1 Kalpasan ti ipapatay ni Josue, nakiuman dagiti Israelita ken ni Yahweh. Sinaludsodda, “Siasino kadagiti tribumi ti umuna a mapan mangraut kadagiti Cananeo iti masakupanmi?”
2 “Dagiti tattao ti Juda,” insungbat ni Yahweh. “Ipasakupko kadakuada ti daga.”
3 Kinuna dagiti tattao ti Juda kadagiti tattao ti Simeon, “Tulongandakami a mapan manggubat kadagiti Cananeo iti sakup a naited kadakami, ket kuyogendakayto met a mapan iti sakup a naituding kadakayo.” Iti kasta, nagkukuyog dagiti tribu ti Simeon
4 ken Juda a napan nakigubat. Pinagballigi ida ni Yahweh. Inyawatna kadakuada dagiti Cananeo ken Perezeo ket pinarmekda ti 10,000 a lallaki idiay Bezek.
5 Nasarakanda sadiay ni Adonibezek ket ginubatda.
6 Naglibas ni Adonibezek, ngem kinamatda agingga a natiliwda. Pinutedda dagiti tangan dagiti ima ken sakana.
7 Kinuna ni Adonibezek, “Inikkatko ti tangan ti ima ken saka dagiti 70 nga ar-ari ket nagpidpidutda iti murkat iti sirok ti lamisaanko. Binalesnakon ti Dios gapu iti inaramidko kadakuada.” Naipan ni Adonibezek idiay Jerusalem, ket sadiay ti nakatayanna.
8 Rinaut dagiti tattao ti Juda ti Jerusalem ket sinakupda. Pinapatayda dagiti tattao sada pinuoran ti siudad.
9 Insarunoda a napan ginubat dagiti Cananeo nga agnaed iti katurturodan, idiay Negeb ken iti tanap.
10 Ginubatda met dagiti Cananeo idiay Hebron a maaw-awagan idi iti Kiriat-Arba. Pinarmekda dagiti siudad da Sesai, Ahiman ken Talmai.
11 Manipud sadiay, napan ginubat dagiti tattao ti Juda ti siudad ti Debir a maaw-awagan idi iti siudad ti Sefer.
12 Kinuna ni Caleb, “Yasawakto ni Acsa nga anakko iti siasinoman a makaparmek iti siudad ti Sefer.”
13 Ni Otniel nga anak ni Kenaz nga adien ni Caleb ti nakaparmek iti siudad ket isu ti nangasawa ken ni Acsa.
14 Iti aldaw a panagkasarda, binilin ni Otniel ni Acsa a dumawat ken ni amana iti talon. Napan ngarud ni Acsa ken ni Caleb. Apaman a nakadissaag iti asnona, dinamag ni amana no ania ti gagarana.
15 “Kayatko nga ikkannak kadagiti ubbog,” kinunana. “Ngamin, natikag ti daga nga intedmo kaniak.” Inted ngarud ni Caleb kenkuana ti maysa a disso a yan ti akingngato ken akimbaba nga ubbog.
16 Pimmanaw dagiti kaputotan ti Kineo a katugangan ni Moises ken dagiti tattao ti Juda idiay Jerico a siudad ti palma. Napanda idiay let-ang ti Juda nga abagatan ti Arad ket nakipagnaedda kadagiti Amalekita.
17 Nagtipon dagiti tattao ti Juda ken Simeon a napan nanggubat kadagiti Cananeo nga agnaed iti siudad ti Sefat ket pinarmekda ida. Inlunod ken dinadaelda ti siudad ken binaliwanda ti naganna. Pinanagananda iti Horma.
18 Tinulongan ni Yahweh dagiti tattao ti Juda ket sinakupda ti katurturodan. Ngem dida sinakup ti Gaza, Askelon wenno Ekron ken dagiti kabangibangda a lugar. Adda dagiti lugan a landok dagitoy a tattao nga agnaed iti igid ti baybay, isu a dida kabaelan a pinapanaw ida.
19
20 Kas imbilin ni Moises, naited ti Hebron ken ni Caleb a nangpaksiat kadagiti tallo a familia a nagtaud kadagiti annak ni Anak.
21 Ngem saan a pinapanaw dagiti kameng ti tribu ti Benjamin dagiti Jebuseo nga agnanaed idiay Jerusalem. Agpapan ita, makipagnaed dagiti Jebuseo kadagiti Benjaminita.
22 Napan met ginubat dagiti tribu ti Efraim ken Manases ti Betel a maaw-awagan idi iti Luz. Tinulongan ida ni Yahweh. Pinasiimda ti siudad.
23
24 Nakakita dagitoy iti lalaki a naggapu iti siudad ket kinunada kenkuana, “Isurom no kasano ti iseserrekmi iti siudad tapno saandaka a dangran.”
25 Iti kasta, impakitana ti dalan. Pinapatayda amin a tattao iti siudad, malaksid iti daytoy a lalaki ken ti familiana.
26 Kalpasanna, napan daytoy a lalaki iti daga dagiti Heteo. Nangbangon iti siudad sadiay a pinanagananna iti Luz a naganna pay laeng agpapan ita.
27 Saan a pinapanaw ti tribu ti Manases dagiti agnaed kadagiti siudad ti Bet-sean, Taanac, Dor, Ibleam, Megiddo ken kadagiti kabangibang nga il-ili. Nagtultuloy ti panagnaed dagiti Cananeo sadiay.
28 Idi pimmigsan dagiti Israelita, pinilitda nga agtrabaho kadakuada dagiti Cananeo, ngem dida pinapanaw ida.
29 Di met pinapanaw ti tribu ti Efraim dagiti Cananeo nga agnaed idiay siudad ti Gezer, ket nakipagnaedda kadagiti Israelita.
30 Saan a pinapanaw ti tribu ti Zabulon dagiti agnaed kadagiti siudad ti Kitron ken Naalol. Nakipagtaeng dagiti Cananeo kadakuada, ket pinagtrabaho ida dagiti Israelita.
31 Saan a pinagtalaw ti tribu ti Aser dagiti agnaed kadagiti siudad ti Acco, Sidon, Alab, Aksib, Helba, Afic ken Rehob.
32 Nakipagnaed dagiti Aserita kadagiti Cananeo a tubo sadiay agsipud ta dida pinapanaw ida.
33 Saan a pinagtalaw ti tribu ti Neftali dagiti agnaed kadagiti siudad ti Betsemes ken Bet-anat. Nakipagyanda kadagiti Cananeo nga agnaed sadiay ngem pinagtrabaho ida dagiti Israelita.
34 Sinunson dagiti Amorreo ti tribu ti Dan iti katurturodan ket dida intulok a sumalogda iti tanap.
35 Nagtultuloy a nagnaed dagiti Amorreo iti bantay Heres, Aijalon ken Saalbin. Ngem inturayan ida dagiti tribu ti Efraim ken Manases, ket pinilitda ida nga agtrabaho kadakuada.
36 Daytoy ti sakupen dagiti Amorreo: ti sang-atan ti Akrabim manipud Sela nga agpangato.
1 Manipud Gilgal, napan ti anghel ni Yahweh idiay Bokim, ket kinunana kadagiti Israelita, “Inruarkay idiay Egipto ket inyegkay iti daga nga inkarik kadagidi kapuonanyo. Kinunak idi a diakto waswasen ti tulagko kadakayo.
2 Imbagak pay a dikayo makitulag kadagiti agnaed ditoy a daga; rebbaenyo ketdi dagiti altarda. Ngem diyo inaramid ti imbagak. Kitaenyo ti inaramidyo!
3 Ita, ibagak kadakayo a diakto papanawen dagitoy a tattao iti daga a papananyo. Isudanto ti kabusoryo, ket dagiti didiosendanto ti pakadadaelanyo.”
4 Nagsasangit dagiti Israelita a nakangngeg iti daytoy.
5 Isut' gapuna a napanaganan daytoy a lugar iti Bokim. Nagidatagda sadiay kadagiti daton iti Apo.
6 Pinalubosan ni Josue dagiti Israelita ket napan sinakup ti tunggal maysa ti daga a pannakabingayna.
7 Nagserbi dagiti tattao ken ni Yahweh idi adda pay a biag ni Josue. Ket uray idi natayen ni Josue, intultuloyda ti nagserbi ken ni Yahweh ta sibibiag pay dagiti panguloda a makaammo kadagiti amin nga inaramid ni Yahweh iti Israel.
8 Natay ni Josue nga adipen ni Yahweh idi agtawen iti 110. Ni Nun ti amana.
9 Naitanem iti daga a naited kenkuana idiay Timnat-heres iti katurturodan ti Efraim, iti amianan ti Bantay Gaas.
10 Natay met amin dayta a kaputotan, ket nabati ti sumaruno a kaputotan a saan a makaammo ken ni Yahweh ken iti amin nga inaramidna a pagimbagan ti Israel.
11 Nagbasol dagiti Israelita ken ni Yahweh. Rinugianda ti nagdaydayaw kadagiti Baal.
12 Tinallikudanda ni Yahweh a Dios dagiti kapuonanda, ti Dios a nangiruar kadakuada idiay Egipto; nagserbida kadagiti didiosen dagiti tattao iti likmutda. Nagrukbabda kadagitoy a didiosen. Nakapungtot ni Yahweh kadakuada.
13 Tinallikudanda ni Yahweh ket nagserbida kadagiti Baal ken kadagiti Astarot.
14 Napalalo ti pungtot ni Yahweh iti Israel, isut' gapuna a binay-anna dagiti kabusorda a mangraut kadakuada ken mangsamsam kadagiti sanikuada. Pinagballigi ti Dios dagiti amin a kabusorda iti aglikmut ket dida masalaknibanen dagiti bagbagida.
15 Tunggal mapanda makigubat, busoren ida ni Yahweh kas imbagana nga aramidenna. Napalalo ti pannakariribukda.
16 Kalpasanna, inikkan ni Yahweh dagiti Israelita kadagiti napipigsa a pangulo a nangisalakan kadakuada kadagiti mangraut kadakuada.
17 Ngem saan nga impangag dagiti Israelita dagitoy a pangulo. Tinallikudanda ni Yahweh ket nagdaydayawda ketdi kadagiti didiosen. Nagtungpal idi dagiti kapuonanda kadagiti bilin ni Yahweh, ngem insardeng daytoy baro a kaputotan ti nangsurot iti ulidanda.
18 Tinulongan ni Yahweh ti tunggal pangulo nga intedna kadakuada tapno isalakanna ida kabayatan ti panagbiag daytoy a pangulo. Kaasian ida ni Yahweh no umasugda gapu iti panagsagaba ken pannakaidadanesda.
19 Ngem no matay ti panguloda, agsublida manen iti sigud nga aramidda. Agbalinda a dakdakes ngem ti immuna a kaputotan. Surotenda dagiti didiosen a pagserbian ken pagdaydayawanda. Iti kinasukirda, intultuloyda ti nagaramid iti dakes.
20 Kasta unay ti pungtot ni Yahweh kadagiti Israelita ket kinunana, “Sinalungasing dagitoy a tattao ti katulagak kadagiti kapuonanda. Gapu ta didak tinungpal,
21 diakton papanawen dagiti nasion a saan a pinagtalaw ni Josue idi sibibiag pay.
22 Usarekto ida tapno maammoak no tungpalen dagiti Israelita ti bilinko a kas iti panagtungpal dagidi kapuonanda.”
23 Binay-an ngarud ni Yahweh a nagyan dagitoy a nasion. Dina pinagtalaw ida a dagus kalpasan ti ipapatay ni Josue.
1 Pinalubosan ni Yahweh nga agtalinaed iti daga ti sumagmamano a nasion a mangsuot kadagiti Israelita nga awan pay padasda kadagiti gubat idiay Canaan.
2 Inaramidna daytoy tapno masursuroan ti tunggal kaputotan dagiti Israelita ti maipapan iti gubat, nangruna dagiti di pay nakigubgubat.
3 Dagiti nabati a nasion isuda dagiti lima a siudad dagiti Filisteo, dagiti amin a Cananeo, Sidonio ken dagiti Heveo nga agnaed idiay Bantay Libano, manipud Bantay Baal Hermon agingga iti Bessang Hamat.
4 Dagitoy a nasion ti nabati a mangsuot iti Israel tapno maammoan no tungpalen met laeng dagiti Israelita dagiti bilin ni Yahweh a naited kadagiti kapuonanda babaen ken ni Moises.
5 Iti kasta, nakipagnaed dagiti Israelita kadagiti Cananeo, Heteo, Amorreo, Perezeo, Heveo ken Jebuseo.
6 Nagiinnasawada ken nagdaydayawda kadagiti didiosenda.
7 Nalipatan dagiti Israelita ni Yahweh a Diosda. Nagbasolda kenkuana. Nagdaydayawda kadagiti Baal ken kadagiti Astarot,
8 ket nakapungtot ni Yahweh iti Israel. Pinalubosanna ni Cusa Risataim nga ari ti Mesopotamia a mangparmek kadakuada. Inturayanna ida iti walo a tawen.
9 Immawag dagiti Israelita ken ni Yahweh ket nangibaon iti lalaki a mangwayawaya kadakuada. Isu ni Otniel nga anak ni Kenaz nga adien ni Caleb.
10 Indalan ti Espiritu ni Yahweh ni Otniel a nagbalin a pangulo ti Israel. Napan nakigubat ket pinagballigi ni Yahweh. Pinarmekna ti ari ti Mesopotamia.
11 Iti kasta, adda talna iti daga iti 40 a tawen. Kalpasanna, natay ni Otniel.
12 Adda manen inaramid dagiti Israelita a maisalungasing ken ni Yahweh. Gapu iti daytoy, pinapigsa ni Yahweh ni Eglon nga ari ti Moab, tapno rautenna ti Israel.
13 Nakipagmaymaysa ni Eglon kadagiti Ammonita ken Amalekita. Pinarmekda ti Israel ket sinakupda ti Jerico, ti siudad dagiti palma.
14 Sangapulo ket walo a tawen nga inadipen ni Eglon dagiti Israelita.
15 Immasug manen dagiti Israelita ket nangibaon ni Yahweh iti maysa a lalaki a mangwayawaya kadakuada. Isu ni Ehud a kattigid ken anak ni Gera a nagtaud iti tribu ti Benjamin. Dinutokan dagiti Israelita ni Ehud a mangipan kadagiti sagutda ken ni Eglon.
16 Nangaramid ni Ehud iti kampilan a dua ti tademna ken maysa ket gudua a kadapan ti kaatiddogna. Insalikadna ti igam iti makannawan a bakrangna iti uneg ti badona.
17 Kalpasanna, impanna dagiti sagsagut ken ni Eglon a nakaluklukmeg a tao.
18 Idi naiteden ni Ehud dagiti sagsagut iti ari, nagawid agraman dagiti tattao a pinagawitna.
19 Ngem nagsubli ni Ehud idi makadanonda iti ayan dagiti nakitikitan a batbato nga asideg iti Gilgal. Napan ken ni Eglon ket kinunana kenkuana, “Natan-ok nga Ari, adda palimed nga ibagak kenka.” Kinuna ti ari kadagiti adipenna, “Panawandakami!” Ket rimmuar dagiti adipenna.
20 Idi agtugtugaw a maymaysa ti ari iti nalamiis a kuartona iti tuktok ti balay, immasideg kenkuana ni Ehud ket kinunana, “Adda mensahe ti Dios nga ibagak kenka.” Timmakder ti ari.
21 Inasut ni Ehud ti igamna iti kannawan a bakrangna ket induyokna iti tian ti ari.
22 Limmumlom ti igam agraman putanna ket inabbongan ti buy-ong ti ari ta saan nga inikkat ni Ehud ti igam. Nagdawadaw iti baet dagiti luppo ti ari.
