1
Теқоалы шарўашылардың бири болған Амостың сөзлери. Яҳуда патшасы Уззия, Израил патшасы Еҳоаш улы Яробам ҳүкимдарлық қылған ўақытларда, жер силкиниўден еки жыл алдын, Амос Израил ҳаққында аянлар көрди.2
Амос былай деди:3
Жаратқан Ийе былай дейди:4
Соның ушын, Хазаелдиң үйине от жаўдыраман,
От жандырып жоқ етеди Бен-Ҳададтың қорған қалаларын.
5
Дамаск дәрўазаларының тәмбилерин сындыраман,
Аўен ойпатлығында тахтта отырғанды жоқ қыламан,
Бейт-Эденде патшалық ҳасасын услағанды өлтиремен,
Кир журтына сүргин болады арам халқы».
Булар Жаратқан Ийениң сөзлери.
6
Жаратқан Ийе былай дейди:7
Соның ушын, Газа дийўалларына от жаўдыраман,
От жандырып жоқ етеди оның қорған қалаларын.
8
Ашдод қаласында тахтта отырғанды жоқ қыламан,
Ашкелонда патшалық ҳасасын услағанды өлтиремен.
Экронға қарсы қолымды көтеремен,
Филистлердиң аман қалғанлары жоқ болады».
Булар Қудай Ийениң сөзлери.
9
Жаратқан Ийе былай дейди:10
Соның ушын, Тир қаласының дийўалларына от жаўдыраман,
От жандырып жоқ етеди оның қорған қалаларын».
11
Жаратқан Ийе былай дейди:12
Соның ушын, Теманға от жаўдыраман,
От жандырып, жоқ етеди Босраның қорғанларын».
13
Жаратқан Ийе былай дейди:14
Соның ушын, Рабба қаласының дийўалларына от қояман,
От жандырып, жоқ қылады оның қорған қалаларын,
Саўаш күниндеги қышқырықлар астында,
Даўыллы күнниң дүбелейи ишинде қалады.
15
Аммон патшасы хызметшилери менен бирге сүргин етиледи».
Булар Жаратқан Ийениң сөзлери.
1
Жаратқан Ийе былай дейди:2
Соның ушын, Моабқа от жаўдыраман,
От жандырып, жоқ етеди Керийот қорған қаласын.
Шаўқым, саўаш дабыллары ҳәм кәрнай сеслери астында,
Моаб халқы қырылып кетеди.
3
Оның ҳүкимдарын жоқ қыламан,
Ҳәмелдары менен бирге барлық хызметшилерин өлтиремен».
Булар Жаратқан Ийениң сөзлери.
4
Жаратқан Ийе былай дейди:5
Соның ушын, Яҳудаға от жаўдыраман,
От жандырып жоқ етеди Ерусалим қорған қаласын».
6
Жаратқан Ийе былай дейди:7
Олар жарлының басын топыраққа былғап, аяқ асты қылды,
Бийшараға жол бермей, шетке шығарып таслады,
Әкеси менен баласы бир қыз бенен жатып,
Мениң мухаддес атыма тил тийгизди.
8
Ҳәр бир қурбанлық орынның қасында,
Гиреўге алған кийимлерди жайып, үстинде жатады.
Жәрийма қылып төлеткен шарапты,
Өзлериниң Қудайының үйинде ишеди.
9
Өз халқым ушын Мен амор халқын жоқ қылдым.
Олар кедр ағашындай узын,
Емен ағашындай беккем болса да,
Шақаларындағы мийўелерин,
Жердеги тамырларын қурттым.
10
Сизлерди Мысыр жеринен Мен алып шықтым,
Амор халқының жерлерин ийелесин деп,
Шөлде қырық жыл жетеледим.
11
Улларыңыздан пайғамбарлар,
Жас жигитлериңизден Маған бағышланған нәзирлер тайынладым.
Солай емес пе, Израил халқы?»
