи.

¹³ Во истиот ден во ковчегот влегоа Ное, неговите синови Сим, Хам и Јафет, и жената Ноева, и трите жени на синовите негови со нив.

¹⁴ Тие, и сите ѕверови според родот нивни, и добитокот според неговиот род, и сите гадинки, што се влечеа по земјата, според нивниот род, и сѐ што лета, според родот негов, сите птици и сѐ што има крилја,

¹⁵ влегоа во ковчегот кај Ное по две од секое суштество, во кое имаше животен дух;

¹⁶ и тие што влегоа, машки и женски пол влегоа од секое суштество, како што му беше заповедал Бог. Потоа Господ го затвори ковчегот однадвор.

¹⁷ Натопувањето на земјата потраја четириесет дена; водата надојде и го подзеде ковчегот; и тој се крена од земјата;

¹⁸ водата се засилуваше многу и се умножуваше на земјата, а ковчегот пловеше по површината на водата.

¹⁹ И нарасна водата на земјата толку многу, што ги покри сите високи планини, какви што има под целото небо;

²⁰ петнаесет лакти се издигаше водата над планините, откако ги покри.

²¹ Тогаш го изгуби животот секое суштество што се движеше по земјата: и птиците, и добитокот, и ѕверовите, и сите лазачи, што се влечат по земјата, и сите луѓе;

²² сѐ, што на копното имаше здив во ноздрите свои, изумре.

²³ И се истреби секое суштество, што живееше на земјата: од човекот до добитокот, и лазачите, и птиците небе­ски — сѐ беше истребено од земјата; останаа само Ное, и оние, кои беа со него во ковчегот.

²⁴ А водата беше над земјата сто и педесет дена.

8

¹

И си спомна Бог за Ное, и за сите ѕверови и за сиот добиток, што беа со него во ковчегот; и навеа Бог ветар на земјата, и водите запреа.

² Изворите на бездната и окната небески се затворија, и дождот од небото престана.

³ Водата почна постепено да опаѓа на земјата, и по сто и педесет дена намали.

⁴ И се запре ковчегот во седмиот ме­сец на седумнаесеттиот ден на ридовите од планината Арарат.

⁵ Водата, пак, опаѓаше постепено до десеттиот месец; и во првиот ден од десеттиот месец се покажаа врвовите на планините.

⁶ А по четириесет дена го отвори Ное прозорецот на ковчегот, што го беше направил.

⁷ И пушти гавран, кој откако одлета, полетуваше и долетуваше додека не се исуши земјата од водата.

⁸ Потоа пушти гулаб, за да види дали исчезнала водата од површината на земјата;

⁹ но гулабот, бидејќи не најде каде да застане со своите нозе, се врати кај него во ковчегот, зашто уште имаше вода по целата земја; и Ное ја спружи раката, го фати и го зеде кај себе во ковчегот.

¹⁰ Почека уште други седум дена, и повторно го пушти гулабот од ковчегот.

¹¹ Гулабот се врати кај него приквечер; и ете, во клунот свој тој имаше свеж маслинов лист; и Ное разбра дека се повлекла водата од земјата.

¹² Потоа почека уште седум дена, и го пушти гулабот, а тој повеќе не му се врати.

¹³ Во шестотини и првата година, во првиот ден од првиот месец, ја снема водата од земјата; и Ное го отвори покривот на ковчегот, погледна и виде дека површината на земјата беше поисушена.

¹⁴ А на дваесет и седмиот ден од вториот месец, земјата беше сува.

¹⁵ Тогаш му рече Бог на Ное:

¹⁶ „Излезете од ковчегот, ти, жената твоја, синовите твои, и жените на синовите твои;

¹⁷ изведи ги со себе и сите животни, што се со тебе, од секое суштество, од птиците, добитокот и сите влекачи што лазат по земјата; нека се растурат по земјата, и нека се плодат и множат на земјата!“

¹⁸ И излегоа Ное, синовите негови, жената негова, и жените на синовите негови;

¹⁹ сите животни и сите лазачи, сите птици — сѐ што се движи по земјата, според родот нивни, излегоа од ков­чегот.

²⁰ И Му направи Ное жртвеник на Господ; и зеде од секој чист добиток и од сите чисти птици, и ги принесе на жртвеникот како жртви сепаленици.

²¹ И Господ го почувствува пријатниот мирис, па рече во срцето Свое: „Нема повеќе да ја проколнувам земјата поради човекот, зашто помислите на срцето човечко се зли уште од младини и нема повеќе да ги уништувам живите суштества, како што направив.

²² Отсега, па сѐ дури постои земјата, нема да престанат сеењето и жнеењето, студот и горештината, летото и зимата, деновите и ноќите.“

9

¹

Тогаш Бог го благослови Ное и синовите негови, и им рече: „Пло­дете се и множете се, и полнете ја земјата!

² А сите земни животни и сите небески птици, и сѐ што лази по земјата, и сите морски риби да се плашат од вас: во ваши раце се предадени.

³ Сѐ што се движи и живее, ќе ви биде храна; сѐ ви давам, како што ви ги бев дал зелените билки.

⁴ Само не смеете да ги јадете живите суштества додека во нив има душа, односно крв!

⁵ А за вашата крв, во која е вашиот живот, ќе барам сметка; од секој ѕвер ќе ја барам; ќе ја барам, исто така, душата човечка од раката на човек, од раката на братот негов;

⁶ кој ќе пролее човечка крв, и неговата крв ќе се пролее од човечка рака; зашто човекот е создаден според образот Божји.

⁷ Вие, пак, плодете се и множете се; ширете се на земјата и наполнете ја!“

⁸ И му рече Господ на Ное и синовите негови со него, велејќи:

⁹ „А Јас, еве, го поставувам заветот Мој со вас и со вашето потомство по вас,

¹⁰ и со секоја жива душа, која е со вас, со птиците, и со добитокот, и со сите земни ѕверови, што се со вас, со сѐ она што излегло од ковчегот, со сите земни животни;

¹¹ го поставувам заветот Мој со вас дека отсега нема веќе ниедна плот да загине од потоп и дека повеќе не ќе има потоп да ја запустува земјата!“

¹² И рече Бог: „Еве го знакот на заветот, што го поставувам меѓу Мене и вас и меѓу секоја жива душа, која е со вас, за сите идни поколенија:

¹³ божилак Свој поставувам во обла­кот, за да биде знак на заветот меѓу Мене и земјата.

¹⁴ Па кога облак ќе навеам на земјата, ќе се појави божилакот во облакот,

¹⁵ и ќе си спомнам за заветот Мој, кој е меѓу Мене и вас и меѓу секоја душа, што живее во плот; и нема веќе да има потоп за да ја уништи секоја плот.

¹⁶ Божилакот ќе биде во облакот, и Јас ќе го видам и ќе си спомнам за вечниот завет меѓу Бога и меѓу секоја жива душа во секоја плот, што е на земјата.“

¹⁷ И му рече Бог на Ное: „Тоа е зна­кот на заветот, што го поставив меѓу Мене и меѓу секоја плот, што е на земјата!“

¹⁸

Синовите Ноеви, кои излегоа од ковчегот, беа: Сим, Хам и Јафет. Хам е татко на Ханан.

¹⁹ Тоа се трите сина Ноеви, и од нив се насели целата земја.

²⁰ А Ное почна да ја обработува земјата, и насади лозје.

²¹ И се напи од виното, па се опи, и легна гол среде шаторот свој.

²² А Хам, таткото на Ханан, ја виде голотијата на таткото свој, и излезе, та им го кажа тоа на обајцата браќа свои.

²³ Но Сим и Јафет зедоа облека, и, наметнуваќи ја на рамената свои, појдоа назадешкум и ја покрија со неа голотијата на таткото свој; лицата им беа свртени наназад, и тие не ја видоа голотијата на својот татко.

²⁴ А кога се истрезни Ное од виното, дозна што му беше направил помладиот негов син,

²⁵ па рече, „Проклет да е Ханан; тој ќе биде слуга на слугите од браќата свои!“

²⁶ И уште рече: „Благословен да е Гос­под Бог Симов; а Ханан ќе му биде слуга!

²⁷ Нека го рашири Бог Јафет, и тој нека живее во шаторите на Сим; а Ха­нан ќе му биде слуга!“

²⁸ И поживеа Ное по потопот триста и педесет години.

²⁹ А сѐ на сѐ поживеа Ное деветстотини и педесет години; потоа умре.

10

¹

А ова е родословието на Ноевите синови: Сим, Хам и Јафет, на кои по потопот им се родија синови.

² Синовите на Јафет се: Гомер, Магог, Мадај, Јаван, Тувал, Мешех и Тирас.

³ А синовите Гомерови се: Ашкеназ, Рифат и Тогарма.

⁴ Синовите, пак, Јаванови се: Елисеј, Тарсис, Китим и Роданим.

⁵ Од нив се разгранаа одделни народи во земјите нивни, секој според јазикот свој, според родот свој, и народот свој.

⁶ Хамовите синови се: Куш, Миц­раим, Пут и Ханан.

⁷ А синовите Кушови: Сева, Евила, Сафта, Рама и Сафтеха. Синовите, пак, Рамаови се: Сева и Дедан.

⁸ Куш го роди Нимрод; тој започна да станува силен на земјата;

⁹ тој беше добар ловец пред Господ; затоа се вели: — добар ловец пред Гос­под, како Нимрод.

¹⁰ Во почетокот негови царства беа: Вавилон, Ерех, Акад и Калне, сите во земјата Сенаар.

¹¹ Од таа земја излезе Ашур, и ги соѕида Ниневија, Ревот, Калах,

¹² и Ресен меѓу Ниневија и Калах; тој е голем град.

¹³ Од Мицраим произлегоа потомците на Луд, Енам, Лаав и Нафтух,

¹⁴ како и потомците на Патру и Кас­лух, од кои водат потекло Филистејците и Кафторимите.

¹⁵ А Ханан го роди својот првенец Сидон, и Хет,

¹⁶ потоа Јевусиј, Амориј, Гергесеј,

¹⁷ Евеј, Аркиј, Синиј,

¹⁸ Арвадиј, Цамариј и Аматиј. А потоа племињата ханански се раселија.

¹⁹ Пределите, пак, ханански беа од Си­дон кон Герар сѐ до Газа, и потоа до Содом, Гомора, Адма и Цевоим, па сѐ до Лаша.

²⁰ Тоа се синовите Хамови, според семејствата нивни, според јазиците нивни, во нивните земји и во народите свои.

²¹ И на Сим му се родија синови, на постариот брат Јафетов, татко на сите синови Еверови.

²² А синовите Симови беа: Елам, Ашур, Арфаксад, Луд и Арам.

²³ Синовите, пак, Арамови се: Уц, Ул, Гетер и Маш.

²⁴ Арфаксад го роди Сала, а Сала го роди Евер.

²⁵ На Евер му се родија двајца синови: на едниот му беше име Фалек, зашто во неговото време се раздели земјата, а името на брат му беше Јоктан.

²⁶ Јоктан го роди Алмодад, Шалеф, Хацармавет и Јерах,

²⁷ Хадорам, Узал и Дикла,

²⁸ па Овал, Авимаел и Сева,

²⁹ потоа Офир, Авила и Јовав — сите тие беа синови Јоктанови.

³⁰ Живеалиштата им беа од Меша до источната гора Сефар.

³¹ Тоа се Симовите синови според ро­довите нивни, според јазиците нивни, во нивните земји и според нивните народи.

³² Тоа се родовите на синовите Ноеви според нивните родословија, и според народите нивни. Од нив се раширија на­роди по земјата после потопот.

11

¹

По целата земја имаше еден јазик и исти зборови.

² А кога луѓето се селеле од исток, најдоа рамнина во земјата Сенаар и се населија таму.

³ И си рекоа меѓу себе: „Ајде да пра­виме тули и на оган да ги печеме!“ И користеа тули наместо камен и земјана смола наместо вар.

⁴ Потоа рекоа: „Ајде да си соѕидаме град и кула, висока до небото; и да се здобиеме со име, пред да се растуриме по целата земја!“

⁵ Тогаш Господ се спушти да го види градот и кулата, што ги ѕидаа синовите човечки.

⁶ И рече Господ: „Ете, еден народ се и сите имаат еден јазик; ова е само поче­ток на нивните настојувања. Наскоро ќе прават сѐ што ќе наумат!

⁷ Ајде да слеземе и да им го збркаме нивниот јазик за да не се разбираат еден со друг што зборуваат!“

⁸ И така Господ ги растури оттаму по целата земја, и престанаа да го ѕидаат градот.

⁹ Затоа тој се нарече Вавилон , зашто таму го збрка Господ јазикот на целата земја и оттаму ги растури Господ по целата земја.

¹⁰

Ова е родословието на Сим: Сим имаше сто години кога го роди Ар­факсад, две години по потопот.

¹¹ И откако го роди Арфаксад, поживеа Сим петстотини години, раѓајќи синови и ќерки.

¹² А Арфаксад поживеа триесет и пет години и го роди Сала.

¹³ По раѓањето на Сала, Арфаксад поживеа четиристотини и три години, раѓајќи синови и ќерки.

¹⁴ Сала поживеа триесет години и го роди Евер.

¹⁵ А, откако го роди Евер, Сала поживеа четиристотини и три години, раѓајќи синови и ќерки.

¹⁶ Евер поживеа триесет и четири години, и го роди Фалек.

¹⁷ По раѓањето на Фалек, Евер поживеа четиристотини и триесет години, раѓајќи синови и ќерки.

¹⁸ А Фалек поживеа триесет години и го роди Рагав.

¹⁹ А, откако го роди Рагав, Фалек поживеа двесте и девет години, раѓајќи синови и ќерки.

²⁰ Рагав поживеа триесет и две години и го роди Серух;

²¹ а откако го роди Серух, Рагав поживеа двесте и седум години, раѓајќи синови и ќерки.

²² Серух поживеа триесет години и го роди Нахор.

²³ По раѓањето на Нахор, Серух по­живеа двесте години, раѓајќи синови и ќерки.

²⁴ Нахор, пак, поживеа дваесет и де­вет години и го роди Тара;

²⁵ по раѓањето на Тара, Нахор по­живеа сто и деветнаесет години, раѓајќи синови и ќерки.

²⁶ Тара поживеа седумдесет години и ги роди Аврам, Нахор и Аран.

²⁷ А еве го родословието на Тара: Тара ги роди Аврам, Нахор и Аран; а Аран го роди Лот.

²⁸ Аран умре кај таткото свој Тара во родната земја, во Ур Халдејски.

²⁹ А Аврам и Нахор се оженија; името на жената Аврамова беше Сараја, а на жената Нахорова името ѝ беше Милка, ќерка на Аран, татко на Милка и Иска.

³⁰ Сараја беше неплодна и немаше пород.

³¹ И го зеде Тара синот свој, и внукот од синот свој, Лот, син Аранов, и Сараја, снаата своја, жената на неговиот син Аврам; па излегоа заедно од Ур Халдејски за да појдат во земјата хананска; и дојдоа до Харан, каде што и се населија.

³² И поживеа Тара двесте и пет години; и умре Тара во Харан.

12

¹

И му рече Господ на Аврам: „Излези од својата земја, и од родот свој, и од домот на татко си, па појди во земјата што ќе ти ја покажам Јас!

² А од тебе ќе направам голем народ, и ќе те благословам, и името твое ќе го прославам и ти ќе бидеш благословен.

³ Ќе ги благословам оние, што тебе ќе те благословуваат, и ќе ги проколнам оние, што тебе ќе те проколнуваат и преку тебе ќе бидат благословени сите народи на земјата.“

⁴ Тогаш тргна Аврам, како што му ка­жа Господ, а со него појде и Лот. Аврам имаше седумдесет и пет години кога излезе од Харан.

⁵ И ги зеде Аврам Сараја, жената своја, и Лот, братанецот свој, со целиот имот што го беа спечалиле, и слугите што ги беа придобиле во Харан, па из­легоа за да отидат во земјата хананска.

⁶

И Аврам ја помина таа земја до мес­тото Сихем, кај светото дрво во Мамре; а тогаш во таа земја живееја Хананци.

⁷ И му се јави Господ на Аврам и му рече: „Оваа земја ќе му ја дадам на тво­ето потомство.“ И му подигна таму жртвеник на Господ, Кој му се јави.

⁸ Потоа оттаму тој замина кон планината, на исток од Ветил, и таму го распна шаторот свој; и Ветил му беше од запад, а Гај од исток; и таму Му подигна на Господ жртвеник, и го призва името Господово.

⁹ А оттаму се крена Аврам и се упати кон југ.

¹⁰ Но имаше глад во таа земја и Ав­рам слезе во Египет да поживее таму; зашто гладот продолжи во оваа земја.

¹¹ И кога се доближуваше до Египет, ѝ рече на жената своја Сараја: „Еве, јас знам дека си убава жена;

¹² затоа, кога ќе те видат Египќаните, ќе речат — оваа му е жена — па ќе ме убијат, а тебе ќе те остават жива.

¹³ Туку, кажи дека си ми сестра, за да ми биде добро покрај тебе и да ме остават жив поради тебе.“

¹⁴ И кога дојде Аврам во Египет, Егип­ќаните видоа дека таа е многу убава жена.

¹⁵ Ја видоа и дворјаните фараонови, па ја пофалија пред фараонот. И жената беше одведена во домот фараонов.

¹⁶ И поради неа Аврам живееше до­бро; имаше ситен и крупен добиток, магариња, слуги, слугинки, маски и камили.

¹⁷ Но Бог пушти големо зло на фа­раонот и на неговиот дом поради Са­раја, жената Аврамова.

¹⁸ Тогаш фараонот го повика Аврам и му рече: „Зошто ми го направи тоа? Зошто не ми кажа дека ти е жена?

¹⁹ Зошто рече ‚сестра ми е‘, па јас сакав да ја земам за жена?! Сега, пак, ете ти ја жената, земи си ја и оди си!“

²⁰ И фараонот определи луѓе, кои го испратија Аврам и жената негова, со сѐ што имаше.

13

¹

И тргна Аврам од Египет кон југ, со сѐ што имаше, тој, жената негова, а и Лот со нив.

²

А Аврам беше многу богат со добиток, со сребро и со злато.

³ И ги продолжи тој патувањата свои од Негев до Ветил, до местото, каде што порано му беше поставен шаторот, меѓу Ветил и Гај;

⁴ до местото, каде што најнапред беше подигнал жртвеник; и таму го призва Аврам името Господово.

⁵ А и Лот, кој одеше со Аврам, имаше ситен и крупен добиток и шатори.

⁶ И земјата беше тесна, за да живеат заедно, бидејќи имотот нивни беше толку голем, што не можеа да живеат заедно.

⁷ И стана караница меѓу пастирите на Аврамовиот добиток и пастирите на Лотовиот добиток. А во таа земја живееја тогаш Хананци и Перизијци.

⁸ Затоа Аврам му рече на Лот: „Не треба да се караме јас и ти, ни моите пастири со твоите пастири, зашто сме роднини.

⁹ Не е ли пред тебе целата земја? Оддели се од мене. Ако тргнеш ти на лево, јас ќе тргнам на десно; ако ти појдеш на десно, јас, пак, на лево.“

¹⁰ Тогаш Лот ги крена очите свои и ја виде целата околина јорданска, која, пред Бог да ги уништи Содом и Гомора, целата, сѐ до Сигор се напојуваше со вода, како рајот Божји и како земјата египетска.

¹¹ И Лот ја избра за себе целата околина јорданска; па појде Лот кон исток; и се разделија еден од друг.

¹² Аврам се насели во земјата ханан­ска, а Лот се настани во околните гра­дови, поставувајќи ги шаторите свои дури до Содом.

¹³ Луѓето, пак, во Содом беа лоши, и многу грешни пред Господ.

¹⁴ И му рече Бог на Аврам, откако Лот се оддели од него: „Крени ги очите свои, па погледни од местото, каде што си сега, на север и на југ, на исток и на запад,

¹⁵ зашто целата земја што ја гледаш, ќе ти ја дадам тебе и на потомството твое довека;

¹⁶ ќе го умножам потомството твое да биде колку што е песокот на земјата; ако некој може да го изброи песокот на земјата, ќе може да го изброи и потомството твое.

¹⁷ Стани и изоди ја оваа земја во должина и во широчина, зашто ќе ти ја дадам тебе.“

¹⁸ И Аврам ги крена шаторите свои, и отиде да се насели кај дабовите во Мамре, што беше кај Хеврон, и таму Му подигна жртвеник на Господ.

14

¹

Кога Амрафел беше шинарски цар, еласарски цар Арјох, елам­ски цар Кедорлаомер и гоимски цар Тидал,

² сите тие цареви започнаа војна против содомскиот цар Бера, против царот на Гомора Бирша, против царот на Адма Шинав, цевоимскот цар Шемевер и со царот на Бела, односно Сигор.

³ Сите тие се собраа во долината Сидим, која сега е Солено Море.

⁴ Дванаесет години му служеа на Ке­дор­лаомер, а во тринаесеттата се по­бунија.

⁵ Во четиринаесеттата дојде Кедор­ла­омер и царевите, кои беа со него, па ги поразија Рефаимците во Аштер­от-Кар­наим, Зузимците во Хам, Емим­ците во Шаве-Кирјатаим,

⁶ Хоријците во гората нивна Сеир, дури до рамнината Фаран, што е крај пустината.

⁷ А кога се вратија оттаму, дојдоа до изворот Мишпат, односно Кадис, и ја опустошија целата област амаликиска, како и Аморејците, кои живееја во Хацацон-Тамар.

⁸ Тогаш излегоа царот содомски и царот на Гомора, царот на Адма, царот цевоимски и царот од Бела, односно Сигор, и појдоа во борба против оние во долината Сидим:

⁹ против Кедорлаомер, царот елам­ски, и Тидал, царот гоимски, и Амра­фел, царот шинарски, и Арјох, царот еласарски; четири цара против пет.

¹⁰ Во долината Сидим имаше, пак, многу јами, од кои се вадеше асфалт. И побегнаа царот содомски и царот на Гомора, и паднаа во нив; а другите избегаа во планините.

¹¹ Победниците го зедоа сиот имот на Содом и Гомора и сета храна нивна, па си отидоа.

¹² Го зедоа и Лот, братанецот Авра­мов, кој живееше во Содом, и имотот негов, и си отидоа.

¹³ А еден од оние, што се беа изба­виле, дојде и му јави на Евреинот Аврам, кој тогаш живееше кај светите дрвја. Мамре, Амореецот, со браќата Ешкол и Анер беа Аврамови сојузници.

¹⁴ А кога Аврам чу дека му е заробен братанецот, ги вооружа слугите свои, триста и осумнаесет, кои се родија во неговата куќа, и тргнаа во потера до Дан.

¹⁵ Тука ги распореди своите слуги и удри на нив ноќе, и ги разби, и ги гонеше до Хова, кој е северно од Да­маск.

¹⁶ И го поврати сиот имот и Лот, братанецот свој, со имотот негов, и жените и народот.

¹⁷ А царот содомски му излезе во прес­рет, кога се враќаше, откако го разби Кедорлаомер и царевите, што беа со него, во долината Шаве, која е сега Долина на царевите.

¹⁸ И Мелхиседек, царот шалемски, из­не­се леб и вино; а тој беше свештеник на Севишниот Бог,

¹⁹ па го благослови, велејќи: „Благо­словен да е Аврам од Севишниот Бог, Создателот на небото и земјата!

²⁰ Благословен да е и Севишниот Бог, Кој ги предаде непријателите твои во рацете твои!“ И му даде Аврам десетти дел од сѐ.

²¹ А содомскиот цар му рече на Ав­рам: „Дај ми ги мене луѓето, а имотот земи си го за себе!“

²² Но Аврам му рече на царот содомски: „Ја кревам раката своја кон Севиш­ниот Господ Бог, Создател на небото и на земјата,

²³ дека ни конец, ниту, пак, ремен од обувки, нема да земам од сѐ она, што е твое, да не речеш — јас го збогатив Аврам,

²⁴ освен, она што изедоа момците, и освен делот на луѓето што одеа со мене: Анер, Ешкол и Мамре; тие нека го земат својот дел.“

15

¹

По оние настани беше упатено слово Господово кон Аврам во видение: „Не плаши се, Авраме! Јас сум ти закрила, и наградата твоја ќе биде многу голема.“

² А Аврам рече: „Господи, зошто ми се Твоите дарови кога сум без пород, а наследник во мојата куќа е Елиезер од Дамаск?“

³ И пак рече Аврам: „Бидејќи, Ти не ми даде потомство, ете, затоа еден од слугите родени во куќата моја, ќе биде мој наследник.“

⁴ Но Господ пак проговори: „Нема тој да ти биде наследник, туку оној, кој ќе произлезе од тебе, тој ќе ти биде нас­ледник.“

⁵ Па го изведе надвор и му рече: „Погледни на небото и изброј ги ѕвез­дите, ако можеш да ги изброиш.“ И му рече: „Толкаво ќе биде потомството твое.“

⁶ И Му поверува Аврам на Господ, и тоа му се засмета за праведност.

