1 Paweł, powołany* wysłannik** Pomazańca*** Jezusa przez wolę Boga, i Sostenes, brat, [* W wierszach 1.1-2 trzykrotnie wymienione jest wołanie: Boga do ludzi, i raz wołanie świętych do Boga.] [** W formie spolszczonej "apostoł". Przypis ten dotyczy także pozostałych miejsc tej księgi, w których powyższe słowo występuje.] [*** W przekładzie niniejszym, tu i dalej w tekście, podaje się znaczenie etymologiczne; normalnie już jak imię własne "Chrystus".]
2 (społeczności) wywołanych* Boga, będącej w Koryncie, uświęconym w Pomazańcu Jezusie, powołanym świętym, razem z wszystkimi przywołującymi imię Pana naszego, Jezusa Pomazańca, w każdym miejscu, ich i naszego; [* Tu podaje się znaczenie etymologiczne. W N.T. jako termin techniczny oznacza Kościół Powszechny bądź lokalną gminę Kościoła, zob. przypis do Dz 5.11*. Przypis ten dotyczy także pozostałych miejsc tej księgi, w których powyższe słowo występuje.]
3 łaska wam i pokój od Boga, Ojca naszego, i Pana, Jezusa Pomazańca.
4 Dziękuję Bogu memu* każdej chwili za was z powodu łaski Boga, (tej)** danej wam w Pomazańcu Jezusie, [* Inna lekcja: "naszemu".] [** W oryginale rodzajnik. Rodzajniki pierwotnie były zaimkami wskazującymi.]
5 że w wszystkim zostaliście ubogaceni w Nim, w każdym słowie i każdym poznaniu,
6 jak świadectwo Pomazańca zostało umocnione w was,
7 tak że wy* nie być słabszymi w żadnym darze, wyczekujący** objawienia Pana naszego Jezusa Pomazańca, [* Podmiot zdania skutkowego.] [** W oryginale jako accusativus pluralis dla zachowania zgodności z podmiotem.]
8 który także umocni was do końca, nieobwinionych w dniu Pana naszego, Jezusa [Pomazańca].
9 Wierny Bóg, przez którego zostaliście powołani do wspólnoty Syna Jego, Jezusa Pomazańca, Pana naszego.
10 Zachęcam zaś was, bracia, przez imię Pana naszego, Jezusa Pomazańca, aby to samo mówiliście wszyscy, i nie były* w was rozłamy, (aby) byliście* zaś wydoskonaleni w tej samej myśli i w tym samym j mniemaniu. [* W oryginale coniunctivus praesentis activi ze względu na zdanie zamiarowe.]
11 Zostało ujawnione bowiem mi o was, bracia moi, przez (tych) Chloe, że spory w was są.
12 Mówię zaś to, że każdy (z) was mówi: "Ja jestem Pawła"; "Ja zaś Apollosa"; "Ja zaś Kefasa"; "Ja zaś Pomazańca".
13 Rozczłonkowany jest* Pomazaniec? Czy Paweł został ukrzyżowany za was, lub w imię Pawła zostaliście zanurzeni**? [* Inna lekcja: "Czy rozczłonkowany jest".] [** O chrzcie zob. Dz 1.5*. Przypis ten dotyczy także pozostałych miejsc tej księgi, w których powyższe słowo występuje.]
14 Dziękuję* [ Bogu**], że nikogo (z) was zanurzyłem z wyjątkiem*** Kryspusa i Gajusa, [* Inna lekcja: "Dziękuję bowiem"·] [** Inna lekcja: "Bogu mojemu".] [*** oznacza ustępstwo: "chyba że, z wyjątkiem".]
15 aby nie ktoś powiedział*, że w moje imię zostaliście zanurzeni. [* W oryginale coniunctivus aoristi activi ze względu na zdanie zamiarowe.]
16 Zanurzyłem zaś także Stefanasa dom; w końcu nie wiem, czy kogoś innego zanurzyłem.
17 Nie bowiem wysłał mię Pomazaniec zanurzać, ale głosić dobrą nowinę, nie przez mądrość słowa, aby nie został uczyniony pustym* krzyż Pomazańca. [* W oryginale coniunctivus aoristi passivi ze względu na zdanie zamiarowe.]
18 Słowo bowiem krzyża (dla) dających się gubić głupotą jest, zaś (dla) dających się zbawiać, dla nas, mocą Boga jest.
19 Jest napisane bowiem: Zgubię mądrość mądrych i zrozumienie rozumnych odrzucę.
20 Gdzie mądry? Gdzie uczony w piśmie? Gdzie badacz wieku tego? Czyż nie uczynił głupią Bóg mądrość świata?
21 Skoro bowiem w mądrości Boga nie poznał świat przez mądrość Boga, upodobał sobie Bóg przez głupotę ogłaszania zbawić wierzących.
22 Kiedy i Judejczycy znaków żądają i Hellenowie* mądrości szukają, [* Ogólne określenie świata pogańskiego.]
23 my zaś ogłaszamy Pomazańca ukrzyżowanego: (dla) Judejczyków obrazę, dla narodów* zaś głupotę,
24 (dla) samych zaś powołanych, (dla) Judejczyków zarówno, jak (dla) Hellenów, Pomazańca, Boga moc i Boga mądrość; [Określenie pogan.]
25 bo głupie Boga mądrzejsze (od) ludzi jest i nie mające siły Boga silniejsze (od) ludzi
26 Patrzcie bowiem (na) powołanie wasze, bracia, że nie liczni mądrzy według ciała, nie liczni mocni, nie liczni dobrze urodzeni,
27 ale głupie świata wybrał sobie Bóg, aby zawstydził* mądrych, i nie mające siły świata wybrał sobie Bóg, aby zawstydził silne, [* W oryginale zdanie zamiarowe.]
28 i nieurodzone świata, i za nic miane wybrał sobie Bóg, nie istniejące, aby istniejące uznał za bezużyteczne*, [* W oryginale zdanie zamiarowe.]
29 żeby nie chełpiło się* każde ciało przed Bogiem. [* W oryginale zdanie zamiarowe.]
30 Dzięki Niemu zaś wy jesteście w Pomazańcu Jezusie, który stał się mądrością (dla) nas od Boga, sprawiedliwością zarówno, jak uświęceniem i odkupieniem,
31 aby jak jest napisane chełpiący się w Panu niech się chełpi.
1 I ja przyszedłszy do was, bracia, przyszedłem nie według wybitności słowa lub mądrości, zwiastując wam tajemnicę* Boga. [* Inne lekcje: "świadectwo"; "dobrą nowinę"; "zbawienie".]
2 Nie bowiem] osądziłem, (że) coś (ja) wiedzieć wśród was z wyjątkiem* Jezusa Pomazańca i to tego ukrzyżowanego. [* oznacza ustępstwo: "chyba że, z wyjątkiem".]
3 I ja w bezsile, i w bojaźni, i w drżeniu wielkim stałem się przy was
4 i słowo me i ogłaszanie moje nie w przekonywających mądrości [słowach], ale w pokazaniu Ducha i mocy,
5 aby wiara wasza nie była* w mądrości ludzi, ale w mocy Boga. [* W oryginale zdanie zamiarowe.]
6 Mądrość zaś mówimy wśród dojrzałych, mądrość zaś nie wieku tego, ani przewodzących wieku tego, (tych) uznawanych za bezużytecznych,
7 ale mówimy Boga mądrość w tajemnicy, (tę) zakrytą. którą przeznaczył Bóg przed wiekami do chwały naszej:
8 którą nikt (z) przewodzących świata tego (nie) poznał. gdyby bowiem poznali. nie (chyba)* Pana chwały ukrzyżowaliby. [* W oryginale czynność nierzeczywista w przeszłości bądź też możliwość w przeszłości. Tu tłumacz wybrał drugą ewentualność.]
9 Ale jak jest napisane: (Co)* oko nie ujrzało, i ucho nie usłyszało, i do serca człowieka nie weszło, (to)* przygotował Bóg miłującym Go. [* Dosłownie: "które".]
10 Nam zaś objawił Bóg przez Ducha, bo Duch wszystko bada, także głębie Boga.
11 Kto bowiem zna (z) ludzi (te) człowieka, jeśli nie duch człowieka, (ten) w nim? Tak i (te) Boga nikt (nie) poznał z wyjątkiem* Ducha Boga. [* oznacza ustępstwo: "chyba że, z wyjątkiem".]
12 My zaś nie ducha świata wzięliśmy, ale Ducha, (Tego) z Boga, aby znaliśmy* (te) przez Boga darowane nam: [* W oryginale zdanie zamiarowe.]
13 które także mówimy nie w wyuczonych ludzkiej mądrości słowach, ale w wyuczonych Ducha, duchowymi (rzeczy) duchowe zestawiając.
14 Zmysłowy zaś człowiek nie przyjmuje (tych) Ducha Boga*, głupotą bowiem (dla) niego są**, i nie może poznać, że duchowo są osądzane; [* Inna lekcja: "Świętego".] [** W oryginale: "jest", zgodnie z gramatyką grecką, według której orzeczenie prawie zawsze przyjmuje formę liczby pojedynczej, gdy podmiot występuje w liczbie mnogiej rodzaju nijakiego.]
15 zaś duchowy osądza wszystko, sam zaś przez nikogo (nie) jest osądzany.
16 Kto bowiem poznał myśl Pana, który pouczy Go? my zaś myśl Pomazańca mamy.
1 I ja, bracia, nie mogłem powiedzieć wam jak duchowym, ale jak cielesnym, jak niemowlętom w Pomazańcu.
2 Mleko wam dałem pić, nie potrawę, jeszcze nie bowiem mogliście. Ale ani jeszcze teraz (nie) możecie,
3 jeszcze bowiem cieleśni jesteście. Kiedy bowiem w was zazdrość i spór*, czyż nie cieleśni jesteście i według człowieka chodzicie**? [* Inne lekcje: "spory"; "spór, poróżnienie się"; "spór i zwada o władzę (lub może: wybór władz)".] [** Metafora życia etycznego.]
4 Kiedy bowiem mówi ktoś: "Ja to jestem Pawła", drugi zaś: ,,Ja Apollosa", nie ludźmi jesteście?
5 Czym więc jest Apollos? Czym zaś jest Paweł? Sługami. przez których uwierzyliście, i każdemu jak Pan dał.
6 Ja zasadziłem, Apollos dał pić, ale Bóg dał wzrost;
7 tak że ani sadzący jest czymś, ani dający pić, ale dający wzrost Bóg.
8 Sadzący zaś i dający pić jednym są, każdy zaś własną zapłatę weźmie według własnego trudu.
9 Boga bowiem jesteśmy współpracownikami; Boga rolą, Boga budowaniem jesteście.
10 Według łaski Boga, (tej) danej mi, jak mądry architekt fundament położyłem, inny zaś nadbudowuje. Każdy zaś niech patrzy, jak nadbudowuje:
11 fundamentu bowiem innego nikt (nie) może położyć obok (tego) leżącego. którym jest Jezus Pomazaniec.
12 Czy zaś ktoś nadbudowuje na fundamencie złotem, srebrem, kamieniami szacownymi, drzewami, trawą, słomą,
13 każdego czyn widoczny stanie się, (ten) bowiem dzień wykaże; bo w ogniu jest objawiane, i każdego czyn, jaki jest, ogień [ten] wypróbuje.
14 Jeśli czyjś czyn wytrwa, który nadbudował, zapłatę weźmie;
15 Jeśli czyjś czyn spali się, dozna straty, on zaś zostanie zbawiony, tak zaś jak przez ogień.
16 Nie wiecie, że przybytkiem Boga jesteście i Duch Boga mieszka w was?
17 Jeśli ktoś przybytek Boga niszczy, zniszczy* tego Bóg; bowiem przybytek Boga święty jest, którymi jesteście wy. [* Inna lekcja: "niszczy".]
