1

1 Apóstolo kuery rembiapokue atos ꞌepy vaꞌe oĩa Ijayvu ypyague Jypygua kuaxia ndevy Teófilo ambopara vaꞌekue ma amombeꞌu aguã Jesus ojapo vaꞌekue haꞌe nhomboꞌeague haꞌe javi, Lucas “Jypygua kuaxia” heꞌia ma Jesus Cristo reko ombopara vaꞌekue re ijayvu vy , mbaꞌeta haꞌe vaꞌe ombopara rire apóstolo kuery ojapo vaꞌekue ju ombopara, kovaꞌe ae.

2 yvate heraa ára peve. Haꞌe vaꞌe eꞌỹ mbove ma apóstolo kueryrã oiporavo vaꞌekue pe ojapo uka mbaꞌemo Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ rupi.

3 Mbaꞌeta omano rire haꞌe vaꞌe kuery pe ojexa uka ju oikove vaꞌe. Mbovykue rei eꞌỹ oikuaa uka anhetẽ ete oikovea. Quarenta ára re haꞌe kuery pe ojexa uka vy omboꞌe oikovy mbaꞌemo Nhanderuete poꞌakaa rupi oiko vaꞌerã re.

4 Haꞌe kuery reve okaru vy aipoeꞌi avi: — Jerusalém gui pejepeꞌa eꞌỹ re pearõ ranhe Xeru Onheꞌẽ ombou aguã re ijayvuague. Haꞌe vaꞌe xee amombeꞌu rã pendu ae ma vaꞌekue.

5 Mbaꞌeta João ma anhetẽ yy py nhomongarai vaꞌekue. Haꞌe rã peẽ ma Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ reve ꞌrã penemongaraia, are vaipa eꞌỹ re — heꞌi.

6 Yva re Jesus ooague Haꞌe rami rã ijaty vaꞌe kuery oporandu: — Senhor, aỹ ma nhiꞌã rejapo ta Israel kuery ipoꞌaka ju aguã rami?

7 Haꞌe ramo ombovai haꞌe kuery pe: — Mbaꞌemo oiko aguã ára arakaꞌe paa ma Xeru opoꞌakaa rupi ae oaꞌanga vaꞌekue. Haꞌe rã peẽ kuery ma ndaꞌevei peikuaa aguã.

8 Haꞌe rami avi pendere Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ oguejy rã penembopoꞌakaa ae ꞌrã. Haꞌe ramo xeregua ayvu pemombeꞌua rupi ꞌrã pendekuai. Jerusalém py ꞌrã pemombeꞌu, Judéia haꞌe Samaria rupi, haꞌe gui yvy apy haꞌe javi rupi peve — heꞌi.

9 Haꞌe rami Jesus ijayvupa ma rire yvate heraa haꞌe kuery oexaa gui. Haꞌe gui peteĩ arai ou vy ojaoꞌi ramo ndoexavei. ; , ; ,

10 Yva re Jesus oo ma ramo haꞌe kuery omaꞌẽ teri okuapy jave haꞌe kuery yvýry mokoĩ ava hiꞌaĩ xapyꞌa ijao xiĩmba rei vaꞌe.

11 Haꞌe vaꞌe kuery oporandu: — Avakue Galiléia pygua, mbaꞌe re tu pemaꞌẽ teri yvate? Mbaꞌeta penembyte gui Jesus yva re oo vaꞌekue ma haꞌekue rami ae ju ꞌrã ou, oo rã pexaague rami ae.

12 Jerusalém tetã py temimboꞌe kuery ikuaiague Haꞌe ramo Olival yvyty ꞌepy vaꞌe gui ma Jerusalém tetã katy ju ojevypa, sábado ára py oguata aguã haꞌevea peve. Judeu kuery gueko rami vy sábado ára oguata aguã haꞌevea ma namombyryiꞌi, peteĩ quilômetro raiꞌi peve anho (Lucas 24.52,53.)

13 Tetã re ovaẽ ma vy ojeupi jogueravy yvate opy oĩ vaꞌe py. Haꞌe py ma nhomboaty: Pedro, João, Tiago, André, Filipe, Tomé, Bartolomeu, Mateus, Alfeu raꞌy Tiago, Simão Zelote haꞌe Tiago raꞌy Judas.

14 Haꞌe vaꞌe kuery haꞌe javi ma peteĩ rami meme ikuai onhemboꞌea py. Kunhague avi ikuai. Haꞌe kuery reve oĩ avi Jesus xy Maria, tyvy kuery guive.

15 Apóstolo-rã Matias oiporavoa ague Haꞌe vaꞌe jave py ma irmão kuery cento e vinte ikuai vaꞌe mbyte py Pedro opuꞌã hoꞌamy. Haꞌe vy aipoeꞌi:

16 — Irmão kuery, ojeupity ꞌrãe rakaꞌe Davi juru rupi Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ omombeꞌu vaꞌekue Judas rekorã. Haꞌe vaꞌe ma ogueraa rakaꞌe Jesus jopyarã kuery.

17 Mbaꞌeta haꞌe vaꞌe ma ore kuery regua vy kovaꞌe tembiapo ojapo aguã rami oiko avi vaꞌekue.

18 (Haꞌe gui haꞌe vaꞌe ava ma ojejavyague repy re ojoguaa peteĩ yvy. Haꞌe py oo ma vy hoꞌa vy oxoropa, hyekue onheẽmba rakaꞌe.