23 Rimmuar ni Ehud, tinulbekanna dagiti ridaw
24 ket intuloyna ti pimmanaw. Idi agsubli dagiti adipen ti ari, nakitada a natulbekan ti kuarto. Impagarupda nga agin-inana laeng ti ari iti uneg.
25 Nagur-urayda agingga iti impagarupda nga iruruarna. Idi dina met la luktanen ti ruangan, innalada ti tulbek ket linuktanda ti ridaw. Nasarakanda ti apoda a naidasay iti datar.
26 Kabayatan ti panagur-uray dagiti adipen, nakaadayon ni Ehud. Nagna agingga iti ayan dagiti nakitikitan a batbato. Napan idiay Seira ket
27 apaman a nakadanon sadiay, iti katurturodan ti Efraim, pinuyotna ti tangguyob a mangayab kadagiti Israelita a makigubat. Impanguloanna ida a simmalog.
28 Kinunana, “Surotendak ta inyawaten ti Apo kadagiti imayo dagiti Moabita a kabusoryo.” Sinurotda ni Ehud ket sinakupda ti lugar iti Jordan a pagballasiwan dagiti Moabita. Awan a pulos ti pinalubosanda a bumallasiw.
29 Pinatayda ti agarup 10,000 a nababaneg ken natutured a mannakigubat a Moabita. Awan a pulos ti nakalibas kadakuada.
30 Iti dayta nga aldaw, pinarmek dagiti Israelita ti Moab ket nagturay ti talna iti daga iti 80 a tawen.
31 Simmaruno a nagpangulo ni Samgar nga anak ni Anat. Insalakanna met ti Israel. Pinatayna ti 600 a Filisteo babaen iti natadem a kayo a pagabog iti baka.
1 Kalpasan ti ipapatay ni Ehud, nagbasol manen dagiti Israelita iti Apo.
2 Iti kasta, impalubosna a parmeken ida ni Jabin a Cananeo a nagari idiay Hasor. Ni Sisera ti pangulo ti armadana ket agnaed idiay Haroset-hagoiim.
3 Adda 900 a lugan a pakigubat ni Jabin. Naranggas unay ti panangiturayna kadagiti Israelita. Pinarigatna ida iti uneg ti 20 a tawen. Idi agangay, nagpatulongda ken ni Yahweh.
4 Kadagidi a tiempo, ni Debora a profeta ti ukom dagiti Israelita. Isu ti asawa ni Lappidot.
5 Masansan nga agtugaw iti sirok ti palma nga adda iti nagbaetan ti Rama ken Betel iti katurturodan iti Efraim. Ditoy ti papanan dagiti Israelita a pangrisutan kadagiti parikutda.
6 Iti maysa nga aldaw, pinaayabanna ni Barac nga anak ni Abinoam a taga-siudad ti Kedes idiay Neftali ket kinunana kenkuana, “Ti Apo a Dios ti Israel imbilinna kenka daytoy, ‘Mangayabka iti 10,000 a lallaki kadagiti tribu ti Neftali ken Zabulon ket ipanguloam ida a mapan idiay Bantay Tabor.
7 Ibaonkonto idiay Karayan Kison ni Sisera a pangulo ti armada ni Jabin tapno makiranget kenka. Addanto luglugan a pakigubat ken soldadona, ngem agballigikanto a mangparmek kenkuana.’”
8 Kinuna ni Barac ken ni Debora, “Mapanak no kuyogennak, ngem no saan, diak mapan.”
9 Simmungbat ni Debora, “Ala, wen, kuyogenka, ngem saanto a sika ti mapadayawan no agballigika ta yawatto ti Apo ni Sisera iti maysa a babai.” Nagrubbuat ngarud ni Debora ket nagkuyogda ken ni Barac a napan idiay Kedes.
10 Inayaban ni Barac dagiti tattao kadagiti tribu ti Zabulon ken Neftali ket 10,000 a lallaki ti simmurot kenkuana. Napan met ni Debora.
11 Kabayatanna, binangon ni Heber a Kineo ti toldana iti asideg ti Kedes, iti asideg ti kayo a lugo idiay Zaananim. Simmina kadagiti dadduma a Kineo a kaputotan ni Hobab a katugangan ni Moises.
12 Idi maammoan ni Sisera a napan ni Barac idiay Bantay Tabor,
13 inummongna dagiti 900 a landok a luganna a pakigubat ken dagiti amin a tattaona. Nagrubbuatda idiay Haroset-hagoiim ket napanda idiay Karayan Kison.
14 Kinuna ni Debora ken ni Barac, “Inkan! Iti daytoy nga aldaw, pagballigiennaka ti Apo. Idalannaka tapno parmekem ni Sisera.” Simmalog ngarud ni Barac idiay Bantay Tabor agraman dagiti 10,000 a tattaona.
15 Idi dimmarup ni Barac ken dagiti buyotna, kinibur ni Yahweh dagiti lugan ken tattao ni Sisera. Dimsaag ni Sisera iti luganna a pakigubat ket nagtartaray a pimmanaw.
16 Kinamat da Barac dagiti lugan a pakigubat ken ti buyot ni Sisera agingga idiay Haroset-hagoiim. Awan nakalasat iti entero nga armada ni Sisera—napapatay amin a buyot.
17 Nagkamang ni Sisera iti tolda ni Jael nga asawa ni Heber a Kineo. Agkappia ngamin idi da Jabin nga ari ti Hasor ken ti familia ni Heber.
18 Sinabat ni Jael ni Sisera iti ruar ket kinunana kenkuana, “Sumrekka, apo, sumrekka iti toldak. Dika agbuteng.” Simrek ni Sisera ket inlemmeng ni Jael iti linged ti kurtina.
19 Kinuna ni Sisera kenkuana, “Pangngaasim ta painumennak ta mawawak unay.” Linuktan ni Jael ti lalat a supot a nakargaan iti gatas, pinainumna ni Sisera sana kinumotan manen.
20 Kinuna ni Sisera, “Agyanka iti ridaw. No adda umay agsaludsod no adda immay a tao ditoy, ibagam nga awan.”
21 Nakaturog ni Sisera gapu iti kasta unay a bannogna. Nangala ni Jael iti martilio ken maysa a pasok ti tolda. Nagin-inayad nga immasideg kenkuana sana pinatay babaen iti panangpasokna iti pispisna agingga a nagsalput iti daga.
22 Idi mapan agsapul ni Barac iti yan ti tolda, sinabat ni Jael ket kinunana, “Sumrekka ta ipakitak ti lalaki a sapsapulem.” Simmurot kenkuana iti uneg ket nakitana a natayen ni Sisera. Napasukan ti pispisna.
23 Iti dayta nga aldaw, babaen iti tulong ti Dios, nagballigi dagiti Israelita a nangparmek ken ni Jabin nga ari ti Canaan.
24 Intuloyda a sinunson ni Jabin agingga a naparmekda.
1 Iti dayta nga aldaw, nagkanta da Debora ken Barac a lalaki nga anak ni Abinoam. Daytoy ti kantada:
2 Idaydayawyo ti Apo! Napinget a nakigubat dagiti Israelita. Siaayat dagiti tattao a nangidaton iti biagda.
3 Dakayo nga ari, dumngegkayo! Dakayo nga agtuturay, denggenyo! Kantaak ken tokarak ti Apo, ti Dios dagiti Israelita.
4 O Apo, idi pinanawam dagiti bantay ti Seir, idi rimmuarka iti sakup ti Edom, nagginggined ti daga; nagtudo wen, nagibuyat iti danum dagiti ulep ti langit.
5 Nagkintayeg dagiti bantay iti imatang ti Apo, idiay Sinai, nagkintayeg dagiti bantay; wen, iti imatang ti Apo a Dios ti Israel.
6 Idi panawen ni Samgar a lalaki nga anak ni Anat, kadagiti aldaw ni Jael, saanen a mapagnaan dagiti nalatak a daldalan ta magna dagiti agdaldaliasat kadagiti desdes ken bet-ang.
7 Pinanawan dagiti Israelita dagiti ilida, awan nagnaed kadakuada inggat immayka, Debora, Debora, immayka iti Israel kas pannakainada.
8 Adda gubat iti daga idi pilien dagiti Israelita ti sabali a diosda. Kadagiti 40,000 a lallaki ti Israel, adda aya nagiggem iti kalasag wenno pika?
9 Kimmanunongak kadagiti pangulo dagiti Israelita, kadagiti tattao a siaayat a nangidaton iti biagda. Idaydayawyo ti Apo!
10 Ipakaammoyo daytoy, dakayo a nakasakay, iti nasilyaan nga asno, kastakayo met a magmagna a mapan iti papananyo.
11 Denggenyo dagiti umariwawa a bunggoy dagiti tattao iti lawlaw dagiti bubon; sarsaritaenda dagiti balligi ti Apo, wen, dagiti balligi dagiti Israelita. Manipud kadagiti siudadda, rimmuar dagiti tattao ti Apo.
12 Tumakderka, Debora, tumakderka! Sika ti mangidalan! Agkantaka! Barac, a lalaki nga anak ni Abinoam, bumangonka, ipanawmo dagiti baludmo.
13 Napan dagiti napudno nga Israelita kadagiti panguloda; sisasagana a makigubat dagiti tattao ti Apo a dimmatag kenkuana.
14 Naggapuda idiay Efraim ket iti tanap ti napananda; sumursurotda iti tribu ni Benjamin ken dagiti tattaona. Simmalog dagiti pangulo manipud Makir naggapu met dagiti ofisiales idiay Zabulon.
15 Nakikuyog dagiti pangulo ti Issacar ken ni Debora; wen, immay ni Issacar agraman ni Barac, simmurotda kenkuana idiay tanap. Ngem nabingaybingay ti tribu ti Ruben; ta dida matinong no umayda.
16 Apay a nagbatida iti ayan dagiti karnero? Tapno denggenda ti agpaspastor iti arban? Wen, nabingaybingay ti tribu ti Ruben; ta dida matinong no umayda.
17 Nagyan ti tribu ti Gad iti daya ti Jordan, ket nagbati ti tribu ti Dan kadagiti pagpastoran. Nagyan met ti tribu ti Aser iti igid ti baybay; wen, nagbatida iti igid ti baybay.
18 Ngem dagiti tattao ti Zabulon ken Neftali ti biagda iti paggugubatan inda impatli.
19 Napan dagiti ari idiay Taanac, iti asideg ti waig idiay Megiddo napanda nakigubat. Nakigubat dagiti ari ti Canaan ngem awan pirak nga inda sinamsam.
20 Manipud langit, dagiti bituen nakigubatda; kabayatan ti panagdaliasatda, ginubatda ni Sisera.
21 Ti Karayan Kison inyanudna ida; wen, ti napegges a Karayan Kison. Magnaak, magnaak a sipipigsa!
22 Ket dagiti kabalio nagtatarayda, dumalagudog dagiti sakada iti daga.
23 Kuna ti anghel ti Apo, “Ilunodyo ti Meroz, ilunodyo dagiti agnaed sadiay. Ta dida immay tinulongan ti Apo, dida immay nakigubat a kas soldadona.”
24 Kagasatan ni Jael a ni Heber a Kineo ti asawana; wen, ti kagasatan kadagiti babbai nga agnaed iti tolda.
25 Dimmawat ni Sisera iti danum ngem gatas ti intedna, iti napintas a malukong nagbalay a gatas ti inkargana.
26 Nangala iti maysa a pasok ti tolda, ket nakaiggem iti martilio ti maysa nga imana. Minartiliona ti ulo ni Sisera, pinasukanna ket naburburak ti ulona.
27 Nakusbo ken napasag ni Sisera, ket iti sakaanan ni Jael ti nakatayanna. Iti sakaanan ni Jael, nakusbo ken natumba; napasag a natay iti daga.
28 Timman-aw iti tawa ti ina ni Sisera; simmirip iti rehas ket kinunana: “Apay ngata a naladaw ti luganna? Nagbuntog ketdin dagiti kabaliona.”
29 Simmungbat dagiti kasiriban a babbai a bayabayna, ket inulit-ulitna a kinuna iti bagina,
30 “Nalabit agsapsapulda laeng iti samsamenda wenno bingbingayendan ti nasamsamda. Nangingina a lupot para ken ni Sisera, ken nabordaan a lupot para iti tengngedko.”
31 Iti kasta, O Apo, matay koma amin a kabusormo, ngem agraniag a kas sumingising nga init dagiti gagayyemmo! Ket adda talna iti daga iti uneg ti 40 a tawen.
1 Nagbasol manen dagiti Israelita ken ni Yahweh, ket binay-anna nga iturayan ida dagiti Midianita iti uneg ti pito a tawen.
2 Saan a kabaelan dagiti Israelita a sarangten dagiti Midianita, isu a kapilitan a nagkamang dagiti Israelita kadagiti rukib ken kadagiti natalged a luglugar iti kabambantayan.
3 Tunggal agmula dagiti Israelita, rauten ida dagiti Midianita, dagiti Amalekita ken dagiti dadduma a tribu a taga-daya.
4 Pagkampoanda dagiti dagdaga ket dadaelenda dagiti mulmula agingga iti abagatan iti asideg ti Gaza. Awan a pulos ti ibatida a kanen dagiti Israelita; awan uray karnero, baka wenno asno.
5 Umayda agraman bakbaka ken toldada ket kasla dudon ti kaaduda. Saan a mabilang ti kaaduda agraman kamelioda. Dadaelenda ti daga.
6 Awan ti maaramid dagiti Israelita, isu nga immawagda iti tulong ni Yahweh.
7 Idi mangngeg ni Yahweh ti panagasug kenkuana dagiti Israelita gapu iti panangparparigat kadakuada dagiti Midianita,
8 nangibaon iti profeta a nangibaga kadakuada: “Kastoy ti kuna ni Yahweh a Dios ti Israel, ‘Inruarkay idiay Egipto a nakaadipenanyo.
9 Insalakankayo kadagiti Egipcio ken kadagiti nangidadanes kadakayo. Pinagtalawko ida ket intedko ti dagada kadakayo.
10 Imbagak kadakayo a siak ti Apo a Diosyo, ket dikay agdaydayaw kadagiti didiosen dagiti Amorreo nga akindaga iti pagtataenganyo ita. Ngem didak met impangag.’”
11 Dimteng ti anghel ni Yahweh idiay Ofra ket nagtugaw iti sirok ti kayo a lugo a kukua ni Joas iti kaputotan ni Abiezer. Agir-irik idi ni Gideon nga anakna iti ayan ti pagpespesan iti ubas; ilemlemmengna ti panagirikna tapno saan a makita dagiti Midianita.
12 Nagparang sadiay ti anghel ni Yahweh ket kinunana, “Adda kenka ti Apo, sika a natured a mannakigubat.”
13 “Apo,” kinuna ni Gideon kenkuana, “no agpayso nga adda kadakami ti Apo, apay a kastoy ti mapaspasamak kadakuada? Yanna dagidi imbagbaga dagidi kapuonanmi a datdatlag nga ar-aramiden ti Apo—no kasano nga inruarna ida idiay Egipto? Binaybay-annakamin ti Apo ket inyawatnakami kadagiti Midianita a mangparparigat kadakami.”
14 Binilin ni Yahweh ni Gideon, “Agrubbuatka ket aramaten ti amin a pigsam a mangisalakan kadagiti Israelita iti pannakabalin dagiti Midianita. Siak a mismo ti mangibaon kenka.”
15 “Ngem, Apo,” kinuna ni Gideon, “kasano a maisalakanko ti Israel? Ti partidok ti kabassitan iti tribu ti Manases, ket siak ti kanumoan a kameng ti familiak.”
