<h4>1</h4>
<p><sup>1</sup> Ísu Káráísitina akúniꞌa uráan-kwasai. Ísu aíkwáꞌnáma Tévítimani. Tévíti aíkwáꞌnáma Ááváramumani.<p/>
<p><sup>2</sup> Ááváramu Áísákaamba marankówana<p/>Áísáka Yákópomba marankówana<p/>Yákópo Yúta-iyai áváráwáínónda matinkówana<p/> 
<p><sup>3</sup> Yúta Pérésinte Sáraante matínkaraimba<br/>tinówa Témamani.<p/>Pérési Éséronimba marankówana<p/>Éséroni Árámumba marankówana<p/> 
<p><sup>4</sup> Árámu Ámínátapamba marankówana<p/>Ámínátapa Násonimba marankówana<p/>Násoni Sáómonimba marankówana<p/> 
<p><sup>5</sup> Sáómoni Póásimba maránkaraimba<br/>anówa Áréꞌapimani.<p/>Póási Ópétimba maránkaraimba<br/>anówa Árútimani.<p/>Ópéti Yésimba marankówana<p/> 
<p><sup>6</sup> Yési Tévítimba marankówana<p/>Tévíti kárákwiyi-iꞌa uráiwai Sórómonimba<br/>maránkaraimba anówana aiva-kwánkó áwíꞌa<p/>Yúráya úwana naaén-kwamba Tévítimani.<p/> 
<p><sup>7</sup> Sórómoni Áríyapoamumba marankówana<p/>Áríyapoamu Ápáísaamba marankówana<p/>Ápáísaa Ésaamba marankówana<p/> 
<p><sup>8</sup> Ésaa Yíósavatimba marankówana<p/>Yíósavati Yórámumba marankówana<p/>Yórámu Ásáyaamba marankówana<p/> 
<p><sup>9</sup> Ásáyaa Yótámumba marankówana<p/>Yótámu Éꞌásaamba marankówana<p/>Éꞌásaa Ésékayaamba marankówana<p/> 
<p><sup>10</sup> Ésékayaa Mánásaamba marankówana<p/>Mánásaa Émósimba marankówana<p/>Émósi Yósáyaamba marankówana<p/> 
<p><sup>11</sup> Yósáyaa Yékónaya-iyai áváráwáínónda matinkówasa minkánáávímbá Pépíróni-naopakewai Ísareri-kwaasi tayíꞌmaesa Pépírónivaꞌa ándávaꞌa mátínkaraawe. 
<p><sup>12</sup> Pépírónivaꞌa mátínkó-kanaavimba<p/>Yékónaya Síátiomba marankówana<p/>Síátio Sérápápeomba marankówana<p/> 
<p><sup>13</sup> Sérápápeo Ápáyatimba marankówana<p/>Ápáyati Éráyakimumba marankówana<p/>Éráyakimu Ésomba marankówana<p/> 
<p><sup>14</sup> Éso Sétókomba marankówana<p/>Sétóko Ékímumba marankówana<p/>Ékímu Éráyatimba marankówana<p/> 
<p><sup>15</sup> Éráyati Éríesaamba marankówana<p/>Éríesaa Mátánaamba marankówana<p/>Mátánaa Yákópomba marankówana<p/> 
<p><sup>16</sup> Yákópo Yósépimba marankówana<p/>Yósépi Máríyaamba awaikó úwana Máríyaa Ísumba anówamani. Ísuntavesa Áánútu usásinankaiwaiye sésa Káráísitiye kwésewe. 
<p><sup>17</sup> Ááváramumo máyonkaꞌa sísamaivakemba éíyaimba kumbaimái-kwaasi 14 kwaasi agáyówasa Tévítimo paárurenamo máyonkaꞌa sísamaivakemba éíyaimba kumbaimái-kwaasi 14 kwaasi agáyówasa Pépírónivakewai tayíꞌmaesa Pépírónivaꞌa ándávaꞌa mátínkarowasa máyón-kanaavimba sísamaivakemba éíyaimba kumbaimái-kwaasi 14 kwaasi agáyówana minkáꞌá Máríyaa Ísu Káráísitimba maránkaraiye. Ísumba maránkarain-kwasai. 
<p><sup>18</sup> Ísu Káráísitimba marankómba maará uráiye. Ísu anówamba Yósépinkaꞌa siváúmaresa ítámakowana Yósépi íma kwesé kurónkaꞌa ámúꞌa paáruraiye. Áánútun-amanko ámúꞌa paárumankarowana 
<p><sup>19</sup> awaikó kaweꞌá kwéuwai séna kwaási túrankaꞌa aiꞌmáráanana Máríyaa aigaeyávéna iváímpoꞌa aúpáꞌá aiꞌmátuwanaumne-imayaa uráiye. 
<p><sup>20</sup> <br/>mirá imáyáama kwéena aún-kwáyowana Ísóigona kwayóꞌnákó kwíyómpakewai kaainampáꞌá simámena séna Yósépiyo Tévítin-andaraken-kwaasi óne. Máríyaamo ámúꞌo káúvímba Áánútun-amankowe suꞌmai ámúꞌa kauwánkáímba po kwembá úwoi mayáníyompo íma ááꞌa kaíno. 
<p><sup>21</sup> iyámpóímo marankánímba áwíꞌa Ísuwe simámiyo siráiye. mináwíkóná ááimba kwená kwaási sáwí-imayaaomo tátokaimpinkemba iyátinkaniye siráiye. 
<p><sup>22</sup> <br/>naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakowai sirónkaꞌa póna mirán-tántááꞌá paáruraiye. 
<p><sup>23</sup> kwemá agaimaréna séna<br/>moórá-inaamarugo kwaaí íma mairéna ámúꞌa<br/>kaumái iyámpói marankáínasa miníyámpóígó<p/>áwíꞌa Émániyueriye sénááowe agaimaréna siráimba mináwíkóná ááimba Áánútu keséya máyáiye siráiye. 
<p><sup>24</sup> Yósépi aúvínké usásinena Ísóigona kwayóꞌnákó kwíyómpakewai siróntemba awainínkómbá mairéna 
<p><sup>25</sup> íma kwesé kúmba úwoi ména kárákwirowana iyámpói marankówana Ísuwe séna áwíꞌa tamánkaraiye. aaváúmó usópaken-kwaasi taawánaraan-kwasai.<p/>
<h4>2</h4>
<p><sup>1</sup> Yútiyaa-maravaken-kawaanako áwíꞌa Éróti máyon-kanaavimba Pétáremu-naopaꞌa Máríyaa Ísumba maránkarowasa némpakemba aaváúmó usópaken-kwaasi kawer-ímáyáágwárá-kwáásí teémesa Yérúsaremu-naopaꞌa tésa 
<p><sup>2</sup> sésa Yútaa-kwaasiraꞌa kárákwiyinine sénamo maránkáín-iyampoi náávara ánkaraao. aaváúmó usaipáꞌá méta awánáúndaya moórá-oꞌa paárisata awánéta séta iyámpói maránkaraimba póta awánéta kwenáwíꞌa mósá maránáe séta teémeta túne siráawe. 
<p><sup>3</sup> <br/>suwaná marará-káwáánákó Éróti mináímbá isówana arunkó sáwíꞌa úwasa Yérúsaremu-naopakewaigwaraꞌa ísówana tirunkó sáwíꞌa úwana 
<p><sup>4</sup> Éróti mono-káwáá-kwáásíyé ámáámba sun-kwáásíyé tááyowasa torupamái máyówana séna Áánútu aiꞌmaráníwaimba Káráísitimba marankánímba náávara ankáníyo súwasa 
<p><sup>5</sup> sésa Yútiyaa-maravaꞌa Pétáremu-naopaꞌa ankáníye. Áánútun-aai simátímakowai agaimaréna séna<p/> 
<p><sup>6</sup> Yútiyaa-maravaꞌa Pétáremu-naopaken-kwaasiyono. Yútiyaa-maravaꞌa kárákwiraawaivimba kentí naaópaꞌo kárákwiraawai íma tínaaempaꞌa máyáawe. kentí naaópakemba moóráwai paárurena kesí kwaási Ísareri-kwaasiraꞌa kaweꞌá umái kárákwiyiniye agaimaréna siráiye suwaná 
<p><sup>7</sup> Éróti iséna aaváúmó usópaken-kwaasi aúpáꞌá tááyowasa tuwaná tísaa ena séna nósa-tawai minóꞌá paárisara awánaraao súwasa simámúwana 
<p><sup>8</sup> Éróti séna Pétáremuvaꞌa miníyámpóí koavakáá-umai awánéꞌa tasimásimiyaꞌa kesé kuréꞌa kwenáwíꞌa mósá máráano súwasa 
<p><sup>9</sup> isésa kumbá aaváúmó usópaꞌo mésamo awánaraan-oꞌa awánowana minókómá aivaꞌá kwégwena miníyámpóímó máyonkaꞌa kogwaúwasa 
<p><sup>10</sup> ávááraumai aamoí ésa 
<p><sup>11</sup> mindáúmpáꞌá iyésa anówante miníyámpóíyé tuwánésa kívairesa miníyámpóígó áwíꞌa mósá marésa unáámbá óin-tokésa kawe-tántááꞌá kóri-ontamba óimai amésa kawer-úmúmbó ií-yántááꞌá óimai amésa áséi-kwiyum-basawenkwaraꞌa óimai ámakaawe. 
<p><sup>12</sup> ámatuwesa tuún-kwáúwana Áánútu kaainampáꞌá simátimena séna Érótimba íma kosimáméro súwasa óꞌon-ampakemba kentí naaópaꞌa kóuraawe. Ísumba áíꞌmaesarai Ísípivaꞌa kurááyan-kwasai. 
<p><sup>13</sup> <br/>kóúwana kwíyómpakemba Ísóigona kwayóꞌnákómbá Yósépi kaainampáꞌá awánówana séna Éróti miníyámpóí tuvuwíndayavena kwéavakaa-ivo usásine anówante miníyámpóíyé tíꞌmae Ísípi-maravaꞌa koménaꞌa aáno simáméꞌa áíꞌmae tiyó sénaumne súwana 
<p><sup>14</sup> mindóꞌwáámbá usásinena anówante miníyámpóíyé tíꞌmaena Ísípi-maravaꞌa kwémena 
<p><sup>15</sup> miváꞌá komáyowana Éróti pukáiye. naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakowai sirónkaꞌa póna mirá uráiye. kwemá agaimaréna séna Ísóigo séna<p/>Ísípi-maravakemba kesáánimba máyainaꞌa<p/>ááyaanana koyauweráníye siráiye agaimaréna sirónkaꞌa póna mirá uráiye. iyámpói tínkankaan-kwasai. 
<p><sup>16</sup> Éróti awánómba aaváúmó usópaken-kwaasi kampaꞌá simáuwesa kóúwana Éróti arunkó áyámba úwana aaváúmó usópaken-kwaasi simámakon-aintavaiye oꞌá paáruraiyemo sirón-aintavaiye imáyáa éna évakarawai tiꞌmaréna séna Pétáremu-naor-ayampaꞌ-naopimpaꞌa kaer-ímó ten-íyámpóíyé ímo kaer-ímó tarén-iyampoiye tivakáá-umai tínkantuwaaro súwasa mirá uráawe. 
<p><sup>17</sup> <br/>naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakowai áwíꞌa Yérémaya sirónkaꞌa póna mirá uráiye. kwemá agaimaréna séna<p/> 
<p><sup>18</sup> Áráma-kwaasi ávááraumaimo iviꞌó taráamba ísaraawe. Áréseo aísaavutantamba uráan-kwaasi miwítí iyámpóíyavesa iviꞌá taawasá iyámpóímo pukáantavesa timambá aráápamai tínkaraawasa úwoi iviꞌá támae iráawe agaimaréna siráiye. Ísípivakemba tiráin-kwasai. 
<p><sup>19</sup> Éróti puwúmba Yósépi Ísípi-maravaꞌa ména kwíyómpakemba Ísóigona kwayóꞌnákómbá kaainampáꞌá awánówana séna 
<p><sup>20</sup> miníyámpóígómbá tuvuwónáe sen-kwáásí áꞌa púwóvo usásine anówante miníyámpóíyé tíꞌmae Ísareri-maravaꞌa kwaaó súwana 
<p><sup>21</sup> usásinena awainínkónte ááninkonte tíꞌmaena Ísareri-maravaꞌa kúmba 
<p><sup>22</sup> Éróti ááninko áwíꞌa Ákéreasi kwemá avowáná anondá Yútiyaa-ayampaꞌa kawáá-máyáí kwémayowana Yósépi iséna mináyámpáꞌó koménintavena inkaisúwana kaainampáꞌá Áánútu simámuwana Káríri-ayampaꞌa 
<p><sup>23</sup> Násáreti-naopaꞌa tíꞌmaena koméraiye. naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakowai sirónkaꞌa póna mirá uráiye. kwemá Ísuntavena séna<p/>Násáretivaken-kwaasiye sénááowe agaimaréna sirónkaꞌa póna mirá uráiye.<p/>
<h4>3</h4>
<p><sup>1</sup> minkánáávímbá moóráwai áwíꞌa Yóni ména nombá pétinkowai póna Yútiyaa-maravaꞌa kúmba kavóná-maravaꞌa koména simátimena séna 
<p><sup>2</sup> Áánútu kwená kwaási kawááimba ááimba kwéasaivo kentí sáwí-imayaa tuwéꞌa Áánútumpaꞌa teró simátímaꞌmae iráiye. 
<p><sup>3</sup> naaóváꞌá Yóni íma máyonkaꞌa Áánútun-aai simátímakowai áwíꞌa Áísáya Yónimo paárinintavena imáyáa éna agaimaréna séna<br/>moóráwai kavóná-maravaꞌa ména aayamáírakemba séna Ísóigona aambá kwirankánááomba kwená aambá arupí íyana minámpáꞌá kwíno Áísáya agaimaréna sirónkaꞌa póna Yóni paárúwana mináímbá paáruraiye. 
<p><sup>4</sup> Yóni póígo áwíꞌa káámeri kwená áyáú-kwatoi iréna aúwarasinei ámúranda uréna aꞌnóríné kwantáámíkóná aúwé mintóné suꞌmai kwénena 
<p><sup>5</sup> aaí simátímaꞌmae iyúwasa Yérúsaremu-naopaken-kwaasiye Yútiyaa-ayampaken-kwaasiye Yóntáni-nonkona menávápákéné maanávápákén-kwáásíyé miráumai kwaási tóyo ésa 
<p><sup>6</sup> sáwíꞌo uráamba paárumai avoraꞌá simámúwana Yóni Yóntáni-nompimba nombá pétinkaraiye. 
<p><sup>7</sup> Yóni nombá pétinkena awánómba ámáán-kawaa-kwaasiye Sátúsi-monor-aimbo sun-kwáásíyé sáwívaꞌa nombó pétinkanintavesa kwenópaꞌa tóyo uwaná simátimena séna iyánkó póígon-araaꞌan-owe. Áánútu kentí sáwí-meyamba timínívo nááwa simátímísara iséra inkaiséra kwéteo. 
<p><sup>8</sup> kentí sáwí-mayai tuwéꞌo Áánútumpaꞌo téꞌo éꞌa kaweꞌ-máyáí máyéwaꞌa tuwánanaumne. 
<p><sup>9</sup> Ááváramu kentáá síkwáꞌná imbá póta Áánútuna kawe-kwáásíyá úne séꞌa mirán-ímáyáá íma oró. Áánútu Ááváramu aísaavutantamba ónááowe sénaraankasi maanóntámpínkémbá kanaám-poꞌa kwaási aúráaro sisaꞌá aúráasino. Ááváramu aísaavutantamba uráundawai póta kawe-kwáásíyá úne séꞌa mirán-ímáyáá íma oró. 
<p><sup>10</sup> íma kawer-árámbá íyain-taima ááimpimba kwéayaisuwesa iravímbó agaisúwáantemba Áánútu miráumai kentí sáwí-meyamba timíníye Yóni siráiye. 
<p><sup>11</sup> Yóni simásuwena séna kentí sáwí-imayaa tuwéꞌa Áánútumpaꞌa tewáí nombá kwévetinkaundanivo kesínaaemba tíníwai Áánútun-amankomba aiꞌmaráínana kuména keinárawapimba anómba umátinkaniye. iramó agáyáantemba íníye. kwemá anóndakoma kembá usáyaaitaraimba póꞌa kwemó aaimó síndavimba kemá aaimá sendamá uwóvíꞌa ónaumne. 
<p><sup>12</sup> aawinkwínaumo sípétivimbo mósá makésamo iyaavumásúwááwanamo anómbo marapáꞌó kúmísanamo ásima úndáomo tútúwaisasamo kaíkaiꞌo ínín-iravimbo kwiyúmaimo agaisuwésamo anómbo naaúmpaꞌo mósá máráantemba kwaási miráráámbá íníye Yóni siráiye. Ísumba nombá pérankarain-kwasai. 
<p><sup>13</sup> <br/>minkánáá Ísu Káríri-ayampakemba Yóntáni-nompaꞌa téna Yóni nombá pésinkainkwae séna túwana 
<p><sup>14</sup> Yóni séna ímanivo emó nombó pésinkaniyonda kanaán-ivo kentáváí se nombá pésinkaao kwésene súwana 
<p><sup>15</sup> Ísu séna ivátuke súndantemba mirá uwo. mirámó ékaimo ékai Áánútu siráiniꞌa óyauye súwana owé séna 
<p><sup>16</sup> nombá pérankowana nompínkémbá usásinowana sokón-tawaai taaínkaar-úwana Yóni awánómba Áánútun-amanko mááiraamba úmaena Ísu aneꞌá kumbáyowana 
<p><sup>17</sup> aaigówé suꞌmai kwíyómpakemba séna maawámá kesáánimba isaꞌá kwená imáyáa kwéeꞌa ávááraumai aamoí umánkaumne siráiye.<p/>
<h4>4</h4>
<p><sup>1</sup> súwana Sáátáánigo Ísumba áísaa umai isáníntavena Áánútun-amanko Ísumba simámuwana kavóná-maravaꞌa 
<p><sup>2</sup> koména toómbá íma néna ayáátáákaꞌa 40 noꞌwaamba kwaúwana ávááran-aai ankówana 
<p><sup>3</sup> Sáátáánigo Ísu sáwíꞌo índa awánanae séna Ísunopaꞌa téna séna emá Áánútu áánimba úne kwésempo maanóntánkóntáváí toómbá aúrénaꞌa naanó siyó súwana 
<p><sup>4</sup> Ísu séna Áánútun-aai aúváí-kwandaaivinkemba séna<br/>toómbó náíyawaiye suꞌmai kwaási íma tátoraivo<p/>Áánútu siráiniꞌa amápaꞌa íyana tátoraniye siráimba póꞌa emó sénda íma mirá ónaumne súwana 
<p><sup>5</sup> Sáátáánigo Ísumba áíꞌmaena Yérúsaremu-naopaꞌa kwéna anóm-bonoꞌ-nankona ávúmayaapaꞌa móankena 
<p><sup>6</sup> séna Áánútun-aai aúváí-kwandaaivimba séna<p/>Áánútu kwíyómpakemba kwená kwayóꞌnárawaꞌa tiꞌmaráínasa enkáꞌá kárákwiresa pósa óntankaꞌa aísamaima turaráanavo sésa tiyáándei aramónááowe siráiye. mindáyavai emá Áánútu áánimba úne kwésempo maankákémbá ásávenasa kwíyómpakendarawaꞌa arámbaesa marapáꞌá móru ankánááowe Sáátáánigo súwana 
<p><sup>7</sup> Ísu séna Áánútun-aai aúváí-kwandaaivinkemba áꞌa mirá siréna moórá-ainkwaraꞌa séna<br/>kentí Ísóigo Áánútumba<p/>áísaa umai isánáe íma seró siráimba emó séndantembo mirámó ékai Áánútumba áísaa umai isáúsino. mindáyavai emó sénda íma mirá ónaumne Ísu súwana 
<p><sup>8</sup> Sáátáánigo Ísumba áíꞌmaena anón-omapaꞌa iréna móankena amápaꞌ-maravaꞌa kárákwiron-kwaasiye miwítí anón-asirayane agaráárankena 
<p><sup>9</sup> séna kenkáꞌó kívairemo kesí imáyáamo mósá márénaꞌo éꞌa kárákwiyi-mayai áména kárákwiyiniyone Sáátáánigo súwana 
<p><sup>10</sup> Ísu séna Sáátáánigo kówaao. Áánútun-aai aúváí-kwandaaivinkemba séna<br/>kentí Ísóigo Áánútumpaꞌa imáyáa éꞌa kwenáwíre<br/>suꞌmai mósá maréꞌa kwená mayáíyé suꞌmai máyáaro siráimba póꞌa emó sénda íma mirá ónaumne súwana 
<p><sup>11</sup> Sáátáánigo auwéna kúwasa kwíyómpakemba Áánútuna kwayóꞌnárawaꞌa kumésa Ísumba áwaꞌnaa uráawe. Ísu kwená mayáímó ááimba ásárain-kwasai. 
<p><sup>12</sup> Yóni marará-káwáánákó áwíꞌa Érótintavena séna sáwíꞌa uráiye siróntavena ándávaꞌa máankowana máyon-aimba Ísu iséna Káríri-ayampaꞌa kwéna 
<p><sup>13</sup> Násáreti-naopaꞌa íma koména Kápénéamu-naopaꞌa koméraiye. mindáópaꞌa Káríri-nonkwaaunkon-awampaꞌ-naopaꞌa Sépiyuraaniye Návataraiye tísaavutantamba uráawaiti maraváꞌá kwáyon-daopaꞌani. 
<p><sup>14</sup> Ísu Kápénéamu-naopaꞌa komáyomba naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakowai áwíꞌa Áísáya agaimaréna sirónkaꞌa póna mirá uráiye. kwemá agaimaréna séna<p/> 
<p><sup>15</sup> Sépiyuraaninte Návatarainte mindárai tísaavutantamba uráawaiti maraváꞌá nonkwaaúnkón-awampaꞌa Yóntáni-nonkona menávápáꞌ-máráó áwíꞌa Káríri-maravaꞌa máyáawai óꞌon-oꞌon-kwaasiyaveꞌa súnda 
<p><sup>16</sup> minkwáásí túnkwi-ayampaꞌa mésa sámo kaípaꞌa awánanaaowe. Áánútuna némpaꞌo túnkwi-ayampaꞌo máyáawai sán-kamátinkaniye agaimaréna sirónkaꞌa póna Ísu paáréna mirá uráiye. 
<p><sup>17</sup> minkánáá Ísu simátimindayavena ááimba ásámai simátimena séna Áánútu kwená kwaási kawááimba ááimba kwéasaivo kentí sáwí-imayaa tuwéꞌa Áánútunopaꞌa teró siráiye. Ísu éíyain-kwaasi tááyarain-kwasai. 
<p><sup>18</sup> Ísu Káríri-kwaaunkon-awampakavamba kúmba kae-kwáásíráí mésarai awaaó áwíꞌa Sáímoni moórá-awiꞌa Pítaa úwana áváko áwíꞌa Éndaru umái mésarai miwítí mayáímá pósarai noyááꞌa toꞌmái tímapaꞌa kwénaaesarai kwase-únámbá nompí tukóyana 
<p><sup>19</sup> Ísu simátimena séna kesé tekaiyó. noyááꞌo toꞌmáímo tímapaꞌo kwénaaoyantemba aúná-mayai tíménakai kwénaaekai kesáái simátímapaꞌa kwénaaiyasa kesópaꞌa teró súwasarai 
<p><sup>20</sup> minkwásé-únámbá tuwésarai kwesé kurááiye. 
<p><sup>21</sup> <br/>kwesé kuyaná Ísu kómarena kúmba kae-kwáásíráí mésarai Sépéti ááninkai awaaó áwíꞌa Yémési úwana áváko áwíꞌa Yóniye tivowámpi kwimái nompí-sípívímbá mésaya kwase-únámbá toꞌmayaa kwéuwana Ísu minkáéꞌnárai tááyowasarai 
<p><sup>22</sup> avekáámbá tivowámbá mindómpí-sípívímbá auwésarai Ísuwe kurááiye. Ísu sáwíva-kwaasivimba mayáí mairáin-kwasai. 
<p><sup>23</sup> Ísu Káríri-ayampaꞌa naaóꞌ-naoꞌa kwénaaena monoꞌ-náúmpímpáꞌá Áánútu kwená kwaási kawááin-aimba mináséí-kwásáí kosimátímapaꞌa kwénaaena óꞌon-oꞌon-tiꞌo ún-kwaasi asóvamatinkavaꞌa kúwana 
<p><sup>24</sup> kwenááigo Síriyaa-maravaꞌa naaóꞌ-naoꞌa kóyáwé úwasa óꞌon-oꞌon-tiꞌo ún-kwaasiye taraváá-kwámbó tirumpimbó máyon-kwaasiye tíyayaambo árúkun-kwaasiye tíyayaambo pukón-kwaasiye mirámó un-kwáásí taagwiyaꞌmaésa Ísunopaꞌa mátínkówana asóvamatinkena 
<p><sup>25</sup> aambó kwénaaumba sáwívarawai Káríri-ayampakene Tékáporisi-ayampakene Yérúsaremu-naopakene Yútiyaa-ayampakene Yóntáni-nonkona menávápákén-kwáásíyé miráumai-naoken-kwaasi kwenópaꞌa tóyo uráawe.<p/>
<h4>5</h4>
<p><sup>1</sup> Ísu máyowasa sáwíva-kwaasimo tóyo umbá tuwánéna omápaꞌa umáyowasa kwená kwaásiyomba torupamái máyówana 
<p><sup>2</sup> simátimena séna 
<p><sup>3</sup> Áánútu súwaꞌnaa ínkwáe sewáí Áánútu miwí kaweꞌá kwéumatinkena miwíráꞌá kwégawaaiye. 
<p><sup>4</sup> miwívímbá sáwí-imayaa kwáyáísana tirunkó umbaí kwétaiwai Áánútu miwí kaweꞌá kwéumatinkena etóyóí kwéumatinkaiye. 
<p><sup>5</sup> kesáváí túmo ímo maé kwéiyowai Áánútu miwí kaweꞌá kwéumatinkaimba pósa siráim-barama mayánááowe. 
<p><sup>6</sup> Áánútu siráintemba mirá ónáe kwésewai Áánútu miwí kaweꞌá kwéumatinkena kaweꞌó umáímo ménaaontavena kaweríꞌa umátinkaniye. 
<p><sup>7</sup> tirumbó kwéumatinkaawai Áánútu miwí kaweꞌá kwéumatinkena arumbá umátinkaniye. 
<p><sup>8</sup> tirumpinkémbó kawer-áíné suꞌmai kwésewai Áánútu miwí kaweꞌá kwéumatinkaimba pósa Áánútumba awánanaaowe. 
<p><sup>9</sup> kwaásivimbo paru umátinkanaaontavesa mayáí kwémayaawai Áánútu miwí kaweꞌá kwéumatinkena kesí iyámpóin-owe síníye. 
<p><sup>10</sup> Áánútuntavesamo imáyáamo ésamo arupí umáímo máyáantavesa sáwíꞌa kwéumatinkaawe. Áánútu miwí kaweꞌá kwéumatinkena miwí kwená kwaási-iꞌo ombá póna kwégawaaiye. 
<p><sup>11</sup> keinárawaꞌo kentávéꞌo asiramáímo máyáantavesa mindáyavesa sáwí-aimba simátinkesa sáwíꞌa umátinkesa óꞌon-oꞌon-kampar-aimba simátinkaamba Áánútu keinárawaꞌa kaweꞌá kwéumatinkaiye. 
<p><sup>12</sup> naaóváꞌó Áánútun-aaimo simátímakowaimo sáwíꞌo umátínkaraantemba ívéꞌa sáwíꞌa kwéumatinkaamba tirunkó kaweꞌá kwéinaꞌa aamoí éꞌa kwíyómpakemba kentí kaweꞌ-méyámbá mayánááowe Ísu siráiye. sán-kaí-áíné uwígón-aaiye Ísu siráin-kwasai. 
<p><sup>13</sup> Ísu simásuwena simátimena séna marapáꞌó máyáan-kwaasivimba méꞌa uwígómó áséimo intenkáámbá kwéowe. mirá kwéombanivo uwímó sáwíꞌo énamo imbá íma kaweꞌá umái kéna íma áséi éna úwoisankaamba umágwisasa aampaꞌá tukésa kwénaaowe. 
<p><sup>14</sup> <br/>marapáꞌó máyáan-kwaasivimba méꞌa sámo kaintenkáámbá kwéowe. ááraipaꞌo kwáyáin-daopaꞌo mósá awánaantemba keinárawaꞌa máyáawaina ááimba kwéawanaawe. 
<p><sup>15</sup> iramá oómbá kúraꞌmaresa íma aúpáꞌá maráíyamba avoraꞌá maráíyamba mindáópaken-kwaasi awánanaaowe. 
<p><sup>16</sup> miráumai sámo kaintembá kwaásivimba méꞌa sán-kamátinkaiyasa kentí kaweꞌ-máyáí tuwánésa kentivo kwíyómpaꞌo máyáiwai áwíꞌa mósá maránááowe Ísu siráiye. Ísu ámáámba siráin-kwasai. 
<p><sup>17</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna íma kentávéꞌa séꞌa Mósesi siráin-aine Áánútun-aai simátímakaawai siráan-aine iváꞌá túwáiwaiye íma seró. Áánútun-aai siráan-aimba íma tuwánaumpo siráanteniꞌo umáímo paárinintaveꞌa kunkáumne. 
<p><sup>18</sup> simátíménda ísáaro. kwíyómba maramá kwáyáísana póna Áánútun-aai kwaíkwaiꞌa kwéiye. Áánútun-aaigo amápaꞌa kwaíkwaiꞌa kwéimba póna mináínkómó siráinten-umai amápa-tantaaꞌa paáriniye. 
<p><sup>19</sup> miráumai Áánútun-aaivinkembo kítor-aimbo araaisésamo óꞌowantavesamo sésamo kwéundantemba mirá ínímba mindá kanaán-iye síyanamo éna Áánútu séna kesí kwaási kawááunda-kwaasivinkemba íma asirayán-kwáásímán-owe sínívo Áánútun-aaimo taagwiyavésamo simátimesamo sésamo Áánútun-aai ísáaro kwésewaiyavena Áánútu séna kesí kwaási kawááunda-kwaasivinkemba anón-kwaasiman-owe síníye. 
<p><sup>20</sup> moórá-aimba simátimunda ísáaro. ámáán-kawaa-kwaasiye ámáámba sen-kwáásíyé sésa Áánútumo siráintemba umái máyaumnemo sembá kampaꞌá kwésewe. miwímó ontembó keinárawaꞌo éꞌa Áánútumo kawááipaꞌa íma méꞌa Áánútumo siráintemba áraiꞌa mirámó éꞌo éꞌa Áánútumo kawááipaꞌa ménaaowe Ísu siráiye. tínkamon-aimba siráin-kwasai. 
<p><sup>21</sup> Ísu maarán-áínkwáráꞌá séna naaóváꞌá Mósesi kentíkwáꞌnáyavena simátímakain-aimba ísaraamba maará séna tínkamiyasamo puwónááoniꞌa íma oró. mirámó íyasamo ésa aaivimbá maitinkánááowe siráimbanivo 
<p><sup>22</sup> simátimeꞌa séꞌa miwítí kwaásiyavesa aaisambá kwétiyiyawai aaivimbá maitinkánááomba mindá kanaán-iye. miwítí kwaásiyavesa sáwí-aimba simátínkáawaima tíꞌmaesa aaimó ísáawaitopaꞌa mátinkaiyasa aaivimbá maitinkánááomba mindá kanaán-iye. miwítí kwaásiyavesa uwoꞌaó-kwáásíyáꞌo. úwoi-kwaasiyaꞌo. sésa simái sáwíꞌa kwéiyawai sáwí-meyambo mayánááopaꞌo iramó kwégaipaꞌa ménaaomba mindá kanaán-iye. 
<p><sup>23</sup> mirán-áímbá imáyáa ombá Áánútuntaveꞌo imáyáamo éꞌo moórá-yantaaꞌo aménáeꞌo anóm-bonoꞌ-naumpaꞌo koméꞌo éꞌa kentí kwaási aaí tátokaiyaꞌo táákaꞌo makéꞌo éꞌa 
<p><sup>24</sup> Áánútumbo aménááon-tantaaꞌa óntan-taareigona egwaaꞌá mámareꞌa mináímbá koísámai arupí umásuweꞌa koyauweréꞌa Áánútumba áméro. 
<p><sup>25</sup> aaimó simátinkanae síyawaimo tíꞌmae kwíyasa aampaꞌá mósimai paárumasuwesa koró. anón-kwaasimo mátimiyasamo ésa i-kwáásí timíyasa ándá-naumpaꞌa tinkánááowe. 
<p><sup>26</sup> ímo mirámó íyasamo ésa ándá-naumpaꞌa mótinkaiyasa íma ááéma ánásanaumne sésa amápaꞌ-meyamba tímatuwaiyasa ayútinkanaaowe Ísu siráiye. aarakwáꞌó tasáén-aimbo siráin-kwasai. 
<p><sup>27</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna naaóváꞌá Mósesi simátímakain-aimba ísaraamba maará séna óꞌowi tuwainímbááre tuwaiꞌmááte íma nááóro siráimbanivo 
<p><sup>28</sup> simátimeꞌa séꞌa moóráwaimo moórá-inimbo awánénamo tavisénáe sénamo ínímba íma avoraꞌá ínívo imáyáaneiye suꞌmai tavisínana Áánútu séna imáyáavinkemba áꞌa kwéyavisiye síníye. 
<p><sup>29</sup> túrankomo sáwíꞌo ínaꞌa misáwí-ámpáꞌá kúnavo séꞌa moórá-turamba pítuwaaro. kae-túrándéímó awánéꞌo éꞌa sáwí-marupaꞌo iramó kwégaipaꞌa kónááomba mindá sáwíꞌan-iye. sáwíꞌo uráinda maisuwéꞌo máyáamba mindá kaweꞌán-iye. 
<p><sup>30</sup> tiyáánkomo sáwíꞌo ínaꞌa misáwí-ámpáꞌá kúnavo séꞌa moórá-tiyaamba arátúwáaro. kae-tíyáámbó kwáyainaꞌo éꞌa sáwí-marupaꞌo iramó kwégaipaꞌa kónááomba mindá sáwíꞌan-iye. sáwíꞌo uráinda maisuwéꞌo máyáamba mindá kaweꞌán-iye. 
<p><sup>31</sup> <br/>naaóváꞌá Mósesi maará séna moóráwai awainínkómbá aiꞌmátuwaindawai aúváívimba agaimaréna séna kesuwainímbá aiꞌmátuwaumne séna agaimái amiíno siráimbanivo 
<p><sup>32</sup> simátimeꞌa séꞌa awainínkó íma moórá-kwaasigoe kwénaaisana awaikó aiꞌmátuwaisana minínínkó kówéna moórá-kwaasi komairéna minínínkó aúná-kwaasigoe kwénaaimba sáwí-amba kwénaaiye. aivar-áwáíkómó aiꞌmátukaintavena mirá kwéiye. moórá-kwaasigo aiꞌmátukain-inimbo kwémayaimba kwegwáráꞌá umóyámbá kwémayaiye Ísu siráiye. amápa-tantaapimba íma matuwéꞌa seró-kwasai. 
<p><sup>33</sup> Ísu maarán-áínkwáráꞌá séna naaóváꞌá Mósesi simátímakain-aimba ísaraamba maará séna Ísóigompata mirá ónaumne síyamba kampaꞌá seváínivo áraiꞌa séꞌa mirá oró siráimbanivo 
<p><sup>34</sup> simátimeꞌa séꞌa kemó mirá ónaumnemo síyambo éꞌa áraiꞌa mirá oró. kemó ímo mirá ónaumnemo síyambo éꞌa áraiꞌa íma mirá oró. Áánútu kárákwiraiwai kwíyómpaꞌa máyáivo Áánútu áwíkaꞌa íma matuwéꞌa seró. 
<p><sup>35</sup> Áánútu marapáꞌá kárákwiraipaꞌan-ivo íma mararáꞌá matuwéꞌa seró. Yérúsaremu-naopaꞌa Áánútu kárákwirain-daópaꞌan-ivo íma mindáópaꞌa matuwéꞌa seró. 
<p><sup>36</sup> avután-áꞌnóntáúráꞌá kaantáún-aꞌnontau íma kanaán-umai auréꞌa kaantáún-aꞌnontauraꞌa avután-áꞌnóntáú íma kanaán-umai auránááovo tiꞌnónkáꞌá íma matuwéꞌa seró. 
<p><sup>37</sup> kemó mirá ónaumnemo síyambo éꞌa maarán-áíné suꞌmai seró. owé mirá ónaumne seró. kemó ímo mirá ónaumnemo síyambo éꞌa maarán-áíné suꞌmai seró. aꞌáo íma mirá ónaumne seró. simátimunda-aimba Sáátáánigona imáyáavinkeniꞌa kwéowe Ísu siráiye. anondámo ímo tínkami-kwasai. 
<p><sup>38</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna Mósesi simátímakain-aimba ísaraamba maará séna moóráwaimo moóráwai aúrambo pítuwainasamo ésa kwená meéyámbá kwenaúramba pítuwanaaowe. moóráwaimo moóráwai áwááyaamba kútúyuwainasamo ésa kwená meéyámbá kwenáwááyaamba kútúyuwanaaowe siráimbanivo 
<p><sup>39</sup> simátimeꞌa séꞌa moóráwaimo sáwíꞌo umánkáimba íma anondá kwembá sáwíꞌa umánkaino. moóráwaimo ááꞌo tuwausínamo e íma kwembá inkamé ókwaraꞌa kwántáminana tuwausíníye. 
<p><sup>40</sup> moóráwaimo ená unáánkwátóiyavesamo mayánaunda póꞌa áíꞌmaeꞌa aaimó isáí-kwáásígónópaꞌa máánkareꞌa ókwaraꞌa mayánaumnemo sínamo e íma aꞌáo se paákár-únánkwátóigwaraꞌa amiyó. 
<p><sup>41</sup> moóráwaimo aampaꞌó tátorenamo séna kesí náaindaamba sáwíyankaꞌa súwaꞌnaa uwómó sínamo e íma aꞌáo se úwoi ayáátáákaꞌa áwaꞌnaa uwo. 