⁷ И му рече: „Јас сум Господ, Кој те изведе од Ур Халдејски за да ти ја да­дам оваа земја, да ја владееш.“

⁸ А тој рече: „Господи, Господи, по што ќе познаам дека ќе ја наследам?“

⁹ И му рече: „Принеси Ми јуница од три години, и коза тригодишна, и овен од три години, а и грлица и млад гу­лаб!“

¹⁰ И тој го зеде сето тоа, и ги пресече на половина и ги стави сите половини една спроти друга; само птиците не ги преполови.

¹¹ А птици грабливки слетуваа на лешевите; но Аврам ги бркаше.

¹² А кога сонцето беше на залез, го совлада Аврам длабок сон, и ете, го опфати голем мрак — и го обзеде ужас.

¹³ И Господ му рече на Аврам: „Знај дека потомците твои ќе бидат придојдени во туѓа земја, ќе робуваат и ќе ги мачат четиристотини години.

¹⁴ Но јас ќе го судам народот кај кого тие ќе бидат во ропство; потоа тие ќе излезат оттаму со големо богатство.

¹⁵ А ти ќе отидеш кај татковците свои во мир, и ќе бидеш погребан во среќна старост.

¹⁶ Тие, пак, во четвртото колено ќе се вратат ваму; зашто беззаконијата на Аморејците уште не го достигнале својот врв.“

¹⁷ А кога сонцето зајде и падна мрак, ете, дим како од печка и огнен пламен, помина меѓу оние делови.

¹⁸ Во тој ден Господ направи завет со Аврам, велејќи: „На потомството твое му ја давам оваа земја од реката во Египет до големата река Еуфрат:

¹⁹ Кенијците, Кенизијците, Кадмониј­ци­те,

²⁰ Хитијците, Перизијците, Рефаим­ци­те,

²¹ Аморејците, Хананците, Гергесеј­ците и Јевусијците!“

16

¹

Но Сараја, жената на Аврам, не му раѓаше. А имаше таа слугинка Египќанка, по име Агара.

² И му рече Сараја на Аврам: „Ете, Господ ми ја затвори утробата за да не раѓам; туку влези кај слугинката моја, можеби ќе добијам деца од неа.“ И Аврам ги послуша зборовите Сарајини.

³ И така, откако Аврам преседе десет години во земјата хананска, Сараја, жената Аврамова, ја зеде слугинката своја, Египќанката Агара, и му ја даде на мажот свој Аврам за жена.

⁴ И тој влезе кај Агара, и таа зачна; а кога виде дека зачна, ја презре господарката своја.

⁵ А Сараја му рече на Аврам: „Нав­редата моја е вина твоја; јас ти ја препуштив во прегратки слугинката моја, а таа, откако разбра дека зачна, започна да ме презира. Господ нека суди меѓу мене и тебе!“

⁶ Тогаш Аврам ѝ рече на Сараја: „Ете, слугинката твоја е во твои раце, прави со неа што сакаш!“ И Сараја почна да ја угнетува, и таа избега од неа.

⁷ Но ангел Господов ја најде кај из­ворот во пустината, кај изворот на патот за Сур.

⁸ И ѝ рече: „Агаро, слугинко Сара­јина, од каде доаѓаш и каде одиш?“ А таа рече: „Бегам од Сараја, господарката моја.“

⁹ Ангелот Господов пак ѝ рече: „Врати се кај господарката твоја и по­кори ѝ се!“

¹⁰ И ангелот Господов уште рече: „Ќе го умножам многу потомството твое, така што не ќе може да се изброи.“

¹¹ И пак ѝ рече ангелот Господов: „Ете, ти си бремена и ќе родиш син, и ќе го наречеш со името Исмаил; би­дејќи Господ ја чу маката твоја.

¹² Тој ќе биде силен како диво магаре: раката негова ќе се крева против секого, и сечија рака ќе се крева против него; и ќе живее пред лицето на сите браќа свои.“

¹³ Тогаш таа Го нарече Господа, Кој ѝ зборуваше: „Ти си Ел-Рои — Бог што гледа сѐ“, зашто рече: „Пред себе Го видов Бога и останав жива!“

¹⁴ Заради тоа тој извор се нарече Беер Лахај Рои — „Извор на живиот Кој ме гледа“, а се наоѓа меѓу Кадис и Беред.

¹⁵ И му роди Агара на Аврам син; и му стави Аврам на синот свој, кого го роди Агара, име Исмаил.

¹⁶ А Аврам имаше осумдесет и шест години кога Агара му го роди Исмаил.

17

¹

Аврам имаше деведесет и девет години кога му се јави Господ и му рече: „Јас сум Ел-Шадај — Бог семоќен, чекори по Мојот пат и биди непорочен!

² И ќе склучам завет меѓу Мене и тебе, и многу, премногу ќе те раз­множам.“

³ Аврам падна ничкум. А Бог про­должи да му говори и му рече:

⁴ „А ова е заветот Мој со тебе: ќе станеш татко на многу народи.

⁵ Затоа повеќе нема да се викаш Аврам, туку името ќе ти биде Авраам , бидејќи ќе те направам татко на многу народи;

⁶ и многу, премногу ќе те умножам, и ќе издигнам од тебе многу народи, и цареви ќе произлезат од тебе.

⁷ И ќе го поставам заветот Мој меѓу Мене и тебе и меѓу твоите потомци по тебе во нивните родови; ќе направам завет вечен, и ќе ти бидам Бог тебе и на потомците твои по тебе.

⁸ И ќе ти ја дадам тебе и на потомството твое по тебе земјата, во која сега си доселеник, целата земја хананска во вечно владеење; и ќе им бидам Бог.“

⁹ И му рече Бог на Авраам: „Ти, пак, чувај го заветот Мој, ти и потомството твое по тебе во нивните родови!

¹⁰ Ова е заветот Мој меѓу Мене и вас и потомците твои, што ќе го чувате: секое машко од вас нека биде обрезано.

¹¹ А ќе обрезувате крајче од телото свое; тоа ќе биде знак на заветот меѓу Мене и вас.

¹² Секое машко дете кога ќе наполни осум дена по раѓањето, низ целото ваше потомство, да биде обрезано: и роб роден во вашиот дом, и оној што ќе биде купен од странец, а не е од семето твое, со обрезание ќе се обрезе робот од твојот дом и купениот.

¹³ Да, и робот роден во домот твој, и купениот мораат да бидат обрезани, и така Мојот завет на вашето тело ќе остане вечен.

¹⁴ А необрезаното машко, на кое не ќе му се обрезе крајче од телото негово, да се истреби од родот свој; таквиот го нарушил заветот Мој.“

¹⁵ И му рече уште Бог на Авраам: „А Сараја, жената твоја, не ја викај повеќе Сараја, туку името нека ѝ биде Сара .

¹⁶ Јас ќе ја благословам, и ќе ти дадам син од неа; ќе ја благословам, и народи ќе потекнуваат од неа, и цареви на народи ќе излезат од неа.“

¹⁷ Тогаш падна Авраам ничкум и се насмеа, велејќи во себе: „Како може на човек од сто години да му се роди син? Зарем Сара на деведесет години ќе роди?“

¹⁸ И Авраам Му рече на Бога: „О, барем Исмаил да биде жив пред лицето Твое!“

¹⁹ А Бог рече: „Навистина, Сара, жената твоја, ќе ти роди син и ќе го наречеш со името Исак; и ќе направам заветот Мој со него да биде завет вечен, и на потомството негово по него.

²⁰ А и за Исмаил те послушав; еве, го благословувам, и ќе го направам плоден, и многу ќе го умножам, многу; и ќе роди дванаесет кнезови, и од него ќе произлезе голем народ.

²¹ А заветот Мој со Исак ќе го направам кога ќе ти го роди Сара, догодина во ова време.“

²² Па, откако Бог го изговори тоа, се издигна Бог од Авраам.

²³ Авраам, пак, го зеде Исмаил, синот свој, и сите родени во домот негов, и сите купени, и сите машки домашни, им обреза крајче од телото нивно во истиот ден, како што му рече Бог.

²⁴ Авраам имаше деведесет и девет години кога му беше обрезано крајче од телото негово.

²⁵ А Исмаил, синот негов, имаше тринаесет години кога му беше обрезано крајче од телото негово.

²⁶ Во истиот ден беа обрезани Авраам и син му Исмаил,

²⁷ а со него заедно беа обрезани и сите домашни машки, како робовите, родени во неговиот дом, така и купените од туѓинци.

18

¹

Потоа на Авраам му се јави Господ кај светите дрвја во Мамре, кога седеше пред вратата од шаторот свој, на пладнина.

² Откако ги крена очите свои, виде Тројца мажи како стојат спроти него. Откако ги виде, им притрча во пресрет пред вратата на шаторот, и им се поклони доземи.

³ И рече: „Господи, ако сум нашол милост пред Тебе, немој да го одминеш слугата Свој!

⁴ Ќе ви донесат малку вода и ќе ги измијат нозете ваши, па одморете се малку под ова дрво!

⁵ И ќе Ви донесам малку леб за да се поткрепите штом веќе навративте кај слугата Ваш, па тогаш продолжете го својот пат.“ Тие рекоа: „Направи, како што велиш!“

⁶ И Авраам отрча во шаторот кај Сара, и ѝ рече: „Замеси брзо три мери од најдоброто брашно и испечи погачи!“

⁷ Па отрча кај говедата и фати младо и згоено теле, и му го даде на момокот, и тој побрза да го зготви.

⁸ Па потоа изнесе масло и млеко и телето, што беше зготвено, и им принесе; и Тие јадеа, а тој самиот стоеше пред нив под дрвото.

⁹ Тогаш Тие го прашаа: „Каде е Сара, жената твоја?“ А тој одговори: „Ене ја во шаторот.“

¹⁰ Еден, пак, од нив му рече: „Догодина во ова време, Јас пак ќе дојдам кај тебе, и Сара, жената твоја ќе има син.“ А Сара слушаше на вратата од шаторот, зад него.

¹¹ Авраам и Сара беа стари — во поодминати години, и кај Сара беше престанало редовното кај жените.

¹² Затоа Сара се насмеа во себе, ве­лејќи: „Сега ли, кога сум остарена, ќе ја имам оваа утеха? А и господарот ми е стар.“

¹³ Тогаш Господ му рече на Авраам: „Зошто се насмеа Сара, велејќи — Вистина ли е дека ќе родам, кога сум остарена?

¹⁴ Има ли нешто неможно за Господ? Во определеното време Јас пак ќе дојдам кај тебе, и Сара ќе има син.“

¹⁵ Но Сара не призна и рече: „Не се насмеав“, бидејќи се беше уплашила. А Тој рече: „Не, ти се насмеа!“

¹⁶ Потоа луѓето станаа и тргнаа кон Содом, а и Авраам појде со нив да ги испрати.

¹⁷ А Господ рече: „Ќе кријам ли од Авраам што сакам да направам?

¹⁸ Та од Авраам ќе излезе голем и силен народ, и преку него ќе бидат благословени сите народи на земјата.

¹⁹ Затоа што го избрав за да им за­поведа на синовите свои, и на домот свој по себе, да одат по патот Господов и да извршуваат правда и суд, и Господ ќе го исполни она, што му го вети на Авраам.“

²⁰ И Господ рече: „Голем викот е против Содом и Гомора, зашто гревовите нивни се претешки.

²¹ Затоа ќе слезам да видам дали е тоа токму така, како што доаѓа викот до Мене, или не.“

²² Оттаму луѓето тргнаа кон Содом, додека Авраам уште стоеше пред лицето на Господ.

²³ Тогаш Авраам се приближи и рече: „Зарем ќе го уништиш и праведниот со неправедниот?

²⁴ Можеби во градот има педесетмина праведници; зарем ќе го погубиш и нема да му простиш на тоа место заради оние педесет праведници, што се во него?

²⁵ Не е можно така да постапиш Ти, да погубиш праведни со неправедни заедно, та исто да се случи со праведникот како и со неправедникот; не може да биде тоа од Тебе; зарем Суди­јата на целата земја нема да суди право?“

²⁶ И Господ рече: „Ако во градот Содом најдам педесетмина праведници, ќе го поштедам градот и целото место заради нив.“

²⁷ А Авраам одговори и рече: „Еве, се осмелив да Му проговорам на Господ, иако сум земја и пепел.

²⁸ Можеби има праведници за пет помалку од педесет; зарем заради тие пет ќе го сотреш целиот град?“ Тој од­говори: „Нема тоа да го направам, ако најдам четириесет и пет.“

²⁹ И го продолжи разговорот со Него и рече: „Можеби ќе се најдат таму четириесет?“ Тој, пак, одговори: „Нема да го направам ни поради тие чети­риесет.“

³⁰ Потоа рече: „Нека не се налути Господ, ако речам — можеби ќе се најдат триесет?“ — Тој рече: „Нема да го на­правам, ако најдам триесет.“

³¹ И пак рече: „Еве, се осмелувам одново да Му проговорам на Господ — можеби ќе се најдат дваесет?“ „Нема да го уништам — рече — ни заради тие дваесет.“

³² Најпосле рече: „Нека не се налути, Господ, ако уште еднаш проговорам — можеби ќе се најдат десет?“ — Тој рече: „Нема да го уништам ни заради оние десет.“

³³ И Господ замина, откако престана да зборува со Авраам; а Авраам се врати во своето место.

19

¹

Оние два ангела стигнаа вечерта во Содом, кога Лот седеше кај портата содомска. А кога ги виде Лот, стана да ги пресретне, и се поклони доземи.

² И рече: „Господари мои, влезете во куќата на слугата Ваш, да преноќевате, и измијте си ги нозете Свои; па утре рано, кога ќе станете, одете си по Својот пат.“ А тие рекоа: „Не, тука ќе ноќеваме, на улица.“

³ Но тој настојуваше, и Тие појдоа по него и влегоа во домот негов. И тој ги нагости, им испече погачи, и јадеа.

⁴ И уште не беа легнале, а граѓаните содомски се насобраа околу куќата, ста­ри и млади, целиот народ од сите кра­ишта на градот.

⁵ И го повикаа Лот и му рекоа: „Каде се луѓето, кои дојдоа да ноќеваат кај тебе? Изведи ги кај нас за да ги познаеме“ .

⁶ Лот излезе пред нив до влезот, и ја затвори вратата зад себе.

⁷ И рече: „Браќа мои, немојте да пра­вите зло!

⁸ Еве, имам две ќерки, кои уште не биле со маж; ќе ги изведам кај вас, па правете со нив што ви е угодно; само на овие луѓе не правете им ништо, бидејќи се дојдени под покривот на мојот дом.“

⁹ А тие му рекоа: „Мавни се оттука! Си дошол ваму да живееш како придојден, па, и ќе ни судиш ли? Сега со тебе ќе постапиме уште полошо отколку со нив!“ Па навалија силно на човекот, на Лот, и се доближија за да ја скршат вратата.

¹⁰ Тогаш оние мажи ги протегнаа рацете свои надвор и го вовлекоа Лот кај себе, во куќата, и ја затворија вратата.

¹¹ А луѓето, кои беа пред куќната порта, ослепеа, од мал до голем, и не можеа да ја најдат вратата.

¹² Тогаш оние мажи му рекоа на Лот: „Ако имаш зетови, синови или ќерки, или кој и да било свој во овој град сите нив изведи ги од ова место!

¹³ Зашто ние ќе го сотреме ова место, бидејќи викот против нив е голем пред Господ, па затоа нѐ испрати Господ да го уништиме.“

¹⁴ И излезе Лот, и им кажа на зето­вите свои, кои требаше да се оженат за ќерките негови, и им рече: „Станете, одете си од ова место, зашто Господ ќе го сотре овој град!“ Но на зетовите негови им се причини дека се шегува.

¹⁵ А кога зората зазори, навалија ангелите на Лот да побрза и му рекоа: „Стани, земи ја жената своја, и двете ќерки твои, што ги имаш, за да не загинете поради беззаконието на овој град!“

¹⁶ Но бидејќи тој се двоумеше, затоа мажите, поради милоста Божја кон него, го фатија за рака него, жената негова, и двете ќерки негови, и ги изведоа, па ги оставија надвор од градот.

¹⁷ А кога ги изведоа надвор, еден од нив рече: „Спасувај ја душата своја и не обѕрнувај се назад, не запирај никаде во оваа долина! Побарај спас во планината, за да не загинеш.“

¹⁸ А Лот рече: „Немој, Господи!

¹⁹ Еве, слугата Твој најде милост пред Тебе, и милоста Твоја е голема што ја направи кон мене, зашто ми го спаси животот; но јас не можам да бегам во планината, бидејќи ќе ме стигне злото и ќе загинам.

²⁰ Ене, во оној град; доста е близу, да побегнам таму, а местото е мало; таму ќе побегнам и ќе останам жив, благодарејќи на Тебе.“

²¹ А Тој му рече: „Еве, за твое добро ќе го сторам и тоа: нема да го уништам градот, за кој ми зборуваш.

²² Бегај побрзо таму, бидејќи не мо­жам да направам ништо, додека не стиг­неш онаму.“ Заради ова оној град се нарече Сигор.

²³ И кога сонцето изгреа над земјата, Лот пристигна во Сигор.

²⁴ Тогаш излеа Господ врз Содом и врз Гомора дожд од сулфур и оган од небото.

²⁵ И ги сосипа оние градови и целата околина, и сите жители во тие градови, и сите растенија.

²⁶ Но жената Лотова, одејќи по него, погледна назад и се претвори во солен столб.

²⁷ А утредента рано, откако стана, Ав­раам отиде на местото, каде што беше стоел пред Господ;

²⁸ и погледна кон Содом и Гомора и на целата долина и виде: и, ете, се креваше дим од земјата како чад од си­лен оган.

²⁹ Но додека Бог ги уништуваше гра­довите во онаа област, се сети Бог на Авраам, па го изведе Лот од местото на погубувањето, кога ги сосипуваше Господ градовите, каде што живееше Лот.

³⁰

А Лот излезе од Сигор, и се настани во планината со двете ќерки свои; зашто се плашеше да живее во Сигор. И живееше во пештера со двете ќерки свои.

³¹ А постарата ѝ рече на помладата: „Нашиот татко е стар, а нема маж во земјава за нас, како што е обичај по целата земја.

³² Ајде да му дадеме на таткото наш вино, за да се опие; па да легнеме со него, за да го зачуваме потомството на нашиот татко!“

³³ И му дадоа вино на татко си во онаа ноќ; и влезе постарата и легна со таткото свој; а тој не сети ни кога легнала таа, ни кога станала.

³⁴ А утредента ѝ рече постарата на помладата: „Ете, ноќеска бев со својот татко. Да го опиеме со вино и вечерва: па влези и ти легни со него, и ќе со­чуваме потомство од таткото наш!“

³⁵ И таа ноќ му дадоа на татко си вино; и влезе помладата и спиеше со него; а тој не разбра ни кога таа легнала, ни кога станала.

³⁶ И обете ќерки Лотови зачнаа од таткото нивни.

³⁷ И постарата роди син, и го нарече Моав. Тој е прататко на Моавците до денес.

³⁸ А и помладата исто роди син, и го нарече Бен-Ами. Тој е прататко на Амон­ците до денес.

20

¹

Авраам оттаму тргна на југ, и се настани меѓу Кадис и Сур; и живееше некое време во Герар.

² Тогаш велеше Авраам за жената своја Сара дека му е сестра. А царот герарски Авимелех испрати, да ја земат Сара.

³ Но Бог дојде кај Авимелех ноќе во сон, и му рече: „Ете, ќе умреш заради жената, која си ја зел, зашто таа има маж.“

⁴ А Авимелех не беше се допрел до неа, па рече: „Господи, зар ќе погубиш праведен народ?

⁵ Нели самиот тој ми рече — ‚Сестра ми е‘ — а и таа самата рече ‚Брат ми е‘ — а јас тоа го направив простосрдечно и со чисти раце.“

⁶ Тогаш му рече Бог во сонот: „И јас знам дека тоа го стори со чисто срце, затоа те задржав да не грешиш пред Мене и не ти допуштив да се допреш до неа.

⁷ А сега врати му ја на човекот жената негова, зашто е пророк, и ќе се помоли за тебе, и ќе останеш жив. Ако не ја вратиш, знај дека ќе умреш и ти и сите твои.“

⁸ Утредента рано стана Авимелех, и ги повика сите слуги свои, и им го кажа сето тоа да го чујат. И тие многу се уплашија.

⁹ Тогаш Авимелех го повика Авраам и му рече: „Што направи ти со нас? Што ти згрешив, па сакаше да навлечеш на мене и на царството мое голем грев? Ми го направи она, што никој не го прави.“

¹⁰ И уште му рече Авимелех на Авраам: „Што имаше на ум, кога го направи тоа?“

¹¹ А Авраам одговори: „Си помислив дека во ова место нема страв Божји, па ќе ме убијат поради жената моја.

¹² А всушност и ми е сестра: по татко, но не и по мајка: и се омажи за мене.

¹³ А кога ме изведе Господ од домот на мојот татко, јас ѝ реков: направи ми добро и кажувај за мене во секое место каде што ќе дојдеме: ‚Брат ми е.‘“

¹⁴ Тогаш Авимелех зеде ситен и крупен добиток, и слуги, и слугинки, и му ги даде на Авраам, и му ја врати Сара, жената негова.

¹⁵ И рече Авимелех: „Еве, земјата моја е пред тебе; и каде што ти е угодно, насели се!“

¹⁶ А на Сара ѝ рече: „Еве, му дадов на твојот брат илјада шекели сребро: тоа нека биде доказ дека си виновна, и пред сите си оправдана.“

¹⁷ Авраам, пак, Му се помоли на Бога, и Бог ги исцели Авимелеха, и жената негова, и слугинките негови, и тие почнаа да раѓаат;

¹⁸ зашто Господ ги беше затворил сите утроби во домот на Авимелех поради Сара, жената Авраамова.

21

¹

И Господ милостиво погледна на Сара, како што беше рекол, и постапи Господ со Сара според зборовите Свои.

² Сара зачна и му роди на Авраам син во староста негова, во времето што Господ му го беше објавил.

³ И Авраам го нарече синот што му се роди, што му го роди Сара, со името Исак.

⁴ И го обреза Авраам синот свој Исак во осмиот ден, како што му беше заповедал Господ.

⁵ Авраам имаше сто години кога му се роди синот Исак.

⁶ Сара, пак, рече: „Господ ми нанесе смеа; кој ќе чуе за мене, ќе ми се смее.“

⁷ И рече: „Кој би рекол дека Сара на Авраам ќе му дои деца? Зашто му родив син во староста негова.“

⁸

Детето порасна и беше одбиено од цицање. А Авраам приреди голема гоз­ба во оној ден кога го одбија Исак.

⁹ Виде Сара дека синот на Агара Египќанката, што му го роди таа на Авраам, се потсмева,

¹⁰ па му рече на Авраам: „Истерај ја оваа робинка со синот нејзин, зашто синот на оваа робинка не бива да стане наследник со мојот син Исак!“

¹¹ А тоа на Авраам му причини голема мака, поради синот негов.

¹² Но Бог му рече на Авраам: „Нека не ти е криво заради детето и робинката! Сѐ што ќе ти рече Сара, послушај го гласот нејзин, зашто по Исак ќе произлезе потомството твое.

¹³ А и од синот на робинката ќе издигнам народ, зашто тој е семе твое.“

¹⁴ И Авраам стана утредента рано, зе­де леб и мев со вода, и ѝ даде на Агара, ставајќи ѝ го тоа на грб, и детето, па ја отпушти. И таа тргна и се за­скита по пустината кај Вирсавија.

¹⁵ А кога снема вода во мевот, таа го остави детето под една грмушка,

¹⁶ а самата отиде далеку, колку што со стрела може да се дофрли, и седна спроти него; зашто велеше: „Не можам да ја гледам смртта на моето дете!“ И седејќи спроти него, почна гласно да плаче.