16 Kinuna ni Yahweh kenkuana, “Kabaelam nga isalakan ti Israel ta tulonganka. Laklakaemto a parmeken dagiti Midianita ta kasdanto la maymaysa a tao.”
17 “No adda pannakaikarik iti imatangmo,” insungbat ni Gideon, “ikkannak iti pammaneknek a sika a mismo ti Apo.
18 Pangngaasim ta dika pay la pumampanaw ta innak mangala iti kanen nga idatonko kenka.” “Agyanak ditoy; ur-urayenka,” insungbatna.
19 Iti kasta, napan nangparti ni Gideon iti urbon a kalding ket linutona. Nanggamay iti sangasalup nga arina ket inaramidna a tinapay nga awan lebadurana. Inkabilna ti karne iti basket ken ti digo iti banga sana impan dagitoy iti anghel nga adda iti sirok ti kayo a lugo.
20 Imbaga ti anghel kenkuana, “Ikabilmo ti karne ken ti tinapay iti rabaw daytoy a bato ket ibuyatmo ti digo iti tinapay ken karne.” Inaramid ni Gideon ti naibaga kenkuana.
21 Kalpasanna, insagid ti anghel ni Yahweh ti murdong ti sarukod nga ig-iggamanna iti karne ken tinapay. Rimmuar ti apuy iti bato ket inuramna ti karne ken ti tinapay. Pagammoan ta nagpukaw ti anghel.
22 Nabigbig ni Gideon a ti anghel ti Apo ti nakitana ket agpigpigerger a nagkuna, “O Apo Dios! Nakitak ti anghelmo iti rupanrupa!”
23 Ngem kinuna ni Yahweh kenkuana, “Talna ti adda kenka. Dika agbuteng. Awan pakaan-anoam. Saanka a matay.”
24 Nangaramid sadiay ni Gideon iti altar nga agpaay ken ni Yahweh ket pinanagananna iti “Yahweh-salom.” Agpapan ita, adda pay laeng ti altar idiay Ofra a kukua ti kaputotan ni Abiezer.
25 Iti dayta a rabii, kinuna ni Yahweh ken ni Gideon, “Alaem ti bumaro a baka ni amam, ken sabali pay a toro nga agtawen iti pito. Rebbaem ti altar ni Baal nga inaramid ni amam ket pukanem ti simbolo ni diosa nga Asera iti abayna.
26 Mangbangonka iti nalagda nga altar iti Apo a Diosmo iti rabaw ti bunton. Alaem ti maikadua a toro ket puoram a kas daton; usarem a sungrod ti nasagradoan nga adigi a pinukanmo.”
27 Nangala ngarud ni Gideon iti sangapulo nga adipenna ket inaramidna ti imbilin ni Yahweh. Agsipud ta mabuteng la unay ni Gideon iti familiana ken kadagiti tattao, isu a rabii idi aramidenna daytoy.
28 Iti agsapa, idi nakariing dagiti tattao iti dayta nga ili, nakitada ti narakrak nga altar ni Baal ken ti napukan a simbolo ni Asera iti abayna. Nakitada ti naaramid nga altar ken ti toro a napuoran iti rabawna.
29 Nagsisinnaludsodda, “Siasino ngata ti akin-aramid iti daytoy?” Inusigda ket natakuatanda a ni Gideon nga anak ni Joas ti akin-aramid iti daytoy.
30 Kinunada ken ni Joas, “Iruarmo ti anakmo ta patayenmi agsipud ta rinakrakna ti altar ni Baal ket pinukanna ti simbolo ni Asera iti abayna.”
31 Ngem kinuna ni Joas kadagiti amin a bumusor kenkuana, “Isakityo aya ni Baal? Wenno ikalinteganyo? Saan a mabigatan ti siasinoman a mangisakit kenkuana. No dios ni Baal, bay-anyo nga ikalinteganna ti bagina, yantangay ta altarna ti narakrak.”
32 Manipud iti dayta nga aldaw, napanaganan ni Gideon iti Jerubbaal, ta kinuna ni Joas, “Bay-anyo nga ikalintegan ni Baal ti bagina. Ti altarna ti narakrak.”
33 Kalpasanna, nagtitipon dagiti amin a Midianita, dagiti Amalekita ken dagiti dadduma pay a tribu iti daya ket binallasiwda ti Karayan Jordan. Nagkampoda iti tanap ti Jezreel.
34 Ti Espiritu ni Yahweh ti nangidalan ken ni Gideon. Nagtangguyob ni Gideon a pangayabna kadagiti lallaki iti familia ni Abiezer a makigubat.
35 Nangibaon kadagiti mapan iti amin a masakupan ti dua a paset ti Manases tapno ayabanna ida a sumurot kenkuana a makigubat. Nangibaon kadagiti mangayab kadagiti tribu ti Aser, Zabulon ken Neftali ket napanda met timmipon kenkuana.
36 Kinuna ni Gideon iti Dios, “Apo, kinunam nga inkeddengmo a siak ti aramatem a mangisalakan kadagiti Israelita.
37 Yaplagko ngarud daytoy lupot a de lana iti daga a pagir-irikan iti trigo. Inton bigat, no ti lupot a de lana laeng ti malinnaawan ket namaga ti daga, isunto ti pakaammoak nga aramatennak a mangisalakan kadagiti Israelita.”
38 Kasta ti naaramid. Iti agsapa ti sumuno nga aldaw, innala ni Gideon ti de lana ket idi pinespesna, nakaurnong iti linnaaw nga umanay a nangpunno iti maysa a malukong.
39 Kinuna manen ni Gideon iti Dios, “Apo, dinak kadi kaunget ta adda pay dawatek kenka. Pangngaasim ta mangaramidak pay iti maysa a pammaneknek iti daytoy a de lana. Kayatko a namaga ti lupot idinto a nabasa ti daga iti lawlawna.”
40 Kasta ti inaramid ti Dios iti dayta a rabii. Kabigatanna, ti de lana laeng ti namaga ngem naslep ti daga iti linnaaw.
1 Nasapa a bimmangon ni Gideon ken dagiti amin a tattaona ket nagkampoda iti asideg ti Ubbog ti Harod. Iti amiananda, nagkampo met dagiti Midianita iti tanap iti abay ti Turod ti More.
2 Kinuna ni Yahweh ken ni Gideon, “Adu unay dagiti tattaom. Bassit laeng ti masapulko a pangparmek kadagiti Midianita. Ipagarupdanto pay ketdi a nangabakda gapu iti pigsada, ket didanto bigbigen a timmulongak kadakuada.
3 Ipakaammom kadakuada a no adda mabuteng, pumanaw iti Bantay Gilboa ket agawid.” Iti kasta, nagawid ti 22,000 ngem nagbati ti 10,000.
4 Kinuna ni Yahweh ken ni Gideon, “Aduda pay laeng. Isalogmo ida iti danum ket piliekto ti kayatko. No kunak a kumuyog daytoy a tao kenka, alaem. Ket no kunak a saanmo nga alaen, saanmo nga alaen.”
5 Impan ngarud ni Gideon ida iti danum ket kinuna ni Yahweh kenkuana, “Ilasinmo dagiti kasla agab-ab-ab nga aso, kasta met dagiti agparintumeng nga uminum.”
6 Tallogasut a lallaki ti imminum iti danum kadagiti dakulapda. Nagparintumeng nga imminum dagiti dadduma.
7 Kinuna ti Apo ken ni Gideon, “Dagitoy 300 a lallaki ti aramatek a mangispal kadakayo, ket parmekemto dagiti Midianita. Pagawidemon dagiti dadduma.”
8 Malaksid dagiti 300, pinagawidna amin dagiti Israelita ngem pinaibatina dagiti taraon ken tangguyobda. Adda ti kampo dagiti Midianita iti tanap iti babaenda.
9 Iti dayta a rabii, kinuna ni Yahweh ken ni Gideon, “Bumangonka ket rautem ti kampo dagiti Midianita. Pagballigienka.
10 Ngem no mabutengka a mangraut kadakuada, sumalogkayo a dua ken ni Pura nga adipenmo a mapan iti kampoda.
11 Mangngegmonto dagiti sasawenda ket mapaturedkanto a mangraut kadakuada.” Iti kasta, napan da Gideon ken Pura iti asideg ti kampo dagiti kabusorda.
12 Kasla dudon a naiwaras dagiti Midianita, dagiti Amalekita ken dagiti tattao dagiti tribu a taga-daya. Adu ti kamelioda a kas iti kaadu ti darat ti baybay.
13 Idi dumteng ni Gideon sadiay, nangngegna ti maysa a lalaki a mangisarsarita iti tagtagainepna iti gayyemna. “Nagtagtagainepak,” kinunana. “Adda kampay idi maysa a tinapay a sebada a nagtulidtulid iti kampotayo. Nadalapusna ti maysa a tolda. Natuang ti tolda ket nayaplag iti daga.”
14 Kinuna ti gayyemna, “Awan sabali a kayatna a sawen dayta, no di ti kampilan ni Gideon nga Israelita nga anak ni Joas. Timmulong ti Dios kenkuana a mangparmek kadagiti Midianita ken iti entero a buyottayo!”
15 Idi mangngeg ni Gideon ti kayat a sawen ti tagtagainep, nagparintumeng ket nagdaydayaw iti Yahweh. Kalpasanna, nagsubli iti kampo dagiti Israelita ket kinunana, “Intayon! Tulongannatayo ti Apo a mangparmek kadagiti Midianita.”
16 Biningayna iti tallo a bunggoy dagiti 300 a tattaona. Inikkanna ti tunggal maysa iti tangguyob ken karamba nga adda pagsilawan iti unegna.
17 Imbagana kadakuada, “Siputandak, ket aramidenyo ti aramidek apaman a makaasidegak iti kampo.
18 No agtangguyobkami kadagiti kakaduak, agtangguyobkayo met iti amin a lawlaw ti kampo sayo ipukkaw, ‘Gapu iti Apo ken ni Gideon!’”
19 Dimteng ni Gideon ken dagiti 100 a tattaona iti asideg ti kampo sakbay ti tengnga ti rabii, apaman a nagsukat ti guardia. Nagtangguyobda sada binurak dagiti karamba nga iggemda.
20 Nagtangguyob dagiti tallo a grupo ket binurakda dagiti karambada. Iniggamanda dagiti pagsilawanda iti makannigidda ken dagiti tangguyob iti makannawanda, sada impukkaw, “Kampilan para iti Apo ken ni Gideon!”
21 Awan immalis iti lugar a nagtakderanna iti lawlaw ti kampo. Nariribuk ti entero a kampo. Nagririaw ken nagtataray a pimmanaw dagiti Midianita.
22 Idi agtangtangguyob dagiti 300 a tattao, pinagraranget ni Yahweh dagiti Midianita iti kampo. Nagtarayda nga agpa-Sere ra agingga iti Bet-sitta ken iti ili ti Abel-mehola iti asideg ti Tabat.
23 Naayaban dagiti lallaki kadagiti tribu ti Neftali, Aser ken dagiti dua a paset ti Manases ket kinamatda dagiti Midianita.
24 Nangibaon ni Gideon kadagiti mapan iti amin a katurturodan ti Efraim ket kinunada kadagiti tattao, “Sumalogkayo ta umayyo gubaten dagiti Midianita. Guardiaanyo dagiti pagballasiwan ti Jordan ken dagiti waig agingga idiay Bet-bara tapno saan a makalibas dagiti Midianita.” Naayaban dagiti tattao ti Efraim ket ginuardiaanda ti Karayan Jordan ken amin a waig agingga idiay Bet-bara.
25 Tiniliwda dagiti dua a pangulo iti Midian, da Oreb ken Zeeb. Pinatayda ni Oreb iti ayan ti Bato ni Oreb. Pinatayda met ni Zeeb iti Pagpespesan iti Ubas ni Zeeb. Sinunsonda dagiti Midianita. Impanda ken ni Gideon nga adda iti daya ti Jordan dagiti ulo da Oreb ken Zeeb.
1 Napan dagiti tattao ti Efraim ken ni Gideon ket sinaludsodda, “Apay a dinakam inayaban idi napanmo ginubat dagiti Midianita? Apay a kastoy ti inaramidmo kadakami?” Napalalo ti sakit ti nakemda gapu iti daytoy.
2 Ngem kinuna ni Gideon, “Saan a maipada ti inaramidko iti inaramidyo. Uray ti bassit nga inaramidyo nga Efraimita, napatpateg nga adayo ngem ti inaramidmi amin nga agkakabagian.
3 Inyawat ti Dios kadakayo da Oreb ken Zeeb a pangulo dagiti Midianita. Adda aya pakaipadaan ti inaramidko iti inaramidyo?” Bimmaaw ti pungtot dagiti Efraimita a nakangngeg iti saona.
4 Dimteng ni Gideon ken dagiti 300 a tattaona idiay Jordan ket bimmallasiwda. Nabannogdan ngem kamkamatenda pay laeng ti kabusor.
5 Nagdawat ni Gideon kadagiti umili iti Succot. Kinunana, “Pangngaasiyo, ta ikkanyo dagiti tattaok iti kanenda. Agkakapsutdan. Kamkamatek dagiti ari ti Midian, da Zeba ken Salmunna.”
6 Ngem kinuna dagiti pangulo ti Succot, “Apay nga ikkanmi dagiti buyotmo iti kanenda? Naparmekmo kadin da Zeba ken Salmunna?”
7 “Dakayo ti makaammo,” kinuna ni Gideon, “ngem inton matiliwko da Zeba ken Salmunna, parigatenkayto babaen iti panangsaplisaplitko kadakayo kadagiti sisiit ti let-ang.”
8 Nagtuloy ni Gideon idiay Penuel ket nagpatulong kadagiti tattao sadiay, ngem kas met la iti insungbat dagiti taga-Succot ti insungbatda.
9 Gapu itoy, kinunana kadakuada, “Agsubliakto nga awan pakaan-anoak ket rebbaekto daytoy a torre.”
10 Adda idiay Carcor da Zeba ken Salmunna agraman armadada. Iti entero a buyot a buklen dagiti kameng ti tribu ti let-ang, agarup 15,000 laengen ti natda; natay ti 120,000 a soldado.
11 Tinaraigid da Gideon ti dalan ti let-ang, iti daya ti Noba ken Jogbea, ket kinellaatda a dinarup ti armada.
12 Nagtaray dagiti dua nga ari ti Midian, da Zeba ken Salmunna, ngem kinamat ida ni Gideon agingga a natiliwda, ket nagbuteng metten ti armadada.
13 Idi nagsubli ni Gideon manipud iti paggugubatan, nagna iti Bessang Heres.
14 Sadiay, adda agtutubo a taga-Succot a natiliwna. Sinaludsodna kenkuana no siasino dagiti panglakayen ti Succot. Sinaggaysa ti agtutubo nga insurat ti nagan dagiti 77 a panglakayen.
15 Napan ni Gideon kadagiti taga-Succot ket sinaludsodna kadakuada, “Malagipyo daydi panagkedkedyo a tumulong kaniak? Kinunayo a diyo ikkan iti taraon dagiti nabannog a tattaok agsipud ta diak pay naparmek da Zeba ken Salmunna? Ita, adtoydan.”
16 Nangala ni Gideon kadagiti sisiit iti let-ang a pinangdusana kadagiti pangulo ti Succot.
17 Rinebbana pay ti torre ti Penuel ket pinatayna dagiti lallaki iti siudad.
18 Kalpasanna, sinaludsodna kada Zeba ken Salmunna, “Ania ti langa dagiti tattao a pinatayyo idiay Tabor?” “Kalanglangam amin ida,” insungbatda. “Kasda la annak ti ari.”
