1 Paweł wysłannik* Pomazańca** Jezusa według rozkazu Boga, Zbawiciela naszego i Pomazańca** Jezusa, Nadziei naszej, [* Inaczej: "apostoł".] [** Tu znaczenie etymologiczne, normalnie już jak imię własne: "Chrystus". Przypis ten dotyczy także pozostałych miejsc tej księgi, w których powyższe słowo występuje.]
2 Tymoteuszowi, prawowitemu synowi w wierze: łaska, litość, pokój od Boga, Ojca, i Pomazańca Jezusa, Pana naszego.
3 Jak zachęciłem cię pozostać* w Efezie, idąc do Macedonii. aby nakazałbyś niektórym nie inaczej nauczać [* Bezokolicznik zależny od "zachęciłem". Składniej: "byś pozostał".]
4 ani zajmować się bajkami i rodowodami nie kończącymi się, które odszukania podają raczej niż szafarzowanie Boga. (to) w wierze.
5 Zaś koniec (tego) nakazu jest miłością z czystego serca, i sumienia dobrego i wiary nieobłudnej,
6 których niektórzy chybiwszy, odwrócili się ku czczemu mówieniu,
7 chcąc być nauczycielami Prawa, nie myśląc ani co mówią, ani o jakich twierdzą sobie mocno.
8 Wiemy zaś, że piękne (jest) Prawo, jeśli ktoś nim prawidłowo posługuje się,
9 wiedząc to, że (dla) sprawiedliwego Prawo nie jest położone, (dla) nieprawych zaś i niepodporządkowanych, bezbożnych i grzeszników, nieświątobliwych i profanatorów, ojcobójców i matkobójców, morderców,
10 nierządnych, pokładających się z mężczyznami*, pętających ludziom nogi**, kłamców, krzywoprzysięzców. i jeśli coś innego będącej zdrową nauce jest przeciwne. [* Chodzi o homoseksualistów.] [** O handlarzach niewolnikami i ciemiężcach.]
11 według* dobrej nowiny chwały** szczęśliwego*** Boga. którą mam powierzoną ja. [* Wiersz 11 należy połączyć bezpośrednio z wcześniejszym "Wiemy zaś, że... " w w. 8. Inne możliwe tłumaczenie tego przyimka: "przeciw", lecz wtedy w. 11 należy połączyć bezpośrednio z "Jest przeciwnie" (w. 10).] [** Możliwe, że jest tu genetivus obiectivus: "o chwale".] [*** Teologicznie poprawniej: "błogosławionego".]
12 Wdzięczność mam (dla tego), (który umocnił)* mię, Pomazańca Jezusa, Pana naszego, że godnym wiary mię uznał, umieściwszy sobie do służby, [* Inna lekcja zamiast "który umocnił": "który umacnia".]
13 wcześniej będącego krzywdząco mówiącym*, i ścigającym**, i obrażającym***, ale dostąpiłem litości, bo nie wiedząc uczyniłem w niewierze, [* Inaczej: "bluźniąco mówiącym".] [** O prześladowaniu.] [*** Możliwe: "zuchwalcem".]
14 wyżej zaobfitowała zaś łaska Pana naszego z wiarą i miłością, (tą) w Pomazańcu Jezusie.
15 Godne wiary* słowo i całego przyjęcia godne, że Pomazaniec Jezus przyszedł na świat grzeszników zbawić, (z) których pierwszym jestem ja, [* Inna grecka lekcja: "ludzkie".]
16 ale przez to dostąpiłem litości, aby we mnie pierwszym wykazałby Pomazaniec Jezus całą wielkoduszność, na uczynienie wzorem zamierzających* wierzyć z powodu Niego w życie wieczne. [* Imiesłów ten nadaje bezokolicznikowi "wierzyć" sens futuryczny: "tych, którzy uwierzą", lub: "tych, którzy mają uwierzyć".]
17 Zaś Królowi wieków, Niezniszczalnemu, Niewidzialnemu, Jedynemu Bogu, szacunek i chwała na wieki wieków. Amen.
18 Ten nakaz podaję ci, synu Tymoteuszu, według prowadzących naprzód do ciebie prorokowań, aby służyłbyś wojskowo w nich piękną służbę wojskową*, [* "aby służyłbyś wojskowo w nich piękną służbę wojskową" - figura etymologica, sens metaforyczny.]