18 Żaden siebie samego niech zwodzi; jeśli ktoś uważa mądry być w was w wieku tym, głupim niech się stanie, aby stał się mądry.
19 Bowiem mądrość świata tego głupotą u Boga jest; napisane jest bowiem: Łapiący mądrych w przewrotności ich;
20 i znowu: Pan poznaje rozważania mądrych, że są czcze.
21 Tak że nikt niech się chełpi w ludziach, wszystko bowiem wasze jest:
22 czy to Paweł, czy to Apollos, czy to Kefas, czy to świat, czy to życie, czy to śmierć, czy to nastałe*, czy to mające nastąpić**; wszystko wasze, [* Lub: "teraźniejsze, obecne".] [** Lub: "przyszłe".]
23 wy zaś Pomazańca, Pomazaniec zaś Boga.
1 Tak nas niech liczy człowiek jak poddanych Pomazańca i szafarzy tajemnic Boga.
2 Tak to w końcu jest szukane w szafarzach, aby wiernym każdy został znaleziony*. [* W oryginale zdanie zamiarowe.]
3 Mnie zaś za najmniejsze jest, aby przez was zostałem osądzony* lub przez ludzki dzień**, ale ani mnie samego (nie) osądzam; [* W oryginale zdanie zamiarowe.] [** Inaczej: "termin" lub "trybunał".]
4 niczego bowiem (we) mnie (nie) dostrzegam, ale nie przez to jestem uznany za sprawiedliwego, zaś osądzającym mię Pan jest.
5 Tak że nie przed czasem coś sądźcie, aż przyjdzie* Pan, który też oświetli (sprawy) ukryte ciemności i uczyni widocznymi postanowienia serc; i wtedy pochwała stanie się każdemu od Boga. [* W oryginale oznacza czas przyszły.]
6 Tak zaś, bracia, zmieniłem postać* do mnie samego i Apollosa przez was, aby w nas nauczyliście się** (tego): Nie ponad (to), co*** jest napisane, aby nie jeden ponad jednego nadymaliście się**** przeciw drugiemu. [* Inaczej: "odniosłem", "zastosowałem".] [** W oryginale zdanie zamiarowe.] [*** Ściśle: "które".] [**** W oryginale zdanie zamiarowe.]
7 Kto bowiem cię rozróżnia? Co zaś masz, które nie wziąłeś? Jeśli zaś właśnie wziąłeś, dlaczego chełpisz się jakby nie wziąwszy?
8 Już nasyceni jesteście; już wzbogaciliście się niezależnie od nas zaczęliście królować; i oby zaczęliście królować, aby i my (z) wami razem zaczęliśmy królować*. [* W oryginale zdanie zamiarowe.]
9 Uważam bowiem: Bóg nas wysłanników ostatnimi pokazał, jakby na śmierć skazanymi, bo teatrem staliśmy się światu, i zwiastunom*, i ludziom. [* Lub: "aniołom". Przypis ten dotyczy także pozostałych miejsc tej księgi, w których powyższe słowo występuje.]
10 My głupi przez Pomazańca, wy zaś rozsądni w Pomazańcu; my nie mający siły, wy zaś silni; wy dostojni, my zaś nieszacowni.
11 Aż do (tej) właśnie pory i łakniemy, i pragniemy, i nadzy jesteśmy, i policzkowani jesteśmy, i bez stałego miejsca jesteśmy,
12 i trudzimy się pracując własnymi rękoma; znieważani wysławiamy, prześladowani podnosimy się,
13 obrzucani obelgami zachęcamy; jakby nieczystościami świata staliśmy się, wszystkich odpadkiem, aż do teraz.
14 Nie zawstydzając was, piszę to, ale jak dzieciom mym umiłowanym kładąc do rozumu.
15 Choć bowiem dziesiątki tysięcy wychowawców mielibyście* w Pomazańcu, ale nie wielu ojców, w bowiem Pomazańcu Jezusie przez dobrą nowinę ja was zrodziłem.
16 Zachęcam więc was: naśladowcami mymi stawajcie się. [* W oryginale zdanie warunkowe.]
17 Przez to* posłałem wam Tymoteusza, który jest mym dziecięciem umiłowanym i wiernym w Panu, (i) który wam przypomni drogi me, (te) w Pomazańcu [Jezusie], jak wszędzie w każdej (społeczności) wywołanych nauczam. [* Inna lekcja: "to samo".]
18 Ponieważ nie przychodząc zaś ja do was, nadęli się niektórzy.
19 Przyjdę zaś szybko do was, jeśli Pan zechce, i poznam nie słowo (tych) nadętych, ale moc,
20 nie bowiem w słowie królestwo Boga, ale w mocy.
21 Co chcecie? W rózdze mam przyjść do was, czy w miłości (i) duchu delikatności?
1 Całkowicie jest słyszany w was nierząd, i taki nierząd, który ani w poganach, że kobietę ktoś ojca mieć*. [* W oryginale zdanie skutkowe.]
2 I wy nadęci jesteście, i wcale nie bardziej zaczęliście boleć, aby został usunięty i z środka was (ten) - czynu tego sprawca! [* W oryginale zdanie zamiarowe.]?
3 Ja - bowiem, będąc nieobecny ciałem, będąc obecny zaś duchem. już osądziłem, jakby będąc obecny, (tego który) tak to sprawił,
4 w imieniu pana naszego, Jezusa*. Zebrawszy się wy i mój duch z mocą Pana naszego, Jezusa [* Inne lekcje zamiast "naszego, Jezusa": "Jezusa": "Jezusa Chrystusa": "naszego, Jezusa Chrystusa"; "Jezusa Chrystusa, Pana naszego".]
5 (powinniście) wydać takiego szatanowi ku zagładzie ciała, aby duch został zbawiony* w dniu Pana**. [* W oryginale zdanie zamiarowe.] [** Inne lekcje: "Pana, Jezusa"; "Pana, Jezusa Pomazańca"; "Pana naszego, Jezusa"; "Pana naszego, Jezusa Pomazańca".]
6 Nie piękna (ta) chluba wasza. Nie wiecie, że mały zaczyn całe ciasto zaczynia?
7 Oczyśćcie stary zaczyn, aby byliście* młodym ciastem, jak jesteście przaśni. I bo (jako) Pascha nasza został zabity na ofiarę Pomazaniec; [* W oryginale zdanie zamiarowe.]
8 tak że świętujmy, nie w zaczynie starym ani w zaczynie złości i niegodziwości, ale w przaśnych nieskażoności i prawdy.
9 Napisałem wam w (tym) liście, aby nie mieszać się z nierządnymi,
10 nie w ogóle (z) nierządnymi świata tego, lub (z) zachłannymi i drapieżnymi, lub bałwochwalcami, gdyż bylibyście zobowiązani zaraz z (tego) świata wyjść.
11 Teraz zaś napisałem wam, aby nie mieszać się, jeśli ktoś bratem nazywany byłby* nierządnym, lub zachłannym, lub bałwochwalcą, lub znieważającym, lub pijakiem, lub drapieżcą; (z) takim i nie jeść razem. [* W oryginale zdanie warunkowe.]
12 Po co bowiem mi (tych) z zewnątrz sądzić? Czyż nie (tych) wewnątrz wy sądzicie?
13 (Tych) zaś z zewnątrz Bóg osądzi*. Pozbądźcie się (tego) niegodziwca z was samych. [* Inna lekcja: "sądzi".]
1 Odważa się ktoś (z) was sprawę mając do drugiego sądzić się przed niesprawiedliwymi, i nie przed świętymi?
2 Czy nie wiecie, że święci świat będą sądzić? I jeśli w was jest sądzony świat, niegodni jesteście sądzeń najmniejszych?
3 Nie wiecie, że zwiastunów będziemy sądzić, a cóż dopiero (sprawy) życiowe?
4 Życiowe więc sądzenia jeśli macie*, (to) za nic mianych w (społeczności) powołanych tych właśnie sadzacie**? [* W oryginale zdanie warunkowe.] [** W sensie: wybieracie sobie na sędziów.]
5 Do zawstydzenia wam mówię. Tak nie jest w was żaden mądry, który będzie mógł rozsądzić przez środek* brata jego? [* "przez środek" - w sensie: sprawiedliwie.]
6 Ale brat z bratem sądzi się, i to przed niewierzącymi?
7 Już więc całkowicie poniżeniem (dla) was jest, że sądy macie z sobą samymi. Przez co nie raczej znosicie niesprawiedliwość? Przez co nie raczej dajecie się pozbawić?
8 Ale wy czynicie niesprawiedliwość i pozbawiacie, i to braci.
9 Czy nie wiecie, że niesprawiedliwi Bożego Królestwa nie dostaną w udziale? Nie łudźcie się: ani nierządni, ani bałwochwalcy, ani cudzołożnicy, ani miękcy, ani legający z mężczyznami,
10 ani kradnący, ani zachłanni, ni pijacy, ni znieważający, ni drapieżcy Królestwa Bożego (nie) dostaną w udziale.
11 I tacy jacyś byliście. Ale obmyliście się, ale zostaliście uświęceni, ale zostaliście uznani za sprawiedliwych, w imieniu Pana, Jezusa Pomazańca* i w Duchu Boga naszego. [* Inne lekcje: ,,Pomazańca Jezusa"; "Jezusa"; "naszego Jezusa"; "naszego Jezusa Pomazańca".]
12 Wszystko mi wolno, ale nie wszystko jest pożyteczne. Wszystko mi wolno, ale nie ja będę władany przez coś.
13 Potrawy (dla) brzucha, i brzuch (dla) potraw, zaś Bóg i ten i te uzna za bezużyteczne. Zaś ciało nie (dla) nierządu, ale (dla) Pana, i Pan (dla) ciała.
14 Zaś Bóg Pana wskrzesił, i nas wskrzesi przez moc Jego.
15 Nie wiecie, że ciała wasze członkami Pomazańca są? Zabrawszy więc członki Pomazańca, uczynię nierządnej członkami? Nie może stać się!
16 [Lub] nie wiecie, że łączący się (z) nierządną, jednym ciałem jest? Będą bowiem, mówi, dwoje ku ciału jednemu.
17 Zaś łączący się (z) Panem jednym duchem jest.
18 Uciekajcie (przed) nierządem. Każde zgrzeszenie, które uczyniłby człowiek, na zewnątrz ciała jest, zaś popełniający nierząd ku własnemu ciału grzeszy.
19 Czy nie wiecie, że ciało wasze przybytkiem (tego) w was Świętego Ducha jest, którego macie od Boga, i nie jesteście was samych?
20 Zostaliście kupieni bowiem (za cenę) szacunku, oddajcie chwałę więc Bogu w ciele waszym*. [* Inne lekcje zamiast "waszym": "waszym i w duchu waszym"; "waszym i w duchu waszym, które są Boga".]
1 O zaś czym* napisaliście: piękne (dla) człowieka kobiety nie dotykać; [* Dosłownie: "których".]
2 przez zaś nierządy każdy (tę) swoją kobietę niech ma i każda (tego) własnego męża niech ma.
3 (Tej) kobiecie mąż powinność niech oddaje, podobnie zaś i (ta) kobieta mężowi.
4 Kobieta własnym ciałem nie włada, ale mąż; podobnie zaś i mąż własnym ciałem nie włada, ale kobieta.
5 Nie pozbawiajcie się wzajemnie, chyba że (może)* z uzgodnienia do (jakiejś) pory, aby mieliście czas** (dla) modlitwy*** i znowu później tym samym byliście****, aby nie doświadczał**** was szatan przez nieopanowanie wasze. [* "chyba że może" - w oryginale partykuły oznaczające ustępstwo.] [** W oryginale zdanie zamiarowe.] [*** Inne lekcje zamiast "dla modlitwy": "dla poszczenia i dla modlitwy"; "dla modlitwy i dla poszczenia".] [** W oryginale zdanie zamiarowe.]