19 “Kakabsatko ida,” kinuna ni Gideon. “Annak amin ida ni inak. No diyo pinatay ida, dikay met koma patayen.”
20 Binilinna ni Jeter nga inauna nga anakna a lalaki, “Patayem ida.” Ngem saan nga inasut ni Jeter ti kampilanna. Mabuteng agsipud ta ubing pay laeng.
21 Ngem kinuna da Zeba ken Salmunna ken ni Gideon, “Sikan ti mangpatay kadakami. Aramid ti lalaki dayta.” Pinatay ngarud ida ni Gideon sana innala dagiti arkos a nayukkor kadagiti kamelioda.
22 Kinuna dagiti Israelita ken ni Gideon, “Sikan ti mangituray kadakami—sika ken dagiti sumarsaruno a kaputotam. Insalakannakami kadagiti Midianita.”
23 “Saan a siak ti agturay kadakayo,” kinuna ni Gideon. “Saan met a ti anakko. Ti Apo ti agturay kadakayo.”
24 Ngem intuloy ni Gideon ti nagsao, “Adda la kiddawek kadakayo. Tunggal maysa itedna kaniak dagiti aritos a sinamsamna.” (Agar-aritos idi iti balitok dagiti Midianita, kas kadagiti dadduma a tattao iti let-ang.)
25 “Siraragsakkami a mangited kenka,” insungbatda. Nangyaplagda iti lupot a nangikabilan ti tunggal maysa iti aritos a sinamsamna.
26 Aginnem a pulo a libra ti dagsen dagiti aritos a balitok nga innala ni Gideon. Saan a naitimbang dagiti arkos, kuentas ken lupot nga ube nga arruaten dagiti ari dagiti Midianita ken dagiti ukkor dagiti kamelioda.
27 Inaramid ni Gideon dagitoy a balitok a sinan-dios sana inkabil idiay Ofra a siudadna. Tinallikudan dagiti amin nga Israelita ti Dios ket napanda idiay Ofra tapno agdaydayawda iti a sinan-dios. Nagbalin daytoy a pakaitibkolan ni Gideon ken ti familiana.
28 Naan-anay ti panangparmek dagiti Israelita iti Midian ket pulos a saanen a bimmangon dagiti Midianita. Nagturay ti urnos ken talna iti Israel iti unos ti 40 a tawen bayat ti panagbiag ni Gideon.
29 Nagsubli ni Gideon iti balayna ket nagnaed sadiay.
30 Pitopulo a lallaki ti putotna ta adu ti assawana.
31 Adda met kamalalana idiay Sikem a naganak iti lalaki ket pinanagananna iti Abimelec.
32 Lakay unayen ni Gideon idi matay. Intabonda iti tanem ni Joas nga amana idiay Ofra a siudad dagiti kakabagian ni Abiezer.
33 Kalpasan ti pannakatay ni Gideon, binaybay-an manen dagiti Israelita ti Dios ket nagdaydayawda kadagiti Baal. Pinagbalinda ni Baal-berit a diosda.
34 Saandan a nagdaydayaw ken ni Yahweh a Diosda, a nangisalakan kadakuada kadagiti kabusor iti likmutda.
35 Saanda a nangipakita iti panagyaman iti familia ni Gideon iti amin a kinaimbag nga impaayna iti Israel.
1 Napan ni Abimelec nga anak ni Jerubbaal idiay Sikem a pagnaedan dagiti amin a kakabagian ni inana. Imbagana kadakuada
2 a saludsodenda kadagiti taga-Sikem, “Ania ti kaykayatyo? Iturayannakayo dagiti amin a 70 a lallaki nga annak ni Gideon wenno maysa laeng a tao? Laglagipenyo a nagtaudak iti lasag ken darayo.”
3 Nakisao dagiti kabagian ni inana kadagiti taga-Sikem maipapan iti daytoy. Iti kasta, inkeddengda a suroten ni Abimelec agsipud ta kabagianda.
4 Inikkanda iti 70 a bagi ti pirak a naggapu iti templo ni Baal-berit. Daytoy ti intangdan ni Abimelec kadagiti nadamsak a lallaki a simmurot kenkuana.
5 Napan iti balay ni amana idiay Ofra ket iti rabaw ti maysa a bato, pinatayna dagiti kakabsatna nga annak ni Gideon, malaksid ken ni Jotam nga inaudi ta nakapaglemmeng.
6 Kalpasanna, naguummong dagiti amin a taga-Sikem ken Betmillo sada napan iti ayan ti kayo iti lugo idiay Sikem ket insaadda ni Abimelec nga arida.
7 Idi nadamag ni Jotam daytoy, napan nagtakder iti tapaw ti bantay Gerizim ket impukkawna, “Kakabsatko a taga-Sikem, denggendak tapno ipangagnakayo ti Dios!
8 Idi un-unana a panawen, nagsasarita dagiti kayo tapno pumilida iti arida. Kinunada iti olibo, ‘Sika ti mangituray kadakami.’
9 “Insungbat ti olibo, ‘No iturayankayo, kasapulan nga isardengkon ti agparnuay iti lana a mausar a pammadayaw kadagiti didiosen ken kadagiti tattao.’
10 “‘Umayka ta sika ti agbalin nga arimi,’ kinunada met iti kayo ti igos.
11 “Ngem insungbat ti igos, ‘Tapno maiturayankayo, kasapulan nga isardengkon ti agbunga iti nasam-it.’
12 “Iti kasta, kinuna dagiti kayo iti ubas, ‘Umayka ta iturayannakami.’
13 “Ngem insungbat ti ubas, ‘Tapno maiturayankayo, kasapulan nga isardengkon ti agparnuay iti arakko a mangparagsak kadagiti didiosen ken iti tao.’
14 “Kinunada ngarud iti sisiitan a kayo, ‘Umayka ta sika ti agbalin nga arimi.’
15 “Simmungbat ti sisiitan a mula, ‘No pudno a kayatdak nga agbalin nga ariyo, umaykayo ngarud aglinong kaniak. No madikayo, rummuar ti apuy kadagiti sisiitan a sangak ket puoranna ti sedro ti Libano.’
16 “Ita,” kinuna ni Jotam, “napudno ken nalinteg kadi met laeng ti panggepyo a namagbalin ken ni Abimelec nga ariyo? Nainkalintegan kadi met laeng ti ar-aramidenyo ken ni Gideon ken ti familiana?
17 Laglagipenyo a nakigubat idi ni amak gapu kadakayo. Impustana ti biagna tapno isalakannakayo kadagiti Midianita.
18 Ngem ita, binusoryo ti familiana. Pinatayyo iti rabaw ti maysa a bato dagiti 70 nga annakna ket gapu ta kabagianyo ni Abimelec nga anakna iti babai a tagabuna, insaadyo nga ari iti Sikem.
19 Ita ngarud, no nadayaw ken nainkalintegan ti inaramidyo ken ni Gideon ken iti familiana, makipagragsakkayo ken ni Abimelec ket isu makipagragsak met kadakayo.
20 Ngem no saan, rummuar koma ti apuy ken ni Abimelec ket puoranna dagiti taga-Sikem ken dagiti taga-Betmillo. Rummuar koma met ti apuy kadagiti taga-Sikem ken kadagiti taga-Betmillo ket puoranna ni Abimelec.”
21 Kalpasanna, naglibas ni Jotam ket napan naglemmeng idiay Beer agsipud ta mabuteng ken ni Abimelec a kabsatna.
22 Kalpasan ti tallo a tawen a panangituray ni Abimelec iti Israel,
23 nangibaon ti Dios iti dakes nga espiritu a nangdadael iti panaglangen da Abimelec ken dagiti taga-Sikem. Iti kasta, binusorda ni Abimelec.
24 Naaramid daytoy tapno mabales da Abimelec ken dagiti lallaki a taga-Sikem a nangsugsog kenkuana a mangpapatay kadagiti 70 nga annak ni Gideon.
25 Nangibaon dagiti taga-Sikem kadagiti lallaki iti tapaw ti bantay tapno sanebenda ni Abimelec. Inarangda dagiti amin a tattao a lumabas sadiay. Nadamag ni Abimelec daytoy.
26 Napan idiay Sikem ni Gaal nga anak ni Ebed ken dagiti kakabsatna ket nagtalek kenkuana dagiti taga-sadiay.
27 Simrekda kadagiti kaubasanda sada nagburas iti ubas nga inaramidda nga arak. Nagrarambakda, napanda iti templo ti diosda, ket sadiay, nagkakaan ken nagiinumda bayat ti pananglalaisda ken ni Abimelec.
28 Kinuna ni Gaal, “Ania ti katataotayo a taga-Sikem? Apay nga agserbitayo ken ni Abimelec? Siasino aya ni Abimelec? Saan kadi nga anak laeng ni Gideon? Ket uray ni Zebul agtulnog kenkuana! Ngem apay nga agserbitayo ken ni Abimelec? Diyo ibabain ni Hamor a nagtaudan ti kaputotanyo!
29 No siak la koma ti mangituray kadakayo, ikkatek ni Abimelec. Ibagak ken ni Abimelec, ‘Papigsaem ti armadam ket rummuarka a makigubat!’”
30 Nakapungtot ni Zebul nga agturay iti siudad idi nangngegna ti sinao ni Gaal.
31 Nangibaon iti mapan ken ni Abimelec nga adda idiay Aruma ket kinunana, “Adda ditoy Sikem ni Gaal ken dagiti kakabsatna ket saandaka a pastreken iti siudad.
32 Inton rabii, ikuyogmo dagiti tattaom, ket aglemmengkayo kadagiti taltalon.
33 Inton bigat, sapaenyo ti bumangon ket kellaatenyo a rauten ti siudad. No makiranget ni Gaal ken dagiti tattaona, dangramto ida iti amin a kabaelam.”
34 Inayaban ngarud ni Abimelec dagiti tattaona. Rimmuarda iti rabii ket naglemmengda iti ruar ti Sikem. Nabingbingayda iti uppat a grupo.
35 Rimmuar ni Gaal ket napan nagtakder iti ruangan ti siudad. Idi makita ni Abimelec ken dagiti tattaona, rimmuarda met iti naglemmenganda.
36 Nakita ni Gaal ida, ket kinunana ken ni Zebul, “Kitaem, adda tattao a sumalsalog manipud iti tapaw dagiti bantay.” Simmungbat ni Zebul, “Saan a tattao dagita; anniniwan laeng ti bantay.”
37 Kinuna manen ni Gaal, “Kitaem, adda tattao a sumalsalog iti bessang ket maysa a grupo ti magmagna iti dalan nga aggapu iti kayo ti lugo dagiti mammadles.”
38 Kinuna ni Zebul kenkuana, “Ayanna itan ti kinapangasmo? Dimo met kadi sinaludsod no siasino ni Abimelec, ta agserbikami kenkuana? Adtoyen dagiti tattao a linalaismo. Rummuarkan ta makirangetka kadakuada.”
39 Iti kasta, impanguloan ni Gaal dagiti taga-Sikem ket nakirupakda ken ni Abimelec.
40 Ngem kinamat ni Abimelec ni Gaal ket kapilitan a naglibas. Adu dagiti nasugatan agingga iti pagserkan ti ruangan.
41 Nagsubli ni Abimelec idiay Aruma. Pinagtalaw ni Zebul ni Gaal ken dagiti kakabsatna, isu a didan nagnaed idiay Sikem.
42 Iti sumuno nga aldaw, naammoan ni Abimelec a panggep dagiti taga-Sikem ti mapan iti away.
43 Inummongna dagiti tattaona, biningayna ida iti tallo a bunggoy sada naglemmeng iti away. Idi makitana dagiti tattao a rummuar iti siudad, rimmuar met iti naglemmenganna ket pinatayna ida.
44 Nagdardaras met a napan ti bunggoy ni Abimelec iti ruangan ti siudad tapno guardiaanda. Dagiti met dua a grupo, dinarupda dagiti tattao nga adda iti away ket pinatayda amin ida.
45 Nagmalmalem ti dangadang. Nagballigi ni Abimelec a nangparmek iti siudad. Pinatayna dagiti tattao, rinebbekna ti siudad sana ginaburan iti asin.
46 Idi nadamag dagiti lallaki a pangulo ti sarikedked ti Sikem, napanda nagpakni iti torre ti templo ni Baal-berit.
47 Napakaammoan ni Abimelec a naguurnongda sadiay,
48 isu a simmang-atda kadagiti tattaona iti Bantay Zalmon. Nangala ni Abimelec iti wasay, pimmukan iti sanga ti kayo sana binaklay. Imbilinna kadagiti tattaona a darasenda a tuladen ti inaramidna.
49 Nagpukan met ti tunggal maysa iti sanga ket simmurotda ken ni Abimelec. Inggabsuonda dagiti sanga iti puon ti torre sada pinasgedan. Natay amin dagiti adda iti uneg ti torre—agarup 1,000 a lallaki ken babbai.
50 Kalpasanna, napan ni Abimelec idiay Tebes. Linakubda ti Tebes ket sinakupda.
51 Adda nalagda a torre sadiay a napan nagkamangan dagiti amin a lallaki ken babbai iti siudad agraman dagiti panguloda. Binalunetanda ti ruangan ket napanda iti tuktok ti torre.
52 Idi dumteng ni Abimelec sadiay napan iti ruangan tapno puoranna ti torre.
53 Ngem adda babai a nangitupak iti gilingan a bato iti ulo ni Abimelec ket nabuong ti ulona.
54 Inayaban a dagus ni Abimelec ti lalaki nga agtutubo a para-iggem iti igamna ket kinunana kenkuana, “Asutem ta kampilanmo ket patayennak, ta diak kayat a masasaonto a pinataynak ti maysa a babai.” Iti kasta, dinuyokna ni Abimelec. Natay ni Abimelec.
55 Idi makita dagiti Israelita a natayen ni Abimelec, nagawidda amin.
56 Kasta ti panangbales ti Dios ken ni Abimelec gapu iti dakes nga inaramidna ken ni amana idi pinatayna dagiti 70 kakabsatna.
57 Pinagsagaba met ti Dios dagiti taga-Sikem gapu iti dakes nga inaramidda, kas kinuna ni Jotam nga anak ni Gideon idi inlunodna ida.
1 Idi natay ni Abimelec, adda lalaki a nangwayawaya iti Israel. Isu ni Tola nga anak ni Pua ken apoko ni Dodo. Nagtaud ni Tola iti tribu ti Issacar ket nagnaed idiay Samir iti katurturodan ti Efraim.
2 Nagturay iti 23 a tawen iti Israel ket idi matay, naitanem idiay Samir.
3 Ni Jair a Galaadita ti simmublat ken ni Tola ket 22 a tawen nga inturayanna ti Israel.
4 Adda 30 a lallaki nga annakna nga addaan iti saggaysa nga asno. Adda 30 a siudadda idiay Galaad ket napanaganan dagitoy iti il-ili ni Jair. Agpapan kadagitoy nga aldaw, dayta pay laeng ti naganda.
5 Natay ni Jair ket naitanem idiay Camon.
6 Nagbasol manen dagiti Israelita ken ni Yahweh. Nagdaydayawda kadagiti Baal ken Astarot agraman dagiti didiosen ti Siria, Sidon, Moab, Ammon ken Filistia. Linaksidda ni Yahweh ket insardengda ti nagdaydayaw kenkuana.
7 Gapu iti daytoy, nakapungtot ni Yahweh kadagiti Israelita ket binay-anna dagiti Filisteo ken dagiti Ammonita a mangsakup kadakuada.
8 Iti uneg ti 18 a tawen, pinarparigatda dagiti amin nga Israelita nga agnaed idiay Galaad iti ballasiw ti Karayan Jordan.