19 Haꞌe nunga haꞌe javi Jerusalém py ikuai vaꞌe oikuaapa. Haꞌe rami vy oayvu py ae omboery Aceldama, “Yvy tuguy” heꞌia.)

20 Mbaꞌeta kuaxia Salmo oĩa re ipara oiny: “Hogue topyta tekoa oĩ eꞌỹa. Toĩ eme avave rei haꞌe vaꞌe py”, haꞌe “Tove amboae tojopy hembiaporã vaꞌekue” heꞌiague. ,

21 Haꞌekue rami vy jajou ꞌrã peteĩ ava Senhor Jesus oikoa pukukue re nhandereve ikuai vaꞌekue regua,

22 João nhomongaraia ára guive, ore mbyte gui yvate Jesus heraa-a ára peve. Haꞌe vaꞌe regua peteĩ toiko nhandereve onhemboete jevyague mombeꞌuarã — heꞌi.

23 Haꞌe ramo mokoĩ ranhe ojou okuapy: José Barsabás Justo ꞌepy vaꞌe, haꞌe Matias guive.

24 Haꞌe rami vy onhemboꞌe vy aipoeꞌi okuapy: — Ndee Senhor haꞌe javive pyꞌa re oĩa reikuaa vaꞌe vy eikuaa uka orevy mavaꞌe pa kovaꞌe mokoĩ gui reiporavo raꞌe,

25 apóstolo rembiapo ojapo oikovy aguã. Mbaꞌeta Judas ma haꞌe rami aguã gui ojepeꞌa rakaꞌe, haꞌe ae oĩ aguã katy oo vy — heꞌi okuapy.

26 Haꞌe gui ma xortea oexa vy oikuaa okuapy Matias ri ty raꞌea. Haꞌe rami vy omoĩ onze apóstolo ikuai vaꞌe irũrã.

2

1 Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ oguejyague Pentecostes ára ojeupity jave haꞌekue py ae onoꞌõmba okuapy.

2 Haꞌe gui yva gui ou nhendu xapyꞌa yvytu atã ramigua. Opy jave re oguapy okuapya rupi onhendu.

3 Haꞌe kuerya rupi tata rendy vuku ramigua ojekuaa avi, apekũ ramigua merami. Haꞌe vy peteĩ-teĩ áry oĩ.

4 Haꞌe javive re Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ anho oĩ ramo ijayvu okuapy ayvu mboae py, Nheꞌẽ omboꞌea rami meme.

5 Amboae ayvu py omboayvuague Jerusalém py ikuai avi judeu regua avakue Nhanderuete pegua, yva guýry haꞌe javi gui ou vaꞌekue.

6 Haꞌe kuery ma hemimboꞌe kuery haꞌe rami ijayvu rã oendu vy heta ijatypa. Ndoikuaai rei okuapy, mbaꞌeta ijayvu rã oendu okuapy peteĩ-teĩ oayvu ae py.

7 Onhemondyipa haꞌe ndoikuaai rei vy aipoeꞌi okuapy: — Neꞌendu, Galiléia pygua meme eꞌỹ ri ndaꞌu pevaꞌe kuery ijayvu okuapy vaꞌe?

8 Mbaꞌexa vy tu ijayvu rã peteĩ-teĩ nhandeayvu ae py nhaendu?

9 Mbaꞌeta Pártia guigua nhandekuai, Média guigua, Elão, Mesopotâmia, Judéia haꞌe Capadócia guigua, Ponto haꞌe Ásia guigua,

10 Frígia, Panfília, Egito, Líbia, Cirene katyꞌi haꞌe Roma guigua guive apy nhandekuai,

11 judeu haꞌe judeu reko rami nhandekuai vaꞌe, Creta haꞌe Arábia guigua kuery. Haꞌe rami teĩ mbaꞌexa vy tu nhandeayvu ae py nhaendu haꞌe kuery ijayvu rã Nhanderuete mbaꞌemo porã ojapoa re? — heꞌi okuapy.

12 Haꞌe javive ndoikuaai rei haꞌe onhemondyipa vy oporandu okuapy joupe-upe: — Mbaꞌerã ndaꞌu po rami ijayvu? — heꞌi okuapy.

13 Haꞌe rã amboae kuery ma ojojai rei vy — Okaꞌupa rima raꞌe — heꞌi okuapy.

14 Pedro ijayvuague Haꞌe ramo Pedro opuꞌã hoꞌamy apóstolo kuery mboae onze vaꞌe reve. Ijayvu atã vy aipoeꞌi: — Avakue judeu regua haꞌe Jerusalém py pendekuai vaꞌe haꞌe javive, pejapyxaka xeayvua re peikuaa porã aguã.

15 Kovaꞌe avakue ma ndokaꞌui pexaꞌãa rami eꞌỹ, mbaꞌeta kuaray yvatepa ramoꞌi.

16 Haꞌe rami ꞌrãgue py oiko vaꞌe ma profeta Joel pe aipoeꞌi ukaague rami:

17 “Senhor aipoeꞌi: ‘Opaa ára py po rami ꞌrã oiko. Avakue haꞌe javi re ambou ꞌrã Xenheꞌẽ. Haꞌe ramo penderaꞌy haꞌe penderajy kuery ijayvu ꞌrã xegui. Ipyaukueve oexa ꞌrã hexa pyrã, kakuaakueve voi oexa raꞌu ꞌrã.

18 Haꞌe vaꞌe ára Xenheꞌẽ ambou ꞌrã xerembiguai avakue haꞌe kunhague re. Haꞌe ramo haꞌe kuery mbaꞌemo omombeꞌu ꞌrã Nheꞌẽ rupi.

19 Yva re aexa uka ꞌrã nhomondyipaarã, yvy re voi hexa pyrã aexa uka ꞌrã tuguy, tata haꞌe hataxĩ.

20 Haꞌe ramo kuaray pytũmba ꞌrã, jaxy voi tuguy rami ꞌrã opyta, Senhor ára yvate ete haꞌe hexakãmba vaꞌe ovaẽ eꞌỹ mbove.

21 Haꞌe po rami ꞌrã oiko: Haꞌe javive Senhor rery rupi ojapukai vaꞌe oo jepe ꞌrã’, heꞌiague.”

22 — Avakue Israel regua, pejapyxaka xeayvua re. Penerenonde rupi Nhanderuete oikuaa uka vaꞌekue Nazaré pygua Jesus poꞌakaa. Haꞌe ramo opoꞌakaa rupi ojapo oikovy penemondyiarã haꞌe hexa pyrã. Ipo rupi Nhanderuete ojapo rakaꞌe penembyte rupi. Peẽ kuery voi peikuaa.