¹⁷ Но Бог го чу гласот на детето и ангел Божји ѝ викна на Агара од небото и ѝ рече: „Што ти е, Агаро? Не плаши се, бидејќи Бог го чу гласот на детето оттаму, каде што е.

¹⁸ Стани, крени го детето и фати го за рака; зашто од него ќе направам голем народ.“

¹⁹ И Бог ѝ ги отвори очите, и таа виде извор со вода; и отиде, па го наполни мевот со вода, и го напои детето.

²⁰ А Бог беше со детето, и тоа порасна, и заживеа во пустината, и стана стре­лец со лак.

²¹ Тоа живееше во пустината Фаран. И мајка му негова му зеде жена од земјата египетска.

²²

Во тоа време Авимелех, во при­друж­ба на Пихол, војводата негов, му рече на Авраам: „Бог е со тебе во сѐ што правиш.

²³ А сега заколни ми се овде во Бога дека нема да ми напакостиш ни мене, ни на синот мој, ниту на внукот мој; туку дека ќе постапуваш добро со мене и со земјата, во која си гостин, како што постапував јас со тебе.“

²⁴ И рече Авраам: „Се заколнувам!“

²⁵ Тогаш Авраам го прекори Ави­ме­лех за изворот што го беа присвоиле слугите Авимелехови.

²⁶ А Авимелех рече: „Не знам кој го направи тоа; ниту ти ми кажа, ниту, пак, чув за тоа до денес.“

²⁷ А Авраам зеде ситен и крупен до­биток, и му ги подари на Авимелех, и тие двајца склопија сојуз.

²⁸ Потоа Авраам одвои седум јагниња од стадото.

²⁹ А Авимелех му рече на Авраам: „Зошто се овие седум јагниња што ги одвои?“

³⁰ Авраам, пак, одговори: „Прими ги од моја рака овие седум јагниња, за да ми бидат сведоштво дека јас сум го ископал оној кладенец.“

³¹ Затоа она место се нарече Вир­са­вија, бидејќи тука се заколнаа обајцата.

³² Откако склопија сојуз во Вирсавија, Авимелех и Пихол, војводата негов, се кренаа и се вратија во земјата филистеј­ска.

³³ И Авраам насади шумичка во Вир­савија, и таму го призва името на Гос­под, Вечниот Бог.

³⁴ Авраам живееше во земјата филистејска како придојден долго време.

22

¹

По тие настани Бог, иску­шувајќи го Авраам, рече: „Авра­аме!“ А тој одговори: „Еве ме!“

² Бог продолжи: „Земи го синот твој единец Исак, кого што многу го сакаш, па оди во земјата Морија, и принеси го таму како жртва сепаленица на една горичка што ќе ти ја покажам!“

³ И утредента рано, откако стана, Ав­раам го оседла магарето свое, зеде со себе двајца од слугите свои и Исак, си­нот свој; па, откако нацепи дрва за жртвата, се крена, и појде на местото, за кое му рече Бог.

⁴ На третиот ден, кревајќи ги очите свои, Авраам го здогледа местото од­далеку.

⁵ И им рече Авраам на слугите свои: „Останете вие овде со магарето, а јас и детето ќе одиме онаму, па откога ќе се помолиме, ќе се вратиме кај вас.“

⁶ И зеде Авраам дрва за жртвата, му ги натовари на Исак, синот свој, а самиот тој зеде во свои раце оган и нож; па отидоа обајцата заедно.

⁷ Тогаш му рече Исак на Авраам, тат­кото свој: „Татко!“ А тој одговори: „Што е, синко!“ А тој рече: „Ете оган и дрва, а каде е јагнето за жртва?“

⁸ А Авраам одговори: „Бог ќе си прибави, синко, јагне за жртва.“ И обајцата го продолжија патот заедно.

⁹ И стигнаа до местото, за кое му беше рекол Бог. Тука Авраам направи жртвеник, и кладе дрва на него, а откако го врза Исак, синот свој, го стави на жртвеникот врз дрвата.

¹⁰ Тогаш Авраам ја пружи раката своја и го зеде ножот да го заколе синот свој,

¹¹ но ангел Господов викна од небото, и рече: „Аврааме! Аврааме!“ А тој одговори: „Еве ме!“

¹² И ангелот продолжи: „Не кревај ја раката своја на детето, и не прави му ништо! Еве, сега знам дека се плашиш од Бога штом не го пожали ни синот свој единец заради Мене.“

¹³ И Авраам ги крена очите свои и погледа: а тоа — зад него овен, кој се беше сплеткал со роговите во гасталакот. И Авраам отиде, го зеде овенот и го принесе како жртва сепаленица место синот свој.

¹⁴ И го нарече Авраам ова место: „Јахве Јерае“ . Затоа и денес се вели: „На горичката Господ се јави.“

¹⁵ А ангелот Господов повторно го викна од небото Авраам,

¹⁶ и рече: „Се колнам во Себе — вели Господ — кога така направи, и не го пожали синот свој единец, заради Мене,

¹⁷ Јас ќе те благословам и преблагословам, и потомството твое ќе го умножам и преумножам како ѕвездите на небото и како песокот на морскиот брег! А потомците твои ќе ги завладеат градовите на непријателите свои.

¹⁸ И ќе бидат благословени преку потомството твое сите народи на земјата, зашто го послуша Мојот глас.“

¹⁹ Тогаш Авраам се врати кај слугите свои, и се кренаа, па се вратија заедно во Вирсавија. И живееше Авраам во Вирсавија.

²⁰ По тие настани му јавија на Ав­раам: Ете, и Милка му роди синови на братот твој Нахор:

²¹ Уц, неговиот првенец, брат му Буз, и Ќемуел, таткото на Арам,

²² Хазо, Пилдаш, Идлаф и Ветуил.

²³ Од Ветуил се роди Ревека. Овие му ги роди Милка на Нахор, братот на Авраам.

²⁴ А неговата наложница, по име Реума, ги роди овие: Тевах, Гахам, Та­хаш и Мааха.

23

¹

Сара поживеа сто дваесет и седум години; тоа се годините на Сариниот живот.

² И умре Сара во градот Кир­јат-Арба, а тоа е Хеврон, во земјата хананска. И дојде Авраам да ја изжали и да ја исплаче.

³ А кога се оддели Авраам од покој­ницата своја, им рече на синовите Хе­теови, велејќи:

⁴ „Странец сум и придојден кај вас; дајте ми да имам гроб кај вас, за да ја погребам покојницата своја.“

⁵ А синовите Хетеови му одговорија на Авраам, велејќи:

⁶ „Чуј нѐ, господаре наш; ти си кнез Божји меѓу нас; погреби ја покојницата своја во најдоброто од нашите места за погреб; никој меѓу нас нема да ти одбие погребно место за да можеш да ја по­гребеш покојницата своја таму!“

⁷ Тогаш стана Авраам и му се поклони на народот од земјата на синовите Хетеови,

⁸ и им рече, велејќи: „Ако сакате да ја погребам покојницата своја, послушајте ме — речете му за мене на Ефрон, синот Цохаров.

⁹ Нека ми ја даде пештерата Махпела, која е на крајот од нивата негова; за пари нека ми ја даде, колку што чини, за да имам гробница меѓу вас!“

¹⁰ А Ефрон седеше меѓу синовите Хетеови. И му одговори Ефрон Хитие­цот на Авраам, пред синовите Хетеови, и тоа гласно, да чујат сите, кои влегуваа низ градските порти, велејќи:

¹¹ „Не, господаре; послушај ме: нивата, и пештерата во неа, ти ја давам; пред синовите на народот мој ти ја подарувам, погреби ја покојницата твоја.“

¹² А Авраам му се поклони на народот од таа земја,

¹³ и му рече на Ефрон гласно, пред сиот народ, велејќи: „Ако сакаш, почуј ме: ќе ти дадам колку што чини нивата, земи од мене, па тогаш ќе ја погребам покојницата своја таму.“

¹⁴ А Ефрон му одговори на Авраам и рече:

¹⁵ „Господаре мој, чуј ме; земјата чини четиристотини шекели сребро; што е тоа за мене и за тебе? Затоа погреби ја покојницата твоја!“

¹⁶ И Авраам, откако го ислуша Еф­рон, му го измери среброто, што го кажа тој пред синовите Хетеови, чети­ристотини шекели сребро, како што врвеше тогаш меѓу трговците.

¹⁷ И кај нивата Ефронова кај Махпела спроти Мамре, нивата и пештерата што е во неа и сите дрвја во нивата и во нејзините предели наоколу,

¹⁸ станаа сопственост на Авраам пред синовите Хетеови, пред сите кои влегуваа во тој град.

¹⁹ Потоа ја погреба Авраам Сара, же­ната своја, во пештерата Махпела на нивата спроти Мамре; а тоа е Хеврон, во земјата хананска.

²⁰ Така Авраам ја придоби од сино­вите Хетеови нивата и пештерата во неа, за да има сопствена гробница.

24

¹

А Авраам беше веќе стар и во години. Господ го беше благо­словил во сѐ.

² И му рече Авраам на слугата свој, на најстариот во домот негов, кој упра­вуваше со целиот негов имот: „Ста­ви ја раката своја под бедрото мое

³ и заколни ми се во Господ Бог на небото и Бог на земјата дека нема да земеш жена за синот мој од ќерките ханански, меѓу кои живеам,

⁴ туку ќе отидеш во земјата моја, каде што се родив, и ќе му доведеш жена на синот мој Исак оттаму.“

⁵ А слугата му рече: „Можно е девојката да не сака да појде со мене во оваа земја; да го одведам ли синот твој во земјата, од која си се иселил?“

⁶ А Авраам му рече: „Гледај да не го одведеш синот мој таму.

⁷ Господ, Бог на небесата, Кој ме зеде од домот на таткото мој и од земјата, каде што сум роден, и Кој ми рече и ми се заколна, велејќи: ‚на потомството твое ќе му ја дадам оваа земја‘, Тој ќе испрати ангел свој пред тебе, и ти ќе доведеш жена за синот мој оттаму.

⁸ Ако, пак, девојката не сака да појде со тебе, тогаш нека ти е простена клетвата моја; само синот мој не враќај го таму!“

⁹ И ја стави слугата раката своја под бедрото на Авраам, господарот негов, и му се заколна во тоа.

¹⁰ Потоа слугата зеде десет камили од камилите на господарот свој и тргна; со себе зеде и од драгоценостите на господарот свој. Тогаш стана и отиде во Месопотамија, во градот Нахоров.

¹¹ И ги остави камилите надвор од градот, покрај изворот, приквечер кога жените излегуваат да полнат вода.

¹² И рече: „Господи, Боже на господарот мој Авраам, испрати ми ја денес во пресрет онаа, која ја барам, и направи му милост на господарот мој Авраам.

¹³ Еве, јас ќе стојам крај овој извор, и ќерките на градските жители ќе дојдат да налеат вода.

¹⁴ И на која девојка ќе ѝ речам — ‚Наведни ја стомната своја да пијам‘ — а која ќе рече — ‚На, пиј, и камилите твои ќе ги напојам‘, неа си ја определил за слугата Твој Исак; и по тоа ќе разберам дека му правиш милост на господарот мој.“

¹⁵ И додека тој уште зборуваше во себе, а ете Ревека, ќерката на Ветуил, синот на Милка, жената на Нахор, чиј брат е Авраам, дојде со стомната на рамо.

¹⁶ А беше многу убава девојка, која маж уште не ја беше познал. Таа слезе при изворот, ја наполни стомната, па појде угоре.

¹⁷ Тогаш слугата излезе пред неа и рече: „Дај ми да се напијам малку вода од стомната твоја!“

¹⁸ А таа одговори: „Еве, пиј, господаре.“ И брзо ја спушти стомната на раката своја, и му даде да пие, чекајќи додека не се напие.

¹⁹ А кога се напои, му рече: „И на камилите твои ќе им налевам додека не се напијат.“

²⁰ И веднаш ја истури стомната своја во поилото, и пак отрча до изворот да ја наполни, и им налеа на сите камили негови.

²¹ А човекот ја гледаше со восхит и молкум, сакајќи да узнае дали го бла­гословил Господ патот негов или не.

²² А откако камилите се напоија, човекот извади златна обетка, тешка една бека, и две гривни за нејзините раце, од десет шекели злато.

²³ И рече: „Чија ќерка си? Кажи ми: има ли во куќата на таткото твој место за преноќевање?“

²⁴ А таа му одговори: „Јас сум ќерка на Ветуил, синот на Милка, која му го роди на Нахор.“

²⁵ И уште му рече: „Има кај нас многу слама и крма; а и место за ноќевање.“

²⁶ Тогаш човекот се наведна и Му се поклони на Господ,

²⁷ па рече: „Нека е благословен Господ Бог на господарот мој Авраам, Кој не го остави господарот мој без Своја милост и Својата верност. Господ ме доведе по прав пат во домот на братот од господарот мој.“

²⁸ Девојката, пак, отрча дома и сето ова го кажа на својата мајка.

²⁹ А Ревека имаше брат, по име Лаван. Лаван побрза кон човекот крај изворот.

³⁰ Откако ги виде обетката и гривните на рацете од сестрата своја и чу кога сестра му Ревека рече — вака ми зборуваше човекот — тогаш појде кај човекот; а тој стоеше со камилите кај изворот.

³¹ И рече: „Дојди ти, кој си благословен од Господ; зошто да стоиш надвор? Јас ја приготвив куќата; а има место и за камилите.“

³² Тогаш човекот дојде во куќата; и ги растовари камилите; и им дадоа слама и крма на камилите, а му донесоа и вода за нозете негови и за луѓето, кои беа со него, за да ги измијат.

³³ И им поставија храна да јадат. Но тој рече: „Нема да јадам додека не кажам за што сум дојден.“ И му рекоа: „Зборувај!“

³⁴ Тогаш рече: „Јас сум слуга Авра­амов.

³⁵ Господ го благослови господарот мој многу, та стана богат; и му даде овци и говеда, сребро и злато, и слуги и слугинки, и камили и магариња.

³⁶ А Сара, жената на господарот мој, во старост му роди син на господарот мој, и тој му го даде целиот свој имот.

³⁷ Мене, пак, ме заколна господарот мој, велејќи: ‚Немој да му доведеш на синот мој жена од ќерките на Ханан­ците, во чија земја живеам;

³⁸ туку појди во домот на таткото мој, кај роднините мои, и оттаму земи жена за синот мој.‘

³⁹ А јас му реков на господарот мој: ‚Можеби девојката не ќе сака да појде со мене!?‘

⁴⁰ А тој ми рече: ‚Господ, во чие присуство ќе одиш, ќе испрати ангел Свој со тебе, и ќе ти го покаже патот твој до целта и ти ќе земеш жена за синот мој од родот мој, од домот на таткото мој.

⁴¹ Тогаш ќе ти биде простена клетвата моја, кога ќе отидеш кај роднините мои; а и ако не ти ја дадат, ќе бидеш ослободен од клетвата моја.‘

⁴² И кога дојдов денес на изворот, реков: Господи, Боже на господарот мој Авраам, ако си ме упатил на прав пат, по кој одам,

⁴³ еве, јас ќе застанам крај изворот, и на девојката, која ќе дојде да налее вода, ќе ѝ речам — Дај ми да се напијам малку вода од стомната твоја, —

⁴⁴ и ако таа ми одговори — Еве, и ти пиј, и на камилите твои ќе им налеам — таа нека биде жената, која Господ ја определил за синот на господарот мој.

⁴⁵ Јас уште не го изреков тоа во срцето свое, а Ревека дојде со стомната на рамо, и слегувајќи на изворот, налеа; а јас ѝ реков — ‚Дај ми да се напијам.‘

⁴⁶ И таа веднаш ја спушти стомната и рече — ‚Еве, пиј ти; и камилите твои ќе ги напојам.‘ — Се напив, и камилите мои ги напои.

⁴⁷ Тогаш ја прашав и реков: — ‚Чија ќерка си?‘ А таа одговори: — ‚Јас сум ќерка на Ветуил, синот на Нахор, кого му го роди Милка‘. Тогаш ѝ ги ставив обетките и гривните на рацете нејзини.

⁴⁸ Па Му се поклонив на Господ; и Го благословив Господ Бог на господарот мој Авраам, Кој ме поведе по правиот пат да ја земам ќерката од братот на господарот мој за неговиот син.

⁴⁹ А сега кажете ми: Ќе му направите ли милост и правда на господарот мој, или не? Ако, пак, не сакате, кажете ми, и јас ќе тргнам надесно или налево.“

⁵⁰ А Лаван и Ветуил одговорија: „Од Господ дојде ова; ние не можеме да ти кажеме ни лошо, ни добро.

⁵¹ Ете, Ревека е пред тебе, земи ја, па оди, и нека му биде жена на синот од твојот господар, како што рекол Гос­под.“

⁵² А кога ги чу слугата Авраамов збо­ровите нивни, Му се поклони на Господ доземи.

⁵³ Потоа слугата извади златни и сребрени работи, и облека, и ѝ ги даде на Ревека; а и на братот нејзин и на мајката нејзина им даде скапи подароци.

⁵⁴ Па јадеа и пиеја, тој и луѓето што беа со него, и ноќеваа. А утредента кога станаа, тој рече: „Пуштете ме да се вратам кај господарот мој!“

⁵⁵ А братот нејзин и мајка ѝ рекоа: „Нека остане девојката кај нас макар уште десет дена, па тогаш одете.“

⁵⁶ Но тој им рече: „Не задржувајте ме, зашто Господ го благослови мојот пат; пуштете ме да си одам кај господарот мој!“

⁵⁷ А тие рекоа: „Да ја викнеме девој­ката, и да ја прашаме, што ќе рече таа.“

⁵⁸ И ја повикаа Ревека, па ѝ рекоа: „Сакаш ли да одиш со овој човек?“ А таа одговори: „Сакам.“

⁵⁹ И ја пуштија Ревека, сестрата своја, и доилката нејзина, со слугата Авраамов и луѓето негови.

⁶⁰ Ја благословија Ревека и ѝ рекоа: „Сестро наша, да се народат од тебе илјади и илјади, и потомството твое да ги завладее домовите на непријателите твои!“

⁶¹ И стана Ревека со слугинките, и се качија на камилите, и тргнаа со чове­кот. Така слугата ја зеде Ревека и си отиде.

⁶² А Исак беше дошол од Беер Лахај Рои, зашто живееше во јужниот крај.

⁶³ Приквечер излезе Исак во полето да се прошета, па ги крена очите: а тоа — ете, камилите идат.

⁶⁴ Ревека, откако ги подигна очите свои и го виде Исак, слезе од камилата

⁶⁵ и го праша слугата: „Кој е оној човек, што преку полето ни доаѓа во пресрет?“ А слугата одговори: „Тоа е господарот мој.“ — Тогаш таа зеде превез, па се покри.

⁶⁶ И му раскажа слугата на Исак сѐ што беше направил.

⁶⁷ Тогаш Исак ја одведе во шаторот на Сара, мајката своја, и ја зеде Ревека и таа му стана жена, и му омиле. И Исак се утеши за Сара, мајката своја.

25

¹

А Авраам зеде втора жена, по име Кетура.

² И таа му ги роди Зимран, Јокшан, Медан, Мидјан, Јишбак и Шуах.

³ Јокшан ги роди Сева и Дедан. А Деданови синови беа Ашурим, Летушим и Леумим.

⁴ А синови Мидјанови: Ефа, Ефер, Ханох, Авида и Елдаа. Сите тие беа потомци Кетурини.

⁵ А Авраам сиот свој имот му го даде на Исак.

⁶ На синовите, пак, од своите наложници им даде Авраам подароци, и, уште додека беше жив, ги испрати на исток, во источната земја — далеку од синот негов Исак.

⁷ А деновите на Авраамовиот живот, што го поживеа, беа сто седумдесет и пет години.

⁸ И откако издивна, умре Авраам во среќна старост, престар и сит од животот, и се прибра кај народот свој.

⁹ А го погребаа неговите синови, Исак и Исмаил, во пештерата Махпела, во нивата на Ефрон, синот на Хитиецот Цохар, што се наоѓаше спроти Мамре;

¹⁰ на нивата, што ја беше купил Авраам од синовите Хетеови, таму беше погребан Авраам со жена му Сара.

¹¹ А по смртта Авраамова го благо­слови Бог Исак, синот негов. Исак живееше, пак, во Беер Лахај Рои.

¹² Еве го родословието на Исмаил, синот Авраамов, кого му го роди на Ав­раам Агара Египќанката, слугинката на Сара.

¹³ Ова се имињата на синовите Јишмаелови, како што ги именуваа во родовите нивни: првенецот Јишмаелов е Навајот, па Кедар, Адбеел и Мивсам,

¹⁴ потоа Мишма, Дума и Маса,

¹⁵ Адад, Тема, Јетур, Нафиш и Кедма.

¹⁶ Тоа се синовите Јишмаелови, и тоа се имињата нивни според селата и гра­довите нивни. Тоа се племињата нив­ни.

¹⁷ А деновите на животот Јишмаелов се сто триесет и седум години. Потоа издивна и умре, и се прибра при својот род.

¹⁸ Тие живееја од Хавила дури до Сур, што е пред Египет, на патот кон Аси­рија. Тие се населија спроти сите браќа свои.

¹⁹

А ова е родословието на Исак, си­нот Авраамов: Авраам го роди Исака.

²⁰ А Исак имаше четириесет години кога се ожени со Ревека, ќерката на Арамеецот Ветуил од Месопотамија, сестра на Арамеецот Лаван.

²¹ И Исак Му се помоли на Господ за жената своја, бидејќи таа беше неплодна; и Господ го чу, па Ревека, жената негова, зачна.

²² Но децата се удираа едно со друго во утробата нејзина, и таа рече: „Ако биде така, зошто ми е ова?“ И отиде да Го праша Господа.

²³ А Господ ѝ рече: „Две племиња има во утробата твоја, и два народа ќе излезат од тебе; едниот народ ќе биде посилен од другиот и поголемиот ќе му служи на помалиот.“

²⁴ И дојде времето да роди, а ете — близнаци во утробата нејзина.

²⁵ Излезе синот првенец црвен, це­лиот рунтав како руно; и му дадоа име Исав.

²⁶ А потоа излезе брат му, држејќи го Исав со рака за петата; нему му ставија име Јаков. А Исак имаше шеесет години, кога тие се родија.

²⁷ И децата пораснаа: Исав стана вешт ловец и човек на полето, а Јаков човек кроток кој живееше во шатори.

²⁸ Исак го сакаше Исав, зашто му се допаѓаше дивечот негов; а Ревека го сакаше Јаков.

²⁹ Еднаш Јаков зготви јадење, и Исав дојде од полето уморен.

³⁰ И му рече Исав на Јаков: „Дај ми да јадам од црвеното вариво, зашто сум уморен.“ Затоа му го дадоа прекарот Едом .

³¹ Но Јаков му рече: „Продај ми го денес првородството твое!“

³² А Исав одговори: „Еве, јас умирам, па што ќе ми е тоа првородство?“

³³ Но Јаков му рече: „Заколни ми се уште сега!“ И тој му се заколна. И му го продаде своето првородство на Јаков.

³⁴ И Јаков му даде на Исав леб и варена леќа, и тој јадеше и пиеше, па стана и си отиде. Така Исав го презре првородството свое.

26

¹

Но настана глад во земјата покрај оној што беше во Авраамовото време; и Исак отиде кај Авимелех, царот филистејски, во Герар.

² И му се јави Господ и рече: „Не оди во Египет, туку живеј во земјата, која ќе ти ја покажам.

³ Насели се во таа земја и Јас ќе бидам со тебе, и ќе те благословам; зашто тебе и на потомството твое ќе ви ја дадам сета таа земја, и ќе ја потврдам заклетвата, со која му се заколнав на Авраам, таткото твој;

⁴ и ќе го умножам потомството твое како ѕвездите на небото, и ќе му ја дадам на потомството твое сета таа земја и ќе се благословат преку потомството твое сите земни народи.

⁵ Бидејќи Авраам го послуша гласот Мој и се покоруваше на заповедите Мои, на наредбите Мои и на законите Мои.“

⁶ И се насели Исак во Герар.

⁷ А луѓето во тоа место прашуваа за жената негова, а тој велеше — сестра ми е — зашто се плашеше да каже — жена ми е — за да не го убијат луѓето од тоа место заради Ревека, бидејќи таа беше убава.

⁸ Но откако мина многу време, Ави­мелех, царот филистејски, погледна низ прозорец, и виде како Исак се забавува со Ревека, жената своја.