9 Binallasiw met dagiti Ammonita ti Jordan ket ginubatda dagiti tribu ti Juda, Benjamin ken Efraim. Iti kasta, nagsagaba ti Israel iti napalalo.
10 Immawag dagiti Israelita ken ni Yahweh ket kinunada, “Nagbasolkami kenka, O Apo. Linaksiddaka, sika a Diosmi ket nagdaydayawkami kadagiti Baal.”
11 Simmungbat ni Yahweh, “Pinarigatdakay idi dagiti Egipcio, Amorreo, Ammonita, Filisteo,
12 Sidonio, Amalekita ken dagiti Maonita. Gapu ta immawagkayo kaniak, iti kasta, insalakankayo kadakuada.
13 Ngem kaskasdi a linaksiddak ket nagdaydayawkayo kadagiti didiosen. Ita, saankayo nga isalakanen.
14 Apay a saankayo nga agpatulong kadagiti didiosen a piniliyo tapno ispalendakayo iti panawen ti panagrigatyo?”
15 “Nagbasolkami,” kinuna dagiti Israelita ken ni Yahweh. “Aramidem ti kayatmo kadakami, ngem pangngaasim ta isalakannakam ita nga aldaw.”
16 Imbellengda ngarud dagiti didiosenda ket nagdaydayawda ken ni Yahweh. Naasian ni Yahweh kadagiti Israelita ta dinan maibturan a kitaen ti kasasaadda.
17 Naguummong ti armada dagiti Ammonita ket nagkampoda idiay Galaad. Naguummong met dagiti Israelita ket nagkampoda idiay Mizpa.
18 Nagsasarita dagiti tattao ken dagiti pangulo ti Galaad. Kinunada, “Siasino ti mangidaulo kadatayo a makigubat kadagiti Ammonita? Ti mangidaulo isunto ti bigbigentayo a pangulotayo.”
1 Natured a mannakigubat ni Jefte. Taga-Galaad ken anak ti maysa a balangkantis. Amana ni Galaad
2 nga addaan pay sabali nga annak a lallaki iti pudno nga asawana. Idi dimmakkel dagitoy nga annak, pinagtalawda ni Jefte. Kinunada kenkuana, “Awanto ti tawidem ken ni tatang, ta anaknaka iti sabali a babai.”
3 Pimmanaw ngarud ni Jefte iti sidong dagiti kakabsatna ket napan nagnaed idiay Tob. Sadiay, naawisna ti sumagmamano a lallaki a nadamsak a masansan a kaduana nga agsansaneb.
4 Iti saan a nabayag, idi rinaut dagiti Ammonita dagiti Israelita,
5 napan dagiti pangulo ti Galaad idiay Tob tapno ayabanda ni Jefte.
6 “Umaynakam ipanguloan,” kinunada kenkuana, “tapno mabalintayo ti makiranget kadagiti Ammonita.”
7 Ngem simmungbat ni Jefte, “Kasta unay ti gurayo kaniak idi, isu a pinapanawdak iti balay ni tatang. Apay nga umaykay ita ta agpeggadkayo?”
8 Kinunada kenkuana, “Sika ti pangnamnamaanmi itan. Sumurotka kadakami ta gubatentayo dagiti Ammonita. Sikanto ti pangulo dagiti amin a taga-Galaad.”
9 Kinuna ni Jefte kadakuada, “No ikuyogdak a manggubat kadagiti Ammonita ket ipalubos ti Apo nga agballigiak, siakto ngarud ti mangituray kadakayo.”
10 “Wen, umanamongkami. Ti Apo ti makasaksi,” insungbatda.
11 Iti kasta, kimmuyog ni Jefte kadagiti pangulo ti Galaad ket pinagbalinda nga agturay ken panguloda. Idiay Mizpa, imbaga ni Jefte iti imatang ni Yahweh dagiti kondision iti panangawatna iti pagrebbenganna.
12 Nangibaon ni Jefte kadagiti mangibaga iti ari dagiti Ammonita iti kastoy, “Ania ti guraenyo kadakami? Ania ti panggapuanyo a mangraut kadakami?”
13 Sinungbatan ti ari ti Ammon dagiti imbaon ni Jefte, “Kayatmi a maisubli kadakami dagiti dagdagami. Idi rimmuar dagiti Israelita idiay Egipto, inagawda dagiti dagdagami manipud Karayan Arnon agingga iti Karayan Jabbok ken Karayan Jordan.”
14 Nangibaon manen ni Jefte kadagiti tattaona a mangibaga iti sungbatna iti ari ti Ammon.
15 Kinunada, “Saan a pudno nga inagaw dagiti Israelita ti daga ti Moab wenno ti daga ti Ammon.
16 Idi pimmanawda idiay Egipto, limmasatda iti let-ang nga agturong iti Baybay Aqaba agingga a dimtengda idiay Kades.
17 Kalpasanna, nangibaonda kadagiti tattao a mangkiddaw iti ari ti Edom a palubosanna koma ida a lumasat iti dagana. Ngem saan a pinalubosan ti ari ida. Dinawatda met ti pammalubos ti ari ti Moab, ngem uray isu dina impalubos. Iti kasta, nagyan dagiti Israelita idiay Kades.
18 Impatuloyda ti limmasat iti let-ang. Linikawda ti daga ti Edom ken ti Moab, agingga a dimmanonda iti akindaya a paset ti Moab, iti ballasiw ti Karayan ti Arnon. Nagkampoda sadiay ngem dida bimmallasiw iti Arnon ta isu ti nagbeddengan ti Moab.
19 Nangibaon manen dagiti Israelita kadagiti mapan ken ni Sihon nga Amorreo nga ari ti Hesbon, ket dinawatda a palasatenna ida iti sakupna ta mapanda iti dagada.
20 Ngem saan a pinalubosan ida ni Sihon. Inummongna ketdi ti entero nga armadana, nagkampoda idiay Jaaz ket rinautda ti Israel.
21 Ngem inyawat ti Apo a Dios ti Israel ni Sihon ken dagiti tattaona iti pannakabalin ti Israel. Ngarud, tinagikua dagiti Israelita ti amin a sakup dagiti Amorreo nga agnaed sadiay.
22 Tinagikuada amin a daga dagiti Amorreo manipud Arnon iti abagatan agingga iti Jabbok iti amianan ken manipud iti let-ang iti daya agingga iti Jordan iti laud.
23 Iti kasta, ti Apo a Dios ti Israel ti nangpapanaw kadagiti Amorreo tapno tagikuaen dagiti Israelita ti dagada.
24 Kayatmo a maisubli kenka dagitoy a daga? Kukuam laeng ti inted ni Kemos a diosmo, ngem kukuami met ti inted ti Apo a Diosmi.
25 Nalalaingka aya ngem ni Balac nga anak ni Sefor nga ari ti Moab? Uray isu dina kinarit ti Israel. Dinakam ginubat.
26 Tallo gasut a tawen a sinakup ti Israel ti Hesbon ken Aroer ken dagiti il-ili iti lawlawda ken dagiti amin a siudad iti igid ti Karayan Arnon. Apay a dimo innala ida bayat dagita a tawen?
27 Awan ti dakes nga inaramidko kenka. Sika ti adda basolna ta gubatennakami. Ti Apo ti Ukom. Ita nga aldaw, ukomenna dagiti Israelita ken dagiti Ammonita.”
28 Ngem saan nga impangag ti ari dagiti Amorreo ti pinaibaga ni Jefte.
29 Ket dimteng ken ni Jefte ti pannakabalin ti Espiritu ni Yahweh. Linasatna ti Galaad ken Manases sa nagsubli idiay Mizpa ti Galaad. Manipud sadiay, napan idiay Ammon.
30 Inkari ni Jefte ken ni Yahweh: “No maparmekko dagiti Ammonita,
31 ket agsubliak, puorakto a kas daton kenka ti umuna a sumabat kaniak nga aggapu iti balayko.”
32 Binallasiw ngarud ni Jefte ti karayan tapno gubatenna dagiti Ammonita ket pinagballigi ni Yahweh.
33 Dinarup ni Jefte ida manipud Aroer agingga iti Mennit—20 nga il-ili amin agingga iti Abel-keramim. Pinarmek ida dagiti Israelita, ket adu ti napapatay kadagiti Ammonita.
34 Ket idi nagawid ni Jefte iti balayna idiay Mizpa, sinabat ti anakna a babai nga agsalsala ken agtuktokar iti pandereta. Isu ti kakaisuna nga anakna.
35 Idi makita ni Jefte ti anakna, rinay-abna ti pagan-anayna gapu iti ladingitna. Kinunana, “Ay, anakko! Pagladingitem 'toy pusok. Apay a sika ti pakaigapuan ti panagleddaangko? Nagsapataak iti Apo ket diak maibabawi!”
36 “No nagsapataka iti Apo,” kinuna ti anakna, “tungpalem ti karim, ta pinagballiginaka a nangparmek kadagiti Ammonita a kabusormo.”
37 Ngem kinunana ken ni amana, “Adda la kiddawek kenka: palubosannak koma nga ikuyogko dagiti gagayyemko a mapan kadagiti bambantay tapno dung-awak iti dua a bulan ti ipapatayko a balasang.”
38 Pinalubosanna ti anakna a napan iti bambantay agraman dagiti gagayyemna ket nagdung-awda, agsipud ta matay a birhen.
39 Kalpasan ti dua a bulan, nagsubli ti balasang ken ni amana. Tinungpal ni Jefte ti inkarina ken ni Yahweh, ket natay a birhen pay laeng ti anakna. Daytoy ti nangrugian ti ugali idiay Israel
40 a tinawen a rummuar dagiti babbai nga Israelita ket uppat nga aldaw nga agdung-awda a kas panglagip iti anak ni Jefte.
1 Nagsagana a makigubat dagiti Efraimita. Binallasiwda ti Karayan Jordan, napanda idiay Safon ket kinunada ken ni Jefte, “Apay a dinakam inayaban a kumuyog kenka idi bimmallasiwka a nanggubat kadagiti Ammonita? Puorandaka ken ti balaymo!”
2 Ngem kinuna ni Jefte, “Pinaayabankay idi adda ririmi kadagiti Ammonita ngem dikay immay timmulong.
3 Idi makitak a saankayo nga umay tumulong kaniak, impustak ti biagko ket bimmallasiwak a napan nanggubat kadagiti Ammonita. Pinagballiginak ti Apo. Apay nga umaydak gubaten ita?”
4 Iti kasta, inummong ni Jefte dagiti amin a lallaki ti Galaad sada ginubat dagiti Efraimita, ket pinarmekda ida. Kinuna ngamin idi dagiti Efraimita, “Dakayo a Galaadita iti Efraim ken Manases, napagtalawkayo laeng iti Efraim!”
5 Tapno saan a makapaglibas dagiti Efraimita, sinakup dagiti Galaadita dagiti lugar a pagballasiwan iti Jordan. No adda Efraimita a dumawat iti palubos a bumallasiw tapno makalibas, saludsoden kenkuana dagiti Galaadita, “Efraimitaka kadi?” No “Saan,” kunana,
6 pabalikasda kenkuana ti “Shibbolet.” Ket no “Sibbolet,” kunana, saan a husto ti panangbalikasna. Tiliwenda ket patayenda iti pagballasiwan. Iti dayta a tiempo, 42,000 nga Efraimita ti napapatay.
7 Impanguloan ni Jefte a Galaadita ti Israel iti uneg ti innem a tawen. Kalpasanna, natay ket naitabon iti ilina idiay Galaad.
8 Kalpasan ti ipapatay ni Jefte, simmublat ni Ibzan a taga-Betlehem a nangipangulo iti Israel.
9 Tallopulo a lallaki ken 30 a babbai ti annakna. Inyasawana dagiti 30 a babbai iti sabali a tribu. Nangisangpet iti 30 a babbai iti sabali a tribu a nangyasawaanna kadagiti 30 nga annakna a lallaki. Pito a tawen nga inturayan ni Ibzan ti Israel.
10 Idi natay, naitanem idiay Betlehem.
11 Kalpasan ti ipapatay ni Ibzan, ni Elon a taga-Zabulon ti nangipangulo iti Israel iti sangapulo a tawen.
12 Idi natay, naitanem idiay Aijalon iti sakup ti daga ti Zabulon.
13 Kalpasan ti ipapatay ni Elon, simmublat met ni Abdon a nangipangulo iti Israel. Isu ti anak ni Hilel a taga-Piraton.
14 Adda 40 a lallaki nga annakna ken 30 a lallaki nga appokona. Saggaysada iti asno a pagsaksakayan. Walo a tawen nga inturayanna ti Israel.
15 Idi natay, naitanem idiay Piraton iti katurturodan a daga ti Efraim nga ayan dagiti Amalekita.
1 Nagbasol manen dagiti Israelita ken ni Yahweh. Impalubosna nga iturayan ida dagiti Filisteo iti 40 a tawen.
2 Iti dayta a tiempo, adda lalaki nga agnagan iti Manoa a taga-Zora a nagtaud iti tribu ti Dan. Saan nga aganak idi ti asawa ni Manoa.
3 Nagparang ti anghel ni Yahweh iti babai. Kinunana, “Saanka a naganak idi ngem agsikogkanto ket ipasngaymonto ti maysa a lalaki.
4 Manipud ita, saankan nga uminum iti arak ken dika met mangmangan iti uray ania a maiparit a taraon.
5 Kalpasan ti pannakaipasngay ti anakmo, dimonto pukpukisan, agsipud ta manipud iti aldaw a pannakayanakna, maidatonto iti Dios a kas maysa a Nazireo. Isunto ti mangispal kadagiti Israelita iti ima dagiti Filisteo.”
6 Napan ti babai iti asawana ket imbagana daytoy, “Immay kaniak ti maysa a tao ti Dios; napabutnganak ta kasla anghel ti Dios. Diak sinaludsod no sadino ti naggapuanna ket dina met imbaga ti naganna.
7 Ngem imbagana nga agsikogakto ket aganakakto iti lalaki. Imbagana pay a diak umin-inum iti arak wenno naingel nga inumen wenno mangan iti uray aniaman a maiparit a taraon, ta maidatonto ti ubing iti Dios a kas Nazireo bayat ti panagbiagna.”
8 Iti kasta, nagkararag ni Manoa ken ni Yahweh, ket kinunana, “Pagsubliem kadi, Apo, ti tao ti Dios nga imbaonmo kadakami ta ibagana no ania ti aramidenmi iti ubing inton mayanak.”
9 Pinatgan ti Dios ti dawat ni Manoa, ket napan ti anghel ni Yahweh iti babai idi adda nga agtugtugaw iti talon. Awan idi ni Manoa iti ayanna.
10 Dagus a nagtaray a napan ken ni asawana ket kinunana, “Adda manen ti lalaki a nagparang kaniak idi naminsan nga aldaw.”
11 Timmakder ni Manoa ket sinurotna ti asawana. Napan iti ayan ti lalaki ket sinaludsodna, “Sika kadi daydi lalaki a nakisao iti asawak?” “Wen, siak,” insungbatna.
12 “Inton matungpal ti imbagam,” kinuna ni Manoa, “kasanonto ti pannakapatanor ti ubing? Anianto ti aramidenna?”
13 Kinuna ti anghel, “Masapul nga aramiden ni asawam ti amin nga imbagak kenkuana.
14 Maiparit a mangan iti uray ania nga agtaud iti ubas; saan nga uminum iti arak wenno naingel nga inumen wenno mangan iti aniaman a maiparit. Masapul a tungpalen ni asawam ti amin nga imbagak nga aramidenna.”