23 Haꞌe gui Jesus ma Nhanderuete haꞌe ae oipotaa rami vy ojopy uka, onhembopyꞌa voiague rami vy ae. Haꞌe ramo peẽ kuery pejuka. Haꞌe vy kuruxu re pemoĩ uka heko vai vaꞌe kuery pe.

24 Haꞌe gui Nhanderuete ma manoa poꞌakaa ombovaipa vy omboete ju, mbaꞌeta hexe ma manoa ndaꞌipoꞌakai ꞌrãe.

25 Mbaꞌeta hekorã re ae Davi ijayvu rakaꞌe: “Xerenonde aexa riae Senhor aiporu kuaa regua re oĩ rã, xereity uka eꞌỹ aguã.

26 Haꞌe rami rã xepyꞌa py avyꞌa vaipa, xeayvu py roguerovyꞌa guive. Xeroꞌo eteve voi ojeroviaa rupi ꞌrã opytuꞌu.

27 Mbaꞌeta nderejai ꞌrã xenheꞌẽ omano aguã py, xerete voi nerembovaipa ukai ꞌrã, neremimboꞌe ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe aiko rã.

28 Haꞌe rami ꞌrãgue py xevy pe reikuaa uka tape tekove katy oo vaꞌe, nerenonde xembovyꞌa ꞌrã guive opa mbaꞌe py”, heꞌi vaꞌekue.

29 — Keꞌy haꞌe xeryvy kuery, tamombeꞌu porãve nhaneramoĩ Davi rekokue. Haꞌe vaꞌe ma omano rakaꞌe, onhono porãa guive. Onhono porãague ma aỹ peve oĩ nhanembyte.

30 Haꞌe rami avi profeta oiko, oikuaa guive Nhanderuete oura voiague, hekovia peteĩ hamymino huvixaverã oĩ aguã re.

31 Haꞌe nunga oikuaa vy ae ijayvu rakaꞌe Cristo onhemboete jevy ꞌrãa re, omanoa py ndoejai, neĩ hetekue ombovaipa uka eꞌỹ aguã re.

32 Haꞌe rami vy Nhanderuete omboete ju Jesus. Haꞌe nungakue mombeꞌua ma ore kuery haꞌe javive orekuai.

33 Haꞌe gui Nhanderuete oiporu kuaa regua re omboyvateve ma ramo Nguu gui ojopy Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ ombou ꞌrã vaꞌekue. Haꞌe vaꞌe ae ombou kuri pexa haꞌe pendu vaꞌe.

34 Mbaꞌeta Davi ma yva re ndooi vaꞌeri haꞌe ae aipoeꞌi: “Senhor ma aipoeꞌi xe-Senhor pe: ‘Eguapy aiporu kuaa regua re,

35 nderovaigua kuery ndepy guýry guarã amoĩ eꞌỹa ja’, heꞌi vaꞌekue.”

36 Haꞌe nunga rupi peẽ Israel kuery haꞌe javi, peikuaa porã pota povaꞌe re: Jesus kuruxu re pemoĩ vaꞌekue ae ma Nhanderuete oikuaa uka Senhor haꞌe Cristo oikoa — heꞌi.

37 Três mil onhemongarai ukaague Haꞌe nunga haꞌe kuery oendu vy opyꞌa re oendu okuapy ojeayvua. Haꞌe vy oporandu Pedro haꞌe apóstolo kuery mboae pe: — Keꞌy kuery, mbaꞌe tu rojapo ta?

38 Pedro ombovai: — Pejeko rerova, haꞌe peteĩ-teĩ penhemongarai uka Jesus Cristo rery rupi, pejejavyague omboguepa aguã. Haꞌe rami vy pendevy voi omeꞌẽa ꞌrã Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ.

39 Mbaꞌeta peẽ kuery pe voi ijayvu ombou aguã re, pendaꞌy haꞌe pendajy kuery pe, haꞌe mombyry teri ikuai vaꞌe Senhor Nhanderuete oenoĩ vaꞌerã haꞌe javive pe guive — heꞌi.

40 Opa marãgua ayvu py omongetave ju. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Pejereraa jepe uka kovaꞌe kuery heko vai vaꞌe mbyte gui — heꞌi.

41 Haꞌe gui onheꞌẽ rendu vaꞌe kuery onhemongarai uka. Haꞌe rami vy haꞌe vaꞌe ára hetave três mil raiꞌi.

42 Ojeko meꞌẽ vaꞌekue ikuaia re ijayvuague Haꞌe kuery ikuai tema apóstolo kuery omboꞌea rami peteĩꞌi rami meme, mbojape oipeꞌã-peꞌãꞌia rupi, haꞌe onhemboꞌea py.

43 Peteĩ-teĩ oendu ojererokyjea. Haꞌe rã apóstolo kuery ma opo py heta ojapo nhomondyipaarã haꞌe hexa pyrã.

44 Haꞌe javive oguerovia vaꞌe joupive ikuai, haꞌe opa mbaꞌe oguereko vaꞌe joupe guarã meme.

45 Haꞌe rami vy oyvy haꞌe mbaꞌemo oguereko vaꞌekue ovende vy hepykue ombojaꞌo-jaꞌo amongue oikotevẽa rami.

46 Koꞌẽ nhavõ peteĩ rami ikuai templo py, haꞌe ngoo rupi mbojape hoꞌu okuapy. Ovyꞌa reve okaru peteĩ rami ipyꞌa reve.

47 Nhanderuete pe oporaeia rupi tema ikuai. Haꞌe rami rã heta vaꞌe kuery haꞌe javi ojou porã, haꞌe koꞌẽ nhavõ Senhor omboetave heravy oo jepe vaꞌe.