<p><sup>42</sup> moóráwaimo moórá-yantaatavenamo simiyó sínamo e úwoi amiyó. moóráwaimo moórá-yantaatavaimo kwááyu simiyó sínamo e mirá uwo Ísu siráiye. namuro-kwáásí kaweꞌá umátínkáaro-kwasai. 
<p><sup>43</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna naaóváꞌá simátímakain-aimba ísaraamba maará séna kentí kwaásiti imáyáa oro. kentí namuro-kwáásí tíyámba umátínkáaro siráimbanivo 
<p><sup>44</sup> simátimeꞌa séꞌa kentí namuro-kwáásí imáyáa timéꞌa sáwíꞌo umátínkáawaiyaveꞌa túwaꞌnaa umai Áánútumpaꞌa námúnaa seró. 
<p><sup>45</sup> mirámó ombá kwíyómpaꞌo kentivo máyáiwaina iyámpói-iꞌa kwéowe. Áánútu miráumai kaweꞌá umátinkena aaí sisaná aaꞌá kaisaná kawe-kwáásíráré sáwí-kwaasirare aaꞌá kaisaná Áánútu aaí sisaná aaꞌá tisaná arupí-kwaasirare ímo arupímo umáímo máyáan-kwaasirare aaꞌá kwétiye. 
<p><sup>46</sup> amáparawai kentí kwaásiti imáyáamo kwéowasamo ombá anondá miwítí imáyáa kwéowe. táákísimo máyáan-umoyan-kwaasi íma kawe-kwáásí ombánivo miwítí kwaásiti imáyáamo kwéowasamo ombá anondá miwítí imáyáa kwéowe. miráumaimo kentí kwaásiti imáyáawe suꞌmaimo kwéiyanamo éna Áánútu íma kaweꞌ-méyámbá timínívo kentí namuro-kwáásígwáráꞌá imáyáa tíméro. 
<p><sup>47</sup> amáparawai kentí kwaási-iꞌa umái kaweꞌá kwéumatinkaawe. Áánútuna aambó ímo kwárááwaigwaraꞌa mirá kwéowe. mirámó onten-umái kentí kwaásiye suꞌmai ímanivo kentí namuro-kwáásígwáráꞌá kaweꞌá umátínkáaro. 
<p><sup>48</sup> kentivo kwíyómpakewai kasenkuíꞌa umái máyáimba mindáyaveꞌa imáyáa éꞌa kasenkuíꞌa umái máéro Ísu siráiye.<p/>
<h4>6</h4>
<p><sup>1</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna évakarawaiyaveꞌa tirumbá umátinkeꞌa túwaꞌnaa ónááomba íma maarán-ímáyáá éꞌa kwaási máyaiyankaꞌa kwétuwaꞌnaa-onasa anón-kwaasiman-iye sígwáe-imayaa íma éꞌa úwoi túwaꞌnaa oro. mirán-ímáyáámó kwéeꞌo túwaꞌnaa íyanamo éna kentivo kwíyómpakewai kaweꞌ-méyámbá íma timíníye. 
<p><sup>2</sup> óísambo ímo makáawaimo túwaꞌnaa ónááomba kwaási aamoí umásinkaigwae-imayaa íma éꞌa íma anónkar-anonkaꞌa síyamba úwoi túwaꞌnaa ónááowe. kaumbo-káér-ainkwara-kwaasi monoꞌ-náúmpáré aamparé kwirésa anónkaꞌa sembá óísambo ímo makáawaimo tímémba íma miwítí imáyáa ombá kwétimesa kesúwíꞌa mósá maráígwáe sésa kwétimewe. áraiꞌa simátimeꞌa séꞌa mindámo tímén-anonda miwí túwíꞌo mósá máráamba áꞌa mimbéyámbá kwémayaawe. 
<p><sup>3</sup> óísambo ímo makáawaimo túwaꞌnaa ónááomba kesí kwaási suwánaavo séꞌa kwaásimo ímo máyaiyankaꞌa túwaꞌnaa oro. mirámó ombá kentivo aúpáꞌó kwéomba tuwánaiwai póna kaweꞌ-méyámbá timíníye Ísu siráiye. Áánútumpaꞌa námúnaa kwésen-kwasai. 
<p><sup>5</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna Áánútumpaꞌa námúnaa sénááomba kaumbo-káér-ainkwara-kwaasimo sentembá íma mirá oró. miwí sésa kwaási suwánésa aamoí umásinkaigwae-imayaa ésa monoꞌ-náúmpáꞌá mésa kwaásimo tóyo on-áyámpáꞌá mésa námúnaa kwésewe. áraiꞌa simátimeꞌa séꞌa miwímó mirámó kwéon-anonda miwí túwíꞌo mósá kwémaraamba mimbéyámbá kwémayaawe. 
<p><sup>6</sup> miwí mirá kwéovo Áánútumpaꞌa námúnaa sénááomba kentí naaúmpaꞌa keináraware suꞌmai uméꞌa kentivombó ímo aneꞌó awánaraawaimpaꞌa námúnaa síyana aúpáꞌó kwéomba tuwánaiwai póna iséna kaweꞌá umái túwaꞌnaa íníye. 
<p><sup>7</sup> Áánútumpaꞌa námúnaa sénááomba úwoi-ainkaamba íma simái tavisénaaowe. Áánútuna aambó ímo kwáráawai sésa tavisimái-ainta senanayá súwaꞌnaa íníye sésa úwoi-ainkaamba simái kwétavisevo 
<p><sup>8</sup> íma mirá oró. kentivombó Áánútumpaꞌo mirám-baaran-aintaveꞌo kwéaisaa-eꞌo súwaꞌnaa íníyemo síyamba áꞌa awánaraimba póna túwaꞌnaa íníye. 
<p><sup>9</sup> Áánútumpaꞌo aaí sénááomba maará séꞌa<br/>kentáásivoo kwíyómpaꞌa máyaandawai óne. enáwíꞌa usáyaaitarain-awita mósá kwémaraumne. 
<p><sup>10</sup> kentááráꞌá kawááuwoya kwésune. kwíyómpakewaimo embó arááímo tainíꞌo ontembá súwaꞌnaa inatá póta marapátá máyaundawaiya embó arááímo tainíta ónaumne. 
<p><sup>11</sup> ívéꞌa kentáásí toóntá simiyó. 
<p><sup>12</sup> kwaásimo sáwíꞌo kwéumasinkewata mindáyaveta anondá íma sáwíꞌa umátinketa ivátá kwétuwaanaya miráumaiya kentáásí sáwí-imayaa maisiyuwaaó. 
<p><sup>13</sup> sáwíꞌa ígwáe sésamo kentáámó íyambo e súwaꞌnaa íníyone. Sáátáánigo kentáá tátoraivo se kárákwiyiniyone. [ ená kwaásimo kawááúmae kwéiyonana ená asirayámbá kwaíkwaiꞌa úmae kwéiyisana enáwíꞌa anómba úmae kwéiyimba árair-aimban-iye.] mirán-áímbá Áánútuwe seró. 
<p><sup>14</sup> sáwíꞌo umátínkaraamba ímo anondámo sáwíꞌo éꞌo ivátuwaiyanamo éna kentivo kwíyómpakewai keinárawaꞌo sáwíꞌo kwéomba túwaꞌnaa ena maitiyuwánívo 
<p><sup>15</sup> sáwíꞌo umátínkaraamba úwoimo imáyáamo úmae iyéꞌo ímo ivátuwaiyanamo éna kentivo kwíyómpakewai keinárawaꞌo sáwíꞌo kwéomba íma maitiyuwáníye Ísu siráiye. toómbó auweson-kwásáí. 
<p><sup>16</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna Áánútumpaꞌo námúnaawe suꞌmai séꞌa toómbá kwéawesomba asósóí-kwaasimo ontembá íma mirá oró. miwí sésa kwaási suwánésa sésa kaweꞌá ésa toómbá kwéawesowe sígwáe sésa toómbó ímo naanten-tóíꞌá maꞌmái kwémaewe. áraiꞌa simátimeꞌa séꞌa miwítí meéyámbá miwí túwíꞌa mósá kwémaraam-beyamba áꞌa mairáawe. 
<p><sup>17</sup> miwí ésa mirá kwéovo keinárawaꞌa toómbá kwéawesomba tóiꞌa kwisukéꞌa tiꞌnóntáu paasá tumái kaweꞌá úmaraiyasa 
<p><sup>18</sup> kwaási tuwánésa toómbá kwéawesowe íma síyana kentivo tuwánéna kaweꞌ-méyámbá timíníye. kentivon-aneꞌó ímo awánaawai aúpáꞌó ombá awánaiwai kaweꞌ-méyámbá timíníye Ísu siráiye. kwíyómpaꞌa kawe-tántáákóná kwaasái. 
<p><sup>19</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna marapáꞌó máyáamba sáwívar-oisamba íma máráaro. maráíyan-oisamba avíyaraamba káínana kwaígo náínana atún-káínasa mindámbá sáwíꞌa umásuwesa umóyámbá mayánááovo sáwívar-oisamba íma maréꞌa 
<p><sup>20</sup> kaweꞌ-máyáí mayáíyana kentí kawe-tántááꞌá kwíyómpaꞌa kwéniye. kwíyómpaꞌa kwáyáimba avíyaraamba íma káínana kwaígo íma náínana atú íma káínasa kwaási íma umóyámbá mayáíyana úwoi kwéniye. 
<p><sup>21</sup> marapáꞌó kentí óísambo kwáyainanamo éna marapátávéna tinkánívo kwíyómpaꞌo kentí óísambo kwáyainanamo éna kwíyómpatavena tinkáníye Ísu siráiye. túranko kentí imáyáavimbo sámo kwégain-kwasai. 
<p><sup>22</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna túranko kentí imáyáavimbo sámo kaí-yántááꞌán-iye. túrankomo kaweꞌó umáímo awánáínanamo éna amápar-imayaa sáma kánívo 
<p><sup>23</sup> túrankomo ímo kaweꞌó umáímo awánáínanamo éna amápar-imayaa túnkwiniye. marapá-tántááré suꞌmai imáyáamo íyanamo éna keinárawapimbo sámo kaí-yántááꞌó ímo kwénamo éna tuní-yántáákó anómba umái kwéniye Ísu siráiye. óntantavena Áánútuntavena siráin-kwasai. 
<p><sup>24</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna íma kanaán-umai kae-káwáá-kwáásítí mayáí kwémayaawe. mirámó ésamo ésa moóráwaimba aamoí ésa moóráwaimba íma aamoí umánkanaaowe. mirámó ésamo ésa moóráwaina mayáí kaweꞌá umái maésa moóráwaina mayáí sáwíꞌa umái mayánááowe. miráumai Áánútuna mayáímó maéꞌo éꞌa sáwívar-ontamba mayánaumne-imayaa íma úmae iyónááowe. sáwívar-ontamba mayánaumne-imayaamo éꞌo éꞌa Áánútuna mayáí íma mayánááowe Ísu siráiye. máyáantavai íma anón-imayaa oró-kwásáí. 
<p><sup>25</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna mináímbá imáyáa éꞌa simátimeꞌa séꞌa máyáamba íma anón-imayaa éꞌa toómbó nánááontaveꞌa íma anón-imayaa éꞌa kentúraꞌo unáánkwátóimo ónááontaveꞌa íma anón-imayaa oró. toómbó nánááomba úwoisambanivo kwaásimo máyáamba anón-tantaaꞌan-iye. unáánkwátói ónááomba úwoisambanivo kwaási túma anón-tantaaꞌan-iye. 
<p><sup>26</sup> numagómpáꞌá imáyáa oró. numaó íma kígau kwéena toómbá ákáꞌmai naaúmpaꞌa makéna nánívo kentivo kwíyómpakewai miwítí toómbá tímísasa kwénaawe. Áánútu aúrankaꞌa kemá kwaási numaómbá usáyaaitaraamba póna kentí toómbó éna timíníye. 
<p><sup>27</sup> keinárawaꞌo anón-imayaamo éꞌo éꞌa maíyan-kanaama íma kanaán-umai ayáátáákaꞌa ménaaowe. 
<p><sup>28</sup> <br/>unáánkwátói ónááontaveꞌa íma anón-imayaa éꞌa kwaigwandáánkáꞌá imáyáa oró. kwaigwandáánkó íma kígau éna íma kwená unáánkwátói makáivo 
<p><sup>29</sup> simátimeꞌa séꞌa naaóváꞌá Yútaa-kwaasiti anóndako áwíꞌa Sórómoni kwemá sáwívar-unankwatoiye konaariríyé makówai úwasa kwaási awánésa kaweꞌán-iye sumbánivo kwaigwandáán-aramba awánésa anón-kaweꞌan-iye kwésewe. 
<p><sup>30</sup> uváꞌá konaarirí-yántááré séna kwaigwandáámbá Áánútu uváꞌá makáiye. umá íma kwaíkwaiꞌa ínívo ívéꞌa ínasa aaváyaa kwaási agaisúwánááomba Áánútu mintántááꞌá imáyáa kwéena konaarirí-yántááꞌá makáiye. miráumai Áánútu kwaásiyavena imáyáa éna kentí unáánkwátói timínívo keinárawaꞌa Áánútuntaveꞌa íma kanaán-umai kwésuwaꞌnaa-iwaiman-iye ímo seráámbá kwésewe. 
<p><sup>31</sup> Áánútu kwétuwaꞌnaa-imba póꞌa toómbó nombó nánááontaveꞌa íma anón-imayaa éꞌa unáánkwátóimo ónááontaveꞌa íma anón-imayaa oró. 
<p><sup>32</sup> Áánútuna aambó ímo kwáráawai toómbó nombó nánááontavesa anón-imayaa kwéowe. toómbó nombó ímo kwéneꞌo eꞌa puwónááontavena kentivo imáyáa éna kwétimivo imáyáa íma anón-imayaa kwéeꞌa 
<p><sup>33</sup> Áánútumo kwená kwaásimo kawááintaveꞌa aivaꞌá imáyáa éꞌa kwembó arááímo tainíꞌo kwéontaveꞌa imáyáa éꞌa mirámó owaná mintántááꞌá kwétimiye. 
<p><sup>34</sup> ayunkáwe aaváyaawe paárinin-tantaataveꞌa íma anón-imayaa íyana tirunkó umbaí táíno. ívéꞌa kwáyáin-tantaataveꞌa imáyáa éꞌa aaváyaamo paárinin-tantaaꞌa awánéꞌa imáyáa éꞌa moórá-tawai moórá-tawaimo paárinin-tantaaꞌo awánaantemba imáyáa oró Ísu siráiye.<p/>
<h4>7</h4>
<p><sup>1</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna tuwánéꞌo éꞌa sáwí-kwaasiye siyanamó éna Áánútu kentáváígwáráꞌá mirá sínívo tuwánéꞌo éꞌa sáwí-kwaasiye sevó. 
<p><sup>2</sup> kawer-áímbá kwésimatimeꞌa sáwí-aimba kwésimatimeꞌa íyantavena Áánútu kembá mirá íníye. tíménteniꞌa umái Áánútu miráumai timíníye. 
<p><sup>3</sup> kentúrampimba irarumbá kwáyáísaꞌo ombá íma awánaamba kentí kwaási tuwánéꞌa enaúrampimba ayaantambá kwáyáiye kwésevo íma mirá seró. 
<p><sup>4</sup> kentúrampimbo irarumbó ímo awánaamba nóra sera kentí kwaási túrampinkemba tiyaantambá maitiyuwánáe kwéseo. 
<p><sup>5</sup> kaumbo-káér-ainkwara-kwaasin-ovo kentúrampinkemba irarumbá maisukéꞌa tuwánéꞌa kentí kwaási túrampinkemba tiyaantambá kanaán-umai maitiyuwánááowe Ísu siráiye. 
<p><sup>6</sup> <br/>kawe-tántááꞌó iyánkómbó ímo áméntemba Áánútun-aai arááiraawaima íma simátíméro. simátimiyasamo ésa akáꞌáámba simátinkanaaowe. kawe-tántááꞌó póígombo ímo áméntemba Áánútun-aai íma sínkáiye kwésewaima íma simátíméro. simátimiyanamo éna mináínkó úndáraamba tokwíníye. Áánútumpaꞌa námúnaa kwésen-kwasai. 
<p><sup>7</sup> Ísu séna Áánútumpaꞌo námúnaamo kwésemba áísaa úmae kwéiyiyana timíníye. ááyamae kwéiyiyana kentáái isáníye. kwéavakaa úmae iyíyana Áánútu agaráátinkaniye. 
<p><sup>8</sup> áísaa íyanamo éna Áánútu timíníye. kwéaayewanamo éna Áánútu kentáái isáníye. avakáá íyanamo éna Áánútu agaráátinkaniye. 
<p><sup>9</sup> keinárawaꞌa iyámpóígwara-kwaasi kentáánimbaaꞌo kisaamá simiyómó síyaꞌo éꞌa íma óntan-amuꞌa timéꞌa kisaamá timénááowe. 
<p><sup>10</sup> noyááꞌa simiyómó síyaꞌo éꞌa íma iraankavayaambá timénááowe. 
<p><sup>11</sup> ánivo sáwí-kwaasi ombánivo kentáánimbaaꞌa kawe-tántááꞌá kwétimevo kwíyómpakemba kentáásivowa kaweré suꞌmai iwáí póna áísaa íyawaimo éna kawe-tántááꞌá timíníye. 
<p><sup>12</sup> <br/>kembó tirááímo táínda-iꞌo umáímo kwétuwaꞌnaa-iyaꞌa miwí miráumai túwaꞌnaa oro. mináímbó simátimunda Mósesi siráin-aine Áánútun-aai simátímakaawai siráan-aine minkáér-áínkóná ááimba kwésimatimune Ísu siráiye. sáwíyan-ontaona kwaasái. 
<p><sup>13</sup> Ísu séna kaer-óntámá kwáyáísaꞌa sáwíyan-ontavimba usáveraaro. anón-ontama anón-ankona ontamán-iye. Áánútuna némpaꞌo maíꞌmaiꞌo ónááon-ayampaꞌa minánón-ámpáꞌá kwégwesa sáwíva-kwaasi minóntávímbá kwégowe. 
<p><sup>14</sup> sáwíyan-ontama umbai-ánkóná ontamán-iye. aúnáiꞌo umáímo maíꞌmaiꞌo ónááon-ayampaꞌa minúmbáí-ámpáꞌá kwégwesa esimáí-kwaasiye suꞌmai minóntámá avakáá-umai awánésa kwéusaveraawe Ísu siráiye. kampar-áímbá siráan-kwaasiti kwaasái. 
<p><sup>15</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna évakarawai kampaꞌá simátimesa sésa Áánútun-aai simátimunda-kwaasi úne kwésewai miwí kárákwimai máéro. sipisípi-poigomo paru umáímo máíntemba miwí kampa-párú umái kwénaaombanivo kawer-ímáyáá sáwíꞌa kwéumatinkaan-kwaasin-owe. 
<p><sup>16</sup> miwítí ááimbo awánanaeꞌo éꞌa miwítí mayáí awánéꞌa miwímó máyáawaina ááimba awánaaro. tekómó éna íma áwí-yantaaꞌa iyánívo teꞌá iyáníye. ampaantarígoma avoꞌárén-aramba íma iyánívo ampaantarí-aramba iyáníye. 
<p><sup>17</sup> miráumai kawe-táígó kawer-árámbá íyáísana sáwí-taigo sáwí-aramba kwéiyaiye. 
<p><sup>18</sup> kawe-táígó íma sáwí-aramba íyáísana sáwí-taigo íma kawer-árámbá íyáísasa 
<p><sup>19</sup> kawer-árámbó ímo íyain-taima ayáímai iravimbá kwéagaisuwaawe. 
<p><sup>20</sup> miráumai minkámpá-kwáásítí mayáí awánéꞌa miwítí ááimba miráráán-umai awánanaaowe. 
<p><sup>21</sup> <br/>kentávésa kesí Ísóigoman-iye kwésewaigwaraꞌa Áánútu íma mútúꞌa kárákwinimba póna kesivo kwíyómpakewaimbo arááímo tainíꞌo kwéowairare suꞌmai kárákwiyiniye. 
<p><sup>22</sup> Áánútu amáparawai máyáawaina ááintavena tísaa ínín-kanaa tíndaraꞌa kentávésa sáwívarawai sésa Ísóigoo ená asirayándéí Áánútun-aai simátímakaumne. ená asirayándéí kwaási tirumpinkémbá taraváá-kwámbá maitíyukaumne. ená asirayándéí óꞌon-oꞌon-kaweꞌ-mayai ímo awánaraam-bayai mairáumne sénááombanivo 
<p><sup>23</sup> simátimeꞌa séꞌa íma kesí kwaási éꞌa sáwí-mayai kwémayaan-kwaasin-ovo kóro kemá sénaumne Ísu siráiye. naambá kwéoyawairaiti kwaasái. 
<p><sup>24</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna kesáái isésa kwégwaraiyawaima mirán-kwáásímó simátíméndaraꞌa ísáaro. kawer-ímáyáágwárá-kwáásí asirayán-dámbá ónáe sésa maiꞌá uꞌmaésa kumémesa óntankaꞌa naamayáámba móru aimái naambá úmaraiyana 
<p><sup>25</sup> aaꞌá téna anón-kavirayan-domba kumínana mindámbá íma tawisínda asiramái kwéena óntankaꞌ-namba póna úwoi kwéniye. 
<p><sup>26</sup> ánivo kesááimo isésamo ímo kaweꞌó umáímo kwéisaiyawaima mirán-kwáásímó simátíméndaraꞌa ísáaro. naambá ónáe sésa íma maiꞌá ukésa íyamba nonáámááíraꞌa paákáꞌá úmakaiyana 
<p><sup>27</sup> anón-aꞌa téna kavirayán-dómbá kuména mindámbá tawísíyuwainana sáwíꞌa íníye Ísu siráiye. 
<p><sup>28</sup> Ísu mináímbá simátímatuwowasa torupamáímo máyón-kwaasi isésa 
<p><sup>29</sup> ámáámba sen-kwáásímó sentembá íma sivó anón-kwaasigoraamba siyé sésa táátavesa uráawe.<p/>
<h4>8</h4>
<p><sup>1</sup> táátavesa uwaná Ísu minómápákémbá kumúwasa sáwívarawai ánaaemba kwárówana 
<p><sup>2</sup> moóráwai áúmo karón-kwaasi Ísunopaꞌa téna anóndakoman-iye séna aísamaivimba takívairena séna kentávénamo ankáínamo e kanaán-umai aúnáiꞌa umásinkaniyone súwana 
<p><sup>3</sup> Ísu ayáámba aneꞌá tátorena séna mirá ónaumpo enáúraꞌa karevúꞌa kawáúgwiye súwana avekáámbá kawáúguwana 
<p><sup>4</sup> Ísu séna enáúraꞌo umánkaunda-aimba simátimenavo enáúraꞌa kawáúgwimba po naaóváꞌó Mósesimo siráintemba monoꞌ-máyáí-kwáásítópaꞌa kwéma enáúma máagaraatinke póíma tímínasa Áánútuntavesa ísámai tuvúꞌmái agayáíyasa amáparawai awánésa áúrakemba kawáúgwiye sénááowe Ísu siráiye. Árómáani-kwayoꞌnakona kwaasái. 
<p><sup>5</sup> Ísu mináímbá simásuwena Kápénéamu-naopaꞌa kúwana Árómáani-i-kwaasiti kawáánáꞌá ména Ísunopaꞌa téna asiramái séna 
<p><sup>6</sup> anóndakoo kesí kwayóꞌnáꞌá naaúmpaꞌa ména anón-aiꞌa isaná áúwawaako íma úwauwa kwéisana máyáiye súwana 
<p><sup>7</sup> Ísu séna koasóvamankanaumne súwana 
<p><sup>8</sup> kwemá séna kemá sáwíyan-kwaasi úmpo emá anón-kwaasi ómpo kesí naaúmpaꞌa íyínda uwóvíꞌa íníyompo ivátuwe aaiyé suꞌmai sinaná kesí kwayóꞌnáꞌá asóváíno. 
<p><sup>9</sup> kegwáráꞌá kawáá-máyáígóná ááimba awánaraunda kesí kawáánákó sisaꞌá kwená mayáí kwémaeꞌa kesí i-kwáásíyávéꞌa súnasa kesí mayáí kwémayaawe. moóráwaintaveꞌa séꞌa kwaaó súnana kwégwisaꞌa moóráwaintaveꞌa séꞌa tiyó súnana kwétisaꞌa kesí kwayóꞌnátávéꞌa mirá uwómó súndantemba mirá kwéivo úwoi aaiyé suꞌmai sinaná kesí kwayónáꞌá asóváíno súwana 
<p><sup>10</sup> Ísu mináímbá iséna áátavena éna kwenánaaembo kwaꞌmaésamo kun-kwáásíyóntávéna séna simátimeꞌa séꞌa minkwáásí Árómáani-kwaasigo kentávéna súwaꞌnaa ií-ásíráyámbá tokáiye kwésivo kesí kwaási Ísareri-kwaasivinkene óꞌon-kwaasivinkene íma mirán-áímbá kwésewe. 
<p><sup>11</sup> simátíménda ísáaro. aaváúmó usaipakéné kumpéráípakene óꞌon-oꞌon-ayampakene sáwívarawai tóyo ésa Áánútu kwená kwaásimo kawááipaꞌa mésa kentíkwáꞌná Ááváramuwe Áísákaawe Yákópowe toómbá nánááombanivo 
<p><sup>12</sup> mindárau tísaavutantambo uráawai miwí túma maé kwéiyesa sésa Áánútu kawááipata ménaumne kwésewai tíꞌmaena túnkwi-ayampaꞌa tiyuwáínasa iviꞌá kwétesa sáwíꞌa umái mésa túwááyaamba akévundanaaowe Ísu simátimena 
<p><sup>13</sup> Árómáani i-kwáásítí kawáánátávéna séna emó kentávémo séndantemba mirá onaná asóvanivo ená naaúmpaꞌa kwaaó súwana mitáwai kwená kwayóꞌnáꞌá asóvamaguraiye. Ísu tíꞌo ún-kwaasi asóvamatinkarain-kwasai. 
<p><sup>14</sup> Ísu Pítaana naaúmpaꞌa uména awánómba Pítaa aísáankomba kokotámba kwéankowana máyowana 
<p><sup>15</sup> ayáánkaꞌa tátorowana minkókótámba ánásowana usásinkwena toómbá agaimái tímakaiye. 
<p><sup>16</sup> <br/>toómbá timúwasa enónkaꞌa taraváá-kwámbó tirumpimbó máyon-kwaasi tíꞌmaesa Ísunopaꞌa mátínkówana aaí séna taraváá-kwámbá tirumpinkémbá maitiyuwówasa kóuwana tíꞌo ún-kwaasi asóvamatinkaraiye. 
<p><sup>17</sup> naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakowai áwíꞌa Áísáya agaimaréna Ísuntavena séna<br/>síꞌo kwéimba asóvasinkena<br/>síꞌo kwéimba ánásamasinkaraiye agaimaréna sirónkaꞌa póna Ísu mirá uráiye. Ísun-ánaaemba kwaránáe siráan-kwasai. 
<p><sup>18</sup> <br/>moórá-tawai sáwívarawai tóyo ésa Ísuna egwaaꞌá máyówana tuwánéna kwená kwaásiyavena séna monkwaaúnkóná menávápátá kónáe súwana 
<p><sup>19</sup> moóráwai ámáámba sún-kwaasigo téna séna amápaꞌ-naopaꞌo nááíndavaꞌa esé naaónaumne súwana 
<p><sup>20</sup> Ísu minkwáásígómbá áísaa umai isánáe séna emó sénda súnda-aimba imáyáa uwo. kwaankó taaiyaivimbá kwégwaisana numaómá ánáamba úmarena kwégwaivo kemá kwaási úrandaꞌa kumpaáruraundawai íma naambá úmareꞌa kwégwaumne súwana 
<p><sup>21</sup> moóráwai kwenánaaemba kwakówai séna anóndakoo máyáanana kesivo puwínaꞌa utamánkeꞌa enánaaemba kwaránaumne súwana 
<p><sup>22</sup> Ísu séna ímanivo kesáái ímo isésamo pukáan-kwaasiraamba owáímá puwíyan-kwaasi utamátinkanaaovo emá kesínaaemba kwaraaó Ísu siráiye. anón-unda torówana Ísu maivairáin-kwasai. 
<p><sup>23</sup> Ísu mináímbá simásuwena kwená kwayó-kwáásíyé nompí-sípívímbá usáatena nonkwaaúnkóná menávápáꞌá kúmba 
<p><sup>24</sup> Ísu aún-kwaigurówana minkwaaúmpáꞌá anón-unda torówana nonkó tuvántááva éna nompí-sípívímbá ógwitowasa kunávekunavo sésa 
<p><sup>25</sup> inkaisésa Ísumba koaúsesa sésa Ísóigo puwúnavaiya súwaꞌnaa uwo suwaná 
<p><sup>26</sup> nóintavaiya kwéinkaiseo. kentávéꞌa nóra séra íma kesí imáyáa onkákémbá kwéseo séna usásinena asiramái séna úndáonte nonkóntéyavena maiváyáakaiyo súwasarai úndáoe nonkóe maiváyóyana nonkómá kararépaguwana 
<p><sup>27</sup> tááꞌa kówasa keáímbá sésa nóran-kwaasiya énawa úndáoe nonkóe kwenáái kwéisaiyo sésa tiyáámba uvakésa táátavesa ésa siráawe. taraváá-kwámbá maitíyukain-kwasai. 
<p><sup>28</sup> <br/>simásuwesa mindómpí-sípívímbá kumbá Káríri-marama tínaaempaꞌa kwáyowana Kégésaa-marama túrampaꞌa kwáyowasa mimbáráváꞌá kumbá Ísu mindómpí-sípívínkémbá ásávowasarai kaeꞌnárai kwenópaꞌa tiráái. minkáéꞌnárai taraváá-kwámbá tirumpimbá máyowasarai kwaásimo utamátínkóm-buri-aivaꞌa mésarai túwáávite kwéuyasa kwaási inkaisésa minkáéꞌnáraimo máyóyapaꞌa íma kwéguwasarai minkáéꞌnárai Ísunopaꞌa tésarai 
<p><sup>29</sup> anónkaꞌa sésarai Áánútu ááninkoo sínkami-kanaa íma tiráisasa sínkaminiyerai kwéteno suyasá 
<p><sup>30</sup> egwaaꞌá sáwíva-poima mésa umá kwénowasa 
<p><sup>31</sup> minkáéꞌnárai tirumpinkén-táráváá-kwántómbá Ísuntavesa sésa siꞌmátuweyaamo e mimpóí tirumpimbá siꞌmaraaó suwaná 
<p><sup>32</sup> mirán-oro súwasa taraváá-kwántómbá minkáéꞌnárai tirumpinkémbá kárúwesa póí-tirumpimba kovérówasa mimpóíyómbá amápaꞌa ámémpakemba isaaisésa nonkwaaúmpíntá kumpérómba putásowasa 
<p><sup>33</sup> póíraꞌo tavíkówai awánésa avekáán-umai naaópaꞌa kwésa póígomo úne Ísumo minkáéꞌnáraimo umátinkone mósimatim-besimati uwasá 
<p><sup>34</sup> isésa koawánanae sésa kumbá koawánésa Ísuntavesa sésa maambáráváꞌá ivá siyuwéya kóaao siráawe.<p/>
<h4>9</h4>
<p><sup>1</sup> suwaná Ísu kwená kwayó-kwáásíyé nompí-sípívímbá usámaaisena kúmba kwená naaópaꞌa marapáꞌá ásávowasa 
<p><sup>2</sup> évakarawai aísamaimo pukówaimba kwandaaivímbá marésa taagwiyaꞌmaésa tésa Ísunopaꞌa máánkówana Ísu tuwánéna taagwiyaꞌmaésamo tun-kwáásímó áraiꞌa kaweꞌá umánkaniye-imayaamo umbá Ísu tuwánéna aísamaimo pukón-kwaasiyavena séna kesí kwaásiyo ená sáwí-imayaa mayauwáúmne súwasa 
<p><sup>3</sup> ámáámba sun-kwáásí keáímbá sésa Áánútu kweyáá sáwí-imayaa maitiyuwánívo minkwáásígó Áánútumba akáꞌáámba kwésimankaiye suwaná 
<p><sup>4</sup> Ísu miwítí imáyáa tuwánéna nóra séra mirá-sáwí-ímáyáá kwéoo. 
<p><sup>5</sup> moóráwaimo aísamaimo pukáindawaintavenamo sénamo ená sáwí-imayaa mayauwáúmne sínasamo ésa áraira sií. kampará siíyo sénááowe. ánivo moóráwaimo aísamaimo pukáindawaintavenamo sénamo usásine eyááríkaꞌa kwaaó sínasamo ésa áraira sií. kampará siíyo awánanaaowe. 
<p><sup>6</sup> kemá kwaási úrandaꞌa kumpaáruraundawai marapáꞌá máyaunda kwaásiti sáwí-imayaa maitiyuwáúnda-asirayamba tokáunda póꞌa agaráátínkáanda awánanaaowe séna aísamaimo pukón-kwaasiyavena séna usásinke ená kwandaaimá maimaé ená naaópaꞌa kwaaó súwana 
<p><sup>7</sup> usásinena kwená naaópaꞌa kúwasa 
<p><sup>8</sup> máyówai Ísumo úmba awánésa táátavesa ésa Áánútu áwíꞌa mósá marésa sésa Áánútu minkwáásígómbá asirayámbá ámísana póna mirá uráiye sésa táátavesa ésa tiyáámba tóipimba áákaawe. Ísu Mátíyumba ááyarain-kwasai. 
<p><sup>9</sup> <br/>suwaná Ísu tuwéna kwéna awánómba moóráwai áwíꞌa Mátíyu táákísimo máyón-daumpaꞌa máyowana awánéna séna usásine kesé tiyó súwana usásinena kwenánaaemba kwaꞌmaéna kúwasa 
<p><sup>10</sup> Ísu kwená kwayó-kwáásíyé Mátíyuna naaúmpaꞌa umésa toómbá nowasá sáwívarawai táákísimo máyón-kwaasiye sáwíꞌo un-kwáásíyé mindáúmpáꞌá umésa nowasá 
<p><sup>11</sup> ámáán-kawaa-kwaasi awánésa Ísuna kwayó-kwáásíyávésa tísaa esa sésa kentí anóndako nóra sénawa táákísimo máyáan-umoyan-kwaasiye sáwíꞌo on-kwáásíyé toómbá kwénaiyo suwaná 
<p><sup>12</sup> Ísu iséna séna sontaa-kwáásígó kaweꞌó umáímo máyáan-kwaasi íma kwétuwaꞌnaa-ivo tíꞌo in-kwáásí kwétuwaꞌnaa-iye. 
<p><sup>13</sup> mindáyaveꞌa arupí umáímo máyáan-kwaasi tááyaanasa Áánútunopaꞌa tígwáe séꞌa íma kunkáumpo sáwíꞌo umáímo máyáan-kwaasi tááyaanasa Áánútunopaꞌa tígwáe séꞌa kunkáumne. Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna Áánútu séna<br/>póímo tuvúꞌmáímo agaimáímo símémba kanaán-ivo tirumbó kwéumatinkaamba anón-aamoi kwéune siráimba mindáyaveꞌa imáyáa éꞌa mirá kwéumpo mináínkóná ááimba iséꞌa mirán-oro Ísu siráiye. toómbá aawesuráan-kwasai. 
<p><sup>14</sup> <br/>súwasa Yóni nombó pétinkowaina kwayó-kwáásí Ísunopaꞌa tésa áísaa esa sésa keséya ámáán-kawaa-kwaasiye moórá-mora-tawai Áánútuntaveta imáyáa éta toómbá íma kwéneta námúnaawe suꞌmai kwésumpo ená kwayó-kwáásí íma mirá ésa toómbá úwoi kwénaawe. nóra esa mirá kwéoo suwaná 
<p><sup>15</sup> Ísu séna moóráwai aaraí mayáíndawai amááraawi tanómba kautimínímba miwísé máyainasa aamoí ésa mintómbá íma aꞌáo sénááovo úwoi nánááowe. naaémba minkwáásígómbá áíꞌmaesa kówíyasa minkánáámá amááraawi tirunkó sáwíꞌa ínasa toómbá aꞌáo sénááowe Ísu séna kwemó ménamo naaémbo tiyuwénamo iyíníntavena mináímbá siráiye. 
<p><sup>16</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna ááéraan-ampantaamo avaaꞌó kwáyáísasamo ombá aúná-ampanta íma kárámai kwéaraapaawe. mirámó íyana aúná-ampanta sáwíꞌa ínana ááéraan-ampantao aúná-ampantaraaniꞌa íma íníye. 
<p><sup>17</sup> aúná-anda-aran-domba ááéraa-sipisipi-auwarasi-anaveumpimba íma kwéatimaraawe. mirámó íyanamo éna aúná-anda-aran-domba anón-éna ááéraan-anaveumba kavámbaena sáwíꞌa ínana mindómbá úwoivaꞌa atígwiniye. mindáyavesa aúná-anda-aran-domba aúná-sipisipi-auwarasi-anaveumpimba kwéatimaraawana minándá-árán-dóné misípísípí-áúwárásí-anaveune kaweꞌá umái kwáyáiye Ísu siráiye. inaamarúgónté aaraigóntéi kwaasái. 
<p><sup>18</sup> Ísu mináímbá kwésimatimumba moóráwai monoꞌ-nánkáꞌó kárákwirowai téna Ísu anóndakoman-iye séna aísamaivimba kumbéna séna kesiyáámúmba kwévuwivo tiré aneꞌá koyátorenana usásinaino súwana 
<p><sup>19</sup> Ísu usásinena kwená kwayó-kwáásíyé mindákóe kumbá 
<p><sup>20</sup> moórá-ininkomba áíꞌa kwéun-ininko sísamaivakemba kaeꞌá kumbaimái-ima naaeyámba kwéankowana minínínkó Ísun-ánaaemba kwaꞌmaéna kwégwena kwená unáánkwátói árááiraꞌa koyátorena 
<p><sup>21</sup> imáyáa éna séna kwená unáánkwátói árááiraꞌa koyátóráánanama síꞌa ésinkaniye-imayaa éna koyátorowana 
<p><sup>22</sup> Ísu kwanténa awánéna séna kesímánaako ááꞌa íma kaíno. kentáváí se áraiꞌa súwaꞌnaa íníwaiman-iye sénda póna áíꞌa éránkáiye súwana minkánáá kaweꞌá umái méraiye. 