15 Gapu ta saan nga ammo ni Manoa nga anghel ni Yahweh ti kasasaona, kinunana kenkuana, “Pangngaasim ta dika pay pumampanaw ta isaganaandaka iti urbon a kalding.” “No agbatiak,” kinuna ti anghel kenkuana, “saanak a mangan iti isaganayo. Ngem no kayatmo ti mangisagana, puoram a kas daton iti Apo.”
16
17 Kinuna ni Manoa iti anghel, “Ibagam man kadakami ti naganmo tapno padayawandakanto inton matungpal ti imbagam.”
18 “Apay a kayatmo a maammoan?” sinaludsod ti anghel. “Maysa a pagsidsiddaawan ti naganko.”
19 Nangala ni Manoa iti urbon a kalding ken daton a makan sana indaton iti altar ni Yahweh a nakaskasdaaw dagiti aramidna.
20 Idi agpangpangato ti apuy manipud iti altar, nakita ni Manoa ken ti asawana ti anghel ni Yahweh. Adda iti apuy nga agpangpangato nga agturong iti tangatang. Nabigbig ni Manoa nga anghel ni Yahweh ti lalaki ket nagpaklebda iti daga. Saandan a nakita ti anghel.
21
22 Kinuna ni Manoa iti asawana, “Mataytan, ta nakitata ti Dios!”
23 Ngem simmungbat ti asawana, “No agpayso a kayatnata a patayen ti Apo, dina koma inawat dagiti datonta; dina koma impakita amin dagitoy wenno imbaga kadata dagitoy.”
24 Impasngay ti babai ti maysa a lalaki ket pinanagananna iti Samson. Dimmakkel ti ubing ket binendisionan ni Yahweh.
25 Rinugian ti Espiritu ni Yahweh a pinapigsa ni Samson idi adda iti Kampo ti Dan iti nagbaetan ti Zora ken Estaol.
1 Iti maysa nga aldaw, simmalog ni Samson idiay Timna a nakakitaanna iti maysa a Filistia.
2 Nagawid ket kinunana kadagiti nagannak kenkuana, “Adda nasirpatko a Filistia idiay Timna a magustoak unay. Kayatko nga asawaen, isu nga inkay koma kasao.”
3 Ngem kinuna dagiti nagannak kenkuana, “Apay a mangasawaka iti puli dagiti saan a kugit a Filisteo? Awan aya ti mapilim kadagiti kabagiantayo wenno maysa kadagiti kadaraantayo?” Ngem kinuna ni Samson ken ni amana, “Isu ti kayatko nga alaenyo nga asawaek.”
4 Saan nga ammo dagiti nagannak kenkuana a ni Yahweh ti mangiturturong ken ni Samson iti daytoy nga aramidna. Agbirbirok ngamin ni Yahweh iti gundawayna a makigubat kadagiti Filisteo. Iti dayta a panawen, dagiti Filisteo ti mangituray iti Israel.
5 Iti kasta, napan ni Samson idiay Timna a kinakuyogna dagiti nagannak kenkuana. Idi magmagnada kadagiti kaubasan sadiay, nangngegna ti agngerngernger a bumaro a leon.
6 Pagammoan, bimmaba ti Espiritu ni Yahweh ken ni Samson. Pimmigsa ni Samson, ket babaen kadagiti imana, rinangrangkayna ti leon a kas iti panangrangkayna iti maysa nga urbon a kalding. Ngem dina imbaga kadagiti nagannak kenkuana ti inaramidna.
7 Napanna ngarud kinasarita ti babai, ket nagustoanna.
8 Kalpasan ti sumagmamano nga aldaw, nagsubli ni Samson a mangasawa kenkuana. Idi magmagna, simmiasi iti dalan tapno mapanna kitaen ti leon a pinatayna. Nasdaaw a nakakita iti adu nga uyokan ken diro iti uneg ti bangkay.
9 Inakuyna ti diro kadagiti imana ket nangan iti daytoy bayat ti pannagnana. Nagtarus iti ayan dagiti nagannak kenkuana ket inikkanna ida. Nanganda ngem dina imbaga nga innalana ti diro iti bangkay ti leon.
10 Napan ni amana iti balay ti babai ket nagpadaya ni Samson sadiay. Daytoy ti ugali dagiti babbaro idi.
11 Idi makita dagiti Filisteo ni Samson, nangipanda iti 30 a lallaki a mangadkadua kenkuana.
12 Kinuna ni Samson kadakuada, “Burburtiaankayo. No mapugtoanyo ti kaipapananna sakbay a malpas ti padaya, ikkankayo iti 30 a kawes a linen ken 30 a pagan-anay a pagsukatan.
13 Ngem no diyo mapugtoan ti kaipapananna sakbay a malpas ti boda, dakayo ti mangted iti 30 a kawes a linen ken 30 a pagan-anay a pagsukatan.” “Ala ngarud,” insungbatda, “ibagamon ta denggenmi.”
14 Kinunana, “Iti mangmangan, rimmuar ti makan; iti napigsa, rimmuar ti nasam-it.” Kalpasan ti tallo nga aldaw, dida pay la napugtoan ti kayat a sawen ti burburtia.
15 Iti maikapat nga aldaw, kinunada iti asawa ni Samson, “Sikapam ni asawam tapno ibagana kenka ti kaipapanan ti burburtiana. No madika, puorandaka ken ti balay ni amam. Inawisdakami kadi tapno pagpanglawendakami?”
16 Iti kasta, napan kenkuana ti asawana. Agsangsangit a nagkuna, “Dinak gayam ay-ayaten! Kagurguranak! Nagburburtiaka kadagiti gagayyemko ket dimo pay imbagbaga kaniak ti kaipapananna!” Kinuna ni Samson kenkuana, “No diak pay imbaga kadagiti dadakkelko ti kaipapananna, apay ketdin nga ibagak kenka?”
17 Daytoy ti nagsangsangitan ti babai bayat ti boda. Ngem iti maikapito nga aldaw, imbaga ni Samson agsipud ta pinilit ni asawana nga ibagana. Ket imbaga ti asawana daytoy kadagiti kailianna.
18 Iti maikapito nga aldaw sakbay ti ipapan ni Samson iti kuarto, kinuna kenkuana dagiti lallaki ti siudad, “Ania pay ti nasamsam-it ngem ti diro? Ania pay ti napigpigsa ngem ti leon?” Simmungbat ni Samson: “No diyo pinagarado ti bakak, diyo koma naammoan ti burburtiak.”
19 Pagammoan, bimmaba ti Espiritu ni Yahweh ken ni Samson ket pimmigsa. Simmalog a napan idiay Askelon. Sadiay, 30 a lallaki ti pinapatayna; innalana dagiti pagan-anayda sana inted kadagiti nangipatarus iti burburtiana. Gapu iti pungtotna iti inaramid ni asawana, nagawid iti balay ni amana.
20 Naited ti asawa ni Samson iti maysa kadagiti lallaki a bayabayna iti panagkasarda.
1 Iti saan a nabayag, iti panagani iti trigo, napan sinarungkaran ni Samson ti asawana. Insangpetanna iti urbon a kalding. Imbagana iti ama ti babai, “Kayatko ti sumrek iti kuarto ti asawak.” Ngem saan nga impalubos ti katuganganna.
2 Kinunana, “Impagarupko idi a kaguram ti asawam, isu nga intedko iti gayyemmo. Uray ta napimpintas ti adina. Isu laengen ti asawaem.”
3 “Ita,” kinuna ni Samson, “saankon a basol no ania ti aramidek kadagiti Filisteo.”
4 Iti kasta, napan nagtiliw iti 300 a musang. Sinagduduana a rineppet dagiti ipusda sa nangikabil iti aluten iti nagrinneppet nga ipus.
5 Pinasgedanna dagiti aluten sana binulosan dagiti musang iti katrigoan dagiti Filisteo. Napuoran amin a naani a trigo agraman dagiti saan pay a naani iti talon. Nauram pay dagiti kaoliboan.
6 “Siasino ti nangaramid iti daytoy?” sinaludsod dagiti Filisteo. Naammoanda a ni Samson ti akin-aramid agsipud ta innala ti katuganganna a taga-Timna ti asawa ni Samson ket impaasawana iti gayyem met laeng ni Samson. Napan ngarud pinuoran dagiti Filisteo ti babai agraman ti balay ni amana.
7 “Kastoy gayam ti aramidyo!” kinuna ni Samson kadakuada. “Isapatak a diakto sumardeng agingga iti maibalesko daytoy kadakayo.”
8 Pinarigat ni Samson dagiti Filisteo ket adu ti pinatayna kadakuada. Kalpasanna, napan nagnaed iti rukib iti rangkis ti Etam.
9 Dimteng idiay Juda dagiti Filisteo ket nagkampoda sadiay; rinautda ti ili ti Lehi.
10 Sinaludsod dagiti taga-Juda, “Apay a rinautdakami?” “Umaymi baluden ni Samson ta ibalesmi ti inaramidna kadakami,” insungbatda.
11 Napan ti 3,000 a lallaki ti Juda iti rukib iti rangkis idiay Etam ket kinunada ken ni Samson, “Dimo aya ammo a dagiti Filisteo ti mangituray kadatayo? Kitaem ti inaramidmo kadakami?” “Inaramidko laeng kadakuada ti kas iti inaramidda kaniak,” insungbatna.
12 “Immaykami ditoy tapno reppetendaka sadakanto yawat kadagiti Filisteo,” kinunada kenkuana. “Ikariyo a saan a dakayo a mismo ti mangpatay kaniak,” kinuna ni Samson.
13 “Reppetendaka laeng ta yawatdaka kadagiti Filisteo,” kinunada. “Saandaka a patayen.” Rineppetda ni Samson iti dua a baro a tali ket inruarda iti rukib.
14 Idi sumangpet ni Samson idiay Lehi, sinabat dagiti Filisteo nga agtataray ken agririaw. Pagammoan, bimmaba kenkuana ti pannakabalin ti Espiritu ni Yahweh. Pimmigsa ni Samson; kasla napuoran a sinulid a pinugsapugsatna dagiti tali a nangreppet kadagiti ima ken takiagna.
15 Nakasarak iti pangal ti asno, a nabiit pay a natay ket pinidutna a pinangpapatay iti 1,000 a tattao.
16 Iti kasta, inkanta ni Samson, “Iti pangal ti asno, pinatayko ti sangaribu a tattao; iti pangal ti asno, pinempenko ida.”
17 Kalpasanna, imbellengna ti pangal. Napanaganan dayta a lugar iti Ramat Lehi.
18 Napalalo ti waw ni Samson. Immawag ken ni Yahweh ket kinunana, “Intedmo kaniak ti dakkel a balligi. Matayak kadi iti napalalo a waw ket kemmegendak dagitoy pagano a Filisteo?”
19 Pinagrengngat ti Dios ti lungog ti daga idiay Lehi ket pimsuak ti danum. Imminum ni Samson ket simmaranta ti riknana. Daytoy ti gapuna a napanaganan ti ubbog iti Enhacorre. Adda pay la ita idiay Lehi.
20 Duapulo a tawen nga impanguloan ni Samson ti Israel bayat ti panagturay dagiti Filisteo iti daga.
1 Iti maysa nga aldaw, napan ni Samson idiay Gaza, maysa a siudad dagiti Filisteo. Adda naam-ammona a balangkantis a babai ket kinaiddana.
2 Idi maammoan dagiti taga-Gaza nga adda ni Samson iti siudad, linakubda ti ayanna. Nagpatpatnag a nagurayda kenkuana iti ruangan ti siudad. Iti dayta a rabii, naulimekda ta kinunada iti nakemda, “Urayentayo nga aglawag satayto papatayen.”
3 Ngem naturog laeng ni Samson agingga iti tengnga ti rabii. Idi makariing, iniggamanna ti ruangan ti siudad sana pinarut agraman ridaw, poste, balunet ken amin-amin. Binaklayna ket insang-atna iti rabaw ti turod a tumannawag iti Hebron.
4 Kalpasan daytoy a pasamak, nagayat ni Samson iti maysa a babai nga agnagan Delila nga agnaed iti Tanap ti Sorec.
5 Napan dagiti lima a pangulo dagiti Filisteo ken ni Delila ket kinunada, “Sikapam ni Samson tapno ibagana kenka no apay a napigsa, ken no kasano a maparmek ken mareppetmi ket iti kasta, awan ti maaramidna. Tunggal maysa kadakami, ikkandakanto iti 1,100 a bagi ti pirak.”
6 Iti kasta, kinuna ni Delila ken ni Samson, “Pangngaasim ta ibagam kaniak no apay a nakapigpigsaka. No adda mangreppet kenka tapno awan ti maaramidmo, kasano ti pamay-anna?”
7 “No reppetendak iti pito a di pay nagango a lubid ti bai ti pana, kumapuyak a kas iti kadawyan a tao,” insungbat ni Samson.
8 Nangyeg ngarud dagiti ari dagiti Filisteo iti pito a lubid ti bai a di pay nagango ket intedda ken ni Delila a pinangreppetna ken ni Samson.
9 Adda lallaki a pinaglemmeng ni Delila iti sabali a kuarto, isu nga impukkawna, “Samson, umayen dagiti Filisteo!” Ngem pinugsat ni Samson ti lubid a kasla nangpugsat iti panait. Iti kasta, dida pay la naammoan ti palimed ti pigsana.
10 Kinuna ni Delila ken ni Samson, “Apay a nagang-angawan ken inulbodnak? Pangngaasim ta ibagam no kasano ti pannakabalin ti siasinoman a mangreppet kenka.”
11 Kinuna ni Samson, “No reppetendak iti baro a tali a di pay naar-aramat, kumapuyak a kas iti kadawyan a tao.”
12 Nangala ngarud ni Delila kadagiti baro a tali ket rineppetna ni Samson sana impukkaw, “Samson, umayen dagiti Filisteo!” Ngem kasla panait a pinugsapugsat ni Samson dagiti tali.
13 Kinuna manen ni Delila, “Pagang-angawan ken ul-ulbodennak pay laeng. Ibagam man no kasano ti pannakabalin ti siasinoman a mangreppet kenka?” Kinuna ni Samson, “No sallapidem iti pito a punggos ti buokko ket pairutam babaen iti pasok, kumapuyak a kas iti kadawyan a tao.”
14 Ngarud, pinaturog ni Delila ni Samson sa inabelna dagiti pito a punggos a buokna. Pinairutanna babaen iti pasok sana impukkaw, “Samson, umayen dagiti Filisteo!” Ngem nakariing ni Samson ket ginuyodna ti buokna iti pasok.
15 Kinuna manen ni Delila ken ni Samson, “Kasano a kunam nga ay-ayatennak ket di met pudno ti ibagbagam? Namitlon a nagang-angawannak. Dimo met la ipudnon no apay a napigsaka.”
16 Inaldaw a kastoy ti salsaludsoden ni Delila agingga a nauma ni Samson iti panangrengrengna kenkuana,
17 isut' gapuna nga iti kamaudiananna, imbagana ti pudno. Kinunana, “Saanak a pulos a napukisan. Naidatonak iti Dios a kas Nazireo manipud pannakayanakko. No mapukisanak, mapukaw ti pigsak ket agbalinak a kas iti kadawyan a tao.”
18 Idi kapnekanen ni Delila nga imbagana ti pudno, nangibaon iti mapan kadagiti ari a Filisteo ket pinaibagana, “Agsublikayo pay iti maminsan ta imbagan ni Samson ti pudno.” Dimteng dagiti ari a nangitugot iti kuarta nga ibayadda ken ni Delila.
19 Pinaturog ni Delila ni Samson iti saklotna. Kalpasanna, nangayab iti lalaki a mangkartib iti pito a punggos a buok ni Samson. Ket rinugianna a pinarigat ta napukawen ni Samson ti pigsana.