3

1 Peteĩ oguata eꞌỹ vaꞌekue omopuꞌã jevyague Kuaray ojeroꞌa jave Pedro haꞌe João templo katy oo onhemboꞌe vy.

2 Haꞌe jave py ma heraa avi peteĩ ava ituiꞌi guive ndoguatai vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma koꞌẽ nhavõ omoĩa ꞌrã templo rokẽ Iporã ꞌepy vaꞌe py, oike vaꞌe kuery pe mbaꞌemo re ojerure aguã.

3 Pedro haꞌe João templo py oike jogueravy rã ava vaꞌe oexa vy haꞌe kuery pe voi ojerure mbaꞌemo omeꞌẽ aguã.

4 Haꞌe gui hexe Pedro haꞌe João omaꞌẽ porã ranhe. Haꞌe vy — Emaꞌẽ orere — heꞌi.

5 Haꞌe ramo haꞌe kuery re omaꞌẽ oiny mbaꞌemo ojopy aguã oarõ vy.

6 Haꞌe gui Pedro aipoeꞌi: — Xee ma prata neĩ ouro ndarekoi. Haꞌe rã areko vaꞌe ma ameꞌẽ ꞌrã. Haꞌe rami vy Jesus Cristo Nazaré pygua vaꞌe rery rupi aipoaꞌe: Eguata — heꞌi.

7 Haꞌe rami vy ipo oiporu kuaa regua re ojopy vy omopuꞌã. Haꞌe ramove ipy haꞌe ipy nhuꞌã imbaraetepa.

8 Opo reve opuꞌã vy templo py oike haꞌe kuery reve. Opo-opo oikovy Nhanderuete pe oporaei reve.

9 Ava vaꞌe oguata haꞌe Nhanderuete pe oporaei rã pavẽ rei oexa okuapy vy

10 oikuaapa haꞌe ae ri ty raꞌe mbaꞌemo re ojerurea rupi templo rokẽ Iporã ꞌepy vaꞌe py oguapy vaꞌety. Haꞌe rami vy onhemondyipa, okyje guive haꞌe nunga ri ty raꞌe oiko rã.

11 Templo ropy Pedro ijayvuague Pedro haꞌe João reve tema ava vaꞌe onhemoirũ rã heta vaꞌe kuery haꞌe javi oexa vy onhemondyipa reve onhamba jogueruvy haꞌe kuerya katy, Salomão roguy puku ꞌepy vaꞌe py. Salomão roguy puku ꞌepy vaꞌe ma templo roka py oĩ.

12 Heta vaꞌe kuery ou rã Pedro oexa vy aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — Israel kuery, mbaꞌe re tu penhemondyipa ri kovaꞌe nunga gui? Mbaꞌe re tu orere anho ri pemaꞌẽ? Pexaꞌã teve ore ae poꞌakaa py, eꞌỹ vy orereko porãa py romboguata jevyague?

13 Mbaꞌeta Abraão, Isaque haꞌe Jacó Ruete, nhaneramoĩ kuery Ruete ae ojapo, guembiguai Jesus poꞌakaa oikuaa uka aguã. Haꞌe vaꞌe ma pejopy uka nhemi, haꞌe huvixa Pilatos opoi ta ramo henonde pendeayvu vaꞌekue ndapeipotaia rupi.

14 Ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe, Heko porã ete vaꞌe peẽ kuery ndapeipotai vy hekovia pejerure jojuka rive vaꞌety opoi aguã.

15 Haꞌe rami py pejuka uka Tekove meꞌẽa. Haꞌe rã Nhanderuete ma omboete ju omanoague gui. Ore kuery ma haꞌe nungakue mombeꞌua orekuai.

16 Jesus rery re ore rojerovia ramo guery rupi ae omombaraete kovaꞌe ava, aỹ pexa vy peikuaa vaꞌe. Tá, Jesus re rojerovia ramo ae omonguera porã ju peẽ kuery haꞌe javive renonde.

17 — Haꞌe gui aỹ keꞌy haꞌe xeryvy kuery, xee aikuaa peikuaa eꞌỹ vy pejuka ukaague, penduvixa kuery reve.

18 Haꞌe rami avi Nhanderuete ae ojapo Cristo oiko axy aguã rami, profeta kuery pe omombeꞌu uka vaꞌekue haꞌe javi ojeupity aguã.

19 Haꞌe nunga rupi penhemboaxy haꞌe pejeko rerova ke pejejavyague omboguepa aguã, ,

20 Senhor gui ou aguã javyꞌa aguã ára, haꞌe pendereraa jepearã omoĩ vaꞌekue Cristo ombou jevy aguã. Haꞌe vaꞌe ma Jesus ae.

21 Mbaꞌeta yva re opyta ranhe ꞌrã mbaꞌemo ombopyaupa aguã ára ovaẽ eꞌỹa ja. Haꞌe vaꞌe ára ma yma ma voi Nhanderuete omombeꞌu uka profeta kuery ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe pe.

22 Mbaꞌeta anhetẽ ae Moisés aipoeꞌi: “Senhor Nhanderuete ma pendyvy kuery regua vaꞌe ae omoingo ꞌrã peteĩ profeta xee rami guarã. Haꞌe vaꞌe ayvu re anho pejapyxaka ꞌrã opa mbaꞌe omombeꞌu rã.