<p><sup>23</sup> <br/>kaweꞌá umái máyowana Ísu kwéna monoꞌ-nánkáꞌó kárákwirowaina naambó kwáyonkaꞌa kwéna awánómba torupamáímo máyón-kwaasi uwíremba kwésesa anón-iviꞌa kwétowana Ísu tuwánéna 
<p><sup>24</sup> séna máápaꞌa kúmóro. minárásígó íma pukáivo úwoi aúmá kwaiguráiye súwasa Ísuna awíráái suwaná 
<p><sup>25</sup> Ísu tiꞌmátuwowasa máápaꞌa kunákárúwowana minárásígó pukópaꞌa iyéna ayáánkaꞌa tátorowana minárásígó usásinowana 
<p><sup>26</sup> Ísumo ún-aimba kóyáwé uráiye. Ísu túramba kavíkóndarai kaweꞌá umátínkarain-kwasai. 
<p><sup>27</sup> <br/>mináímbá kóyáwé úwana minkákémbá Ísu aampaꞌá kúmba kaeꞌnárai túramba kavíkóndarai kwenánaaemba kwaꞌmaésarai kwésarai anónkaꞌa sésarai Tévítina akún-ándárákéwáí ómpo arunkáí umásinkaao suyaná 
<p><sup>28</sup> kwégwena naaúmpaꞌa umáyowasarai minkáéꞌnárai kwesé umáyóyana Ísu tísaa ena séna kentávékai sékai súramba kanaán-umai kaweꞌá umásinkaniyewa kwéseyo Ísu súwasarai anóndakoo kanaán-umai mirá íníyone suyaná 
<p><sup>29</sup> kentávékai miráyavekai áraire séyamba póna túramba kaweꞌá íno súwasarai 
<p><sup>30</sup> túramba awánamai kaweꞌá uyaná Ísu asiramái simátimena séna kemó únda íma simátímékaiyo súwasarai 
<p><sup>31</sup> ivátuwesarai kwemó úmba mósimatim-besimatimba uyaná kóyáwé uráiye. Ísu ááma turuvíyán-kwaasi kaweꞌá umánkarain-kwasai. 
<p><sup>32</sup> <br/>minkáéꞌnárai kuyasá évakarawai moóráwaimba áíꞌmaesa Ísunopaꞌa máánkara. kwenarumpimbá taraváá-kwámbá máyontavena minkwáásígó íma aaí kwésuwasa áíꞌmaesa Ísunopaꞌa máánkówana 
<p><sup>33</sup> Ísu mayauwówana kóúwana minkwáásígó aaí súwasa sáwívarawai awánésa táátavesa ésa sésa Ísareri-kwaasiya éta naaóváꞌá mirám-báyáí íma awáraundaya ívékwarata íma kwéawanaumne sumbánivo 
<p><sup>34</sup> ámáán-kawaa-kwaasi sésa taraváá-kwántóntí kawáánáꞌá asirayámbá ámísana tokéna póna taraváá-kwámbá kwémaitiyuwaiye siráawe. Ísu arumbá umátínkarain-kwasai. 
<p><sup>35</sup> Ísu naaóꞌ-naoꞌa anón-daopimpare sáwíyan-daopimpare kwénaaena monoꞌ-náúmpímpáꞌá uména Áánútu kwená kwaásimo kawááin-aimba áséi-aimba simátímaꞌmaena iyéna óꞌon-oꞌon-tiꞌo ún-kwaasi asóvamatinkaraiye. 
<p><sup>36</sup> Ísu mirá kwéuwasa sáwívarawaimo tóyo umbá tuwánéna séna sipisípiraꞌo ímo kárákwiraiwaimo ímo máyáísasamo sipisípimo sáwíꞌo umáímo nááóntemba mirá owasá íma túwaꞌnaa úmae kwénaaowasa sáwíꞌa kwéowe séna arumbá umátinkena 
<p><sup>37</sup> kwaásima Áánútumpaꞌa tígwáe-imayaa éna kwená kwayó-kwáásíyávéna séna kígauvaꞌa sáwíva-tomba ávu karáisasa mintómbá akaránááon-kwaasi esimáí-kwaasi máyáamba póꞌa 
<p><sup>38</sup> kígaugona avowámpaꞌa námúnaa síyana mayáí-kwáásí tiꞌmaráínasa mintómbá akaránááowe Ísu siráiye.<p/>
<h4>10</h4>
<p><sup>1</sup> Ísu kwená kwayó-kwáásí sísamaivakemba kaeꞌá kumbaimái-kwaasi tááyowasa tuwaná kwaási tirumpinkémbá taraváá-kwámbá maitíyuꞌmaeꞌa nááóro-asirayamba tiména óꞌon-oꞌon-tiꞌo ún-kwaasi asóvamatinkai-asirayamba tímakaiye. 
<p><sup>2</sup> <br/>asirayámbá tiména kwená mayáíráꞌá tiꞌmaréna séna kesí aantá-kwaasin-owe súwai túwíꞌa moóráwai áwíꞌa Sáímoniye séna aúná-kwiꞌa tamámena Pítaawe séna moóráwai Pítaa áváko áwíꞌa Éndaru moóráwai Sépéti ááninko áwíꞌa Yémési moóráwai Yémési áváko áwíꞌa Yóni moóráwai 
<p><sup>3</sup> Vírípi moóráwai áwíꞌa Pátóromu moóráwai áwíꞌa Tómáasi moóráwai áwíꞌa Mátíyu kwemá táákísi mayówai moóráwai Árávíási ááninko áwíꞌa Yémési moóráwai áwíꞌa Tátiyasi 
<p><sup>4</sup> moóráwai áwíꞌa Sáímoni kwemá Árómáani-kamaani-kwaasi tiꞌmátuwanae siráiwai moóráwai áwíꞌa Yútási Isakéríóti kwemá naaénba Ísumba kwená namuro-kwáásíráꞌá agaráátínkaraiwai miráumai-kwaasi Ísuna kwayó-kwáásímán-owe. 
<p><sup>5</sup> Ísu minkwáásí sísamaivakemba kaeꞌá kumbaimái-kwaasi tiꞌmaréna séna kosimátímaꞌmae nááóro. óꞌonkaa-kwaasiti naaópimpare Sámériyaa-kwaasiti naaópimpare íma naaéꞌa 
<p><sup>6</sup> kentí kwaási Ísareri-kwaasiti naaópimpaꞌa nááóro. sipisípiraꞌo ímo kárákwiraiwaimo ímo máyáísasamo sipisípimo sáwíꞌo umáímo nááóntemba Ísareri-kwaasi mirámó kwéomba 
<p><sup>7</sup> kosimátimeꞌa séꞌa Áánútu kwená kwaásimo kawááimba ááimba kwéasaiye kosimátíꞌmae nááóro. 
<p><sup>8</sup> tíꞌo in-kwáásí asóvamatinkeꞌa púwón-kwaasi usásintinkeꞌa túmo karáin-kwaasi túma kaweꞌá umátinkeꞌa taraváá-kwámbá tirumpimbá máyáan-kwaasi maitiyúwáanasa kónááowe. mimbáyáígóná asirayámbá úwoi timúnaꞌa íma óntamba meéyámbakaavo úwoi kaweꞌá umátínkáaro. 
<p><sup>9</sup> aampaꞌó kwíyamba íma moórá-yantaaꞌa maimaéꞌa koró. óntamba íma unáámpímbá áítumaeꞌa kwéꞌa 
<p><sup>10</sup> toón-únámbá íma maimaéꞌa kwéꞌa tísamai-anaamba íma maimaéꞌa kwéꞌa tááúmba íma maimaéꞌa koró. moórá-mora-umai unáánkwátói timantenká umái kuvéꞌmaeꞌa koró. túwaꞌnaa ónááowai kárákwiyonaaovo évaka-tantaaꞌo íma maimaéꞌa úwoi koró. 
<p><sup>11</sup> Áánútun-aai simátimenaaontaveꞌa moórá-naopaꞌo kwíyamba keinárawaꞌo naambó timíndawaimba avakáá éꞌa mindáúmpáré suꞌmai méꞌa kentí mayáí maimái ánáseꞌa mindámbá tuwéꞌa óꞌon-daopaꞌa koró. 
<p><sup>12</sup> moórá-naumpaꞌa iyíyamba máyaiyan-kwaasiyaveꞌa séꞌa kaweꞌá umái máéro síyasa 
<p><sup>13</sup> keinárawaꞌo kárákwiyiyanamo éna Áánútu kaweꞌá umátinkanivo ímo kárákwiyiyanamo éna Áánútu keináraware suꞌmai kaweꞌá umátinkaniye. 
<p><sup>14</sup> moórá-naopaꞌo kwíyamba naambó ímo timésamo kentááimo ímo isáíyanamo éna Áánútu mindáópaken-kwaasi íma aamoí umátinkanivo umásítaiꞌa éꞌa tísamaivakem-baramo uwáéntenkaaniꞌa oró. mindáúmpáráꞌi. mindáóparaꞌiyo. tuwéꞌa koró. 
<p><sup>15</sup> simátíménda ísáaro. Áánútu kwaási máyáawaina ááintavena tísaa ínín-kanaa tínímba naaóváꞌó Sótómu-naopare Kómóraa-naopare méraan-kwaasi sáwíꞌo uráantavena sáwí-meyamba timíníye. keinárawaꞌo tínaaembo umátimenaaon-kwaasi sáwí-meyamba timíníye. minkwáásíyóntí sáwí-meyanko Sótómu-naopakewaiye Kómóraa-naopakewaiyeti sáwí-meyankomba usáyaaitaniye Ísu siráiye. sáwíꞌa umátinkanaaon-kwasai. 
<p><sup>16</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna simátíménda ísáaro. sipisípimo kwisanamó áwááisaantemo in-íyánkómó intenkáámbó on-kwáásívímbá tiꞌmaránaumne. kawer-ímáyáágwárá-kwáásíráámbá umái méꞌa sáwíꞌo umátinkanaaombo éꞌa íma anondá sáwíꞌa éꞌa paru umái máéro. 
<p><sup>17</sup> kárákwiyoro. mono-káwáá-kwáásí keinárawaꞌa tíꞌmaesa anón-kwaasitopaꞌa mótinkesa aaivimbá maitinkésa monoꞌ-náúmpáꞌá mótinkesa túwírukuꞌ-nesa 
<p><sup>18</sup> kentávéꞌo asiramáímo máyáantavesa tátoꞌmai tíꞌmaesa kámááni-anon-kwaasitopare kawááon-kwaasitopare mátinkesa aaivimbá maitinkáíyaꞌa miwí kesáái simátimeꞌa óꞌonkaa-kwaasiyonte kesáái simátimenaaowe. 
<p><sup>19</sup> aaimó simátínkénkaꞌa nóran-aina sénaumno-imayaa íma anómba éꞌa íma kentí imáyáavinken-aimba sénááovo kentivon-amankó sénááon-aimba úwoi tááka tinkáínaꞌa sénááowe. 
<p><sup>21</sup> évakarawai tíváꞌawaawi tíꞌmai óꞌowiraꞌa timíyasa tínkamiyasa puwónááowe. tivoísáímo ésa tíráámaaꞌa tíꞌmai óꞌowiraꞌa timíyasa tínkamiyasa puwónááowe. iyámpóíyombo ésa tinóvowima tíꞌmai óꞌowiraꞌa timíyasa tínkamiyasa puwónááowe. 
<p><sup>22</sup> kentávéꞌo asiramáímo máyáantavesa tíyámba umátinkesa mirámó kwéomba ímo ivátuwesamo kentávésamo asiramáímo méwai Áánútu kawepáꞌá métinkaniye. 
<p><sup>23</sup> <br/>moórá-naopaꞌo méwasamo sáwíꞌo umátinkewaꞌo éꞌa tiyuwéꞌa isaaiséꞌa óꞌon-daopaꞌa koró. simátíménda ísáaro. Ísareri-kwaasiti naaóꞌ-naoꞌa simátímaꞌmae kwénaaiyana mimbáyáí íma ánásaraindaraꞌa kemá kwaási úrandaꞌa kumpaáruraundawai moórágwaraꞌa kumónaumne. 
<p><sup>24</sup> ívé-kwaasigo kwéagaraarankaiwaimba íma kwéusayaaitaiye. mayáí-kwáásígó kwená anón-kwaasi íma kwéusayaaitaiye. 
<p><sup>25</sup> ívé-kwaasigo agaráárankainda-kwaasigomo índantemba íníye. mayáí-kwáásígó kwená anón-kwaasigomo índantemba íníye. miráumai kemá anóndako únasa simái sáwíꞌa umásinkesa sésa taraváá-kwántóntí kawáánákó áwíꞌa Píyésepu iyémá kwésewe. mirá kwésemba pósa kesí kwaási simái ávááraumai sáwíꞌa umátinkanaaowe Ísu siráiye. 
<p><sup>26</sup> Ísu simásuwena séna mináímbá imáyáa éꞌa kwaási-taaroi íma inkaiséꞌa máéro. aúpáꞌó kwáyáin-tantaaꞌa amápaꞌa avoraꞌá paárínasa awánanaaowe. túnkaipaꞌa kwáyáin-tantaaꞌa avoraꞌá paárínasa awánanaaowe. mindáyaveꞌa kwaási-taaroi íma inkáíséro. 
<p><sup>27</sup> aúpáꞌó simátíménda avoraꞌá simátíméro. keinárawaꞌo simátíménda-aimba sáwíva-kwaasimo torupenkáꞌá simátíméro. 
<p><sup>28</sup> tínkamiyaꞌo puwónááon-kwaasi-taaroi íma inkáíséro. miwí kentimambá íma tínkambai ánásanaaovo Áánútun-aaroiye suꞌmai inkáíséro. kwemó éna sáwí-marupaꞌo iramó kwégaindavaꞌa túgwarare timankwáráré tuwáinasa ménaaowe. 
<p><sup>29</sup> maarán-áímbá imáyáa oro. sáwíyan-dumama téntékaan-dumama kaeꞌ-númámá sáwíyan-ontankakemba siyáánkai-toyaaraamba kwémeyan-ovo Áánútu kíraan-dumama kárákwirena ímo kanaán-iye sínanamo éna íma puwéna marapáꞌá kumínívo 
<p><sup>30</sup> sáwívaꞌ-numama Áánútu aúrankaꞌa íma anón-tantaaꞌan-ivo kwaási anón-tantaaꞌa owaná póna kárákwirena amápa-tantaaꞌa kwéawanena kentiꞌnótáugwaraꞌa kwétaampamai kwéawanaivo íma tááꞌa kaíno Ísu siráiye. Ísu áwíꞌa avoratá sénaunda-kwasai. 
<p><sup>32</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna amáparawai túrankaꞌa kentávésa sésa kesí anóndakoman-iye síyawaiyaveꞌa kesivo kwíyómpakewai aúrankaꞌa séꞌa kesí kwaásiman-owe sénaumne. 
<p><sup>33</sup> ánivo kwaási túrankaꞌa kembá tínaaemba umásimiyawaiyaveꞌa kesivo kwíyómpakewai aúrankaꞌa sínaaemba umátimenaumne Ísu siráiye. 
<p><sup>34</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna kentávéꞌa maarán-ímáyáá íma oró. kwaási amápaꞌa paru umái máyáantavena marapáꞌá kunkáiye. ímanivo marapáꞌá kunkáunda kwaási taaínkaꞌa ésa évakarawai kesáái isáíyasa évakarawai aaisambá sénááowe. 
<p><sup>35</sup> ívékwara aánogwaraꞌa kesááiyavesa maará ónááowe. avowámá moórá-imayaa ínana ááninko óꞌon-imayaa íníye. anówama moórá-imayaa ínana ayáámúnko óꞌon-imayaa íníye. anáávúkowe óꞌon-oꞌon-imayaa óyááoiye. 
<p><sup>36</sup> moóráwai kwenamáárawi kwená namuro-kwáásíráámbá umái ónááowe. kesááiyavesa miráumai miwítí imáyáa taaínkaꞌa ónááowe Ísu siráiye. 
<p><sup>37</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna kesí kwaási-iꞌa ónáe síyawai aivaꞌá tinóvowiye táánimbaare tiyáámúmbaare tirumbá timésa naaémba kembá tirumbá símémba uwóvíꞌan-owe. 
<p><sup>38</sup> kemá puwónaunda-taima súgwaataꞌmaeꞌa kondantembá kesí kwaási-iꞌa íyawaima umbai-yántááꞌá timíyasa minúmbáí-yántááꞌá íma maimaésa sínaaemba kwaránááomba uwóvíꞌa ónááowe. 
<p><sup>39</sup> tirááímo táíndaiꞌo ésa íma kaweꞌá umái ménaaovo kentávésa imáyáa ésa tirááímo táínda-yantaaꞌa tuwésa puwésa aúnáiꞌa umái kwíyómpaꞌa maíꞌmaiꞌa ónááowe Ísu siráiye. 
<p><sup>40</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna tiꞌmáráandawai kentáái isáíyawai kesááigwaraꞌa isánááowe. kesáái isáiyawai siꞌmákaiwain-aaigwaraꞌa isánááowe. 
<p><sup>41</sup> Áánútun-aai simátimindawai évakarawaitopaꞌa kwínasa sésa Áánútun-aai kwésimatimendawai ónda póꞌa enáái isánaumne síyawaima kwésimatimiwaimba Áánútu kaweꞌ-méyámbá aména kwéisaiyawaigwaraꞌa mirám-béyámbá timíníye. arupí umái máyáiwai évakarawaitopaꞌa kwínasa sésa arupí umái máyaandawai ónda póꞌa enáái isánaumne síyawaima arupí umái máyainda-kwaasigomba Áánútu kaweꞌ-méyámbá aména kwéisaiyawaigwaraꞌa mirám-béyámbá timíníye. 
<p><sup>42</sup> kesí kwaási awánésa sésa úwoisan-kwaasi imbánivo Ísuna kwaási-iꞌa uráimba póꞌa áwaꞌnaa ónáe sésa sáwíyan-tantaaꞌa nombá amíyana Áánútu kaweꞌ-méyámbá timíníye Ísu siráiye.<p/>
<h4>11</h4>
<p><sup>1</sup> Ísu kwená kwayó-kwáásí sísamaivakemba kaeꞌá kumbaimái-kwaasi mináyáátáár-áímbá simátímatuwena mimbáráváꞌá tuwéna óꞌon-oꞌon-daopaꞌa kwenáái kosimátímaꞌmae kwégwena kwená kawer-ámbá agaráátínkaraiye. 
<p><sup>2</sup> <br/>agaráátinkowana Yóni ándá-naumpaꞌa máyonkaꞌa Áánútumo usásinankaiwai Káráísiti ún-aimba iséna kwená kwayó-kwáásí tiꞌmarówasarai Ísunopaꞌa tésarai 
<p><sup>3</sup> áísaa esarai sésarai kumíníyonemo sirááwaiyaꞌono. áꞌowawa ónómpo kumíníwaina amuꞌmaránaumno suyaná 
<p><sup>4</sup> Ísu séna tayauwerékai isááyamba awánááyamba Yónimba kosimámekai sékai 
<p><sup>5</sup> túramba kavíkáiwai túramba awánamai kaweꞌá owaná tááꞌa kaúnkaiwai tááꞌa kwéisaawana tísamaima pukáiwai kaweꞌá umái tísamaima kwétaawana túma karáiwai kaweꞌá kwéumatinkena puwón-kwaasi kwéusasintinkena úwoi-kwaasi áséi-kwasai kwésimatimena séna 
<p><sup>6</sup> kentávéna íma kaer-ímáyáá íyawai tirunkó kaweꞌá kwéiye siyé Yónimba kosimámékaiyo Ísu súwasarai kurááiye. 
<p><sup>7</sup> Yónina kwayóꞌnákai tayauwerésarai kuyaná Ísu Yónin-aai amápa-kwaasi simátimena séna Yóni kavóná-maravaꞌa máyáísaꞌa koawánéꞌa nóran-imayaa kwéera koawánaraao. úndá toréna umá mómaꞌmemaꞌo intenkáán-kwáásí Yónima iyé-ímáyáá uráao. Yóni íma mirán-kwáásímán-ivo asirayán-kwáásímán-iye. 
<p><sup>8</sup> nóran-imayaa kwéera koawánaraao. kawer-únánkwátói úmakainda-kwaasi Yónima iyé-ímáyáá uráao. ímanivo mirán-kwáásí kawer-únánkwátóigwara-kwaasi anón-kwaasiti naaúmpaꞌa kwémaewe. 
<p><sup>9</sup> nóran-imayaa kwéera koawánaraao. Áánútun-aai kwésiwai Yónima iyé-ímáyáá uráao. owé Áánútun-aai kwésiwaiman-iye. áraiꞌa simátimeꞌa séꞌa kwemá Áánútun-aai siráawai usáyaaitaraiye. 
<p><sup>10</sup> Áánútun-aai aúváívimba Yónin-aai simái agaimaréna séna<p/>Áánútu séna isaaó. moóráwaimba aiꞌmáráanana kesáái maimaéna ená aivaꞌá kwéna ená aambá kwiyíníye siráiye agaimaréna siráimba Yónintavena siráiye. 
<p><sup>11</sup> simátíménda ísáaro. Yóni nombá pétinkaraiwaina mayáígó amápa-kwaasiti mayáígómbá usáyaaitaisana Áánútu kaweꞌá umánkaraivo Áánútu kwená kwaásiraꞌo kawááin-kwaasi anón-kwaasiye úwoi-kwaasiye anómba kaweꞌá umátinkaniye. 
<p><sup>12</sup> Yóni nombá pétinkaraiwai Áánútun-aai simátimindayavena ááimba ásárainkakemba ívékwaraꞌa évakarawai Áánútu kawááipaꞌa íyóvo sésa aambá itánáe sésa anóm-bayai máyáawasa évakarawai aamoí ésa Áánútu kenkáꞌá kawááinkwae kwésewe. 
<p><sup>13</sup> naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakowaiye Mósesiye Áánútu kwená kwaásimo kawááinimba paáriniye-aimba suwaná naaémba Yóni paáruraiye. 
<p><sup>14</sup> naaóváꞌá Íráiyaa maémáiwai ókwaraꞌa paáriniye-aimba suwaꞌá mináímbó siráan-aintaveꞌa áraire sewaꞌá kemá séꞌa Íráiyaantavesamo siráamba Yónintavesa siráawe kwésunda mináíntávéꞌa áraire seró. 
<p><sup>15</sup> kwéisaawai ísámai kaweꞌá oro Ísu siráiye. 
<p><sup>16</sup> Ísu mináímbá simásuwena moórá-ainkwaraꞌa simátimena séna ívéꞌa máyáan-kwaasi nóran-kwaasiraane sénaumno. mirán-kwáásírááníꞌa kwéomba iyámpóíyomba naaópaꞌa marupímbá mésa aávéima kwétesa moórá-ayampaꞌo máyáan-iyampoi tááyesa imá tiréꞌa taseró. 
<p><sup>17</sup> moórá-iya súnaꞌa íma táásá uráawe. iviꞌá taan-íyá súnaꞌa íma iviꞌá taráawe. miníyámpóí uráantemba maamáyáan-kwaasi mirá kwéowe. 
<p><sup>18</sup> Yóni nombá pétinkaiwai ména ándá-aran-domba íma kwénena Áánútuntavena ísámai toónkwáráꞌá íma kwénaisasa kwentávésa sésa taraváá-kwámbá arumpimbá máyáiwaiman-iye kwésewe. 
<p><sup>19</sup> kemá kwaási úrandaꞌa kumpaáruraundawai méꞌa ándá-aran-donkwara toónkwáráꞌá kwénaunasa kentávésa sésa ándá-aran-donte toónté námae íyíwaima póna táákísi máyáan-umoyan-kwaasiye sáwíꞌa on-kwáásítí kwaásiman-iye kwésewe. ánivo Áánútu simátímakaintemba kwéowai sésa Áánútu kawer-ímáyáágwáráwáímán-iye kwésewe Ísu siráiye. íma aaí ísaraan-kwasai. 
<p><sup>20</sup> <br/>moórá-mora-tawai Ísu naaóꞌ-naoꞌa kaweꞌ-máyáí ímo awánaraam-bayai mayówasa awánésa sáwí-mayai íma tuwésa Áánútunopaꞌo ímo tuntávéna Ísu asiramái séna 
<p><sup>21</sup> keinárawaꞌa Kórásini-naopaken-kwaasiye Pétésáítaa-naopaken-kwaasiye sáwí-meyamba kentópaꞌa tíníye. naaóváꞌó Táyaa-naaopaken-kwaasiye Sáítóni-naopaken-kwaasiye Áánútun-aaimo ímo ísaraawaivimbo kaweꞌ-máyáí ímo awánaraam-bayaimo kwémayaawandamo awánarekai miwítí sáwí-mayai tukáasino. sáwí-mayaimo tuwésamo úwoi-unankwatoimo úmaesamo kanamó aꞌmákáankakai Áánútu tuwánaraisino. 
<p><sup>22</sup> mindáyaveꞌa simátíménda ísáaro. maarán-ímáyáá kwéeꞌa Áánútu kwaási máyáawaina ááintavena tísaa ínín-kanaa tínímba Áánútu Táyaa-naopaken-kwaasiye Sáítóni-naopaken-kwaasiye sáwí-meyamba anómba timíníye-imayaa kwéowe. ánivo kentí sáwí-meyanko minkáéꞌ-náópakewaiti sáwí-meyankomba usáyaaitaya-sawi-meyamba timíníye. 
<p><sup>23</sup> Kápénéamu-naopaken-kwaasiyono. kentúwíꞌa mósá maréꞌa séꞌa kwíyómpaꞌa iyónaumne sembánivo púwón-ayampaꞌa kónááowe. naaóváꞌá Sótómu-naopaken-kwaasivimbo kaweꞌ-máyáí ímo awánaraam-bayaimo kwémayaawandamo awánarekai miwítí sáwí-mayai túwówana póna Áánútu mindáóꞌa íma ánásasuwowana ívéꞌa úwoi kwáyáisino. 
<p><sup>24</sup> mindáyaveꞌa simátíménda ísáaro. maarán-ímáyáá kwéeꞌa Áánútu kwaási máyáawaina ááintavena tísaa ínín-kanaa tínímba Áánútu Sótómu-naopaken-kwaasi sáwí-meyamba anómba timíníye-imayaa kwéowe. ánivo kentí sáwí-meyanko Sótómu-naopakewaiti sáwí-meyankomba usáyaaitaya-sawi-meyamba timíníye Ísu siráiye. kesópaꞌa teró siráin-kwasai. 
<p><sup>25</sup> <br/>minkánáá Ísu Áánútuntavena séna kesivoó kwíyómpakwara mararákwáráꞌá kárákwiraandawai óne. amápa-tantaaꞌa kwéisaumne sen-kwáásí íma simátime úwoi-kwaasi simátime 
<p><sup>26</sup> mirámó iíyávéna kwéankaisaꞌa póꞌa enáwíꞌa mósá kwémaraumne Ísu Áánútuntavena siráiye. 
<p><sup>27</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna kesivo amápa-tantaakaꞌa kárákwiyuwo séna símakaiye. amáparawai kesí ááimba íma suwánaraavo kemá kesivo ááninko únana póna kesí ááimba suwánaraiye. amáparawai kesivoná ááimba íma awánaraavo kesivombá póꞌa keyáá kwená ááimba awánaraumne. kesivoná ááimba simátimenae únda-kwaasi kanaán-umai kesivona ááimba kwéawanaawe. 
<p><sup>28</sup> <br/>kentí mayáí umbai-máyáí kwémayaawana kentópaꞌa umbai-yántááꞌá kwáyáiwai kesópaꞌa tíyaꞌa kentí imáyáa aúnáiꞌa umátínkáanaꞌa paru umái ménaaowe. 
<p><sup>29</sup> kemá kesúma íma maé iyéꞌa paru umátinkaundawai únaꞌa póꞌa kesí aambá kaweꞌá umái awánéꞌa kesáái taagwiyavíyaꞌa kentí imáyáa aúnáiꞌa umátínkáanaꞌa paru umái ménaaowe. 
<p><sup>30</sup> kesááimo taagwiyavónááomba íma umbaí táínana timénaunda-mayai kaweꞌ-máyáímán-iye Ísu siráiye.<p/>
<h4>12</h4>
<p><sup>1</sup> minkánáávímbá Yútaa-kwaasi agándaan-kanaaraꞌa Ísuwe kwená kwayó-kwáásíyé kígauvimba úwíti-ton-kigauvimba kwéguwana kwená kwayó-kwáásí táái tinkówasa úwíti-aramba kútúmai ásima pítuwesa kwénowasa 
<p><sup>2</sup> ámáán-kawaa-kwaasi tuwánésa Ísuntavesa sésa tuwánaao. agándaan-kanaama aambá áúmbakaawasa mirá kwéowe suwaná 
<p><sup>3</sup> Ísu séna naaóváꞌó Tévítimo urómba aúváívimba agaimarón-ainkona ááimba íma ísaraawe. Tévítiye kwená kwaásiye táái kwétinkowana 
<p><sup>4</sup> Tévíti Áánútuna monoꞌ-náúmpáꞌá iyéna Áánútu aúrankaꞌo makón-tomba umairéna kwénena kwená kwaási timúwasa naráawe. mintómbá úwoi-kwaasi íma némáembanivo monoꞌ-máyáí máyón-kwaasi némáembani. Tévíti mintómbá umairéna timúwasa nonkáꞌá Áánútu íma áwááꞌa siráimbanivo kesí kwaási mirá kwéowaꞌa áwááꞌa ímo seráámbá áwááꞌa kwésewe. 
<p><sup>5</sup> naaóváꞌá Mósesi simátímakain-aimba aúváívinkemba awánaraawe. Áánútuntavesamo ísámaimo póímo tuvúꞌmáímo kwéagayaan-kwaasi anóm-bonoꞌ-naumpaꞌa mayáí kwémaesa agándaan-kanaagwaraꞌa mayáí kwémayaawasa mirámó kwéontavesa íma aaí kwésimatinkesa sésa sáwíꞌa kwéowe íma kwésewe. 
<p><sup>6</sup> simátimeꞌa séꞌa keinárawapimba kwémayaunda-mayaigo anóm-bonoꞌ-naumpaꞌo kwémayaam-bayaigomba usáyaaitaraivo agándaan-kanaa monoꞌ-máyáí-kwáásí mayáí kwémayaantaveꞌo ímo sáwíꞌo kwéowe senkákémbá kesí kwayó-kwáásíyávéꞌa sáwíꞌa kwéowe íma seró. 
<p><sup>7</sup> Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna Áánútu séna<br/>póímo tuvúꞌmáímo agaimáímo símémba kanaán-ivo tirumbó kwéumatinkaamba anón-aamoi kwéune siráimba mináínkóná ááimbo iséꞌo kwarékai ímo sáwíꞌo uráan-kwaasi aaivimbá íma maitínkáasino. 
<p><sup>8</sup> kwíyómpakemba kwaási úrandaꞌa póꞌa agándai-kanaaraꞌo kárákwiraundawai úmpo agándai-kanaaraꞌo kwaásimo mayáí kwémayaamba kendéímán-iye Ísu siráiye. ayáámba kawévaigurain-kwaasigona kwaasái. 
<p><sup>9</sup> Ísu miváꞌá tuwéna monoꞌ-náúmpáꞌá iyúwana 
<p><sup>10</sup> moóráwai ayáámba kawévaiguron-kwaasi máyowasa aaivimbá mayankánáe sésa Ísumba áísaa esa sésa agándai-kanaama mayáí aambá áúmakaan-kanaama póna áíꞌo in-kwáásí asóvamankai-mayai mayáínda ámáámba araaisíni. íya araaisíníyo suwaná 
<p><sup>11</sup> Ísu tísaa ena séna keinárawapinkemba kentí sipisípi-poraaꞌo maipímbó pékainaꞌo éꞌa agándai-kanaaraꞌa ááéma mósá asinánááoo. owé áꞌa mirá ónááomba 
<p><sup>12</sup> kwaásigo sipisípi-poigomba usáyaaitaraimba póna agándai-kanaa áíꞌo in-kwáásí asóvamankanimba kaweꞌá éna ámáámba íma araaisíníye simátímatuwena 
<p><sup>13</sup> ayáámba kawévaiguron-kwaasiyavena séna enayáámba árútuwaao súwana ayáámba árútuwowana kaweꞌá umánkowana óꞌon-ayaankaamba úwasa 
<p><sup>14</sup> ámáán-kawaa-kwaasi monoꞌ-náúmpákémbá kumésa Ísumba nóraumaiya tuvuwónaundayaꞌiyo sésa ámááyu-aimba siráawe. Ísu Áánútuna mayáí-kwáásígóná kwaasái. 
<p><sup>15</sup> ámááyu-aimba sun-táámá Ísu iséna mimbáráváꞌá tuwówasa sáwívarawai kwenánaaemba kwárówana tíꞌo ún-kwaasi amápaꞌa asóvamatinkena 
<p><sup>16</sup> asiramái séna kemó umátinkaunda-aimba íma simátíméro siráiye. 
<p><sup>17</sup> mirámó úmba naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakowai áwíꞌa Áísáya sirónkaꞌa póna Ísu mirá uráiye. Áísáya agaimaréna séna Áánútu séna<p/> 
<p><sup>18</sup> kwembá usásinankaraunana kesí mayáí-kwáásí isaꞌá kwená imáyáa kwéeꞌa aamoí kwéumankeꞌa aaí senaná kesimankó kwesé máyainana óꞌon-oꞌon-kwaasi amáparawai kesí arupí-aimba simátimena 
<p><sup>19</sup> íma aaisambá tiyéna íma anónkaꞌa séna naaópaꞌa kwénaaena íma anónkaꞌa séna 
<p><sup>20</sup> Áánútunopaꞌo ímo asiramáímo máyáan-kwaasi íma tiyuwéna kaweꞌá umátinkaniye. mirá úmae iyéna mayáí maimaé iyéna íma ivátuwainana kesí arupí-ainko usáyaaitena kwáyainasa 
<p><sup>21</sup> óꞌonkaa-kwaasi kwenáwíꞌa isésa sésa áraiꞌa súwaꞌnaa íníwaiman-iye sénááowe Áánútu siráiye sirónkaꞌa póna Ísu mirá uráiye. Ísunte Píyésepuntei kwaasái. 
<p><sup>22</sup> <br/>moóráwai maúmba kwenarumpimbá taraváá-kwámbá máyowana póna minkwáásígó íma aaí kwésuwana aúramba kavíkówasa áíꞌmaesa Ísunopaꞌa máánkówana Ísu mayauwéna minkwáásígómbá kaweꞌá umánkowana kwemá aaí súwana aúramba awánówasa 
<p><sup>23</sup> sáwívarawai táátavesa ésa sésa mindáꞌá Tévítin-andarakemba paáriniyemo siráawaiyaꞌi. óꞌowaꞌiyo suwasá 
<p><sup>24</sup> ámáán-kawaa-kwaasi mináímbá isésa kampaꞌá sésa ímanivo taraváá-kwántóntí kawáánáꞌá áwíꞌa Píyésepu asirayámbá ámísana tokéna póna taraváá-kwámbá kwémaitiyuwaiye siráawe. 
<p><sup>25</sup> <br/>suwaná Ísu miwí tááma iséna simátimena séna moórá-andama ááiꞌa tiyésa pósa taaínkaar-umai mésa íma asiramáívakaamba kwémaewe. moórá-naoparaꞌi. moórá-akunaꞌi. usíyán-ákúmbá pósa taaínkaar-umai íma asiramáívakaamba kwémaewe. 
<p><sup>26</sup> Sáátáánigona kwaásimo ááiꞌo tiyésamo taaínkaaꞌo ésamo ésa íma asiramáívakaamba kwémaewe. kentávéꞌo sembá Píyésepu asirayámbá ámísana tokéna póna taraváá-kwámbá kwémaitiyuwaiyemo kwésemba 
<p><sup>27</sup> ánivo Píyésepuna asirayánkáꞌó taraváá-kwámbó kwémaitiyuwaundarakai kentí kwaásigwaraꞌa Píyésepuna asirayánkáꞌá taraváá-kwámbá maitiyúwáásino. mirán-áímbó síyasamo ésa kentí kwaási kampaꞌá kwésewe sénááowe. 
<p><sup>28</sup> ánivo kemá Áánútun-amankona asirayánkáꞌá taraváá-kwámbá kwémaitiyuwaundayavena Áánútuna asirayámbá keinárawapimba kwévaarisaꞌa kwéawanaawe. 
<p><sup>29</sup> <br/>moórá-aimba imáyáa oro. moóráwai moórá-nanko avowámó asiramáímo máyainanamo éna mindáúmpákémbó umóyámbó mayáindayavenamo éna íma úwoi uveránívo mindánkó avowámbá ánda asááúmankenamo éna uvékena kwená náaindaamba umóyámbá mayáníye. 
<p><sup>30</sup> <br/>kembá íma kwésuwaꞌnaa-esa kesí namuro-kwáásíráámbá umái kwémaewe. íma súwaꞌnaa esa kwaási torupamái símémba moórá-mora umáguraawe. 
<p><sup>31</sup> <br/>mindáyaveꞌa simátíménda ísáaro. kwaási sáwí-mayai kwémaesa simái sáwíꞌa kwéumatinkaamba mindá Áánútu maitiyuwánívo Áánútun-amankontavesa simái sáwíꞌa umánkanaaomba mindá Áánútu íma maitiyuwáníye. 
<p><sup>32</sup> kembá kwaási úrandako kumpaáruraundawaimba simái sáwíꞌa umásinkanaaomba mindá Áánútu maitiyuwánívo Áánútun-amankontavesa simái sáwíꞌa umánkanaaomba mindá Áánútu íma maitiyuwéna ívékwara naaénkwaraꞌa íma maitiyuwáníye. 
<p><sup>33</sup> <br/>kawe-táígó kawer-árámbá íyáísana sáwí-taigo sáwí-aramba kwéiyaivo taaéramba awánésa kawe-táígón-aramban-iye. sáwí-taigon-aramban-iye kwésewe. 
<p><sup>34</sup> iyánkó póígon-araaꞌan-owe. sáwíre suꞌmai on-kwáásí méꞌa póꞌa íma kanaán-umai kawer-áímbá kwésewe. tirumpimbá kwáyáin-imayaanei kwésewe. 
<p><sup>35</sup> kawe-kwáásí kawer-ímáyáávínkémbá kaweꞌ-máyáí kwémayaavo sáwí-kwaasi sáwí-imayaavinkemba sáwí-mayai kwémayaavo sáwí-kwaasi éꞌa sáwí-aimba kwésewe. 
<p><sup>36</sup> <br/>simátíménda ísáaro. Áánútu kwaásimo máyáawaina ááintavena tísaa ínín-kanaa tínímba úwoi-aimbo óꞌon-oꞌon-aimbo siráantavena tísaa íníye. 
<p><sup>37</sup> kawer-áímbó sirén-kwaasiyavenamo éna arupí-kwaasiman-owe Áánútu séna sáwí-aimbo sirén-kwaasiyavenamo éna sáwí-kwaasiman-owe síníye Ísu siráiye. ímo awánáúnda-mayai mayaaó siráan-kwasai. 
<p><sup>38</sup> <br/>súwasa évakaꞌa ámáán-kawaa-kwaasiye ámáámba sun-kwáásíyé Ísumo sáwí-aimbo sínda isánáe sésa anóndakoo áraira Áánútumpakena kunkáana ímo awánáúnda-mayai máyénata awánaano suwaná 
<p><sup>39</sup> Ísu séna ívéꞌo máyáan-kwaasi sáwí-kwaasi éꞌa Áánútuntaveꞌa íma imáyáa éꞌa kentávéꞌa kwéseꞌa Áánútumo aiꞌmákainamo e íma awánáúnda-mayai máyénata awánaanomo kwésemba naaóváꞌá Áánútu Yónaambo uráintemba kembá mirá ínívo mináímbá imáyáa oro. 
<p><sup>40</sup> naaóváꞌó anón-doyaako Yónaambo nawíkowanamo kaumbo-táwaimo arumpimbó méraintemba kemá kwaási úrandako kumpaáruraundawai kaumbo-táwai maipímbá ménaumne. 
<p><sup>41</sup> Yónaa kaumbo-táwai anón-doyaako arumpimbá máyowana miín-kwituwówana minkákémbá Nínívaa-naopaꞌa Áánútun-aai kosimátimuwasa isésa sáwí-mayai tuwésa Áánútun-aai ísaraawe. ívéꞌa Yónaamba usáyaaitaraundawai máyaunaꞌa kesáái íma kwéisaamba póna naaémba Áánútu kwaásimo máyáawaina ááintavena tísaa ínín-kanaa tínímba Nínívaa-naopaken-kwaasi keinárawaꞌa aaivimbá maitinkésa sésa Yónaan-aai iséta sáwí-mayai tukáundayaanivo Yónaamba usáyaaitaraiwai kentí naaópaꞌa máyowaꞌa kwenáái íma iséꞌa sáwí-mayai íma tukáawe Nínívaa-naopaken-kwaasi sénááowe. 
<p><sup>42</sup> naaóváꞌá kentíkwáꞌnáraꞌa kárákwirowai áwíꞌa Sórómoni kawer-ímáyáávínkémbá aaimá kwésimatimuwana moórá-ininko némpaken-kawaa-ininko Sórómonin-aai koisánáe séna kwémena kuráiye. ívéꞌa kemá Sórómonimba usáyaaitaraundawai máyaunaꞌa kesáái íma kwéisaamba póna naaémba Áánútu kwaásimo máyáawaina ááintavena tísaa ínín-kanaa tínímba minínínkó keinárawaꞌa aaivimbá maitinkéna séna kemá némpakemba Sórómonin-aai taísaraumpo Sórómonimba usáyaaitaraiwai kentópaꞌa máyowaꞌa kwenáái ísómba íma ísámai kaweꞌá uráawe síníye Ísu siráiye. taraváá-kwánkó koyauwékain-kwasai. 
<p><sup>43</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna kwaási arumpinkémbá taraváá-kwánkó auwéna kavóná-maravaꞌa nombá íma kwáyáipaꞌa kogwénaaena séna náávara ménaumno séna avakáá uwááena 
<p><sup>44</sup> séna tayauweréꞌa kesí naambá kwaásigo arumpimbá póꞌa koménaumne simásuwena téna taawánaimba mindánkómbá kankambá kwiyúꞌmái kawer-umásukaisana taawánéna 
<p><sup>45</sup> tayauweréna avakaeté-taravaa-kwamba miwítí sáwí-mayai anómba uráawai tíꞌmaena minkwáásígó arumpimbá tamáyáawana moórá-taravaa-kwamba arumpimbá máyáísana minkwáásígó sáwíꞌa umái máyáísasa naaémba sáwíva-taravaa-kwamba máyáawana kwemá anómba sáwíꞌa umái méraiye. miráumai ívéꞌo máyáan-kwaasi sáwí-mayai kwémaesa anómba sáwíꞌa úmaesa iyónááowe Ísu siráiye. Ísun-anówawe áúnavaꞌmaati kwaasái. 
<p><sup>46</sup> Ísu kwésimatimumba Ísun-anówawe Ísun-áúnavaꞌmaate tésa aaí simámenaaontavesa máápaꞌa máyówana 
<p><sup>47</sup> moóráwai Ísuntavena séna enanówe enáúnavaꞌmaare aaí simámenaesa máápaꞌa máyáawe súwana 
<p><sup>48</sup> Ísu séna kesinó nááwaꞌiyo. kesúnavaꞌa nááwiyaꞌo séna 
<p><sup>49</sup> ayáándei kwená kwayó-kwáásí agaráátinkena séna kesinó kesíváꞌmaaꞌa máyáawe. 
<p><sup>50</sup> kesivo kwíyómpakewai siráiniꞌa kwéowai kesinó kesúnavaꞌmaaꞌa kesímánaaꞌmaaꞌan-owe Ísu siraíye.<p/>
<h4>13</h4>
<p><sup>1</sup> mitáwai Ísu naaúmpaꞌa tuwéna Káríri-nonkwaaunkon-awampaꞌa koména aaí simátimindayavena úwasa 
<p><sup>2</sup> sáwívarawai tóyo ésa kwená egwaaꞌá tamáyóntavena nompí-sípívímbá usámaaisena máyowasa minkwáásíyómbá nonkwaaúnkón-awampaꞌa máyówana óꞌon-oꞌon-aimba kwántámai simátimakaiye. 
<p><sup>3</sup> moórá-aimba simátimena séna moóráwai ánáyumba maimaéna kígauvaꞌa kwégwena 
<p><sup>4</sup> máyuꞌmaraisana évakar-anayumba aampaꞌá kunkwáyáísana numaómá túkúnasukaiye. 
<p><sup>5</sup> évakar-anayumba óntankwaraꞌ-maravimba kunkwéna paákáꞌ-márávímbá póna avekáán-umai anón-isana 
<p><sup>6</sup> aaꞌá kaisaná amímá ayáátáákaꞌa íma kunkéna aáyánkaguraiye. 
<p><sup>7</sup> évakar-anayumba karaampimbá kunkwéna kárúraisana karaan-tantáákó araꞌnásukaiye. 
<p><sup>8</sup> évakar-anayumba kaweꞌ-márávímbá kunkwéna karuwéna anón-éna arambá imái sáwívar-aramba iyéna évakaꞌa usáyaaitayan-aramba íyáísana évakaꞌa umaimái-aramba iráiye. 
<p><sup>9</sup> kwéisaawai ísámai kaweꞌá oró Ísu siráiye. 
<p><sup>10</sup> Ísu súwasa kwená kwayó-kwáásí kwenópaꞌa tésa taáísaa esa sésa kwésimatimenda nóra séwa kwántámai-aimba kwésimatimeno suwaná 
<p><sup>11</sup> Ísu séna Áánútu kwená kwaásimo kawááin-ainkona ááimba kwésimatimunda Áánútu keinárawaꞌa imáyáa tímísaꞌa kwéisaavo miwí imáyáa íma tímakaisasa kwéisaantaveꞌa kwántámai-aimba kwésimatimune. 
<p><sup>12</sup> Áánútun-aaimo ísámaimo kaweꞌó íyawai Áánútu túwaꞌnaa ínasa moórá-ainkwaraꞌa isésa mirámó kwéiyanamo éna Áánútu túwaꞌnaa ínasa amápar-ainkwaraꞌa isánááowe. Áánútun-aaimo ímo ísámaimo kaweꞌó ésa kampaꞌá sésa kaweꞌá umái kwéisaumne síyawaima tirumpinkémbá mináímbá maimayáínana íma kwéniye. 
<p><sup>13</sup> kwéisaambanivo íma ísámai kaweꞌá kwéowe. kwéawanaambanivo íma awánamai kaweꞌá kwéowe. mirámó kwéontaveꞌa simátimunda kwántámai-aimba kwésimatimune. 
<p><sup>14</sup> naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakowai áwíꞌa Áísáya siráimba miwí mirá kwéowe. Áísáya séna<br/>kwéisaambanivo íma ísámai kaweꞌá kwéowe. kwéawanaambanivo íma awánamai kaweꞌá kwéowe. 
<p><sup>15</sup> miwítí imáyáao umbaí kwétaisana tááko aaimó isáíyávéna ávón-kaisaná túranko awánaiyavena ávón-kwégaivo ímo mirámó ésamo ésa tááꞌo isésamo túrambo awánésamo kesááimo isésamo miwítí sáwí-imayaamo tuwésamo kesópaꞌo tenkákáí sáwí-imayaa maitiyuwéꞌa kaweꞌá umátinkausino Áánútu siráiye Áísáya agaimaréna siráimba Ísu siráiye. 
<p><sup>16</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna simátimeꞌa séꞌa keinárawaꞌa kaweꞌó umáímo awánaamba Áánútu kaweꞌá kwéumatinkaiye. kaweꞌó umáímo ísáamba Áánútu kaweꞌá kwéumatinkaiye. 
<p><sup>17</sup> simátíménda ísáaro. naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakowaiye arupí umái máyówaiye sáwíva-kwaasi keinárawaꞌo kwéunda-mayai kwéawanaanten-umai awánanae sésa umbá íma awánaraawe. miwí keinárawaꞌo kwéisaanten-umai isánáe sésa umbá íma ísaraawe Ísu siráiye. 
<p><sup>18</sup> Ísu kwená kwayó-kwáásíyávéna simátímatuwena séna moóráwai ánáyumba tuꞌmakáin-ainkona ááimba súnda ísáaro. 
<p><sup>19</sup> Áánútu kwená kwaásimo kawááin-aimba isésa íma ísámai kaweꞌá kwéowana Sáátáánigo téna tirumpinkémbá tamaimái úwoivaꞌa kwétiyuwaiye. minkwáásí aampaꞌá kunkwáyáin-anayunkaamba kwéowe. 
<p><sup>20</sup> ánáyumbo óntankwara-maravimbo kúmímba maarán-ááímbán-iye. Áánútun-aai isésa aamoí ombánivo 
<p><sup>21</sup> íma tirumpimbá tátoꞌmai kaweꞌá owasá Áánútun-aaiyavesa umbai-yántááríꞌa umátinkaantavesa Áánútun-aai ivátukaawe. 
<p><sup>22</sup> ánáyumbo karaampimbó kúmímba maarán-ááímbán-iye. Áánútun-aai ísáámbanivo marapár-úmbáí-yántáátávésa imáyáa úmae naaésa óísan-imayaama úmae kwénaaesa mirán-ímáyááó Áánútun-aai káátasuwaisasa íma Áánútuna mayáí kwémayaawe. 
<p><sup>23</sup> ánáyumbo kaweꞌ-márávímbó kúmímba maarán-ááímbán-iye. Áánútun-aai isésa tirumpimbá tátoꞌmai kaweꞌá ésa asiramái mésa Áánútuna mayáí kwémaesa kwétuwaꞌnaa-owasa évakarawai usáyaaitamai-mayai kwémaesa kwétuwaꞌnaa-owe Ísu siráiye. sáwí-anayumba uꞌmakáin-kwasai. 
<p><sup>24</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna Áánútu kwená kwaásimo kwégawaain-aimba maarán-áímbán-iye. moóráwai kwená kígauvaꞌa kawer-ánáyúmbá áwíꞌa úwíti-anayumba uꞌmakáisana 
<p><sup>25</sup> moórá-noꞌwaamba amááraawigwaraꞌa tuún-kwaiguráawana namuro-kwáásígó téna arambó ímo íyáí-uwitiraan-anayumba sáwí-anayumba avuvumpimpáꞌá uꞌmakáisana 
<p><sup>26</sup> úwíti anón-éna arambá íyáísana úwítiraan-damai uꞌmakáiwai anón-isasá 
<p><sup>27</sup> mayáí-kwáásí awánésa kígaugo avowánópaꞌa tésa sésa kawer-ánáyúmbá uꞌmakáandavimba úwítiraan-damai náávakena mimpímbá kwáyáivo sewaná 
<p><sup>28</sup> séna namuro-kwáásígó mauꞌmakáiye sisasá áísaa esa sésa táúyuwanaumne sewaná 
<p><sup>29</sup> séna ímanivo úwíti táúyuwaavainivo túwéwana 
<p><sup>30</sup> kwáyainana naaémba úwíti karepáínaꞌa toómbó akaránááowaiyaveꞌa senasá misáwí-úwítíráán-dámáí táúmai asááumai iramá kwégaindavaꞌa tuwésa úwíti úramba ákáꞌmai kesí toón-dáúmpáꞌá maránááowe Ísu siráiye. taaérankona kwaasái. 
<p><sup>31</sup> Ísu maarán-áínkwáráꞌá simátimena séna Áánútu kwená kwaásimo kwégawaaain-aimba maarán-áímbán-iye. moóráwai sáwíyan-taeranko áwíꞌa másátati mintáígó arambá ímo aneꞌó awánaraan-taeramba kígauvaꞌa uꞌmakáawana anón-éna amaimá móivarena kóyáwé uráisana numaómá mimpímpáꞌá ánáamba úmarena kwémaiye Ísu siráiye. 
<p><sup>33</sup> Ísu maarán-áínkwáráꞌá simátimena séna Áánútu kwená kwaásimo kwégawaain-aimba maarán-áímbán-iye. moórá-ininko péréti-tomba agayánáe séna kanaráán-tántáákó áwíꞌa páráwaaꞌa maimaéna intoráí-yántááꞌá sáwíyan-tantaaꞌa ayáúmaraisana kwéna intoréna anón-kwéiye Ísu siráiye. 
<p><sup>34</sup> Ísu kwaásiyomba aaí simátimenae sénamo úmba íma avoraꞌá siráivo kwántámai-aine suꞌmai simátímakaiye. 
<p><sup>35</sup> naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakowai sirónkaꞌa póna Ísu mirá uráiye. kwemá agaimaréna séna<br/>simátíménda kwántámai-aimba simátimenaumne. Áánútu maramá tarórurainkaꞌa aúpáꞌó kwáyom-bayaigon-aai ímo ísaraan-aimba simátimenaumne siráiye agaimaréna siráimba Ísuntavena siráiye. sáwí-anayumba uꞌmakáin-ainkona ááin-kwasai. 
<p><sup>36</sup> Ísu mináímbá simátímatuwena tiyuwéna naaúmpaꞌa iyúwasa kwená kwayó-kwáásí kwenópaꞌa tésa sésa namuro-kwáásígómó moóráwaina kígauvaꞌo sáwí-anayumbo kwéuꞌmaraiwaina ááimba simásimiyo suwaná 
<p><sup>37</sup> Ísu séna kawer-ánáyúmbó uꞌmakáiwaina ááimba kemá kwaási úrandako kumpaáruraundawai úne. 
<p><sup>38</sup> kígaugona ááimba maramán-iye. kawer-ánáyúnkóná ááimba Áánútu kwená kwaásimo kawááin-kwaasiman-owe. sáwí-anayunkona ááimba Sáátáánigona kwaásiman-owe. 
<p><sup>39</sup> namuro-kwáásígó sáwí-anayumba uꞌmakáiwaina ááimba Sáátáánigon-iye. toómbó akaránááon-kanaaona ááimba maramó ánásanin-kanaaman-iye. toómbó akaránááowaina ááimba Áánútuna kwayóꞌnáꞌá kwíyómpakewaiman-owe. 
<p><sup>40</sup> námáímo áúꞌmaimo iravímbó agaisuwánááontemba naaén-kanaamo tínda mirá ónááowe. 
<p><sup>41</sup> kwaási úrandako kumpaáruraundawai kesí kwayóꞌnárawaꞌa kwíyómpakemba tiꞌmáráanasa kesí kwaásivinkemba sáwí-kwaasi óꞌowima sáwí-imayaa tíméwasa sáwí-amba kwégwaraawai kuntúkúmai 
<p><sup>42</sup> iramó kwégaipaꞌa tiyuwáíyasa mésa iviꞌá tésa túwááyaamba akévundarewasa 
<p><sup>43</sup> arupí umái máyáawai Áánútu kentivo kawááipaꞌa mésa aaꞌó kwégaintemba mirá ónááowe. kwéisaawai ísámai kaweꞌá oró Ísu siráiye. Áánútu kwaásimo kawááin-kwasai. 
<p><sup>44</sup> Ísu maarán-áínkwáráꞌá simátimena séna Áánútu kwená kwaásimo kwégawaain-aimba maarán-áímbán-iye. óꞌoran-ontamba maravímbá utámarena ména pukáisana moóráwai téna taawánéna aamoí éna káátamarena mimbárámá meéyámbá íníntavena kwená óísamba maimái tímatuwena óntamba mairéna mimbárámá komeéyán-éna minóꞌórán-óntámbó ásámakaamba mairáiye. 
<p><sup>45</sup> Áánútu kwená kwaásimo kwégawaain-aimba maarán-áímbán-iye. moóráwai ameriyáámba meéyámbaraindayavena naaóꞌ-naoꞌa kwénaaena 
<p><sup>46</sup> awánáínda moóráwai óꞌoran-ameriyaamba makáinana awánéna kwená óísamba maimái kwétimena óntamba mairéna minóꞌórán-áméríyáámbá komeéyán-umai kwémayaiye. 
<p><sup>47</sup> Áánútu kwená kwaásimo kwégawaain-aimba maarán-áímbán-iye. kwasen-únánkáámbá moóráwai nompímbá túwáísana óꞌon-oꞌon-doyaaꞌa 
<p><sup>48</sup> minúnámpímbá ógwitagwisana asináíndayavena umái kwéawanaisasa évakarawai áwaꞌnaa umai asímbai áámááívaꞌa makésa kaweꞌ-nóyááꞌá unáámpímbá áítesa sáwí-noyaaꞌa iváꞌá kwétuwaawe. 
<p><sup>49</sup> naaén-kanaa tínímba mirá íníye. kwíyómpaken-kwayoꞌnarawaꞌa kawe-kwáásívínkémbá sáwí-kwaasiyomba tíꞌmai 
<p><sup>50</sup> iramó kwégaindavaꞌa tuwáíyasa iviꞌá tésa tíꞌo íníntavesa túwááyaamba akévundanaaowe simásuwena 
<p><sup>51</sup> kwená kwayó-kwáásíyávéna tísaa ena séna simátimunda-ainkona ááimba ára isaaó súwasa owé suwaná 
<p><sup>52</sup> Ísu simátimena séna ísáamba simátimunda-aimba simátíméro. moóráwai naankó avowá kwená naaúmpaꞌa ááéraan-tantaare aúná-yantaare kwáyáísana taaímbai kwená kwaási kwétimiye. mindánkó avowámó kwétimintemba miráumai ááéraam-bonor-aimpinkene Áánútu kwená kwaásimo kwégawaain-aimpinkene simátíméro Ísu siráiye. Násáretivakewai Ísumba tínaaemba umánkaraan-kwasai. 
<p><sup>53</sup> Ísu mináímbá simátímatuwena mimbáráváꞌá tuwéna 
<p><sup>54</sup> kwenamáápaꞌa kúmba miwítí monoꞌ-náúmpáꞌá iyéna aaí simátimuwasa táátavesa ésa sésa náávakena kawer-ímáyáá mairéna kawer-áímbá kwésimasimenayaawa nááwawa asirayámbá ámísana kaweꞌ-máyáí ímo awánáúnda-mayai kwémayaiyo. 
<p><sup>55</sup> kesáámó awánáúnda taaineí évaka-tantaaꞌo kwéiwai ááninkoman-iye. Máríyaa áánimba éna Yémési Yósépi Sáímoni Yútási tuwaaómán-iye. 
<p><sup>56</sup> kwenáúnavaꞌa maankáꞌá máyáawe. 
<p><sup>57</sup> maankákéwáímá póna úwoi-kwaasiman-ivo náávakena mináímbá isénawa minásíráyámbá mairénawa kwésiyo sésa kayorésa tínaaemba umámúwana Ísu simátimena séna Áánútun-aai simátímíwai óꞌon-oꞌon-daopaꞌa kwénaaisasa kwenáwíꞌa mósá kwémaraavo kwená naaópaꞌa komáyáimba kwenamááraa sésa kesáámó úndanten-kwaasiman-iye sésa kwenáwíꞌa íma mósá kwémaraawe Ísu siráiye. 
<p><sup>58</sup> <br/>kesáámó úndanten-kwaasi póna íma súwaꞌnaa íníye suntávéna ímo awánom-bayai moórá-mora-mayaiye suꞌmai mairáiye.<p/>
<h4>14</h4>
<p><sup>1</sup> minkánáá Ísuna mayáígón-áái símae íyúwana Káríri-marara-kawaanako áwíꞌa Éróti mináímbá iséna 
<p><sup>2</sup> kwená mayáí-kwáásíyávéna séna minkwáásígó Yóni nombó pétinkaraiwaiman-iye. pukáimpinkemba usásinkena póna asirayámbá kwempímbá kwáyáísana mirám-báyáí kwémayaiye sirái. 
<p><sup>3</sup> ááéma Éróti kwenáváko awainínkómbá áwíꞌa Erotíyasimba mairówana Yóni séna enáváko awainínkómbá aambá áúmbakaawa mayááne simá-simaꞌa úwana Éróti tiꞌmarówasa Yónimba koáíꞌmaesa ándávaꞌa máánkarowana 
<p><sup>5</sup> Éróti Yónimba inkamónáe súmba kwaási-taaroi inkaiséna íma inkánkaiye. kwaási Yónintavesa sésa Áánútun-aai simátímíwaiman-iye suwaná Éróti séna Yónimba inkámónasa áwááꞌa siyénááowe séna íma inkaména máyowana 
<p><sup>6</sup> kwembó ánkaron-kanaamo túwana anón-tanomba kaumái sáwíva-kwaasi tímúwasa nowaná Erotíyasi ayáámúnko téna túrankaꞌa araimá marówana Éróti aamoí umánkena 
<p><sup>7</sup> minárásígóntávéna séna nóin-tantaatavena ankáíya simásímínaꞌa áméno. áraiꞌa súnda póꞌa sísainaꞌa áméno súwana 
<p><sup>8</sup> anówamba koáísaa ena súwana anówama aaí súwana Érótinopaꞌa téna séna Yóni nombá pétinkaraiwai aꞌnómbá aráꞌmái táávepimba maré simiyó súwana 
<p><sup>9</sup> iséna arumbá kwéumbanivo aivaꞌá asirayán-áímbá siráin-aimba imáyáa éna toómbó naan-kwáásígwáráꞌá ísaraantavaiye séna íma aꞌáo sénáe séna 
<p><sup>10</sup> moóráwaimba aiꞌmarówana ándávinkemba Yónimba anumarambá aráꞌmái aꞌnómbá 
<p><sup>11</sup> táávepimba maréna maimaéna minárásígómbá máamuwana maimaéna anówamba máamuwasa 
<p><sup>12</sup> Yónina kwayó-kwáásí isésa anómba komaimái utamánkesa Ísunopaꞌa tésa tasimámakaawe. naaémba Éróti Ísuna mayáígón-áái iséna séna minkwáásígó Yóni nombó pétinkaraiwai éna pukáimpinkemba usásinkena póna asirayámbá kwempímbá kwáyáísana mirám-báyáí kwémayaiye Éróti siráiye. Ísu sáwíva-kwaasi toómbá tímakain-kwasai. 
<p><sup>13</sup> Yóni puwómba kwená kwayó-kwáásí Ísumba simámúwana iséna tuwéna kwená kwayó-kwáásíyé nompí-sípívímbá usámaaisena kwaásimo ímo máyaiyapata kónáe séna kúmba naaóꞌ-naokewai mináímbá isésa marapáꞌá kóyo uwaná nompí-sípívímbá kwéna 
<p><sup>14</sup> marapáꞌá ásávomba misáwívá-kwáásí tuwánéna arumbá umátinkena tíꞌo ún-kwaasi asóvamatinkaraiye. 
<p><sup>15</sup> Ísu asóvamatinkowasa enónkaꞌa kwená kwayó-kwáásí kwenópaꞌa tésa sésa íma sáwíva-kwaasi máyáapaꞌan-ivo enáíndaraꞌa tiꞌmárénasa egwaaꞌ-náópimpaꞌa kwénaaesa toómbá meéyámbáráaro suwaná 
<p><sup>16</sup> Ísu séna toóntááꞌa íma kwíyaꞌa toómbá tíméro súwasa 
<p><sup>17</sup> miwí sésa sáwíyan-tomba évaꞌaasei-tonkwara kaeꞌ-nóyáákwáráꞌá kwáyáivo sáwíva-kwaasivimba íma kanaán-íníye suwaná 
<p><sup>18</sup> Ísu maimaé másíméro séna 
<p><sup>19</sup> sáwíva-kwaasiyavena maraꞌá máéro séna évaꞌaasei-tonkwara kaeꞌ-nóyáákwáráꞌá maisokéna kwíyómpaꞌa karákéna Áánútuntavena súwi simásuwena mintómbá topán-topan-umai kwená kwayó-kwáásí timúwasa misáwívá-kwáásí tímúwasa 
<p><sup>20</sup> amáparawai nowaná tímúꞌa vówasa sáwíva-kwaasi 5,000 kwaaima uwasá aaraiyé iyámpóígwarare miráumai-kwaasi nowaná tímúꞌa vówasa Ísuna kwayó-kwáásí mintón-ayai sísamaivakemba kaeꞌá kumbaimái-unampimba áítumai ógwitaraawe. Ísu non-avóvomayaapaꞌa kuráin-kwasai. 
<p><sup>22</sup> áítumai ógwitowana minkákémbá Ísu kwená kwayó-kwáásí tiꞌmaréna séna kesí aivaꞌá nompí-sípívímbá usámaaiseꞌa menávápáꞌ-náópaꞌa koró. misáwívá-kwáásí kwétiꞌmareꞌa séꞌa kentí naaóꞌ-naoꞌa koró simátimenaumne séna 
<p><sup>23</sup> misáwívá-kwáásí tiꞌmarówasa miwítí naaóꞌ-naoꞌa kuwaná Áánútumpaꞌa námúnaamo síndayavena omápaꞌa umáyowana noꞌwáámba aúkúwana Ísu kweyáá máyowasa 
<p><sup>24</sup> kwená kwayó-kwáásí nompí-sípívímbá non-avuvumpáꞌá máyówana maramá nénkaꞌa kwáyowana anón-unda toꞌmaé kwétena misípí tayátoꞌmarowasa íma kumbá 
<p><sup>25</sup> irataróꞌa Ísu non-avóvomayaapaꞌa kwénaaena kwená kwayó-kwáásímó máyónkaꞌa túwasa 
<p><sup>26</sup> non-avóvomayaapaꞌo kwénaaumba awánésa táátavesa ésa tiyántámbá kwétowasa sésa kwaántáo kwénaaiye suwaná 
<p><sup>27</sup> Ísu avekáán-umai séna tááꞌa kaivó aáno máéro. kemá úne súwana 
<p><sup>28</sup> Pítaa simámena séna emó Ísóigo úrambo éma sinaꞌá non-avóvomayaapaꞌa emó máyaandavaꞌa konó súwana 
<p><sup>29</sup> Ísu séna kanaán-ivo tiyó súwana nompí-sípívínkémbá kunásávena non-avóvomayaapaꞌa Ísumo máyopaꞌa kúmba 
<p><sup>30</sup> kaweꞌá umái kúmba anón-undamo toróntavena imáyáa éna inkaisúmba nompímbá kunávekoraꞌnara kwéena anónkaꞌa séna Ísóigoo kembá tátoraao súwana 
<p><sup>31</sup> Ísu avekáán-umai ayáámba árúꞌmai tátorena séna anón-undamo toráintavai sáwí-imayaa e kesí asirayántávémo ímo imáyáamo óndayavai kunáveraane. kesí asirayántáváí íma kaer-ímáyáá uwo súwasarai 
<p><sup>32</sup> nompí-sípívímbá usámaaisewana anón-undao maivaiyówasa 
<p><sup>33</sup> nompí-sípívímbá máyówai Ísuna imáyáa mósá marésa sésa áraiꞌa Áánútu ááninko óne siráawe. Ísu Kénésárétivaꞌa tíꞌo ún-kwaasi asóvamatinkarain-kwasai. 
<p><sup>34</sup> áraiꞌa Áánútu ááninko óne sésa kwaaúnóná menávápáꞌá Kénésáréti-maravaꞌa kumbá marapáꞌá ásávowasa 
<p><sup>35</sup> mimbápákén-kwáásí Ísumba aúyésa naaóꞌ-naoꞌa simátimesa Ísumo tamaún-aimba isésa tíꞌo ún-kwaasi tíꞌmaesa tóyo ésa 
<p><sup>36</sup> sésa ená unáánkwátói-araairaꞌa tátoraiyana tíꞌa étinkainkwae suwasá tátórówana tíꞌa étínkaraiye.<p/>
<h4>15</h4>
<p><sup>1</sup> ámáán-kawaa-kwaasiye ámáámba sun-kwáásíyé Yérúsaremu-naopakemba Ísumo máyopaꞌa tésa sésa 
<p><sup>2</sup> ená kwayó-kwáásí nóra isasá kentáá síkwáꞌnáí ámáámba íma kwarésa tiyáámba íma sese ombá toómbá kwénaao suwaná 
<p><sup>3</sup> Ísu séna kentíkwáꞌnámo simátímakaan-amaamba kwaréꞌa Áánútuna ámáámba kwéaraaisemba nóra éra mirá kwéoo. 
<p><sup>4</sup> Áánútu séna kentinóvowi túwíꞌa anómba oró. ánivo anóvowimo sáwíkaambo simátinkaindawaimba tuvuwíyana puwíníye Áánútu siráivo 
<p><sup>5</sup> keinárawaꞌo siráamba moóráwai anóvowiyavena simátimena séna moórá-yantaaꞌa Áánútundeiman-ivo íma kanaán-umai timénaumne siréna anóvowima íma kwétuwaꞌnaa-iye. mirámó ontávéꞌa kanaán-iye kwésewe. 
<p><sup>6</sup> mirá-sáwíꞌó ontávéꞌa Áánútun-aai tuwéꞌa kentíkwáꞌnáí ámáámba kwégwaraawe. 
<p><sup>7</sup> kaumbo-káér-ainkwara-kwaasin-owe. naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakowai áwíꞌa Áísáya keinárawatavena árair-aimba siráimba agaimaréna séna Áánútu séna<p/> 
<p><sup>8</sup> maawímá kesúwíꞌa tóikakene suꞌmai sésa kesí imáyáa íma tirumpimbá kwáyáiye. 
<p><sup>9</sup> kwaásiti ámáámba simái paárombanivo Áánútuna ámáámban-iye kampaꞌá sembá miráráán-umai kesí imáyáa kampar-ímáyáá mósá kwémaraawe Áánútu siráiye Áísáya simái agaimakáiye Ísu siráiye. kwaásimo sáwíꞌo umátínkáin-tantaakona kwaasái. 
<p><sup>10</sup> Ísu mináímbá simátímatuwena kwaásiyavena teró súwasa kwenópaꞌa tuwaná séna simátíménda iséꞌa kaweꞌá oró. 
<p><sup>11</sup> máápaken-tantaaꞌo naawáí íma kwaási sáwíꞌa kwéumatinkaivo tirumpinkén-áínkó kwaási sáwíꞌa kwéumatinkaiye siráiye. 
<p><sup>12</sup> <br/>súwasa Ísuna kwayó-kwáásí kwenópaꞌa tésa sésa ámáán-kawaa-kwaasi emó simátimenda-aimba isésa áwááꞌa aéésa kayóráamba íya isaánó suwaná 
<p><sup>13</sup> Ísu séna kesivo kwíyómpakewai ímo uꞌmakáin-anayumbo éna táúyuwaniye. 
<p><sup>14</sup> ámáán-kawaa-kwaasi tááiyaveꞌa íma anón-imayaa oró. miwí ímo aambó awánaakakemba tóikakemba kampaꞌá simátimesa sésa aambá agaráátinkanaumne kwésewe. moórá aúgavitawai moórá aúgavitawaimba ayáán-toꞌmaesarai íma kanaán-umai kóyááoivo mirámó ésaraimo ésarai maipímbá koyuvánkoyaaoiye súwana 
<p><sup>15</sup> Pítaa séna kwántámai-aimbo simátimenda-ainkona ááimba simásimiyo súwana 
<p><sup>16</sup> Ísu séna kenkwáráꞌá íma tááko pééi kwésisaꞌa méꞌa ísáambanivo íma ísámai kaweꞌá uráawe. 
<p><sup>17</sup> máápaken-tantaaꞌo naawáí tindáámpáꞌá kunáyúsúgwinivo 
<p><sup>18</sup> aaimó kwésemba tirumpinkén-ímáyááó éna mindá kwaási sáwíꞌa kwéumatinkaiye. 
<p><sup>19</sup> tirumpin-ímáyáávínkémbá sáwí-imayaa ésa tínkamiyasamo puwónááoniꞌa ésa aarai-úmóyámbá ésa kwaai-úmóyámbá ésa amápa-tantaaꞌa umóyámbá ésa kampar-áímbá simátinkesa simái sáwíꞌa umátinkesa 
<p><sup>20</sup> mirá-sáwíꞌó kwéomba tirumpinkén-ímáyááó kwaási sáwíꞌa kwéumatinkaivo tiyáámbo ímo sese ombó toómbó kwénaamba mindáo kwaási íma sáwíꞌa kwéumatinkaiye Ísu siráiye. Kénááni-maravaken-ininkona kwaasái. 
<p><sup>21</sup> Ísu mináímbá simásuwena kwená kwayó-kwáásíyé miváꞌá tuwéna Táyaa-naopare Sáítóni-naopare mináyámpáꞌá kúmba 
<p><sup>22</sup> mináyámpákén-ínínkó íma Yútaa-inimba póna Kénááni-ininko Ísunopaꞌa téna anónkaꞌa séna anóndakoo Tévítin-andarakewai arumbá umásinkaao. taraváá-kwámbá kesiyáámúnko arumpimbá máyáísana sáwíꞌa umái máyáiye súwana 
<p><sup>23</sup> Ísu iséna íma aaí súwasa kwená kwayó-kwáásí kwenópaꞌa tésa asiramái sésa aiꞌmátuwaao. aasiyaasí mirá siváínivo suwaná 
<p><sup>24</sup> Ísu séna Áánútu siꞌmákaisaꞌa Ísareri-kwaasiye suꞌmai túwaꞌnaa eꞌa Ísareri-kwaasimo sipisípi-poiraan-umaimo kóyáwé kwéowai kwétuwaꞌnaa-une súwana 
<p><sup>25</sup> minínínkó Ísun-aókaꞌa maraꞌá kumbaéna séna anóndako súwaꞌnaa uwo súwana 
<p><sup>26</sup> Ísu séna iyámpóíti toómbá maimái iyámbá timúnavo miráumai Ísareri-kwaasimo túwaꞌnaa úndantemba emá óꞌonkaa-inimba ónda póꞌa áwaꞌnaa únavo kwésune súmbanivo 
<p><sup>27</sup> minínínkó séna anóndako áraiꞌa sémpo iyánkó avowá owé sisaná toón-ayai takwémandaiye. miráumai óꞌonkaa-ininkoman-iye sinaná kanaán-ína súwaꞌnaa íníyone súwana 
<p><sup>28</sup> Ísu séna kentáváí asiramái máyaanda-ininko sénda póꞌa mirá ónaumne séna mitáwai ayáámúnkomba asóvamankaraiye. Ísu sáwívarawai asóvamatinkarain-kwasai. 
<p><sup>29</sup> <br/>asóvamankena kúmba Káríri-kwaankon-awampaꞌa koúkúmai omápaꞌa maraꞌá umáyowasa 
<p><sup>30</sup> sáwíva-kwaasi kwemó máyopaꞌa kumbá tísamaimo tausokón-kwaasiye tiyáántámbo mavíkuron-kwaasiye túrambo kavíkón-kwaasiye aaimó ímo sun-kwáásíyé óꞌon-oꞌon-tiꞌo ún-kwaasi tíꞌmaesa kwenaísamaivimba mótinkowana asóvamatinkowasa 
<p><sup>31</sup> tísamaimo tausokón-kwaasi kaweꞌá uwasá tiyáántámbo mavíkuron-kwaasi kaweꞌá uwasá túrambo kavíkón-kwaasi kaweꞌá umái awánowasa aaimó ímo sun-kwáásí aaí suwasá misáwíváráwáí awánésa ávááraumai tááꞌa kówasa Ísareri-kwaasiti Ísóigo áwíꞌa mósá makáawe. Ísu moórágwaraꞌa toómbá tímakain-kwasai. 
<p><sup>32</sup> Áánútu áwíꞌa mósá marówana Ísu kwená kwayó-kwáásí tááyowasa tuwaná séna maankwáásíyómbá kaumbo-táwai kesé máyáawana maimaésa tiráan-tomba ánásaisaꞌa sirumbá kwéumatinkaumne. tiꞌmáráanasa miwítí naaóꞌ-naoꞌa kónááombanivo aampaꞌá kwíyamba kánokaꞌa pósa púwóvainiye súwasa 
<p><sup>33</sup> kwená kwayó-kwáásí sésa kavóná-maravaꞌa sáwíva-kwaasin-ovo náánkakenta toómbá maimáíya timénaumno suwaná 
<p><sup>34</sup> Ísu tísaa ena séna nóraumai-tona kwáyáiyo súwasa avakaeté kwáyáísana esimáí-noyaakwaraꞌa kwáyáiye suwaná 
<p><sup>35</sup> minkwáásíyóntávéna séna maraꞌá máéro séna 
<p><sup>36</sup> avakaeté-tone noyááre maisokéna Áánútuntavena súwi séna mintómbá topán-topan-umai kwená kwayó-kwáásíráꞌá timúwasa minkwáásíyómbá tímúwasa 
<p><sup>37</sup> amáparawai nowaná tímúꞌa vówasa sáwíva-kwaasi 4,000 kwaaima uwasá aaraiyé iyámpóígwarare miráumai-kwaasi nowaná tímúꞌa vówasa kwená kwayó-kwáásí mintón-ayai túwómba avakaeté-unampimba áítumai ógwitowana 
<p><sup>39</sup> Ísu misáwívá-kwáásí tiꞌmaréna kwená kwayó-kwáásíyé nompí-sípívímbá usámaaisesa Mágátani-ayampaꞌa kuráawe.<p/>
<h4>16</h4>
<p><sup>1</sup> miváꞌá Ísu máyowasa ámáán-kawaa-kwaasiye Sátúsi-monor-aimbo sun-kwáásíyé Ísumo sáwí-aimbo sínda isánáe sésa Ísunopaꞌa tésa sésa áraira Áánútumpakena kunkáana ímo awánáúnda-mayai máyénata awánaano suwaná 
<p><sup>2</sup> Ísu séna enáínkaꞌo awánaamba aaváúmá naaeríríꞌa vaisaꞌá séꞌa aaváyaavimba aaꞌá káníye séꞌa 
<p><sup>3</sup> aaváyaavimba awánaamba ainánkó aaváúmá káátasuwaisaꞌa séꞌa ívéꞌa aaꞌá tíníye kwésewe. kwíyómpaꞌo awánéꞌo ombá séꞌa aaꞌá káníye. aaꞌá tíníye kwésemba mirán-tántáákóná ááimba awánaambanivo Áánútumo ívéꞌo kwéin-tantaakona ááimba íma awánaraawe. 
<p><sup>4</sup> ívéꞌo máyáan-kwaasi sáwí-kwaasi éꞌa Áánútuntaveꞌa íma imáyáa éꞌa kentávéꞌa kwéseꞌa Áánútumo aiꞌmákainamo e íma awánáúnda-mayai máyénata awánaanomo kwésemba naaóváꞌá Áánútu Yónaambo uráintemba kembá mirá ínívo mináímbá imáyáa oró. naaóváꞌó anón-doyaako Yónaambo nawíkowanamo kaumbo-táwaimo arumpimbó méraintemba kemá kaumbo-táwai maipímbá ménaumne Ísu séna tiyuwéna kuráiye. íma kaumbo-káér-ainkwara-kwaasi-iꞌa oró siráin-kwasai. 
<p><sup>5</sup> <br/>tiyuwéna kúmba Ísu kwená kwayó-kwáásíyé nonkwaaúnkóná menávápáꞌá kumbá marapáꞌá ásávesa kwená kwayó-kwáásí péréti-tomba íma máyómba tuwinkésa kuwaná 
<p><sup>6</sup> Ísu ámáán-kawaa-kwaasiye Sátúsi-monor-aimbo sun-kwáásíyé kaumbo-káér-ainkwara-kwaasi owé-ímáyáá kwéena kwená kwayó-kwáásí simátimena séna intóráín-tantaaꞌa sáwíyan-tantaaꞌa moórá-tonko áwíꞌa péréti mimpímbá kwémaraawana kwéintorena anómba intembá ámáán-kawaa-kwaasiye Sátúsi-mono-kwaasiyavaiye imáyáa éꞌa kentúma kárákwimai máéro súwasa 
<p><sup>7</sup> keáímbá sésa nóra séna mirá kwésiyo. péréti-tomba íma maimaéta túnanaya mirá kwésiye suwaná 
<p><sup>8</sup> Ísu keáímbó kwésun-aimba iséna nóra séra toómbá íma kwáyáiye-aimba kwéseo. kentávéꞌa íma sáwíyan-imayaa éꞌa anón-imayaa oró. 
<p><sup>9</sup> kanaán-umai toómbá timénaunda ááémo uráundawaina ááimba íma tááko pééi kwésiye. évaꞌaasei-tomba topán-topan-umai sáwíva-kwaasi 5,000 kwaasi timéwánasa naráamba mintón-ayai nóraumai-unampina áíturaawara kemó uráundawaina ááimba íma awánaraawe. 
<p><sup>10</sup> avakaeté-tomba topán-topan-umai sáwíva-kwaasi 4,000 kwaasi timéwánasa naráamba mintón-ayai nóraumai-unampina áíturaawara kemó uráundawaina ááimba íma awánaraawe. 
<p><sup>11</sup> ámáán-kawaa-kwaasiye Sátúsi-mono-kwaasiyavaiye imáyáa éꞌa pérétimo intóráin-tantaataveꞌa kentúma kárákwimai máéro-aimbo súnda íma péréti-tontaveꞌa kwésumpo nóra éra íma ísaraao súwana 
<p><sup>12</sup> tááko pééi súwasa mináínkóná ááimba ísówana péréti-tontavena íma siráivo ámáán-kawaa-kwaasiye Sátúsi-mono-kwaasiye tááiyavena séna kárákwimai máéro siráiye. Pítaa Ísuna ááimba siráin-kwasai. 
<p><sup>13</sup> Ísu Sísáriya Vírípai-naokon-ayampaꞌa kúmba kwená kwayó-kwáásí tísaa ena séna kemá kwaási úrandako kumpaáruraundawaintavesa amáparawai kentávésa nóran-kwaasiye kwéseo súwasa 
<p><sup>14</sup> miwí sésa évakarawai sésa emá Yóni nombá pétinkaandawai óne sewasá évakarawai sésa naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakaandawai áwíꞌa Íráiyaama óne sewasá évakarawai naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakaandawai áwíꞌa Yérémaya óne sewasá évakarawai sésa naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakaawaivinkemba moóráwai óne kwésewe suwaná 
<p><sup>15</sup> Ísu séna keinárawaꞌa kentávéꞌa nóran-kwaasiye kwéseo súwana 
<p><sup>16</sup> Sáímoni Pítaa séna Áánútumo usásinankaiwaima Yútaa-kwaasiya kwéamuꞌmaraundawaiya óne. Áánútu asirayánkwáráwáí ááninko óne Pítaa súwana 
<p><sup>17</sup> Ísu séna Sáímoni Yónaa ááninkoma ónana Áánútu kaweꞌá kwéumankaiye. kesí ááinkona ááimba sénda kwaási íma simámévo kesivo kwíyómpakewai mináímbá embá simámísa isáánda póna Áánútu embá kaweꞌá kwéumankaiye. 
<p><sup>18</sup> simátimeꞌa séꞌa enáwíꞌa Pítaawemo kwésemba mináwíkóná ááimba óntamban-iye. anón-ontankaꞌa kesí naankáámbá ónaunda mindánkáámbá kesí kwaási-iꞌa owaná púwón-asirayanko íma usáyaaitaniye. 
<p><sup>19</sup> Áánútu kwená kwaásimo kwégawaain-asirayamba áména marapáꞌó máyaanda sáwíꞌo ombá aambó aunóndanten-umai Áánútu kwíyómpaꞌa ména áꞌa aambá áúmbakaiye. kaweꞌó ombá ímo aambó aunóndanten-umai Áánútu kwíyómpaꞌa ména áꞌa mirá uráiye simásuwena 
<p><sup>20</sup> kwená kwayó-kwáásíyávéna asiramái séna Áánútumo usásisinkaiwaima Yútaa-kwaasi kwésimuꞌmaraawai úne-aimba íma simátíméro Ísu siráiye. Ísu pukéꞌa usásinanaumne siráin-kwasai. 
<p><sup>21</sup> <br/>minkánáá Ísu kwemó puwínín-aimba ááimba ásámai kwená kwayó-kwáásí simátimena séna Yérúsaremu-naopaꞌa kondá Yútaa-anon-kwaasiye mono-káwáá-kwáásíyé ámáámba sen-kwáásíyé síꞌa índaiꞌa umásinkesa sínkamiyaꞌa puwónaundanivo kaumbo-táwai maisúwáanana Áánútu usásisinkaniye súwana 
<p><sup>22</sup> Pítaa áíꞌmaena kweyáávaꞌa máankena séna Ísóigoo mirán-áímbá sénavo Áánútu íma owé sínasa séndanteniꞌa íma umánkanaaowe súwana 
<p><sup>23</sup> Ísu kwanténa Pítaantavena asiramái séna Sáátáánigo siyuwé kóaao. kwaásiti imáyáavinkemba kwésempo íma Áánútuna imáyáavinkemba kwésempo kesí aambá íma itaaó Ísu siráiye. 
<p><sup>24</sup> Ísu mináímbá simásuwena kwená kwayó-kwáásí simátimena séna kesínaaemba kwaránáe síyawai tirááímo táínda-yantaaꞌa íma tátoraaro. kemá puwónaunda-taima súgwaataꞌmaeꞌa kondantembá kesínaaemba kwaránááowaima umbai-yántááꞌá timíyasa minúmbáí-yántááꞌá úwoi maimaésa sínaaemba kwaránááowe. 
<p><sup>25</sup> tirááímo táíndaiꞌo ésa íma kaweꞌá umái ménaaovo kentávésa ísámai tirááímo táínda-yantaaꞌo tuwésamo puwésa aúnáiꞌa umái maíꞌmaiꞌa ónááowe. 
<p><sup>26</sup> marapákémbó amápa-tantaaꞌo kwémaesamo puwíyambo éna mintántáákó íma túwaꞌnaa íníye. puwíyamba marapáꞌó makáan-tantaaꞌnei íma anondáíꞌa umásuwesa ókwaraꞌa ayáátáákaꞌa ménaaowe. 
<p><sup>27</sup> kemá kwaási úrandako kumpaáruraundawai kesí kwayóꞌnárawaꞌa kwíyómpakewaiye kesivoná asirayánkwáráꞌá kuméꞌa amápa-kwaasimo úmae kwéiyomba imáyáa éꞌa miwítí meéyámbá timénaumne. 
<p><sup>28</sup> áraiꞌa simátimeꞌa séꞌa évakaꞌa maankáꞌó máyáan-kwaasi íma aivaꞌá puwéꞌa kemá kwaási úrandako kesí kwaásimo kwégawaaunda suwánéꞌa naaémba puwónááowe Ísu siráiye.<p/>
<h4>17</h4>
<p><sup>1</sup> Ísu mináímbá simásuwena avaꞌmoraé-noꞌwaamba kwaéna Pítaante Yémésinte kwenáváko Yóninte umái tíꞌmaena omápaꞌa iyúmba miwíyé suꞌmai umésa 
<p><sup>2</sup> miwí túrankaꞌa Ísu óꞌoran-auma auvúwana óipakemba aaváúgómó inten-úwana kwená unáánkwátóirakemba sán-kena kwayáníꞌa kówasa 
<p><sup>3</sup> awánomba kae-kwáásíráí kwíyómpakemba paárésarai mindárai túwíꞌa Mósesiye Íráiyaae Yútaa-kwaasi tíkwáꞌnárai Ísuwe kwaasái kwésuyana 
<p><sup>4</sup> Pítaa Ísuntavena séna Ísóigoo maankáꞌó maúndaya kaweꞌá imbá póta emó sinataamó éta kwááyu-namba kaumbomá ónaundaya moórá endéí éta moórá Mósesindei éta moórá Íráiyaandei éta mirá ónaundayaawe siráiye. 
<p><sup>5</sup> <br/>mirá kwésunkaꞌa ainánkó sán-kámaena kwayáníꞌa kámae kuména kunkáátowana mináínámpínkémbá aaigówé suꞌmai séna maawámá kesáánimba isaꞌá kwená imáyáa kwéeꞌa ávááraumai aamoí umánkaumne. kwenáái ísáaro súwasa 
<p><sup>6</sup> kwená kwayóꞌnárau mináímbá isésa marapáꞌá kumbésa táátavesa ésa tiyántámbá kwétowana 
<p><sup>7</sup> Ísu miwímó máyópaꞌa téna tineꞌá tátorena séna tááꞌa kaivó usásinaaro súwasa 
<p><sup>8</sup> awánomba mindárai kwíyómpaꞌa íyúyana Ísuwe suꞌmai méraiye. 
<p><sup>9</sup> <br/>máyowasa omápakemba kúmúmba Ísu asiramái simátimena séna awánaamba íma simátíméro. kemá kwaási úrandaꞌa kumpaáruraundawai púwóndavinkemba usásinaandaraꞌa awánaamba kanaaráꞌá simátímaꞌmae íyóro súwasa 
<p><sup>10</sup> kwená kwayóꞌnárau Ísumba áísaa esa sésa ámáámba sen-kwáásí Íráiyaa aivaꞌá paárínana Áánútu usásinankaiwai Yútaa-kwaasiya amuꞌmakáúndawaiya naaémba paáriniyemo sembá nóra sésa mináímbá kwéseo suwaná 
<p><sup>11</sup> Ísu séna aivaꞌá Íráiyaa paáréna toꞌmayaa íníye-aimba árair-aimban-iye. 
<p><sup>12</sup> simátimeꞌa séꞌa Íráiyaa áꞌa paárúwasa íma aúyésa sáwíꞌa umánkanae sésa sáwíꞌa umánkesa mirá uráantemba kembá kwaási úrandako kumpaáruraundawaimba sáwíꞌa umásinkanaaowe súwana 
<p><sup>13</sup> tááko pééi súwasa Íráiyaa siráimba Yóni nombá pétinkaraiwaintavena siráiye siráawe. Ísu taraváá-kwámbá mayáúkain-kwasai. 
<p><sup>14</sup> <br/>simásuwesa omápakemba kúmúmba sáwíva-kwaasi torupamái máyówasa awánomba moóráwai Ísunopaꞌa téna aísamaivimba kumbéna séna 
<p><sup>15</sup> anóndakoo kesáánimba arumbá umánkaao. sáwíꞌa umái ména tanaambá váguvagu kwéena aigaregó nonkáánéna aíyayaamba sápísimagwisana nompíné iravíné tanaambá kwévamae kwénaaisaꞌa 
<p><sup>16</sup> ená kwayó-kwáásí máyáapaꞌa máankaunasa íma kanaán-umai kaweꞌá umánkaraawe súwana 
<p><sup>17</sup> Ísu séna kentí imáyáa kaeꞌnáér-imayaama isaꞌá kentávéꞌa íma imáyáa kwéowana póna sirumbá umbaí kwétaivo nóraumai-tawaiyaꞌi kesé ménaumpo enáánimba áíꞌmae tiyó súwana áíꞌmaena túwana 
<p><sup>18</sup> Ísu taraváá-kwántávéna séna auwé kóaao súwana arumpinkémbá auwéna kóúwana miníyámpóí kaweꞌá umánkowana kaweꞌá umái méraiye. 
<p><sup>19</sup> <br/>kaweꞌá umánkowasa naaémbo Ísu kweyáá máyonkaꞌa kwená kwayó-kwáásí tésa sésa nóra séta mintáráváá-kwámbá íma kanaán-umaiya mayáúkaumno suwaná 
<p><sup>20</sup> Ísu séna Áánútuntaveꞌo mayauwáníyemo séꞌo asiramáímo máyáankakai mayaúwáísino. áraiꞌa simátimeꞌa séꞌa moórá-taigo áwíꞌa másátati sáwíyan-aramba maꞌmakáisana áruma kwikéna anón-tainambo kwéiyintemba kesé aráápamai sáwíyankaꞌa méꞌa naaémba anóniꞌa umái aráápamai méꞌa omátaveꞌo séꞌo kítímae ór-ayampaꞌa kóaaomo síyanamo éna mirá íníye.[ 
<p><sup>21</sup> Ísu mináímbá siráimba kwesé aráápamai máyáamba kwená mayáí amápaꞌa kanaán-umai mayánááontavena siráiye.] Ísu puwínín-aimba siráin-kwasai. 
<p><sup>22</sup> Ísu kwená kwayó-kwáásí Káríri-ayampaꞌa torupamái máyówana Ísu simátimena séna kembá kwaási úrandaꞌa kumpaáruraundawaimba óꞌon-kwaasi timíyasa 
<p><sup>23</sup> sínkamiyaꞌa puwéꞌa kaumbo-táwai maisúwáanana usásisinkaniye súwana miwí tirunkó umbaí taráiye. táákísi-ontamba tukáan-kwasai. 
<p><sup>24</sup> <br/>tirunkó umbaí tówasa Ísu kwená kwayó-kwáásíyé Kápénéamu-naopaꞌa kumbá anóm-bonoꞌ-nankontavesa táákísi-ontamba kwémayaawai Pítaanopaꞌa tésa sésa ená anóndako anóm-bonoꞌ-nankontavena táákísi-ontamba kwétuwai. íya kwétuwaiyo suwaná 
<p><sup>25</sup> Pítaa séna kwétuwaiye simásuwena naaúmpaꞌa iyúwana táákísin-aimbo ímo sirónkaꞌa Ísu Pítaamba áísaa ena séna Sáímoniyo marapákén-ánón-kwáásí timááraawitopakemba táákísi-ontamba maésa óꞌonkaatopakemba maésawa kwéompo nóran-imayaamo kwéemo e simásimiyo súwana 
<p><sup>26</sup> Pítaa séna táákísi-ontamba óꞌonkaatopakemba mairáawe súwana Ísu séna miráumai Áánútuna kwaásiya póta anóm-bonoꞌ-nankona táákísi-ontamba íma tuwánaundayaanivo 
<p><sup>27</sup> áwááꞌa seváí póta úwoi tuwánaundayaanivo nonkwaaúmpáꞌá kuré ánda túwénana kumína aivaꞌó torénda-noyaaꞌa mairé óipimbo óntambo kwáyaina maimaé minóntándéí esáváíyé kentáváíyé táákísi móuwo Ísu súwana mirá uráiye.<p/>
<h4>18</h4>
<p><sup>1</sup> mitáwai Ísuna kwayó-kwáásí kwenópaꞌa tésa taáísaa esa sésa Áánútu kwená kwaásimo kawááin-kwaasivinkemba nááwa usáyaaitesa anón-kwaasi-iꞌa kwéoo suwaná 
<p><sup>2</sup> Ísu moórá-iyampoi ááyowana túwana avumpimbá aránkena 
<p><sup>3</sup> séna áraiꞌa simátimeꞌa séꞌa sen-ímáyáámó ímo tuwéꞌo iyámpóímo ímo usáyaaitanae-imayaamo ontembó keinárawaꞌa mirán-ímáyáámó ímo íyanamo éna Áánútu kenkáꞌá íma kawááiniye. 
<p><sup>4</sup> miníyámpóígó tísamaivimbo máíntemba mirámó kwéowai Áánútu kwená kwaásimo kawááin-kwaasivinkemba kwéusayaaitaawe. 
<p><sup>5</sup> kentávésa imáyáa kwéesa iyámpói áwaꞌnaa onten-umái kwésuwaꞌnaa-owe Ísu siráiye. sáwíꞌa kwéon-kwasai. 
<p><sup>6</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna iyámpóígomo kesááiyavenamo árairemo sintenkáán-umai évakarawai áraire kwésewe. évakarawai tésa kesááiyavesamo áraire kwésewaima kampar-áímbá tasimátimiyasa isésa sáwí-ampaꞌa kówíyasa Áánútu kampaꞌó síyawaima sáwí-meyamba anómba timínívo miwímó tinumarampimbó anón-ontambo aríkwímaresamo nompímbó túwááwasamo kumésamo kumpuwésarakai kampar-áímbá íma simátíméwasa sáwí-ampaꞌa íma kosinó. mindá kanaán-iye. 
<p><sup>7</sup> marapáꞌá máyáankaꞌa kesáái tuwésa sáwí-ampaꞌa kónááontavena óꞌon-oꞌon-tantaako kwétavisiye. mirá-sáwí-tántáákó kwaíkwaiꞌa kwéimba pósa sáwí-ambo óꞌowimo agaráátínkáawai sáwí-meyamba mayánááowe. 
<p><sup>8</sup> tiyáánkowaꞌi. tísamaigowaꞌi. sáwíꞌo ínaꞌa misáwí-ámpáꞌá kúnavo séꞌa moórá-tiyaanaꞌi. moórá-tisamaiyaꞌi. arátúwáaro. kae-tíyáánáꞌi. kae-tísámáíyáꞌi. kwáyainaꞌo éꞌa sáwí-marupaꞌo iramó kwégaipaꞌa kónááomba mindá sáwíꞌan-iye. sáwíꞌo uráimbo maisuwéꞌo máyáamba mindá kaweꞌán-iye. 
<p><sup>9</sup> túrankomo sáwíꞌo ínaꞌa misáwí-ámpáꞌá kúnavo séꞌa moórá-turamba pítuwaaro. kae-túrándéímo awánéꞌo éꞌa sáwí-marupaꞌo iramó kwégaipaꞌa kónááomba mindá sáwíꞌan-iye. sáwíꞌo uráimbo maisuwéꞌo máyáamba mindá kaweꞌán-iye Ísu siráiye. sipisípi-poimo áúyokain-kwasai. 
<p><sup>10</sup> Ísu séna úwoi-kwaasiyaveꞌa úwoisamban-owe íma séꞌa kárákwiyoro. Áánútuna kwayóꞌnárawaꞌa kwíyómpakewai miwíráꞌá kárákwiraawai kesivo kwíyómpakewaina egwaaꞌá mésa miwí táái kwésimamevo kárákwiyoro Ísu siráiye. [ 
<p><sup>11</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna kemá kwaási úrandako kumpaáruraundawai Áánútuna aampaꞌó ímo kwégwaraan-kwaasiyaveꞌa tivakáá-umai sáwíꞌo umáímo máyáampinkemba kawer-ámpáꞌá métínkáandayaveꞌa kunkáumne.] 
<p><sup>12</sup> sipisípiraꞌa kárákwiyowai kwéon-aimba ísáaro. moóráwai sáwíva-sipisipi 100 sipisipiraꞌa kárákwiraisana moórá-sipisipi áúyokwisana misáwívá-sípísípímó umó kwénaamba tiyuwéna moórámo áúyokwimba koavakáá eémena 
<p><sup>13</sup> awánénamo imbá aamoí kwéena séna kesí sipisípi áúyokwimba áíkaumne séna mimbóráwáíná aamoí anómba éna sáwíva-sipisipi ímo áúyokombo úwoimo máyáawaiti aamoí sáwíyankaꞌa kwéiye. 
<p><sup>14</sup> sipisípiraꞌo kárákwiyowaimo áúyokwi-sipisipiyavenamo arunkómó umbaimó taintembá kentivo kwíyómpakewai kwená aampaꞌó ímo kwégwaraan-kwaasiyavena arunkó umbaí kwétaiye Ísu siráiye. kentí kwaási sáwíꞌa umátínkáan-kwasai. 
<p><sup>15</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna ená kwaási Áánútuna kwaásigomo embó sáwíꞌo umánkainamo e kwempáꞌá mináíntáváí kosimámínana kwewé suꞌmai máyaindaraꞌa kosimámínana enáái isénamo arupí umánkainamo ékai kwesé esé kaweꞌá umái máékaiyo. 
<p><sup>16</sup> enáái ímo isáínamo e moóráwaiyaꞌi. kaekónáꞌi. kotíꞌmai kwempáꞌá simámiyo. Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna moóráwaimba aaivimbá mayankánáe séna mináímbá ísarewai kaeráꞌi. kaumbowáꞌi. tíꞌmaena mátinkena áísaa umai isáníye siráimba mindáyavena ená kwaási enáái isáníntavena moóráwaiyaꞌi. kaekónáꞌi. kotíꞌmai kwempáꞌá méꞌa simámiyana kentáái isáíno. 
<p><sup>17</sup> ánivo ímo isáínamo e Áánútuna kwaási torupamátinke enáái simátímínasa mésa simámiyana kwemó miwí tááimo ímo isáínamo e imáyáa e se Áánútuna aambó ímo kwáráan-kwaasiraamba éna táákísi-umoyan-kwaasiraamba kwéiye siyó Ísu siráiye. 
<p><sup>18</sup> Ísu séna áraiꞌa simátimeꞌa séꞌa marapáꞌó máyáankaꞌa sáwíꞌo ombá aambó aunónaaonten-umai Áánútu kwíyómpaꞌa ména áꞌa aambá áúmbakaiye. kaweꞌó ombá ímo aambó aunónaaonten-umai Áánútu kwíyómpaꞌa ména áꞌa mirá uráiye Ísu siráiye. 
<p><sup>19</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna moórá-aimba simátíménda ísáaro. marapáꞌó máyáankaꞌa kae-kwáásígóráímó moórá-aintavesaraimo mimbórá-ímáyáámó ésaraimo kesivo kwíyómpakewaimo áísaa íyanamo éna mirá umátinkaniye. 
<p><sup>20</sup> kaumbo-káé-kwaasi kentávésa imáyáa ésa torupamái máyáamba túwaꞌnaa ónaundayaveꞌa miwísé ménaumne Ísu siráiye. 
<p><sup>21</sup> Ísu mináímbá súwana Pítaa Ísunopaꞌa téna séna Ísóigoo kesí kwaási sáwíꞌo umásínkávaꞌo kwéiyomba mindáyaveꞌa nóraumai-tawai íma aaivimbá mayankéra íma imáyáa éra ivátuwanaumno. avakaeté-tawaima sáwíꞌa umásínkáimba íma aaivimbá mayankéꞌa íma imáyáa éꞌa ivátuwaunda póꞌa moórá-tawaimo sáwíꞌo umásinkaindaraꞌa aaivimbá íya mayankéra. íya imáyáa éra. ivátuwanaumno súwana 
<p><sup>22</sup> Ísu séna íma avakaeté-tawaiye suꞌmainivo úwoi mirá úmae iyuwó Ísu siráiye. óntamba ámakaintavai íma ivátuwaao siráin-kwasai. 
<p><sup>23</sup> Ísu séna sáwíꞌo umátínkáamba íma imáyáa éꞌa ivátuwaaromo súnda maarán-iíyávéꞌa séꞌa Áánútu kwená kwaásimo kawááin-aimba maarán-áímbán-iye. moórá anón-kwaasigo kwená mayáí-kwáásí óntamba kwááyu tímakena 
<p><sup>24</sup> tísaa ónáe kwéimba anón-ontamba 10,000,000 ontamba kwááyu ámakaiwaimba moóráwai áíꞌmaena móaminkwae séna íyísana 
<p><sup>25</sup> íma móamintavena óntan-anavo séna kwembá airéꞌa awainínkómbá airéꞌa kwená iyámpóíye kwená póíye kwená óísane maimaéꞌa óꞌon-kwaasiti mayáí mayáníntaveꞌa miwí kwétimeꞌa óntamba maimaéꞌa kemó tukáunda-ontankaamba umái másíméro sisaná 
<p><sup>26</sup> kwená mayáí-kwáásígó aísamaivimba kumbaéna séna arumbá umásinkema simuꞌmakénaꞌa óntamba avakáá-éꞌa amápaꞌa áméno sisaná 
<p><sup>27</sup> kwená anón-kwaasigo arumbá umánkena séna kanaán-ivo kwááyu ámakaunda-ontamba íma imáyáa ónaumpo ivátuwaao sisaná 
<p><sup>28</sup> mayáí-kwáásígó máápaꞌa kuména moórá mayáí-kwáásígómbá awánéna sáwíyan-ontamba 100 ontamba ámakaiwaimba awánéna amósámba kumbapaména anónkaꞌa séna kwááyumo ámakaunda-ontamba avekáámbá simiyó sisaná 
<p><sup>29</sup> kwenaísamaivimba kumaéna séna arumbá umásinkema simuꞌmakénaꞌa óntamba avakáá-éꞌa áméno sisaná 
<p><sup>30</sup> íma iséna áíꞌmaena ándávaꞌa móankena séna kwááyumo ámakaunda-ontamba símínasa ayúránkáaro sisasá 
<p><sup>31</sup> mayáí-kwáásíyómbá awánésa tirumbá umánkesa miwítí anón-kwaasiraꞌa kosimáméwana 
<p><sup>32</sup> anón-kwaasigo iséna kwená mayáí-kwáásígó sáwívar-ontamba 10,000,000 ontamba mairáiwaimba ááyaisana tisaná séna sáwí-mayai-kwaasi óne. kentáváí arumbá umásinkaao séndayaveꞌa mirá éꞌa anón-ontamba kwááyu ámakaunda-ontamba íma imáyáa ónaumpo ivátuwe íma simiyó séꞌa 
<p><sup>33</sup> sirumbó umánkaraundantemba moórá-mayai-kwaasigomba arumbá umánkááraamba sáwíꞌa óne séna 
<p><sup>34</sup> arumbá anómba sáwíꞌa umánkena ándávaꞌo kárákwiraindakonkaꞌa móankena séna kwááyumo ámakaunda-ontamba amápaꞌa simína ayúrankaao sisaná ándávaꞌa ánkaraiye 
<p><sup>35</sup> Ísu simásuwena kwená kwayó-kwáásíyávéna séna kentí kwaásimo sáwíꞌo umátínkáambo ímo ivátuweꞌo imáyáamo úmae kwéiyiyanamo éna kesivo kwíyómpakewai kentí sáwí-mayai íma maitiyuwáníye. óntan-anavomo intembá kesivo mirá umátinkaniye Ísu siráiye. aarakwáꞌó tasáén-aimbo siráin-kwasai. 
<h4>19</h4>
<p><sup>1</sup> Ísu mináyáátáár-áímbá simátímatuwena Káríri-ayampaꞌa tuwéna Yútiyaa-ayampaꞌa Yótáni-nonkona menávápár-áyámpáꞌá komáyowasa 
<p><sup>2</sup> sáwívarawai tóyo uwaná tíꞌo ún-kwaasi asóvamatinkaraiye. 
<p><sup>3</sup> <br/>asóvamatinkowasa ámáán-kawaa-kwaasi sésa Ísumo sáwí-aimbo sínda isánáe sésa Ísunopaꞌa tésa sésa moórá-kwaasigo maanáíntáváíyáꞌi. óꞌon-oꞌon-aintavaiyaꞌi. awainínkómbá kanaarárá auwáníyo. mirámó énamo éna ámáán-aimba araaisíni. íya araaisíníyo suwaná 
<p><sup>4</sup> Ísu séna naaóváꞌó Mósesimo agaimakáin-aimba awánaraawe. maarán-áímbá agaimaréna séna Áánútu kwíyómba maramá taróruronkaꞌa aaraigwárá kwaaigwáráꞌá taróruraiye. 
<p><sup>5</sup> tarórurena séna aaraigwárá kwaaigwáráꞌá tatóruraundayavesa tinóvowi tiyuwésa awaikóe awainínkóe tágárotamai mimbórá-túmá maꞌmái kwémaewe Áánútu siráiye. 
<p><sup>6</sup> mindáyavesa awaikóe awainínkóe íma kae-kwáásíráámbá ésa mimbóráíꞌa kwéowe. Áánútu aarai-kwaaí moóráiꞌa umátínkaraintavesa íma tasáéro Ísu súwasa 
<p><sup>7</sup> miwí sésa naaóváꞌá Mósesi maará séna moóráwai awainínkómbá aiꞌmátuwaindawai aúváívimba agaimaréna séna kesuwainímbá aiꞌmátuwaumne séna agaimái amiíno siráiye. nóra séna mirán-áímbá siráiyo suwaná 
<p><sup>8</sup> Ísu séna kentíkwáꞌná tirumbá makáamba pósa Áánútun-aai íma ísóntavena mindáyavena Mósesi minámáámbá siráimbanivo Áánútu kwíyómba maramá taróruronkaꞌa íma mirá siráiye. 
<p><sup>9</sup> simátimeꞌa séꞌa moóráwaimo awainínkó íma moórá-kwaasigoe kwénaaisana awaikó óꞌon-aintavena aiꞌmátuwenamo óꞌon-inimbo kwémayaimba umóyámbá kwémayaiye Ísu siráiye. 
<p><sup>10</sup> Ísu mináímbá simásuwena máyowasa kwená kwayó-kwáásí sésa aaraimó kwémayaamba sénda-aimba kwáyáinkaꞌa pósa mirá kwéovo ímo aaraimó maésamo úwoimo kwémaemba kaweꞌá kwéowe suwaná 
<p><sup>11</sup> Ísu séna amáparawai sen-áímbá íma kaweꞌá umái ísáawasa aaraimó ímo mayánááontavesa Áánútu asirayámbá tímakaiwai mináímbá kwéisaawe. 
<p><sup>12</sup> évakarawai moórá-mora-aintavesa íma aaraí máyáawasa évakarawai tinóvowi sáwí-kwaasi tínkaraawai aaraí íma máyáawasa évakarawai túmo sáwíꞌo umátínkaraawai aaraí íma máyáawasa évakarawai Áánútu kwená kwaásimo kawááin-aimba isésa Áánútuntavesa imáyáa ésa aaraí íma kwémayaawe. kanaán-umai mirá ónaumnemo kwésewai mináímbá isánááowe Ísu siráiye. Ísu iyámpói kaweꞌá umátínkarain-kwasai. 
<p><sup>13</sup> Ísu simátimuwasa évakarawai Ísu tátorena kaweꞌá umátinkena Áánútumpaꞌa námúnaa sínkwáe sésa iyámpói tíꞌmaesa tuwasá kwená kwayó-kwáásí sésa tíꞌmaeꞌa kóro suwaná 
<p><sup>14</sup> Ísu simátimena séna íma kóro séꞌa tiyuwáíyasa kesópaꞌa iyámpói úwoi teró. miníyámpóímó kesópaꞌo tentembá Áánútu kwená kwaásimo kawááimba miráráán-umai kwégawaaimba iyámpóímo kesópaꞌo tí-amba íma ítátinkaaro séna 
<p><sup>15</sup> miníyámpóíráꞌá ayáámba tátorena túwaꞌnaa umai námúnaa simásuwena tíyukaiye. óísankwara-kwaasigona kwaasái. 
<p><sup>16</sup> <br/>tiyuwówana moóráwai ívé-kwaasigo Ísunopaꞌa téna séna anóndakoo nóran-kawera umáíya aúnáiꞌa umái kwíyómpaꞌa maíꞌmaira ónaumno súwana 
<p><sup>17</sup> Ísu séna nóra se kaweꞌ-máyáíyáváíyá sísaa oónó. mimbóráwáí Áánútu kweyáá kaweꞌnáꞌán-iye. aúnáiꞌa úmai maíꞌmaiꞌa ónáe sémo e Áánútuna ámáámba kaweꞌá umái kwaraaó súwana 
<p><sup>18</sup> mindákó áísaa ena séna nóin-amaana kwaránaumno súwana Ísu séna tínkamiyasamo puwónááoniꞌa íma uwó. íma aarai-úmóyámbá uwó. íma umóyámbá mayaaó. kampar-áímbá íma simátinkaao. 
<p><sup>19</sup> kentinóvowi túwíꞌa anómba uwó. esáváí-ímáyáámó óndantemba ená kwaásiti imáyáagwaraꞌa uwó. miráumai-amaamba kwaraaó Ísu súwana 
<p><sup>20</sup> mindákó séna minámáámbá kwaꞌmaéꞌa kwéiyumpo nóran-amaankona íma kaweꞌá kwéuno súwana 
<p><sup>21</sup> Ísu séna amápa-tantaaꞌo kanaamó émo e ená náaindaamba óꞌon-kwaasi kwétime óntamba mairé ímo makéwai tímatuwenana ená kaweꞌ-méyámbá Áánútu kwíyómpaꞌa ankáníye. tímatuwemo e kesínaaemba kwaráníyone súwana 
<p><sup>22</sup> mináímbá iséna sáwívaꞌ-naaindaamba makóntavena anón-imayaa úwana arunkó sáwíꞌa kwéuwana kuráiye. 
<p><sup>23</sup> <br/>kúwana Ísu kwená kwayó-kwáásíyávéna séna áraiꞌa simátimeꞌa séꞌa sáwívar-oisambo makén-kwaasi Áánútumo kwená kwaásimo kawááipaꞌa kwíyamba umbaí táníye. 
<p><sup>24</sup> moórá-poigo áwíꞌa káámeri mimpóígó kwaigóná avaapimbá íma kanaán-umai kóveraniye. káámeri-poigomo kwaigóná avaapimbó kóverainkakai sáwívar-oisamba makén-kwaasi Áánútumo kawááipaꞌa kosinó Ísu súwasa 
<p><sup>25</sup> kwená kwayó-kwáásí mináímbá isésa táátavesa ésa sésa umbaí taintávésa nóran-kwaasiya Áánútumo kawááipaꞌa ménaaoo suwaná 
<p><sup>26</sup> Ísu tuwánéna séna kwaási miwítí mayáínéí íma meéyámbaresa kónááovo Áánútu amápa-tantaaꞌa úwoi kanaán-umai kwéiye súwana 
<p><sup>27</sup> Pítaa séna isaaó. kentáásí amápa-tantaaꞌa tuwéta enánaaemba kwégwaraumpo nóram-beyana mayánaumno súwana 
<p><sup>28</sup> Ísu séna áraiꞌa simátimeꞌa séꞌa Áánútu amápa-tantaaꞌa aúnáiꞌa úmaraindaraꞌa kemá kwaási úrandako kumpaáruraundawai ságayankwarawai méꞌa kárákwiyonaꞌa keinárawaꞌa sísamaivakemba kaeꞌá kumbaimái-kwaasi kesínaaemba kwégwaraawai Ísareri-kwaasi mayáíyávéꞌa tísaa ónááowe. Ísareri sísamaivakemba kaeꞌá kumbaimái tínkaraiwai-andarakewai tísaa ónááowe. 
<p><sup>29</sup> kentávésa imáyáa ésa Áánútun-aai kosimátimenaaontavesa naambáruꞌa tuwésa tuwaaísái tiyuwésa tíváꞌmaaꞌa tiyuwésa tímánaaꞌmaaꞌa tiyuwésa tinóvowi tiyuwésa táánimbaaꞌa tiyuwésa tiyáámúmbaaꞌa tiyuwésa miwítí maramá túwáawaina anondáma túwáan-tantaaꞌa mirán-tántááꞌá sáwívaꞌa mémaesa aúnáiꞌa umái kwíyómpaꞌa maíꞌmaiꞌa ónááowe. 
<p><sup>30</sup> ívéꞌa évakaꞌa aivakéwáí aáno tínaaeniꞌa íyasa ívéꞌa évakaꞌa tínaaenkewai aáno aivaríꞌa ónááowe Ísu siráiye.<p/>
<h4>20</h4>
<p><sup>1</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna Áánútu kwená kwaásimo kawááin-aimba maarán-áímbán-iye. moóráwai ándá-aran-kigaugo avowámá kesí mayáí mayáígwáe séna ááéma usásinkena kwaási tivakáá-umai tuwánéna 
<p><sup>2</sup> séna kesí mayáí kwémaewaꞌa moórá-tawai-mayaigona óntamba tíméno sisasá owé sewaná tíꞌmaena kwená ándá-aran-kigauvaꞌa móitinkaisasa mayáí kwémayaawana 
<p><sup>3</sup> usá aaváyaavimba ókwaraꞌa mayáí mayáígwáe séna mayáímó mayánáe sésamo torupamáímo máyáapaꞌa kwéna tuwánéna 
<p><sup>4</sup> séna kesí mayáí kwémaewaꞌa arupí-meyamba tíméno sisasá 
<p><sup>5</sup> owé sésa mimbáyáí kwémayaawana kwáyáꞌwái mirán-umai ókwaraꞌa kwétirena eénáínkaꞌa ókwaraꞌa kwétirena 
<p><sup>6</sup> mayáí ánásanaaon-kanaa sáwíyankaꞌa kwétisana mayáímó mayánáe sésamo torupamáímo máyáapaꞌa kwéna évakarawai tuwánéna séna nóra éra úwoi máyáao sisasá 
<p><sup>7</sup> sésa íma moórá-kwaasigo kesí mayáí máyáaro siráawata máyaumne sewaná tiréꞌa kesí ándá-aran-kigauvaꞌa mayáí máyáaro sisasá mirá uráawe. 
<p><sup>8</sup> <br/>mirá owaná eénáínkaꞌa kígaugo avowámá mayáí-kwáásíráꞌó kárákwiraiwaintavena séna mayáí-kwáásí tááyare miwítí meéyámbá timé naaémbo tiráawai aivaꞌá timé aivaꞌó tiráawai naaémba timiyó sisaná 
<p><sup>9</sup> iséna mirá éna mayáí ánásainiye kwéinkaꞌa tiráawai moórá-tawai-mayaigona óntamba tiména miráumai tímatuwena 
<p><sup>10</sup> ááéma aaváyaavimba tiráawaiti meéyámbá timénáe kwéisasa miwí imáyáa ésa kentáásí meéyámbá anómban-iye kwésewana moórá-tawai-mayaigona óntamba tímísasa 
<p><sup>11</sup> maimaésa kígaugo avowámá íꞌái simánkáawana 
<p><sup>12</sup> miwívínkémbá moóráwai séna naaémba tiráan-kwaasi sáwíyam-bayai mairáavo kesáá aivaꞌá tiráundawaiya anón-aꞌa kwégaisata umisi-árááꞌá méta anóm-bayai mairáundaya mimbóráíꞌa umáíya meéyámbá símakaandaya nóra séwa kentáámó siméndantem-beyamba miwí tímakaano sisaná 
<p><sup>13</sup> kígaugo avowámá séna kesí kwaásiyo kemá séꞌa kesí mayáí kwémaewaꞌa moórá-tawai-mayaigona óntamba tíméno súnaꞌa owé séꞌa mayáí mairáawaꞌa mindáyaveꞌa íma sáwí-meyamba kwétimumpo 
<p><sup>14</sup> kentí meéyámbá maimaéꞌa koró. keinárawaꞌo timúndantem-beyamba naaémbo tiráawai mirám-béyámbá timénáeꞌa kwéune. 
<p><sup>15</sup> kesí óntambo taaímbareꞌo kwétimunda mindá kendéímán-iye. sáwíyam-bayai mairáawai anón-ontamba kwétimunaꞌa ímo kayórááraamba kwégayoraawe kígaugo avowámá siráiye Ísu siráiye. 
<p><sup>16</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna miráráán-umai Áánútu kwená kwaásimo kawááipaꞌa aivaꞌá kwégowai íyasa naaémbo kwégowaise mimbóráíꞌa umái aasiyaasí aúnáiꞌa umái maíꞌmaiꞌa ónááowe Ísu siráiye. Ísu kwemó puwíníntavena siráin-kwasai. 
<p><sup>17</sup> Ísu séna Yérúsaremu-naopaꞌa kónáe séna aampaꞌá kwégwena kwená kwayó-kwáásí sísamaivakemba kaeꞌá kumbaimái-kwaasi tíꞌmaena moórá-ayampaꞌa tínkarena 
<p><sup>18</sup> simátimena séna maísáaro. Yérúsaremu-naopaꞌa konanayá moóráwai kembá kwaási úrandakomba mono-káwáá-kwáásíyé ámáámba sen-kwáásíyé agaráátinkainasa kembó sínkami-aimba simái tarúmaresa 
<p><sup>19</sup> síꞌmai óꞌonkaa-kwaasi timíyasa kanaárááꞌa kwésinkesa súwírukuꞌa nésa taairaꞌá sínkamiyaꞌa púwónasa utamásinkaiyaꞌa kaumbo-táwai maisuwéꞌa usásinanaumne Ísu siráiye. kaeꞌnárai tinówama Ísumba áísaa uráin-kwasai. 
<p><sup>20</sup> <br/>minkánáá Sépéti ááninkai tinówama tíꞌmaena Ísunopaꞌa téna moórá-yantaatavena áísaa íníntavena anóndakoman-iye séna takívairowana 
<p><sup>21</sup> Ísu séna nóintavaiya sísaa íníyewa kwéono súwana tinówa séna emó kawááindavaꞌa kesááninkai usásintinke évarevar-akwampaꞌa tinkáníyone súwana 
<p><sup>22</sup> Ísu séna sénda-ainkona ááimba íma ísaraiye. sáwí-nombo anavéúmpinkembo náúndanten-umai síꞌa índaiꞌa umásinkanaaomba keinárai kanaarárá kemó náúnda-anaveumpinkemba náyááoiyo súwasarai keiráí kanaám-pókai náyauye suyaná 
<p><sup>23</sup> Ísu séna áraiꞌa séye. kemó náúnda-anaveumpinkemba náyááoivo kesí évareva-sukwampaꞌa kemá íma usásintinkanaumpo Áánútu kaeꞌnárai umátinkaraimba póna usásintinkaniye súwasa 
<p><sup>24</sup> Ísuna kwayó-kwáásí siyáánkainarawaꞌa mináímbá isésa mináváráwai áwááꞌa tíyúwana 
<p><sup>25</sup> Ísu tááyowasa tuwaná séna áꞌa ísaraawe. marapár-ánón-kwáásíyómbá usáyaaitamai asirayán-áímbá simáti-simati kwéuwasa kwenkóyai kwentáyaiꞌa uráawe. 
<p><sup>26</sup> anón-kwaasimo ontembá keinárawaꞌa íma mirá oró. keinárawapinkemba usáyaaitanae síyawai óꞌowiti kwayóꞌá maránááowe. 
<p><sup>27</sup> keinárawapinkemba aivaríꞌa ónáe síyawai amáparawaiti mayáímá túwaꞌnaa oro. 
<p><sup>28</sup> kemá kwaási úrandako kumpaáruraundawai íma súwaꞌnaa ígwáeꞌa kunkáumpo kemá kwaási túwaꞌnaa ónáeꞌa kunkáumne. sáwí-imayaavinkemba iyátinkanaundayaveꞌa puwónaumne Ísu siráiye. Ísu túramba kavíkóndarai kaweꞌá umátínkarain-kwasai. 
<p><sup>29</sup> Ísuwe kwená kwayó-kwáásíyé Yéríko-naopakemba kumbá sáwíva-kwaasi tínaaemba kumbá 
<p><sup>30</sup> kaeꞌnárai túramba kavíkóndarai aanéivaꞌa mésarai Ísu kwétiye-aimba isésarai anónkaꞌa sésarai Tévítin-andarakewai ómpo arunkáí umásinkaao suyasá 
<p><sup>31</sup> misáwívá-kwáásí áwááꞌa tiyésa sésa aaí séyavo suwasaráí mináímbá ivátuwesarai óꞌomba anónkaꞌa sésarai anóndakoo Tévítin-andarakewai ómpo arunkáí umásinkaao kwésuyana 
<p><sup>32</sup> Ísu aampaꞌó kúmba minká koména tísaa ena séna nóin-tantaara tirááímo táínda-yantaaꞌa umátinkanaumno súwasarai 
<p><sup>33</sup> anóndakoo súramba kaweꞌá umásinkaao suyaná 
<p><sup>34</sup> Ísu arumbá umátinkena ayáámba túrankaꞌa tátorowasarai avekáámbá túramba kaweꞌá umái awánésarai Ísu ánaaemba kwaꞌmái kurááiye.<p/>
<h4>21</h4>
<p><sup>1</sup> Ísu kwená kwayó-kwáásíyé kumbá Yérúsaremu-noar-ampaꞌa kumbá Óríve-omakar-egwaaꞌ-naoꞌa áwíꞌa Pétévasi-naoꞌa egwaaꞌá kwésa kwená kwayó-kwáásí kaeꞌá mátiꞌmarena 
<p><sup>2</sup> séna epín-dáópaꞌa kurékai awáneyamba moórá-poigo áwíꞌa tónki ánda kwímaraawana áráákwaraꞌa máyáivo koawánékai ándáma iyátuwekai áíꞌmaekai tekaiyó. 
<p><sup>3</sup> moóránakomo tuwánénamo tísaa ínakai anóndako ayááꞌmaeꞌa kónáe siyé kosimámiyana séna ánivo áíꞌmaekai kokaiyó síníye Ísu siráiye. 
<p><sup>4</sup> <br/>naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakowai siráintemba Ísu mirá uráiye. Áánútun-aai simátímakowai séna<p/> 
<p><sup>5</sup> Sáíyono-noapaken-kwaasiyavai simátime se kentí kawáánáꞌá kentópaꞌa kwempaꞌá teémena tónki-poigo ayááꞌmaena téna tónki-poigon-araako ayááꞌmaena kwétiye simátimiyo siráiye agaimaréna Sáíyono-naoparemo siráimba Yérúsaremu-naopatavena siráiye. mináímbá paáréna Ísu kaeꞌnárai tiꞌmarówasarai 
<p><sup>6</sup> Ísumo súntemba mirá ésarai 
<p><sup>7</sup> tónki-poi áráákwaraꞌa áíꞌmaesarai Ísunopaꞌa tuyasá kwená kwayó-kwáásí paákár-únánkwátói ayúꞌmái mimpóígó arósáánumpimba kwandaaí uwíꞌmárówana Ísu ayááꞌmaena kwéguwasa 
<p><sup>8</sup> sáwíva-kwaasi mésa anón-kwaasiye sésa évakarawai paákár-únánkwátói ayúꞌmái évakarawai taayánáma ayáiresa aampaꞌá uwíꞌmaꞌmae kwéguwana minúnánkwátóirare mintááyánáravane augwétámai kwéguwasa 
<p><sup>9</sup> aivaꞌá nááún-kwaasiye Ísun-ánaaemba nááún-kwaasiye anónkar-anonkaꞌa sésa Tévítin-andarakewai áwíꞌa mósá kwémaraumne. Ísóigo aiꞌmáráísana kunkáiwaimba Áánútu kaweꞌá kwéumankaiye. kwíyómpakewai kwenáwíꞌa mósá kwémaraumne anónkar-anonkaꞌa suwaná 
<p><sup>10</sup> Ísu Yérúsaremu-naopaꞌa kúwasa isaaisésa tóyo kwéesa nááwa kwétiyo suwasá 
<p><sup>11</sup> évakarawai sésa Ísu Áánútun-aai simátímíwai Káríri-ayampakemba Násáreti-naopakewaiman-iye siráawe. Ísu anóm-bonoꞌ-naumpaꞌa iráin-kwasai. 
<p><sup>12</sup> <br/>suwaná Ísu Yérúsaremu-naopaꞌa anóm-bonoꞌ-naumpaꞌa Áánútuna naaúmpaꞌa iyéna monoꞌ-náúmpáꞌó meéyámbó kwémayon-kwaasi tuwánéna utiꞌmátuwena monoꞌ-nánkóná óntambo meéyámbárón-kwaasiti taareimá tawísíyuwena Áánútuntavesa imáyáa ésa máái-numama kwéamun-dumama meéyámbárón-kwaasiti taareimá tawísíyuwena 
<p><sup>13</sup> simátimena séna Áánútun-aai aúváí-kwandaaivimba agaimaréna séna kesí naatavésa sésa Áánútumpaꞌo námúnaamo sen-dámbán-iye kwésewe agaimaréna siráiye. ánivo umóyán-dáúmpáꞌó ontenkáámbá uráawe Ísu siráiye. 
<p><sup>14</sup> Ísu mináímbá simásuwena anóm-bonoꞌ-naumpaꞌa máyowasa túrambo kavíkówaiye aíyayaambo tausokówaiye kwenópaꞌa tuwaná asóvamatinkowasa 
<p><sup>15</sup> iyámpói mésa anónkar-anonkaꞌa sésa Tévítin-andarakewai áwíꞌa mósá kwémaraumne sumbá mono-káwáá-kwáásíyé ámáámba sun-kwáásíyé isésa Ísumo óꞌoran-kaweꞌ-mayaimo mayómba awánésa tirumbá sáwíꞌa umánkesa 
<p><sup>16</sup> Ísuntavesa sésa iyámpóímo sáwí-aimbo kwésemba íya kwéisaano suwaná Ísu séna áꞌa kwéisaunda Áánútun-aai aúváívimba agaimakáin-aimba awánaraawe. maarán-áímbá séna túwaꞌnaa óndayavesa pósa iyámpóíye umarané enáwíꞌa mósá kwémaraawe agaimaréna siráiye Ísu simásuwena 
<p><sup>17</sup> tiyuwéna máápaꞌa kuména mindáópaꞌa tuwéna Pétáni-naopaꞌa kwéna mindóꞌwáámbá koméraiye. taaigó aáyánkarain-kwasai. 
<p><sup>18</sup> Pétáni-naopaꞌa kogwáúmba usásinesa Yérúsaremu-naopaꞌa tumbá Ísumba áái ankówana 
<p><sup>19</sup> moórá-taigo áwíꞌa víkima aankón-awampaꞌa kwáyowana mintáéramba nánáe séna ááimpaꞌa kwéna awánómba ánáwe suꞌmai kwáyowana mintáígóntávéna séna ená arambá íma iyáníyone súwana mintáímá aáyánkaraiye. 
<p><sup>20</sup> <br/>mintáí aáyánkówasa Ísuna kwayó-kwáásí awánésa táátavesa ésa tiyáámba tóipimba aavésa sésa víki-tai ááéma aáyánkagwiye suwaná 
<p><sup>21</sup> Ísu séna áraiꞌa simátimeꞌa séꞌa Áánútuntaveꞌo ímo kaer-ímáyáámó éꞌo asirayán-ímáyáámó éꞌo éꞌa víki-taigontaveꞌo súnanamo aáyánkaintemba kanaán-umai mirá éꞌa miráwé suꞌmai íma éꞌa maanómátávéꞌa séꞌo iré mapámbai nompáꞌá kumuwómó síyanamo éna mirá íníye. 
<p><sup>22</sup> Áánútumpaꞌa námúnaa séꞌa óꞌon-oꞌon-tantaataveꞌa áísaa eꞌa sembá áraiꞌa Áánútu kanaán-umai súwaꞌnaa umásinkaniye sembá kanaán-umai kwétuwaꞌnaa-iye. nááwa aiꞌmákaisa tiráano siráan-kwasai. 
<p><sup>23</sup> Ísu mináímbá simásuwena anóm-bonoꞌ-naumpaꞌa uména Áánútuna áséi-kwasai kwésimatimuwasa mono-káwáá-kwáásíyé Yútaa-anon-kwaasiye tésa sésa nááwa aiꞌmákaisa tiréwa nááwampinkena mairéwa asirayám-báyáí kwémayaanda simásimiyo suwaná 
<p><sup>24</sup> Ísu séna aivaꞌá moórá-aimba tísaa onaꞌá anondámo síyaꞌo éꞌa sísaa on-áímbá simátimenaumne. 
<p><sup>25</sup> ááéma Yóni nombá pétinkaraiwaima Áánútuwa simámakaisana nombá pétinkarai. kwaásiya simámakaawana nombá pétinkaraiyo súwasa miwímá keáímbá sésa nórayaawa sénaumno. Áánútu simámakaisana nombá pétinkaraiyemo senanayáámó éna nóra séra Yónin-aaiyaveꞌa íma áraire sirááo síníye. 
<p><sup>26</sup> kwaási simámakaawana nombá pétinkaraiyemo senasayáámó ésa úwoi-kwaasi sínkamonaaowe. úwoi-kwaasi sáwíva-kwaasi Yónintavesa Áánútun-aai simásímakaiwai uráiye kwésemba pósa áwááꞌa siyénááowe mirá keáímbá sésa 
<p><sup>27</sup> Ísuntavesa sésa emó sísaa ónda-ainta íma ísaraumne suwaná Ísu séna ímo simásimiyaꞌa nááwampinkena mairéra asirayám-báyáí kwémayaunda-aimba íma simátimenaumne Ísu siráiye. moóráwai ááninkaiti kwaasái. 
<p><sup>28</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna simátíménda-aimba imáyáa oró. moóráwai kaer-íyámpóí tínkaraiwai aivakéwáíntávéna séna kesááninkoo kesí ándá-aran-kigauvaꞌa mayáí komayaaó sisaná 
<p><sup>29</sup> aivakéwáí séna íma sínkáiye séna ména moórá-imayaa éna mayáí komáyáísana 
<p><sup>30</sup> naaénkewaintavena séna kesí ándá-aran-kigauvaꞌa mayáí komayaaó sisaná owé simái ivátuwena íma mayáí mairáiye 
<p><sup>31</sup> Ísu simásuwena tísaa ena séna nááwa tivowán-áái kwéisaiyo súwasa aivakéwáí avowán-áái kwéisaiye suwaná Ísu séna mináímbá imáyáa éꞌa simátíménda-aimba ísáaro. táákísi-umoyan-kwaasiye eénánkáꞌó kwénaaon-inine sáwíꞌa kwéon-kwaasin-owe kwésembanivo miwímá Áánútu kwená kwaásimo kawááin-ampaꞌa ááéma kwégovo keinárawaꞌando. 
<p><sup>32</sup> Yóni nombá pétinkaraiwai téna kawer-ámbá agaráátinkowaꞌa kwenááiyaveꞌa íma áraire siráavo táákísi-umoyan-kwaasiye eénánkáꞌó kwénaaon-inine Yónin-aaiyavesa áraire suwaꞌá keinárawaꞌa miwí tuwánéꞌa Yónin-aaiyaveꞌa íma áraire séꞌa kentí sáwí-imayaa íma tuwéꞌa Áánútunopaꞌa íma tiráawe Ísu siráiye. ándá-aran-kigauraꞌo tavíyéwaiti kwaasái. 
<p><sup>33</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna moórá kwántámai-aimba simátíménda ísáaro. moóráwai anóm-baragwarawai ména óntan-kurima úmakena ándá-aran-kigau úmarena ándá-arankona tááveꞌa úmarena ándá-arambo mapándáápá ínana anombó kumínín-taaveꞌa úmarena óntan-damba kígauraꞌo taviyí-námbá úmarena ayáátáákaꞌa óꞌom-baravaꞌa koménae séna maankígáúráꞌó taviyíyawaimo éꞌa kesáváí évakar-aramba maéꞌa évakaꞌa kembá siyúwáaro simátimena óꞌom-bapaꞌa komáyáísana 
<p><sup>34</sup> arambó ávumo kain-kánáá tisaná aanávómá kesí ándá-aramba komáyáaro séna kwená kwayóꞌnárawaꞌa tiꞌmáráísasa minkígáúráꞌó tavíyéwaitopaꞌa tewasá 
<p><sup>35</sup> tátoꞌmai moóráwaimba tuvuwésa moóráwaimba tuvúꞌmaraawana púwísasa moóráwaimba óntandei tuvuwésa ándá-aramba íma tímémba tiꞌmátuwaawasa kowaná 
<p><sup>36</sup> aanávómá aivaꞌá kwená kwayóꞌnárawaꞌa évakaꞌa tiꞌmaréna naaémba sáwívarawai tiꞌmáráísasa tewasá minkígáúráꞌó tavíyéwai tátoꞌmai aivaꞌó uráantemba mirá ésa sáwíꞌa umátinkesa ándá-aramba íma tímémba tiꞌmátuwaawasa kowaná 
<p><sup>37</sup> aanávómá ména naaémba séna kesááninkomba aiꞌmáráanana kwínasa kwenáái isánááowe séna aiꞌmáráísana tisasá 
<p><sup>38</sup> minkígáúráꞌó tavíyéwai awánésa keáímbá sésa aanávómbá ááninko kwétimba póta tuvúwónana puwéna maankígáú íma mayáínata kesáá mayánáe sésa 
<p><sup>39</sup> tátoꞌmai ándá-aran-kigauvakemba awéntayuwesa tuvúwówana pukáiye. 
<p><sup>40</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna minkígáúgó aanávómá tínímba kígauraꞌo tavíyéwai nóra síníyo súwasa 
<p><sup>41</sup> miwí sésa misáwí-kwáásí tínkaminasa puwíyana óꞌon-kwaasi kesí kígauraꞌa tavíyéro sínasa minkígáúráꞌá taviyésa arambó ávumo kain-kánáá tíndantemba aanávómbá minárámbá aménááowe siráawe. 
<p><sup>42</sup> <br/>suwaná Ísu simátimena séna Áánútun-aai aúváívimba awánaraawe. maarán-áímbá agaimaréna séna<p/>óntan-damba on-kwáásí moórá-ontantavesa sáwíꞌa kwéiye sésa maisukáawe. aáno minóntánkó ávonkaaamba uráiye. mindá Ísóigo isatá awánéta séta óꞌoran-kaweꞌa uráiye kwésune agaimaréna siráiye. 
<p><sup>43</sup> mináímbá imáyáa éꞌa simátimeꞌa séꞌa Áánútu keinárawaꞌa Yútaa-kwaasiyavena maará séna kenkáꞌá íma kawáá-ónaumne séna tiyuwéna óꞌonkaa-kwaasiyavena kenkáꞌá kawáá-ónaumne sínasa kwená mayáí mayánááowe.[ 
<p><sup>44</sup> minóntánkáꞌá tanaambá kovésa sáwíꞌa umái ménaaovo minóntánkó tuvúꞌmái sáwíꞌa umásuwaniye Ísu séna kwenááiyavesamo ímo áraire síyawai imáyáa éna mináímbá siráiye. ] 
<p><sup>45</sup> Ísu súwasa mono-káwáá-kwáásíyé ámáán-kawaa-kwaasiye isésa tááko pééi súwasa sésa moóráwai ááninkai kwaasáimo simbá kentááyávéna siyé sésa ándá-aran-kigauraꞌo tavíkáawaiyavenamo simbá kentááyávéna siyé sésa óntankowemo simbá kentááyávéna siyé sésa 
<p><sup>46</sup> tátoꞌmai tuvuwónáe sésa umbá amápa-kwaasi Ísuntavesa sésa Áánútun-aai simásímíwaiman-iye sun-kwáásí táároi inkaisésa Ísumba íma tátoresa ivátukaawe.<p/>
<h4>22</h4>
<p><sup>1</sup> moórágwaraꞌa Ísu aaí simátimindayavena kwántámai-aimba simátimena séna 
<p><sup>2</sup> Áánútu kwená kwaásimo kawááin-aimba maarán-áímbán-iye. moóráwai kárákwiraiwai ááninko aaraí mayáníntavena anón-tanomba kauvónáe séna 
<p><sup>3</sup> sáwíva-kwaasi tááyena séna aáno tanómba tamandaaró séna ména tanómba kaumaréna kwená mayáí-kwáásí tiꞌmaréna séna tamandaaró kosimátíméro sisasá mirá owasá ivátuwesa íma tewaná 
<p><sup>4</sup> óꞌomba mayáí-kwáásí tiꞌmaréna séna tááyaraundawai kosimátimeꞌa séꞌa toómbó naí kwétoꞌmayaa éꞌa purumakané naanté-póíyé tuvúꞌmái kwégauvumpo tamandaaró. kesááninko aaraí mayáindaraꞌa tamandaaró. kosimátíméro séna tiꞌmáráísasa mirá kosewasá 
<p><sup>5</sup> ivátuwesa íma tésa moóráwai kwená kígauvaꞌa kówisana moóráwai óntambo kwémayaim-bayaivaꞌa kówisasa 
<p><sup>6</sup> évakarawai kárákwiraiwaina mayáí-kwáásíyómbá tátoꞌmai tínkamowasa púwówana 
<p><sup>7</sup> kárákwiraiwai áwááꞌa séna kwená i-kwáásí tiꞌmáráísasa miwí tínkamowasa púwówasa miwítí naampimpáꞌá iramá agagaowaná kágwisana 
<p><sup>8</sup> kárákwiraiwai kwená mayáí-kwáásíyávéna séna tanómba kauvéꞌa tááyaraundawai kesááninkona tanómba tamandaígómbá uwóvíꞌan-owe. 
<p><sup>9</sup> aantááꞌo kwaásimo torupamáímo máyáapaꞌa kotivakáá-umai óꞌon-oꞌon-kwaasi tuwánéꞌa simátimiyasa tanómba tamandaaró sisasá 
<p><sup>10</sup> kwená mayáí-kwáásí isésa aampaꞌá kwénaaesa kwaási tivakáá-umai tuwánésa sáwí-kwaasiye kawe-kwáásíyé torupamátinkesa tíꞌmaesa tésa toómbó naí-náúmpáꞌá sisipáá uráawe. 
<p><sup>11</sup> Yútaa-kwaasi aaraimó máyáankaꞌo ombá tanómbo nánáesamo ten-kwáásí ontaráꞌó tewasá mayáí-kwáásí kawer-únánkwátói tíméwasa urésa mindáúmpáꞌá umésa toómbá kwénaavo minúnánkwátóimo ímo urésamo ésa íma toómbá umandánááowe. toómbó naí-náúmpáꞌá sisipáá owaná kárákwiraiwai tuwánaimba moóráwai íma kawer-únánkwátói uréna máyáísana awánéna 
<p><sup>12</sup> séna nóra éwa kawer-únánkwátói íma uréwa iráano sisaná íma aaí sisaná 
<p><sup>13</sup> kárákwiraiwai kwená mayáí-kwáásíyávéna simátimena séna aíyayaankaꞌa asááumai máápaꞌa túnkwi-ayampaꞌa aúwéwana iviꞌá téna áíꞌo índayavena áwááyaamba akévundaniye siráiye Ísu siráiye. 
<p><sup>14</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna Áánútu sáwíva-kwaasi tááyain-kwaasivinkemba évakarawaiye suꞌmai kwená kwaási-iꞌa kwéumatinkaiye siráiye. táákísi-aintavesa áísaa uráan-kwasai. 
<p><sup>15</sup> Ísu súwasa ámáán-kawaa-kwaasi máápaꞌa kumbésa keáímbá sésa nóran-ainta áísaa onanayá sáwí-aimbo sínata aaivintá mayankánaumno sésa 
<p><sup>16</sup> miwí tínaaembo kwárón-kwaasiye Éróti amááraawiye tiꞌmárówasa Ísunopaꞌa tésa sésa anóndakoo árai-kwaasi po Áánútuna aambó kwáráan-aimba arupí umái kwésimatimendaya ísaraumne. kwaási táároi íma inkaisé anón-kwaasiye úwoi-kwaasiye táároi íma inkaisé tirumbá airáꞌmái-aimba íma séma arupí umái kwésimatimendaya ísaraumne. 
<p><sup>17</sup> simáménda-ainta isaaó. kanaarátááwá táákísi-ontamba Árómáani-kamaani-kwaasiya timénaum. íya timénaumno. timénaundaya Yútaa-kwaasiya kentáásí ámáámba araaisénaundayaꞌiyompo nóran-imayaamo émo e simásimiyo suwaná 
<p><sup>18</sup> Ísu miwí tááma iséna imáyáa éna arumpimbá séna Árómáani-kamaani-kwaasi táákísi-ontamba tíméromo senasamó ésa Yútaa-kwaasi áwááꞌa sésa Árómáani-kamaani-kwaasi sáwíꞌo umásínkáawaiya óntamba tíméro kwésiye sénááowe séna Árómáani-kamaani-kwaasi táákísi-ontamba íma tíméromo senasamó ésa Árómáani-kamaani-kwaasi áwááꞌa sésa táákísi-ontamba íma tíméro kwésiye sésa aaivimbá maisinkánááowe-imayaa éna áísaa un-kwáásíyávéna séna kaumbo-káér-ainkwara-kwaasi póꞌa kentávéꞌa sáwí-aimbo síndawe séꞌa kwésisaa-owe. 
<p><sup>19</sup> táákísi-ontamba moórá maimái máagaraasinkaaro súwasa maimái máagaraarankowana 
<p><sup>20</sup> séna nááwa óikaana uráinkara áwíꞌa kwáyáiyo súwasa 
<p><sup>21</sup> miwí sésa Árómáani-kamaani-kawaanako óikaamba isaná áwíꞌa kwáyáiye suwaná Ísu séna Árómáani-kamaani-kawaanakondei kwembá áméro. Áánútundei Áánútumba áméro súwasa 
<p><sup>22</sup> mináímbá ísówana tááꞌa kówasa íma aaí sésa auwésa kuráawe. pukémpinkemba usásinanaaon-kwasai. 
<p><sup>23</sup> <br/>kuwasá Sátúsi-monor-aimbo sun-kwáásí púwómpinkemba íma usásinanaaowe kwésen-kwaasi pósa mitáwai Ísunopaꞌa tésa 
<p><sup>24</sup> sésa anóndakoo naaóváꞌá Mósesi séna moóráwai aaraí maimakéna iyámpói íma ankéna púwísana ávákoma maimakéna awaaóná anondáwe séna iyámpói ankáníye siráiye. 
<p><sup>25</sup> moórá-aimba isaaó. moórá-tawai maankáꞌá avakaeté-avarawainonda mésa tuwaaómá aaraí maimakéna iyámpói íma ankéna púwísana 
<p><sup>26</sup> kwenánaaenkewai kwareꞌá maimakéna iyámpói íma ankéna púwísana kwenánaaenkewai kwareꞌá maimakéna iyámpói íma ankéna púwísana mirá eémesa avakaeté-kwaasi putásaawana 
<p><sup>27</sup> minínímbá naaémba pukáiye simásuwesa 
<p><sup>28</sup> Ísumba áísaa esa sésa mirámó ombá kwaásimo puwíyampinkembo usásinaiya-tawai minínímbá avakaeté-kwaasi tuwainímbá póna nááwa mayáníyo suwaná 
<p><sup>29</sup> Ísu séna Áánútun-aai aúváívimba agaimakón-aimba íma kaweꞌá umái iséꞌa Áánútuna asirayámbá íma awánéꞌa póꞌa miráumai sáwísawaa-aimba kwésewe. 
<p><sup>30</sup> pukémpinkemba usásinesa kwíyómpaꞌa uménaaon-kanaa aaraí íma mayáíyasa kwaaí íma mayáíyasa ésa Áánútuna kwayóꞌnárawaꞌo kwíyómpaꞌo máéwaimo ontembá minínínákwáꞌá miráumai aaraí íma mayáíyasa kwaaí íma mayáíyasa ónááowe. 
<p><sup>31</sup> kwaási pukémpinkemba usásinanaaomba simátíménda ísáaro. Áánútu simátímakomba aúváívimba agaimakón-aimba awánaraawe. 
<p><sup>32</sup> Áánútu Mósesintavena maarán-áímbá séna Áánútu úne. enaíkwáꞌná Ááváramune Áísákaane Yákópone miwítí Áánútu úne siráiye. Áánútu mináímbá siráimba minkáúmbó-kwáásí áꞌa púwúwasa utamátínkaraambanivo mináímbá siráimba pósa miwí úwoi máyáawe Ísu súwasa 
<p><sup>33</sup> kwesémo máyón-kwaasi isésa táátavesa ésa sésa ááin-kwasai kwésimasimiye siráawe. aivar-ámáánkóná kwaasái. 
<p><sup>34</sup> <br/>suwaná Ísun-aaigo Sátúsi-monor-aimbo sun-kwáásí táái usáyaaitomba ámáán-kawaa-kwaasi isésa torupamái mésa 
<p><sup>35</sup> miwívínkémbá moóráwai ámáámba kaweꞌá umái ísarowai Ísumo sáwí-aimbo sínda isánáe séna áísaa ena séna 
<p><sup>36</sup> anóndakoo Áánútuna ámáámpinkemba nóran-amaana aivar-ámáámbán-iyo súwana 
<p><sup>37</sup> Ísu séna Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna<p/>Áánútumpaꞌa kentí Ísóigomba kentiruné<br/>kentí imáyáawe kentimané áméro agaimaréna siráiye. 
<p><sup>38</sup> minámáámbá aivar-ámáámbá isaná 
<p><sup>39</sup> miwá ánaaenken-amaamba anón-amaamba maarán-ámáámbán-iye. Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna<br/>kesáváí-ímáyáámó ontembá kentí kwaásiti imáyáagwaraꞌa oró agaimaréna siráiye. 
<p><sup>40</sup> minkáér-ámáánkó ávonkaamba uráisana Mósesimo óꞌon-amaambo siráine Áánútun-aai simátímakowai siráan-amaane megwí-megwiraamba éna kaer-ámáánkó ávonkaamba uraínkaꞌa tagwéaraapaiye Ísu siráiye. Áánútumo usásinankaiwai Káráísitina kwaasái. 
<p><sup>41</sup> <br/>súwasa ámáán-kawaa-kwaasi torupamái máyówana Ísu miwí tísaa ena séna 
<p><sup>42</sup> Áánútumo usásinankaiwai Káráísiti nááwan-andaraken-kwaasiyaꞌiyo súwasa kentáásíkwáꞌná Tévítin-andaraken-kwaasiman-iye suwaná 
<p><sup>43</sup> Ísu séna naaóváꞌá Áánútun-amanko Tévítimba imáyáa amúwana Tévíti Káráísitintavena séna kesí Ísóigoman-iye siráimba 
<p><sup>44</sup> monor-ímá agaimakón-auvai-kwandaaivimba Tévíti agaimarena séna<br/>kesí Ísóigonatavena Áánútu séna kesiyáánúrapaꞌa asirayán-áyámpáꞌá maraꞌá ménaꞌa ená namuro-kwáásí usáyaaitaanasa miwí ánásanaaowe Áánútumo siráin-aimba Tévíti siráiye. 
<p><sup>45</sup> miráumai Tévíti Káráísitintavena séna kesí Ísóigoman-iye siráimbanivo nóraumaiya kwemá Tévítin-andaraken-kwaasiman-iyo Ísu súmba 
<p><sup>46</sup> Káráísiti Tévítina Ísóigoma éna Tévítin-andaraken-kwaasigoman-iye súmbanivo miwí íma kanaán-umai aaí sésa táátavesa ésa minkánáárákémbá íma áísaa úmaesa iráawe.<p/>
<h4>23</h4>
<p><sup>1</sup> Ísu torupamái máyón-kwaasiye kwená kwayó-kwáásíyé simátimena séna 
<p><sup>2</sup> Áánútu usásintinkaraisasa ámáámba sen-kwáásíyé ámáán-kawaa-kwaasiye Mósesi agaimakáin-aimba awánésa kwésimatimemba 
<p><sup>3</sup> iséꞌa kwáráaro. Mósesi siráin-amaamba miwí tóikakene suꞌmai sésa íma kwégwaraavo miwímó ontembá íma oró. 
<p><sup>4</sup> umbai-yántááꞌó asááúmakesamo túgwaataꞌmaeꞌa korómó sésamo ímo túwaꞌnaa ontembá miwí umbai-áímbá simátimesa íma túwaꞌnaa ombá úwoi kwáráaro kwésewe. 
<p><sup>5</sup> miwí sésa kwaási suwánésa anón-kwaasin-owe sígwáe sésa Mósesi siráin-amaamba agaimái anavéúmpimba makésa túwayaankare tiyáánkare asááúmaresa miwítí kwátói-arairaꞌa ayáátáákaꞌa taváákarara úmakesa naaópaꞌa avuvumpaꞌá kwénaaesa 
<p><sup>6</sup> tanómbo kaúvópaꞌo máyáapaꞌa kawer-áyámpáꞌá mésa monoꞌ-náúmpáꞌó umáyáapaꞌa anón-kwaasimo maí-áyámpáꞌá umésa 
<p><sup>7</sup> kwaási suwánésa sésa anón-kwaasi monor-áímbá simátíméwain-owe sígwáe sésa naaópaꞌa avuvumpaꞌá kwénaaesa mirámó ontávésa aamoí kwéowe. 
<p><sup>8</sup> <br/>miwí mirá kwéombanivo íma mirá oró. keinárawatavesa anón-kwaasi monor-áímbá simátíméwai owémó síyambo éꞌa kímborawai anón-kwaasi isatá kwená kwaásiya mimbóráíꞌa umáíya máyaumne seró. 
<p><sup>9</sup> keinárawapinkemba moóráwaintaveꞌa anón-kwaasi kesivón-iye sevó. kentivó kwíyómpaꞌa máyáiye. 
<p><sup>10</sup> keinárawapinkemba moóráwaintaveꞌa kentááraꞌa kárákwiraiwain-iye sevó. Áánútumo usásisinkaiwai keyáá keinárawakaꞌa kárákwiraundawai kemá úne. 
<p><sup>11</sup> keinárawapinkemba usáyaaitanae síyawai keinárawati kwayóꞌ-máyáí máyáaro. 
<p><sup>12</sup> kentúwíꞌo mósá maráíyawaima Áánútu úwoi-kwaasiraamba umátinkanivo kentúwíꞌo ímo mósá maráíyawaima Áánútu mósá tinkáníye Ísu siráiye. 
<p><sup>13</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna ámáámba sen-kwáásíyé ámáán-kawaa-kwaasiye simátíménda ísáaro. kaumbo-káér-ainkwara-kwaasimo éꞌa kárákwiyoro. Áánútu kwená kwaásimo kawááin-amba kwéitatinkaawe. Áánútu kwená kwaásimo kawááin-ampaꞌa íma kónáe séꞌa kónáe kwéowaiti aambá kwéitatinkaawe. [ 
<p><sup>14</sup> ámáámba sen-kwáásíyé ámáán-kawaa-kwaasiye kaumbo-káér-ainkwara-kwaasi éꞌa ketor-íníntí óísankwara naankwaráꞌá umóyámbá kwémaeꞌa kwaási suwánésa súwíꞌa mósá maráígwáe séꞌa kampakómbá tavisimái-namunaa kwésewe. mindáyaveꞌa kárákwiyoro.] 
<p><sup>15</sup> ámáámba sen-kwáásíyé ámáán-kawaa-kwaasiye kaumbo-káér-ainkwara-kwaasi éꞌa simátimunda monor-áímbá kwaráígwáe séꞌa tivakáá úmaeꞌa anón-domba kóateꞌa némpaꞌa kwénaaeꞌa tuwánéꞌa kentí sáwí-mayai agaráátínkáawasa miwítí sáwí-mayaigo kentí sáwí-mayaigomba usáyaaitaraimba póꞌa mindáyaveꞌa kárákwiyoro. 
<p><sup>16</sup> <br/>aambá íma kaweꞌá umái awáraawai kampaꞌá séꞌa maarán-ámbá kwáráaromo kwésewai kárákwiyoro. keinárawaꞌo monor-áímbó sembá kampaꞌá simátimeꞌa séꞌa anóm-bonoꞌ-nankon-aai tivamíraꞌa marésa sésa mirá ónaumnemo sembá minímáyáámó ivátuwaiyanamo éna kanaán-íníye. ánivo kawer-óntámbá áwíꞌa kóri-ontankon-aai tivamíraꞌa marésa sésa mirá ónaumnemo sembá minímáyáámó ivátuwaiyanamo éna sáwíꞌa íníye kwésewe. 
<p><sup>17</sup> minkórí-óntánkó anóm-bonoꞌ-nankomba íma usáyaaitaraivo mindáúmpáꞌó kwénimba mindá kaweꞌán-iye. keinárawaꞌa monor-áíntávéna tááko íma pééi sisaꞌá kwéisaawe. sáwí-imayaagwara-kwaasi simátímén-aimba kampar-áímbán-iye. 
<p><sup>18</sup> keinárawaꞌo monor-áímbó sembá kampaꞌá simátimeꞌa séꞌa Áánútuntavesamo póímo tuvúꞌmáímo agáyáan-taareigon-aai tivamíraꞌa marésa sésa mirá ónaumnemo sembá minímáyáámó ivátuwaiyanamo éna kanaán-íníye. ánivo mintááréíráꞌó Áánútumbo kwéame-poigon-aai tivamíraꞌa marésa sésa mirá ónaumnemo sembá minímáyáámó ivátuwaiyanamo éna sáwíꞌa íníye kwésewe. 
<p><sup>19</sup> Áánútumbo ámém-poigo mintááréígómbá íma kwéusayaaitaivo mintááréígó usáyaaitarena ámém-poi kaweꞌá kwéiye. keinárawaꞌa monor-áíntávéna tááko íma pééi sisaꞌá kwéisaawe. sáwí-imayaagwara-kwaasi simátímén-aimba kampar-áímbán-iye. 
<p><sup>20</sup> asirayán-áímbó sembá Áánútuntavesamo póímo tuvúꞌmáímo agáyáan-taareigon-aaimo tivamíraꞌo marésamo sésamo ésa mintááréígón-ááigwaraꞌa Áánútumbo kwéamem-poigon-aaigwaraꞌa kwésewe. 
<p><sup>21</sup> asirayán-áímbó sembá anóm-bonoꞌ-nankon-aaimo tivamíraꞌo marésamo sésamo ésa mindánkón-ááigwara Áánútu mindáúmpáꞌá máyáiwain-aaigwaraꞌa kwésewe. 
<p><sup>22</sup> kwíyónkon-aaimo tivamíraꞌo marésamo sésamo ésa Áánútu miváꞌá kárákwiraiwain-aaigwaraꞌa kwésewe. 
<p><sup>23</sup> ámáámba sen-kwáásíyé ámáán-kawaa-kwaasiye kaumbo-káér-ainkwara-kwaasimo éꞌa kárákwiyoro. naaóváꞌó Mósesimo siráintemba kentí kígauvakemba sáwíyan-tonkwaraꞌa taaínkaar-umai siyáánkai makéꞌa moórá Áánútumba kwéameꞌa kaweꞌá kwéeꞌa mirán-ámáámbá ísámai iyéꞌanivo Mósesimo siráin-amaamba anón-amaamba iváꞌá tuꞌmaréꞌa póꞌa kwaási íma arupí umátinkeꞌa tirumbá íma umátinkeꞌa íma Áánútuntaveꞌa asiramáí-imayaa éꞌa mirá ontávéꞌa póꞌa minánón-ámáántómbá iváꞌá tukáawe. 
<p><sup>24</sup> aambá íma kaweꞌá umái awáraawai kampaꞌá séꞌa maarán-ámbá kwáráaro kwésemba sáwíyan-amaamba kwaréꞌa anón-amaamba tukáawe. mirámó ombá toómpímbá kankambá kwáyáísaꞌa kíto-kankamba túkúyuweꞌa anón-kankamba mindágwaraꞌa kwénaantenkaan-kwaasin-owe. 
<p><sup>25</sup> ámáámba sen-kwáásíyé ámáán-kawaa-kwaasiye kaumbo-káér-ainkwara-kwaasimo éꞌa kárákwiyoro. anavéúne táávere paákáré suꞌmai kwésese owain-ovo andáámpaꞌa sáwíꞌa uráisaꞌa póꞌa kempímbá sáwíva-tantaaꞌa anómba kwáyáiye. 
<p><sup>26</sup> ámáán-kawaa-kwaasiyono. monor-áíntávéna tááko íma pééi sisaꞌá kwéisaawe. anavéúne táávere andáámpaꞌo sese owanamó andáámpare paákáré kaweꞌó kwéintemba kentí sáwí-imayaa tuwéꞌa kawer-ímáyáá umái máéro. 
<p><sup>27</sup> ámáámba sen-kwáásíyé ámáán-kawaa-kwaasiye kaumbo-káér-ainkwara-kwaasimo éꞌa kárákwiyoro. kwaásimo maipímbó utámakaawanamo kaviraisasamó kwaási ímo awánaantemba kentirumpímbá mirá isaꞌá sáwíꞌa kwéowasa kwaási íma kwétuwanaawe. kwaásimo maipímbó utámakesamo kanaagunémo owasá awánésamo sésamo kaweꞌá kwéowe sentembá keinárawaꞌa tuwánésa kawe-kwáásímán-owe sembánivo kentirumpimbá mirá-sáwí-yántááꞌá kwáyáísaꞌa kaumbo-káér-ainkwara-kwaasiman-owe. 
<p><sup>29</sup> ámáámba sen-kwáásíyé ámáán-kawaa-kwaasiye kaumbo-káér-ainkwara-kwaasimo éꞌa kárákwiyoro. kentíkwáꞌná Áánútun-aai simátímakowai tínkamuwasa púwúwaꞌa utamátínkaraapaꞌa konaarirí kwéowe. arupí umái máyón-kwaasi tínkamuwasa púwúwaꞌa utamátínkaraapaꞌa konaarirí kwéeꞌa 
<p><sup>30</sup> séꞌa miwí tísaavutantamba uráawai séꞌa minkánáávímbó métaraiya kentáá síkwáꞌnámo uráantemba íma miráyá uráusino kwésewe. 
<p><sup>31</sup> mirán-áímbó kwésembo maarán-áímbá séꞌa Áánútun-aai simátímakowai tínkamesa mirá-sáwíꞌá uráawai tírááta úne kwéseꞌa miwímó uráantemba mirá kwéowe. 
<p><sup>32</sup> kentíkwáꞌnámo uráantembo mirámó kwéeꞌa ánásanaaowe. 
<p><sup>33</sup> ánásanaaomba iyánkó póígon-araaꞌan-owe. Áánútu keinárawaꞌa aaivimbá matinkáínaꞌa sáwí-meyambo mayánááopaꞌa iramó kwégaipaꞌa tuꞌmaáꞌnámo ímo kwáyáipaꞌa kónááowe. 
<p><sup>34</sup> miráumai kesáái simátimenaaowaiye agaráátinkanaaowaiye kawer-ímáyáágwárá-kwáásíyé tiꞌmáráanasa keinárawapimba kwénaaiyaꞌa évakarawai tínkamiyasa puwíyaꞌa évakarawai taairaꞌá tínkamiyasa puwíyaꞌa évakarawai kentí monoꞌ-náúmpímpáꞌá taándéí tínkameꞌa moórá-mora-naopimpaꞌo kwénaaiyaꞌo éꞌa tiꞌmátuꞌmaeꞌa naaónááowe. 
<p><sup>35</sup> mirámó íyana arupí-kwaasimo tínkamom-beyamba amáparawaiti meéyámbá kentópaꞌa tíníye. aivaꞌó tuvúwanamo pukáin-kwaasigo áwíꞌa Épeo naaémba moóráwai Pérékaya ááninko áwíꞌa Sékáraya anóm-bonoꞌ-naumpaꞌa máyowana moórá-ayampaꞌa Áánútuntavesamo ísámaimo póímo tuvúꞌmáímo agáyáan-onta-tarei kwáyowana moórá-ayampaꞌa aivaꞌ-mónó-káwáánákówé suꞌmai iyún-ontama kwáyowana avumpimbá Sékáraya umáyowasa túvúwana pukáiye. 
<p><sup>36</sup> minkáé-kwáásíráítí avumpimbó agairáan-kwaasi tínkamuwasa pukáawaigwaraꞌa miwítí sáwí-meyamba ívéꞌo máyáan-kwaasi mayánááowe Ísu siráiye. Ísu arumbá umátínkarain-kwasai. 
<p><sup>37</sup> Ísu mináímbá simátímatuwena Yérúsaremu-naopaken-kwaasi arumbá umátinkena séna Yérúsaremu-naopaken-kwaasiyono. Áánútun-aai simátímakowai tínkambaeꞌa kwéiyuwasa pukáawe. Áánútu tiꞌmarówasa kurówai óntantamba tínkambaeꞌa kwéiyuwasa pukáawe. kokórigomo áráátombo ayóí-ándámpáꞌó tínkarenamo káátamatinkaintemba aasiyaasi-táwai kemá mirá ónaumne kwésundanivo tínaaemba kwéumasimewe. 
<p><sup>38</sup> ísáaro. Áánútu tiyuwáínaꞌa tuꞌnankáámbá ónááowe. 
<p><sup>39</sup> simátimeꞌa séꞌa íma úwoi suwánanaaovo naaémbo séꞌo Áánútu aiꞌmáráísana kunkáiwaimba Áánútu kaweꞌá kwéumankaiye síyankaꞌa moórágwaraꞌa suwánanaaowe Ísu siráiye.<p/>
<h4>24</h4>
<p><sup>1</sup> Ísu mináímbá simásuwowasaya anóm-bonoꞌ-naumpakemba kárúwesa kúmúmba kwená kwayó-kwáásí sésa anóm-bonoꞌ-namba kaweꞌ-námbán-ivo awánaao suwaná 
<p><sup>2</sup> Ísu séna ívéꞌo awánaan-dantaveꞌa simátimeꞌa séꞌa aáno kwaási tésa mindámbá amápaꞌa tawísíyuwesa amápar-ontankwarare tawísíyuwanaaowe Ísu siráiye. sáwí-kanaa tíníye siráin-kwasai. 
<p><sup>3</sup> Ísu mináímbá simásuwena Óríve-omakaꞌa umáyowasa kwená kwayó-kwáásí kweyáá máyonkaꞌa tésa áísaa esa sésa emó sénda nósa-tawaiya tíníyo. nóran-awaamera ínata séta ákíraꞌa emá kuméma ívéꞌo kwáyáin-tantaaꞌa ánásaniye sénaumno suwaná 
<p><sup>4</sup> Ísu séna kampar-áímbá iséꞌa áraire sevó kárákwiyoro. 
<p><sup>5</sup> sáwíva-kwaasi tóyo ésa kesúwíꞌa mágwétesa sésa Áánútumo usásisinkaiwai úne síyasa sáwívarawai minkámpár-áíntávésa áraire sénááowe. 
<p><sup>6</sup> ááiꞌo tíyáán-aimba némpakenaꞌi. egwaakénáꞌi. isáíyana íma tááꞌa kaíno. mirán-kánáámó tínda mindá íma amápa-tantaaꞌa ánásai-awaameꞌan-iye. 
<p><sup>7</sup> moórá-ayampa-kwaasimo ááiꞌa tiyánááowe. moórá-kawaa-kwaasigomo éna moórá-kawaa-kwaasigona amááraayavena usásimbai ááiꞌa tíyáaro sínasa usásinesa ááiꞌa tiyánááowe. óꞌon-oꞌom-baravaꞌa ayawaimá táníye. óꞌon-oꞌom-baravaꞌa anóm-barima táníye. 
<p><sup>8</sup> mirán-tántááꞌó paárínaꞌa séꞌa amápa-tantaaꞌo ánásanin-kanaa íma tiráivo iyámpóímo tinkánáe owanamó anón-tiꞌo intembá umbai-kánáámó tínímba miráumai ááimba ásáiye seró. 
<p><sup>9</sup> <br/>mirán-áímbó síyasa minkákémbá keinárawaꞌa tátoꞌmai óꞌowima timíyasa sáwíꞌa umátinkesa tínkamiyaꞌa puwónááowe. kentáváímó asiramáímo máyáantavesa óꞌon-oꞌon-kwaasi amáparawai tíyámba umátinkanaaowe. 
<p><sup>10</sup> kesááiyavesa áraire kwésiyawaivinkemba sáwívarawai kesáái tínaaemba umámesa miwítí namuro-kwáásí moórá-morawai agaráátinkesa tíyámba umátinkanaaowe. 
<p><sup>11</sup> sáwívarawai paárésa kampaꞌá sésa Áánútun-aai simátimundawai úne sésa sáwívarawai kampaꞌá simátiyuwanaaowe. 
<p><sup>12</sup> miráumai sáwí-mayaigo kóyáwé éna anómba ínasa óꞌowiti imáyáamo eémemba ivátuwesa kesáváí-ímáyááwé suꞌmai ónááovo 
<p><sup>13</sup> ímo ivátuwesamo kentáváímó asiramáímo méwai ánásai-kanaaraꞌa Áánútu tíꞌmai kawepáꞌá métinkaniye. 
<p><sup>14</sup> amápaꞌ-maravaken-kwaasi isánááontaveꞌa áséi-kwasai Áánútu kwená kwaásimo kawááin-aimba simátímaꞌmae iyíyana naaémba amápa-tantaaꞌa ánásai-kanaama tíníye Ísu siráiye. sáwí-kanaagona kwaasái. 
<p><sup>15</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna naaémba ávááraumai inkaisí-yántáákómá paáriniye. naaóváꞌá Áánutun-aai simátímakaiwai áwíꞌa Tánieri mintántáátávéna siráiye Ísu siráiye. kemá Mátíyu séꞌa maanáúváímó torausíyawai tááko pééi sínaꞌa ísáaro kwésune. Ísu séna Áánútuna kaweꞌ-mápáꞌá misáwí-yántááꞌá paárínasa awánanaaomba 
<p><sup>16</sup> Yútiyaa-maravaꞌo máyaiyan-kwaasi omápata isaaisésa iyánááowe. 
<p><sup>17</sup> ontaráꞌó máyaiyan-kwaasi íma naaúmpaꞌa iyíyamba óísamba ivátuwesa úwoi isaaisésa iyónááowe. 
<p><sup>18</sup> kígauvaꞌo máyaiyan-kwaasi íma naaópaꞌa iyíyamba unáánkwátói ivátuwesa úwoi isaaisésa iyónááowe. 
<p><sup>19</sup> tímúkwarar-inimba ívér-iyampoigwarar-inimba minkánáámá sáwíꞌa ónááowe. 
<p><sup>20</sup> isaaiséꞌo iyónááomba táúgwi-kanaa iyéꞌa agándai-kanaa iyéꞌa únavo séꞌa Áánútumpaꞌa námúnaa seró. 
<p><sup>21</sup> minkánáámá tínímba anón-umbai táníye. naaóváꞌá Áánútu maramá tarórumba ívéka toꞌmái mirán-úmbáí-yántááꞌá íma tiráiye. aánogwaraꞌa mirán-úmbáí-yántááꞌá íma tíníye. 
<p><sup>22</sup> mirán-úmbáí-yántááꞌó kwéin-kanaa Áánútu ákíse úmakaiye. mirán-úmbáí-yántááꞌó kwénin-kanaamo ayáátáákaꞌo kwéninkakai amápa-kwaasi íma úwoi túvamai máésino. Áánútu ítámakain-kwaasiyavena imáyáa éna mirán-úmbáí-yántááꞌá ákíse uráiye. 
<p><sup>23</sup> ákísemo ínasa évakarawaimo simátimesamo sésamo Áánútumo usásinankaiwai miváꞌ-maavaꞌa máyáiye síyaꞌo éꞌa íma ísáaro. 
<p><sup>24</sup> évakarawai paárésa kampaꞌá sésa Áánútumo usásisinkaiwai úne síyasa évakarawai kampaꞌá sésa Áánútun-aai simátimundawai úne simátímaꞌmaesa naaónááomba ímo awánem-bayai kwémaesa Áánútumo ítámakain-kwaasi kampaꞌá simátiyuwanae sésa mirán-ánóm-báyáí mayánááowe. 
<p><sup>25</sup> miwíyávéꞌa árai-kwaasin-owe sevó séꞌa íma paáruraankaꞌa aivaꞌá simátimumpo kárákwiyoro. 
<p><sup>26</sup> <br/>súnda-aimba imáyáa éꞌa naaémbo moóráwaimo kentávénamo sénamo paárurena kavóná-maravaꞌa máyáiyemo sínaꞌo éꞌa íma koró. moóráwaimo kentávénamo aúpáꞌá máyáiyemo sínaꞌo éꞌa íma áraire seró. 
<p><sup>27</sup> kwíyómpaꞌo tawáombo úmae kwisasamó awánaantemba kemá kwaási úrandako kumpaáruraundawai miráumai avoraꞌá ókwaraꞌa kumónaumne. 
<p><sup>28</sup> póímo awáímó kaviraipáꞌó náíndayavenamo evontáán-dúmáómó torupamáímo máyáintemba Áánútu sínana súnda-aimba paáriniye Ísu siráiye. Ísu marapáꞌá kumínín-kwasai. 
<p><sup>29</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna mirán-úmbáí-yántááꞌá tínín-kanaama ánásainana aaváúmá túnkwinana kwíyómba íma sán-káínana oꞌá kwíyómpakemba kuntínana kwíyónko toraꞌnaáraꞌa ínasa 
<p><sup>30</sup> amápaꞌ-maravaken-kwaasi kwíyómpaꞌa awánanaaomba óꞌoran-tantaaꞌa awánésa kentávésa sésa kumíníyena toꞌmayaa kwéiye sésa táátavesa kwéesa iviꞌá kwétesa suwánanaaomba kemá kwaási úrandako anón-asirayankwara ságayankwaraꞌa ainámpímbá kúmónaꞌa suwánanaaowe. 
<p><sup>31</sup> uwíremba kwéseꞌa kwíyómpaken-kwayoꞌnarawaꞌa tiꞌmáráanasa Áánútumo ítámakain-kwaasi amápaꞌ-maravakemba tíꞌmaesa moórávimba torupanááowe. 
<p><sup>32</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna moórá-tai naí-táígó áwíꞌa víki-taigontaveꞌa imáyáa umái ísáaro. aráságáyómó agayáínda awánéꞌa séꞌa áúꞌo sínín-kanaa sáwíyankaꞌa tíníye sénááowe. 
<p><sup>33</sup> mirámó intembá kemá súnda-yantaaꞌa ínaꞌa awánéꞌa séꞌa sáwíyankaꞌa kumíníye sénááowe. 
<p><sup>34</sup> áraiꞌa simátimeꞌa séꞌa ívéꞌo máyáan-kwaasi évakaꞌa íma pukáiyankaꞌa kemó súnda-yantaaꞌa paáríniye. 
<p><sup>35</sup> kwíyómba maramá ánásainana kesáái íma ánásena úwoi kwaíkwaiꞌa íníye Ísu siráiye. kúmónda-kanaa kwaási íma ísaraan-kwasai. 
<p><sup>36</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna kúmónda-kanaama aaváúvímbá kwaási íma isááwasa kwíyómpaken-kwayoꞌnarawaꞌa íma isááwaꞌa kemá Áánútu ááninkoma íma isáúnana kesivo kweyáá ísaraiye. 
<p><sup>37</sup> naaóváꞌá moóráwai áwíꞌa Nówaa máyonkaꞌa kwaási íma Áánútuntavesa imáyáa ésa maémáéntemba naaémba kemá kwaási úrandako kúmónda mirá ónááowe. 
<p><sup>38</sup> kavirayán-dónkómó ímo tínkankonkaꞌa nombá toómbá kwénesa tiyáámúmbaaꞌa kwétokwaa-esa aaraí máyówasa kwaaí máyówasa kwéuwana Nówaa non-avóvomayaaꞌo kún-daumpaꞌa umáyowasa 
<p><sup>39</sup> kavirayán-dónkó tínín-aimba ísaresa íma imáyáa ésa máyówana anón-aꞌa téna kavirayán-dónkó amápa-kwaasi tínkamuwasa putásaraawe. mirámó uráantemba kemá kwaási úrandako kumpaáruraundawai ókwaraꞌa kúmóndaraꞌa kentávésamo ímo imáyáamo íyawai mirá ónááowe. 
<p><sup>40</sup> minkánáá maará ónááowe. kae-kwáásí kígauvaꞌa méyana Áánútu moóráwaimba auwéna moóráwaimba airáníye. 
<p><sup>41</sup> minkánáá kaer-ínínkáí toómbá kwégwanteyana Áánútu moórá-inimba auwéna moórá-inimba airáníye. 
<p><sup>42</sup> kemá kentí Ísóigo kúmónda-kanaama íma ísaraavo kárákwimai máéro. 
<p><sup>43</sup> simátíménda-aimba imáyáa oró. naakó avowámó umóyán-kwáásímó tínín-kanaamo ísarenarai umóyán-kwáásí timbá kwétoꞌmayaa-ena awánéna kwatúwáísana kwená naaúmpakemba umóyámbá íma máyáísino. 
<p><sup>44</sup> miráumai kemá kwaási úrandako kumónaundayaveꞌa póꞌa keinárawaꞌa íma imáyáa kwéiyankaꞌa kumúnavainivo kwétoꞌmayaa-eꞌa simuꞌmaréꞌa máéro Ísu siráiye. sáwíꞌa owasá kaweꞌá owasá uráan-kwasai. 
<p><sup>45</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna kaweꞌ-máyáímó kwémayaawai kawer-ímáyáágwárá-kwáásíyávéꞌa kwésune. kwená anóndako séna kesí mayáí-kwáásíráꞌá kárákwire toómbá taaímbai tímaꞌmae iyuwó síníye. 
<p><sup>46</sup> kwená anóndako téna kwená mayáímó kaweꞌó umáímo mayáínda taawánáínana mayáímó kwémayaindawai arunkó kaweꞌá ínana 
<p><sup>47</sup> minánóndákó séna kesí náaindaamba amápa-tantaakaꞌa kárákwiyuwo síníye. 
<p><sup>48</sup> ánivo mimbáyáí-kwáásígómó imáyáamo énamo kesí anóndako ayáátáákaꞌa íma tíníye sénamo 
<p><sup>49</sup> mayáí-kwáásí tínkamenamo toómbó nénamo uwoaóꞌ-nómbá kwénaan-kwaasiye uwoaóꞌó énamo 
<p><sup>50</sup> kwená anóndako tínín-kanaa ímo ísarenamo ímo imáyáa kwéindaraꞌa téna 
<p><sup>51</sup> anónkaꞌa tainkámbai aiꞌmátuwena séna kaumbo-káér-ainkwara-kwaasimo mésamo tíꞌo kwéisasamo iviꞌó kwétesamo túwááyaambo akévundaresamo máyáapaꞌa kóaao síníye Ísu siráiye.<p/>
<h4>25</h4>
<p><sup>1</sup> Ísu mináímbá simásuwena aaraimó kwémayaawainá ááimba imáyáa éna séna naaén-kanaamo tínímba Áánútu kwená kwaásimo kawááin-aimba maarán-áímbán-iye. aaraimó mayáníwaimba toómbá náíyanesa siyáánkai-inaamaru oómbá kúraꞌmaesa aampakémbá koáíkaawe. 
<p><sup>2</sup> minárásíyómbá évaꞌaasei sáwí-imayaagwaraꞌa owasá évaꞌaasei kawer-ímáyáágwáráꞌá owasá 
<p><sup>3</sup> sáwí-imayaagwarar-arasi oómbá kúraresa óꞌon-anaveumpimba iramó kánín-domba íma atíyoraawasa 
<p><sup>4</sup> kawer-ímáyáágwárár-árásí oómbá kúraresa óꞌon-anaveumpinkwaraꞌa iramó kánín-domba atíyoresa 
<p><sup>5</sup> aaraimó mayáníwaimba koamuꞌmakáawana íma ááéma tisasá túgávaaꞌa isasá tuún-kwaiguráawe. 
<p><sup>6</sup> <br/>tuún-kwáyáawana noꞌwáán-avuntamba moóráwai aayamái séna kwétivo koairánáisaiye sisasá 
<p><sup>7</sup> misíyáánkáí-árásí usásinesa oómbá toꞌmaésa kombá 
<p><sup>8</sup> sáwí-imayaagwarar-arasi kawer-ímáyáágwárár-árásíyávésa sésa kentáásí iramá pisinánívo nombá atísimero sewasá 
<p><sup>9</sup> kesáágwáráꞌá miráumai kwéanasaivo nombó atíyén-daumpakemba komeéyámbáráaro sewasá 
<p><sup>10</sup> kwégowana aaraimó mayáníwai tisasá évaꞌaasei-arasi toꞌmayaan-umai máyáawai kwesé toómbó náíyanesa naaúmpaꞌa íyówana 
<p><sup>11</sup> onta umásúwáísasa minéváꞌááséí-árásí nombó atiyénáesamo kówai tésa anónkaꞌa sésa anóndakoo onta tisinkaaó sewaná 
<p><sup>12</sup> íma awánáúnda-arasi ombá póꞌa íma onta titinkánaumne siráiye. 
<p><sup>13</sup> Ísu simásuwena séna miráumai kemó kúmónda-kanaa íma ísarenkaꞌa kumónaumpo kárákwimai máéro Ísu siráiye. kaumbo-máyáí-kwáásítí kwaasái. 
<p><sup>14</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna naaén-kanaamo tínímba Áánútu kwená kwaásimo kawááin-aimba maarán-áímbán-iye. moórá-anondako némpaꞌa kwááyu koménae séna éna kwená mayáí-kwáásí tááyena séna kesí óntankaꞌa kárákwiyoro séna 
<p><sup>15</sup> moóráwai kwená mayáí kaweꞌ-máyáí máyáísana awánaiwaintavena séna kesí óntamba évaꞌaasei-unamba kárákwiyuwo séna aména moóráwai kwená mayáí sáwíyankaꞌa kaweꞌ-máyáí máyáiwaintavena séna kesí óntamba kaer-únámbá kárákwiyuwo séna aména moóráwai kwená mayáí sáwíyam-bayai máyáiwaintavena séna kesí ónamba moórá-unamba kárákwiyuwo séna aména tiyuwéna námpaꞌ-maravaꞌa kówisana 
<p><sup>16</sup> évaꞌaasei-unan-ontamba mairáiwai minóntándéí mayáí maimaé kwégwena óꞌomba évaꞌaasei-unan-ontamba máyáísana 
<p><sup>17</sup> moóráwai kaer-únán-óntámbá mairáiwai minóntándéí mayáí kwémaena óꞌomba kaer-únámbá máyáísana 
<p><sup>18</sup> moóráwai moórá-unan-ontamba mairáiwai minóntándéí íma mayáí maéna úwoi maravímbá utámakaiye. 
<p><sup>19</sup> <br/>utámakaisasa mirá kwéowana miwítí anóndako ayáátáákaꞌa kuróm-bapaꞌa miváꞌá ména naaémba téna kwááyumo tímakaunda-ontamba torupamái awánanae séna tááyaisasa 
<p><sup>20</sup> tésa évaꞌaasei-unan-ontamba mairáiwai maimaéna máagaraarankena séna évaꞌaasei-unan-ontambo símakaandavinkemba mayáí kwémaeꞌa óꞌomba évaꞌaasei-unan-ontamba mairáumne sisaná 
<p><sup>21</sup> anóndako séna kesí mayáí-kwáásígó kaweꞌá óne. kentávémo imáyáamo émo sáwíyan-tantaakaꞌo kaweꞌó umáímo kárákwiraandantemba sáwíva-tantaakaꞌa kárákwiyiniyone. kesirunkómó aamoimó intembá kesé taménana enarunkó aamoí íno sisaná 
<p><sup>22</sup> kaer-únán-óntámbá mairáiwai maimaéna máagaraarankena séna kaer-únán-óntámbó símakaandavinkemba mayáí kwémaeꞌa óꞌomba kaer-únán-óntámbá mairáumne sisaná 
<p><sup>23</sup> anóndako séna kesí mayáí-kwáásígó kaweꞌá óne. kentávémo imáyáamo émo sáwíyan-tantaakaꞌo kaweꞌó umáímo kárákwiraandantemba sáwíva-tantaakaꞌa kárákwiyiniyone. kesirunkómó aamoimó intembá kesé taménana enarunkó aamoí íno sisaná 
<p><sup>24</sup> moórá-unan-ontamba mairáiwai maimaéna máagaraarankena séna emá asirayán-kwáásí éma óꞌowiti mayáívínkémbá toómbá kwéne óꞌowiti kígaurakemba úwoi kwénaae kwémandaanaꞌa 
<p><sup>25</sup> enáároi inkaiséꞌa ená óntandei mayáí íma mayáúnda úwoi aúpáꞌá makáunda po ená óntamba mayáníyone sisaná 
<p><sup>26</sup> anóndako séna sáwí-mayai-kwaasigo kavóná-kwaasi po kentávémo sémo óꞌowiti mayáívínkémbá toómbá kwéne óꞌowiti kígaurakemba úwoi kwénaae kwémandaanaꞌa óne sénda po 
<p><sup>27</sup> kesí óntambo amápa-kwaasiti óntambo máráan-daumpaꞌo makáandarakai tiréꞌa kesí óntankwara aaꞌwáá-ontankwaraꞌa mayáúsino séna 
<p><sup>28</sup> kwená mayáí-kwáásíyávéna séna minóntámbá mairéꞌa siyáánkai-unan-ontambo tokáiwaimba áméro. 
<p><sup>29</sup> sáwíva-tantaakaꞌo kaweꞌó umáímo kárákwisinkaiwaimba moórá-mora-yantaaꞌa áménana kárákwisinkanivo ímo kaweꞌó umáímo kárákwisinkaindawaimpakemba makáimba máyáanaꞌa 
<p><sup>30</sup> misáwí-máyáí-kwáásígómbá áíꞌmaeꞌa máápaꞌa móru auwáíyana túnkwi-ayampaꞌa tíꞌo kwéisasamo iviꞌó kwétesamo túwááyambo akévundaresamo máyáapaꞌa kwíníye siráiye Ísu siráiye. Ísu máyáawaina ááintavena tísaa ínín-kwasai. 
<p><sup>31</sup> Ísu mináímbá simásuwena séna kemá kwaási úrandako naaémba kúmóndaraꞌa ságayankwara kwíyómpaken-kwayoꞌnarawakwaraꞌa kárákwiraundawai póꞌa kúmónasa 
<p><sup>32</sup> amápaꞌ-maravaken-kwaasi kesúrankaꞌa torupamái máyaiyaꞌa sipisípi-poiye méme-poiraremo kárákwiraiwaimo taaímbaraintemba minkwáásíyómbá miráumai taaímbakeꞌa 
<p><sup>33</sup> évakarawai siyáánúrapaꞌa mótinkeꞌa évakarawai siyáánepaꞌa métinkeꞌa 
<p><sup>34</sup> kárákwiraundawai siyáánúrapaꞌo maíyan-kwaasiyaveꞌa séꞌa kesivo kaweꞌá umátínkáiwain-owe. Áánútu maramó taróruronkaꞌa kentí imáyáa éna kentí maruꞌá toꞌmayaa úmakaivo miváꞌá tamáéro. 
<p><sup>35</sup> kaweꞌá umásinkeꞌa kembó sááimo sinkómbo toómbá siméꞌa nombá siméꞌa óꞌom-bapaken-kwaasimo ówánda aamoí umásinkeꞌa kentí naaúmpaꞌa mógwésinkeꞌa 
<p><sup>36</sup> unáánkwátói-iyaaimbo ówánda kwésimeꞌa síꞌo úmba kwégarakwiyeꞌa ándávaꞌo maéwánda kwésuwaꞌnaa-eꞌa mirá umásínkaraawe. mirán-áímbá senasá 
<p><sup>37</sup> arupí umái máyáawai sísaa esa sésa Ísóigo nósa-tawaiya embó ááimo ankómba toóné noné améta 
<p><sup>38</sup> nósa-tawaiya óꞌom-bapaken-kwaasiraambo undá aamoí umánketa kentáásí naaúmpaꞌa móanketa nósa-tawaiya unáánkwátói-iyaaimbo undá améta 
<p><sup>39</sup> nósa-tawaiya áíꞌo úmba áwaꞌnaa eta nósa-tawaiya ándávaꞌo maúnda áwaꞌnaa uráumno síyaꞌa 
<p><sup>40</sup> kárákwiraundawai séꞌa áraiꞌa simátimeꞌa séꞌa kesí kwaási úwoi-kwaasi miráumaimo túwaꞌnaa uráamba mindá kembán-iye simátimenaumne. 
<p><sup>41</sup> <br/>mirá simátímatuweꞌa siyáánepaꞌo maíyan-kwaasiyaveꞌa séꞌa Áánútu sáwíꞌa umátinkaniwain-ovo siyuwéꞌa kóro. Áánútu Sáátáánigone kwená kwayóꞌnáraware imáyáa éna anón-irama toꞌmayaa umátínkaraisana kaíkaiꞌa éna íma pisínáípaꞌa miváꞌá komáéro. 
<p><sup>42</sup> kembó sááimo sinkómbo toóné noné íma siméꞌa 
<p><sup>43</sup> óꞌom-bapaken-kwaasimo ówánda íma aamoí umásinkeꞌa kentí naaúmpaꞌa íma mósinkeꞌa unáánkwátói-iyaaimbo ówánda íma siméꞌa síꞌo úmba íma súwaꞌnaa eꞌa ándávaꞌo maéwánda íma súwaꞌnaa eꞌa mirá umásínkaraawe. mirán-áímbá senasá 
<p><sup>44</sup> sísaa esa sésa Ísóigo nósa-tawaiya embó ááimo ankómba toóné noné íma améta nósa-tawaiya óꞌom-bapaken-kwaasiraambo undá íma aamoí umánketa kentáásí naaúmpaꞌa íma móanketa nósa-tawaiya unáánkwátói-iyaaimbo undá íma améta nósa-tawaiya áíꞌo úmba íma áwaꞌnaa eta nósa-tawaiya ándávaꞌo maúnda íma áwaꞌnaa uráumno síyaꞌa 
<p><sup>45</sup> kemá séꞌa áraiꞌa simátimeꞌa séꞌa kesí kwaási úwoi-kwaasi íma túwaꞌnaa uráamba mindá kembán-iye simátimenaumne. 
<p><sup>46</sup> <br/>mirán-áímbá simátímatuweꞌa aaí senasá miwítí sáwí-meyambo ímo ánásenamo kwaíkwaiꞌo ínín-ayampaꞌa komaíꞌmaiꞌa ónááovo arupí umái máyáawai aúnáiꞌa umái maíꞌmaiꞌa ónááowe Ísu siráiye.<p/>
<h4>26</h4>
<p><sup>1</sup> Ísu minóꞌón-óꞌón-áímbá kwená kwayó-kwáásíyávéna simátímakaiye. naaóváꞌó Áánútu Yútaa-kwaasi tíyótaasa í-tánón-kánáá imáyáa éna séna kaeꞌ-nóꞌwáámbá kwaésa tíyótaasa í-tánón-kánáá tínímba kembá tátoꞌmai taairaꞌá sínkamiyaꞌa puwónaumne Ísu kwená kwayó-kwáásíyávéna simátímakaiye. 
<p><sup>3</sup> <br/>simátimuwasa mono-káwáá-kwáásíyé Yútaa-anon-kwaasiye aivaꞌ-mónó-káwáánákó áwíꞌa Káyavaasina naaúmpaꞌa torupamái mésa 
<p><sup>4</sup> sésa nóraumaiya aúpáꞌá Ísumba tátoꞌmai inkamónaundayaꞌiyo. 
<p><sup>5</sup> amápa-kwaasi ááiꞌa tíyáávainivo tanómbo kauvíyan-kanaaraꞌa íma tuvuwónaumne siráawe. Ísumba áséi-masawemba pérankarain-kwasai. 
<p><sup>6</sup> <br/>suwaná Ísu Pétáni-naopaꞌa koména moóráwai áwíꞌa Sáímonina naaúmpaꞌa áúma kárúkokovaaꞌa uréna ánásarowaina naaúmpaꞌa ména toómbá kwénowana 
<p><sup>7</sup> moórá-ininko iyéna áséi-kwiyumba úm-basawemba anón-ontankakemba meéyámbakaim-basawemba maimaéna iyúmba Ísu aꞌnómpímbá atímarowasa 
<p><sup>8</sup> kwená kwayó-kwáásí awánésa áwááꞌa sésa nóra séna mimbásáwémbá úwoi atíyankaiyo. 
<p><sup>9</sup> mimbásáwémbó óꞌowimo timénamo anón-ontambo mairénamo ímo óísambo makáan-kwaasi tíméraambaniye suwaná 
<p><sup>10</sup> Ísu iséna ivátuweꞌa íma áwááꞌa aééro. kaweꞌá umái pésinkaiye. 
<p><sup>11</sup> ímo óísambo máráan-kwaasi keséma maíꞌmaiꞌa kwéiyaꞌa túwaꞌnaa ónáe séꞌa túwaꞌnaa ónááombanivo kemá keséma marapáꞌá íma maíꞌmaiꞌa ónaumne. 
<p><sup>12</sup> púwóndaraꞌa masawémba pésinkesa utamásinkanaaovo minínínkó áꞌa masawémba pésinkaiye. 
<p><sup>13</sup> áraiꞌa súmpo maísáaro. kesí áséi-aimba amápaꞌ-mapaꞌa kwésimatimesa minínínkómó umásinkain-aimba kwésimatimiyasa táákaꞌa maránááowe Ísu siráiye. Yútási Ísuna kuntaruꞌá mairáin-kwasai. 
<p><sup>14</sup> <br/>súwana Ísuna kwayó-kwáásí sísamaivakemba kaeꞌá kumbaimái-kwaasivinkemba moóráwai áwíꞌa Yútási moórá-awiꞌa Isakéríóti mono-káwáá-kwáásítópaꞌa kwéna 
<p><sup>15</sup> séna Ísumbo tátoraiyantavaimo agaráátínkáanaꞌo éꞌa nóraumai-meyana siménááoo súwasa moórá-kwaai aíyayaan-umai siyáánkai-ontamba 30 ontamba táámpamai ámúwana Yútási maimaéna 
<p><sup>16</sup> kwéna nóraumai Ísumba agaráátínkáanasa tátoranaao-imayaa ááimba ásámai uráiye. tíyótaasa í-tánómbá kauráan-kwasai. 
<p><sup>17</sup> Yútaa-kwaasi ímo intóráin-tantaakwara-pereti kwéagayon-kanaa aiva-táwai túntemba kwená kwayó-kwáásí Ísumba taáísaa esa sésa náávara tíyótaasa í-tánómbá kogauvónaundayaꞌiyo suwaná 
<p><sup>18</sup> Ísu séna Yérúsaremu-naopaꞌa kwékai moórá-kwaasigontavekai sékai kentáásí anóndako séna kesí kanaamá tisatá kesí kwayó-kwáásíyé ená naaúmpaꞌa tíyótaasa í-tánómbá nánaumne kwésiye kosimámékaiyo súwasarai 
<p><sup>19</sup> Ísumo súntemba mirá ésarai minkáꞌá tanómba mágauwankaraaiye. 
<p><sup>20</sup> <br/>tanómba mágaumakoyasa enónkaꞌa Ísu kwená kwayó-kwáásíyé kwésa mindáúmpáꞌá umésa 
<p><sup>21</sup> toómbá kwémandesa uwaná Ísu séna keinárawapinkemba moóráwai kembá namuro-kwáásíráꞌá agaráátinkaniye súwana 
<p><sup>22</sup> tirunkó umbaí tówasa moórá-mora-umai áísaa esa sésa Ísóigoo kewáꞌiyo sinté kuwaná 
<p><sup>23</sup> Ísu séna moóráwai kwená toón-ayai maimaéna kesé moórá-taavepimba tuꞌmái náíndawai kwemá kembó namuro-kwáásíráꞌó agaráátinkaniwaiman-iye. 
<p><sup>24</sup> naaóváꞌá Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna kwaási úrandako puwíníye siráintemba póꞌa púwónana namuro-kwáásíráꞌó agaráátinkaniwai sáwí-meyamba mayáníye. kwembó ímo maránkaraankakaankasi kaweꞌá isinó Ísu súwana 
<p><sup>25</sup> Yútási kwembó agaráátinkaniwai séna anóndakoo kentáváíyá kwéseno súwana Ísu séna áꞌa séne siráiye. Ísu kwená kwayó-kwáásí toómbá tímakain-kwasai. 
<p><sup>26</sup> <br/>súwasa toómbá kwénowana Ísu péréti maisoréna Áánútumpaꞌa súwi séna topámbai kwená kwayó-kwáásí tímatuwena séna mindá kesúman-ivo maimái naaró séna 
<p><sup>27</sup> ándá-aran-dombo kwáyon-anaveumba maisoréna Áánútumpaꞌa súwi séna tiména séna amáparawai naaró. 
<p><sup>28</sup> mindá kesí naaemán-iye. kesí naaemá sáwívarawaiyavena kumínímba póna Áánútu sáwí-imayaa maitiyuwéna séna kesé tarúmai máyáawe séna mináúná-áímbá simái tarúmakaiye. 
<p><sup>29</sup> simátimeꞌa séꞌa ókwaraꞌa ándá-aran-domba íma nánaumpo kesivo kwená kwaásimo kwégawaaipaꞌa kesé ménaaomba ándá-aran-domba aúná-nomba nánaumne Ísu súwasa 
<p><sup>30</sup> Áánútuntavesa ísámai monor-ímá simásuwesa mindáúmpáꞌá tuwésa Óríve-omapaꞌa iráawe. Pítaa ánaaemba umásinkaniye siráin-kwasai. 
<p><sup>31</sup> Óríve-omapaꞌa umáyówana Ísu simátimena séna Áánútun-aai aúváívimba agaimaréna séna Áánútu séna<br/>sipisípiraꞌo kawááiwaimba tuvúwónana puwínasa<br/>sipisípiyomba kóyáwé ónááowe Áánútu siráiye siráimba póna ívéꞌ-noꞌwaamba tááꞌa káínaꞌa siyuwéꞌa kóyáwé ónááowe. 
<p><sup>32</sup> ánivo púwónasa utamásinkaiyaꞌa usásineꞌa kentí aivaꞌá Káríri-ayampaꞌa konaꞌá kesínaaemba kónááowe Ísu súwana 
<p><sup>33</sup> Pítaa séna amáparawai auwésa kóyáwé íyambanivo kemá íma mirá ónaumne súwana 
<p><sup>34</sup> Ísu séna áraiꞌa simámeꞌa séꞌa ívéꞌ-noꞌwaamba kokórigo íma áái siráindaraꞌa emá kaumboráꞌá kentáváí se íma awánáúnda-kwaasiye síníyone Ísu Pítaantavena súwana 
<p><sup>35</sup> Pítaa séna entémo sínkamonae íyaꞌo éꞌa íma auwéꞌa kónaumne súwasa kwená kwayó-kwáásí amápaꞌa mirá simásaraawe. Ísu Kétésémanivaꞌa námúnaa siráin-kwasai. 
<p><sup>36</sup> <br/>amápaꞌa mirá simásuwesa Ísuwe kwená kwayó-kwáásíyé taai-kanáágúnéyómbá áwíꞌá Kétésémanivaꞌa komésa Ísu simátimena séna mankáꞌá máyaiyaꞌa Áánútumpaꞌa námúnaa kosénaumne séna 
<p><sup>37</sup> Pítaawe Sépéti ááninkaiye tíꞌmaena komáyowana umbai-yántáákómá arumbá sáwíꞌa kwéuwana 
<p><sup>38</sup> simátimena séna kesirunkómá umbaiyé taisaꞌá póꞌa puwóraꞌnaraamba umái máyaumne. maankáꞌá méꞌa kesé kárákwimai máéro séna 
<p><sup>39</sup> tiyuwéna egwaaꞌá kwéna Áánútu anóndaꞌan-iye séna maraꞌá kumbaéna námúnaavinkemba séna kesivoó emó kanaán-iye sémo e maanúmbáí-yántááꞌó kesópaꞌo tínímba maisiyuwéma ánivo kesí imáyáa íma kwarénaꞌa ená imáyáa kwáráano Ísu siráiye. 
<p><sup>40</sup> Ísu námúnaa simásuwena kwená kwayó-kwáásíráútópaꞌa téna tayuwánómba tuún-kwaigurówana tayúsena Pítaantavena séna íma kanaaráꞌá sáwíyankaꞌa kesé kárákwimai máyáane. 
<p><sup>41</sup> Sáátáánigo tísaa umai isánáe-aimba kentópaꞌa síyáváínivo Áánútumpaꞌa námúnaa seró. imáyáago kató isaná áúgomo umbaimó taimbá mindá áúgávaaꞌa kwéiye simásuwena 
<p><sup>42</sup> moórágwaraꞌa tiyuwéna egwaaꞌá kwéna Áánútumpaꞌa námúnaavinkemba séna minúmbáí-yántááꞌá enópaꞌa úwoi tíníyemo sinaꞌó éꞌa emó sindantembá mirá ónaumne siráiye. 
<p><sup>43</sup> Ísu námúnaa kosimásuwena kwená kwayó-kwáásíráútópaꞌa téna tayuwánómba tuún-kwaigurésa túgávaate kwéuwana 
<p><sup>44</sup> moórágwaraꞌa tiyuwéna egwaaꞌá kwéna kéꞌnaamba námúnaa kosimásuwena koyauweréna 
<p><sup>45</sup> minkáúmbónárauyavena séna tuúmó kwaiguréꞌo máyáamba kemá kwaási úrandakomba sáwíꞌo kwéon-kwaasiraꞌa agaráátinkainasa tátoranaaon-kanaa kwétivo 
<p><sup>46</sup> usásinewata kwétiyapata konó. kembó agaráátinkaniwai kwétiye Ísu siráiye. Ísumba tátokaan-kwasai. 
<p><sup>47</sup> Ísu mináímbá kwésuwana kwená kwayó-kwáásí sísamaivakemba kaeꞌá kumbaimái-kwaasivinkemba moóráwai áwíꞌa Yútási túmba kwesé sáwíva-kwaasi taánasatagwara ánáyatankwaraꞌa maimaésa tumbá mono-káwáá-kwáásíyé Yútaa-anon-kwaasiye miwímá tiꞌmárówasa tumbá 
<p><sup>48</sup> ááéma Yútási Ísumbo agaráátinkaintavena simátimena séna paruvará umánkáandawaimba tátoraaro siráimba 
<p><sup>49</sup> póna Yútási Ísunopaꞌa téna séna anóndakoo máyaano kwésena paruvará kwéumankowana 
<p><sup>50</sup> Ísu séna kesí kwaásiyo ónáe sindáíꞌa uwó súwasa kwesémo tuwáí Ísumba tátórówana 
<p><sup>51</sup> Ísuna kwayó-kwáásívínkémbá moóráwai taánasatama ámúrandavinkemba taúꞌmaena aivaꞌ-mónó-káwáánákóná kwayó-kwáásígó ááꞌa agáúsuwowana 
<p><sup>52</sup> Ísu kwentávéna séna ená taánasatama ámúrandavimba kwiyuwó. taánasataneimo tínkamiyan-kwaasi anondámo ésa taánasatanei tínkamiyasa puwónááowe. 
<p><sup>53</sup> maaráyávéꞌa imáyáa oró. kesivontávéꞌo séꞌo súwaꞌnaa uwómó senanamó éna kwíyómpaken-kwayoꞌnarawaꞌa sáwívarawai íma kanaán-umai táámpanaaowai avekáámbá tiꞌmaráínasa súwaꞌnaa ónááowe. 
<p><sup>54</sup> mirámó súndarakai Áánútun-aai aúváívimba agaimakáin-umbai-yantaaꞌa kesópaꞌa íma tisinó. ánivo siráintemba miráumai paáriniye Ísu siráiye. 
<p><sup>55</sup> Ísu mináímbá simásuwena tun-kwáásíyávéna séna kentávéꞌa umóyán-kwáásímán-iye séꞌa póꞌa taánasatagwara ánáyatankwaraꞌa maimaéꞌa kembá tátoranae séꞌa kwétewe. sáwíva-tawai anóm-bonoꞌ-naumpaꞌa kesáái kwésimatimundaraꞌa íma kembá tátokaawe. 
<p><sup>56</sup> naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakowai aúváívimba agaimakáan-aimba kembó mirámó umásínkéneꞌa kwétewe súwasa kwená kwayó-kwáásí amápaꞌa inkaisésa auwésa kóyáwé uráawe. anón-kwaasi Ísumba aaí simánkaraan-kwasai. 
<p><sup>57</sup> <br/>kwená kwayó-kwáásí auwésa kuwasá Ísumba tátorowai áíꞌmaesa aivaꞌ-mónó-káwáánákó áwíꞌa Káyavaasina naaúmpaꞌa móankesa mindáúmpáꞌá ámáámba sun-kwáásíyé Yútaa-anon-kwaasiye torupamái máyón-daumpaꞌa móankowana 
<p><sup>58</sup> Pítaa tínaaemba nénkaꞌa teémáyomba aivaꞌ-mónó-káwáánákóná máápar-ontavinkemba iréna naamaúvaꞌa ména Ísun-aneꞌo paáríndamo awánáíndayavena i-kwáásíyé méraiye. 
<p><sup>59</sup> Pítaa máyowasa mono-káwáá-kwáásíyé Yútaa-anon-kwaasiye amáparawai Ísumba tuvuwíyana puwíní-ainkona ááimba avakáá-uwana 
<p><sup>60</sup> íma kwáyowasa Ísuntavesa mósi-mesi-aimba sésa íma moórá-aimba suwasaráí kae-kwáásígóráí usásinesarai 
<p><sup>61</sup> kampaꞌá sésarai kwemó sisatáámó isáúndaya anóm-bonoꞌ-namba Áánútuna naambá kanaán-umai tawísíyuweꞌa kaumbo-táwai maisuwéꞌa ónaumne siráiye suyaná 
<p><sup>62</sup> aivaꞌ-mónó-káwáánákó usásinena Ísumba áísaa ena séna mindáraimo simánkaayan-aimba anondá íya síníyono súwana 
<p><sup>63</sup> Ísu iséna íma aaí súwana aivaꞌ-mónó-káwáánákó séna Áánútu asirayánkwáráwáí aúrankaꞌa mé áísaa onda-áímbá árair-aine suꞌmai simásimiyo. Áánútumo usásinankaiwai Káráísiti Áánútu ááninkowaꞌonompo simásimiyo súwana 
<p><sup>64</sup> Ísu séna áꞌa sémpo simátimeꞌa séꞌa naaémba suwánáínaꞌa kemá kwaási úrandako Áánútu asirayáwáíná ayáánúrapaꞌa asirayán-áyámpáꞌá uméꞌa ainámpímbá kumónaumne Ísu súwana 
<p><sup>65</sup> aivaꞌ-mónó-káwáánákó arumbá sáwíꞌa kwéuwana kwená unáánkwátói tarátuwena séna Áánútumba akáꞌáámba simánkena kwesáváí simbá póta mináíntávéta aaivimbá mayankéta óꞌon-aimbo simánkáamba avakáá únda póta ivátá tuwéta Áánútumbo simáímo sáwíꞌo umánkáintaveta 
<p><sup>66</sup> nóraya ónaumno súwasa sáwíꞌan-ivo tuvuwíyana puwíno sésa 
<p><sup>67</sup> Ísumba tuwirááíma kwirankésa tuvuwésa tiyáándei tuvúwún-kwaasi 
<p><sup>68</sup> akáꞌáámba sésa esáváí se Áánútu usásisinkaiwai úne séndawai ómpo kemá nááwa kwétuvuwuna simásimiyo siráawe. Pítaa íma awánáúnda-kwaasiye siráin-kwasai. 
<p><sup>69</sup> Pítaa naamaúvaꞌa máyowana aivaꞌ-mónó-káwáánákóná kwayór-árásígó awánéna kwenópaꞌa téna séna Káríri-ayampakewaise maéndawai óne súwana 
<p><sup>70</sup> Pítaa amáparawai túrankaꞌa séna emó sénda-aimba sáákoma íma kaweꞌán-iye simásuwena 
<p><sup>71</sup> máápar-ontavimba komáyowana óꞌomba kwayór-ínáámárúgó awánéna máyón-kwaasiyavena séna minkwáásígómá Ísu Násáreti-naopakewaiye maíwaiman-iye súwana 
<p><sup>72</sup> Pítaa aikaꞌá maréna séna íma awánáúnda-kwaasiman-iye simásuwena máyowasa 
<p><sup>73</sup> sáwíyankaꞌa máyómba Pítaanopaꞌa tésa sésa Ísuna kwayó-kwáásí mirán-kwáásí máyáawata awánemayaundantenkaan-kwaasiraamba éma mináyámpákén-kwáásí tááiraamba kwésene suwaná 
<p><sup>74</sup> Pítaa séna kampar-áímbó kwésenanamo éna Áánútu sínkaminiye. síyawaimba íma awánáúndanaꞌan-iye kwésuwana kokórigoma áái súwana 
<p><sup>75</sup> Pítaa Ísumo simámun-aimba áákaꞌa maréna mirá siráinkaꞌa kokórigomo ááimo ímo siráindaraꞌa emá kaumboráꞌá kentáváí se íma awánáúnda-kwaasiman-iye síníyone siráimba mináímbá áákaꞌa maréna máápaꞌa kuména ávááraumai iviꞌá taráiye.<p/>
<h4>27</h4>
<p><sup>1</sup> iviꞌá tówasa aaváúmá usónkaꞌa mono-káwáá-kwáásíyé Yútaa-anon-kwaasiye Ísumbo tuvuwíyanamo puwínín-aimba mimbórá-áímbá símaresa 
<p><sup>2</sup> Ísumba ayáánkaꞌa asááúmaresa áíꞌmaesa Árómáani-kamaani-kawaanako áwíꞌa Páírátinopaꞌa máankaraawe. Yútási pukáin-kwasai. 
<p><sup>3</sup> Páírátinopaꞌa máánkarowana Yútási Ísuna kuntaruꞌá mairówai Ísumbo tuvuwónááomba awánéna séna ímo mirá oráámbá kemá sáwíꞌa úne séna kuntaruꞌó ésamo ámakon-ontamba 30 ontamba maimaéna mono-káwáá-kwáásíyé Yútaa-anon-kwaasiye miwítopaꞌa kwéna séna 
<p><sup>4</sup> íma sáwíꞌa uráin-kwaasi agaráátinkaunaꞌa tuvuwónáeꞌa kwéomba kemá mindá sáwíꞌa úne súwasa miwí sésa íma kendéíyáán-ivo endéímán-iye suwaná 
<p><sup>5</sup> Yútási minóntámbá anóm-bonoꞌ-naumpaꞌa metuwéna tiyuwéna ánda maimaéna ándákwamba varáiye. 
<p><sup>6</sup> Yútási minóntámbá anóm-bonoꞌ-naumpaꞌa metuwówasa mono-káwáá-kwáásí maésa sésa maanóntámbá kuntarur-óntámbá póta amápa-kwaasimo Áánútuntavesamo imáyáamo ésamo máráan-ontampimbo máráandaya kentáásí monor-ámáámbá karánaumne simásuwesa 
<p><sup>7</sup> minóntánkón-áái kwésesa mimbórá-áímbá sésa minóntándéí moórá-marama saweimó kwéom-barama meéyámbakaanasaya mimbárávímbá óꞌom-baravaken-kwaasi puwíyan-kwaasi utanááowe siráawe. 
<p><sup>8</sup> <br/>mirá uráantavesa mimbáráyávésa sésa kuntaruꞌ-márámán-iye siráawasa ívékwaraꞌa mirá kwésewe. 
<p><sup>9</sup> <br/>mono-káwáá-kwáásí mirán-áímbá kwésesa mimbárámá meéyámbakaamba Áánútun-aai simátímakowai áwíꞌa Yérémayamo siráin-aimba paáruraiye. Yérémaya séna<p/>Ísareri aísaavutantamba uráawai évakarawai mimbórá-áímbá sésa moóráwaimbo kuntaruꞌó ónááon-ontamba 30 ontamba maimaésa 
<p><sup>10</sup> saweimó kwéom-barama meéyámbakaamba Ísóigo simásímakaintemba mirá ónááowe Yérémaya siráimba pósa mirá uráawe. Páíráti Ísumba áísaa uráin-kwasai. 
<p><sup>11</sup> Ísumba Árómáani-kamaani-kawaanakonopaꞌa máánkówana kwenaúrankaꞌa máyowana áísaa ena séna Yútaa-kwaasiti kawáánárá oónó súwana Ísu séna áꞌa séne súwasa 
<p><sup>12</sup> mono-káwáá-kwáásíyé Yútaa-anon-kwaasiye óꞌon-oꞌon-aintavesa aaivimbá mayánkówana Ísu iséna íma aaí súwana 
<p><sup>13</sup> Páíráti Ísumba áísaa ena séna sáwívar-aimba kwésimankaavo íya kwéisaano súwana 
<p><sup>14</sup> Ísu iséna amápar-aintavena íma anondá aaí súwana kámááni-kawaanaꞌa Páráíti sáwívar-imayaa uráiye. Ísumba arááꞌa tuvúwóro siráin-kwasai. 
<p><sup>15</sup> <br/>naaóváꞌá Áánútu Yútaa-kwaasi tíyótaasa í-tánón-kánáá tóyo úntemba Árómáani-kamaani-kawaanako séna amáparawai torupamái mésa aamoí ésa ándávaꞌo máyáin-kwaasi áwíꞌa tewaꞌá ayúrankanaumne séna minkánáá miráumai ándá-kwaasi kwéayurankaiye. 
<p><sup>16</sup> Ísumba Páírátinopaꞌa máánkónkaꞌa moóráwai áwíꞌa Párápási amáparawai kwenáái ísarowai ándávaꞌa máyowasa 
<p><sup>17</sup> sáwíva-kwaasi torupamái máyówana Páíráti tísaa ena séna ándávaꞌo máyáan-kwaasivinkemba moóráwai áwíꞌa tewaꞌá ayúránkáano. Párápásiyaꞌi. Ísu Áánútumo usásinankaiwaiye kwésewainaꞌiyo séna 
<p><sup>18</sup> Páíráti imáyáa éna séna mono-káwáá-kwáásí Ísuntavesa íma anón-kwaasi-iꞌa ínkwáe sésa tátoꞌmaesa kesópaꞌa máankaraawe séna mináímbá tísaa uráiye. 
<p><sup>19</sup> Páíráti mináímbá kwétisaa-ena aaimó ísón-daumpaꞌa máyowana awainínkó moóráwaimba aiꞌmarówana kwenópaꞌa téna séna enawainínkó séna noꞌwáámba kaaimbá awánáúnda minkwáásígó íma sáwíꞌa uráisana sirunkó umbaí kwétaivo íma aaivimbá mayankaaó siyé simámakaiye. 
<p><sup>20</sup> <br/>awainínkón-áái kwésimamumba mono-káwáá-kwáásíyé Yútaa-anon-kwaasiye úwoi-kwaasi sáwívarawai kwakwiyésa sésa Páírátintaveꞌa séꞌa Párápásimba ayúránkénasa Ísumba tuvuwíyana puwíno simáméro simátímúwana 
<p><sup>21</sup> Páíráti moórágwaraꞌa tísaa ena séna minkáé-kwáásívínkémbá nááwana ayúrankanaumno súwasa miwí sésa Párápásimba ayúrankaao suwaná 
<p><sup>22</sup> Páíráti séna Ísumba Áánútumo usásinankaiwainemo sewáímbá nóra ónaumno súwasa amáparawai sésa taairaꞌá tuvuwíyana puwíno suwaná 
<p><sup>23</sup> Páíráti séna nóra-sawira uráinaꞌiyo súwasa anónkaꞌa sésa taairaꞌá tuvuwíyana puwíno símae iráawe. 
<p><sup>24</sup> <br/>mináímbá símae íyúwana Páíráti miwí táái íma kanaán-umai karánaumne-imayaa éna amáparawai ááiꞌa tíyáavo séna táávepimba nombá atímarena amáparawai túrankaꞌa umásítaiꞌa éna ayáámba sese éna séna mindákómó puwínín-umbai-yantaaꞌa kesiyáámpimba íma kwáyáivo kentiyáámpimba kwáyáiye súwasa 
<p><sup>25</sup> amáparawai sésa puwínata mimbéyámbá kentáásísaavutantambo ónááowaiseya mayánaumne suwaná 
<p><sup>26</sup> Páráíti Párápásimba ayúrankena i-kwáásí simátimuwasa Ísumba áwí-andanei áwírukuꞌnowana Páíráti séna áíꞌmai taairaꞌá tuvuwíyana puwíno séna Ísumba i-kwáásíráꞌá tímakaiye. i-kwáásí Ísumba simái sáwíꞌa uráan-kwasai. 
<p><sup>27</sup> Páíráti Ísumba kwená i-kwáásíráꞌá timúwasa áíꞌmaesa kámááni-kwaasiti naaúmpaꞌa móankesa amápar-i-kwaasi tááyowasa tamésa 
<p><sup>28</sup> kwená unáánkwátói ayúꞌmaesa naaeyanyán-únánkwátói anón-kwaasiti unáánkwátóiman-iye sésa Ísumba umánkesa 
<p><sup>29</sup> anón-kwaasiti kánumoꞌan-iye sésa áwí-andama owepamái Ísu aꞌnómpímbá kuvérankesa tááúmba ayáánúrapaꞌa torankésa kanaárááꞌa ankésa moórá-mora-umai kívairesa sésa Yútaa-kwaasiti kawáánáꞌá óne sésa 
<p><sup>30</sup> tuwirááíma kwirankésa ayáámpimbo toránkón-taumba mairésa aꞌnónkáꞌá tuvántoꞌna kwéesa 
<p><sup>31</sup> kanaárááꞌa ánkáyuwesa naaeyayán-únánkwátói ayúꞌmaesa kwená unáánkwátói umánkesa tuvuwíyanamo puwíndavaꞌa áíꞌmaesa kuráawe. Ísumba arááꞌa tuvúkáan-kwasai. 
<p><sup>32</sup> <br/>i-kwáásí Ísumba áíꞌmaesa kumbá moóráwai Sáíríni-naopakewai áwíꞌa Sáímoni aampaꞌá kwétuwasa i-kwáásí tátoresa Ísumbo tuvuwónááon-taima áúgwaatarankesa sésa áwaꞌnaa umai tiyó suwaná mirá úwasa 
<p><sup>33</sup> kwésa moórá-marago áwíꞌa Kórígótaavaꞌa kwésa mináwíkóná ááimba aꞌnómayaampare supaꞌá kwésa 
<p><sup>34</sup> ándá-aran-domba mairésa áíꞌa ánásainkwae sésa ikaaꞌó vaí-yántááꞌá mimpímbá marésa Ísumba ámúwana óikaꞌa maꞌmai awánéna íma naráiye. 
<p><sup>35</sup> Ísu íma nówasa áíꞌmaesa taairaꞌá aíyayaampimba tuvúsúmaresa kwená unáánkwátói mayánáe sésa aávéiya kwétiyaananaya nááwa usáyaaitaindawai mayáníyo sésa mirá ésa 
<p><sup>36</sup> maraꞌá mésa Ísunkaꞌa kárákwiresa 
<p><sup>37</sup> Ísumbo tuvúwúwanamo puwún-ainkona ááimba aúváívimba agaimarésa sésa Ísu Yútaa-kwaasiti kawáánáꞌán-iye agaimarésa aꞌnónká-táíráꞌá mósá marésa 
<p><sup>38</sup> umóyántémo uyan-kwáásíráí tíꞌmaesa Ísumba évarevar-akwampaꞌa taairaꞌá tuvúsúmaresa maraꞌá mésa minkwáásíráꞌá kárákwirowasa 
<p><sup>39</sup> évakarawai tésa tiyáámba tóipimba áákesa timánáantataꞌa umánkesa akáꞌáámba simánkesa sésa 
<p><sup>40</sup> úwé emá séma anóm-bonoꞌ-namba tawísíyuweꞌa kaumbo-táwai maisuwéꞌa óꞌomba ónaumne siráampo Áánútu ááninkomo émo e esáváí enáúma áwaꞌnaa ema eyááríkaꞌa taairakémbá taútuwe marapáꞌá kumuwó siráawe. 
<p><sup>41</sup> <br/>suwasá miráumai mono-káwáá-kwáásíyé ámáámba sun-kwáásíyé Yútaa-anon-kwaasiye kanaárááꞌa ankésa 
<p><sup>42</sup> sésa óꞌowi túwaꞌnaa ena kwesáváí kwenáúma íma kanaán-umai áwaꞌnaa íníye. Ísareri-kwaasiti kawáánáꞌá úne seémáyáimba póna áraiꞌo seémáyáindamo éna kweyááríkaꞌa taairakémbá kumínata awánéta séta áraiꞌa Áánútu áánimban-iye sénaumne. 
<p><sup>43</sup> Áánútuntaveꞌa asiramái máyaunda Áánútu áánimba úne seémáyáimba Áánútumo áwaꞌnaa ónáe sénaraai ívéꞌa áwaꞌnaa isinó suwasaráí 
<p><sup>44</sup> miwímó suntembá umóyántémo uyan-kwáásíráí évarevar-akwampaꞌa taairaꞌá tuvúsúmarowairai kanaárááꞌa Ísumba ánkaraaiye. Ísu pukáin-kwasai. 
<p><sup>45</sup> Ísumba kanaárááꞌa ánkówana kwáyáꞌwái amápaꞌ-mapaꞌa túnkwena auváúmá kaapa marówana túnkumba 
<p><sup>46</sup> Ísu anónkaꞌa Yútaa-kwaasi tááivinkemba séna eroi eroi rama sapakataniyemo sún-aimba maarán-áímbá séna Áánútu kesí Áánútuwo nóra séwa siyuwáánó súwasa 
<p><sup>47</sup> minkáꞌó máyón-kwaasi isésa évakarawai sésa naaóváꞌá Áánútun-aai simátímakaiwaimba Íráiyaamba kwéaayaiye suwaná 
<p><sup>48</sup> moóráwai isaaiséna paru-táyánáma maimaéna ándá-aran-domba ikaaꞌ-nómpímbá tuꞌmaéna oviyen-támayopimba kinúvaimena naínkwáe séna Ísu óikaꞌa mósá marówasa 
<p><sup>49</sup> évakarawai sésa Íráiyaama kuména áwaꞌnaa íni. íya áwaꞌnaa íníyo séta amuꞌmaréta máyaumne suwaná 
<p><sup>50</sup> Ísu moórágwaraꞌa anónkaꞌa kwésena avowa ayáámpimba kwenamambá toꞌmaréna pukáiye. 
<p><sup>51</sup> Ísu puwúwana anóm-bonoꞌ-naumpaꞌa ampanta-óntámá úmakomba sanaan-áyáírákémbá utavááꞌmaena marapáꞌá móru taváákaar-umai kaesé umágúwana póna Áánútunopaꞌa iyónááon-amba kwiꞌmarówana anóm-barima tówana anón-ontantomba tawákaaꞌa kwéuwana 
<p><sup>52</sup> utámáróm-buri-aivimba awááumaron-ontamba akwákúwasa Áánútuna kwaási sáwívarawai pukómpinkemba usásinesa 
<p><sup>53</sup> utámáróm-buri-aivinkembausásine-mesa Ísu pukéna usásinon-tawai Yérúsaremu-naopaꞌa paárúwasa sáwívarawai awánaraawe. 
<p><sup>54</sup> Ísu puwúmba i-kwáásítí kawáánákówé kwená i-kwáásíyé Ísumbo kárákwimaresamo máyówai marímo tówanamo amápa-tantaaꞌo paárúmba awánésa ávááraumai táátavesa ésa sésa áraiꞌa kwemá Áánútu ááninkoman-iye siráawe. 
<p><sup>55</sup> <br/>mináímbá sumbá sáwívar-inimba awánanae sésa tumbá némpaꞌa tamésa awánara. miníníntómbá Káríri-ayampakembo Ísun-ánaaembo kwaꞌmaésamo áwaꞌnaa úmaesamo Yérúsaremuvaꞌo tiráan-inintompinkemba 
<p><sup>56</sup> moórá-inimba Mágátáraa-naopaken-ininko áwíꞌa Máríyaa úwana moórá-inimba Yémésinte Yósépinte tinówa áwíꞌa Máríyaa úwana moórá-inimba Sépéti ááninkai tinówa úwasa évakar-inintonkwaraꞌa tamésa awánaraawe. Ísumba utamánkaraan-kwasai. 
<p><sup>57</sup> <br/>miníníntómbá tamáyówana enónkaꞌa moóráwai óísankwarawai áwíꞌa Yósépi Árímátíyaa-naopakewai Ísun-aaiyavena áraire súwai 
<p><sup>58</sup> Páírátinopaꞌa téna séna Ísun-auma utánáivo simiyó súwana kwená i-kwáásíyávéna séna Ísun-auma maimái áméro súwasa mirá uwaná 
<p><sup>59</sup> Yósépi Ísun-auma tamaimái aúná-ampantavimba asááumai 
<p><sup>60</sup> maimaéna kemó púwónasamo utamásínkéne sénamo aúsámakon-ontam-buri-aivimba mámarena óikaꞌa anón-ontandei awááumasuwena kúwasarai 
<p><sup>61</sup> Máríyaa Mágátáraa-naopaken-ininko úwana araámáó úwasarai maraꞌá mésarai Ísumbo utamánkóm-buri-aivimba karátuwesarai méraaiye. Páíráti utamánkáapaꞌa kárákwiyoro siráin-kwasai. 
<p><sup>62</sup> <br/>minínínkáí karáꞌmatuwesarai máyóyasa usá aaváyaavimba savaatiráꞌá mono-káwáá-kwáásíyé ámáán-kawaa-kwaasiye Páírátinopaꞌa tóyo ésa 
<p><sup>63</sup> sésa anóndakoo úwoimo aúvamai máyáinkaꞌa kampar-áíntémó siwáí séna kaumbo-táwai maisuwéꞌa púwóndavinkemba usásinanaumne siráimba ísaraundaya sáákaꞌa makáúndaya po 
<p><sup>64</sup> i-kwáásí tiꞌmárénasa kaumbo-táwai utámáráam-buri-aivimba kogárákwiresa awánaaro. kwená kwayó-kwáásí kwenáúma asímbaesa aúpáꞌá utámaresa sésa pukáimpinkemba usásinkaiye seváínivo. mirán-áímbó síyanamo éna minkámpár-áínkó ááémo siráin-kampar-ainkomba usáyaaitaivainivo suwaná 
<p><sup>65</sup> Páíráti séna kentí i-kwáásí tiꞌmáréwasa senteníꞌa umái mimbúrí-áívímbá kaweꞌá umái kárákwiyoro súwasa 
<p><sup>66</sup> kwésa kwaási murí-áívímbá usáveraavo sésa sanómbá maimaésa móaraapamaranae sésa kurésa mirá maúmaresa i-kwáásí mátiyuwesa kóuraawe.<p/>
<h4>28</h4>
<p><sup>1</sup> Yútaa-kwaasimo agándon-kanaa ánásowasarai sontaaráꞌá usá aaváyaavimba aaváúmá usónkaꞌa Máríyaa Mágátáraa-naopaken-ininko úwana araámáó úwasarai Ísumbo utamánkáapaꞌa koawánanae sésarai kuyambá 
<p><sup>2</sup> anóm-barima tówana Ísóigona kwayóꞌnákó kwíyómpakemba kuména kwenóikakemba aaváúmó usénamo intembá kwéuwana kwená unáánkwátóirakemba ainánkómó intembá kwayáníꞌa kwégowana kuména murí-áigón-óikaꞌa makón-ontamba kunakwátuwena minóntánkáꞌá maraꞌá máyowana 
<p><sup>4</sup> mimbúrí-áíráꞌó kárákwiyuwai ávááraumai tááꞌa kówasa tiyántámbá kwétowana tímáávomba kavúkuraiye. 
<p><sup>5</sup> <br/>kárákwiyuwai mirá kwéuwasarai minkáér-ínímbá kuyaná kwíyómpakewai minínínkáí simátimena séna íma tááꞌa kaíno Ísumba taairaꞌá tuvúwówana púwíwaimba taawánayae sékaimo téyamba ísaraumne. 
<p><sup>6</sup> kwemó siráintemba pukáimpinkemba usásinena kówéna íma maankáꞌá máyáivo utamánkaraampimba uawánékai 
<p><sup>7</sup> isaaisékai kwená kwayó-kwáásí kosimátimekai sékai Ísu pukáimpinkemba usásinena kentí aivaꞌá Káríri-ayampaꞌa kwínaꞌa koawánanaaowe. mináímbá kosimátímékaiyo siráiye. 
<p><sup>8</sup> <br/>súwasarai minínínkáí avekáámbá utamánkópaꞌa tuwésarai táátavesarai uyaná tirunkó aamoí úwasarai kwená kwayó-kwáásí kosimátimiyantavairai aampaꞌá kuyambá 
<p><sup>9</sup> Ísu minínínkáí tuwánéna séna náávara máyaayano súwasarai anóndakoma iyé-ímáyáá ésarai kwenaísamaivimba tamésarai aísamairaꞌa tátoresarai kwená imáyáa mósá máróyana 
<p><sup>10</sup> Ísu simátimena séna kesíváꞌawaawi kosimátimiyasa Káríri-ayampaꞌa komésa suwánaaro Ísu siráiye. utámárópaꞌa kárákwiraawaiti kwaasái. 
<p><sup>11</sup> Ísu mináímbá súwasarai kwemó súntemba minínínkáí aampaꞌá kuyambá utámárópaꞌo kárákwiyun-i-kwaasi évakarawai Yérúsaremu-naopaꞌa kwésa mono-káwáá-kwáásí paárún-tantaaꞌa kosimátímúwasa 
<p><sup>12</sup> mono-káwáá-kwáásíyé Yútaa-anon-kwaasiye torupamái mésa aaí simái mimbórá-áímbá símaresa utámárópaꞌo kárákwiyun-i-kwaasi anón-ontamba timésa 
<p><sup>13</sup> simátimesa sésa maarán-áímbá simátíméro. noꞌwáámba suún-kwaiguráunasaya Ísuna kwayó-kwáásí tésa kwenáúma umóyámbá maimaésa kóuraawe kosimátímaꞌmaeꞌa nááóro. 
<p><sup>14</sup> Páírátimo mináímbó isáínataamo éta moórá-ainkwaraꞌa simáménanaya keinárawaꞌa íma aaivimbá maitinkáníye suwasá 
<p><sup>15</sup> miní-kwáásí isésa óntamba maimaésa kurésa sunten-áíné suꞌmai kosimátímaꞌmae nááúwana mináínkó kóyáwé úwasa ísaraamba ívékwaraꞌa Yútaa-kwaasi kwéisaawe. Ísuna kwaási kwembá awánaraan-kwasai. 
<p><sup>16</sup> Ísuna kwayó-kwáásí sísamaivakemba moórá kumbaimái-kwaasi Káríri-ayampaꞌa Ísumo minómákáꞌá komáéromo sirón-omakaꞌa komáyówana 
<p><sup>17</sup> miwí túrankaꞌa paárúwasa awánésa kwená imáyáa mósá márówasa évakarawai kaer-ímáyáá ésa sésa Ísu pukáimpinkemba usásinkaiyo. óꞌowawa iyó suwaná 
<p><sup>18</sup> Ísu miwítí egwaaꞌá taména séna Áánútu asirayámbá siména séna kwíyómpare marapáré kárákwiyuwo simbá 
<p><sup>19</sup> póꞌa mindáyaveꞌa amápaꞌ-maravaꞌa kesáái simátímaꞌmae nááíyasa kesí kwaási-iꞌa ésa kesivowé kemá kwenááninkowe kwenamankóé tarúmai máyaiyaꞌa kentáásúwíkaꞌa nombá pétinkeꞌa 
<p><sup>20</sup> simátímakaunda-aimba kwarésa asiramái tátoraigwae séꞌa simátímaꞌmae íyóro. maramá kwáyaindaraꞌa keinárawate méꞌa ívéꞌo kwáyáin-tantaaꞌo ánásaindaraꞌa keinárawate ménaundayaveꞌa imáyáa úmae íyóro Ísu siráiye. <font color='#7a8080'>kemá Mátíyu súnda-aimba ánásaiye.</font><p/>