⁹ И го викна Авимелех Исак и му рече: „Па, таа ти била жена; а зошто ре­че — сестра ми е?“ — А Исак му одго­вори: „Зашто помислив дека ќе загинам поради неа.“

¹⁰ Авимелех тогаш му рече: „Што ни направи? Лесно можеше да се случи некој од надвор да легне со твојата жена, и ќе нѐ воведеше во грев.“

¹¹ И му заповеда Авимелех на сиот народ свој, велејќи: „Кој ќе се допре до овој човек или до жената негова, ќе загине!“

¹² И Исак почна да сее во таа земја, и таа година доби стопати повеќе јачмен. Господ го благослови.

¹³ И човекот се издигна и стануваше сѐ поголем, додека не стана многу бо­гат.

¹⁴ И се здоби со стада ситен и крупен добиток и со многу слуги, така што Филистејците почнаа да му завидуваат.

¹⁵

Па сите извори што ги беа ископале татковите му слуги при животот на неговиот татко Авраам, Филистејците ги затрупаа со земја.

¹⁶ И Авимелех му рече на Исак: „Оди си откај нас, зашто стана многу посилен од нас!“

¹⁷ Тогаш Исак си отиде оттаму, и ги распна шаторите свои во Герарската до­лина, и се насели таму.

¹⁸ И одново ги откопа изворите што беа ископани во времето на Авраам, таткото негов, а кои ги беа затрупале Филистејците по смртта на Авраам; и ги нарече со истите имиња, што им ги беше дал неговиот татко.

¹⁹ И, копајќи во долината, слугите Исакови најдоа извор со жива вода.

²⁰ Па се скараа пастирите герарски со пастирите на Исак, велејќи: „Водата е наша.“ И му кладе име на тој извор Есек .

²¹ Ископаа друг извор, и околу него се скараа. Затоа него го нарече Ситна .

²² Тогаш се крена оттаму, и ископа нов извор, а околу него немаше караница; затоа го нарече Реховот , велејќи: „Зашто Господ ни даде простори за да се размножиме во оваа земја.“

²³ А оттаму тој замина во Вирсавија.

²⁴ И истата ноќ му се јави Бог, и му рече: „Јас сум Бог на Авраам, таткото твој. Не плаши се, зашто Јас сум со тебе; ќе те благословам и ќе го умно­жам потомството твое заради Авраам слугата мој.“

²⁵ И направи тој таму жртвеник, и Го призва името Господово. И таму го распна шаторот свој, а слугите на Исак ископаа извор таму.

²⁶ Тогаш дојде кај него Авимелех од Герар, со Ахузат, пријателот свој, и со Пихол, војсководецот свој.

²⁷ А Исак им рече: „Зошто дојдовте кај мене кога ме мразите и ме истеравте откај вас?“

²⁸ А тие одговорија: „Видовме дека Господ е навистина со тебе, па рековме — да положиме меѓу тебе и нас клетва и да склучиме со тебе сојуз —

²⁹ да не ни правиш зло, бидејќи и ние тебе не те допревме и ти правевме само добро, и те пуштивме да заминеш спокојно; и ете, сега си благословен од Господ.“

³⁰ Тогаш тој им приреди гозба; па јадеа и пиеја.

³¹ А утредента, откако станаа рано, се заколнаа еден на друг, и ги отпушти Исак, и тие отидоа од него со мир.

³² Истиот ден дојдоа слугите на Исак и му кажаа за изворот, што го ископаа, и му рекоа: „Најдовме вода.“

³³ И тој го нарече Шива. Поради ова и се вика оној град Вирсавија и до ден денешен.

³⁴

А кога Исав имаше четириесет години, се ожени со Јудита, ќерка на Хитиецот Беери, и со Васемата, ќерка на Хитиецот Елон.

³⁵ А тие станаа тегоба за Исак и Ре­века.

27

¹

Кога Исак остаре и му ослабе видот на очите, го повика постариот свој син Исав, и му рече: „Сине мој!“ А тој одговори: „Еве ме.“

² Исак рече: „Еве остарев и не го знам денот на мојата смрт.

³ Земи го сега оружјето свое, лакот и стрелите, и излези в поле, и улови ми дивеч!

⁴ Па зготви ми јадење какво што сакам, и донеси ми да јадам, за да те благослови душата моја, пред да умрам.“

⁵ А Ревека чу што му рече Исак на синот свој Исав; и Исав отиде в поле да улови и донесе дивеч.

⁶ Ревека, пак, му рече на синот свој Јаков, велејќи: „Ете, го чув татко ти, како му велеше на братот твој Исав:

⁷ ‚Донеси ми дивеч и зготви ми јадење, да јадам, па да те благословам пред Господ, пред да умрам.‘

⁸ Туку сега, синко мој, послушај ме што ќе ти речам:

⁹ Оди при стадото и донеси оттаму две добри (млади) јариња; и јас ќе зготвам за таткото твој јадење од нив, какво што сака;

¹⁰ а ти ќе му однесеш на татко си, и тој ќе јаде, па ќе те благослови дури е уште жив.“

¹¹ А Јаков ѝ рече на Ревека, мајката своја: „Но Исав, братот мој, е рунтав, а јас сум човек гладок.

¹² Може татко ми да ме допре, па пред очите негови ќе станам измамник, и место благослов ќе навлечам врз себе проклетство.“

¹³ А мајка му одговори: „Про­клет­ството твое, синко, нека падне на мене; само послушај ме, и оди, па донеси ми!“

¹⁴ Тогаш тој отиде, зеде и ѝ донесе на мајка си; а мајка му зготви јадење, какво што сакаше татко му.

¹⁵ Па потоа ја зеде Ревека најубавата облека на постариот син Исав, што беше кај неа дома, и го облече Јаков, помладиот нејзин син,

¹⁶ а рацете негови и голиот врат му го обложи со јарешки кожички.

¹⁷ И му го даде на Јаков, синот свој, в раце јадењето и лебот, што го беше зготвила.

¹⁸ А тој влезе при татко си и му рече: „Татко!“ А тој одговори: „Еве ме! Кој си ти, синко?“

¹⁹ Јаков, пак, му рече на татко си: „Јас сум Исав, твојот првороден син; направив, како што ми рече; стани, седни и јади од ловот мој, па да ме благослови душата твоја.“

²⁰ А Исак му рече на синот свој: „Кога толку бргу најде, синко мој?“ А тој одговори: „Господ, твојот Бог, ми донесе среќа.“

²¹ Тогаш му рече Исак на Јаков: „Дојди поблизу, синко мој, да те допрам и да видам дали си ти, синот мој Исав, или не!“

²² И пристапи Јаков до Исак, таткото свој, а тој го допре, па рече: „Гласот е глас на Јаков, но рацете се раце Исавови.“

²³ И не го позна, зашто рацете му беа како рацете на Исав, братот негов, рунтави. И го благослови.

²⁴ И му рече: „Ти ли си синот мој Исав?“ А тој одговори: „Јас сум.“

²⁵ Тогаш рече: „Дај ми сега, синко, да јадам од ловот твој, па да те благослови душата моја.“ И му даде и тој јадеше; па му донесе и вино, и пиеше.

²⁶ Потоа Исак, таткото негов, му рече: „Приближи се до мене и целивај ме, синко!“

²⁷ И тој пристапи и го целива; Исак го почувствува мирисот од облеката негова, и го благослови, велејќи: „Еве, мирисот на синот мој е како мирис од полето, што го благословил Господ.

²⁸ Бог нека ти даде роса небеска и родна земја: многу жито и вино во изобилие!

²⁹ Народи да ти слугуваат и племиња да ти се поклонуваат! Да бидеш господар над братот свој и да ти се поклонуваат синовите на мајка ти! Проклет да биде оној, што тебе те проколнува, а благословен — оној што тебе ќе те благословува!“

³⁰ Па откако Исак го благослови Јаков, и Јаков отиде од Исак, таткото свој; во тој час дојде од лов Исав, братот негов.

³¹ И тој му зготви јадење и му однесе на татко си, и му рече: „Стани, татко, и јади од она што синот твој улови, за да ме благослови душата твоја!“

³² И Исак, таткото негов, му рече: „Кој си ти?“ А тој рече: „Јас сум синот твој, првородениот Исав.“

³³ Тогаш Исак многу се возбуди и рече: „А кој беше оној, кој уловил лов и ми донесе од сѐ, и јас јадев, пред да дојдеш ти, и го благословив? Тој и ќе остане благословен.“

³⁴ А кога ги чу Исав зборовите на таткото негов, извика на сиот глас и многу се нажали, па му рече на татко си: „Благослови ме и мене, татко!“

³⁵ А тој му одговори: „Дојде братот твој со итрина, и го зеде твојот благослов.“

³⁶ (Исав), пак, рече: „Сигурно затоа му е името Јаков, еве веќе двапати ме истисна. Првородството ми го зеде, а сега и благословот ми го зеде.“ Потоа рече: „Не остави ли благослов и за мене?“

³⁷ И Исак одговори и му рече на Исав: „Него веќе го поставив за господар над тебе; и сите браќа негови ги определив да му бидат слуги; со жито и вино го обдарив; а што да направам сега, синко, за тебе?“

³⁸ Но Исав му рече на татко си: „Зар само еден благослов има кај тебе, татко? Благослови ме и мене, татко!“ И (бидејќи Исак молчеше) извика Исав на сиот глас и заплака.

³⁹ Тогаш Исак, таткото негов, одговарајќи му, рече: „Ете, домот твој ќе биде од плодна земја и од роса небеска одозгора.

⁴⁰ Од мечот свој ќе живееш и на братот твој ќе му служиш; но еднаш, кога ќе се побуниш, ќе го отфрлиш јаремот негов од вратот свој.“

⁴¹

Тогаш Исав го намрази Јакова поради благословот, со кој го беше благословил татко му; и си рече Исав во срцето свое: „Се наближуваат деновите на оплакувањето за таткото мој; тогаш ќе го убијам Јаков, братот мој.“

⁴² И ѝ ги кажаа на Ревека зборовите од Исав, постариот нејзин син, а таа испрати, па го повика Јаков, помладиот син нејзин, и му рече: „Братот твој Исав се заканува дека ќе те убие.

⁴³ Затоа, синко, послушај ме сега: — Стани и бегај (во Месопотамија) кај Лаван, братот мој, во Харан,

⁴⁴ и живеј кај него некое време, додека му помине гневот на братот твој;

⁴⁵ и додека не се смири лутината на братот твој и подзаборави што си му направил. А тогаш, јас ќе пратам, да те доведат оттаму. Зошто да останам без вас двајцата во еден ден?“

⁴⁶ А на Исак Ревека му рече: „Ми омрзна животот поради ќерките хити­ски. А ако земе Јаков жена од ќерките хитиски, какви што се овие, од ќерките на оваа земја, тогаш зошто ми е животот?“

28

¹

Затоа Исак го повика Јаков, го благослови, и му заповеда, ве­лејќи: „Немој да земеш жена од ќер­ките ханански!

² Стани, па оди во рамнината Арам, во домот на Ветуил, таткото на твојата мајка, и оттаму земи си жена, од ќер­ките на Лаван, братот на мајка ти.

³ И семоќниот Бог нека те благо­слови, и нека те издигне и нека те у­множи, та од тебе да настанат многу народи.

⁴ Да ти го даде благословот на Ав­раам, мојот татко, тебе и на потомството твое по тебе, за да ја наследиш земјата, во која си придојден, а која Бог му ја даде на Авраам!“

⁵ Така Исак го испрати Јаков, и тој отиде во рамнината Арам кај Лаван, синот на Ветуил Арамеецот, кај братот на Ревека, мајката на Јаков и Исав.

⁶ Кога Исав виде како Исак го благослови Јаков и го испрати во рам­нината Арам оттаму да си земе жена, и како благословувајќи го, му заповеда: „Не земај жена од ќерките ханански“,

⁷ и дека Јаков го послуша таткото свој и мајка си, и замина за рамнината Арам;

⁸ Исав разбра дека ќерките ханански не му се по волја на Исак, таткото негов.

⁹ И отиде Исав кај Исмаил, и ја зеде за жена Махалата, ќерката на Исмаил, синот Авраамов, сестра Навајотова.

¹⁰

Јаков, пак, ја напушти Вирсавија и отиде во Харан,

¹¹ па најде едно место, и таму пре­ноќева, бидејќи сонцето беше зашло. И зеде еден камен од тоа место, и си го кладе под главата, па заспа на тоа место.

¹² И виде сон: ете, скала стои на земјата, а со врвот допира до небото, и ангели Божји се качуваа по неа и слегуваа.

¹³ А ете, Господ стоеше на неа, Кој му рече: „Јас сум Господ Бог на таткото твој Авраам и Бог Исаков. Оваа земја, на која лежиш, ќе ти ја дадам тебе и на потомството твое;

¹⁴ а потомството твое ќе биде колку песокот на земјата; ти ќе се рашириш на запад и на исток, и на север и на југ, и сите племиња на земјата ќе бидат благословени поради тебе и поради потомството твое.

¹⁵ И еве, Јас сум со тебе, и ќе те чувам насекаде каде и да појдеш, и ќе те вратам во оваа земја, и нема да те оставам сѐ додека не го извршам она што сум ти рекол.“

¹⁶ А кога се разбуди Јаков од сонот, си рече: „Сигурно е Господ на ова место; а јас не знаев!“

¹⁷ Се уплаши и рече: „Колку е страшно ова место! Ова е дом Божји, ова е вратата небеска!“

¹⁸ И стана Јаков утредента рано, го зеде каменот, што го беше ставил под глава, и го постави како спомен, па го прелеа со масло.

¹⁹ И тоа место го нарече Ветил; а порано името на овој град му беше Луз.

²⁰ И се зарече Јаков, велејќи: „Ако Бог биде со мене и ме зачува на овој пат, по кој одам, и ако ми даде леб да јадам и облека да се облекувам,

²¹ и се вратам мирно во домот на таткото мој, и ми биде Господ мој Бог,

²² тогаш овој камен што го поставив како споменик ќе биде дом Божји. И од сѐ, што ќе ми дадеш, Тебе ќе Ти давам една десетина.“

29

¹

Тогаш се крена Јаков и отиде во земјата на синовите на исток.

² Одеднаш во полето забележа извор; и ете три стада овци лежеа околу него, бидејќи на тој извор се поеја стада. Но голем камен имаше над отворот од изворот.

³ И кога се собираа таму сите стада, го иставаа каменот од отворот на изворот и ги напојуваа овците, а потоа пак го ставаа каменот над отворот од изворот на неговото место.

⁴ Јаков им рече: „Од каде сте вие, браќа?“ Тие одговорија: „Од Харан сме.“

⁵ А тој им рече: „Го познавате ли Лаван, синот Нахоров?“ Тие рекоа: „Го познаваме.“

⁶ Тој пак ги праша: „Здрав ли е?“ Рекоа: „Здрав е, и еве Рахила, ќерката негова, иде со стадото.“

⁷ И тој рече: „Ете, уште е рано и не е време добитокот да се прибира. Напојте ги овците, па одете и пасете ги!“

⁸ А тие рекоа: „Не можеме, додека не се соберат сите стада, за да се истави каменот од отворот над изворот, па тогаш ќе ги напоиме овците.“

⁹ Додека тој уште зборуваше со нив, дојде Рахила со ситниот добиток од тат­кото нејзин, бидејќи таа нив ги па­сеше.

¹⁰ А кога ја виде Јаков Рахила, ќерката Лаванова и стадото на Лаван, братот на мајка си, пристапи Јаков и го истави каменот од отворот на изворот, и го напои стадото на Лаван, братот на својата мајка.

¹¹ И ја бакна Јаков Рахила, па извика и заплака.

¹² Потоа ѝ кажа на Рахила дека тој му е род на таткото нејзин и дека е син на Ревека. А таа отрча, па го извести таткото свој.

¹³ А кога чу Лаван за Јаков, синот на неговата сестра, му излезе во пресрет, го прегрна и бакна, и го воведе во својот дом. А тој му раскажа на Лаван сѐ.

¹⁴ Лаван, пак, му рече: „Ти си на­вистина моја коска и моја плот!“ И тој остана кај него цел месец.

¹⁵

Тогаш му рече Лаван на Јаков: „Зарем бесплатно ќе ми служиш зашто си ми род? Кажи ми, која да ти биде платата?“

¹⁶ А Лаван имаше две ќерки: на постарата ѝ беше името Лија, а на по­младата Рахила.

¹⁷ На Лија очите и беа болникави, а Рахила имаше убава става и убаво лице.

¹⁸ Јаков ја засака Рахила, па рече: „Ќе ти служам седум години за Рахила, твојата помала ќерка.“

¹⁹ Тогаш Лаван рече: „Подобро тебе да ти ја дадам, отколку на друг; остани кај мене!“

²⁰ И отслужи Јаков за Рахила седум години, и тие му се причинија како неколку дена, зашто ја сакаше.

²¹ И му рече Јаков на Лаван: „Дај ми ја жената, зашто дојде времето да влезам кај неа!“

²² И ги повика Лаван сите луѓе од тоа место и направи свадбена гозба.

²³ А вечерта ја зеде Лија, ќерката своја, и ја воведе кај Јаков, и тој влезе кај неа.

²⁴ И Лаван ѝ ја даде Зелфа, слугинката своја, на Лија, ќерката своја, за да ѝ биде слугинка.

²⁵ А кога настана утрото, се виде дека тоа била Лија, па му рече Јаков на Лаван: „Што ми направи? Нели за Ра­хила ти слугував? Зошто ме измами?“

²⁶ А Лаван му рече: „Не бива во на­шето место да се омажи помалата пред постарата.

²⁷ Помини оваа седмица со неа, па ќе ти ја дадам и другата, за која ќе ми слу­гуваш други седум години.“

²⁸ И Јаков направи така, и помина со неа една седмица. Потоа му ја даде Ла­ван за жена Рахила, ќерката своја.

²⁹ И ѝ ја даде Лаван слугинката своја Билха на Рахила, ќерката своја, за да ѝ биде слугинка.

³⁰ Тогаш Јаков влезе кај Рахила. И Рахила повеќе ја засака отколку Лија. И така му служеше на Лаван уште други седум години.

³¹

Кога виде Господ дека Лија не е сакана, ѝ ја отвори утробата нејзина, а Рахила остана неплодна.

³² Лија зачна и роди син и го нарече Рувим, велејќи: „Господ милостивно погледна на мојата несреќа; сега ќе ме засака мажот мој.“

³³ И пак зачна, и роди син, па рече: „Господ чу дека не сум сакана, па ми го даде и овој.“ И го нарече Симеон.

³⁴ И одново зачна, пак роди син и рече: „Сега веќе ќе ми се наклони мажот мој, оти му родив три сина!“ Затоа му стави име Левиј.

³⁵ А кога пак зачна, и роди син, рече: „Сега ќе Го славам Господа!“ Затоа го нарече Јуда. И престана да раѓа.

30

¹

Рахила, гледајќи дека не му раѓа деца на Јаков, ѝ позавиде на сестрата своја, па му рече на Јаков: „Дај ми деца, ако не — јас ќе умрам!“

² А Јаков ѝ се налути на Рахила, и ѝ рече: „Зар јас сум тој, а не Бог, што не ти дал плод на утробата?“

³ А таа рече: „Ене ја слугинката моја Билха; влези кај неа; нека ми роди таа в скут, па јас ќе имам деца од неа.“

⁴ И му ја даде Билха, слугинката своја, за жена, и Јаков влезе кај неа.

⁵ И Билха зачна, и му роди на Јаков син.

⁶ А Рахила рече: „Бог ми пресуди и го чу гласот мој, та ми даде син.“ Затоа му стави име Дан.

⁷ И Билха, слугинката на Рахила, пак зачна, и му роди втор син на Јаков.

⁸ А Рахила рече: „Со Божја помош жестоко се борев со сестрата моја, но победив.“ И му кладе име Нефталим.

⁹ А Лија, гледајќи дека престана да раѓа, ја зеде слугинката своја Зелфа и му ја даде на Јаков за жена.

¹⁰ И зачна Зелфа, слугинката на Лија, и му роди на Јаков син.

¹¹ Тогаш Лија рече: „Дојде среќата моја.“ Па го нарече Гад.

¹² Му роди Зелфа, слугинката на Лија, на Јаков и втор син.

¹³ И Лија рече: „Блазе мене, зашто блажена ќе ме нарекуваат жените!“ Затоа му стави име Асир.

¹⁴ А кога се жнееше пченицата, излезе Рувим во полето и најде мандрагори, па ѝ ги донесе на мајка си Лија. А Рахила ѝ рече на Лија, сестрата своја: „Дај ми од мандрагорите на синот твој!“

¹⁵ Таа, пак, рече: „Малку ли ти беше што ми го зеде мажот? Сакаш да ми земеш и од мандрагорите на синот мој?“ Рахила ѝ одговори: „Тогаш нека легне ноќеска со тебе за мандрагорите од синот твој.“

¹⁶ И вечерта, кога Јаков се враќаше од полето, му излезе Лија во пресрет и рече: „Влези кај мене, зашто те откупив за мандрагорите од синот мој!“ И легна тој со неа таа ноќ.

¹⁷ А Бог ја слушна Лија, и таа зачна, па му го роди на Јаков петтиот син.

¹⁸ И Лија рече: „Бог ми даде награда, зашто му ја дадов слугинката своја на мажот мој.“ И му даде име Исахар.

¹⁹ И пак зачна Лија, и му го роди на Јаков шестиот син.

²⁰ И рече Лија: „Бог ме награди со убав дар, па сега ќе живее со мене мажот мој, бидејќи му родив шест синови.“ Затоа го нарече Завулон.

²¹ Потоа роди ќерка и ѝ стави име Дина.

²² Но Бог си спомна и за Рахила. И ја послуша Бог, па ја отвори утробата нејзина.

²³ Таа зачна и роди син, па рече: „Бог го отстрани од мене срамот мој.“

²⁴ И му даде име Јосиф, велејќи: „Бог ќе ми даде и друг син.“

²⁵

А кога Рахила го роди Јосиф, му рече Јаков на Лаван: „Пушти ме и ќе си одам во моето место и во својата земја.

²⁶ Дај ми ги жените мои, и децата мои, за кои ти служев, и да си одам; а ти знаеш како ти служев.“

²⁷ Лаван му рече: „Немој, ако сум нашол милост пред тебе. Гледам дека Бог ме благослови поради тебе.“

²⁸ И уште рече: „Барај плата, колку што сакаш, и јас ќе ти дадам.“

²⁹ А Јаков му одговори: „Ти знаеш како ти служев и колку многу ти се зголеми добитокот со мене;

³⁰ бидејќи она што го имаше, беше малку додека не дојдов јас; но многу се намножи, бидејќи Господ те благослови кога дојдов јас. Па кога јас ќе работам за мојот дом?“

³¹ И тој му рече: „Што бараш да ти дадам?“ А Јаков одговори: „Не треба ништо да ми дадеш. Но направи онака како што ќе ти кажам, а јас, пак, ќе го пазам стадото твое и понатаму.

³² Ќе го обиколам денес целото стадо твое и оддели секое дамчесто и шарено јагне и секоја црна овца помеѓу нив и секоја шарена и дамчеста коза — тоа ќе ми биде наградата!

³³ Така потоа ќе ми посведочи спра­ведливоста моја пред тебе кога ќе дој­деш да ја провериш наградата моја: ако се најде тогаш меѓу моите кози која не е дамчеста или шарена, и меѓу овците мои, која не е црна, значи крадена е.“

³⁴ Лаван му рече: „Нека биде, како што рече!“

³⁵ И ги оддели Лаван истиот ден јарците ригести и шарени и сите кози дамчести и шарени; секоја на која има­ше нешто бело и сите црни овци, па им ги предаде на синовите свои.

³⁶ И определи растојание од три дена одење меѓу себе и Јаков. А Јаков го пасеше другиот ситен добиток на Лаван.

³⁷ И зеде Јаков зелени прачки топо­лови, бадемови и јаворови, па изрежа Јаков пруги, откако ја извади кората до беликата,

³⁸ и ги стави така изрезаните прачки во коритата од поилата, каде што доа­ѓаше добитокот да пие, а бидејќи стоката зачнуваше, кога доаѓаше на вода,

³⁹ добитокот се пареше пред прачките, па се раѓаше ригеста и шарена стока.

⁴⁰ И Јаков ги одделуваше и овците, и им ги свртуваше главите кон шареното и сето црно стадо на Лавана; а своето стадо го одделуваше и не го мешаше со стадото Лаваново.