23 Haꞌe rã haꞌe vaꞌe profeta ayvu re ndojapyxakai vaꞌe ma oipeꞌapaa ꞌrã heta vaꞌe kuery mbyte gui”, heꞌi vaꞌekue.

24 Haꞌe gui Samuel oiko guive profeta ikuai vaꞌe haꞌe javi omombeꞌu ma voi kovaꞌe ára guarã.

25 Peẽ ma profeta ramymino kuery pendekuai, haꞌe nhaneramoĩ kuery pe Nhanderuete guexeve guarã ojapo vaꞌekue ma pendevy pegua voi, mbaꞌeta Abraão pe “Neramymino kuery re vy yvy regua haꞌe javi ikuai porã ꞌrã”, heꞌiague rami. ,

26 Haꞌe nunga rupi Nhanderuete Guembiguai omboete ju vy pendevy pe ranhe ombou, peteĩ-teĩ pendeko vaia gui pendepeꞌa vy penemoingo porã aguã.

4

1 Pedro haꞌe João nhuã py ombotya ague Heta vaꞌe kuery pe apóstolo kuery ijayvu teri reve ou sacerdote kuery, templo rarõa ruvixa haꞌe saduceu kuery.

2 Haꞌe vaꞌe kuery ma ndojou porãi heta vaꞌe kuery omboꞌea, mbaꞌeta omombeꞌu Jesus re vy omano vaꞌekue onhemboete jevy ꞌrãa.

3 Haꞌe rami vy kaꞌaru ma ramo ojopy vy nhuã py omboty koꞌẽ jevy oikuaa pota aguã.

4 Haꞌe rã ijayvua oendu vaꞌe kuery ma heta oguerovia. Avakue oguerovia vaꞌe ma cinco mil raiꞌi ikuai.

5 Pedro haꞌe João omboayvu okuapyague Koꞌẽ jevy Jerusalém tetã py huvixa kuery nhomboaty okuapy nhomongeta vaꞌety kuery reve, lei re nhomboꞌe vaꞌety kuery,

6 sacerdote yvateve vaꞌe Anás, Caifás, João, Alexandre haꞌe gui sacerdote yvateve vaꞌe ro pygua kuery haꞌe javi reve.

7 Haꞌe gui ojea py apóstolo kuery ogueru ruka vy oporandu haꞌe kuery pe: — Mbaꞌe nunga poꞌakaa rupi tu, haꞌe mavaꞌe rery rupi pejapo guĩ nunga?

8 Haꞌe ramo Pedro re Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ anho oĩ ramo aipoeꞌi: — Oreruvixa haꞌe nhomongeta vaꞌety kuery,

9 aỹ ma oremboayvu peteĩ ava imbaꞌeaxy vaꞌe pe mbaꞌemo porã oiko vaꞌekue re, haꞌe marã rami vy pa okueraague re.

10 Peikuaa pota haꞌvy povaꞌe re, peẽ haꞌe Israel kuery haꞌe javi reve: Nazaré pygua Jesus Cristo kuruxu re pemoĩ uka vaꞌekue, haꞌe omanoague gui Nhanderuete omboete ju vaꞌekue rery rupi ae kovaꞌe ava okuera reve hiꞌaĩ penerenonde.

11 Jesus ae ita peẽ oo apoa kuery ndapeipotai vaꞌekue ri ita omboeteve pyrã rami opyta.

12 Mbaꞌeta jipoi nhandereraa jepearã mboae, mbaꞌeta yva guýry ndaꞌipoi amboae tery nhandevy pe omeꞌẽ mbyre, haꞌe vaꞌe rupi jaa jepe aguã — heꞌi.

13 Haꞌe rami rã Pedro haꞌe João ipyꞌa guaxua oexa vy onhemondyipa okuapy, mbaꞌeta kuaxia para oexa kuaa vaꞌe eꞌỹ, imboꞌe pyreꞌỹ ikuaia oikuaa vy. Haꞌe rami vy oikuaa Jesus reve ikuai vaꞌekuea.

14 Haꞌe kuery mbyte py ava omonguera pyre oĩ avi rã oexa vy ndaꞌijayvu kuaavei haꞌe kuery rovai.

15 Haꞌe gui ma omboayvuague gui omoẽmba vy jomeme ju ijayvu vy

16 aipoeꞌi: — Mbaꞌe tu jajapo ꞌrã pevaꞌe avakue re? Mbaꞌeta anhetẽ ae Jerusalém pygua kuery oikuaapa haꞌe kuery mbaꞌemo porã ete ojapoague. Haꞌe nunga rupi “Any” jaꞌe aguã ndaꞌevei.

17 Haꞌe rami avi heta vaꞌe kuery pe haꞌe kuery omombeꞌu veꞌỹ aguã nhamongyje ꞌrã. “Haꞌe vaꞌe rery rupi pendeayvuve eme avave rei pe”, jaꞌe ꞌrã — heꞌi okuapy.

18 Haꞌe rami vy oenoĩ jevy vy ijayvu haꞌe kuery pe Jesus rery rupi ndaꞌijayvuvei neĩ nanhomboꞌevei aguã.

19 Haꞌe ramo Pedro haꞌe João ombovai: — Peikuaa pota ke Nhanderuete renonde: Haꞌeve ri ndaꞌu peẽ kuery, tyrã pa Nhanderuete ronheꞌẽ rendu aguã?

20 Mbaꞌeta ore ma ndorojepeꞌai ꞌrã mbaꞌemo roexa haꞌe roendu vaꞌekue re oreayvua gui — heꞌi.

21 Haꞌe rami rã omongyjeve rire opoipa, mbaꞌe nunga re pa ombopaga aguã oikuaa eꞌỹ vy, heta vaꞌe kuery gui okyje guive. Mbaꞌeta pavẽ rei ma mbaꞌemo porã oikoague re imaꞌenduꞌa vy oguerovyꞌa okuapy Nhanderuete,

22 mbaꞌeta Nhanderuete opoꞌakaa py omonguera vaꞌekue ma quarenta maꞌetỹ raxa oguereko.