19 mając wiarę i dobre sumienie, które niektórzy odepchnąwszy od siebie, co do wiary przeżyli rozbicie się okrętu*; [* Sens metaforyczny, o okręcie wiary.]
20 (z) których jest Hymenajos i Aleksander, których przekazałem szatanowi, aby zostaliby wychowani, aby nie krzywdząco mówić*. [* Inaczej: "bluźnierczo mówić".]
1 Zachęcam więc najpierw (z) wszystkich* czynić sobie błagania, modlitwy, wstawiennictwa, dziękczynienia, za wszystkich ludzi, [* "najpierw z wszystkich" - sens: przede wszystkim.]
2 za królów i wszystkich w wybitności będących, aby ciche i spokojne życie wiedlibyśmy w całej nabożności i szanowności.
3 To piękne i możliwe do przyjęcia przed Zbawicielem naszym, Bogiem,
4 który wszyscy ludzie chce dać się zbawić i do uznania prawdy przyjść*. [* "wszyscy ludzie (...) dać się zbawić i (...) przyjść" - składniej: "który chce. by wszyscy ludzie dali się zbawić i by doszli do uznania prawdy".]
5 Jeden bowiem Bóg, jeden i pośrednik Boga i ludzi: człowiek Pomazaniec Jezus,
6 (Ten) (który dał) siebie samego zamiast okupu za wszystkich, świadectwo stosownym porom swoim;
7 ku czemu zostałem umieszczony ja herold i wysłannik* - prawdę mówię**, nie kłamię nauczyciel ludów*** w wierze i prawdzie. [* Inaczej: "apostoł".] [** Inne lekcje: "mówię w Pomazańcu"; "mówię Pomazaniec"; bez "prawdę mówię".] [*** Lub: "pogan".]
8 Postanawiam więc, (by) modlić się mężowie* w każdym miejscu, podnosząc świątobliwe ręce bez gniewu i sporu; [* Składniej: "by mężowie modlili się".]
9 tak samo (by) [i] kobiety przez powściągliwość uporządkowaną z godnością i rozsądkiem przystrajać* siebie samych, nie przez fryzowania i złoto lub perły lub odzież wielce wyszukaną, [* Składniej: "by kobiety (...) przystrajały".]
10 ale, co przystoi kobietom zalecającym się bogobojnością, poprzez dzieła dobre.
11 Kobieta w cichości niech się uczy w całym podporządkowaniu się;
12 nauczać zaś kobiecie nie pozwalam ani władać mężem, ale być w cichości.
13 Adam bowiem pierwszy został uformowany, potem Ewa;
14 i Adam nie został zwiedziony, zaś kobieta zwiedziona w przestępstwie stała się.
15 Zostanie zbawiona zaś przez rodzenie dzieci, jeśli pozostaną w wierze, i miłości, i uświęceniu z rozsądkiem.
1 Godne wiary* słowo: Jeśli ktoś (po) doglądanie** sięga, pięknego dzieła pożąda. [* Inna grecka lekcja: "ludzkie".] [** Wyraz ten przyjął znaczenie "biskupstwo".]
2 Trzeba więc, (by) doglądający* nienagannym być, jednej kobiety mężem, trzeźwym, rozsądnym, uporządkowanym, gościnnym, zdolnym do nauczania, [* Wyraz ten przyjął znaczenie "biskup". W N.T. jest terminem technicznym dla przełożonego gminy, ustalonego przez apostołów, podobnie jak rzeczownik "starszy".]
3 nie opojem, nie awanturnikiem, ale życzliwym, niewojowniczym, nie przywiązanym do pieniędzy,
4 swojego domu pięknie stojącym na czele, dzieci mającym w podporządkowaniu się z całą szanownością;
5 (jeśli zaś ktoś swojego domu stanąć na czele nie umie, jak (o) (społeczność) wywołanych* Boga dbać będzie?) [* Tu podaje się znaczenie etymologiczne. W N.T. jako termin techniczny, oznacza Kościół Powszechny lub lokalną gminę Kościoła. Bliżej o semantyce zob. przypis do Dz 5.11*. Przypis ten dotyczy także pozostałych miejsc tej księgi, w których powyższe słowo występuje.]