Булар Жаратқан Ийениң сөзлери.
12
«Сизлер нәзирлерге шарап иштирдиңиз,
Пайғамбарларға „Пайғамбаршылық қылмаң!“
Деп буйрық бердиңиз.
13
Аўыр жүк тийелген арба жерди езгениндей етип,14
Сонда шаққанлар қашып қутыла алмайды,
Күшлилердиң күш-қуўаты қалмайды,
Жаўынгерлер өз жанын қутқара алмайды.
15
Садақшы өз орнында тура алмайды,
Тез жуўыратуғынлар қаша алмайды,
Атлы өз жанын қутқара алмайды.
16
Сол күни ең дәў жүрек жаўынгер де,
Өз қурал-жарақларын таслап қашады».
Булар Жаратқан Ийениң сөзлери.
1
Ҳәй, Израил халқы, Жаратқан Ийениң сөзлерине қулақ салың.2
«Жер жүзиндеги барлық халықлар арасынан,
Тек ғана сизлерди таңлап алдым,
Сонлықтан сизлерди ҳәмме жынаятларыңыз ушын жазалайман».
3
Өз ара келисип алмай турып, еки адам бирге жолға шыға ма?4
Олжасы болмаса, тоғайда арыслан ақыра ма?
Услаған ҳеш нәрсеси болмаса, жас арыслан ининен даўыс шығара ма?
5
Жердеги дузаққа жем қойылмаса,
Дузаққа қус түсе ме?
Дузаққа ҳеш нәрсе түспесе,
Дузақтың жиби тартыла ма?
6
Қалада қәўипли жағдай себепли кәрнай шалынса,
Халықты қорқыныш баспай ма?
Жаратқан Ийе жибермесе,
Қалаға апат келе ме?
7
Шынында, қулы пайғамбарларға Өз жобасын ашпай турып,
Қудай Ийе ҳеш нәрсе қылмайды.
8
Арыслан ақырғанда, ким қорқпайды?
Қудай Ийе сөйлегенде,
Ким пайғамбаршылық қылмайды?
9
Ашдод сарайларында жәриялаң, Мысыр сарайларында да былай деп жәриялаң:10
Жаратқан Ийе былай дейди:
«Олар әдалатлықты қалай ислеўди билмейди,
Қорған қалаларында зулымлық ҳәм зорлық жыйнайды».
11
Соның ушын, Қудай Ийе былай дейди:12
Жаратқан Ийе былай дейди:
«Бир шопан арысланның аўзынан қойдың еки туяғын,
Ямаса қулағының бир бөлегин алып қалғанындай,
Самарияда жасап атырған израиллылар да,
Төсегиниң бир шети ҳәм жуқа көрпеси менен ғана аман қалады.
13
Қулақ салың ҳәм Яқыптың урпақларын ескертиң!»
Қудай Ийе, Әлемниң Қудайы былай дейди:
14
«Жынаятлары себепли Мен Израилды жазалаған күни,
Бейт-Элдиң қурбанлық орынларын жоқ қыламан,
Кесилип жерге түседи қурбанлық орынның шақлары.
15
Қысқы ҳәм жазғы сарайларды бузып таслайман,
Пил сүйеги менен безелген сарайлар ўайран қылынады,
Көп үйлер жоқ болады».
Булар Жаратқан Ийениң сөзлери.
1
Ҳәй, Самария таўындағы семиз сыйырлардай болған ҳаяллар,2
Қудай Ийе Өз мухаддеслиги ҳақы ант ишип, былай дейди:
«Мине, сизлерди шанышқы менен илдирип,
Қалғанларыңызды балықтай қармақ пенен сүйреп кететуғын күнлер келеди.
3
Ҳәр бириңиз бузылған дийўал жарықларынан алып өтилип,
Ҳармонға ылақтырыласыз».
Булар Жаратқан Ийениң сөзлери.