23 Igreja kuery onhemboꞌe okuapyague Pedro haꞌe João opoia ma ramo ojou irmão kuery. Haꞌe vy haꞌe kuery pe omombeꞌu sacerdote yvatekueve vaꞌe haꞌe nhomongeta vaꞌety kuery ijayvuague haꞌe javi.

24 Omombeꞌu rã haꞌe kuery oendu vy haꞌe javive ojapukai okuapy Nhanderuete pe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Ndee Senhor Ndepoꞌakapa vaꞌe ma yva, yvy, yeꞌẽ haꞌe opa mbaꞌe hexe ikuai vaꞌe apoare reiko.

25 Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ rupi aipoꞌere uka vaꞌekue nerembiguai oreramoĩ Davi pe: “Mbaꞌe re ndaꞌu judeu eꞌỹ vaꞌe kuery ipoxypa, haꞌe heta vaꞌe kuery voi mbaꞌemo ovareꞌỹ vaꞌe ojapo aguã onhembopyꞌa okuapy?

26 Mbaꞌeta yvy regua huvixave kuery opuꞌã, huvixa kuery peteĩ rami nhomboaty okuapy Senhor haꞌe huvixaverã omoĩ vaꞌekue rovai”, ꞌre uka vaꞌekue.

27 Mbaꞌeta anhetẽ ae kovaꞌe tetã py nhomboaty okuapy Nerembiguai ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe Jesus nhandereraa jepearã remoĩ vaꞌekue rovai. Herodes haꞌe Pôncio Pilatos, judeu eꞌỹ vaꞌe haꞌe oreretarã Israel kuery reve nhomboaty rakaꞌe

28 ojapo aguã ndepoꞌakaa rupi ndee ae renhembopyꞌa ma voiague haꞌe javi.

29 Aỹ ma Senhor, eikuaa pota oremongyje okuapya re, haꞌe ore nerembiguai kuery orembopyꞌa guaxu ndeayvu romombeꞌu aguã.

30 Haꞌe ramia ja ndepoꞌakaa rupi enhomonguera. Nerembiguai ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe Jesus rery rupi ejapo hexa pyrã haꞌe nhomondyipaarã — heꞌi okuapy.

31 Haꞌe kuery onhemboꞌepa ramove oo onoꞌõ okuapya oryryipa. Haꞌe javive re Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ anho oĩ. Haꞌe ramo okyjea py eꞌỹ omombeꞌu Nhanderuete ayvu.

32 Igreja kuery reko re ijayvuague Ojerovia vaꞌe kuery ma peteĩ rami meme ipyꞌa haꞌe inheꞌẽ. Avave rei “Xevy anho” ndeꞌi neĩ peteĩve oguereko vaꞌe regua pe ma voi. Mbaꞌemo oguereko vaꞌe ma joupe-upe ombojaꞌo vaꞌerã meme oguereko.

33 Apóstolo kuery ma ipoꞌakapa reve omombeꞌu Senhor Jesus onhemboete jevyague, haꞌe pavẽ re oĩ omboaxya.

34 Mbaꞌeta haꞌe kuery mbyte neĩ peteĩve iporiauꞌi vaꞌe ndoikoi, mbaꞌeta yvy, eꞌỹ vy oo oguereko vaꞌe ovendepa vy ogueru ꞌrã hepykue,

35 haꞌe apóstolo kuery py yvýry omoĩ. Haꞌe ramo peteĩ-teĩ pe ombojaꞌo-jaꞌo ꞌrã mbaꞌemo oikotevẽa rami.

36 Barnabé mbaꞌemo omeꞌẽague Peteĩ levita Chipre guigua José hery vaꞌe avi ojapo, apóstolo kuery omboery vaꞌekue Barnabé, “Nhombopyꞌa guaxua” ꞌea.

37 Haꞌe vaꞌe ma oyvy oguereko vaꞌekue ovende, haꞌe hepykue ogueru vy omoĩ apóstolo kuery py yvýry.

5

1 Ananias haꞌe Safira reko re ijayvuague Oiko avi peteĩ ava Ananias hery vaꞌe. Guaꞌyxy Safira reve ovende avi oyvy,

2 vaꞌeri guaꞌyxy reve jogueroayvua rami vy ojeupe guarã ae ombojaꞌo hepykue. Hembyrekue rive ogueraa vy omoĩ apóstolo kuery py yvýry.

3 Haꞌe ramo Pedro aipoeꞌi: — Ananias, mbaꞌe re tu ndepyꞌa remonhemonde uka Satanás pe, Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ pe ndeapu aguã, ndeyvy repykue regua ndejeupe guarã ae remoĩ porã vy?

4 Ndeyvy revende eꞌỹ mbove nembaꞌeꞌỹ ri tyꞌy itui? Haꞌe revende rire voi hepykue ndepo py eꞌỹ ri tyꞌy oĩ? Mbaꞌe re tu guĩ rami rejapo aguã ri oĩ ndepyꞌa re? Avakue peꞌỹ ndeapu, haꞌe rã Nhanderuete pe — heꞌi.

5 Haꞌe rami ijayvu rã Ananias oendu vyve hoꞌa, omano. Haꞌe ramo pavẽ oendu vy onhemondyipa.

6 Haꞌe gui kunumigue ikuai vaꞌe ovaẽ vy onhovãmba hetekue, haꞌe onhono porã aguã py ogueraa.

7 Haꞌe gui três hora ma oaxa rire Ananias raꞌyxy ju ovaẽ mbaꞌe pa oikoague ndoikuaai vy.

8 Haꞌe ramo ixupe ju Pedro oporandu: — Emombeꞌu xevy: Kovaꞌeꞌi re ae ma nhiꞌã pevende raꞌe pendeyvy? Kunha vaꞌe ombovai: — Tá, evoko vaꞌeꞌi re ae ri — heꞌi.