6 nie nowo zasadzonym*, aby nie. poddawszy się próżności. w sąd wpadłby oszczercy**. [* Według komentarzy ta ogrodnicza metafora oznacza neofitę, czyli świeżo nawróconego na wiarę, jest jednak możliwe, że oznacza ona w ogóle dorobkiewicza, nowobogackiego, świeżo upieczonego inteligenta itp. Od wyrazu "doglądający" w w. 2 do tego miejsca wypowiedź podporządkowana jest składni accusativus cum infinitivo, zależnej od "trzeba" (w. 2).] [** Inaczej: "diabła".]
7 Trzeba zaś i świadczenie piękne mieć od (tych) z zewnątrz, aby nie w obelgę wpadłby i pułapkę oszczercy*. [* Inaczej: "diabła".]
8 Słudzy* tak samo szanowni, nie dwusłowni, nie (do) wina licznego lgnący, nie szukający haniebnego zysku, [* Inaczej: "diakoni". W N.T. termin techniczny dla grupy mężów pełniących funkcje społeczne i liturgiczne (por. Dz 6.3-4).]
9 mający* tajemnicę wiary w czystym sumieniu. [* Od wyrazu "słudzy" (w. 8) do tego miejsca występuje składnia accusativus cum infinitivo, zależna od domyślnego "trzeba".]
10 I ci zaś niech będą wypróbowani najpierw, potem niech służą, nieobwinionymi będąc.
11 Kobiety tak samo szanowne, nie oszczercze, trzeźwe, wierne* we wszystkim. [* Od wyrazu "kobiety" do "wierne" występuje składnia accusativus cum infinitivo, zależna od domyślnego "trzeba".]
12 Słudzy* niech będą jednej kobiety mężami, dzieci pięknie stojącymi na czele i swoich domów: [* Inaczej: diakoni. Zob. 3.8*.]
13 (ci) bowiem, pięknie (którzy spełnili służbę), stopień sobie samym piękny pozyskują dla siebie i wielką otwartość w wierze, (tej) w Pomazańcu Jezusie.
14 To ci piszę, mając nadzieję przyjść do ciebie w szybkości;
15 jeśli zaś zwlekałbym, aby wiedziałbyś, jak trzeba w domu Boga obracać się, który jest (społecznością) wywołanych Boga żyjącego, kolumną i utwierdzeniem prawdy.
16 I zgodnie przyznając wielką jest (ta) nabożności tajemnica: Ten* dał się uczynić widocznym w ciele, dał się uznać za sprawiedliwego w Duchu, dał się zobaczyć zwiastunom**, dał się ogłosić wśród pogan, dał uwierzyć w siebie na świecie, dał się wziąć do góry w chwale. [* Inne lekcje, "ta" - prawdopodobnie nawiązujące do "tajemnica"; wykrzyknik "o"; "Bóg".] [** Inaczej: "aniołom". Przypis ten dotyczy także pozostałych miejsc tej księgi, w których powyższe słowo występuje.]
1 Zaś Duch dosłownie mówi, że w późniejszych stosownych porach odstąpią niektórzy (od) wiary, lgnąc (do) duchów zwodzących i nauk demonów,
2 w obłudzie mówiących kłamstwa, (którzy wypalili sobie)* swoje sumienie, [* Słowo to oznacza kauteryzację, czyli metaforycznie wypalenie rozpalonym żelazem sumienia jak zbędnej narośli na ciele lub miejsca zatruwającego organizm jadem.]
3 (którzy zabraniają) zaślubiać się, otrzymywać (z) potraw, które Bóg stworzył do przyjmowania z wdzięcznością (dla) wiernych i (tych którzy uznali) prawdę.
4 Bo każdy stwór Boga piękny i żaden godny odrzucenia z wdzięcznością brany,
5 uświęcany jest bowiem przez słowo Boga i wstawiennictwo*. [* Lub: "modlitwę".]