4
«Бейт-Элге барып, гүна ислей бериң,5
Ашытқы салынған шөректи миннетдаршылық садақасы етип жандырың,
Ықтыярлы садақаларыңызды ҳәммеге жәрия қылың.
Себеби усындай қылыўды хош көресиз, ҳәй Израил халқы», — дейди Қудай Ийе.
6
«Соның ушын, барлық қалаларыңызға ашлық жибердим,7
«Жыйын-теримге үш ай қалғанда,8
Еки-үш қаланың халқы суў ишиў ушын,
Басқа бир қалаға сүйретилип барса да,
Олардың шөли қанбады.
Сонда да, сизлер Маған қайтып келмедиңиз», — дейди Жаратқан Ийе.
9
«Қайта-қайта егисликлериңизди қуўратып, оларға кеселлик жиберип жазаладым,10
«Мысырда ислегеним сыяқлы,11
«Қудайыңыз болған Мен Содом ҳәм Гомораны қыйратқанымдай,12
«Сонлықтан Израил, сени жазалайман,13
Өйткени таўларды қәлиплестирип, самалды жаратқан,1
Израил халқы, сизлер ҳаққында айтатуғын,2
«Қыз Израил жығылды,
Енди қайтып тура алмайды,
Ол жалғыз аўнап жатыр өз жеринде,
Оны турғызатуғын ҳеш ким жоқ».
3
Соның ушын, Қудай Ийе былай дейди:
«Қаладан Израил халқының мың жаўынгери шықса,
Жүз жаўынгери ғана аман қалады,
Қаладан жүз жаўынгери шықса,
Он жаўынгери ғана аман қалады».
4
Соның ушын, Жаратқан Ийе Израил халқына былай дейди:5
Бейт-Элге бармаңлар, Гилгалға аяқ баспаңлар,
Беер-Шебаға өтип кетпеңлер,
Себеби Гилгал халқы сөзсиз сүргин етиледи,
Бейт-Эл ҳеш нәрсе болмай қалады».
6
Жаратқан Ийеге қайтың, сонда жасайсыз,7
Ҳәй, әдалатты ашшы жуўсанға айландырғанлар,8
Үркер ҳәм Орион жулдыз топарларын жаратқанның,
Түпсиз қараңғылықты таң нурына айландырып,
Күндизди түндей қараңғы қылғанның,
Теңиз суўларын шақырып,
Жер жүзине қуйғанның аты Жаратқан Ийедур.
9
Ол күшлилерди жылдырымдай жығады,
Қорған қаланы жер менен жексен қылады.
10
Сизлер қала дәрўазасындағы жыйында әдалатлы қазылардан жеркенесиз,11
Кәмбағалды езесиз,
Оған аўыр салық салып, бийдайын тартып аласыз,
Тастан жонып үй салсаңыз да, онда жасай алмайсыз.
Гөззал жүзимзар отырғызсаңыз да, оның шарабын ишпейсиз.
12
Жынаятларыңыз сөзсиз көп,
Гүналарыңыз сансыз екенин билемен.
Ҳақ адамды жәбирлеп, пара аласыз,
Қала дәрўазасындағы ҳүким жыйналысы ўақтында,
Бийшараның ҳақын жейсиз!
13
Соның ушын, сондай заманда,
Ақыллы адам үнсизлик сақлайды,
Себеби бул жаман замандур.
14
Жаманлыққа емес, жақсылыққа умтылың,15
Жаманлықты жек көриң,
Жақсылықты сүйиң,
Қала дәрўазасындағы ҳүким жыйналысында әдалатты тиклең.
Мүмкин, Жаратқан Ийе, Әлемниң Қудайы,
Юсуптиң халқынан аман қалғанларына реҳим қылар.
16
Сонлықтан, Жаратқан Ийе,17
Барлық жүзимзарларда зар жылаў еситиледи,
Өйткени Мен араңыздан өтемен».
Булар Жаратқан Ийениң сөзлери.
18
Жаратқан Ийениң күнин аңсап күтип атырғанлар, ҳәсирет шегесиз!19
Сол күни бир адам арысланнан қашса,
Алдынан айыў шыққандай болар,
Оннан да қашып, үйине аман қайтса,
Қолы менен дийўалға сүйенип турғанда,
Оны жылан шағып алғандай болар.
20
Жаратқан Ийениң күни қараңғылық емес, жақтылық бола ма?
Ол қойыў қараңғылық, онда жақтылық жоқ.
21
Жаратқан Ийе былай дейди:22
Жандырылатуғын қурбанлық ҳәм ғәлле садақаларыңызды,
Маған усынсаңыз да, оларды қабыл етпеймен.
Семиртилген малларыңыздан татыўлық қурбанлықларын берсеңиз де,
Мен оларға нәзеримди де салмайман.
23
Узақластырың Меннен шаўқымлы қосықларыңызды,
Тыңламайман арфа менен шерткен сазларыңызды.
24
Оның орнына әдалат ағын суў сыяқлы,
Ҳақыйқатлық мәңги ағатуғын дәрьядай ағып турсын.
25
Ҳәй, Израил халқы, шөлде қырық жыл даўамында,26
Патша деп атаған Саккут мүсинин,
Жулдыз қудайы деп атаған Кайўан мүсинин,
Өзлериңиз ушын ислеп алған усы мүсинлерди алып жүресиз.
27
Және сизлерди Дамасктиң арғы жағына сүргин қыламан».
Булар Жаратқан Ийениң сөзлери,
Оның аты — Әлемниң Қудайы.
1
Ҳәсирет шегесизлер, Сионда бийғам жасап атырғанлар,2
Калне қаласына барың ҳәм көриң,
Ол жерден уллы Хаматқа өтиң,
Кейин филистлердиң Гат қаласына қарай түсиң.
Сизлердиң еки патшалығыңыздың олардикинен артықмашылығы бар ма?
Олардың жерлери сизлердикинен үлкен бе еди?
3
Апат күнин узақ санап,
Жаўызлықты жақынластырып атырғанлар,
4
Пил сүйегинен соғылған кәтте жатқанлар,
Төсеклеринде созылып жамбаслағанлар,
Сүриўлердиң ишинен қозыларды,
Жайлаўдағы семиз таналарды жегенлер!
5
Өзлериңизше Даўытқа уқсап қосықлар шығарып,
Арфа сазы астында қосықлар айтқанлар!
6
Үлкен кеселер менен шарап ишип,
Майдың ең жақсысын үстине сүрткенлер,
Юсуптиң халқының қулаўына немқурайды қарағанлар!
7
Сизлер биринши болып сүргинге әкетилесиз,
Жамбаслап өткизетуғын зыяпатларыңыз таўысылады.
8
Қудай Ийе Өз аты менен ант ишеди,9
Егер бир үйде он адам қалса,10
Марҳумның жақын ағайини жерлеў ушын өлини алыўға келгенде,
Үйдиң ишиндеги адамнан: «Қасыңда және биреў бар ма?» — деп сорайды,
Ол: «Ҳеш ким жоқ», — деп жуўап береди.
Кейин ағайини: «Тыныш, Жаратқан Ийениң атын тилге алмайық!» — дейди.
11
Мине, Жаратқан Ийе буйрық берип атыр,
Үлкен үйлер бузып тасланады,
Кишкене үйлер жер менен жексен болады.
12
Атлар жартас үстинде шаба ала ма?13
Ло-Дебар қаласын қолға киргиздик, деп қуўанғанлар:
«Қарнайым қаласын өз күшимиз бенен басып алдық», — дейсиз.
14
Бирақ Әлемниң Қудайы, Жаратқан Ийе былай дейди:
«Мине, соның ушын, ҳәй Израил халқы,
Сизлерге қарсы бир халықты жиберемен,
Олар Лебо-Хаматтан Араба ойпатлығына дейин сизлерди езеди».
1
Қудай Ийе маған мынаны көрсетти: патшаға тийисли өт шөп жыйнап алынғаннан соң, жаңадан шөплер шыға баслағанда, Жаратқан Ийе шегиртке үйирин пайда қылды.2 Шегирткелер елдеги барлық жасыл шөплерди жеп таўысқанда, мен:
— Қудай Ийе, өтинемен кешир!3
Жаратқан Ийе Өз ырайынан қайтты.
— Булай болмайды, — деди Ол.
4
Қудай Ийе және маған мынаны көрсетти: Қудай Ийе от жаўдырды, от терең суўларды жалмап таслады ҳәм жерди жандыра баслады.5 Сонда мен:
— Қудай Ийе, өтинемен, тоқтат!6
Жаратқан Ийе Өз ырайынан қайтты. — Булай болмайды, — деди.7
Басқа аянда маған мынаны көрсетти: Ийе бир өлшеў жибин услап, өрилген тик дийўалдың қасында турды.8
Жаратқан Ийе: — Не көрип турсаң, Амос? — деп сорады. Мен: — Бир өлшеў жибин, — дедим. Ийе былай деди: — Мине, халқым Израилдың ортасына да бир өлшеў жибин қояман. Енди артық оларды кеширмеймен.9
Ысақ әўладының сыйынатуғын орынлары жоқ болады,10
Бейт-Элдеги руўханий Амасия Израил патшасы Яробамға хабар жиберип, былай деди: «Амос Израил халқының арасында саған қарсы тил бириктирип атыр. Жер оның сөзлерин көтере алмайды.11 Себеби Амос былай деп атыр:
„Яробам қылыш пенен өлтириледи,12
Соннан кейин, Амасия Амосқа: — Ҳәй, ўәлий, бул жерден кетип, Яҳудаға қаш. Наныңды сол жерден таўып, сол жерде пайғамбаршылық ет.13 Енди артық Бейт-Элде пайғамбаршылық қылма. Өйткени бул жер патшаның мухаддес жери, патшалықтың ибадатханасы, — деди.
14
Амос оған былай деп жуўап берди: — Мен пайғамбар да емеспен, пайғамбардың шәкирти де емеспен. Мен мал бағып, жабайы әнжир ағашларын өсиремен.15 Сүриў бағып жүргенимде, Жаратқан Ийе мени шақырып: «Бар, халқым Израилға пайғамбаршылық қыл», — деди.
16 Енди Жаратқан Ийениң сөзлерине қулақ сал. Сен:
«Израилға қарсы пайғамбаршылық қылма,17
Соның ушын, Жаратқан Ийе былай дейди:
«Ҳаялың қалада жезөкше болады,
Ул ҳәм қызларың қылыш жүзинен өткизиледи.
Жериң өлшенип, басқаларға бөлистирип бериледи,
Ал өзиң ҳарам саналған бир журтта өлесең.
Израил халқы өз жеринен алысқа,
Сөзсиз сүргин етип әкетиледи».
1
Қудай Ийе маған мынаны көрсетти: мине, бир себет пискен мийўе тур.2 Ол меннен:
— Нени көрип турсаң, Амос? — деп сорады. — Бир себет пискен мийўени, — деп жуўап бердим. Соннан кейин, Жаратқан Ийе: — Халқым Израилдың ақыры келди. Енди оларды артық кеширмеймен.3 Сол күни ибадатханадағы қосықлар қайғылы жоқлаўға айланады. Ҳәмме жер өлилерге толады, үнсизлик сақлансын, — деди. Буны Қудай Ийе айтты.
4
Қулақ салың, жарлыны езиўшилер,5
Сизлер былай дейсиз:6
Жарлыларды гүмиске,
Кәмбағалларды бир жуп аяқ кийимге сатып аламыз,
Дәнниң орнына қаўық сатамыз».
7
Яқыптың менменлигине қарсы Жаратқан Ийе ант ишип, былай дейди:8
Соның ушын, жер титирейди,
Онда жасайтуғынлардың ҳәммеси қайғыға батады.
Пүткил жер жүзи Нил дәрьясындай тасып, көтериледи,
Мысырдағы Нил дәрьясы сыяқлы қайтадан төменлейди».
9
Қудай Ийе былай дейди:
«Сол күни, түсте қуяшты батыраман,
Күпә-күндиз жер жүзин қараңғылық пенен қаплайман.
10
Байрамларыңызды қайғыға,
Барлық қосықларыңызды жоқлаўға айландыраман.
Ҳәр бириңизге аза кийим кийдиремен,
Басыңыздағы шашларыңызды алдыртаман.
Сол күни жалғыз улдан айырылғандай жоқлаў айтылып,
Шынында, ақыры ашшы қайғылы күн болады».
11
Қудай Ийе былай дейди:12
Жаратқан Ийениң, Мениң сөзлеримди излеп,
Адамлар теңизден теңизге өтип,
Арқадан шығысқа барады.
Ол жақтан бул жаққа барып, сарсаң болады,
Бирақ оны таба алмайды.
13
Сол күни гөззал қызлар ҳәм жас жигитлер,
Шөллеп ҳалдан таяды.
14
Самарияның Ашима деген буты менен ант ишип:
„Ҳәй, Дан, сениң қудайыңның тирилиги ҳақы,
Беер-Шебаға алып баратуғын зыярат жолы ҳақы“, — дейтуғынлар,
Жерге қулап, қайтып тура алмайды».
1
Мен Ийени көрдим,2
Ҳәттеки, олар өлилер мәканына кирсе де,
Қолымды созып, шығарып аламан.
Көклерге шығып алса да,
Ол жерден тартып түсиремен.
3
Кармел таўының жоқарысына жасырынып алса да,
Олардың изине түсип, таўып аламан.
Меннен жасырыныў ушын теңиз түбине түссе де,
Теңиз жыланына буйырып, оларды шақтыраман.
4
Душпанлар оларды сүргин қылып алып кетсе де,
Қылышқа буйрық берип, ҳәммесин қырып таслатаман.
Жақсылық ушын емес, ал жаманлық ушын,
Оларға Өз нәзеримди таслайман».
5
Ийе, Әлемниң Жаратқан Ийеси,6
Ол сарайының жоқарғы бөлмесин көкке қурды,
Оның тийкарын жер жүзине орнатты.
Ол теңиз суўларын жыйнап, жер жүзине төгеди,
Оның аты Жаратқан Ийе.
7
Жаратқан Ийе былай дейди:8
«Мине, Қудай Ийениң, Мениң көзлерим,9
— Мине, Мен буйрық беремен,10
Халқымның арасындағы барлық гүнакарлар,
„Апаттан узақтамыз, апатқа дуўшар болмаймыз“, — дегенлер,
Қылыш жүзинен өткериледи».
11
«Сол күни Даўыттың қулаған патшалығын қайтадан тиклеймен,12
Солай етип, Израил халқы эдомлылардың аман қалғанларына,
Маған тийисли болған барлық миллетлерге ийелик етеди».
Бул сөзлерди усылардың ҳәммесин иске асырыўшы Жаратқан Ийе айтпақта.
13
Жаратқан Ийе былай дейди:14
Сүргин болған халқым Израилды қайтарып алып келемен,
Олар ўайран болған қалаларын қайта тиклеп, сол жерде жасайды,
Жүзимзарлар егип, шарабын ишеди,
Бағлар отырғызып, мийўелеринен жейди.
15
Мен оларды өз жерине егемен,
Мен берген жерден,
Оларды ҳеш ким суўырып тасламайды».
Буны Қудайыңыз Жаратқан Ийе айтпақта.