9 Pedro aipoeꞌi: — Mbaꞌe re tu penhembopyꞌa ri Senhor Nheꞌẽ peko aꞌã aguã? Aipo, okẽ py onhendu neme nhono porãare kuery pyambu. Haꞌe ndee voi ndereraa avi ꞌrã — heꞌi.

10 Haꞌe ramove kunha vaꞌe hoꞌa Pedro py rupi, haꞌe vy omano. Kunumigue oike vy omano ma oupy rã ojou. Haꞌe rami vy ogueraa vy ime yvýry onhono porã.

11 Haꞌe rami rã igreja ikuai vaꞌe oendu okyjea, oiko vaꞌekue renduare kuery haꞌe javive guive.

12 Apóstolo kuery opa mbaꞌe porã ojapoague Apóstolo kuery po py hexa pyrã haꞌe nhomondyipaarã heta ojapo ukaa heta vaꞌe kuery mbyte rupi. Ijatypa jepi ꞌrã Salomão roguy puku ꞌepy vaꞌe py.

13 Haꞌe rã amboae kuery ma peteĩve naꞌirũxei haꞌe kuery re. Haꞌe rami avi heta vaꞌe kuery ojou porã.

14 Haꞌe rami vy avakue haꞌe kunhague ma heta-etave tema ojeꞌoivy Senhor re ojerovia vaꞌe.

15 Haꞌe ramo tape rupi imbaꞌeaxy vaꞌe heraa vy onhonoa inony hupa reve haꞌe ajukue áry, Pedro oaxa ramo hiꞌã ri jepe ojaoꞌi aguã.

16 Jerusalém katyꞌi tetã ikuai vaꞌe gui heta ou avi. Imbaꞌeaxy haꞌe nheꞌẽ vai gui oiko axy vaꞌe herua ramo omonguerapaa.

17 Apóstolo kuery nhuã py omboꞌaa ague Haꞌe gui ma sacerdote yvateve vaꞌe haꞌe irũ kuery saduceu regua haꞌe javive ndaꞌijaꞌei vy opuꞌã okuapy.

18 Haꞌe rami vy apóstolo kuery ojopy vy omboty nhuã py.

19 Haꞌe rami teĩ pyávy peteĩ anjo Senhor-a guigua oipeꞌa nhuã rokẽ. Haꞌe vy oka katy ogueraa vy aipoeꞌi:

20 — Tapeo, templo py ju peneꞌaĩ, haꞌe heta vaꞌe kuery pe pemombeꞌu tekove regua ayvu haꞌe javi — heꞌi.

21 Haꞌe nunga haꞌe kuery oendu vy koꞌẽmbaꞌi ramove templo py oike vy nhomboꞌe. Haꞌe gui sacerdote yvateve vaꞌe haꞌe irũ kuery ma nhomboayvuaty py oupa vy omboatypa avi Israel ruvixa kuery haꞌe javi. Haꞌe vy omondouka nhuã gui apóstolo kuery ogueru aguã.

22 Haꞌe rã xondaro kuery nhuã py oo vy ndojoui. Haꞌe rami vy ojevy ju vy omombeꞌu.

23 Haꞌe vy aipoeꞌi: — Roexa rã nhuã onhemboty porã oiny, haꞌe okẽ py ma nhuã rarõa kuery ikuai. Haꞌe rami teĩ roipeꞌa vy peteĩve ndorojoui opy — heꞌi okuapy.

24 Haꞌe rami ijayvu rã templo rarõa ruvixa haꞌe sacerdote yvatekueve vaꞌe oendu vy ndoikuaai rei okuapy mbaꞌe pa apóstolo kuery re oikoague, neĩ mbaꞌe pa oiko ꞌrãa voi ndoikuaai.

25 Haꞌe rami jave eteꞌi amongue ovaẽ vy omombeꞌu haꞌe kuery pe: — Nhuã py avakue pemboty vaꞌekue tu templo py rima omboꞌe okuapy heta vaꞌe kuery — heꞌi.

26 Haꞌe ramo templo rarõa kuery ruvixa ixondaro kuery reve oo vy ogueru porãꞌi, mbaꞌeta okyje heta vaꞌe kuery ita py ojapipa gui.

27 Omboayvu aguã ogueru ma ramo sacerdote yvateve vaꞌe oporandu haꞌe kuery pe.

28 Haꞌe vy aipoeꞌi: — Haꞌe gui aiporoꞌe vaꞌekue napenhomboꞌevei aguã haꞌe vaꞌe rery rupi. Haꞌe ramive ma pejapo Jerusalém haꞌe javi rupi penhomboꞌea oikuaapaa aguã rami. Orere pemoĩxe avi haꞌe vaꞌe ava ruguy omoẽague re ropaga aguã — heꞌi.

29 Haꞌe ramo Pedro haꞌe apóstolo kuery mboae ombovai: — Avakue ronheꞌẽ rendu ꞌrãgue py haꞌeveve Nhanderuete ronheꞌẽ rendu.

30 Mbaꞌeta nhaneramoĩ kuery Ruete omboete ju Jesus, peẽ kuery yvyra re pemoĩ uka vy pejuka vaꞌekue.

31 Haꞌe rã Nhanderuete ma opoꞌakaa oexa uka vy omboyvate Huvixave haꞌe Jogueraa jepearã, Israel kuery onhemboaxya oendu nho ramo ojejavyague omboguepa aguã.

32 Haꞌe gui ore kuery ma haꞌe nungakue kuaa ukaarã orekuai, Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ voi, mbaꞌeta Nhanderuete ombou onheꞌẽ rendu vaꞌe kuery pe.