⁴¹ И секогаш кога зачнуваше силниот добиток, Јаков ги ставаше прачките во поилата пред очите на добитокот, за да се пари гледајќи во прачките.

⁴² А кога се пареше слабиот добиток, тогаш не ги ставаше. И остануваше слабиот за Лаван, а силниот, за Јаков.

⁴³

И така тој човек се збогати многу, премногу, та имаше многу добиток, слугинки и слуги, камили и магариња.

31

¹

Во тоа време чу Јаков дека синовите Лаванови зборуваат: „Јаков зеде сѐ што беше на нашиот татко, и од она што беше на нашиот татко, го доби тоа цело богатство.“

² И виде Јаков дека лицето на Лаван не е спрема него како порано.

³ И Господ му рече на Јаков: „Врати се во земјата на таткото свој и во родот свој; и Јас ќе бидам со тебе!“

⁴ Тогаш испрати Јаков, и ги повикаа Рахила и Лија од полето, каде што беа со стадото,

⁵ и им рече: „Гледам дека лицето на вашиот татко спрема мене не е како порано; но Бог на таткото мој беше со мене.

⁶ Вие самите знаете дека на вашиот татко му служев со сета своја сила,

⁷ а таткото ваш ме мамеше и десетпати ми ја промени платата, но Бог не му дозволи да ми направи зло.

⁸ Кога тој ќе речеше — секоја шарена нека биде твоја награда, — тогаш сиот добиток раѓаше шарени. А кога ќе речеше — секоја ригеста да ти биде плата — тогаш сите се раѓаа ригести.

⁹ Така Бог го одзеде добитокот од вашиот татко и ми го даде мене.

¹⁰ Еднаш, кога се пареше добитокот, ги кренав очите мои и видов сон, а тоа: овните и јарците што скокаа на овците и козите беа ригести, дамчести и шарени.

¹¹ И ангел Божји ми рече во сонот: ‚Јакове!‘ А јас одговорив: ‚Еве ме!‘

¹² А тој рече: ‚Крени ги очите твои и погледај, машките што со ситниот добиток се парат, се ригести, со бели дамки и шарени; зашто гледам сѐ што ти прави Лаван.

¹³ Јас сум Бог, за Кој во Ветил го полеа споменикот со масло и ми даде ветување; стани сега и оди си од оваа земја, и врати се во родниот крај.‘“

¹⁴ Тогаш одговорија Рахила и Лија, и му рекоа: „Дали имаме уште некаков дел наследство во домот од таткото наш?

¹⁵ Зарем не нѐ сметаше како туѓинки? Тој нѐ продаде и го потроши дури и нашето сребро.

¹⁶ Затоа сето ова богатство, што му го зеде Бог на таткото наш, е наше и на нашите деца. Затоа сега прави онака како што ти рекол Бог.“

¹⁷ И се крена Јаков, па ги качи децата свои и жените свои на камили;

¹⁸ и го зеде со себе сиот свој добиток, и целото свое богатство, што го беше придобил во рамнината Арам, за да појде кај Исак, таткото негов, во земјата хананска.

¹⁹ А кога Лаван беше отишол да го стриже добитокот свој, тогаш Рахила му ги украде идолите на таткото свој.

²⁰ И Јаков затаи од Лаван Арамеецот, не јавувајќи му дека ќе си оди.

²¹ И си замина со сиот свој имот, и се крена, премина преку Реката, и се упати кон гората Галаад.

²² На третиот ден му јавија на Лаван дека Јаков си заминал.

²³ И ги зеде со себе роднините свои, па тргна по него во потера, и по седум дена го стигна во гората Галаад.

²⁴ Но Бог му дојде на Лаван Арамеецот ноќе во сон, и му рече: „Внимавај, не зборувај му на Јаков ни добро, ни лошо!“

²⁵ И го стаса Лаван Јаков; а Јаков ги беше распнал своите шатори во гората. А и Лаван исто така ги распна своите шатори во гората Галаад.

²⁶ И Лаван му рече на Јаков: „Што направи? Зошто ме излага и ги одведе ќерките мои, како да се заробеници?

²⁷ Зошто тајно избега и скришум отиде од мене? Ако ми кажеше, јас ќе те испратев со веселба и со песни, со тимпани и гусли.

²⁸ Ти не ме удостои дури ни да ги бакнам внуците мои и ќерките мои! Постапи навистина неразумно.

²⁹ Сега можам да постапам лошо со тебе. Но Бог на вашиот татко ми рече ноќеска, велејќи: ‚Внимавај, не зборувај му на Јаков ни добро, ни лошо.‘

³⁰ Оди си, кога толку си се зажелел да се најдеш во домот на татко си, но зошто ги украде боговите мои?“

³¹ А Јаков му одговори на Лаван и рече: „Се плашев, бидејќи мислев дека насила ќе ми ги грабнеш ќерките свои од мене.

³² Кај кого ќе ги најдеш боговите твои, тој нема да остане жив; меѓу нашите луѓе барај го она, што е твое кај мене.“ Но тој ништо не најде кај него, а Јаков, пак, не знаеше дека Рахила ги беше украла.

³³ И влезе Лаван во шаторот на Јаков и во шаторот Лиин и во шаторот на двете слугинки, и не ги најде. Па, откако излезе од шаторот на Лија, влезе во шаторот на Рахила.

³⁴ А Рахила беше ги зела идолите и ги беше сокрила под седлото на една од камилите и беше седнала на нив. И го пребара Лаван целиот шатор, но не ги најде.

³⁵ А таа му рече на таткото свој: „Немој да се налутиш, господаре мој, што не можам да станам пред тебе, бидејќи го имам она што е редовно кај жените.“ И ги бараше идолите свои, но не ги најде.

³⁶ И Јаков се налути, па се скара со Лаван и, велејќи, му рече: „Што сум направил, што сум згрешил, па толку жестоко ме гониш?

³⁷ Ги пребара сите работи мои, и што најде од куќата твоја? Покажи овде пред моите и пред твоите луѓе, и тие нека пресудат меѓу нас двајцата.

³⁸ Еве, дваесет години бев кај тебе: овците твои и козите твои не пометнуваа; а овни од твоето стадо не јадев.

³⁹ Што ќе растргнеа ѕверовите, не ти го носев, сам го надоместував; од мене го бараше она, што ќе беше загубено дење или ноќе.

⁴⁰ Дење ме истоштуваше горештината, а ноќе мрзнев; и сонот ми бегаше од очите.

⁴¹ Такви ми беа дваесетте години во твојата куќа. Ти служев четиринаесет години за двете ќерки твои и шест години за добитокот твој, и платата ми ја измени десетпати.

⁴² Да не беше со мене Бог на мојот татко, Бог Авраамов, и страхопочитта Исакова со мене, ти секако би ме отпуштил празен. Но Бог ја виде мојата неволја и трудот на рацете мои, па те прекори сношти.“

⁴³ А Лаван му одговори на Јаков и рече: „Ќерките се мои ќерки; децата се мои деца, добитокот е мој добиток и, сѐ што гледаш, сѐ е мое; па можам ли нешто да им направам на ќерките мои и на децата што ги родија тие?

⁴⁴ Туку ајде да склучиме сојуз јас и ти, и тоа нека биде сведоштво меѓу мене и тебе!“

⁴⁵ Тогаш Јаков зеде камен и го постави за спомен.

⁴⁶ И им рече Јаков на своите луѓе: „Соберете камења!“ И насобраа камења и ги нафрлија на куп, и јадеа таму на купот.

⁴⁷ Лаван го нарече купот Јегар-Сахадута , а Јаков го нарече Галед.

⁴⁸ Лаван рече: „Денес овој куп е сведок меѓу мене и тебе и затоа се нарече со името Галед.“

⁴⁹ А се нарече и Мицпа, зашто Лаван рече: „Нека гледа Бог на мене и на тебе, откако ќе се разделиме еден од друг.

⁵⁰ Ако постапуваш со ќерките мои лошо или ако земаш други жени покрај ќерките мои, иако нема човек да биде меѓу нас да гледа, знај дека Бог е сведок меѓу мене и тебе.“

⁵¹ И уште му рече Лаван на Јаков: „Еве го овој куп, еве го овој споменик, што го поставив меѓу тебе и мене;

⁵² овој куп и овој споменик нека бидат сведоци дека ниту јас нема да минам преку овој куп кај тебе, ниту ти кај мене ќе минеш преку овој куп и преку овој споменик за лошо.

⁵³ Бог Авраамов и Бог Нахоров, Бог на таткото нивен нека суди меѓу нас!“ И Јаков се заколна во Бога; страхопочитта на неговиот татко Исак.

⁵⁴ Тогаш Јаков закла жртва во гората, и ги повика своите луѓе да јадат; и тие јадеа и ноќеваа во гората.

32

¹

А рано наутро стана Лаван, и ги бакна внучињата и ќерките свои, и ги благослови; па тргна Лаван и се врати во своето место.

²

И Јаков тргна по својот пат и виде војска Божја спроти него; и го сретнаа ангели Божји.

³ А кога ги виде, Јаков рече: „Ова е Божја војска.“ И затоа местото го на­рече Маханаим.

⁴ И прати Јаков пред себе гласници кај Исав, братот свој, во земјата Сеир, во областа Едом.

⁵ Па им заповеда и рече: „Вака речете му на господарот мој Исав: ‚Еве што вели слугата твој Јаков: бев кај Лаван и досега се задржав таму;

⁶ а имам волови, магариња и ситен добиток, слуги и слугинки; затоа испратив да го известат господарот мој, за да придобијам милост пред тебе.‘“

⁷ И се вратија гласниците кај Јаков и му рекоа: „Отидовме кај братот твој Исав, и ете тој ти доаѓа во пресрет со четиристотини души.“

⁸ А Јаков се уплаши многу и се загрижи; па ги раздели во две групи своите луѓе што беа со него, и ситниот, и крупниот добиток, и камилите.

⁹ И рече: „Ако Исав удри на едната група и ја разбие, можеби втората ќе се спаси.“

¹⁰ И пак рече Јаков: „Боже на таткото мој Авраам, Боже на таткото мој Исак, Господи, Ти, Кој ми рече — ‚Врати се во земјата каде што си роден, и Јас ќе ти бидам добротвор!‘ —

¹¹ Не сум достоен за сите милости и добрини што му ги направи на слугата Твој; зашто само со стап го минав овој Јордан, а сега сум господар на два табора.

¹² Спаси ме од рацете на братот мој, од рацете Исавови, зашто се плашам од него да не би, кога ќе дојде, да ме убие мене, и мајките и децата.

¹³ А Ти рече: ‚Навистина Јас ќе ти бидам добротвор, и ќе направам потомството твое да биде како песокот морски, кое од множество не ќе може да се изброи.‘“

¹⁴ И преноќева таму таа ноќ, и зеде од сѐ што имаше при рака, па му испрати дарови на својот брат Исав:

¹⁵ двесте кози со дваесет јарци, двесте овци со дваесет овни,

¹⁶ триесет камили молзници со нивните камилчиња, четириесет крави и десет волови, дваесет магарици и десет магариња.

¹⁷ И им ги предаде на слугите свои, секое стадо посебно. Па им рече на слугите свои: „Врвете пред мене и оставајте доволно растојание меѓу едното стадо и другото!“

¹⁸ И му заповеда на првиот, велејќи: „Кога ќе те сретне Исав, братот мој, и те праша, велејќи — Чиј си? — и — Каде одиш? — и — Чие е тоа што го тераш пред тебе?

¹⁹ А ти кажи — На слугата твој Јаков, а ова му го испраќа како дар на господарот свој Исав, и ете, и самиот доаѓа по нас.“

²⁰ Истото им заповеда и на вториот и на третиот, и на сите што одеа по стадата, велејќи: „Така кажете му на Исав, кога ќе го сретнете.“

²¹ И уште речете: „Ете, Јаков слугата твој, доаѓа по нас.“ Зашто си велеше: „Ќе го смирам со даровите што одат пред мене, па ќе му го видам тогаш лицето; можеби, и ќе ме прими.“

²² Така даровите тргнаа пред него, а тој преноќева таа ноќ кај таборот свој.

²³

И ноќта стана, па откако ги зеде обете жени свои и обете слугинки и еди­наесетте синови свои, го премина потокот Јавок на едно плитко место.

²⁴ А откако нив ги зеде и ги преведе преку потокот, пренесе и сѐ друго што имаше.

²⁵ А кога остана Јаков сам, тогаш Некој се бореше со него до зори.

²⁶ И кога виде дека не може да го совлада, му го стегна зглобот на бедрото негово, така што на Јаков му се измести колкот од зглобот додека се бореше со Него.

²⁷ Па тогаш рече: „Пушти Ме веќе, зора е!“ Но Јаков одговори: „Нема да Те пуштам, додека не ме благословиш!“

²⁸ И му рече: „Како се викаш?“ А тој одговори: „Јаков.“

²⁹ Тогаш му рече: „Отсега името нема да ти биде Јаков, туку Израел; зашто се бореше со Бога, и со луѓето и ги победи.“

³⁰ А Јаков праша и рече: „Кажи ми го името Твое!“ А Тој одговори: „Зошто прашуваш за името Мое?“ И го благослови таму.

³¹ И Јаков го нарече она место со името Пениел, зашто рече: „Бога Го видов лице в лице, и останав жив.“

³² А сонцето беше изгреало кога го помина Пениел, и накривнуваше поради повредениот колк.

³³ Затоа синовите на Израел не ја јадат жилата кај зглобот од бедрото сѐ до денешен ден, бидејќи Јаков беше повреден во зглобната жила од бедрото.

33

¹

И погледа Јаков со своите очи, па виде, ете Исав, доаѓа, и со него четиристотини луѓе. И ги раздели децата на Лија и на Рахила и на двете слугинки.

² И ги постави слугинките со нивните деца напред, а Лија и нејзините деца зад нив; додека Рахила со Јосиф беа последни.

³ А самиот тој излезе прв пред нив и седумпати се поклони доземи, додека не дојде до братот свој.

⁴ Исав истрча пред него и го прегрна, па му се обеси околу вратот и го бакна, и заплакаа.

⁵ Исав, пак, кревајќи ги очите, ги виде жените и децата, па рече: „Кои ти се овие?“ А Јаков одговори: „Деца, со кои Бог го дарува слугата твој.“

⁶ Тогаш пристапија слугинките со децата свои, и се поклонија.

⁷ Потоа пристапија Лија и децата нејзини, и се поклонија; а најпосле пристапија Јосиф и Рахила, и се поклонија.

⁸ А Исав рече: „Зошто ти се сите оние луѓе, што ги сретнав?“ Јаков одговори: „За да најдам милост пред очите на господарот мој.“

⁹ Исав, пак, рече: „Има, брате, кај мене доста; нека ти остане тебе она што е твое.“

¹⁰ Но Јаков рече: „Ако најдов милост пред очите твои, прими го дарот од мојата рака, зашто кога го видов лицето твое дека убаво ме пречекува, како да го бев видел Божјото лице.

¹¹ Прими го дарот мој, што го до­несов; бидејќи изобилно ме обдари Бог, и имам сѐ.“ И настојуваше на него и тој го прими.

¹² Потоа Исав рече: „Ајде да одиме, ќе појдам и јас со тебе.“

¹³ Но Јаков му рече: „Знае господарот мој дека овие деца се мали, а имам овци и крави доилки, па, ако ги подгонам само еден ден побрзо, ќе ми изгине сиот добиток.

¹⁴ Туку нека тргне господарот мој пред слугата негов, а јас ќе одам полека, колку што можат децата и добитокот пред мене, и ќе дојдам кај господарот мој во Сеир.“

¹⁵ Исав рече: „Ќе ти оставам неколку луѓе, што се со мене.“ Јаков одговори: „Зошто? Доволно е само да најдам милост пред господарот мој.“

¹⁶ И така Исав го продолжи истиот ден својот пат кон Сеир.

¹⁷ А Јаков отиде во Сукот и си направи дом, а за добитокот свој направи трла. Затоа тоа место го нарече Сукот.

¹⁸

Потоа Јаков дојде во Сихем, во земјата хананска, откако се врати од рам­нината Арам, и се насели спроти гра­дот.

¹⁹ И купи парче земја, каде што го распна шаторот свој, од синовите на Емор, таткото Сихемов, за сто парчиња сребро.

²⁰ И таму подигна жртвеник, и Го призва Бог Израелов.

34

¹

Дина, ќерката на Лија, која му ја роди на Јаков, излезе за да ги види девојките во тој крај.

² Но ја виде Сихем, синот на Емор Евеецот, кнез на таа земја, ја зеде и легна со неа, и ја осрамоти.

³ И му се приврза душата негова кон Дина, ќерката на Јаков, и тој ја засака девојката, и гледаше да ја придобие.

⁴ И му рече Сихем на Емор, таткото свој, велејќи: „Ожени ме со онаа девојка!“

⁵ А Јаков чу дека Сихем ја осрамотил Дина, ќерката негова; но, бидејќи синовите негови беа в поле со добитокот негов, Јаков замолча додека не дојдат тие.

⁶ Тогаш Емор, таткото на Сихем, отиде кај Јаков да поразговара со него.

⁷ А кога дојдоа синовите на Јаков од полето и слушнаа што станало, се огорчија тие мажи и пламнаа од гнев, зашто тој му нанел срам на Израел, преспивајќи со ќерката на Јаков, што не требаше да го направи.

⁸ А Емор им рече, велејќи: „Синот мој Сихем од срце ја засака вашата ќерка. Дајте му ја за жена!

⁹ И посватете се со нас; ќерките ваши мажете ги за нас и со ќерките наши женете се.

¹⁰ Па живејте со нас, и земјата е пред вас; населувајте ја, движете се слободно и создавајте свои имоти.“

¹¹ А Сихем му рече на таткото на девојката и на браќата нејзини: „Само да најдам милост пред очите ваши, и ќе ви дадам сѐ што ќе ми кажете.

¹² Побарајте најголем откуп и дарови: јас ќе ви дадам сѐ, што и да ми кажете; само дајте ми ја момата за жена.“

¹³ А синовите на Јаков им одговорија на Сихем и на Емор, таткото негов, неискрено. А така одговорија, бидејќи беше ја осрамотил Дина, сестрата нивна.

¹⁴ И им рекоа: „Не можеме тоа да го направиме, да ја дадеме сестрата наша за човек необрезан, зашто тоа е срамно за нас.

¹⁵ Само под таков услов ќе се согласиме со вас, само ако сакате да се изедначите со нас и да ги обрезете сите ваши машки.

¹⁶ Тогаш ќе ги мажиме нашите ќерки за вас и ќе се жениме со вашите ќерки, ќе се населиме кај вас и ќе станеме еден народ.

¹⁷ А ако не нѐ послушате да се обрезете, ние ќе ја земеме нашата ќерка и ќе си отидеме.“

¹⁸ И им се допаднаа зборовите нивни на Емор и на Сихем, неговиот син.

¹⁹ И момчето, не двоумејќи се, го направи тоа веднаш, бидејќи многу ја засака ќерката на Јаков. А тој беше најпочитуван меѓу своите во домот на неговиот татко.

²⁰ И дојдоа Емор и син му Сихем пред портите од нивниот град, и им рекоа на жителите од својот град, велејќи:

²¹ „Овие луѓе се мирни, нека се населуваат во оваа земја и слободно да се движат по неа; а еве — земја има и за нив. Па нека ги земаме нивните ќерки за жени, а и нашите да им ги даваме ним.

²² Притоа се согласуваат со нас така да живеат и да станеме еден народ, само ако сите машки меѓу нас се обрезат, како што се тие обрезани.

²³ Нивните стада и нивниот имот и сиот нивни добиток нема ли да бидат и наши? Само да се согласиме со нив, и тие ќе останат со нас.“

²⁴ И сите што излегуваа од портите на градот нивни ги послушаа Емор и Сихем, синот негов; и се обрезаа сите машки — сите кои поминуваа низ портите на градот.

²⁵ А на третиот ден, додека тие уште беа во болки, двајцата синови Јаковови, Симеон и Левиј, браќата на Дина, го зедоа секој својот меч и непречено влегоа во градот и ги убија сите машки.

²⁶ Го погубија и Емор, и синот негов Сихем, со остар меч, и, откако ја зедоа Дина од домот на Сихем, си отидоа.

²⁷ Тогаш дојдоа синовите на Јаков кај убиените, и го ограбија градот, зашто во него беше осрамотена сестрата нивна.

²⁸ И го зедоа нивниот ситен и крупен добиток, и нивните магариња, сѐ што беше во градот и сѐ што имаше во полето.

²⁹ И сето богатство нивно, и децата и жените нивни ги пленија, и ограбија сѐ, што имаше во куќите.

³⁰ Тогаш Јаков им рече на Симеон и на Левиј: „Ми создадовте неприлики и ме омразивте кај народот од оваа земја, кај Хананците и Перизијците. Јас имам малку луѓе; тие ќе се соберат против мене, ќе ме убијат, та ќе бидам истребен јас и домот мој.“

³¹ А тие рекоа: „Зар со сестрата наша да постапуваат како со блудница?“

35

¹

И му рече Бог на Јаков: „Стани, оди горе во Ветил и живеј таму; и направи таму жртвеник на Бога, Кој ти се јави, кога бегаше од лицето на Исав, братот твој.“

² Тогаш Јаков им рече на своите домашни и на сите, кои беа со него: „Исфрлете ги туѓите богови, што се кај вас, па исчистете се и преоблечете се.

³ Да се кренеме и да отидеме во Ветил; таму ќе направам жртвеник на Бога, Кој ме чу во денот на неволјата моја, и беше со мене на патот, по кој одев.“

⁴ И му ги дадоа на Јаков сите туѓи богови, што беа во нивни раце, и обетките, што ги имаа на ушите; и ги закопа Јаков под дабот кај Сихем.

⁵ Потоа тргнаа. А страв Божји ги беше спопаднал околните градови, та не се кренаа во потера по синовите на Јаков.

⁶ И Јаков дојде во Луз, во земјата хананска, а тоа е Ветил, самиот тој и луѓето што беа со него,

⁷ и подигна таму жртвеник, и го нарече тоа место: Ел-Ветил, зашто таму му се беше јавил Бог, кога бегаше од лицето на својот брат.

⁸ Тогаш умре Девора, доилката на Ревека, и ја погребаа подолу од Ветил, под дабот, кого Јаков го нарече Плачниот даб.

⁹ И му се јави Бог на Јаков, откако се врати од рамнината Арам, и го благослови.

¹⁰ И Бог му рече: „Името ти е Јаков, но отсега нема да се именуваш Јаков; името ќе ти биде Израел.“ И го нарече Израел.

¹¹ И уште му рече Бог: „Јас сум Ел-Шадај — Семоќниот Бог; плоди се и множи се; народ и многу народи ќе настанат од тебе и цареви ќе излезат од твоето колено.

¹² И ти ја давам земјата, што му ја дадов на Авраам и на Исак, твоја да биде, а и на потомството твое ќе му ја дадам оваа земја.“

¹³ Потоа Бог се вознесе од местото, каде што му зборуваше.

¹⁴ А Јаков подигна споменик на истото место, каде што му зборуваше Бог; споменик од камен, па изврши прели­вање и го прелеа со масло.

¹⁵ И Јаков го нарече тоа место, каде што му зборуваше Бог, Ветил.

¹⁶

Заминаа од Ветил. А кога им преостана уште малку пат до Ефрат, Рахила роди, и породувањето ѝ беше тешко.

¹⁷ А кога таа се мачеше при раѓањето, бабицата ѝ рече: „Не плаши се, зашто и ова ќе ти биде син.“

¹⁸ А кога душата ја напушташе, бидејќи умираше, Рахила го нарече Бенони. Но таткото му даде име Венијамин.

¹⁹ И умре Рахила, и ја погребаа крај патот што води кон Ефрат, во Витлеем.

²⁰ И подигна Јаков споменик над гробот нејзин. Тоа е споменикот на гробот Рахилин до денешен ден.

²¹ А кога замина оттаму, Израел го распна шаторот свој зад кулата Едер.

²² И кога Израел живееше во таа земја, отиде Рувим, та легна со Билха, наложницата на неговиот татко. И тоа го дочу Израел. А Јаков имаше дванаесет синови.

²³ Синовите на Лија беа: Рувим, првенецот Јаковов, Симеон, Левиј, Јуда, Исахар и Завулон.

²⁴ А синовите на Рахила беа: Јосиф и Венијамин.