20 Impukkaw ni Delila, “Samson! Adtoyen dagiti Filisteo!” Nakariing ni Samson ket kinunana iti nakemna, “Makalapsutak ket mawayawayaanak a kas iti kallabes.” Dina ammo a pinanawanen ti Apo.
21 Tiniliw dagiti Filisteo, sinuatda dagiti matana, sada impan idiay Gaza. Kinawaranda iti bronse, impanda iti pagbaludan, ket nagbalin a para giling.
22 Ngem sadiay, in-inut a nagtubo manen ti buokna.
23 Naguummong dagiti ari a Filisteo tapno agrambakda ken mangidatagda iti daton ken ni Dagon a diosda. Daytoy ti kantada, “Impalubos ti diostayo a maparmek ni Samson a kabusortayo.”
24 Kasta unay ti panagraragsakda, isu a kinunada, “Ayabanyo man ni Samson ta rayray-awennatayo!” Idi nairuarda ni Samson iti pagbaludan, pinilitda a rayray-awenna ida sada pinagtakder iti baet ti dua nga adigi. Idi makita dagiti tattao ni Samson, nagkantada iti pagdaydayawda iti diosda. Kinunada, “Pinagballiginatayo ti diostayo iti kabusor, isu a mangdadael iti dagatayo ken nangpatay iti adu.”
25
26 Kinuna ni Samson iti ubing a mangkibkibin kenkuana, “Kayatko ti agsadag; ipaarikapmo man dagiti poste a nakaisaadan ti pasdek.”
27 Napno ti pasdek iti adu a tattao. Adda met sadiay dagiti lima nga ari dagiti Filisteo. Agarup 3,000 dagiti lallaki ken babbai iti tuktok ti pasdek a mangbuybuya iti panangrabrabakda ken ni Samson.
28 Nagkararag ni Samson: “Apo Dios, laglagipennak kadi. O Dios, ikkannak pay maminsan iti pigsak tapno mabalesko dagiti Filisteo gapu iti panangikkatda kadagiti matak.”
29 Tinengngel ni Samson dagiti dua a poste a nagsaadan ti pasdek. Nagsinsinan dagiti dua nga imana dagiti adigi, impanna ti amin a pigsana,
30 sana impukkaw, “Dakayo a Filisteo, agkukuyogtayo amin a matay!” Induronna dagiti poste iti amin a pigsana. Narba ti pasdek ket natupakan dagiti lima a pangulo ken amin nga adda sadiay. Ad-adu ti napatayna iti daytoy a gundaway ngem dagiti pinatpatayna iti napalabas.
31 Dimteng dagiti kakabsat ken familia ni Samson. Inyawidda ti bangkayna, ket intabonda iti tanem ni Manoa nga amana, iti nagbaetan ti Zora ken Estaol. Duapulo a tawen nga impanguloan ni Samson ti Israel.
1 Adda idi lalaki nga agnagan Mica nga agnaed iti katurturodan ti Efraim.
2 Iti naminsan, kinunana ken ni inana, “Idi natakawanka iti 1,100 a bagi ti pirak, nangngegko nga inlunodmo ti nangtakaw. Siak ti nangala iti pirak ket adtoy nga isublik kadakayo.” “Anakko,” kinuna ti inana, “bendisionannaka koma ti Apo.”
3 Idi maited kenkuana dagiti bagi ti pirak, kinuna ti ina, “Tapno maikkat ti lunod kenka, anakko, idatonko daytoy a pirak iti Apo. Agserbinto iti pannakaaramid iti imahen makalupkopan iti pirak. Isublik met la ngarud kenka.”
4 Idi maisubli ti kuarta, nangala ti inana iti 200 a bagi ti pirak, ket intedna iti agpampanday. Nangaramid ti agpampanday iti imahen. Kinalupkopanna iti pirak sana inkabil iti balay ni Mica.
5 Adda kabukbukodan ni Mica a lugar a pagdaydayawanna. Nagaramid kadagiti ladawan dagiti didiosen ken maysa nga efod ket dinutokanna ti maysa kadagiti annakna a kas padina.
6 Kadagidi a panawen, awan pay ari iti Israel, isu a nawaya ti tunggal maysa nga agaramid iti kaykayatna.
7 Iti dayta met la a tiempo, adda agtutubo a lalaki a Levita nga agnaed iti Betlehem idiay Juda.
8 Pimmanaw iti Betlehem tapno agsapul iti pagyananna iti sabali a lugar. Bayat ti panagdaliasatna, nakadanon iti balay ni Mica iti katurturodan ti Efraim.
9 “Taga-anoka?” sinaludsod ni Mica. “Maysaak a Levita a taga-Betlehem idiay Juda,” insungbatna. “Agsapsapulak iti mabalinko a pagnaedan.”
10 Kinuna ni Mica kenkuana, “Agnaedka laengen ditoy, ta sikanto ti mammagbaga kaniak ken padik. Ikkankanto iti sangapulo a bagi ti pirak iti tunggal tawen, agraman arruaten ken taraon.”
11 Inawat ti agtutubo ti awis ket imbilang ni Mica a maysa kadagiti annakna.
12 Dinutokan ni Mica a padina ket nagnaed iti balayna.
13 Kinuna ni Mica, “Ita, awan duaduak a parang-ayennakto ti Apo ta adda padik a Levita.”
1 Awan ti ari ti Israel kadagidi a panawen. Agsapsapul idi ti tribu ti Dan iti sakup a tagikuaen ken pagnaedanda ta awan pay naited kadakuada a daga a kas kadagiti dadduma a tribu ti Israel.
2 Iti kasta, pimmili dagiti kaputotan ti Dan iti lima a natured a lallaki manipud iti amin a familia ti tribu ket naibaonda a mangsukimat ken mangsiim iti daga. Manipud kadagiti ili ti Zora ken Estaol, napanda kadagiti katurturodan ti Efraim ket nagdagusda iti balay ni Mica.
3 Idi addada sadiay, nailasinda ti bengngat ti agtutubo a Levita ket sinaludsodda kenkuana, “Apay nga addaka ditoy? Ania ti ar-aramidem ditoy?”
4 “Agtartrabahoak ken ni Mica a kas padina,” insungbat ti Levita.
5 Kinunada kenkuana, “Pangngaasim ta saludsodem iti Dios no agbanagto a naimbag ti biahemi.”
6 “Dikay agdanag,” insungbat ti padi. “Aywanannakayto ti Apo iti panagdaliasatyo.”
7 Iti kasta, pimmanaw dagiti lima a lallaki ket napanda iti ili ti Lais. Nakitada a natalged ti panagbiag dagiti tattao a kas kadagiti Sidonio. Natalna ken naulimekda ket awan ti agririri kadakuada. Adda amin a masapulda. Adayoda iti ili ti Sidon ket awan ti pannakilangenda kadagiti sabali a tattao.
8 Idi agsubli dagiti lima idiay Zora ken Estaol, sinaludsod dagiti kailianda no ania ti nasarakanda.
9 Kinunada, “Nakitami ti daga ket nasayaat. Umaykayo, ta intay rauten ida. Dikay agyan ditoy nga awan ti ar-aramidenna; darasenyo, intayo tagikuaen ti daga.
10 Makitayonto a naulimek ken natalna dagiti tattao. Nalawa ti daga ket adda amin a masapul ti tao. Inyawat ti Dios kadakayo dayta a lugar.”
11 Ngarud, nagrubbuat ti 600 a mannakigubat iti tribu ti Dan a naggapu idiay Zora ken Estaol.
12 Napanda nagkampo iti laud ti Kiriat Jearim idiay Juda. Isut' gapuna a napanaganan dayta a lugar iti Mahane-Dan agingga ita.
13 Manipud sadiay, simmang-atda iti katurturodan ti Efraim, ket dimtengda iti balay ni Mica.
14 Kinuna kadakuada dagiti lima a lallaki a napan nagsiim idi iti lawlaw ti Lais, “Ammoyo kadi nga adda iti maysa kadagiti balbalay ti efod ken terafim ken ti nasukog a ladawan a nakalupkopan iti pirak? Adda pay dadduma a ladawan a nasukog. Ania ti aramidentayo?”
15 Iti kasta, napanda iti balay ni Mica a pagnaedan ti agtutubo a Levita. Sinaludsodda no kasano ti kasasaad daytoy.
16 Kabayatanna, adda iti ruangan dagiti 600 a mannakigubat agraman ti Levita. Nagtartarus iti balay dagiti lima nga espia ket innalada ti nasukog a ladawan, efod, terafim ken dagiti dadduma pay a ladawan a nasukog.
17
18 Idi alaen dagiti lallaki dagiti nasagradoan a banag, kinuna ti padi, “Ania ti ar-aramidenyo?”
19 Insungbatda, “Dika agtagtagari. Dika agsasao. Surotennakami ketdi ta sikanto ti padimi ken mammagbaga kadakami. Dimo kayat aya a sika ti padi ti maysa a tribu ti Israel a saan ket a ti familia ti maymaysa a tao?”
20 Naragsakan ti padi iti daytoy, isu nga innalana dagiti nasukog a ladawan ket simmurot kadakuada.
21 Nagrubbuatda agraman dagiti baka ken al-alikamenda; immuna a nagna dagiti ubbing.
22 Dida pay unay nakaadayo idi inummong ni Mica dagiti kaarrubana tapno makigubatda. Nakamakamda dagiti Danita
23 ket pinukkawanda ida. Timmalliaw dagiti Danita ket sinaludsodda ken ni Mica, “Apay, ania ti napasamak? Apay nga adda dagitoy a tattao?”
24 Kinunana kadakuada, “Apay a saludsodenyo pay laeng idinto ta innalayo ti padik ken dagiti didiosen nga inaramidko? Ania pay ti natda kaniak?”
25 Imbaga kenkuana dagiti Danita, “Naim-imbag laengen nga agulimekka amangan no makapungtot dagitoy a lallaki ket darupendaka. Awan duadua a matayka agraman ti familiam.”
26 Nabigbig ni Mica a dina kabaelan ida isut' gapuna a nagawid. Intuloy met dagiti Danita ti panagdaliasatda.
27 Kalpasan ti panangala dagiti Danita iti padi ken dagiti nasukog a ladawan a kukua ni Mica, napanda rinaut ti Lais. Natalna dagiti umili ti Lais nga adda iti isu met laeng a tanap ti Betrehob. Pinatayda amin a tattao ket pinuoranda ti siudad. Awan ti mangsalaknib kadakuada ta adayoda iti Sidon ken awan pannakainaigda kadagiti sabali a nasion. Binaliwan dagiti Danita a binangon ti siudad ket nagnaedda sadiay.
28
29 Binaliwanda ti nagan ti siudad ket pinanagananda iti Dan a nagan ti kapuonanda ken maysa kadagiti annak ni Israel.
30 Impasdek dagiti Danita ti pagdaydayawan a nangikabilanda iti imahen. Ni Jonatan nga anak ni Gersom ken apoko ni Moises ti nagserbi a padida. Dagiti met kaputotan ni Jonatan ti nagserbi a padi agingga a naitalaw dagiti tattao.
31 Nagtalinaed sadiay ti nasukog a ladawan nga inaramid ni Mica kabayatan ti kaadda ti Templo ti Dios idiay Silo.
1 Kadagidi nga aldaw nga awan ari ti Israel, adda maysa a Levita nga agnanaed iti katurturodan ti Efraim. Nangala iti kabbalayna a babai a taga-Betlehem iti Juda.
2 Naminsan, gimmura ti babai ket nagsubli iti balay ni amana idiay Betlehem. Uppat a bulan a nagyan sadiay.
3 Napanunot ti Levita a suroten ti kabbalayna tapno ay-aywenna nga agsubli kenkuana. Inrubbuatna ti dua nga asnona ket napan a kaduana ti maysa a tagabu. Idi sumangpet idiay Betlehem, pinadanon ti babai iti balay, ket siraragsak ti katuganganna a nangpasangbay kenkuana.
4 Agawidda koman ngem inggawid ti katuganganna, isu a nagyanda pay sadiay iti tallo nga aldaw. Nangan dagiti agassawa ken naturogda sadiay.
5 Iti kabigatan ti maikapat nga aldaw, nasapada a bimmangon ket nagrubbuatda nga agawid. Ngem kinuna ti ama ti babai iti Levita, “Mangankayo pay tapno adda pamigsayo iti dalan. Inkayto inton madamdama.”
6 Iti kasta, nagtugaw dagiti dua a lallaki a nangan ken imminum. Kalpasanna, imbaga kenkuana ti katuganganna, “Pangngaasim ta ummiankayo pay ket agragragsaktayo.”
7 Nagrubbuat ti Levita ngem inuyotan ti katuganganna ket immian manen.
8 Iti maikalima nga aldaw, nasapada a bimmangon ngem kinuna manen ti ama ti babai, “Pangngaasiyo ta mangankay pay. Inkayto la no malemen.” Nagkalanglang manen dagiti dua a lallaki.
9 Idi agrubbuat manen ti Levita, ti babai ken ti tagabuna, kinuna ti ama ti babai, “Mumalemen! Ummiankayo pay ita a rabii, ket aglang-aykayo. Sapaenyonto laengen ti agawid inton bigat.”
10 Ngem saandan a kayat ti ummian, isu a nagrubbuatda ket napandan agraman ti tagabuda ken dagiti dua nga asnoda. Rumabiin idi makadanonda iti asideg ti Jebus (isu ti Jerusalem) ket kinuna ti tagabuna, “Apay a ditay pay la ummian ditoy siudad dagiti Jebuseo?”
11
12 Ngem kinuna ti apona, “Saantayo a mabalin ti agdagus iti siudad a saan nga Israelita dagiti agnaed. Agtuloytayo laengen ta intay ummian idiay Gabaa wenno idiay Rama.”
13
14 Iti kasta, linabsanda ti Jebus ket intuloyda ti nagna. Sumipngeten idi makadanonda idiay Gabaa a masakupan ti tribu ti Benjamin.
15 Simmiasida iti dalan tapno umianda sadiay. Simrekda iti ili ket napanda nagtugaw iti plasa. Ngem awan ti siasinoman a nangawis kadakuada nga umian iti balayna.
16 Idi addada sadiay, adda lakay a limmabas. Kagapgapuna iti talon a nagtrabahoanna a nagmalem. Nagnaed idi ti lakay iti katurturodan ti Efraim ngem agnanaeden iti Gabaa. Kameng ti tribu ti Benjamin dagiti tattao sadiay.
17 Nadlawna a biahero dagiti adda iti plasa ket sinaludsodna, “Sadino ti naggapuanyo? Sadino ti papananyo?”
18 “Naggapukam idiay Betlehem ti Juda,” insungbat ti Levita. “Agsublikamin iti katurturodan ti Efraim a pagnaedak. Ngem awan mangpadagus kadakam ita a rabii,
19 uray no adda ruot ken garami para kadagiti asnomi, agraman tinapay ken arak a para kaniak ken iti kabbalayko ken iti tagabuk. Adda amin a masapulmi.”
20 Kinuna ti lakay, “Umaykay agdagus idiay balay. Siak ti makaammo kadakayo. Dikay maturog ditoy plasa.”
21 Innalana ngarud ida iti balayna ket pinakanna ti asnoda. Binuggoan dagiti sangaili ti sakada sada nangan.
22 Madamada nga agraragsak idi pagammoan la ta dimteng dagiti derrep a lallaki iti ili. Linawlawda ti balay ket nagtugtogda iti ruangan. Kinunada iti lakay, “Iruarmo ti lalaki a nagdagus ditoy balaymo ta kayatmi a kaiddaen.”
23 Ngem rimmuar ti lakay ket kinunana, “Saan, kakabsatko! Pangngaasiyo ta dikay agaramid iti kasta a kinadakes ken kinaderrep. Sangailik daytoy a lalaki.