33 Gamaliel ijayvuague Haꞌe rami apóstolo kuery ijayvu rã haꞌe kuery oendu vy ipoxypave okuapy, ojukaxe guive.

34 Haꞌe rami teĩ nhomongeta vaꞌety kuery mbyte peteĩ fariseu opuꞌã Gamaliel hery vaꞌe, lei re nhomboꞌe vaꞌety, haꞌe heta vaꞌe kuery haꞌe javi omboeteve vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma opuꞌã vy apóstolo kuery omoẽ uka ranhe xapyꞌaꞌi.

35 Haꞌe vy oirũ kuery pe aipoeꞌi: — Israel kuery regua, peikuaa pota ranhe, pevaꞌe avakue pembopaga rive eꞌỹ aguã.

36 Mbaꞌeta ymave opuꞌã rakaꞌe Teudas. Haꞌe vaꞌe ma onhemboyvate rei ramo hexeve quatrocentos avakue rãndaꞌu onhemoirũ. Haꞌe gui ma ojukaa rire hexe ojapyxaka vaꞌekue-ꞌekue oaĩmba, mbaꞌeve rei ojapo eꞌỹ re.

37 Haꞌe vaꞌe rire tery ombopara ukaa jave py Galiléia pygua Judas ju opuꞌã vy heta ete ogueraa ngupive. Haꞌe vaꞌe voi omano, haꞌe rã onheꞌẽ rendu vaꞌekue oaĩmba rive.

38 Aỹ ma aipoaꞌe kovaꞌe avakue re pejapo vai veꞌỹ aguã, tove taꞌikuai. Mbaꞌeta haꞌe kuery ayvu haꞌe hembiapo ma avakue guigua ri vy opa rive ꞌrã.

39 Haꞌe rã Nhanderuete guigua ri ramo napembovaipa kuaai ꞌrã, Nhanderuete rovaigua pendekuai eꞌỹ aguã — heꞌi. Haꞌe rami ijayvua rã pavẽ rei ojou porã.

40 Haꞌe gui ma apóstolo kuery oenoĩ ju vy oinupãmba. Haꞌe vy haꞌe kuery pe ijayvu ijayvu veꞌỹ aguã Jesus rery rupi. Haꞌe gui opoipa ju.

41 Haꞌe rã haꞌe kuery omboayvuague gui ojepeꞌa vy ovyꞌa jogueravy, Jesus rery káuxa ikuai axy aguã oiporavo rire.

42 Haꞌe gui koꞌẽ nhavõ templo py, haꞌe oo haꞌe javi rupi ndojepeꞌai Jesus ae Cristo oikoa re nhomboꞌea gui. ; ,

6

1 Nhopytyvõarã kuery omoĩa ague Haꞌe vaꞌe jave temimboꞌe kuery heta-etave ojeꞌoivy ramo grego kuery regua ijayvu rei okuapy hebreu regua re, mbaꞌeta koꞌẽ nhavõ tembiꞌu ombojaꞌoa py grego kuery regua imeveꞌỹ vaꞌe kuery re hexarai raꞌe.

2 Haꞌe ramo apóstolo kuery doze vaꞌe omboatypa temimboꞌe kuery haꞌe javi. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Ndaꞌevei Nhanderuete ayvu romombeꞌua gui ore kuery rojepeꞌa aguã tembiꞌu rombojaꞌoa rupi roiko aguã.

3 Haꞌe nunga rupi irmão kuery, peiporavo peẽ kuery regua sete avakue heko porã vaꞌe, Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ anho oĩa, haꞌe hiꞌarandu vaꞌe. Haꞌe vaꞌe kuery ma romoĩ ꞌrã haꞌe nunga rupi ombaꞌeapo vaꞌerã.

4 Haꞌe rã ore kuery ma ronhemboꞌea haꞌe ayvu romombeꞌua rupi anho ꞌrã orekuai — heꞌi okuapy.

5 Haꞌe rami ijayvu rã pavẽ oendu vy ojou porã. Haꞌe rami vy jypy ojou Estêvão, peteĩ ava ojerovia ete haꞌe Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ anho oĩa vaꞌe, haꞌe gui ma Filipe, Prócoro, Nicanor, Timão, Pármenas haꞌe Nicolau. Haꞌe vaꞌe ma Antioquia guigua judeu kuery reko rami oiko vaꞌe.

6 Haꞌe vaꞌe kuery ma apóstolo kuery renonde ogueru ramo onhemboꞌe reve haꞌe kuery áry omoĩ okuapy opo.

7 Haꞌe gui ma Nhanderuete ayvu oendupaave. Jerusalém tetã py temimboꞌe kuery heta-etave ma ojeꞌoivy. Sacerdote kuery voi heta ikuai ojeroviaa rupi.

8 Estêvão omboayvua ague Haꞌe gui Estêvão ma Nhanderuete omboaxya haꞌe ipoꞌakaa rupi oiko vy heta vaꞌe kuery mbyte rupi ojapo oikovy nhomondyipaarã haꞌe hexa pyrã.

9 Haꞌe ramo hexe opuꞌã okuapy judeu kuery vaꞌe regua escravo veꞌỹ onhemboꞌeaty pygua, Cirene, Alexandria, Cilícia haꞌe Ásia guigua. Haꞌe vaꞌe kuery ma Estêvão reve ijayvu ete okuapy.

10 Vaꞌeri hexe ndaꞌipoꞌakai, Nheꞌẽ guigua ꞌarandua rupi ijayvu ramo.

11 Haꞌe rami vy opaga amongue avakue aipoeꞌi aguã: “Roendu pevaꞌe ava ijayvu vaikue rã Moisés haꞌe Nhanderuete rovai”, heꞌi aguã.

12 Haꞌe rami py omopuꞌãmba rei heta vaꞌe kuery, nhomongeta vaꞌety haꞌe lei re nhomboꞌe vaