1

1 Heni Yakubu, chitumagwa wa Nguluwi na wa Mkulu Yesu Kilistu, ndanguwalamsani hemwe nhanzi kumi na mbili, zisambaluche kuli isi yeng'ha!. Makundo na luhala

2 Wang'holozangu, msangalale mhela homfichigwa na nongwa zinjizinji,

3 kwa vila mvizela kota kujezigwa kwa makundo ga hemwe kwangigala kwimilila.

4 Mlole kota kwimilila kwa hemwe kowafichiza mbaka mwiso, kowadita mkangale leka muwe mwenele kwa chila chinhu ne kwisilwa na chinhu choneche.

5 Ila wone yumwe wa hemwe kahela luhala, lelo, kanguganigwa yamlande Nguluwi, yalinguwapa wanhu weng'ha kwa winji na kwa isungu, na heye kopegwa.

6 Ila kanguganigwa kulanda kwa makundo ne kuwa na lunwinwi wa chinhu choneche. Munhu yawele na lunwinwi ndo kota nhigu ya bahali iwele kukundujizwa na kutagangwa na mbeho.

7 Munhu kota ayo yaleche kijesa kota kobochela chinhu choneche kulawa kwa Mkulu.

8 Munhu yawele na majesa meli, kanguyegayega mnzila ya heye kuli vinhu vyeng'ha yalinguvikola. Uzunwa na lufufu

9 Mng'holozo yawelengukunda na yawele mzunwa, kangulapigwa yasangalale mhela Nguluwi hoyomwinula,

10 na heye yawele na lufufu kangulapigwa yasangalale mhela Nguluwi hoyomdulisa. Mina yawele na lufufu kokwaga kota uluwa wa kisolo.

11 Isanya isomozaga na ivuche lyake ling'hang'hale na mizuchila jangukala bee! Na uluwa wangugwa hasi na kunoga kwesa kwangwiha. Hiho, yawele na lufufu kobagamizwa hoyowa mli mijito ya heye. Majezo

12 Kabweda munhu yalingupona yokundigwa kuli majezo, hoyoleka kwa kusumya, kopegwa chonolo cha ukomu Nguluwi yalagane na hewo walingumgana.

13 Wone munhu yajezigwe yaleche kulonga, “Ndangujezigwa na Nguluwi.” Mina Nguluwi halingujezigwa kwa wihe, na heye halingumjeza munhu yoneche kwa wihe.

14 Chila munhu kangujezigwa hoyokwejigwa na kugwila kuli maya ga heye gehile.

15 Maya gehile hogokangala, gangigala wihe, nawo wihe houkangala, hamba wangigala kubagama.

16 Wang'holozangu ndiwaganile, mleche kuhadigwa!

17 Chila ndolendole inojile na yenele na haipunguche yangudulika kulawa kilanga kwa Mhaza, mlumba vimulimuli vyeng'ha viwele kuulanga na jiza hambe yagaluche na kahela ulajilo woneche wa kulajila kota kogaluka.

18 Kwa igano lyake yuye, nakatugalila ukomu unyale kukolela ulonzi wa heye wa kukomya, na katudita tuwe honhu ha mwaluko hali vilumbigwe vya heye vyeng'ha. Kuhulika na kuuditila mijito usenga wa Nguluwi

19 Wang'holozangu ndiwaganile, mvizele mbuli ayi! Chila munhu yaleche kukawila kuhulika ila yakawile kulonga na kuzudila.

20 Kwa vila wanhu wawelenguzudila howeza kudita ganojile hali Nguluwi.

21 Lelo, mgaleche gehile na wihe womlinawo, mbochele kwa nhumbula iholile ula ulonzi unyalilwe mnhumbula za hemwe, ali lyoweza kuwalohola hemwe.

22 Mleche kihada mwemwe yeka kwa kuhulichiza ulonzi hela, ila mgaditile mijito.

23 Yoneche yalinguhulichiza ulonzi awo ila halingudita choyalingulonga, kewhana na munhu yalingilola kumeho hali chilolelo,

24 kochilola yuye, hamba kanguluta na baho kangisemwa vyoyali.

25 Ila munhu yalingulola goya malajizo ga kugongomanya, galinguwapa wanhu kilejeha, munhu yalingulutilila kudita ago, na haiwele kuhulika hela, ila kangibatilila, munhu ayo Nguluwi komwinula kuli chila chinhu choyalingudita.

26 Wone munhu yochijesa mnhumbula kota kangumfugamila Nguluwi, ila kangulemwela kuulemeza umyango wa heye, kangihada yuye na kumfugamila kwa heye hakulingumtanza chinhu.

27 Kumfugamila Nguluwi Mhaza wa hetwe kunojile na kulihela nongwa hali heye ndo aku, kuwatanza wana walekwa na wadala wafililwe na walume wawo kuli magazo gawo na kilolela gwegwe baho uleche kujeligwa wavu na mbuli zihile za isi ayi.

2

1 Wang'holozangu, kota vyotulingumkunda Mkulu wa hetwe Yesu Kilistu Mkulu wa ukulu, mleche kuwaganilila wanhu.

2 Wone munhu yumwe yawele na lufufu yavalile pete ya zahabu na nguwo zinojile kangwinjila hali nhing'hano ya hemwe na baho du nakenjila munhu yawele mzunwa yavalile nguwo zidejeche,

3 wone umbochele goya yula yavalile goya na kumlonjela, “Wikale hano honhu hawele hanojile.” Ila kwangumlonjela yula mzunwa, “Gwa! Wime ahala”, au “Wikale aha hasi.”

4 Hambi ako hakuwele kuwabagula wanji? Ndaze, na mwemwe baho vyomlingutagusa hamlingulongozwa na majesa gehile?

5 Wang'holozangu mnyhulichize, Nguluwi kawahagula wanhu wazunwa walihela lufufu wa isi ayi leka wawe na makundo kwa winji, na kubochela undewa yoyalagane nawo walingumgana.

6 Ila hemwe mwanguwabeza wanhu wazunwa. Ndaze, wawele na lufufu hawawele ndo wawo walinguwadidimiza hemwe na kuwakwega kuli vigoda vya utaguso?

7 Ndaze, hawawele ndo wawo walinguliga itagwa lila linojile lya Kilistu muwele hemwe ndo wanhu wa heye?

8 Mowa mdita goya wone mlinguwinza lila ilajizo lya Undewa wa Nguluwi lyandichigwe mli Maandiko Matakatifu, “Umgane muyago mli habehi kota vyoulingigana gwegwe baho.” Mowa mdita mbuli zinojile

9 Ila wone muwe mganilila wanhu, mwangudita gehile, na malajizo ago ga Nguluwi, gangulajila kota wanhu awo hawalinguwinza malajizo.

10 Mina munhu yoneche wone yobeza ilajizo limwe hela kuli Malajizo ga Nguluwi, kowa na nongwa ya kaleka kuwinza malajizo geng'ha.

11 Mina yuyula yalonjile “Uleche kudita ung'hondwa”, Ndo yalonjile “Uleche kukopola”. Ahyo, wone hegwe hulingudita ung'hondwa ila kwangukopola, hegwe hambe uwinze malajizo gose ga Nguluwi.

12 Lelo mlonje na kudita kota wanhu wokuya kutagusigwa kwa Malajizo galingigala kilejeha.

13 Mina Nguluwi homonela isungu hoyomtagusa munhu yalingidaya yasowile isungu. Ila isungu lya Nguluwi lyangusumya utaguso. Makundo na madito

14 Wang'holozangu, yotanza choni wone munhu yoneche yalonje kota kana makundo, ila halingulajila kwa madito? Ndaze, ago makundo goweza kumlohola?

15 Hambi chila zuwa tulonje, kuna mng'holozo yasauche au yalihela chilyo.

16 Yotanza choni homumlonjela, “Ulute goya, ukote chiluli upwituche na kiguta,” Ne kumha vinhu vyalingugana kuli ukomu wa heye?

17 Ahyo, makundo ga wawo hela ne madito, ibagama.

18 Ila munhu yumwe koweza kulonga, “Hegwe kwanago makundo na heni ndina madito.” Heni ndokwidichila, “Undajile munhu yoweza kuwa na makundo ga kulihela madito!” Goya!. Na heni ndokulajila makundo ga heni kwa madito.

19 Ndaze, hegwe ulingukunda kota kabaho Nguluwi yumwe hela? Goya! Ila na jimazoga jangukunda ago, najo jangukakama kwa kudumba.

20 Kwa mpoka hegwe! Ndaze, ahyo kwangugana kulajilwa kota makundo kuli hela madito kwa hela chinhu?

21 Ahi, sekulu wa hetwe Ibulahimu nakakundigwa ndaze kota kanginojeza hali meho ga Nguluwi? Ndo kwa madito ga heye, hala nayamlavile nhambiko mwana wa heye Isaka kuli alitale ya Nguluwi.

22 Lelo kwangona makundo ga heye nagaluta hamwe na madito gake na kahi makundo ga heye nagagongomanyizwa kwa madito ga heye.

23 Na Maandiko Matakatifu aga genela, “Ibulahimu nakamkunda Nguluwi na ahyo nakawazigwa kota katanganika.” Na ahyo, Ibulahimu nakachemigwa mganwa wa Nguluwi.

24 Lelo mwangona kota munhu kanguwazigwa kota kangumnojeza Nguluwi kwa kukolela madito, na haiwele kwa kukolela makundo galiyeka.

25 Nayali hihi vivila kwa yula mng'hondwa Lahabu. Heye nayali yawazigwe kamnojeza Nguluwi, kwa gala goyaditile hala loyawabochele goya wala wapelembi Waizilaeli na kuwatanza walawe kwa kukolela nzila yinji.

26 Mina kota vila lukuli luwele hela muhe ubagama, ahi vivila makundo kuli hela madito ibagama.

3

1 Wang'holozangu, wenji wa hemwe waleche kuwa na maya ga kujeza kuwa walangusa. Kota vyomvizelele, hetwe walangusa, topegwa utaguso ukulu ng'hatu kusinda wanji.

2 Mina hetwe tweng'ha twanguwifya kuli mbuli nyinji. Munhu yohambe yekwang'wale kuli ulonzi, ayo ka munhu yatanganiche, koweza kulongoza wunhu wa heye.

3 Mlole, hetwe tweng'ha twanguwoha chipande chido cha chuma kwa ng'wego mmilomo ja falasi leka watuhulichize, na kwa kukolela ayo, toweza kuwalongoza koneche kotugana.

4 Kahi mlole mitumbwi mikulu, hanga ndo ng'hulu ng'hatu, jangukundujizwa na mbeho ng'hulu, ila jangulongozwa na itela idodo ng'hatu, kweng'ha koyogana kuluta mlongoza itumbwi.

5 Ahi vivila umyango ndo chitomo chidodo ng'hatu cha lukuli, ila wanguweza kidayila mbuli ng'hulu ng'hatu. Mlole chiluli chido choweza kusoma chisosolo chikulu.

6 Nawo umyango ufanda kota chiluli. Umyango umema wihe wa chila mbuli. Umyango ndo honhu hado ha lukuli lwa hetwe, ila naugalaga wihe kuli lukuli lweng'ha. Umiyango usomaga ukomu wa hetwe kulawa kuvumbuka mbaka kubagama. Kwa vila nawo wangusomigwa na chiluli cha Jehanamu.

7 Mina chila nhanzi ya migongolo na videje na vilingutambala na vinhu viwele mbahali, vyangudimigwa navyo mina navifujigwa na wanhu.

8 Ila kuduhu munhu yawezile kudima umyango, mina umyango ndo chinhu chihile, chilinguyegayega na chimema dunga ilingukopola wanhu,

9 kwa umyango twanguta malumbo Mkulu na Mhaza wa hetwe, na kwa umyango wuwo, twanguwapanjila wanhu, wanhu wawele walumbigwe kwa kiwhana na Nguluwi.

10 Mgati mwa mlomo umwe mwangulawa ulonzi wa kutogola na wa kupanjila. Wang'holozangu, mbuli azi hazilinguganigwa kuwa vila.

11 Ndaze, nzasa imwe yoweza kulavya mazi ganojile na mazi gawele usungu kuli ideho limwe?

12 Wang'holozangu, ikuyu lyoweza kulela mafuza ga masada? Au igodi lya ing'hongo lyoweza kulela mafuza ga ikuyu? Vivila nzasa ilingulavya mazi gawele na mwino haiweza kulavya mazi ganojile. Luhala lulingulawa kwa Nguluwi

13 Yalihi yawele na luhala na nyhala hali hemwe? Lelo, yalajile mbuli yila kwa madito ga heye ganojile kuli majendo ga heye ganojile na kwa madito ga heye ga uliholile galingukoleka kuli uliholile na luhala.

14 Ila wone nhumbula za hemwe zimema fihi na usungu, na kigana mwemwe baho, lelo, mleche kujeza kugubika kukomya kwa kidaya kwa luhala lwa hemwe.

15 Luhala kota alo halulingudulika kulawa kilanga, ila ndo lwa chiisi, na lwa chiwunhu, kahi ndo lwa Chimazoga.

16 Mina honhu hawele na fihi na kigana mwemwe baho, ndo hawele na nongwa na chila mbuli yihile.

17 Ila luhala lulingulawa kuchanya kilanga, mwaluko yela, na kahi yangugana kikala goya, yangugana uliholile na kuwahulichiza wanhu wanji. Imema isungu na madito ganojile, yangulela mafuza ga madito ganojile na yahela ubagulo na wala walingidaya wanoga aku wawele wahadi.

18 Wanhu walingugana kikala goya, wonyala nyhadikwa zinojile, na wobeta mbena za kumnojeza Nguluwi.

4

1 Ngondo na kilewa hali hemwe vyangulawila kohi? Vyangulawa kuli maya ga hemwe gawelengilewa mgati mli hemwe.

2 Mwangugana kuwa na vinhu ila kwa vila hampegwa hebu, mwangugana kukopola, mwangugana ng'hatu kupegwa vinhu, ila hampegwa hebu, ahyo mwangilewa na kitowa. Hamuweza kupegwa chila chinhu chomlingugana kwa vila hamlinguchilanda kulawila kwa Nguluwi.

3 Nahomlanda hampegwa hebu kwa vila mwangulanda kwa luso lwihile, mwangumlanda Nguluwi leka mugutize maya ga hemwe.

4 Hemwe mwa wanhu wohamlingukunda kota wang'hondwa. Ndaze, hamvizelele kuwa mganwa wa isi, kangidita mng'honyo wa Nguluwi? Lelo, heye yogana mbuli za chiisi kangidita yuye kihilwa na Nguluwi.

5 Mleche kijesa kota Maandiko Matakatifu, gangulonga ulonzi wa hihi hela, vyogalingulonga, “Muhe yawele Nguluwi kamuwika mgati mwa hetwe, kana fihi ng'hatu.”

6 Ila kunoga kwa Nguluwi kotulingupegwa na heye, kuna ludali ng'hatu, kota vyogalingulonga Maandiko, “Nguluwi kangitwanza na wawele na kidaya, ila kanguwapa kunoga kwa heye wanhu wawele liholile.”

7 Lelo, mumhulichize Nguluwi. Mulileme Limazoga na heye kowabilimeni.

8 Mhejeleleni Nguluwi, na heye kowahejelela hemwe. Kuhovuga moko ga hemwe mwihile na kuhovuga nhumbula za hemwe, hemwe muwele na majesa meli

9 Misinze na kulila na kulomboleza. Kuseka kwa hemwe kugaluche kuwa chililo, na kusangalala kwa hemwe kugaluche kuwa masinzo makulu.

10 Muwe liholile kumwando kwa Mkulu na heye kowakwiniza. Makanyo kwa chiwalo cha kuwatagusa wanji

11 Wang'holozangu, chila yumwe yaleche kumlonjela muyage. Yula yalingumlonga vibi mng'holoze na kumtagusa, ayo kanguilonga vibi malajizo na kugatagusa malajizo. Wone utagusa malajizo, ila hegwe hulinguidita malajizo, ila kwanguitagusa.

12 Nguluwi yaliyeng'ha ndo yalinguyimiza malajizo na kutagusa. Ndo yuye yaliyeng'ha yalinguweza kulohola na kubagamiza. Lelo, hegwe ulingumtagusa muyago kwa whaani? Kidayila kwa chiwalo cha mitondo

13 Munhyulichize lelo, hemwe mlingulonga, “Lehano au mitondo, toluta kuli muji wunji, tochikala kula kwa mhela umwe, toguza vinhu na kupegwa lufufu.”

14 Hemwe hamlinguvizela ukomu wa hemwe woneche vyouwa mitondo. Ukomu wa hemwe ndo choni?. Kwa vila hemwe mwa kota ng'hungugu lilingoneka mhela udo hela, hamba lyangwaga.

15 Hemwe namwahaganigwe kulonga, “Wone Mkulu yagane, tochikala na kudita hino na hino.”

16 Ila sambi mwangidaya na kitogola. Kidaya kwa hemwe kweng'ha kwa hino ndo geha.

17 Lelo, munhu yalinguvizela kudita ganojile, nahalingudita, kwa heye ayo ndo gehile.

5

1 Lelo, muhulichize hemwe wanhu muwele na lufufu na mlingulongoza, mlile na kutowa iyowe kwa kukolela nongwa zilinguwoyela hemwe.

2 Lufufu lwenu lola na nguwo za hemwe nazidakulwa na nyejesi.

3 Zahabu na sendi za hemwe zigwa lungwi na lungwi lwake lowa ulolezi hali hemwe, nalo lodakula ng'huli za hemwe kota dunga. Hemwe mikungajizila lufufu mli mazuwa aga ga mwiso.

4 Hamuwapele sendi wanhu walimile mli migunda ja hemwe, mhulichize iyowe lya hewo, chililo cha wakolamijito walingubeta migunda ja hemwe, chikwinjila hali makutu ga Mkulu wa wamizi yawele na ludali.

5 Mikala muisi kwa kisangalaza nhumbula na udevelo. Mineneheza mwagoya zuwa lya kudumuligwa singo.

6 Muwatagusa kwa wihe na kuwakopola wanhu wawele hela nongwa, na hewo hambe wetwanze na hemwe. Kwimilila na kulanda

7 Lelo, wang'holozangu, mwimilile mbaka Mkulu hoyokuya. Mlole mlimi vyoyalingubeteza kwa wimililo mizuchila ja heye jilavye mbeta inojile. Heye kangubeteza kwa kwimilila kulawila nhonya ya ng'humbusa walimi na luhela mbaka hala hoyobeta.

8 Hemwe namwe mkangaze nhumbula za hemwe, na kwimilila nzinzili, mina zuwa lya kuya heye Mkulu lyahabehi.

9 Wang'holozangu, mleche king'ung'utila chila yumwe, leka Nguluwi yaleche kuwatagusa. Milolele, mtagusa kahabehi, kema hali lwizi.

10 Wang'holozangu, muwakumbuche waloli wa Nguluwi, nawegale usenga woyalonjile Mkulu, mlole navyowemilile magazo, namwe mfande kota hewo.

11 Twanguwachema wanhu awo wabweda kwa vila nawemilila. Namuhulika mbuli ya kwimilila kwa Ayubu, na mvizela vila Mkulu navyoyamditile mwiso. Kwa vila Mkulu ka liholile na kamema isungu.

12 Kwa konjezela wang'holozangu, lomuwele ngilaha, mleche kilaha kwa kilanga, na kwa isi na kwa chinhu choneche. Mlonje, “Ena” Wone mlingugana kulonga ena. Namwe mlonje, “Hebu” Wone mlingugana kulonga hebu, leka mleche kutaguswa na Nguluwi.

13 Hali hemwe hana munhu yafichilwe na nongwa? Yalande kwa Nguluwi. Ama hana munhu yawele yasangalale? Kanguganigwa kwimba nzimbo za kutogola Nguluwi.

14 Ndaze, kabaho mtamwa hali hemwe? Kanguganigwa kuwachema wasekulu wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu, nawo womlandila kwa itagwa lya Mkulu na kumbakaliza mafuta.

15 Ahyo, nawo howolanda kwa makundo, mtamwa kowa mkomu, na Mkulu komwinula, na gehile goyaditile gokusigwa.

16 Lelo, milonjele chila yumwe wihe wa hemwe, na milandile leka musilwe matamwa. Kulanda kwa munhu yalitanganiche kuna mong'ho wa kudita menji.

17 Eliya nayali munhu kota hetwe. Heye nakalanda kwa kukangaza ng'hatu nhonya ileche kutowa, na nhonya nahaitowile hali isi kwa mihela jidatu na miezi sita.

18 Hamba nakalanda kahi, na kilanga kigala nhonya, na isi ilavya vilyo.

19 Wang'holozangu, wone munhu yumwe yehadigwe na yajilile kutali na kukomya, na munhu yunji yakamhiluse,

20 muvizele kota, yula yomhilusa yawele na gehile kulawa kuli nzila ya heye ya kwajilila, komlohola munhu ayo kuli kubagama, na gehile menji gokusigwa.