6 To zaś mówię według przyzwolenia, nie według rozkazu.
7 Chciałbym zaś* wszyscy ludzie być jak i ja sam, ale każdy własny ma dar z Boga; ten tak, ten zaś tak. [* Inna lekcja: "bowiem".]
8 Mówię zaś niezaślubionym i wdowom: piękne (dla) nich, jeśli trwać będą jak i ja;
9 jeśli zaś nie wytrzymują, niech się zaślubią lepiej bowiem jest zaślubić się niż płonąć.
10 Zaś zaślubionym nakazuję, nie ja, ale Pan, kobieta od męża nie oddzielić się* [* "kobieta od męża nie oddzielić się" - składniej: "żeby kobieta od męża nie oddzieliła się".]
11 - jeśli zaś i oddzieliłaby się, niech trwa niezaślubiona lub - (z) mężem niech się pojedna i mąż kobietę nie odrzucać*. [* Poprawnie składniowo: "i żeby mąż kobiety nie odrzucał".]
12 Zaś pozostałym mówię ja, nie - Pan: jeśli jakiś brat* kobietę ma niewierzącą i ta zgadza się mieszkać z nim, nie niech odrzuca** jej; [* Bratem nazywa autor listu chrześcijanina.] [** Według właściwej składni: "niech nie odrzuca".]
13 i kobieta jeśli jakaś* ma męża niewierzącego i ten zgadza się mieszkać z nią, nie niech odrzuca (tego) męża. [* Inne lekcje zamiast "jeśli jakaś": "która": "jakaś kobieta".]
14 Jest uświęcony bowiem mąż, (ten) niewierzący, w (tej) kobiecie i jest uświęcona kobieta, (ta) niewierząca, w (tym) bracie*; gdyż wtedy dzieci wasze nieczyste byłyby**, teraz zaś święte są***. [* Bratem nazywa autor listu chrześcijanina. Inne lekcje zamiast "bracie": "mężu"; "mężu wierzącym".] [** W oryginale "jest" jako dopuszczalne singularis po podmiocie pluralis rodzaju nijakiego. Zamiana na tryb przypuszczający, "byłyby", dopuszczalna ze względu na zdanie czasowe, oznaczające tu stan możliwy.] [*** W oryginale "jest" jako dopuszczalne singularis po podmiocie pluralis rodzaju nijakiego.]
15 Jeśli zaś niewierzący oddziela się, niech się oddziela; nie jest poddany niewoli brat* lub siostra** w tych (warunkach); w zaś pokoju powołał was*** Bóg. [* Bratem nazywa autor listu chrześcijanina.] [** Siostrą nazywa autor listu chrześcijankę.] [*** Inna lekcja: "nas".]
16 Co* bowiem wiesz, kobieto, czy męża zbawisz? Lub co* wiesz, mężu, czy kobietę zbawisz? [* Lub: "Czy".]
17 Jeśli nie*, każdemu jak przydzielił Pan, każdego jak powołał Bóg, tak niech chodzi**. I tak w (społecznościach) wywołanych wszystkich rozporządzam. [* "Jeśli nie" lub: "oprócz tego, poza tym, zresztą".] [** Metafora życia etycznego.]
18 Obrzezany ktoś został powołany? Nie niech naciąga sobie*. W nieobrzezaniu jest powołany ktoś? Nie niech obrzeza się**. [* Składniej: "Niech nie naciąga sobie".] [** Składniej: "Niech nie obrzeza się".]
19 Obrzezanie niczym jest, i nieobrzezanie niczym jest, ale strzeżenie przykazań Boga.
20 Każdy w powołaniu którym został powołany, w tym niech trwa.
21 Niewolnikiem zostałeś powołany? Nie cię niech martwi*, ale jeśli i możesz wolny stać się, bardziej posłuż się**. [* Składniej: "Niech cię nie martwi".]
22 Bowiem w Panu powołany niewolnik wyzwoleńcem Pana jest; podobnie wolny powołany niewolnikiem jest Pomazańca. [** "posłuż się" w sensie: korzystaj z możliwości służenia na chwałę Bogu jako niewolnik.]
23 (Za cenę) szacunku zostaliście kupieni; nie stawajcie się niewolnikami ludzi.
24 Każdy w czym został powołany, bracia, w tym niech trwa przy Bogu.
25 O zaś dziewicach rozkazu Pana nie mam, mniemanie zaś daję, ponieważ dostąpiwszy litości od Pana (ja) godny wiary być*. [* "ja godny wiary być" jako skutek dostąpienia litości od Pana. Składniej: "jestem godny wiary".]
26 Sądzę więc to piękne być* przez nastałą** konieczność, że piękne dla człowieka (to) tak być***. [* "to piękne być" - accusativus cum infinitivo zależne od "sądzę".] [** Lub: "obecną".] [*** Składniej: "to tak być piękne jest dla człowieka", "to tak być" jest podmiotem tego zdania.]
27 Jesteś związany kobietą? Nie szukaj uwolnienia; Jesteś uwolniony od kobiety? Nie szukaj kobiety.
28 Jeśli zaś i zaślubiłbyś się, nie zgrzeszyłbyś; i jeśli zaślubiłaby się dziewica, nie zgrzeszyłaby*. Utrapienie zaś (dla) ciała będą mieć tacy, ja zaś was oszczędzani. [* "i jeśli zaślubiłaby się dziewica, nie zgrzeszyłaby" - w oryginale okres warunkowy: w poprzedniku modus eventualis (możliwość w przyszłości), w następniku modus irrealis.]
29 To zaś mówię, bracia: pora skrócona jest; w końcu aby i mający kobiety jak nie mający byli*, [* W oryginale coniunctivus praesentis activi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.]
30 i płaczący jak nie płaczący, i radujący się jak nie radujący się, i kupujący jak nie nabywający,
31 i posługujący się światem jak nie używający; przemija bowiem postać świata tego.
32 Chcę zaś wy wolni od kłopotów być*. Niezaślubiony troszczy się [* "wy wolni od kłopotów być" - w oryginale accusativus cum infinitivo, zależne od "chcę".] [** Z domyślnym rzeczownikiem "sprawy, rzeczy" itp.]
33 (o te)** Pana, jak przypodobałby się Panu; zaś zaślubiwszy się* troszczy się (o te)** świata, jak przypodobałby się kobiecie. [* Składniej: "ten, który zaślubił się"; "zaślubiony".] [** Z domyślnym rzeczownikiem "sprawy, rzeczy" itp.]
34 i jest rozczłonkowany*. I kobieta, (ta) niezaślubiona, i dziewica troszczy się (o te)** Pana, aby była*** święta i ciałem i duchem; (ta)**** zaś, która się zaślubiła, troszczy się (o te)** świata, jak przypodobałaby się mężowi. [* Lub: "rozdarty wewnętrznie".] [** Z domyślnym rzeczownikiem "sprawy, rzeczy" itp.] [*** W oryginale coniunctivus praesentis activi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.] [**** Ten rodzajnik zamienia participium na rzeczownik: "mężatka" zamiast "która się zaślubiła".]
35 To zaś do waszego własnego pożytku mówię, nie aby pętlę wam narzuciłbym, ale do dostojności i wytrwałości przy Panu nierozerwalnie*. [* "ale do dostojności i wytrwałości przy Panu nierozerwalnie" - składniej: "ale ze względu na to, co dostojne i nierozerwalnie wytrwałe przy Panu".]
36 Jeśli zaś ktoś być niedostojnym* do dziewicy swojej sądzi, jeśli byłby nadjędrny**, i tak musiałoby stawać się, co chce, niech czyni; nie grzeszy: niech się zaślubiają. [* Infinitivus zależny od słowa "sądzi". Składniej: "Jeśli zaś ktoś sądzi, że jest niedostojny względem swojej dziewczyny". "Niedostojny" w sensie "niestosowny" lub "nieprzyzwoity".] [** Lub: "będący po szczycie" z domyślnym "młodości". Przyjmując to drugie znaczenie, można (zachowując poprawność gramatyczną) także tak przetłumaczyć tę część wiersza 36: "Jeśli zaś ktoś sądzi, że postąpiłby niestosownie względem swojej dziewicy, gdyby miały przeminąć lata jej młodości" (por. przekład w BT).]
37 Który zaś stanął w sercu jego (jako) utwierdzony, nie mając przymusu, władzę zaś ma nad własną wolą i to osądził w własnym sercu: strzec swoją dziewicę, pięknie uczyni.
38 Tak że i zaślubiający swoją dziewicę pięknie czyni, a nie zaślubiający lepiej uczyni.
39 Kobieta jest związana, do jakiego czasu żyje mąż jej; jeśliby zaś zasnął* (ten) mąż, wolna jest (żeby) któremu chce, zostać zaślubioną, jedynie w Panu. [* Eufemistyczne określenie śmierci.]
40 Szczęśliwsza zaś byłaby, jeśli tak wytrwałaby*, według mego mniemania. Uważam zaś i ja Ducha Bożego mieć**. [* "Szczęśliwsza zaś byłaby, jeśli tak wytrwałaby" - w oryginale okres warunkowy mieszany: w poprzedniku modus eventualis (możliwość w przyszłości), w następniku modus realis.] [** Infinitivus "mieć" zależny od słowa "uważam". Składniej: "uważam zaś, że i ja posiadam Ducha Bożego".]
1 O zaś ofiarowanych wizerunkom*: wiemy, że wszyscy poznanie mamy. Poznanie nadyma, zaś miłość buduje. [* Chodzi o ofiary pokarmowe dla bóstw pogańskich.]
2 Jeśli ktoś uważa (że) poznać* coś. jeszcze nie poznał, jak trzeba poznać. [* Infinitivus zależny od "uważa". Składniej: "uważa, że poznał coś" lub: "uważa, że zrozumiał coś".]
3 Jeśli zaś ktoś miłuje Boga. ten jest poznany przez Niego.
4 O zjedzeniu 1 więc ofiarowanych wizerunkom* wiemy, że niczym wizerunek** w świecie i że nikt Bogiem z wyjątkiem Jednego. [* Chodzi o ofiary pokarmowe dla bóstw pogańskich.] [** Wizerunkami nazywa autor listu idole, posągi bóstw pogańskich.]
5 I bowiem jeśli właśnie są nazywani bogami czy to w niebie, czy to na ziemi, jak właśnie są bogowie liczni i panowie liczni,
6 ale nam jeden Bóg Ojciec, od którego wszystko i my do Niego, i jeden Pan, Jezus Pomazaniec, przez którego wszystko i my przez Niego*. [* Paweł przyjmuje formułę stoicką, zmieniając środkowy przyimek. W ten sposób przeciwstawia się równocześnie panteistycznemu zrozumieniu Boga i świata.]
7 Ale nie w wszystkich (to) poznanie. Niektórzy zaś (z) przyzwyczajenia* aż do teraz wizerunku jak ofiarowane wizerunkowi jedzą** i sumienie ich, nie mającym siły będąc***, plami się. [* Inna lekcja: "z sumienia" w sensie: "z przekonania".] [** Składniej: "aż do teraz jako ofiarowane wizerunkowi jedzą", lub: "aż do teraz jako ofiarę idola jedzą".] [*** Składniej: "sumienie ich, będąc sumieniem nie mającym siły".]
8 Potrawa zaś nas nie postawi przy Bogu: ani, jeśli nie zjedlibyśmy, jesteśmy słabsi, ani, jeśli zjedlibyśmy, obfitujemy.
9 Patrzcie zaś, aby nie jakoś swoboda wasza ta potknięciem się (nie) stała* dla nie mających siły**. [* Składniej: "aby swoboda wasza nie stała się jakoś potknięciem".] [** W sensie: dla słabych w wierze.]
10 Jeśli bowiem ktoś ujrzałby cię mającego poznanie, w miejscu wizerunków* leżącego**, czyż nie sumienie jego, nie mającym siły będącego***, zostanie zbudowane do ofiarowanych wizerunkom jedzenia****? [* Chodzi o okręg świątynny pogan.] [** Grecy i Rzymianie przy ucztach leżeli na sofach.] [*** Należy łączyć z zaimkiem "jego".] [**** Połączyć: "do jedzenia ofiarowanych wizerunkom". Zdanie to wypowiedziane jest z ironią.]
11 Jest gubiony bowiem (ten)* będący bez siły przez twoje poznanie, brat, dla którego Pomazaniec umarł. [* W oryginale rodzajnik, zamieniający imiesłów na rzeczownik.]
12 Tak zaś grzesząc względem braci i raniąc ich sumienie będące bez siły, względem Pomazańca grzeszycie.
13 Przeto jeśli potrawa uraża brata niego, nie zjem mięsa* na wiek**, aby nie brata mego uraziłbym***. [* Chodzi o mięso ofiarne.] [** W sensie: nigdy.] [*** W oryginale coniunctivus aoristi activi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego. Składniej: "abym nie uraził brata mego".]
1 Nie jestem wolny? Nie jestem wysłannikiem? Czyż nie Jezusa, Pana naszego ujrzałem? Nie dziełem mym wy jesteście w Panu?
2 Jeśli (dla) innych nie jestem wysłannikiem, ale (dla) was jestem, bowiem pieczęcią mego wysłannictwa wy jesteście w Panu.
3 Moja obrona (przed) mnie osądzającymi jest ta.
4 Nie - mamy swobody zjeść i
5 wypić? Nie - mamy swobody siostry* kobiety brać ze sobą, jak i pozostali wysłannicy, i bracia Pana, i Kefas? [* Siostrą nazywa autor listu chrześcijankę.]
6 Czy sam ja i Barnaba nie mamy swobody nie pracować?
7 Kto służy w wojsku (za) własny żołd kiedykolwiek? Kto sadzi winnicę i owocu jej nie je? Lub kto pasie trzodę i z mleka trzody nie je?
8 Nie według człowieka to mówię, lub i Prawo tego nie mówi?
9 W bowiem Mojżesza Prawie jest napisane: Nie nałożysz kagańca wołowi młócącemu. Czy (o) woły martwi się Bóg?
10 Czy z powodu nas całkowicie mówi? Z powodu nas bowiem zostało napisane, że powinien w nadziei orzący orać i młócący w nadziei uczestniczenia.
11 Jeśli my wam duchowe (dobra) posialiśmy, wielkie (to), jeśli my wasze cielesne (dobra) żąć będziemy?
12 Jeśli inni (w) waszym majątku uczestniczą, nie raczej my? Ale nie posłużyliśmy się swobodą tą, ale wszystko wytrzymujemy, aby nie jakiej przeszkody dalibyśmy dobrej nowinie Pomazańca*. [* Składniej: "abyśmy nie dali jakiej przeszkody dobrej nowinie Pomazańca".]
13 Nie wiecie, że (przy) poświęconych* pracujący [(te)]** z poświęconego jedzą, (ci)*** ołtarzu przy będący**** (z) ołtarzem mają udział? [* Lub: "przy ofiarach".] [** Z domyślnym rzeczownikiem: pokarmy, części.] [*** W oryginale rodzajnik, zamieniający imiesłów na rzeczownik.] [**** Składniej: "ci przy ołtarzu będący".]
14 Tak i Pan rozporządził (tym)* dobrą nowinę zwiastującym z dobrej nowiny żyć**. [* W oryginale rodzajnik, zamieniający imiesłów na rzeczownik.] [** Infinitivus zależny od "rozporządził".]
15 Ja zaś nie posłużyłem się żadnym (z) tych*. Nie napisałem zaś tego, aby tak stało się we mnie**, piękne bowiem mi raczej umrzeć niż*** (tej) chluby mej nikt (nie) uczyni pustą****. [* Domyślnie: uprawnień i przywilejów.] [** W sensie: aby objęły mnie wymienione uprawnienia i przywileje.] [*** Tu występuje anakolut. Myśl nie jest dokończona.] [**** Inne lekcje: "nikt nie uczyni pustą": "ktoś uczyni pustą": "aby ktoś uczynił pustą": "aby ktoś nie uczynił pustą": "aby ktoś nie uczynił pustą".]
16 Jeśli bowiem głoszę dobrą nowinę*, nie jest mi chlubą; (jako) konieczność bowiem (na) mnie leży; biada bowiem mi jest, jeśli nie głosiłbym dobrej nowiny**. [* W oryginale coniunctivus praesentis medii ze względu na wymogi składni okresu warunkowego, modus eventualis.] [** W oryginale coniunctivus aoristi medii ze względu na wymogi składni okresu warunkowego, modus eventualis.]
17 Jeśli bowiem z własnej woli to robiłbym*, zapłatę miałbym*; jeśli zaś nie z własnej woli, szafarzowanie powierzono mi. [* W oryginale indicativus praesentis activi ze względu na wymogi składni okresu warunkowego, modus realis.]
18 Jaka więc ma jest zapłata? Aby, głosząc dobrą nowinę, nie obciążoną kosztami położyłbym tę dobrą nowinę*, (tak by)** nie użyć swobody mej w dobrej nowinie. [* Sens: abym nie obciążył słuchaczy dobrej nowiny kosztami mego utrzymania.] [** Dosłownie: "do, ku", tworzy konstrukcję zamiarową.]
19 Wolny bowiem będąc od wszystkich, (dla) wszystkich siebie samego uczyniłem niewolnikiem, aby coraz liczniejszych pozyskałbym:
20 i stałem się (dla) Judejczyków jak Judejczyk, aby Judejczyków pozyskałbym; (dla tych)* pod Prawem jak pod Prawem, nie będąc sam pod Prawem, aby (tych) pod Prawem pozyskałbym; [* W oryginale rodzajnik z domyślnym rzeczownikiem: ludzi.]
21 (dla) nie mających Prawa jak nie mający Prawa, nie będąc nie mającym Prawa Boga, ale zgodnym z Prawem Pomazańca, aby pozyskałbym nie mających Prawa;
22 stałem się (dla) nie mających siły nie mającym siły, aby nie mających siły pozyskałbym; (dla) wszystkich stałem się wszystkim, aby w ogóle jakichś zbawiłbym.
23 Wszystko zaś czynię dla dobrej nowiny, aby współuczestnikiem jej stałbym się.
24 Nie wiecie, że - na stadionie biegnący wszyscy - biegną, jeden zaś bierze nagrodę? Tak biegnijcie, aby złapaliście*. [* W oryginale coniunctivus aoristi activi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.]
25 Każdy zaś walczący wszystko wytrzymuje: tamci więc, aby zniszczalny wieniec wzięli*. my zaś niezniszczalny. [* W oryginale coniunctivus aoristi activi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.]
26 Ja zatem tak biegnę, jak nie niejasno, tak uderzam pięściami, jak nie powietrze bijący*; [* Metafory sportowe.]
27 ale podbijam me ciało i traktuję jak niewolnika, aby nie jakoś, innym ogłosiwszy, sam niewypróbowany stałbym się.
1 Nie chcę bowiem wy nie wiedzieć*, bracia, że ojcowie nasi wszyscy pod chmurą byli i wszyscy przez morze przeszli, [* "wy nie wiedzieć" - accusativus cum infinitivo zależne od "Nie chcę". Składniej: "Nie chcę bowiem, żebyście wy nie wiedzieli".]
2 i wszyscy za Mojżeszem zostali zanurzeni* w chmurze i w morzu, [* Zob. Dz 1.5*. Inne lekcje: "zanurzyli się"; "zanurzali się".]
3 i wszyscy tę samą duchową potrawę zjedli,
4 i wszyscy ten sam duchowy wypili napój; pili bowiem z duchowej towarzyszącej skały; (tą) skałą zaś był Pomazaniec.
5 Ale nie w większości ich nabrał upodobania Bóg, usłani zostali* bowiem w pustyni. [* O martwych ciałach.]
6 Te* zaś wzorami naszymi stały się ku nie być my pożądającymi (rzeczy) złych**, jak i oni zaczęli pożądać. [* Zaimek ten obejmuje fakty wymienione przez autora listu w 10.1-5.] [** Konstrukcja accusativus cum infinitivo po przyimku. Składniej: "abyśmy nie pożądali tego, co złe".]
7 I nie bałwochwalcami stawajcie się, jak niektórzy (z) nich: jak właśnie jest napisane: Usiadł lud (by) zjeść i wypić i wstali bawić się.
8 I nie popełniajmy nierządu, jak niektórzy (z) nich popełnili nierząd i padły jednego dnia dwadzieścia trzy tysiące.
9 I nie wystawiajmy na doświadczenie Pomazańca*, jak niektórzy (z) nich doświadczyli, i przez węże byli gubieni. [* Inne lekcje: "Pana"; "Boga".]
10 I nie narzekajcie*, tak jak niektórzy (z) nich zaczęli narzekać i zostali zgubieni przez gubiciela. [* Inna lekcja: "nie narzekajmy".]
11 To zaś* dla wzoru przypadło im, napisane zostało zaś do włożenia do rozumu naszego, ku którym końce wieków przyszły. [* Inne lekcje: "To zaś wszystko"; "Wszystko zaś to".]
12 Tak że uważający, (że) stać*, niech patrzy, aby nie padł**. [* W oryginale infinitivus zależny od "uważający".] [** W oryginale coniunctivus aoristi activi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.]
13 Doświadczenie was nie wzięło*, chyba że** ludzkie; wierny zaś Bóg, który nie pozwoli wy zostać doświadczeni*** ponad co możecie, ale uczyni razem z (tym) doświadczeniem i wyjście, (by) móc**** wytrzymać. [* Inaczej: "objęło, ogarnęło".] [** mają znaczenie ustępcze.] [*** "wy zostać doświadczeni" - w oryginale accusativus cum infinitivo zależne od "nie pozwoli". Składniej: "nie pozwoli, żebyście wy zostali doświadczeni".] [**** W oryginale substantywizowany bezokolicznik. W tym wypadku oznacza on skutek. Składniej: "tak byście mogli wytrzymać".]
14 Przeto, umiłowani moi, uciekajcie od bałwochwalstwa.
15 Jak rozsądnym mówię, osądźcie wy, co mówię.
16 Kielich wysławiania, który wysławiamy, czyż nie wspólnotą jest krwi Pomazańca? Chleb, który łamiemy, czyż nie wspólnotą ciała Pomazańca jest?
17 Bo jednym chlebem, jednym ciałem wielu jesteśmy, bo wszyscy z (tego) jednego chleba uczestniczymy.
18 Patrzcie (na) Izraela według ciała*, czyż nie jedzący ofiary wspólnikami ołtarza są**? [* Chodzi o historycznych Izraelitów.] [** Składniej: "czyż jedzący ofiary nie są wspólnikami ołtarza?".]
19 Co więc mówię? Że ofiarowane wizerunkom* czymś jest? Lub że wizerunek** czymś jest? [* Chodzi o ofiary pokarmowe dla bóstw pogańskich.] [** Wizerunkami nazywa autor listu idole, posągi bóstw pogańskich.]
20 Ale że co zabijają na ofiarę, demonom i nie Bogu [zabijają na ofiarę*]; nie chcę zaś wy wspólnikami demonów stawać się**. [* Inne lekcje zamiast "co zabijają na ofiarę, demonom i nie Bogu zabijają na ofiarę": "co zabijają na ofiarę poganie, demonom i nie Bogu zabijają na ofiarę"; to samo z przestawką: "składają na ofiarę i nie Bogu": "co składają na ofiarę poganie, demonom składają na ofiarę i nie Bogu": "co składają na ofiarę, demonom składają na ofiarę i nie Bogu"; "co składają na ofiarę, demonom składają na ofiarę".] [** "wy wspólnikami demonów stawać się" - w oryginale accusativus cum infinitivo zależne od "nie chcę". Składniej: "nie chcę zaś, abyście wy stawali się wspólnikami demonów".]
21 Nie możecie kielicha Pana pić i kielicha demonów; nie możecie (w) stole Pana uczestniczyć i (w) stole demonów.
22 Czy pobudzamy do zazdrości Pana? Czy silniejsi (od) Niego jesteśmy?
23 Wszystko wolno, ale nie wszystko jest pożyteczne. Wszystko wolno, ale nie wszystko buduje.
24 Żaden (to) swoje niech szuka, ale (to) drugiego*. [* Składniej: "Żaden niech nie szuka swojego (pożytku), ale (pożytku) bliźniego".]
25 Wszystko w jatce sprzedawane jedzcie, nic (nie) osądzając z powodu sumienia,
26 Pana bo ziemia i wypełnienie jej.
27 Jeśli ktoś zaprasza was (z) niewierzących* i chcecie iść, wszystko podawane wam jedzcie, nic (nie) osądzając z powodu sumienia. [* Składniej: "Jeśli zaprasza was ktoś z niewierzących".]
28 Jeśliby zaś ktoś wam powiedział: To świątyni ofiarowane* jest, nie jedzcie z powodu tamtego, (który oświadczył), i sumienia** [* Chodzi o ofiary pokarmowe dla bóstw pogańskich.] [** Inna lekcja: "sumienia - bo Pana ziemia i wypełnienie jej".]
29 sumienia zaś mówię nie (tego) swojego, ale (tego) drugiego. Po co bowiem wolność ma jest sądzona przez inne sumienie?
30 Jeśli ja (dzięki) łasce* uczestniczę, dlaczego krzywdząco o mnie się mówi, za co ja dziękuję? [* Prawdopodobnie dativus modi.]
31 Czy to więc jecie, czy to pijecie, czy to coś czynicie, wszystko ku chwale Boga czyńcie.
32 Nie powodującymi potknięcia się i (dla) Judejczyków stawajcie się i (dla) Hellenów i (dla) (społeczności) wywołanych Boga,
33 Jak i ja w ogóle wszystkim (staram się przypodobać)*, nie szukając mojego pożytku, ale (tego)** wielu, aby zostali zbawieni***. [* Według oryginału czynność niedokonana czasu teraźniejszego od "przypodobać się".] [** W oryginale rodzajnik.] [*** Możliwe: "aby dali się zbawić". W oryginale coniunctivus aoristi passivi.]
1 Naśladowcami mymi stawajcie się, jak i ja Pomazańca.
2 Pochwalam zaś was, że wszystko me pamiętacie i jak przekazałem wam przekazy*, nabywacie. [* "przekazałem wam przekazy" - figura etymologica, "przekazy" - synonim ewangelii.]
3 Chcę zaś wy wiedzieć*, że każdego męża głową Pomazaniec jest, głową zaś kobiety mąż, głową zaś Pomazańca Bóg. [* "Chcę zaś wy wiedzieć" - w oryginale accusativus cum infinitivo zależne od "Chcę". Składniej: "Chcę zaś, żebyście wy wiedzieli".]
4 Każdy mąż modlący się lub prorokujący na głowie mając*, zawstydza głowę swą; [* Z domyślnym dopełnieniem: nakrycie.]
5 każda zaś kobieta modląca się lub prorokująca (z) nienakrytą głową zawstydza głowę swą, jednym bowiem jest i (tym) samym (z) ogoloną.
6 Jeśli bowiem nie zakrywa się kobieta, i niech się strzyże; jeśli zaś haniebne (dla) kobiety być strzyżoną i być goloną, niech zakrywa się.
7 Mąż bowiem nie powinien zakrywać sobie głowy, obrazem i wyobrażeniem* Boga będąc; kobieta zaś wyobrażeniem* męża jest. [* Znaczy także "chwała". Tu jednak raczej "wyobrażenie", jako w oryginale pochodne od "wydawać się".]
8 Nie bowiem jest mąż z kobiety, ale kobieta z męża;
9 i bowiem nie został stworzony mąż dla kobiety, ale kobieta dla męża.
10 Przez to powinna kobieta władzę* mieć na głowie z powodu zwiastunów. [* Inne lekcje: "zasłonę"; "zasłonę i władzę".]
11 Jednakże ani kobieta niezależnie od męża, ani mąż niezależnie od kobiety w Panu.
12 Jak właśnie bowiem kobieta z męża, tak i mąż przez kobietę; zaś wszystko z Boga.
13 W was samych osądźcie: Przystojne jest, (żeby) kobieta niezakryta (do) Boga modlić się*? [* "kobieta niezakryta do Boga modlić się" - w oryginale accusativus cum infinitivo zależne od "Przystojne jest". Składniej: "Przystojne jest, żeby kobieta bez osłony modliła się do Boga?".]
14 I nie natura sama naucza nas, że mąż jeśli zapuszcza włosy, brakiem szacunku jemu jest,
15 kobieta zaś, jeśli zapuszcza włosy, chwałą jej jest? Bo włos zamiast okrycia jest dany [jej].
16 Jeśli zaś ktoś uważa kłótliwy* być* my takie przyzwyczajenie nie mamy, ani (społeczności) wywołanych Boga. [* To jest, bliżej sensu etymologicznego, "taki, który lubi odnosić zwycięstwo".] [** Infinitivus zależny od "uważa". Składniej: "uważa, że jest kłótliwy".]
17 To zaś nakazując nie pochwalam, że nie ku lepszemu, ale ku gorszemu schodzicie się.
18 Najpierw bowiem schodząc się wy* w (społeczności) wywołanych, słyszę rozłamy w was być** i (w) część jakąś wierzę. [* Składniej: "gdy wy się schodzicie".] [** "rozłamy w was być" - w oryginale accusativus cum infinitivo zależne od "słyszę". Składniej: "słyszę, że rozłamy w was są".]
19 Trzeba bowiem i stronnictwa w was być*, aby [i] wypróbowani widocznymi stali się** w was. [* "stronnictwa w was być" - w oryginale accusativus cum infinitivo zależne od "Trzeba". Składniej: "Trzeba bowiem, żeby i stronnictwa w was były".] [** W oryginale coniunctivus aoristi medii ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.]
20 (Gdy schodzicie się) więc wy na (to) samo, nie jest Pańskiej Wieczerzy zjedzenie,
21 każdy bowiem własną wieczerzę wcześniej bierze w zjedzeniu, i ten łaknie, ten zaś jest pijany.
22 Czy bowiem domów nie macie na jedzenie i picie? Lub (społeczność) wywołanych Boga lekceważycie i zawstydzacie (tych)* nie mających? Co mam powiedzieć wam? Mam pochwalić was? W tym nie pochwalam. [* W oryginale rodzajnik, zamieniający imiesłów na rzeczownik.]
23 Ja bowiem przyjąłem od Pana, co i przekazałem wam, że Pan Jezus w (tej) nocy, której był wydawany, wziął chleb
24 i podziękowawszy połamał i powiedział: "To me jest ciało, (to) za was*. To czyńcie ku mojemu przypomnieniu". [* Inne lekcje: "was łamane"; "was dawane".]
25 Tak samo i kielich po spożyciu wieczerzy, mówiąc: "Ten kielich nowym przymierzem jest w mojej krwi. To czyńcie, ilekroć pilibyście*, ku mojemu przypomnieniu". [* Lub: "pić będziecie".]
26 Ilekroć bowiem jedlibyście* chleb ten i kielich pilibyście**, śmierć Pana zwiastujecie, aż do (kiedy) przyjdzie. [* Lub: "Jeść będziecie".] [** Lub: "pić będziecie".]
27 Tak że który jadłby* (ten) chleb lub piłby** (ten) kielich Pana niegodnie, winien będzie ciała i krwi Pana. [* Lub: "jeść będzie".] [** Lub: "pić będzie".]
28 Niech próbuje* zaś człowiek siebie samego i tak z [* W sensie: niech sprawdza, niech się zastanowi, niech robi rachunek sumienia.]
29 (tego) chleba niech je i z kielicha niech pije, bo jedząc i pijąc*, sąd sobie samemu je i pije, nie rozróżniając ciała**. [* Inna lekcja: "pijąc niegodnie".] [** Inne lekcje: "ciała Pana": ,,ciała Pana Jezusa"; "krwi Pana".]
30 Przez to w was wielu nie mających siły, i nieokrzepłych, i zasypiają* dość liczni. [* Synonim umierania.]
31 Jeśli zaś siebie samych rozsądzilibyśmy, nie bylibyśmy sądzeni*; [* W wierszu 11.31 mieści się okres warunkowy, modus irrealis.]
32 sądzeni zaś przez Pana jesteśmy karceni, aby nie z światem zostalibyśmy zasądzeni*. [* W oryginale coniunctivus aoristi passivi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.]
33 Tak że, bracia moi, schodząc się ku zjedzeniu, jedni drugich czekajcie*. [* Składniej: "jedni na drugich czekajcie".]
34 Jeśli ktoś łaknie, w domu niech je, aby nie ku sądowi schodzilibyście się*. (Sprawy) zaś pozostałe, jak przyjdę, rozporządzę. [* W oryginale coniunctivus praesentis medii ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.]
1 O zaś (rzeczach) duchowych, bracia, nie chcę wy nie wiedzieć*. [* "wy nie wiedzieć" - w oryginale accusativus cum infinitivo. Składniej: "nie chcę, żebyście wy nie wiedzieli".]
2 Wiecie, że gdy poganami byliście, do wizerunków*, (tych) bez głosu, jakby prowadzeni byliście (jako) uwięzieni. [* Wizerunkami nazywa autor listu idole, posągi bóstw pogańskich.]
3 Dlatego daję poznać wam, że nikt w Duchu Boga mówiący (nie) mówi: "Zaklęciem Jezus" i nikt (nie) może powiedzieć: ,,Panem Jezus", chyba że* w Duchu Świętym. [* "chyba że" nadają zdaniu sens ustępstwa.]
4 Rozdzielenia zaś darów są, (ten) zaś sam Duch;
5 i rozdzielenia służb są, i (ten) sam Pan;
6 i rozdzielenia dzieł są, (ten) zaś sam Bóg, (ten) działający wszystko w wszystkim*. [* Możliwy przekład: "we wszystkich".]
7 Każdemu zaś jest dawane uwidocznienie Ducha do - pożytku.
8 Temu - bowiem przez - Ducha jest dawane słowo mądrości, innemu zaś słowo poznania, według (tego) samego Ducha,
9 drugiemu wiara w (tym) samym Duchu, innemu zaś dary uleczeń w (tym) jednym Duchu*, [* Inne lekcje: "w tym samym Duchu"; ,,w Duchu"; bez "w tym jednym Duchu"; bez "uleczeń w tym jednym Duchu".]
10 innemu zaś dzieła mocy, innemu [zaś] prorokowanie, innemu [zaś] rozróżnienia duchów, drugiemu rody języków, innemu zaś tłumaczenie języków:
11 wszystko zaś to działa jeden i (ten) sam Duch, rozdzielający w sposób własny każdemu jak postanawia.
12 Tak jak bowiem ciało jedno jest, a członki liczne ma, wszystkie zaś (te) członki ciała, licznymi będąc, jednym są* ciałem, tak i Pomazaniec; [* W oryginale liczba pojedyncza, zgodnie z zasadą, że gdy podmiotem jest neutrum pluralis (jak właśnie tutaj), orzeczenie zazwyczaj ma formę liczby pojedynczej.]
13 i bowiem w jednym Duchu my wszyscy w jedno ciało zanurzeni zostaliśmy*, czy to Judejczycy, czy to Hellenowie, czy to niewolnicy, czy to wolni, i wszyscy jednego Ducha otrzymaliśmy do wypicia. [* O chrzcie, zob. Dz 1.5*. Możliwe inne przekłady: "zanurzyliśmy się", "zostaliśmy ochrzczeni", "przyjęliśmy chrzest".]
14 I bowiem ciało nie jest jednym członkiem, ale wieloma.
15 Jeśli powiedziałaby noga: "Ponieważ nie jestem ręką, nie jestem z (tego) ciała", (czyż)* wbrew temu nie jest z (tego) ciała? [* W oryginale: "nie".]
16 I jeśli powiedziałoby ucho: "Ponieważ nie jestem okiem, nie jestem z (tego) ciała". (czyż)* wbrew temu nie jest z (tego) ciała? [* W oryginale: "nie".]
17 Gdyby całe ciało okiem. gdzie słuch? Gdyby całe słuchem, gdzie powonienie?
18 Teraz zaś Bóg umieścił członki, (każdy z osobna z)* nich, w ciele. jak zechciał. [* W oryginale: "Jeden każdy".]
19 Gdyby zaś były* wszystkie jednym członkiem. gdzie ciało? [* "Gdyby zaś były" - w oryginale poprzednik okresu warunkowego, modus irrealis.]
20 Teraz zaś liczne członki, jedno zaś ciało.
21 Nie może zaś oko powiedzieć ręce: "Potrzeby ciebie nie mam"*, lub znowu głowa nogom: ,,Potrzeby was nie mam"**. [* Składniej: "Nie potrzebuję ciebie".] [** Składniej: "Nie potrzebuję was".]
22 Ale wiele bardziej (te) wydające się członki ciała, (że) bardziej nie mającymi siły być*, konieczne są; [W oryginale accusativus cum infinitivo zależne od ,,wydające się". Składniej: "Ale wiele bardziej te członki ciała, które, jak się wydaje, są (członkami) słabszymi".]
23 i które uważamy, (że) bardziej nieszacowne być ciała*, te szacunkiem obfitszym otaczamy i (te)** niedostojne nasze dostojność obfitszą mają, [* W oryginale accusativus cum infinitivo zależne od "uważamy". Składniej: "uważamy, że są mniej szacownymi (członkami) ciała".] [** Z domyślnym: "członki".]
24 (te)* zaś dostojne nasze nie potrzeby mają**, ale Bóg złączył ciało, (członkowi) będącemu słabszym obfitszy dawszy szacunek, [* Z domyślnym: "członki".] [** Składniej: "nie mają potrzeby" z domyślnym: otaczania ich czcią.]
25 aby nie było* rozłamu w ciele, ale (tak)** samo o siebie wzajemnie troszczyły się* członki. [* W oryginale coniunctivus praesentis activi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.] [** Razem z "samo" tworzy przysłówek.]
26 I czy to cierpi jeden członek, współcierpią wszystkie członki; czy to dostępuje chwały [jeden] członek, współradują się wszystkie członki.
27 Wy zaś jesteście ciałem Pomazańca i członkami z poszczególna.
28 I tych położył sobie Bóg w (społeczności) wywołanych najpierw (jako) wysłanników, po drugie (jako) proroków, (po) trzecie (jako) nauczycieli, następnie moce, następnie dary uleczeń, wspomożenia, sterowania, rody języków.
29 Czy wszyscy wysłannikami? Czy wszyscy prorokami? Czy wszyscy nauczycielami? Czy wszyscy mocami?
30 Czy wszyscy dary mają uleczeń? Czy wszyscy językami mówią? Czy wszyscy tłumaczą?
31 Współzawodniczcie* zaś (o) dary większe. I jeszcze w nadmiarze drogę wam pokazuję. [* Niektórzy niesłusznie widzą tu indicativus (tak również wyżej autor symboli morfologicznych): "współzawodniczycie", co z punktu widzenia formy jest możliwe. Jednak kontekst tego nie potwierdza. Koryntianom ubiegającym się o zaszczytne charyzmaty św. Paweł nakazuje ubieganie się o charyzmaty większe, a więc przede wszystkim o miłość, a także o charyzmat prorokowania i rozumienia (zob. 14.1nn).]
1 Jeśli językami ludzi mówiłbym* i zwiastunów, miłości zaś nie miałbym**, stałbym się*** spiżem brzmiącym lub cymbałami krzyczącymi a-la-la****. [* W oryginale coniunctivus praesentis activi, jako poprzednik okresu warunkowego, modus eventualis, który oznacza tu możliwość w przyszłości.] [** Tak samo jak "mówiłbym" poprzednik okresu warunkowego, modus eventualis, który oznacza tu możliwość w przyszłości.] [*** W oryginale indicativus perfecti activi, następnik okresu warunkowego, modus eventualis. Inny możliwy przekład: "stanę się".] [**** W oryginale czasownik onomatopeiczny, utworzony od wojowniczego okrzyku "a-la-la".]
2 I jeśli miałbym* prorokowanie i znałbym** tajemnice wszystkie i całe poznanie, i jeśli miałbym*** całą wiarę, tak żeby góry przestawiać, miłości zaś nie miałbym****, niczym byłbym*****. [* W oryginale coniunctivus praesentis activi, jako poprzednik okresu warunkowego, modus eventualis.] [** W oryginale coniunctivus perfecti activi, jako drugi poprzednik okresu warunkowego, modus eventualis.] [*** W oryginale coniunctivus praesentis activi, jako trzeci poprzednik okresu warunkowego, modus eventualis.] [**** Czwarty poprzednik okresu warunkowego, modus eventualis.] [***** W oryginale indicativus praesentis activi, następnik okresu warunkowego, modus eventualis. Inny możliwy przekład: "będę".]
3 I jeśli dałbym po kawałku* cały dobytek** mój, i jeśli wydałbym*** ciało me, aby chełpiłbym się****, miłości zaś nie miałbym*****, nic nie pomagałbym sobie******. [* W oryginale coniunctivus aoristi activi, jako poprzednik okresu warunkowego, modus eventualis.] [** W oryginale substantywizowany imiesłów. 13.3*** W oryginale coniunctivus aoristi activi, jako drugi poprzednik okresu warunkowego, modus eventualis.] [**** W oryginale coniunctivus aoristi medi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego. Inne lekcje: "zostałbym spalony"; "zostałoby spalone".] [***** W oryginale coniunctivus praesentis activi, jako trzeci poprzednik okresu warunkowego, modus eventualis.] [****** W oryginale indicativus praesentis medii, jako następnik okresu warunkowego, modus eventualis. Inny możliwy przekład: "pomogę sobie".]
4 Miłość jest wielkoduszna, jest łagodna miłość, nie jest zazdrosna, [miłość] nie jest chełpliwa, nie nadyma się,
5 nie jest niedostojna, nie szuka (tych)* swego, nie jest ostra**, nie liczy zła, [* Z domyślnym: dobra, sława, pożytek itp.] [** Metafora.]
6 nie raduje się z powodu niesprawiedliwości, współraduje się zaś prawdą;
7 wszystko wytrzymuje, wszystkiemu wierzy, (w stosunku do) wszystkiego ma nadzieję, (w stosunku do) wszystkiego jest wytrwała.
8 Miłość nigdy (nie) pada. Czy to zaś prorokowania będą uznane za bezużyteczne; czy to języki powstrzymane będą*; czy to poznanie będzie uznane za bezużyteczne. [* W oryginale indicativus futuri medii. Gramatyka dopuszcza jednak także sens pasywny.]
9 Z poszczególna bowiem poznajemy i z poszczególna prorokujemy;
10 kiedy zaś przyjdzie dojrzałe, (to)* z poszczególna będzie uznane za bezużyteczne. [* W oryginale rodzajnik, czyniący z wyrażenia przyimkowego "z poszczególna" rzeczownik.]
11 Gdy byłem niemowlęciem, mówiłem jak niemowlę, myślałem jak niemowlę, liczyłem jak niemowlę; gdy stałem się mężem, uznałem za bezużyteczne (te)* niemowlęcia. [* Z domyślnym: sprawy, rzeczy itp.]
12 Patrzymy bowiem teraz przez lustro w zagadce, wtedy zaś twarz na twarz; teraz poznaję z poszczególna, wtedy zaś uznam, jak i zostałem uznany.
13 Teraz zaś trwa wiara, nadzieja, miłość, trzy te; większa zaś (z) tych miłość.
1 Ścigajcie miłość, współzawodniczcie zaś (o rzeczy) duchowe, bardziej zaś, aby prorokowaliście*. [* W oryginale coniunctivus praesentis activi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.]
2 Bo mówiący językiem nie ludziom mówi, ale Bogu, nikt bowiem (nie) pojmuje, Duchem* zaś mówi tajemnice; [* Możliwy też przekład: "Duchowi".]
3 zaś prorokujący ludziom mówi budowanie, i zachętę, i pocieszenie.
4 Mówiący językiem siebie samego buduje, zaś prorokujący (społeczność) wywołanych buduje.
5 Chcę zaś wszyscy wy mówić* językami, bardziej zaś, aby prorokowaliście**; większy zaś prorokujący niż mówiący językami, chyba że*** tłumaczyłby, aby (społeczność) wywołanych budowanie wzięła. [* "wszyscy wy mówić" - w oryginale accusativus cum infinitivo zależne od "Chcę". Składniej: "Chcę zaś, żebyście wy wszyscy mówili".] [** W oryginale coniunctivus praesentis activi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.] [*** Ściślej: "oprócz"; jako ustępcze: "chyba".]
6 Teraz zaś, bracia. jeśli przyszedłbym do was. językami mówiąc, (w) czym was wspomógłbym, jeśli nie wam powiedziałbym* lub w objawieniu, lub w poznaniu, lub w prorokowaniu, lub [w] nauczaniu? [* W oryginale coniunctivus aoristi activi zgodnie z wymogami okresu warunkowego, modus eventualis. Inny możliwy przekład: "powiem". Składniej: "jeśli wam nie powiedziałbym".]
7 Przecież (te)* nieożywione głos dające: czy to aulos, czy to kitara, jeśli rozróżniania dźwiękom nie dałyby**, jak zostanie poznane (to)*** grane na aulosie lub (to) grane na kitarze? [* W oryginale rodzajnik, zamieniający przymiotnik "nieożywione" na rzeczownik.] [** W oryginale coniunctivus aoristi activi. jako orzeczenie poprzednika zdania warunkowego, modus eventualis. Inny możliwy przekład: "da".] [*** W oryginale rodzajnik, zamieniający participium na rzeczownik.]
8 I bowiem jeśli niejasny trąba głos dałaby, kto będzie się przygotowywał do wojny?
9 Tak i wy przez język jeśli nie dobrze zaznaczone słowo dalibyście, jak zostanie poznane (to)* mówione? Będziecie bowiem do powietrza mówiącymi**. [* W oryginale rodzajnik, zamieniający participium "mówione" na rzeczownik.] [** Składniej: "Będziecie bowiem mówić na wiatr".]
10 Tak liczne (na) przykład rody głosów są w świecie, i żaden bez głosu;
11 jeśli więc nie znałbym znaczenia (tego) głosu. będę dla mówiącego barbarzyńcą i mówiący do* mnie barbarzyńcą. [* Ściślej: "we".]
12 Tak i wy, gdy fanatykami jesteście duchów*, ku - budowaniu (społeczności) wywołanych szukajcie, aby obfitowaliście**. [* Metonimia charyzmatów.] [** W oryginale coniunctivus praesentis activi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.]
13 Dlatego - mówiący językiem niech się modli, aby tłumaczył*. [* W oryginale coniunctivus praesentis activi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.]
14 Jeśli [bowiem] modliłbym się językiem*, duch mój modliłby się**, zaś myśl ma bez owocu byłaby***. [* W sensie: dzięki charyzmatowi mówienia nawet niezrozumiałymi językami.] [** "Jeśli (...) modliłby się" - okres warunkowy, modus eventualis. Inny możliwy przekład: "będzie się modlił".] [*** Orzeczenie drugiego następnika okresu warunkowego. Dosłownie: "jest", tak jak w pierwszym następniku: "modli się", ale ze względu na semantykę okresu przekłada się na "byłaby" lub "będzie".]
15 Co więc jest? Będę modlił się duchem, będę modlił się zaś i myślą, będę śpiewał duchem, będę śpiewał zaś i myślą.
16 Gdyż jeśli wysławiałbyś [w] duchu, wypełniający miejsce prostaka* jak powie "Amen" na twoje dziękowanie, skoro, co mówisz, nie wie? [* W sensie: człowiek prosty, zwykły, nie obdarzony jeszcze łaskami duchowymi.]
17 Ty - bowiem pięknie dziękujesz, ale (ten) drugi nie jest budowany.
18 Dziękuję Bogu: (od) wszystkich was bardziej językami mówię;
19 ale w (społeczności) wywołanych chcę* pięć słów myślą mą powiedzieć**, aby i innych pouczyłbym***, niż dziesięć tysięcy słów w języku****. [* W sensie: wolałbym.] [** Inne lekcje zamiast "pięć słów myślą mą powiedzieć": "pięć słów w myśli powiedzieć"; "myślą mą pięć słów powiedzieć": "pięć słów powiedzieć myślą mą"; "pięć słów powiedzielibyśmy myślą mą"; "pięć słów przez myśl mą powiedzieć"; "pięć słów poprzez prawo powiedzieć".] [*** W oryginale coniunctivus aoristi activi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.] [**** W sensie: językiem niezrozumiałym.]
20 Bracia, nie dzieciątkami stawajcie się (w) umysłach, ale dla złości bądźcie niemowlętami, zaś (w) umysłach dojrzałymi stawajcie się.
21 W Prawie jest napisane, że: W innojęzycznych* i w wargach innych będę mówił ludowi temu, i ani tak usłyszą mię** mówi Pan. [* O mówiących obcymi językami.] [** Składniej: "I ani tak nie usłyszą mnie".]
22 Tak że języki ku znakowi są nie (dla) wierzących, ale (dla) niewierzących, zaś prorokowanie nie (dla) niewierzących, ale (dla) wierzących.
23 Jeśli więc zeszłaby się (społeczność) wywołanych cała na to samo i wszyscy mówiliby językami. weszliby zaś prostacy* lub niewierzący, nie powiedzą, że szalejecie? [* W sensie: ludzie prości, nie uprzywilejowani charyzmatem.]
24 Jeśli zaś wszyscy prorokowaliby, wszedłby zaś ktoś niewierzący lub prostak*, jest zawstydzany przez wszystkich, jest osądzany przez wszystkich, [* W sensie: człowiek prosty, nie uprzywilejowany charyzmatem.]
25 (te)* ukryte serca jego widoczne stają się, i tak, upadłszy na twarz, pokłoni się Bogu oznajmiając, że: "Istotnie Bóg w was jest". [* W oryginale rodzajnik. zamieniający przymiotnik "ukryte" na rzeczownik.]
26 Co więc jest, bracia? Kiedy schodzicie się*, każdy śpiew ma, nauczanie ma, objawienie ma, język ma, tłumaczenie ma**: wszystko ku budowaniu niech się staje. [* W oryginale coniunctivus praesentis medii, oznaczający powtarzanie się czynności.] [** W zdaniu tym autor listu wymienia szereg charyzmatów.]
27 Czy to językiem ktoś mówi, według dwóch albo najwięcej trzech*, i na przemian**, i jeden niech tłumaczy; [* W sensie: charyzmatyk języków może przemówić tylko w dwóch lub w trzech językach. Inne przekłady, np. BT, sugerują, że może przemówić dwóch lub trzech charyzmatyków.] [** W sensie: nie dwoma lub trzema językami na raz, lecz każdym oddzielnie, dosłownie: "część", a także "kolej" na coś.]
28 jeśli zaś nie byłoby tłumacza, niech milczy w (społeczności) wywołanych, sobie samemu zaś niech mówi i Bogu.
29 Prorocy zaś dwóch lub trzech niech mówią i inni niech rozróżniają;
30 jeśli zaś innemu zostałoby objawione siedzącemu, (ten) pierwszy niech milczy.
31 Możecie bowiem pojedynczo* wszyscy prorokować, aby wszyscy uczyli się** i wszyscy byli zachęcani***, [* Bardziej dosłownie: "według jednego", czyli "po jednym".] [** W oryginale coniunctivus praesentis activi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.] [*** W oryginale coniunctivus praesentis passivi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.]
32 i duchy proroków prorokom są podporządkowane;
33 nie bowiem jest niepokoju Bóg, ale pokoju. Jak w wszystkich (społecznościach) wywołanych świętych,
34 kobiety w (społecznościach) wywołanych niech milczą, nie bowiem jest pozwalane im mówić; ale niech będą podporządkowane, jak i Prawo mówi.
35 Jeśli zaś coś nauczyć się chcą, w domu własnych mężów niech dopytują się, hańbiące bowiem jest dla kobiety mówić w (społeczności) wywołanych*. [* O Kościele, zob. 1.2*. Niektóre starożytne rękopisy i wydania umieszczają wiersze 34-35 po wierszu 40.]
36 Czy od was słowo Boga wyszło, lub do was samych przyszło?
37 Jeśli ktoś uważa prorokiem być lub duchowym*, niech uznaje, co piszę wam, że Pana jest przykazanie**; [* Prawdopodobnie w sensie: charyzmatykiem, natchnionym przez Ducha.] [** Inne lekcje zamiast "jest przykazanie": "przykazanie jest"; "są przykazania"; "przykazania są"; "przykazania Pana są".]
38 jeśli zaś ktoś nie poznaje, nie jest poznawany*. [* Inne lekcje: "nie był poznawany"; "nie poznawajcie"; "niech nie będzie poznawany".]
39 Tak że, bracia [moi], współzawodniczcie (?) prorokowanie* i mówić nie zabraniajcie językami**. [* W oryginale substantywizowany bezokolicznik.] [** Inne lekcje zamiast "mówić nie zabraniajcie językami": "mówić nie zabraniajcie w językach"; "mówić w językach nie zabraniajcie": "mówić językami nie zabraniajcie": "mówić językiem niech nie zabrania".]
40 Wszystko zaś dostojnie i według porządku niech się staje*. [* Niektóre starożytne rękopisy i wydania umieszczają po wierszu 40 wiersze 34-35.]
1 Daję poznać zaś wam, bracia, (tę) dobrą nowinę, którą ogłosiłem dobrą nowinę* wam, którą i przyjęliście, w której i stanęliście, [* "dobrą nowinę, którą ogłosiłem dobrą nowinę" - swoisty accusativus biernika wewnętrznego, czyli figura etymologica.]
2 przez którą i zbawiani jesteście, jakim słowem ogłosiłem dobrą nowinę wam, jeśli nabywacie*, chyba że** płocho uwierzyliście. [* Trzeba zastosować inwersję: "jeśli nabywacie (dobrą nowinę) taką, jakim słowem ogłosiłem dobrą nowinę".] [** partykuły oznaczające ustępstwo.]
3 Przekazałem bowiem wam w pierwszych*, co i przyjąłem, że Pomazaniec umarł za grzechy nasze według Pism, [* W sensie: na początku, przede wszystkim.]
4 i że został pogrzebany, i że jest wskrzeszony dnia trzeciego według Pism,
5 i że dał się widzieć Kefasowi, potem (tym)* Dwunastu; [* W oryginale rodzajnik. służący do substantywizacji liczebnika "Dwunastu".]
6 następnie dał się widzieć ponad pięciuset braciom na raz, z których większość trwa* aż do teraz, niektórzy zaś zasnęli**; [* Inaczej: żyje.] [** Zamiast: umarli.]
7 następnie dał się widzieć Jakubowi, potem wysłannikom wszystkim;
8 na ostatek zaś wszystkich jakby (poronionemu)* dał się widzieć i mnie. [* W oryginale rzeczownik. Można by przetłumaczyć na: "popłodkowi".]
9 Ja bowiem jestem (tym) najmniejszym (z) wysłanników, który nie jestem dość duży (by) być nazywany wysłannikiem, dlatego że zacząłem prześladować (społeczność) wywołanych Boga;
10 łaską zaś Boga jestem, czym jestem, i łaska Jego, (ta) względem mnie, nie pusta stała się, ale obficiej (od) nich wszystkich trudziłem się, nie ja zaś, ale łaska Boga. [(ta)] ze mną*. [* Inna lekcja zamiast "ta ze mną": "ta względem mnie".]
11 Czy to więc ja, czy to tamci. tak ogłaszamy i tak uwierzyliście.
12 Jeśli zaś Pomazaniec jest ogłaszany, że z martwych jest wskrzeszony, jak mówią w was niektórzy, że powstanie martwych nie jest*? [* Składniej: "że nie ma powstania martwych".]
13 Jeśli zaś powstanie martwych nie jest, ani Pomazaniec jest wskrzeszony,
14 jeśli zaś Pomazaniec nie jest wskrzeszony, puste wtedy i ogłaszanie nasze, pusta i wiara wasza*. [* Inna lekcja: "nasza".]
15 Znalezieni bylibyśmy* zaś i kłamliwymi świadkami Boga, że zaświadczyliśmy przeciw Bogu, że wskrzesił Pomazańca, którego nie wskrzesił, jeśli właśnie wtedy martwi nie są wskrzeszani. [* W oryginale indicativus praesentis passivi, choć z punktu widzenia formy może to być także indicativus imperfecti passivi. Ta druga możliwość wydaje się bardziej prawdopodobna. Indicativus praeteriti może oznaczać czynność nierzeczywistą, dlatego proponujemy przekład: "Znalezieni bylibyśmy".]
16 Jeśli bowiem martwi nie są wskrzeszani, ani Pomazaniec jest wskrzeszony,
17 jeśli zaś Pomazaniec nie jest wskrzeszony, czcza wiara wasza, jeszcze jesteście w grzechach waszych.
18 Wtedy i (ci)*, którzy zasnęli w Pomazańcu, ulegli zgubie. [* W oryginale rodzajnik, służący do substantywizacji.]
19 Jeśli w życiu tym w Pomazańcu mamy nadzieję* jedynie, bardziej godnymi litości (od) wszystkich ludzi jesteśmy. [* W oryginale opisowa forma indicativus perfecti activi.]
20 Teraz zaś Pomazaniec jest wskrzeszony z martwych, pierwocina (tych)*, (którzy zasnęli). [* W oryginale rodzajnik. służący do substantywizacji.]
21 Skoro bowiem przez człowieka śmierć, i przez Człowieka powstanie martwych.
22 Jak właśnie bowiem w Adamie wszyscy umierają, tak i w Pomazańcu wszyscy zostaną ożywieni.
23 Każdy zaś w własnym szyku*: pierwocina- Pomazaniec, następnie (ci)** Pomazańca w*** przybyciu Jego; [* Metafora wojskowa.] [** Z jakimś domyślnym określeniem, np. "należący" do Pomazańca.] [*** "w" - czasowe: "w czasie".]
24 potem koniec, kiedy przekaże* królestwo Bogu i Ojcu, kiedy uzna za bezużyteczne* każde panowanie, i każdą władzę, i moc. [* W oryginale coniunctivus futuryczny w zdaniach czasowych.]
25 Trzeba bowiem On królować*, aż do kiedy położy wszystkich nieprzyjaciół pod nogami Jego. [* "On królować" - w oryginale accusativus cum infinitivo zależne od "trzeba". Składniej: "trzeba bowiem, żeby On królował".]
26 Ostatnim nieprzyjacielem jest uznawanym za bezużyteczną śmierć,
27 wszystko bowiem podporządkował pod - nogi Jego. Kiedy zaś powie*, że wszystko jest podporządkowane, jawne, że oprócz (Tego)**, (który podporządkował) Mu wszystko. [* W oryginale coniunctivus futuryczny w zdaniu czasowym.] [** W oryginale rodzajnik. użyty do substantywizacji imiesłowu.]
28 Kiedy zaś zostanie podporządkowane* Mu - wszystko, wtedy [i] sam Syn zostanie podporządkowany (Temu)**, (który podporządkował) Mu wszystko, aby był*** Bóg wszystkim w wszystkim****. [* W oryginale coniunctivus futuryczny w zdaniu czasowym.] [** W oryginale rodzajnik użyty do substantywizacji imiesłowu.] [*** W oryginale coniunctivus praesentis activi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.] [**** Możliwy przekład: "wszystkich".]
29 Gdyż co uczynią (ci)* zanurzający się** za - martwych? Jeśli całkowicie martwi nie są wskrzeszani, dlaczego i zanurzają się*** za nich? [* W oryginale rodzajnik, użyty do substantywizacji imiesłowu.] [** O chrzcie, zob. Dz 1.5*. Możliwy przekład: "zanurzani".] [*** O chrzcie, zob. Dz 1.5*. Możliwy przekład: "są zanurzani".]
30 Dlaczego i my narażamy się cały czas?
31 Co dzień umieram, na (tę) waszą dumę, [bracia,] którą mam w Pomazańcu Jezusie, - Panu naszym!
32 Jeśli na wzór niewolnika* walczyłem z dzikimi zwierzętami w Efezie, jaka mi korzyść? Jeśli martwi nie są wskrzeszani, zjedzmy i wypijmy, jutro bowiem umieramy. [* Lub: "człowieka".]
33 Nie łudźcie się: "Niszczą obyczaje łagodne towarzystwa* złe". [* Lub: "rozmowy".]
34 Ocknijcie się sprawiedliwie i nie grzeszcie, brak poznania bowiem Boga niektórzy mają. Na zawstydzenie wam mówię.
35 Ale powie ktoś: "Jak są wskrzeszani martwi? Jakiemu zaś ciału przychodzą?"
36 Nierozsądny! Ty co siejesz, nie jest ożywiane, jeśli nie umrze*. [* W oryginale coniunctivus aoristi activi jako orzeczenie poprzednika okresu warunkowego, modus eventualis. Możliwy przekład: "nie będzie ożywione, jeśli nie umrze".]
37 I co siejesz, nie ciało, (to) mające się stać, siejesz, ale nagie ziarno na przykład* zboża lub czegoś (z) pozostałych. [* konstrukcja właściwa dla czasownika.]
38 zaś Bóg daje mu ciało jak zechciał, i każdemu (z) nasion własne ciało.
39 Nie każde ciało tym samym ciałem, ale inne ludzi, inne zaś ciało bydląt, inne zaś ciało ptaków, inne zaś ryb.
40 I ciała niebieskie, i ciała ziemskie, ale inna (tych) niebieskich chwała, inna zaś (ta) (tych) ziemskich.
41 Inna chwała słońca, i inna chwała księżyca, i inna chwała gwiazd, gwiazda bowiem (od) gwiazdy różni się w chwale.
42 Tak i powstanie martwych. Jest siane w zniszczeniu, jest wskrzeszane w niezniszczalności;
43 jest siane w braku szacunku, jest wskrzeszane w chwale; jest siane w bezsile, jest wskrzeszane w mocy;
44 jest siane ciało zmysłowe, jest wskrzeszane ciało duchowe. Jeśli jest ciało zmysłowe, jest i duchowe.
45 Tak i jest napisane: Stał się pierwszy człowiek, Adam ku duszy żyjącej; ostatni Adam ku duchowi ożywiającemu.
46 Ale nie pierwsze (to) duchowe. lecz (to) zmysłowe, następnie (to) duchowe.
47 (Ten) pierwszy człowiek z ziemi, gliniany, (ten) drugi Człowiek* z nieba. [* Inne lekcje: "Pan": "Człowiek, Pan"; "człowiek duchowy"; bez "Człowiek".]
48 Jaki (ów) gliniany, tacy i (ci) gliniani, i jaki (ów) Niebieski. tacy i (ci) niebiescy.
49 I jak zaczęliśmy nosić obraz (tego) glinianego, zaczniemy nosić* i obraz (Tego) Niebieskiego. [* Inna lekcja: "ponieśmy".]
50 To zaś mówię, bracia, że ciało i krew królestwa Boga dostać w udziale nie może, ani zniszczenie niezniszczalności (nie) dostaje w udziale.
51 Oto tajemnicę wam mówię: "wszyscy nie zaśniemy*, wszyscy zaś zostaniemy zmienieni"**, [* Inaczej: "umrzemy".] [** Inne lekcje zamiast "nie zaśniemy, wszyscy zaś zostaniemy zmienieni": "nie zaśniemy, nie wszyscy zaś zostaniemy zmienieni": "więc zaśniemy, nie wszyscy zaś zostaniemy zmienieni"; "zaśniemy, nie wszyscy zaś zostaniemy zmienieni".]
52 w momencie, w rzucie oka, w ostatniej trąbie, zatrąbi bowiem, i martwi zostaną wskrzeszeni (jako) niezniszczalni, i my zostaniemy zmienieni.
53 Trzeba bowiem, (żeby) zniszczalne to wdziać na siebie* niezniszczalność, i umieralne to. (żeby) wdziać na siebie* nieśmiertelność. [* W oryginale infinitivus w składni accusativus cum infinitivo, zależnej od "trzeba".]
54 Kiedy zaś zniszczalne to wdzieje na siebie* niezniszczalność i umieralne to wdzieje na siebie* nieśmiertelność**, wtedy stanie się słowo, (to) napisane: Pochłonięta została śmierć ku zwycięstwu. [* "wdzieje na siebie" - w oryginale coniunctivus futuryczny.] [** Inne lekcje zamiast "Kiedy zaś zniszczalne to wdzieje na siebie niezniszczalność i umieralne to wdzieje na siebie nieśmiertelność": zamiast "niezniszczalność" jest "nieśmiertelność"; "kiedy zaś śmiertelne to wdzieje na siebie nieśmiertelność i zniszczalne to wdzieje na siebie niezniszczalność": "kiedy zaś śmiertelne to wdzieje na siebie nieśmiertelność".]
55 Gdzie twe, śmierci, zwycięstwo? Gdzie twój, śmierci, kolec*? [* Inne lekcje zamiast "zwycięstwo? Gdzie twój, śmierci, kolec?": "zwycięstwo? Gdzie twój, grobie kolec?"; "kolec? Gdzie twe, śmierci, zwycięstwo? "kolec? Gdzie twe, grobie, zwycięstwo?".]
56 (Tym) zaś kolcem śmierci grzech, zaś mocą grzechu Prawo;
57 zaś Bogu wdzięczność dającemu nam zwycięstwo przez Pana naszego, Jezusa Pomazańca.
58 Tak że, bracia moi umiłowani, utwierdzeni stawajcie się, niewzruszeni, obfitujący w dziele Pana każdej chwili, wiedzący, że trud wasz nie jest pusty w Panu.
1 O zaś zbiórce, (tej) na świętych: jak właśnie rozporządziłem (społecznościom) wywołanych Galacji, tak i wy uczyńcie.
2 Na pierwszy (dzień) tygodnia każdy (z) was u siebie samego niech kładzie, gromadząc co coś, jeśli dobrze (mu) się wiedzie, aby nie, kiedy przyjdę*, wtedy zbiórki stawały się**. [* W oryginale coniunctivus futuryczny w zdaniu czasowym.] [** W oryginale coniunctivus praesentis medii w zdaniu zamiarowym.]
3 Kiedy zaś przybędę*, których wypróbujecie, przez listy tych poślę odnieść dar wasz do Jerozolimy; [* W oryginale coniunctivus futuryczny w zdaniu czasowym.]
4 jeśli zaś godne będzie i ja iść, razem ze mną pójdą.
5 Przyjdę zaś do was, kiedy Macedonię przejdę*, Macedonię bowiem przechodzę. [* W oryginale coniunctivus futuryczny w zdaniu czasowym.]
6 Przy was zaś może będę przebywał, lub i przezimuję, aby wy mię wyprawiliście*, gdzie** jeśli pójdę***. [* W oryginale coniunctivus aoristi activi w zdaniu zamiarowym.] [** Przysłówek utworzony z genetivus zaimka względnego.] [*** W oryginale coniunctivus futuryczny w poprzedniku okresu warunkowego, modus eventualis.]
7 Nie chcę bowiem was teraz w przejściu zobaczyć*, mam nadzieję bowiem czas jakiś zatrzymać się przy was, jeśli Pan pozwoli**. [* Możliwy przekład: "Nie chcę bowiem, żebyście wy teraz w przejściu zobaczyli".] [** W oryginale coniunctivus aoricti activi jako orzeczenie poprzednika okresu warunkowego, modus eventualis.]
8 Zatrzymam się zaś w Efezie aż do Pięćdziesiątnicy,
9 drzwi bowiem mi otwarły się wielkie i sprawne, a będący przeciwnymi liczni.
10 Jeśli zaś przyjdzie* Tymoteusz, patrzcie, aby bez bojaźni stał się** przy was, bowiem pracę Pana pracuje*** jak i ja. [* W oryginale coniunctivus aoricti activi jako orzeczenie poprzednika okresu warunkowego, modus eventualis.] [** W oryginale coniunctivus aoricti medii ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.] [*** "pracę Pana pracuje" - accusativus biernika wewnętrznego, figura etymologica.]
11 (Niech) nie ktoś więc go za nic ma*. Wyprawcie zaś go w pokoju, aby przyszedł** do mnie. Czekam bowiem go z braćmi. [* Składniej: "Niech nikt więc nie ma go za nic".] [** W oryginale coniunctivus aoristi activi ze względu na wymogi składni zdania zamiarowego.]
12 O zaś Apollosie, (tym) bracie: Wielce zachęciłem go, aby przyszedł* do was z braćmi. I w ogóle nie było wolą, aby teraz przyszedł*. Przyjdzie zaś, kiedy będzie miał dobrą porę**. [* W oryginale coniunctivus aoricti activi w zdaniu zamiarowym.] [** W oryginale coniunctivus futuryczny w zdaniu czasowym.]
13 Czuwajcie, trwajcie w wierze, bądźcie mężami, bądźcie silni.
14 Wszystko wasze w miłości niech się staje.
15 Zachęcam zaś was, bracia: Znacie dom* Stefanasa, że jest pierwociną Achai i do służby świętym uszykowali siebie samych; [* Chodzi o wszystkich jego mieszkańców, wolnych i niewolników.]
16 aby i wy byliście podporządkowani* takim i każdemu współpracującemu i trudzącemu się. [* W oryginale coniunctivus praesentis passivi (lub medii) w zdaniu zamiarowym.]
17 Raduję się zaś z powodu przybycia Stefanasa, i Fortunata, i Achaika, bo wasz brak ci wypełnili,
18 pokrzepili bowiem mego ducha i (tego) waszego. Uznawajcie więc takich.
19 Pozdrawiają was (społeczności) wywołanych Azji. Pozdrawia was w Panu wielce Akwila i Pryscylla razem z (tą) w domu ich (społecznością) wywołanych.
20 Pozdrawiają was bracia wszyscy. Pozdrówcie jedni drugich przez pokochanie święte.
21 Pozdrowienie moją ręką Pawła.
22 Jeśli ktoś nie kocha Pana. niech będzie zaklęciem. Marana tha*. [* Transliteracja wyrażenia aramejskiego. Znaczenie: "Pan przychodzi" lub "Przyjdź, nasz Panie".]
23 Łaska Pana Jezusa z wami.
24 Miłość ma z wszystkimi wami w Pomazańcu Jezusie*. [* Inne lekcje: "Jezusie. Amen"; "Jezusie, Panu naszym. Amen"; "Jezusie. Niech się stanie, niech się stanie"; "Amen" bez "w Pomazańcu Jezusie".]