6 To podsuwając braciom* pięknym będziesz sługą Pomazańca Jezusa, nakarmiąjącym się słowami wiary i pięknej nauki, (za) którą poszedłeś: [* O współwyznawcach.]
7 zaś profanujące i staruchowe bajki odsuwaj od siebie*. Ćwicz zaś ciebie samego do nabożności; [* Lub: "unikaj".]
8 bo cielesne ćwiczenie do małego jest pomocne, zaś nabożność do wszystkiego pomocna jest, obietnicę mając życia, (tego) teraz i (tego) mającego nastąpić.
9 Godne wiary słowo i całego przyjęcia godne;
10 ku temu bowiem trudzimy się i walczymy*, bo nabyliśmy nadzieję z powodu Boga żyjącego, który jest Zbawicielem wszystkich ludzi, najbardziej wiernych. [* Inna lekcja: "doznajemy obelg".]
11 Nakazuj to i nauczaj.
12 Nikt twej młodości (nie) niech lekceważy, ale wzorem stawaj się wiernych w słowie, w obracaniu się*, w miłości, w wierze, w nieskalaności. [* Metafora postawy etycznej.]
13 Dopóki przychodzę, zajmuj się odczytywaniem, zachętą, nauką.
14 Nie zaniedbuj (tego) w tobie daru, który został dany ci przez prorokowanie z nałożeniem rąk starszyzny.
15 (O) to troszcz się. w tych bądź, aby twój postęp widoczny byłby wszystkim.
16 Zwracaj się ku tobie samemu i (ku) nauce: utrzymuj się w tych, to bowiem czyniąc i ciebie samego zbawisz i słuchających cię.
1 Starszemu nie przyganiaj, ale zachęcaj jak ojca, młodszych jak braci,
2 starsze jak matki, młodsze jak siostry w całej nieskalaności.
3 Wdowom okazuj szacunek, (tym) istotnie wdowom*. [* Chodzi o instytucję wdów, zajmujących się w gminach pracą charytatywną.]
4 Jeśli zaś jakaś wdowa dzieci lub potomków ma, niech uczą się najpierw swój dom nabożnie czcić i wzajemność oddawać przodkom, to bowiem jest możliwe do przyjęcia przed Bogiem.
5 Zaś istotnie wdowa i osamotniona położyła nadzieję w Bogu i pozostaje przy błaganiach i modlitwach nocą i dniem;
6 (ta) zaś szukając rozkoszy żyjąca umarła.
7 I to nakazuj, aby nienaganne byłyby.
8 Jeśli zaś ktoś (o) swoje i najbardziej domowe nie troszczy się, wiarę odrzucił i jest (od) niewierzącego gorszy.
9 Wdowa* niech zostanie zaangażowana nie mniej (niż) lat sześćdziesiąt (która się stała), jednego męża kobieta, [* Zob. 5.3*.]
10 w pracach pięknych* poświadczana: czy wychowała dzieci, czy okazała gościnność**, czy świętych*** nogi obmyła, czy trapionych wsparła, czy każdą pracą dobrą zajęła się. [* "w pracach pięknych" - możliwy przekład: "pracami pięknymi".] [** Przekład niezbyt ścisły. Wyraz oryginalny oznacza gościnność względem obcych.] [*** O chrześcijanach.]
11 Młodsze zaś wdowy odsuwaj*; kiedy bowiem zlekceważą Pomazańca, zaślubiać się chcą, [* Możliwy przekład: unikaj.]
12 mające sąd, bo pierwszą wiarę odrzuciły;
13 równocześnie zaś i bezczynne uczą się*, obchodząc wkoło domy, nie jedynie zaś bezczynne, ale i plotkarskie, i wścibskie, mówiące (to), (co) nie potrzebne. [* "bezczynne uczą się" - wyrażenie predykatywne, w którym przymiotnik określa czynność oznaczoną przez czasownik. Składniej: "uczą się bezczynności".]
14 Postanawiam więc, (by) młodsze zaślubiać się, rodzić dzieci, władać domem, żadną okazję dawać* będącemu przeciwnym znieważania gwoli; [* Składniej: "by młodsze zaślubiały się, rodziły dzieci, władały domem, żadnej okazji nie dawały".]
15 już bowiem niektóre odwróciły się za szatanem.
16 Jeśli jakaś wierna* ma wdowy, niech wspiera je, i nie niech zostanie obciążana (społeczność) wywołanych, aby (te) istotnie wdowy wsparłaby. [* Inne lekcje: "wierny"; "wierny lub wierna"; "wierne ma wdowy".]
17 Pięknie (którzy stanęli na czele) starsi* podwójnego szacunku** niech zostaną uznani za godnych, najbardziej (ci) trudzący się w słowie i nauce; [* Ten wyraz grecki przybrał potem znaczenie "prezbiterzy", "kapłani", w przeciwieństwie do "biskupi".] [** Oryginał grecki dopuszcza dwa rozumienia tego wyrazu: 1. zapłata, wynagrodzenie materialne; 2. szacunek w sensie poważania, czci. Treść wiersza 18 sugeruje wybór pierwszego rozumienia.]
18 mówi bowiem Pismo: "Wolowi młócącemu nie nałożysz kagańca"; i: "Godny pracownik zapłaty jego".
19 Przeciw starszemu* oskarżenia nie przyjmuj, chyba że z powodu dwóch lub trzech świadków. [* W późniejszym sensie: "prezbiterowi".]
20 Grzeszących przed wszystkimi zawstydzaj, aby i pozostali bojaźń mieliby.
21 Zaświadczam przed Bogiem, i Pomazańcem Jezusem, i wybranymi zwiastunami, aby tych* ustrzegłbyś bez uprzedzenia**, nic (nie) czyniąc według faworyzowania. [* Z domyślnym: nakazów.] [** Sens: bez jakichś uprzedzeń do kogokolwiek. Lub może: niezależnie od wcześniejszych ustaleń.]
22 Rąk szybko (na) nikogo (nie) nakładaj, i nie bądź wspólnikiem grzechów cudzych; ciebie samego nieskalanym strzeż.
23 Już nie pijaj wody, ale wina małego* używaj z powodu żołądka i (tych) częstych twych bezsił. [* Sens: w małej ilości.]
24 Niektórych ludzi grzechy zawczasu jawne są, prowadzące zawczasu do osądzenia, (za) niektórymi zaś i z tyłu idą;
25 tak samo i dzieła piękne zawczasu jawnymi, i (te) inaczej mające się ukryć się nie mogą.
1 Jacy są pod jarzmem niewolnikami, swoich panów całego szacunku godnymi niech uznają, aby nie (o) imieniu Boga i (o) nauce krzywdząco zostałoby mówione*. [* Sens: by nie bluźniono imieniu Boga i nauce.]
2 Zaś wiernych* mający panów nie niech lekceważą, że braćmi** są; ale bardziej niech służą, bo godnymi wiary są i umiłowanymi (ci) dobrodziejstwu pomagający. Tego nauczaj i zachęcaj. [* Sens: wierzących.] [** O współwyznawcach.]
3 Jeśli ktoś inaczej naucza i nie podchodzi do będących zdrowymi słów, (tych) Pana naszego Jezusa Pomazańca i (do tej) według nabożności nauki.
4 poddał się próżności, nic wiedzący, ale chorujący co do poszukiwań i walk o słowa, z których staje się zawiść. spór, krzywdzące mówienia*, domyślania się niegodziwe, [* Możliwe: "bluźnierstwa".]
5 ciągłe utarczki (tych którzy zrujnowali sobie) ludzi myśl* i (którzy pozbawili siebie) prawdy, (którzy sądzą), (że) zarobkowaniem być nabożność**. [* "tych. którzy zrujnowali sobie ludzi myśl" - składniej: "tych ludzi, którzy zrujnowali sobie myśl".] [** Składniej: "że zarobkowaniem jest nabożność". Inna lekcja zamiast "nabożność": "nabożność; odstępuj od takich".]
6 Jest zaś zarobkowaniem wielkim nabożność z samowystarczalnością;
7 nic (nie) bowiem wnieśliśmy na świat, tak że* ani wynieść coś możemy; [* Wybrane tu znaczenie jest nietypowe dla oryginalnego spójnika greckiego. Normalnie znaczy on "że, rzadziej "bo". Inne lekcje zamiast "tak że": "i"; "ale"; "jawne że"; "prawdziwe że"; bez: "tak że".]
8 mając zaś wyżywienia i okrycia, tymi wystarczymy sobie.
9 Zaś postanawiający wzbogacać się wpadają w doświadczanie*, i pułapkę, i pożądania liczne bezmyślne i szkodliwe, które zagłębiają ludzi w zagładę i zgubę; [* Wyraz ten występuje w "Ojcze nasz" jako "pokuszenie".]
10 korzeniem bowiem wszystkich (rodzajów) zła jest kochanie pieniędzy. (po) które* niektórzy sięgając, pozwolili się odwieść z daleka od wiary i siebie samych nadziali na boleści liczne**. [* Według gramatyki "które" odnosi się tu do "kochanie pieniędzy".] [** "nadziali na boleści liczne" - metafora militarna. W języku żołnierskim słowo "nadziać" oznacza nadzianie kogoś np. na oszczep, przeszycie go oszczepem.]
11 Ty zaś, o człowieku Boga, (przed) tymi* uciekaj; ścigaj zaś sprawiedliwość, nabożność. wiarę, miłość, wytrwałość, łagodne usposobienie. [* Z domyślnym: rzeczami, błędami.]
12 Walcz piękną walkę* wiary, chwyć się wiecznego życia, do którego zostałeś powołany i przyznałeś piękne przyznanie** przed licznymi świadkami. [* "walcz piękną walkę" - figura etymologica.] [** "przyznałeś piękne przyznanie" - figura etymologica.]
13 Nakazuję [ci] przed Bogiem rodzącym (jako) żywe istoty wszystkie i Pomazańcem Jezusem, (który zaświadczył) przed Poncjuszem Piłatem piękne przyznanie*, [* "zaświadczył (...) przyznanie" - rodzaj niepełnego figura etymologica.]
14 (by) ustrzec ty* (to) przykazanie** (jako) niesplamione, nienaganne aż do pokazania się Pana naszego, Jezusa Pomazańca, [* Składniej: "byś ustrzegł".] [** W tym przypadku wyraz ten może oznaczać całą Ewangelię.]
15 które* (w) stosownych porach swoich pokaże szczęśliwy i jedyny Możny, Król królujących i Pan panujących, [* Według zasad składni zaimek ten odnosi się do "pokazania się" i tak to chyba należy rozumieć. W tym wypadku będzie to kolejne figura etymologica (zob. w. 12): pokazanie się pokaże. Według rodzaju gramatycznego zaimek ten można też odnieść do "przykazanie". Jest to jednak mało prawdopodobne. Zaimek "które" oraz rzeczowniki "pokazanie się" i "przykazanie" są w oryginale greckim rodzaju żeńskiego.]
16 (Ten) jedyny mający nieśmiertelność, światło zamieszkujący niedostępne, którego (nie) zobaczył żaden (z) ludzi ani zobaczyć (nie) może; któremu szacunek i siła wieczna. Amen.
17 Bogatym w (tym) teraz wieku nakazuj, aby nie wysoko myśleć i nie oprzeć nadziei na bogactwa niejasności*, ale na Bogu, podającemu nam wszystko bogato ku wykorzystaniu, [* Sens: niepewności.]
18 dobrze działać, wzbogacać się w czynach pięknych*, chętnie dzielącymi się być, skorymi do czynienia wspólnym, [* ,,w czynach pięknych" - możliwe: "czynami pięknymi".]
19 odkładającymi sobie samym fundament piękny na (to) mające nastąpić*, aby chwyciliby się (tego) istotnie** życia. [* Sens: przyszłe.] [** Inne lekcje: "wiecznego"; "istotnie wiecznego".]
20 O Tymoteuszu, (tego) depozytu ustrzeż, odwracając się (od) profanujących pustych mów i przeciwstawieństw mającego kłamliwe imię poznania,
21 które niektórzy obwieszczając co do wiary chybili. Łaska z wami*. [* Inne lekcje zamiast "łaska z wami": "łaska z tobą"; "łaska z wami. Amen."; "łaska z tobą. Amen."; bez "łaska z wami".]