24 No kayatyo, adtoy ti kabbalayna ken ti balasang nga anakko. Paruarek ida ket aramidenyo kadakuada ti kaykayatyo. Ngem diyo koma aramiden ti kasta a nakababain a banag iti daytoy a tao.”
25 Ngem saan nga inkaskaso dagiti lallaki ti sao ti lakay. Pinaruar ngarud ti Levita ti asawana ket intedna kadakuada. Nagpatnag a rinamesda ti babai.
26 Idi pumarbangon, nagsubli ti babai iti balay ti lakay a yan ti Levita. Napasag iti sango ti ruangan ket sadiayna agingga iti aglawag.
27 Bimmangon ti Levita ket idi luktanna ti ruangan tapno ituloyna ti agbiahe, nakitana ti kabbalayna a napasag sadiay a kasla gumawgaw-at iti ruangan.
28 Kinunana, “Bumangonkan ta intayon.” Ngem saan a simmungbat, isu nga insakayna ti bangkay iti asno ket intuloyna ti panagdaliasatna.
29 Idi sumangpet iti balayna, nangala iti buneng, sana innala ti bangkay ket rinangrangkayna iti nagkasangapulo ket dua sana pinaiwaras iti amin a lugar iti Israel.
30 Kinuna ti amin a nakakita iti daytoy, “Awan pay nadamagmi a kastoy nga aramid manipud ipapanaw ti Israel iti Egipto. Ania aya ti nasayaat nga aramidentayo?”
1 Impangag ti amin nga Israelita ti ayab a makigubat ket naguummongda iti imatang ni Yahweh idiay Mizpa. Naggapuda idiay Dan iti amianan agingga iti Beerseba iti abagatan ken idiay Galaad iti daya.
2 Adda dagiti pangulo ti amin a tribu ti Israel iti daytoy a panaguummong dagiti tattao ti Dios. Adda 400,000 a mannakigubat.
3 Kabayatanna, naammoan dagiti tattao ti Benjamin a napan dagiti dadduma nga Israelita idiay Mizpa. Kinuna dagiti Israelita iti Levita a kabbalay ti babai a napapatay, “Kasano a naaramid daytoy a kinadakes?”
4 Insungbat ti Levita, “Dimmagaskami a dua iti kamalalak idiay Gabaa iti Benjamin tapno ummiankami sadiay.
5 Iti rabii, immay dagiti lallaki a taga-sadiay ket linawlawda ti balay a yanko. Kayatdak a patayen; rinamesda ketdi ti kabbalayko ket natay.
6 Innalak ti bangkayna, rinangrangkayko ket pinaikkak ti tunggal maysa kadagiti 12 a tribu ti Israel agsipud ta dakes ken dinederrep ti inaramidda kadatayo.
7 Israelitatayo amin ditoy. Ania ti nasayaat nga aramidentayo?”
8 Sangsangkamaysa a timmakder dagiti amin a tattao ket kinunada, “Awan agaw-awid kadatayo, agnaed man iti tolda wenno balay.
9 Daytoy ti aramidentayo: Agbibinnunottayo tapno ammoentayo no siasino dagiti mapan mangraut iti Gabaa.
10 Maysa nga apagkapullo kadagiti tattao ti Israel ti matudingan a mapan agala iti abasto ti buyot a mapan idiay Gabaa tapno dusaenda ida iti dinederrep nga inaramidda iti Israel.”
11 Iti kasta, nagtitipon amin a lallaki ti Israel a maymaysa ti panggepda: ti panangrautda iti siudad.
12 Nangibaon dagiti tribu ti Israel kadagiti mangipakaammo iti amin a masakupan ti tribu ti Benjamin. Kinunada, “Apay nga inaramidyo daytoy a kinadakes?
13 Yawatyo dagiti nakarimrimon a lallaki ti Gabaa ta patayenmi ida tapno mapukaw daytoy a kinadakes iti Israel.” Ngem saan nga inkaskaso dagiti Benjaminita dagiti naibaon.
14 Naguurnong ketdi idiay Gabaa dagiti amin a lallaki a naggapu iti amin a siudad ti Benjamin ket napanda ginubat dagiti dadduma nga Israelita.
15 Iti dayta nga aldaw, naayaban ti 26,000 a mannakigubat kadagiti siudadda. Adda pay napili a 700 a lallaki a taga-Gabaa.
16 Pasigda a kattigid ket nalaingda nga agpallatibong; saanda nga agmintis iti aniaman a puntaanda, uray buok.
17 Malaksid dagiti Benjaminita, adda met 400,000 a nasanay a mannakigubat ti Israel.
18 Napan dagiti Israelita iti pagdaydayawan idiay Betel ket nakiumanda iti Dios. “Ania a tribu ti umuna a manggubat kadagiti Benjaminita?” sinaludsodda. “Ti tribu ti Juda,” insungbat ni Yahweh.
19 Ngarud, iti agsapa ti sumuno a bigat, napan nagkampo dagiti Israelita iti asideg ti Gabaa.
20 Pinagpuestoda dagiti mannakigubat iti sango ti siudad tapno rautenda ti tribu ti Benjamin.
21 Manipud iti siudad, rimmuar ti armada ti Benjamin, ket sakbay ti ilelennek ti init, pinatayda ti 22,000 a mannakigubat ti Israel.
22 Nagkamang dagiti Israelita iti pagdaydayawan idiay Betel ket nagmalmalemda a nagdungdung-aw iti imatang ni Yahweh. “Rumbeng kadi nga inkam man gubatenen dagiti kakabsatmi a Benjaminita?” sinaludsodda. “Wen,” kinuna ni Yahweh. Iti kasta, napatured ti armada ti Israel ket iti sumaruno nga aldaw, napanda nagpuesto iti isu met laeng a lugar a nagyananda tapno gubatenda dagiti Benjaminita.
23
24
25 Nagrarangetda manen iti ruar ti Gabaa ket iti daytoy a gundaway, napapatay ti 18,000 a mannakigubat ti Israel.
26 Nagsubli dagiti amin nga Israelita idiay Betel ket nagdung-awda. Nagtugawda iti imatang ni Yahweh ket dida nangnangan agingga iti rabii. Nangidatagda iti daton a pakikappia ken daton a mapuoran.
27 Gapu ta adda sadiay ti Lakasa ti Tulag nga ay-aywanan ni Finees nga anak ni Eleazar ken apoko ni Aaron, sinaludsod dagiti tattao ken ni Yahweh: “Inkam kadi gubaten manen dagiti kakabsatmi a Benjaminita wenno saanen?” Kinuna ni Yahweh, “Inkay rumaut ta inton bigat, agballigikayto a mangparmek kadakuada.”
28
29 Nangibaon dagiti Israelita kadagiti mannakigubat nga aglemmeng iti likmut ti Gabaa.
30 Iti maikatlo nga aldaw, simmang-atda a manggubat kadagiti Benjaminita. Nagpuesto dagiti soldado iti sango ti Gabaa a kas met la idi.
31 Rimmuar a makigubat dagiti Benjaminita, ket nayadayoda iti siudad. Kas iti napalabas a pannakigubatda, nagpapatayda kadagiti tattao iti dalan nga agpa-Betel, agpa-Gabaa ken iti tay-ak. Pinatayda ti agtallopulo nga Israelita.
32 Impagarup dagiti Benjaminita a nagballigida manen a nangparmek iti Israel. Ngem plano dagiti Israelita ti agpakamat tapno mayadayoda dagiti Benjaminita iti siudad.
33 Isut' gapuna nga idi nagsanud ti kadakkelan a bunggoy ti armada ti Israel ket naguummongda idiay Baaltamar, rimmuar met dagiti mannakigubat a nanglikmut iti siudad kadagiti rukib a naglemmenganda iti laud ti Gabaa.
34 Agdagup iti 10,000 a napili a mannakigubat ti Israel ti dimmarup iti Gabaa. Napinget ti dangadang. Saan nga ammo dagiti Benjaminita a ngannganidan agkanibusanan.
35 Pinagballigi ni Yahweh dagiti Israelita; iti dayta nga aldaw, naparmek dagiti Benjaminita, ket 25,100 kadakuada ti napapatay.
36 Ket nabigbig dagiti Benjaminita a pinarmek dagiti Israelita idan. Nagsanud dagiti Israelita ta mangnamnamada kadagiti pinaglemmengda nga agsaneb iti ruar ti Gabaa. Inalistoan dagitoy ti rimmuar iti puestoda.
37 Dinagdagusda ti simrek iti Gabaa, nagwarasda ket pinatayda amin nga adda iti siudad.
38 Adda pagilasinan a nagnunumoan ti kadakkelan a bunggoy ti Israel ken dagiti aglemlemmeng a mannakigubat: no adda napuskol nga asuk nga agpangato manipud iti siudad,
39 agsubli dagiti Israelita nga adda iti paggugubatan. Tallopulo idin kadakuada ti napapatay, isu nga impagarup dagiti Benjaminita a naparmekda dagiti Israelita a kas iti damo.
40 Ket nagparang ti napuskol nga asuk nga agpangpangato manipud iti siudad. Idi tumalliaw dagiti Benjaminita, nasdaawda a nakakita a maur-uram metten ti entero a siudad.
41 Nagsubli dagiti Israelita ket nagbuteng dagiti Benjaminita ta ammoda nga agkanibusanandan.
42 Panggepda ti aglibas ket nagtatarayda a nagturong iti tay-ak ngem awan paglisianda. Dinarundon ida ti kadakkelan a bunggoy ti armada ti Israel ken dagiti naggapu iti siudad ket nagpapatayda.
43 Awan ti paglisian dagiti Benjaminita ket saan a nagsardeng dagiti Israelita a nangsunson ken nagpapatay kadakuada agingga iti dayaen ti Gabaa.
44 Sangapulo ket walo a ribu kadagiti kalalaingan a mannakigubat a Benjaminita ti napapatay.
45 Nagturong dagiti nakalasat idiay let-ang, ket nagkamangda iti lugar a maaw-awagan iti Bato ti Rimmon; 5,000 kadakuada ti napapatay iti daldalan. Intuloy dagiti Israelita a sinunson ida agingga iti Gidom ket 2,000 pay ti pinatayda kadakuada.
46 Agdagup iti 25,000 dagiti napasag a soldado a Benjaminita iti dayta nga aldaw—maingelda amin.
47 Ngem nakalibas ti 600 kadakuada. Napanda iti let-ang, ket nagkamangda iti lugar a maaw-awagan iti Bato ti Rimmon. Nagyanda sadiay iti uppat a bulan.
48 Sinublian dagiti Israelita ti nangpapatay kadagiti dadduma a Benjaminita—inkisapda amin a tao ken animal a nasarakanda. Pinuoranda amin nga il-ili iti dayta a deppaar.
1 Naguummong dagiti lallaki nga Israelita idiay Mizpa ket insapatada ken ni Yahweh: “Saanminto nga ipalubos nga adda Benjaminita a mangasawa iti siasinoman nga anakmi a babai.”
2 Kalpasanna, napan dagiti tattao idiay Betel ket nagyanda sadiay agingga iti rabii. Iti imatang ti Dios, silaladingitda a nangidung-aw;
3 “Apo a Dios ti Israel, apay a naaramid daytoy iti Israel? Apay a kasapulan a mapukaw ti tribu ti Benjamin?”
4 Iti sumuno a bigat, nasapa a bimmangon dagiti tattao ket nagaramidda iti altar sadiay. Nangidatagda iti daton a pakikappia ken daton a mapuoran.
5 Sinaludsodda, “Asino kadagiti tribu ti Israel ti saan a nakigimong idiay Mizpa iti imatang ti Apo?” (Ngamin, nagkarida idi a mapapatay ti siasinoman a saan a mapan sadiay tapno sumango ken ni Yahweh.)
6 Kasta unay ti ladingitda gapu iti napasamak kadagiti kakabsatda a Benjaminita. Kinunada, “Ita nga aldaw, napukaw ti Israel ti maysa kadagiti tribuna.
7 Ania ti aramidentayo tapno adda yasawatayo kadagiti lallaki a nabati agsipud ta insapatatayo iti Apo a ditay yasawa kadakuada dagiti annaktayo?”
8 Nagdamagda no ania kadagiti tribu ti Israel ti saan a dimmar-ay iti taripnong ni Yahweh idiay Mizpa. Natakuatanda nga awan ti siasinoman a taga-Jabes idiay Galaad a napan nakigimong sadiay.
9 Idi saggaysa a maawagan dagiti tattao, pudno nga awan naggapu idiay Jabes.
10 Iti kasta, nangibaon ti entero a gimong iti 12,000 a katuredan a tattaoda ket daytoy ti naibilin kadakuada, “Inkayo idiay Jabes ket patayenyo amin a taga-sadiay, agraman babbai ken ubbing.
11 Patayenyo amin a lallaki agraman dagiti babbai a saan a birhen.”
12 Napanda idiay Jabes ket nakasarakda iti 400 a babbalasang; impanda ida idiay kampo ti Silo idiay Canaan.
13 Pinaibaga ti entero a gimong kadagiti Benjaminita nga adda iti lugar a maaw-awagan iti Bato ti Rimmon a nagsardengen ti gubat.
14 Nagsubli dagiti Benjaminita. Inted dagiti Israelita kadakuada dagiti babbalasang a dida pinatay idiay Jabes. Ngem nagkurang ti bilang dagiti babbai.
15 Naasian dagiti tattao kadagiti Benjaminita ta nangaramid ni Yahweh iti giwang ti panagkaykaysa dagiti tribu ti Israel.
16 Iti kasta, kinuna dagiti pangulo ti entero a gimong, “Awanen babbai iti tribu ti Benjamin. Ania ti aramidentayo tapno adda yasawatayo kadagiti nabati a lallaki?
17 Masapul a saan a mapukaw iti Israel ti maysa kadagiti sangapulo ket dua a tribuna. Kasano ti pamay-antayo tapno mataginayon ti tribu ni Benjamin?
18 Ditay mabalin nga ipaasawa kadakuada dagiti annaktayo, gapu ta inlunodtayo ti siasinoman a mangipalubos iti anakna a balasang nga asawaen ti Benjaminita.”
19 Pagammoan, nalagipda a dandanin ti tinawen a fiesta ni Yahweh idiay Silo. (Adda ti Silo iti amianan ti Betel, abagatan ti Lebona ken dayaen ti kalsada iti nagbaetan ti Betel ken Sikem.)
20 Imbagada kadagiti Benjaminita, “Inkay aglemmeng iti kaubasan,
21 ket agsiputkayo. No lumabas dagiti babbalasang ti Silo a mapan agsala iti fiesta, rummuarkayo iti kaubasan ket mangtiliw ti tunggal maysa kadakayo iti asawaenna a yawidna iti sakup ti Benjamin.
22 No umayto agriri kadakami ti ama wenno kabsatda, kunaminto kadakuada a kasla dakayo ti agsasao: ‘Pangngaasiyo ta ipalubosyo nga asawaenmi ida, ta dimi met rinabsut ida iti paggugubatan. Uray ta diyo inted ida kadakami, saanyo ngarud a sinalungasing ti sapatayo.’”
23 Kasta ti inaramid dagiti Benjaminita: Pimmili ti tunggal maysa iti asawaenna kadagiti babbalasang nga agsalsala ket ginuyodna nga impanaw. Nagsublida iti sakupda, binangonda manen dagiti ilida ket nagnaedda sadiay.
24 Nagawid met dagiti dadduma nga Israelita. Napan ti tunggal maysa iti pagtaenganna, iti tribu, familia ken bukodna a daga.
25 Iti daydi a panawen, awan ari ti Israel ket inaramid ti tunggal maysa ti kinaykayatna.