²⁵ Синови, пак, на Билха, слугинката на Рахила, беа Дан и Нефталим.

²⁶ А синови на Зелфа, слугинката на Лија, се: Гад и Асир. Тоа се синови Јаковови, кои му се родија во рамнината Арам.

²⁷ И дојде Јаков кај Исак, таткото свој, во Мамре, во Кирјат-Арба, односно во Хеврон, каде што Авраам и Исак беа доселеници.

²⁸ А Исак имаше сто и осумдесет години.

²⁹ И издивна Исак и умре, се прибра кај родот свој, стар и сит од животот. И го погребаа синовите негови Исав и Јаков.

36

¹

А ова е родословието на Исав, кој се вика и Едом.

² Исав си зеде жени од ќерките ханански: Ада, ќерка на Елон Хитиецот, и Охоливама, ќерката на Ана, синот на Цивеон Евеецот.

³ И со Васемата, ќерката Јишмаелова, сестрата на Навајот.

⁴ Ада му го роди на Исав Елифаз, а Васемата го роди Рагуил.

⁵ Охоливама, пак ги роди Јеус, Јалам и Кореј. Тоа се синовите Исавови, кои му се родија во земјата хананска.

⁶ И Исав ги зема жените свои, и синовите свои, и ќерките свои и сите домашни свои, и стадата свои, и сиот добиток свој, и сиот имот свој што го беше спечалил во земјата хананска, па отиде Исав од земјата хананска во друга земја, далеку од Јаков, братот свој.

⁷ Зашто имотот им беше многу голем, па не можеа да живеат заедно; ниту земјата, во која беа доселени, можеше да ги собере, поради многуте стада.

⁸ И се насели Исав, наречен Едом, на гората Сеир.

⁹ Ете, тоа е родословието Исавово, татко на Едомците на гората Сеир.

¹⁰ Еве ги имињата на синовите Исавови: Елифаз, син на Ада, жена Исавова, и Рагуил, син на Васемата, жена Исавова.

¹¹ А Елифазови синови беа: Теман, Омар, Цефо, Гатам и Кеназ.

¹² Тимна беше наложница на Елифаз, синот Исавов, и му го роди на Елифаз Амалик. Тоа се синовите на Ада, жената Исавова.

¹³ А ова се синовите на Рагуил: Нахат, Зерах, Шама и Миза. Тоа беа внуците на Васемата, жената Исавова.

¹⁴ Синовите, пак, на Охоливама, ќер­ката на Ана, синот на Цивеон, жена Исавова се: Јеус, Јалам и Кореј.

¹⁵ А ова се старешините од синовите Исавови: синови на Елифаз, првенецот Исавов: старешината Теман, старе­ши­ната Омар, старешината Цефо, старе­ши­ната Кеназ,

¹⁶ старешината Кореј, старешината Гатам, старешината Амалик. Тоа се старешините од Елифаз во земјата едомска; тоа се синови на Ада.

¹⁷ Ова се, пак, синовите на Рагуил, синот Исавов: старешината Нахат, старешината Зерах, старешината Шама, и старешината Миза. Тоа се старешините Рагуилови во земјата едомска; тие се внуци на Васемата, жената Исавова.

¹⁸ А потомци на Охоливама, жената Исавова се: старешината Јеус, старешината Јалам, старешината Кореј. Тоа се старешините од Охоливама, ќерката на Ана, жена Исавова.

¹⁹ Тоа се синовите Исавови и старешините нивни. Тоа е Едом.

²⁰ Еве ги синовите на Хориецот Сеир, кои живееја во онаа земја: Лотан, Шовал, Цивеон и Ана.

²¹ Дишон, Ецер и Дишан. Тие се старешини Хориеви, синови на Сеир во земјата едомска.

²² А синови Лотанови беа: Хориј и Еман; сестра, пак, Лотанова беше Тимна.

²³ Ова се, пак, синовите на Шовал: Алван, Манахат, Евал, Шефро и Онам.

²⁴ Синови на Цивеон беа: Аја и Ана. Тој е оној Ана, кој ги пронајде топлите извори во пустината, кога ги пасеше магарињата на Цивеон, таткото свој.

²⁵ Деца, пак, на Ана беа: Дишон и Охоливама, ќерката на Ана.

²⁶ А ова се синовите Дишонови: Хемдан, Ешбан, Јутран и Керан.

²⁷ Ецерови синови беа: Билхан, Зааван и Акан.

²⁸ Синови, пак, на Дишан беа: Уц и Аран.

²⁹ Еве ги старешините на Хоријците: старешината Лотан, старешината Шовал, старешината Цивеон, старе­шината Ана,

³⁰ старешината Дишон, старешината Ецер, старешината Дишан. Тоа се старешините на Хоријците, според старешинствата нивни во земјата Сеир.

³¹ А ова се царевите, кои царуваа во Едом, пред да стануваат цареви синовите на Израел:

³² во Едом царуваше Бела, синот Беоров, а градот се викаше Динхава.

³³ А кога умре Бела, по него се зацари Јовав, синот на Зерах од Восор.

³⁴ По смртта на Јовав, се зацари Ху­шам од земјата Теманиска.

³⁵ А кога умре Хушам, на негово мес­то се зацари Адад, синот Бедадов, кој ги порази Мидјаните во полето Моавско, а градот се викаше Авит.

³⁶ Умре и Адад, а на негово место се зацари Самла од Масрека.

³⁷ По смртта на Самла се зацари Саул од Реховот, што се наоѓа крај реката.

³⁸ А кога умре Саул, на негово место се зацари Ваал-Ханан, синот Ахборов.

³⁹ Умре и Ваал-Ханан, синот на Ах­бор, а на негово место се зацари Адар, а градот му се викаше Пау. Име­то на жената негова ѝ беше Мехетавел, ќерка на Матред, син на Мезахав.

⁴⁰ Еве ги имињата на старешините Исавови, според племињата нивни, по местата нивни: старешината Тимна, старешината Алва, старешината Јетем,

⁴¹ старешината Охоливама, стареши­ната Ила, старешината Пинон,

⁴² старешината Кеназ, старешината Теман, старешината Мивцар,

⁴³ старешината Магдиел, старешината Ирам. Тоа се едомски старешини спо­ред населбите во нивната земја. Исав им беше татко на Едомците.

37

¹

Јаков живееше во земјата, во која беше доселен неговиот тат­ко Исак, во земјата хананска.

² Еве го животот на синовите на Ја­ков: кога беше на седумнаесетгодиш­на возраст Јосиф го пасеше добитокот со браќата свои, со синовите на Билха и со синовите на Зелфа, жените на неговиот татко. Јосиф му носеше лоши гласови на својот татко за нив.

³ А Израел го сакаше Јосиф повеќе од сите свои синови, зашто му се роди на стари години; и му направи шарена облека.

⁴ А браќата, гледајќи дека таткото нивни го сака многу повеќе од сите свои синови, го замразија, така што не мо­жеа со него да зборуваат љубезно.

⁵ Притоа Јосиф сони сон и им го рас­кажа на своите браќа, а тие го замразија уште повеќе.

⁶ И им рече: „Чујте го сонот што го со­нив:

⁷ врзуваме снопје во полето, и одеднаш мојот сноп се исправи, и застана прав, а вашите снопови се распоредија наоколу и му се поклонија на мојот сноп.“

⁸ Тогаш браќата му рекоа: „Зарем ти ќе царуваш над нас? Зарем ти ќе владееш над нас?“ Затоа уште повеќе го замразија, поради неговите соништа и поради неговите зборови.

⁹ Потоа тој сони и втор сон, и им го раскажа и на браќата свои, велејќи: „Сонив уште еден сон, а тоа — сонцето и месечината и единаесет ѕвезди ми се поклонуваа.“

¹⁰ И му го раскажа на својот татко како и на браќата свои, но татко му го прекори и рече: „Каков е тој сон што си го сонил? Зар јас и мајка ти, и браќата твои, ќе дојдеме тебе да ти се поклониме доземи?“

¹¹ И му позавидоа браќата негови; но татко му ги запомни тие зборови.

¹²

Еднаш неговите браќа отидоа да го пасат добитокот на својот татко кај Сихем.

¹³ Тогаш Израел му рече на Јосиф: „Браќата твои го пасат добитокот кај Сихем. Ајде да те испратам кај нив.“ А тој рече: „Добро, одам!“

¹⁴ И уште му рече: „Оди и види како се браќата твои и како е добитокот, па јави ми.“ И го испрати по долината хевронска; и тој отиде во Сихем.

¹⁵ И еден човек го најде како скита по полето, па го запраша, велејќи му: „Што бараш?“

¹⁶ А тој одговори: „Ги барам браќата мои; кажи ми, те молам, каде го пасат добитокот?“

¹⁷ А човекот рече: „Тие си заминаа одовде, зашто чув како велат — ајде да одиме во Дотан.“ И отиде Јосиф по браќата свои, и ги најде во Дотан.

¹⁸ А тие го видоа оддалеку; и, пред да им се приближи, почнаа да се договараат за да го убијат.

¹⁹ И си рекоа помеѓу себе: „Ене го доаѓа, оној што сонува!

²⁰ Ајде сега да го убиеме и да го фрлиме во некоја од овие јами, па ќе речеме: крвожеден ѕвер го изеде. Тогаш ќе видиме што ќе стане од неговите соништа!“

²¹ Но, кога го чу тоа Рувим, посака да го спаси од рацете нивни, па рече: „Да не го убиваме!“

²² И уште им рече Рувим: „Крв да не пролевате; фрлете го во една од јамите во пустината, но не кревајте рака на него.“ А тој сакаше да го спаси од рацете нивни и да го врати кај татко му.

²³ И кога Јосиф дојде кај своите браќа, тие му ја соблекоа шарената облека, што ја имаше на себе.

²⁴ И го фатија, па го фрлија во една јама; а јамата беше празна; немаше вода во неа.

²⁵ Потоа седнаа да јадат леб. И кревајќи ги очите, видоа Јишмаелци како доаѓаат од Галаад со камилите свои, натоварени со миризливи смоли, балсам и темјан; го пренесуваа тоа во Египет.

²⁶ Јуда им рече на своите браќа: „Каква полза ќе имаме, ако го убиеме братот наш и ја сокриеме крвта негова?

²⁷ Ајде да им го продадеме на овие Јишмаелци, па да не клаваме рака на него, зашто брат ни е, наша крв е.“ И го послушаа браќата негови.

²⁸ Па кога мидјанските трговци минуваа покрај нив, тие го извадија Јосиф од јамата и им го продадоа на Јишмаелците за дваесет парчиња сребро; а овие го одведоа Јосиф во Египет.

²⁹ А кога се врати Рувим кај јамата, Јосиф го немаше во неа. Тогаш тој ја раскина облеката своја.

³⁰ И отиде кај браќата свои и рече: „Го нема момчето: а сега, каде да се денам јас?“

³¹ Тогаш ја зедоа Јосифовата облека, и заклаа јаре, па ја натопија облеката со крв.

³² И ја испратија шарената облека да се однесе на нивниот татко и да се рече: „Го најдовме ова, па види дали е тоа облеката на синот твој, или не?“

³³ А тој ја позна и рече: „Облеката е на мојот син, крвожеден ѕвер го изел; Јосиф е, навистина, растргнат!“

³⁴ И ја раскина Јаков облеката своја, па се препаша со вреќиште околу себе; и го оплакуваше синот свој многу де­нови.

³⁵ И се собраа сите негови синови и ќерки да го тешат; но тој не можеше да се утеши, туку велеше: „Со тага ќе појдам по синот мој во светот на мртвите.“ Така го оплакуваше.

³⁶ А Мидјаните го продадоа Јосиф во Египет на Потифар, дворјанин на фараонот, заповедник на стражата.

38

¹

А во тоа време Јуда се оддели од браќата свои, и се насели во бли­зина на некој човек Адуламиец, по име Хира.

² Таму Јуда ја виде ќерката на некој Хананец, чие име беше Шуа, и ја зеде и легна со неа.

³ Таа забремени, и роди син; и тој го нарече Ер.

⁴ Одново зачна, и пак роди син, и нему му стави име Онан.

⁵ И пак роди син, и го именува Шела. А Јуда беше во Кезив, кога таа го роди него.

⁶ И Јуда го ожени првородениот син свој Ер со девојката по име Тамара.

⁷ Но Ер, првенецот Јудин, беше лош пред Господ, и Господ го погуби.

⁸ Тогаш Јуда му рече на Онан: „Влези кај вдовицата од братот твој, и ожени се со неа како девер, за да го запазиш потомството на братот твој.“

⁹ А Онан, знаејќи дека породот нема да биде негов, кога легнуваше со жената на братот свој, го излеваше семето наземи, за да не му даде потомство на братот свој.

¹⁰ Но тоа што го правеше, беше зло пред очите на Бога, па затоа и него го погуби.

¹¹ Тогаш Јуда ѝ рече на својата снаа Тамара: „Живеј како вдовица во куќата на таткото твој додека порасне Шела, синот мој.“ Зашто, си велеше, да не умре и тој како браќата негови. И отиде Тамара, и живееше во куќата на својот татко.

¹² Измина многу време и умре ќерката на Шуа, жената на Јуда. А кога Јуда се утеши, појде во Тимна кај луѓето што му го стрижеа стадото, тој сам и неговиот пријател Хира, Адуламиецот.

¹³ И ѝ јавија на Тамара: „Ете, свекорот твој оди во Тимна да го стриже стадото свое.“

¹⁴ А таа ја соблече од себе вдовичката облека, си стави превез, па седна пред портата на Енаим, што е на патот за Тимна. Таа виде дека Шела беше пораснал, а неа уште не му ја даваа за жена.

¹⁵ Кога ја виде Јуда, помисли дека е блудница, зашто таа го беше покрила лицето свое.

¹⁶ И тој отиде кај неа и ѝ рече: „Дозволи ми да легнам со тебе!“ Зашто не знаеше дека е неговата снаа. А таа рече: „Што ќе ми дадеш, за да легнеш со мене?“

¹⁷ А тој одговори: „Ќе ти испратам јаре од стадото.“ А таа му рече: „Ќе ми дадеш ли залог, додека не го испратиш?“

¹⁸ А тој рече: „Каков залог да ти дадам?“ А таа му одговори: „Својот прстен, појасот и стапот што ти е во раката.“ И тој ѝ ги даде, па легна со неа; и таа зачна од него.

¹⁹ Потоа таа стана и си отиде; го симна превезот од себе и ја облече вдовичката облека.

²⁰ А Јуда испрати јаре по другарот свој, Адуламиецот, за да си го поврати залогот од жената, но тој не ја најде.

²¹ Па ги праша луѓето од она место, велејќи: „Каде е блудницата што беше на распаќето во Енаим?“ А тие одго­ворија: „Овде немаше блудница.“

²² И тој се врати кај Јуда и рече: „Не ја најдов. Дури мештаните ми рекоа дека таму немало блудница.“

²³ А Јуда рече: „Нека си ги задржи, само да не ми се смеат; јас ѝ го испратив и јарето, но ти не ја најде.“

²⁴ А кога изминаа околу три месеци, му јавија на Јуда, велејќи: „Тамара, снаата твоја се оддала на блуд и, ете, бремена е од блуд.“ А Јуда рече: „Изведете ја за да се запали!“

²⁵ А кога ја поведоа, таа прати на свекорот нејзин да му кажат: „Сум зачнала од човек, на кој му припаѓаат овие нешта!“ И рече: „Познај, чиј е прстенов, појасов и стапов!“

²⁶ А Јуда ги препозна, па рече: „Таа е поправедна од мене, бидејќи не ја дадов на синот свој Шела.“ И повеќе не легна со неа.

²⁷ И кога дојде времето да роди, а тоа — близнаци во утробата нејзина.

²⁸ И кога се породуваше, едното дете ја покажа раката, а бабицата зеде и му врза црвен конец околу раката, велејќи: „Овој е првенец.“

²⁹ Но тоа ја повлече раката, и ете излезе неговото братче, а таа рече — како ја проби обвивката? И му ставија име Фарес.

³⁰ А потоа излезе неговото братче со црвен конец на раката. Нему му ставија име Зерах.

39

¹

А Јосиф го одведоа во Египет. И Потифар, дворјанинот фараонов, заповедник на стражата, Египќанец, го купи од Јишмаелците, кои го доведоа таму.

² И Господ беше со Јосиф, та затоа беше среќен, и живееше во куќата од господарот свој, Египќанецот.

³ И господарот негов виде дека е Господ со него и дека сѐ што работеше тој, Господ правеше да успева во рацете негови.

⁴ И Јосиф се здоби со милост кај него, и му служеше. Тој го постави над целиот свој дом, и сѐ што имаше, го предаде во рацете негови.

⁵ А кога го постави над домот свој и над сѐ што имаше, оттогаш Господ го благослови домот на Египќанецот заради Јосиф; и благословот Господов беше над сѐ, што имаше во домот свој и во полето.

⁶ И остави во Јосифовите раце сѐ што имаше, и не се грижеше веќе за друго, освен за лебот што го јадеше. А Јосиф беше со стројна става и со убаво лице.

⁷ И се случи, по некое време, жената на господарот негов да се загледа во Јосиф, и му рече: „Легни со мене!“

⁸ А тој одби и ѝ рече на жената од господарот свој: „Ете, господарот мој не се грижи веќе за ништо што има во куќата, туку сѐ што има, ми го предаде мене во рацете.

⁹ Ни самиот не е поголем од мене во својот дом; и тој ништо не ми забранил, освен тебе, зашто си му жена; па како јас да направам толку големо зло и да згрешам пред Бога?“

¹⁰ И така таа му зборуваше на Јосиф за тоа секој ден, но тој не ја послуша да легне со неа, ниту се задржуваше кај неа.

¹¹ Се случи еден ден тој да дојде во куќата по своја работа, а таму дома да нема никој од домашните.

¹² Тогаш таа го фати за облеката и му рече: „Легни со мене!“ Но тој, оставајќи ја облеката своја во рацете нејзини, избега и си отиде.

¹³ А таа, кога виде дека тој ја остави во рацете нејзини облеката своја и избега,

¹⁴ ги викна своите домашни, па им рече, велејќи: „Гледајте, ни довел човек Евреин за да нѐ срамоти! Дојде кај мене за да легне со мене, но јас извикав на сиот глас.

¹⁵ А тој, кога чу дека го подигнав гласот и извикав, ја остави облеката своја кај мене и избега, па си отиде.“

¹⁶ И таа ја задржа облеката негова кај себе, додека си дојде господарот во домот свој.

¹⁷ А тогаш и нему му ја кажа истата работа, велејќи: „Слугата, Евреинот, што го доведе кај нас, дојде кај мене да ме срамоти.

¹⁸ Но кога чу дека подигнав глас и извикав, тој ја остави облеката своја кај мене и избега.“

¹⁹ Кога ги чу господарот негов зборовите на жената своја, која му рече: „Ова ми го направи слугата твој“ — се разгневи многу.

²⁰ И го фати господарот Јосиф, па го фрли в затвор, каде што лежеа цар­ски­те затвореници.

²¹

И тој остана таму, во затворот. Но Господ беше со Јосиф и ја излеа милоста Своја над него и направи да му омили на управникот на затворот.

²² И началникот на затворот му ги довери на Јосиф сите затвореници во затворот; и над сѐ што таму се рабо­теше, тој беше наредбодавец.

²³ И старешината на затворот не надгледуваше ништо што беше во Јоси­фовите раце, зашто Господ беше со него; и сѐ што работеше тој, Господ правеше да успева.

40

¹

Потоа се случи, винарот на царот египетски и пекарот да му згрешат на господарот свој, царот египетски.

² И фараонот се разгневи над тие двај­ца дворјани, на главниот винар и на главниот пекар,

³ па ги стави под стража во куќата на заповедникот на стражата, во затворот, во местото каде што беше затворен Јосиф.

⁴ А заповедникот на стражата му ги предаде на Јосиф, тој да се грижи за нив. И тие останаа таму некое време.

⁵

И обајцата сонија сон во иста ноќ, секој со особено значење, и винарот и пекарот на царот египетски, кои беа затворени во темницата.

⁶ А утредента, кога дојде Јосиф кај нив, ги виде.

⁷ Па ги запраша дворјаните фарао­нови, кои беа под стража заедно со него во куќата на господарот негов, и рече: „Што ви се денес лицата толку нажалени?“

⁸ А тие му одговорија: „Обајцата со­нивме сон, а нема кој да ни го протолкува.“ Јосиф им рече: „Зар толкувањето не е преку Бога? Раскажете ми ги!“

⁹ И главниот винар му го раскажа сонот свој на Јосиф, велејќи: „Јас сонував една лоза пред мене;

¹⁰ на лозата имаше три прачки; и таа запупи и расцути, врза грозје, кое узреа;

¹¹ а во раката ми беше чашата фара­онова; зедов еден грозд, го истискав во фараоновата чаша и му ја дадов чашата на фараонот в рака.“

¹² Јосиф му рече: „Еве го значењето: трите прачки се три дена.

¹³ По три дена фараонот ќе те поми­лува и пак ќе те постави на по­ра­неш­ната служба; и одново ќе му ја подаваш чашата во раката негова како и порано, кога му беше винар.

¹⁴ Но, кога ќе ти биде добро, сети се на мене и направи ми добро; спомни му на фараонот за мене и изведи ме од оваа тврдина;

¹⁵ зашто ме украдоа од земјата евреј­ска; а и овде ништо лошо не сум напра­вил, за да бидам фрлен во затвор.“

¹⁶ А кога виде главниот пекар колку добро му го протолкува сонот, му рече на Јосиф: „И јас сонив: и тоа — на главата моја три кошници со пецива;

¹⁷ во најгорната кошница имаше сѐ што јаде фараонот, што го прават пекарите; и птици колваа од кошницата над мојата глава.“

¹⁸ А Јосиф одговори и рече: „Еве го значењето: три кошници — тоа се три дена.

¹⁹ По три дена фараонот ќе ти ја земе главата и ќе те обеси на дрво, а птиците ќе колваат од телото твое.“

²⁰ И кога дојде третиот ден, а тоа бе­ше денот во кој се родил фараонот, тој им приреди гозба на своите слуги, па се сети на главниот винар и на главниот пекар помеѓу слугите свои.

²¹ И го врати главниот винар на пора­нешната служба, за да му ја подава ча­шата на фараонот,

²² додека главниот пекар го обеси, како што беше рекол Јосиф.

²³ Но главниот винар не си спомна за Јосиф, туку го заборави.

41

¹

А по две години сони сон фарао­нот — како стои крај една река.

² И одеднаш — од реката излегоа седум убави и дебели крави, па почнаа да пасат во мочуриштето;

³ а по нив, потоа, од реката излегоа други седум крави, грди и слаби и застанаа кај другите крави на брегот.

⁴ И грдите и слаби крави ги изедоа оние седум убави и дебели крави. Тогаш се разбуди фараонот.

⁵ Потоа пак заспа и сони втор сон, а тоа — седум класја израснаа од едно стеб­ло, јадри и убави;

⁶ а по нив израснаа седум празни, исушени од ветар.

⁷ Потоа празните и исушените класја ги изедоа седумте големи и јадри класја. Тогаш фараонот се разбуди, но тоа беше сон.

⁸ Утредента се вознемири душата негова, та нареди, и беа повикани сите гаталци египетски и сите мудреци. И фараонот им раскажа што сонил, но никој не се најде да го протолкува сонот на фараонот.

⁹ Тогаш му проговори на фараонот главниот винар и рече: „Денес се сетив за гревот мој.

¹⁰ Кога фараонот се налути на слугите свои и нѐ фрли в затвор во куќата на стражарскиот заповедник, мене и главниот пекар,

¹¹ сонувавме во иста ноќ јас и тој, но секој од нас свој сон видовме со свое значење.

¹² А таму со нас беше еден млад Ев­реин, слуга на заповедникот на стра­жата; ние му ги раскажавме соништата наши, а тој на секого од нас му го протолкува сонот.

¹³ И како што ни кажа, така и стана: јас бев вратен на мојата служба, а оној другиот беше обесен.“

¹⁴

Тогаш фараонот нареди, та го повикаа Јосиф, и брзо го изведоа од затворот, а тој се потстрижа и се преоблече, па излезе пред фараонот.

¹⁵ А фараонот му рече на Јосиф: „Сонив сон, а никој не може да ми каже што значи: а за тебе слушам дека умееш да толкуваш соништа.“

¹⁶ Јосиф му одговори на фараонот и рече: „Тоа не е од мене, туку Бог ќе му даде одговор на фараонот за негово добро.“

¹⁷ И му рече фараонот на Јосиф, ве­лејќи: „Сонив, како стојам крај брегот на реката ;

¹⁸ и одеднаш — од реката излегоа седум дебели и убави крави, па почнаа да пасат во мочуриштето;

¹⁹ и ете, по нив други седум крави излегоа, многу грди и слаби во телото, не сум видел толку грди во целата земја египетска.

²⁰ И оние крави, слаби и грди, ги изедоа оние седум дебели.

²¹ А кога им беа во стомакот, не се познаваше дека им се во стомакот, туку пак беа така грди како порано. Тогаш се разбудив.

²² Па пак сонив, а тоа — седум класја израснаа од едно стебло, јадри и убави;

²³ а по нив израснаа седум тенки и празни класја, исушени од ветар.

²⁴ И празните класја ги проголтаа седумте убави класја. И сево ова им го раскажав на гаталците, но ниеден не знаеше да ми објасни.“

²⁵ А Јосиф му рече на фараонот: „Со­нот фараонов е еден: Господ му јавува на фараонот, што ќе направи.

²⁶ Седумте убави крави се седум години, и седумте убави класја се пак седум години; обата сона се еден сон.

²⁷ Седумте слаби и грди крави, кои излегоа по оние, се седум години; и седумте класја празни и исушени од ветар се седум години глад.

²⁸ Тоа е она што веќе му го реков на фараонот: Бог му кажува на фараонот што ќе прави.

²⁹ Ете, ќе дојдат седум години многу родни по целата земја египетска;

³⁰ а по нив ќе настапат седум гладни години; ќе се заборави сето она изобилство во земјата египетска, и глад ќе настапи во земјата.

³¹ И нема да се знае дека во земјата порано имало изобилие — поради гладот — што ќе дојде, зашто ќе биде многу голем.

³² А тоа, што фараонот сонил двапати едноподруго, значи дека Божјиот збор е вистински и дека Бог наскоро ќе го направи тоа.

³³ А сега фараонот нека побара човек мудар и разумен, па да го постави над египетската земја.

³⁴ И нека заповеда фараонот да бидат поставени старешини по земјата, па да собираат петина од сите жетви по земјата египетска во текот на седумте родни години;

³⁵ нека собираат тие секаква зрнена храна во седумте родни години што доаѓаат; житото да го собираат во градовите со овластување од фараонот и храната во градовите да се чува.

³⁶ И таа храна да биде запазена за седумте гладни години што ќе настапат во египетската земја, за да не пропадне земјата од глад.“

³⁷

Ова му се допадна на фараонот и на сите слуги негови.

³⁸ Па им рече фараонот на слугите свои: „Зар можеме да најдеме човек, како што е овој, во кого има Божји дух?“

³⁹ И му рече фараонот на Јосиф: „Бидејќи Бог тебе ти го откри сево ова, значи дека нема човек толку мудар и разумен како што си ти.

⁴⁰ Ти ќе бидеш над домот мој, и целиот народ мој ќе го слуша твојот збор; само со престолот ќе бидам поголем од тебе.“

⁴¹ И уште му рече фараонот на Јосиф: „Еве, те поставувам денес тебе над целата египетска земја.“

⁴² И го извади фараонот прстенот од раката своја и му го стави на Јосиф на рака, и го облече во облека од најфина ткаенина, и му стави златна веришка околу вратот.

⁴³ И заповеда да го возат во неговата втора кола, а гласник пред него да извикува: „Аврех!“ И го постави над целата земја египетска.

⁴⁴ И фараонот му рече на Јосиф: „Јас сум фараон, но без тебе никој нема да крене рака, ни нога во целата земја египетска.“

⁴⁵ И го нарече фараонот Јосиф Цафенат-Панеах; и го ожени со Асената, ќерката на Потифера, свештеник од Он.

⁴⁶ А Јосиф имаше триесет години, кога се претстави пред фараонот, царот египетски. И, откако отиде од фараонот, тој ја обиколи целата земја египетска.

⁴⁷ И за седум родни години земјата роди во изобилство.

⁴⁸ И собираше Јосиф за тие седум години секаков вид жито, што го даваше египетската земја, и го носеше житото во градовите; во секој град го носеше житото од околните ниви.

⁴⁹ Така насобра Јосиф многу жито, колку што е песокот морски, така што престанаа да го мерат, зашто немаше број.

⁵⁰ А пред да настанат гладните години, му се родија на Јосиф два сина, кои му ги роди Асената, ќерката на Потифера, свештеник од Он.

⁵¹ И на првородениот Јосиф му стави име Манасија, велејќи: „Зашто Бог ми овозможи да ги заборавам несреќите мои и целиот дом на мојот татко.“

⁵² А вториот го нарече Ефрем, велејќи: „Бидејќи Бог ме направи плоден во земјата на маките мои.“

⁵³ Но изминаа седумте родни години во египетската земја,

⁵⁴ и настапија седумте гладни години, како што беше рекол Јосиф. И настана глад по сите земји, а во целата египетска земја имаше леб.

⁵⁵ Но, кога почна да гладува и египетската земја, народот му бараше на фараонот леб. А фараонот им рече на сите Египќани: „Одете кај Јосиф, па како што ќе каже тој, така правете.“

⁵⁶ А кога гладот се прошири во целата земја, ги отвори Јосиф сите житници и почна да им продава на Египќаните жито, бидејќи настана голем глад во египетската земја.

⁵⁷ И од сите земји доаѓаа во Египет да купуваат жито од Јосиф, зашто настана голем глад по целата земја.

42

¹

Кога Јаков чу дека во Египет има жито, им рече на своите синови: „Што чекате?“

² „Ете, слушам дека во Египет има жито; одете таму и купете ни жито, за да останеме живи и да не умреме!“

³ И десетмината браќа Јосифови отидоа во Египет да купат жито.

⁴ А Венијамин, братот Јосифов, Јаков не го пушти со браќата негови, велејќи: „За да не го снајде по патот некоја несреќа.“

⁵ И дојдоа синовите Израелови да купат жито заедно со другите што доаѓаа, бидејќи и во хананската земја владееше глад.

⁶

А Јосиф беше управител во земјата; тој и му продаваше жито на сиот народ од таа земја. И браќата Јосифови, кога дојдоа, му се поклонија со лицето доземи.

⁷ А Јосиф, штом ги виде браќата свои, ги позна; но се правеше како да не ги познава, и остро им проговори и рече: „Од каде сте дојдени?“ А тие одговорија: „Од хананската земја, да купиме храна.“

⁸ Јосиф, пак, ги позна браќата свои, но тие него не го познаа.

⁹ И се сети Јосиф за соништата што ги беше сонил за нив, па им рече: „Вие сте разузнавачи. Сте дошле да ги извидите слабите места на оваа земја!“

¹⁰ А тие му рекоа: „Не сме, господаре, туку слуги твои, што дошле да купат храна;

¹¹ сите сме синови на еден човек, чесни луѓе сме; слугите твои никогаш не биле разузнавачи.“

¹² Тој, пак, им рече: „Не, туку сте дошле да извидите каде е слабоста на оваа земја.“

¹³ А тие рекоа: „Ние слугите твои, бев­ме дванаесет браќа, синови на еден човек во хананската земја; и, ене, најмалиот денес е со таткото наш, а едниот го нема веќе.“

¹⁴ Тогаш Јосиф им дофрли: „Ви реков јас — вие сте разузнавачи.

¹⁵ Туку вака сакам да се уверам: се колнам во животот на фараонот дека вие нема да излезете одовде, ако не дојде ваму најмалиот ваш брат.

¹⁶ Испратете еден од вас, и тој нека го доведе вашиот брат; а вие ќе бидете задржани овде додека не видам дали е вистина тоа што го велите; инаку сте разузнавачи, жими животот на фара­о­нот!“

¹⁷ И ги стави под стража за три дена.

¹⁸ А на третиот ден Јосиф им рече: „Ако сакате да останете живи, еве што ќе направите, зашто јас се плашам од Бога:

¹⁹ ако сте чесни луѓе, еден брат од вас нека остане овде под стража, во домот каде што сте затворени, а вие останатите отидете и однесете жито на ва­шите изгладнети семејства.

²⁰ А потоа доведете го кај мене најмалиот ваш брат, за да се потврдат зборовите ваши. Ако ли не, ќе заги­нете.“ И тие постапија така.

²¹ И си рекоа еден на друг: „Тешко нам! Ова е казната поради братот наш; не ја почувствувавме маката на душата негова, кога ни се молеше, но ние се оглушивме. Затоа и нѐ снајде ова зло.“

²² А Рувим им одговори, велејќи: „Зар не ви реков јас — не грешете против детето? Но вие не ме послушавте; и, еве, сега од нас се бара крвта негова.“

²³ А тие не знаеја дека Јосиф ги разбира, зашто со него разговараа преку преведувач.

²⁴ Тогаш Јосиф се оддели од нив и заплака.

²⁵

И Јосиф заповеда да им ги наполнат вреќите со жито, а парите, кој колку што дал, да им ги вратат секому во вреќата, и да им дадат храна за по пат. И така беше направено.

²⁶ Па, откако го натоварија житото на своите магариња, си заминаа оттаму.

²⁷ А еден од нив, кога ноќеваа, ја отвори вреќата, за да го нахрани своето магаре, и ги виде парите свои одозгора во вреќата;

²⁸ и им рече на браќата свои: „Јас ги добив парите мои назад, еве ги во мојава вреќа.“ И затрепери срцето во нив. Се уплашија и си рекоа: „Зошто ни го направи Бог ова?“

²⁹ И, откако дојдоа кај Јаков, таткото нивни, во земјата хананска, му рас­кажаа за сѐ, што им се случи, велејќи:

³⁰ „Остро зборуваше со нас човекот, кој заповеда во таа земја, и постапи со нас како со разузнавачи.

³¹ А ние му рековме дека сме чесни луѓе, и дека никогаш не сме биле разузнавачи.

³² Дванаесет браќа сме, синови на нашиот татко; едниот веќе го нема, а најмалиот е денес со таткото наш, во земјата хананска.

³³ Но човекот што заповеда во таа земја, ни рече: ‚Вака ќе дознаам дали сте чесни луѓе. Еден од браќата нека остане овде кај мене, а вие житото земете го и одете си кај вашите гладни семејства.

³⁴ А потоа доведете го кај мене вашиот најмал брат, за да се докаже дека не сте разузнавачи, туку чесни луѓе. Тогаш братот ваш ќе ви го пуштам, и ќе можете да тргувате во оваа земја.‘“

³⁵ И празнејќи ги вреќите свои, за чудо, секој си го најде во вреќата своето ќесе со парите негови. Кога ги видоа ќесињата со парите нивни, тие и таткото нивни се уплашија.

³⁶ И им рече Јаков, нивниот татко: „Децата ми ги запустивте; Јосиф го нема, го нема и Симеон, па и Венијамин ли ќе ми го земете? Сето ова на мене се струпа!“

³⁷ Тогаш проговори Рувим и му рече на таткото свој: „Двата мои сина убиј ги, ако не ти го доведам; дај го во мои раце, и јас ќе ти го вратам.“

³⁸ А тој рече: „Нема да појде син ми со вас, зашто брат му негов умре и тој остана сам; па, ако се случи некоја несреќа на патот по кој ќе одите, стар ќе ме турнете со тага в гроб!“

43

¹

Но гладот се зголемуваше во таа земја.

² А кога го изедоа житото, што го беа донеле од Египет, таткото нивни им рече: „Одете пак и купете ни малку храна.“

³ Јуда му проговори и рече: „Оној човек јасно ни рече: ‚Да не се јавувате пред лицето мое, ако вашиот помал брат не дојде со вас.‘

⁴ Ако го пуштиш со нас братот наш, ќе одиме и ќе ти купиме храна.

⁵ Ако, пак, не го пуштиш, тогаш нема да одиме, зашто оној човек ни рече: ‚Да не се појавувате пред лицето мое, ако вашиот брат не биде со вас!‘“

⁶ Но Израел рече: „Зошто ми направивте такво зло и му рековте на човекот дека имате уште еден брат?“

⁷ А тие одговорија: „Човекот се рас­пра­шуваше за нас и за родот наш, ве­лејќи: ‚Дали е уште жив таткото ваш? Имате ли друг брат?‘ И ние му одго­воривме како што нѐ прашуваше. Можевме ли да знаеме дека ќе рече: ‚Доведете го братот ваш!?‘“

⁸ А Јуда му рече на Израел, таткото свој: „Пушти го малиот со мене, па ќе се кренеме и ќе отидеме за да останеме живи, и да не изумреме ни ние, ниту ти, ни нашите деца.

⁹ Јас ќе одговарам за него, од моја рака ќе го бараш. Ако не ти го доведам и не го претставам пред тебе, ќе бидам виновен пред тебе до крајот на мојот живот.

¹⁰ Да не се бавевме толку, досега можеби двапати ќе се вратевме!“

¹¹ Тогаш Израел, таткото нивни, рече: „Ако е така, еве што ќе направите — земете плодови од оваа земја, па однесете му ги како подарок на оној човек; малку балсам, малку мед, миризлива смола, темјан, кикиритки и бадеми.

¹² А пари, со себе земете двојно по­веќе, бидејќи ќе треба да ги вратите парите, што ги најдовте под грлата на вашите вреќи; можеби е грешка.

¹³ Земете го и братот ваш, па станете и одете пак кај оној човек.

¹⁴ А семоќниот Бог Ел-Шадај да ви помогне да најдете милост кај оној човек, па да ви го пушти и другиот ваш брат, и Венијамин. А јас, пак, ако треба веќе да останам без деца, нека останам.“

¹⁵

Тогаш тие ги зедоа подароците и двојно повеќе сребреници, го зедоа и Венијамин, па станаа и отидоа во Египет и излегоа пред Јосиф.

¹⁶ А Јосиф кога го виде со нив и Венијамин, му рече на човекот што управуваше со неговата куќа: „Одведи ги овие луѓе дома, па заколи нешто од добитокот и зготви го, зашто тие на пладне со мене ќе ручаат.“

¹⁷ И направи човекот така како што му рече Јосиф, и ги одведе луѓето во домот Јосифов.

¹⁸ А тие луѓе се уплашија, кога чо­векот ги водеше во домот Јосифов, и рекоа: „Заради среброто, што се најде порано во вреќите наши, нѐ водат, додека не смислат нешто, па да нѐ обвинат, за да нѐ заробат нас и нашите магариња!“

¹⁹ И му пристапија на човекот, што управуваше со домот Јосифов, и му проговорија пред вратата на куќата

²⁰ и рекоа: „Чуј нѐ, господаре! Ние и порано бевме овде, за да купиме храна.

²¹ Но кога бевме на ноќевање, ги отворивме вреќите, а тоа — среброто на секого од нас беше одозгора во вреќите наши; и еве во иста количина го враќаме со свои раце,

²² а и друго сребро донесовме, да купиме храна; ние не знаеме кој ни го стави среброто наше во вреќите.“

²³ А тој одговори: „Бидете спокојни, не плашете се, вашиот Бог и Бог на таткото ваш го ставил тоа благо во вреќите ваши; среброто ваше стигна кај мене.“ И им го изведе Симеон.

²⁴ И ги воведе човекот во домот Јосифов и им донесе вода, за да ги измијат нозете; а им даде и храна за нивните магариња.

²⁵ И ги приготвија подароците, че­кајќи дури да дојде Јосиф на пладне, зашто чуја дека тука ќе ручаат.

²⁶ А кога дојде Јосиф дома, му ги дадоа подароците, што ги имаа в рацете свои, и му се поклонија доземи.

²⁷ Потоа тој ги праша за здравјето и рече: „Добар ли е вашиот стар татко, за кого ми зборувавте? Жив ли е уште?“

²⁸ А тие одговорија: „Жив е слугата твој, нашиот татко, и здрав е.“ Па се наведнаа и му се поклонија.

²⁹ А кога ги подигна очите свои, го виде братот свој, Венијамин, и рече: „Овој ли е најмалиот брат ваш, за кого ми зборувавте?“ И додаде: „Бог нека ти биде благонаклонет, синко!“

³⁰ Тогаш Јосиф побрза надвор, зашто срцето му се беше возбудило поради братот негов. Му дојде да заплаче, па влезе во внатрешната соба и таму плачеше.

³¹ Потоа се изми и излезе, и воздр­жувајќи се рече: „Принесете јадење!“

³² И му донесоа, нему посебно, ним одделно, и на Египќаните што ручаа кај него посебно, зашто Египќаните не можат да јадат со Евреите, бидејќи тоа би им било неугодно на Египќаните.

³³ И седнаа тие пред него, постарите според возраста нивна, а помладите спо­ред младоста нивна, па се погледаа, чудејќи се.

³⁴ И нареди дел од јадењата што беа пред него, да ги носат пред нив, а делот на Венијамин беше петпати поголем од делот на секого од нив. И пиеја и се нагостија со него.

44

¹

Потоа му заповеда Јосиф на управителот на домот, велејќи: „Напол­ни им ги на овие луѓе вреќите со жито, колку што можат да носат, и на секого во отворот на вреќата стави им го среброто нивно;

² а чашата моја сребрена стави му ја на најмалиот во вреќата, заедно со среб­рото негово за купеното жито!“ И тој направи така, како што му рече Јосиф.

³ А утредента, на осамнување, ги испратија луѓето со нивните магариња.

⁴ Уште не беа изминале многу пат од градот, му рече Јосиф на човекот, кој управуваше со домот негов: „Стани, оди брзо по оние луѓе, а, кога ќе ги сти­г­неш, кажи им: ‚Зошто враќате зло за добро‘.

⁵ Не е ли тоа чашата, со која пие мојот господар? А тој на неа ги чита и претскажувањата! Тоа што го направивте е лошо.“

⁶ И тој ги стигна, и им ги рече овие зборови.

⁷ А тие му одговорија: „Зошто зборуваш, господаре, такви зборови? Не, слугите твои такво нешто не би напра­виле.

⁸ Дури и среброто, што го најдовме при отворот на вреќите, го вративме од хананската земја, па како можеме да украдеме од куќата на господарот твој сребро или злато?

⁹ А при кого од слугите твои ќе се најде чашата, тој нека загине; а ние, пак, ќе му бидеме робови на господарот наш.“

¹⁰ А тој, пак, рече: „Добро, нека биде така, како што рековте; но во кого ќе се најде чашата, тој нека ми биде роб, а вие другите нема да бидете виновни.“

¹¹ И тие брзо ги симнаа вреќите свои, и ги одврзаа секој својата вреќа.

¹² А тој почна да бара, почнувајќи од најстариот, и завршувајќи со најмалиот; и се најде чашата во вреќата Венијаминова.

¹³ Тогаш ја раскинаа облеката своја, па го натоварија секој товарот на своето магаре, и се вратија во градот.

¹⁴

И дојдоа Јуда и браќата негови во домот на Јосиф, кој беше сѐ уште дома, и паднаа пред него на земја.

¹⁵ А Јосиф им рече: „Што направивте? Зар не знаевте дека човек, каков што сум јас, се занимава со пророкување и секако ќе може да разбере?“

¹⁶ Тогаш рече Јуда: „Што да одго­вориме на господарот наш? Што да кажеме или со што да се оправдаме? Бог ја откри неправдата на твоите слуги. Еве, ние сме сите робови твои, господаре, и ние и овој, во кого се најде чашата!“

¹⁷ Но Јосиф одговори: „Не, јас не го сакам тоа; кај кого се најде чашата, тој нека ми биде роб, а вие одете си со здравје кај таткото ваш.“

¹⁸ Но Јуда пристапи до него и рече: „Господаре, дозволи да проговори слугата твој пред тебе и гневот твој нека не се истури на слугата твој, зашто ти си како и фараонот.

¹⁹ Господарот мој ги праша слугите свои велејќи: ‚Имате ли татко или брат?‘

²⁰ А ние му рековме на господарот наш: ‚Имаме стар татко и најмал брат, кој му се роди во староста; а неговиот брат умре, и тој остана сам од мајката своја, и таткото многу го сака!‘

²¹ А ти им рече на слугите твои: ‚До­ведете го кај мене да го видат моите очи.‘

²² И ние му рековме на господарот наш: ‚Не ќе може детето да го остави таткото свој; ако го остави својот татко, тој ќе умре.‘

²³ А ти им рече на слугите твои: ‚Ако не дојде со вас најмалиот ваш брат, нема повеќе да го видите лицето мое.‘

²⁴ Па, кога се вративме кај слугата твој, таткото наш, му ги кажавме зборовите на господарот наш.

²⁵ Потоа ни рече таткото наш: ‚Одете пак, купете ни малку храна.‘

²⁶ А ние рековме: ‚Не можеме да одиме; но, ако дојде со нас братот наш најмал, тогаш ќе одиме, зашто не можеме да го видиме лицето на оној човек, ако со нас не биде нашиот најмал брат.‘

²⁷ А слугата твој, таткото наш, ни рече: ‚Знаете дека жената моја ми роди два сина.

²⁸ А еден од нив отиде од мене, и јас реков: Сигурно е растргнат, и јас досега не го видов.

²⁹ Ако и овој го земете од мене, па го снајде некоја неволја по патот, ќе ме турнете вака стар со тага в гроб.‘

³⁰ И сега, ако отидам кај слугата твој, таткото наш, и да не биде со нас детето, со чија душа е приврзана неговата душа

³¹ и кога ќе види дека го нема детето, ќе умре; и слугите твои ќе го турнат стариот слуга твој, таткото наш, со тага в гроб.

³² А твојот слуга ја зеде одговорноста за детето пред таткото наш, велејќи: ‚Ако не ти го доведам, нека бидам ви­новен пред таткото свој довека.‘

³³ Затоа јас, слугата твој, нека оста­нам место детето, да му бидам роб на господарот мој, а детето нека си оди со браќата свои.

³⁴ Зашто, како ќе се вратам кај таткото свој, детето да не е со мене? Би го видел злото, што ќе го снајде мојот татко.“

45

¹

Тогаш Јосиф, не можејќи повеќе да се воздржи пред оние што стоеја околу него, извика: „Отстранете ги сите од мене.“ И така никој не остана при Јосиф кога им се откри на браќата свои.

² Па заплака силно, така што чуја Егип­ќаните, а се чу и во домот на фа­раонот.

³ И им рече Јосиф на браќата свои: „Јас сум Јосиф! Дали е уште жив татко ми?“ Но браќата не можеа да му одго­ворат, бидејќи се уплашија пред него.

⁴ Но Јосиф им рече на браќата свои: „Дојдете поблизу до мене!“ И тие пристапија; а тој им рече: „Јас сум Јосиф, братот ваш, кого го продадовте во Египет.

⁵ А сега, пак, не жалостете се, ниту да жалите што ме продадовте ваму, би­дејќи Бог ме прати мене пред вас, за да го запази животот ваш.

⁶ Зашто има веќе две години, откако настапи глад на земјата, а уште пет години остануваат, во кои ќе нема ни орање, ниту жетва.

⁷ Затоа Бог ме прати пред вас, за да ве зачува на земјата, а и да ви го запази животот со големо избавување.

⁸ И така, не ме пративте вие ваму, ту­ку Бог, Кој ме постави како татко на фараонот и господар на целиот дом негов и кнез над целата египетска земја.

⁹ Вратете се брзо кај таткото мој и кажете му: ‚Вака вели синот твој Јосиф — Бог ме постави за господар над целиот Египет; дојди кај мене, не одлагај.

¹⁰ Ќе живееш во земјата Гесем, ќе бидеш близу до мене, ти и синовите твои, и внуците твои, и ситниот и крупниот твој добиток, и сѐ што е твое.

¹¹ А јас ќе се грижам ваму за пре­храната твоја, зашто глад ќе има уште пет години, та да не загинеш ти, и синовите твои, и сѐ, што е твое.‘

¹² И ете, гледате со очите ваши, и братот мој Венијамин со свои очи гледа дека мојата уста ова ви го зборува.

¹³ Раскажете му на таткото мој за сета моја слава во Египет и за сѐ што видовте, па поскоро доведете го ваму таткото мој.“

¹⁴ Потоа го прегрна братот свој Вени­јамин и плачеше во прегратката негова. А и Венијамин плачеше за братот свој.

¹⁵ И ги бакнуваше сите браќа свои и, прегрнувајќи ги, плачеше. Потоа него­вите браќа разговараа со него.

¹⁶

Тогаш се слушна во домот на фараонот дека пристигнале браќата на Јосиф. И се зарадуваа фараонот и слугите негови.

¹⁷ И му рече фараонот на Јосиф: „Кажи им на браќата твои — еве што ќе направите: ‚Натоварете го добитокот ваш, и вратете се во хананската земја.

¹⁸ Па земете го таткото ваш и вашите семејства и дојдете кај мене, и ќе ви ја дадам најубавата земја што ја има во Египет, и така вие ќе живеете во изобилие во оваа земја.‘

¹⁹ А тебе, пак, ти заповедам да им кажеш — Вака направете: ‚Земете со себе од египетската земја коли за децата ваши и за жените ваши, и поведете го таткото ваш, и дојдете ваму.

²⁰ И немојте да жалите за покуќнината ваша, зашто сѐ што е најубаво во египетската земја, ќе биде ваше.‘“

²¹ И синовите Израелови така постапија. А Јосиф им даде коли, по наредба на фараонот; им даде и храна за по пат.

²² И на сите им даде облека за преоблекување, а на Венијамин му даде триста сребреници и пет нови облеки.

²³ А и на татко си му испрати десет магариња, натоварени со најубави работи, што имаше во Египет, и десет магарици, натоварени со жито и храна на татко му за по пат.

²⁴ Тогаш ги испрати браќата свои, и тие тргнаа; а им порача: „Немојте да се карате по патот!“

²⁵ И така тие излегоа од Египет, и стигнаа во земјата хананска кај Јаков, нивниот татко.

²⁶ И му раскажаа сѐ, велејќи: „Јосиф е жив, и тој е господар над целата еги­петска земја!“ А неговото срце се воз­немири, зашто не им веруваше.

²⁷ Но, кога му раскажаа за сѐ, што им беше рекол Јосиф, и кога ги виде ко­лите, што му ги беше испратил Јосиф, за да го земат, тогаш живна духот на Јаков, нивниот татко.

²⁸ И рече Израел: „Доволно е што уште е жив синот мој Јосиф; ќе појдам да го видам, пред да умрам.“

46

¹

И тргна Израел со сѐ што имаше, па, откако дојде во Вир­са­вија, Му принесе жртва на Бога од тат­кото свој Исак.

² И му рече Бог на Израел ноќе во видение: „Јакове! Јакове!“ А тој одго­вори: „Еве ме!“

³ Тогаш Тој му рече: „Јас сум Бог, Бог на твојот татко. Не плаши се да слезеш во Египет, бидејќи таму ќе направам од тебе голем народ.

⁴ Јас ќе дојдам со тебе во Египет, и Јас пак ќе те вратам ваму; и Јосиф ќе ги заклопи очите твои.“

⁵ И тргна Јаков од Вирсавија; и синовите на Израел го сместија Јаков, таткото свој, и децата свои, и жените свои во колите, што им ги беше пратил фараонот, за да го доведат.

⁶ И го зедоа добитокот свој и имотот свој, што го беа спечалиле во хананската земја, и дојдоа во Египет — Јаков и сиот негов род заедно со него.

⁷ Синовите негови и внуците негови, и ќерките негови и внуките негови, и целото негово потомство.

⁸

А ова се имињата на децата Израе­лови, кои дојдоа во Египет: Јаков и си­новите негови. Првенецот на Јаков, Ру­вим.

⁹ Синовите Рувимови: Ханох и Палу, Есром и Карми.

¹⁰ Синовите Симеонови: Јемуел, Ја­мин, Оад, Јахин, Сигор и Саул, син на Хананката.

¹¹ Синовите Левиеви: Гирсон, Каат и Мерариј.

¹² Синовите Јудини: Ер, Онан, Шела, Фарес и Зерах; но Ер и Онан умреа во хананската земја. Синови на Фарес беа Есром и Хамул.

¹³ Синови Исахарови: Тола, Пуа, Јов и Шимрон.

¹⁴ Синови Завулонови: Серед, Елон и Јахлеел.

¹⁵ Тоа се синовите на Лија, што му ги роди на Јаков во рамнината Арам, заедно со Дина, ќерката негова. Сите синови и ќерки негови беа триесет и три души.

¹⁶ Синови Гадови: Цифон, Хагиј, Шуниј, Ецбон, Ериј, Ародиј и Арелиј.

¹⁷ Синови Асирови: Јимна, Јишва, Јишвиј и Берија — и сестрата нивна Зара. А синови на Берија беа: Хевер и Мелхиил.

¹⁸ Тоа се синовите на Зелфа, која ѝ ја даде Лаван на Лија, ќерката своја; таа му роди на Јаков шеснаесет души.

¹⁹ Синови, пак, на Рахила, жената на Јаков, беа: Јосиф и Венијамин.

²⁰ А на Јосиф во Египет му се родија од Асената, ќерката на Потифера, свештеникот од Он: Манасија и Ефрем.

²¹ А синови Венијаминови беа: Бела, Бехер и Ашбел; Гера, Наман, Ехиј, Рош, Мупим, Хупим и Ард.

²² Тоа се синовите на Јаков, што му ги роди Рахила, — вкупно четиринаесет души.

²³ А син Данов: Хушим.

²⁴ Синови на Нефталим: Јахцеел, Гул, Јецер и Шилем.

²⁵ Тоа беа синови на Билха, која ѝ ја даде Лаван на ќерката своја Рахила; таа му роди на Јаков вкупно седум души.

²⁶ Сите, кои дојдоа со Јаков во Египет и кои беа излегле од бедрата негови, освен жените на синовите Јаковови, беа вкупно шеесет и шест души.

²⁷ И двајцата синови Јосифови, што му се родија во Египет; значи, сите луѓе од домот на Јаков, кои дојдоа во Египет, беа седумдесет.

²⁸

Тој го прати Јуда кај Јосиф пред себе, за да им го покаже патот за Гесем. И дојдоа во земјата Гесем.

²⁹ Тогаш Јосиф ја впрегна колата своја, и му излезе во пресрет на Израел, таткото свој, во Гесем; и кога го виде, му се обеси околу вратот, и плачеше долго на вратот негов.

³⁰ Потоа Израел му рече на Јосиф: „Се­га, бидејќи со свои очи видов дека си жив, можам да умрам.“

³¹ А Јосиф им рече на браќата свои и на целата фамилија Јаковова — „Одам да му соопштам на фараонот и ќе му речам: ‚Браќата мои и семејството на таткото мој, кои беа во хананската земја, дојдоа кај мене.

³² Тие се луѓе овчари; отсекогаш се занимавале со сточарство; и го доведоа со себе ситниот и крупниот добиток свој и сѐ што имаа.‘

³³ Ако, пак, фараонот ве повика и ве праша: ‚Каква работа работите?‘

³⁴ вие кажете: ‚Сточари се слугите твои уште од младини па досега, и ние и татковците наши‘ — за да останете во земјата Гесем. Зашто Египќаните сите овчари ги сметаат за нечисти.“

47

¹

И отиде Јосиф, па му јави на фараонот, велејќи: „Таткото мој и браќата мои, со својот ситен и крупен добиток, и со сѐ што имаат, дојдоа од хананската земја; и, ете, тие се сега во земјата Гесем.“

² И земајќи од браќата свои пет души — ги претстави пред фараонот.

³ А фараонот им рече на браќата негови: „Каква работа работите?“ Тие му одговорија на фараонот: „Овчари се слугите твои, и ние и нашите татковци.“

⁴ И уште му рекоа на фараонот: „Дојдовме да поживееме во оваа земја, зашто нема пасишта за добитокот на слугите твои, бидејќи голем глад завладеа во хананската земја; затоа дозволи им на слугите твои да се населат во земјата Гесем.“

⁵ А фараонот му рече на Јосиф: „Тат­кото твој и браќата твои дојдоа кај тебе;

⁶ земјата египетска е под твоја власт; насели ги на најдобро место: таткото твој и браќата твои; нека живеат во земјата Гесем; и, ако знаеш дека меѓу нив има способни луѓе, постави ги за надгледници над мојот добиток.“

⁷ Потоа го доведе Јосиф Јакова, тат­кото свој и го претстави пред фараонот: Јаков го благослови фараонот.

⁸ А фараонот го праша Јаков: „Колку години имаш?“

⁹ Му одговори Јаков на фараонот: „Деновите на мојот живот на земјата се сто и триесет години. Малку се, а беа и несреќни и не ги достигнаа дните на татковците мои, колку што тие живееја.“

¹⁰ Потоа Јаков го благослови фарао­нот и си отиде од него.

¹¹ А Јосиф ги насели и таткото свој и браќата свои и им даде најдобро место во сопственост во земјата египетска во областа Рамесес, како што беше запо­ведал фараонот.

¹² И му даваше Јосиф жито на таткото свој и на браќата свои, и на целиот татков дом, според бројот на членовите.

¹³

Но жито немаше по целата земја, зашто гладот стана многу голем: се истоштија египетската и хананската зем­ја од глад.

¹⁴ И го собра Јосиф сето сребро што се наоѓаше во земјата египетска и во земјата хананска, за житото, што го купуваа, и го однесе Јосиф среброто во домот фараонов.

¹⁵ И снема сребро во земјата египет­ска и во земјата хананска. Тогаш сите Египќани почнаа да доаѓаат кај Јосиф и викаа: „Дај ни леб! Зошто да умираме пред тебе? Среброто веќе заврши.“

¹⁶ А Јосиф им велеше: „Дајте го добитокот свој, па ќе ви дадам храна за добитокот, штом среброто сте го по­трошиле.“

¹⁷ И го доведуваа добитокот свој кај Јосиф, а Јосиф им даваше жито за ко­њите, за ситниот и крупниот добиток и за магарињата. Така ги исхрани таа го­дина со жито во замена за сиот добиток нивни.

¹⁸ А кога помина таа година, почнаа пак да доаѓаат кај него и втората година, велејќи: „Нема да криеме од господарот наш дека среброто наше сврши, а и стадата добиток се кај господарот наш, па не ни остана веќе ништо да му донесеме на господарот наш, освен те­лата наши и нивите наши.

¹⁹ За да не пропаднеме пред очите твои, купи нѐ нас и нивите наши за жито, па ние и земјата наша да му станеме робови на фараонот. А ти дај ни семе, да сееме и да останеме живи и да не умреме, та и земјата да не за­пусти.“

²⁰ И така Јосиф ја купи за фараонот сета земја во Египет, бидејќи сите Егип­ќани ја продадоа својата земја на фараонот, зашто гладот ги притисна. И земјата стана фараонова.

²¹ А народот го пороби од едниот крај на Египет до другиот.

²² Само не ги купи имотите на свештениците, бидејќи фараонот имо­тите им ги подарил, и тие се хранеа од давачки, што им ги определил фарао­нот. Затоа тие не ја продадоа својата земја.

²³ Јосиф, пак, му рече на народот: „Ете, ве купив денес вас и нивите ваши за фараонот. Па, еве ви семе, и посејте ги нивите.

²⁴ Но од родот една петина ќе му давате на фараонот, а четирите дела не­ка останат за вас: за сеење на нивите и за прехрана ваша и на оние, кои се по домовите ваши, како и за прехрана на вашите деца.“

²⁵ А тие рекоа: „Ти ни го запази животот; нека најдеме милост пред господарот наш и да му бидеме робови на фараонот.“

²⁶ И донесе Јосиф закон, кој е и денес во сила во земјата египетска: петина му припаѓа на фараонот, освен од земјата на свештениците, што не стана фара­онова.

²⁷

А Израел се насели во египетската земја, во областа Гесем, и ја владееја, и се изнародија и намножија многу.

²⁸ И поживеа Јаков во египетската земја седумнаесет години; Јаков живее­ше вкупно сто четириесет и седум години.

²⁹ А кога се наближи времето Израел да умре, го повика својот син Јосиф и му рече: „Ако сум нашол милост пред тебе, стави ја раката твоја под бедрото мое, и направи ми милост и вети ми дека нема да ме погребеш во Египет.

³⁰ Но за да почивам кај татковците мои, ќе ме пренесеш надвор од Египет и ќе ме погребеш во гробот нивни.“ А тој рече: „Ќе направам како што ве­лиш.“

³¹ И му рече: „Заколни ми се!“ И тој му се заколна. Тогаш Израел му се поклони врз перницата од својата постела.

48

¹

Потоа му јавија на Јосиф: „Ене, татко ти е болен.“ А тој ги по­веде со себе двајцата синови свои, Ма­насија и Ефрем.

² И го известија Јаков, велејќи му: „Ете, синот твој Јосиф доаѓа кај тебе.“ А Израел собра сили и седна на постелата своја.

³ И му рече Јаков на Јосиф: „Се­силниот мој Бог Ел-Шадај ми се јави во Луз, во земјата Ханан, ме благослови,

⁴ и ми рече: ‚Ќе те направам плоден и многуброен; и ќе направам од тебе да произлезат многу народи, ќе ја дадам оваа земја и на твоето потомство по тебе во вечна сопственост.‘

⁵ А сега, двајцата синови твои, Ефрем и Манасија, кои ти се родија во египетската земја, пред да дојдам во Египет, нека бидат мои, како што ми се Рувим и Симеон.

⁶ Децата, пак, кои ти се родија по нив, нека останат твои; а во наследството свое нека се викаат според имињата на браќата нивни.

⁷ А кога се враќав од рамнината Арам, ми умре Рахила во хананската земја, по пат, близу до Ефрат, и јас ја погребав таму на патот за Ефрат, сега наречен Витлеем.“

⁸ А, откога ги виде Израел синовите Јосифови, праша: „Кои се овие?“

⁹ А Јосиф му рече на својот татко: „Тоа се моите синови, кои ми ги даде Бог овде.“ И рече Јаков: „Доведи ги кај мене, да ги благословам.“

¹⁰ Зашто очите на Израел му беа ослабеле од староста, па не можеше добро да гледа. А кога му ги доведе, ги прегрна и ги бакна.

¹¹ И му рече Израел на Јосиф: „Не се надевав дека ќе го видам лицето твое; но, ете, Бог ми ги покажа и твоите деца.“

¹² Тогаш Јосиф ги истави од колената негови и се поклони со лицето доземи.

¹³ Па ги зеде Јосиф обајцата, Ефрем во својата десна рака, спроти левата на Израел, а Манасија во својата лева рака, спроти десната на Израел, и ги приближи до него.

¹⁴ А Израел ја пружи десната рака своја и ја стави врз главата на Ефрем, иако тој беше помал, а левата врз главата на Манасија. Така ги стави рацете намерно, макар што Манасија беше прво­роден.

¹⁵ И го благослови Јосифа, велејќи: „Бог, по чиј пат секогаш одеа пред него татковците мои Авраам и Исак, Бог, Кој ми беше Пастир, откако сум настанал па сѐ до денешен ден,

¹⁶ ангелот, Кој ме избавуваше од секое зло, нека ги благослови овие деца; со името мое и името на татковците мои, Авраам и Исак, по нив да се спомнува, и во многубројни мноштва на земјата да се намножат.“

¹⁷ А на Јосиф му беше тешко кога виде дека татко му својата десна рака ја стави врз главата на Ефрем. Па ја зеде татковата десна рака за да ја премести од главата Ефремова на главата Мана­сиева,

¹⁸ и му рече Јосиф на татко си: „Не така, татко, зашто оној е првенец; стави ја својата десна рака врз неговата глава.“

¹⁹ Но таткото негов не сакаше, туку рече: „Знам, синко, знам, и од него ќе излезе народ, и тој ќе биде голем; но помалиот брат ќе биде поголем од него, и од неговото семе ќе произлезе многуброен народ.“

²⁰ И ги благослови во оној ден и рече: „Преку вас ќе се благословува Израел и ќе се вели: ‚Бог нека ти направи, како што им направи на Ефрем и на Мана­сија.‘“ Така го постави Ефрем над Манасија.

²¹ А потоа Израел му рече на Јосиф: „Еве, јас умирам; но Бог ќе биде со вас и ќе ве врати во земјата на вашите татковци.

²² И јас ти давам еден дел повеќе отколку на браќата твои; она што го зедов од Аморејците, со својот меч и со својот лак.“

49

¹

Потоа Јаков ги повика своите синови и им рече: „Соберете се, за да ви соопштам однапред, што ќе се случи со вас во идните времиња.

² Соберете се и послушајте ме, вие синови на Јаков, послушајте го Израел, таткото ваш:

³ Рувиме, сине мој првороден, ти си тврдина моја и почеток на мојата сила; прв по достоинство и прв по моќ.

⁴ Ти бликаш како вода; нема да се издигнеш, зашто се качи на татковото легло, и ја оскверни постелата моја, на која се качи.

⁵ Симеон и Левиј се вистински браќа, оружје на насилство се мечовите нивни.

⁶ Во договарањата нивни да не учествува душата моја, ниту во собирот нивни славата моја; бидејќи тие во гневот свој луѓе убиваа, а за свое задоволство бикови сакатеа.

⁷ Проклет да е гневот нивни, зашто е жесток; и лутината нивна, бидејќи е свирепа; ќе ги разделам по Јакова, и ќе ги растурам низ Израел.

⁸ Јудо! Тебе ќе те слават браќата твои, и рацете секогаш ќе ти бидат врз плеќите на непријателите твои; и тебе ќе ти се поклонуваат синовите на таткото твој.

⁹ Јудо, лавче мое мало! Од грабеж се издигаш, сине мој. Се наведнуваш и легнуваш како лав и лавица. Кој смее да те предизвикува?

¹⁰ Нема да се одземе жезолот од Јуда, ниту од бедрата негови, сѐ дури не дојде Миротворецот, Кому ќе Му се покоруваат народите.

¹¹ Тој го врзува за лоза своето магаре, а младото магаре на неговата магарица за дебела прачка; во вино ја пере облеката своја, а во крв од грозје облеклото свое;

¹² очите му се потемни од вино, а забите му се побели од млеко.

¹³ Завулон ќе живее покрај море, до морско пристаниште, а границата ќе му биде до Сидон;

¹⁴ Исахар е како цврсто магаре, легнат меѓу оградите;

¹⁵ па, откако виде дека починката е добра, земјата пријатна, ги сви рамењата свои под трудот и стана роб на земјата.

¹⁶ Дан ќе му суди на својот народ, како едно од племињата израелски.

¹⁷ Дан ќе биде како змија на пат, како усојница на патека, која го каснува коњот за нога, и јавачот негов паѓа назад.

¹⁸ Од Господ очекувам спасение!

¹⁹ А Гад, ќе го нападнат разбојници, но тој, одејќи им по трагите, ќе ги совлада.

²⁰ Кај Асир ќе има храна во изобилие; тој ќе им дава храна на кнезовите.

²¹ Нефталим е како кошута на слобода, која дава убав подмладок.

²² Јосиф е плодна гранка, плодородна гранка покрај извор, чии фиданки по­ми­нуваат над ѕидот.

²³ И го огорчуваа, и стрелаа по него, и го прогонуваа силните стрелци,

²⁴ но лакот негов остана јак, и мускулите на неговите раце останаа цврсти преку рацете на Моќниот (Бог) Јаковов, на пастирот и тврдината Из­раелова.

²⁵ Од Бога на таткото твој, Кој ќе ти помага, и од Семоќниот Кој ќе те бла­гослови со благослови одозгора од не­бото, со благослови од бездната подземна, со благослови од градите и од утробите.

²⁶ Благословите на таткото твој ги над­минаа благословите на старите пла­нини и убавините на вечните ридови; тие нека се спуштаат и нека бидат над главата Јосифова, и над темето на избраниот меѓу браќата свои.

²⁷ Венијамин е граблив волк, наутро ќе јаде лов, а навечер пленот ќе го дели.“

²⁸ Тоа се дванаесетте колена израел­ски, и тоа им го изговори таткото нивни ги благослови: секого со посебен бла­гослов ги благослови.

²⁹ Потоа им заповеда, велејќи: „Јас се прибирам кај својот род, погребете ме при татковците мои, во пештерата што е во нивата на Хитиецот Ефрон.

³⁰ Во пештерата, што е во нивата махпелска, спроти Мамре, во земјата ха­нанска, која ја беше купил Авраам од Хитиецот Ефрон, за да има своја гробница.

³¹ Таму ги погребаа Авраам и жената негова Сара, таму ги погребаа и Исак и Ревека, жената негова, а таму јас ја погребав и Лија;

³² оваа нива и пештерата, што е во неа, е купена од синовите Хетеови.“

³³ И престана Јаков да им говори на синовите свои, ги повлече нозете во постелата, па умре — и се прибра кај предците свои.

50

¹

Тогаш Јосиф падна врз лицето на својот татко, заплака над него, и го бакна.

² И им заповеда Јосиф на лекарите, кои беа во негова служба, да го балсамираат таткото негов; и лекарите го балсамираа Израел.

³ И изминаа четириесет дена, зашто толку дни се потребни за балсамирање, и го оплакуваа Египќаните седумдесет дена.

⁴ Штом изминаа деновите на жалоста, им рече Јосиф на големците фараонови, велејќи: „Ако сум нашол милост пред вашите очи, зборувајте со фараонот и речете му:

⁵ ‚Таткото мој ме заколна, велејќи: — Еве, јас умирам. Во гробот мој, што го ископав во земјата хананска, таму да ме погребеш.‘ — Па сега би сакал да одам и да го погребам таткото мој, а потоа ќе се вратам.“

⁶ А фараонот рече: „Оди и погреби го таткото твој, како што те заколнал.“

⁷ Потоа отиде Јосиф да го погребе таткото свој. А со него појдоа и сите слуги фараонови, старешините на до­мот негов и сите старешини на земјата египетска,

⁸ и целиот дом Јосифов и браќата негови, и целиот дом на таткото негов. Само децата свои и ситниот и крупниот добиток свој ги оставија во земјата Гесем.

⁹ Со него тргнаа, исто така, коли и коњаници, така што погребната поворка беше многу голема.

¹⁰ А кога дојдоа во Горен Хатад, кој е од онаа страна на Јордан, заплакаа таму многу силно и жално. И Јосиф го оплакуваше својот татко седум дена.

¹¹ А луѓето од онаа земја, Хананците, кога слушнаа плачење во Горен Хатад, рекоа: „Голема жалост имаат Егип­ќаните.“ Затоа тоа место го нарекоа „Авел Мицраим“ , што е отаде Јордан.

¹² И направија синовите негови онака, како што им беше заповедал;

¹³ го однесоа синовите негови во земјата хананска, и го погребаа во пеште­рата на нивата Махпела, што ја беше купил Авраам од Хитиецот Ефрон, спроти Мамре, за да има гробница.

¹⁴ А Јосиф се врати во Египет, — тој и браќата негови, и сите, кои беа на по­гребот на неговиот татко.

¹⁵

Кога видоа браќата Јосифови дека нивниот татко умре, си рекоа еден на друг: „Да не би да си спомне Јосиф за нашата омраза, па да ни се одмазди за сето зло, што му го направивме!“

¹⁶ Затоа рекоа да му кажат на Јосиф: „Татко ти остави клетва пред да умре и рече —

¹⁷ ‚Вака кажете му на Јосиф: Прости им ги на браќата твои неправдата и гревот нивни, што ти ги направија.‘ И ете, сега прости им го гревот на слугите на татковиот ти Бог.“ А Јосиф заплака, кога му го рекоа тоа.

¹⁸ Потоа дојдоа пред него и рекоа: „Еве, ние сме слуги твои.“

¹⁹ Јосиф им рече: „Не плашете се, зар сум јас наместо Бог?

²⁰ Вие смисливте зло за мене, но Бог тоа го сврте на добро, за да се изврши она, што денес се случува: да се зачува животот на многу луѓе.“

²¹ И им рече: „Не плашете се, јас ќе ве прехранам вас и вашите деца.“ Така ги утеши, зборувајќи им од срце.

²² И продолжи да живее Јосиф во Египет, тој и браќата негови и целиот дом на таткото негов: поживеа Јосиф сто и десет години.

²³ И ги виде Јосиф синовите Ефре­мови до третото колено; а и синовите на Махир, синот Манасиев, се родија на колената Јосифови.

²⁴ Тогаш им рече на браќата свои, велејќи: „Јас ќе умрам; но Бог ќе ве посети и ќе ве изведе од оваа земја во земјата, за која им се заколнал на Авраам, на Исак и на Јаков.“

²⁵ Па ги заколна Јосиф синовите на Израел и им рече: „Кога Бог ќе ве посети вас, вие тогаш понесете ги коските мои одовде со вас!“

²⁶ Јосиф умре на сто и десет години. Го балсамираа и го положија во ковчег во Египет.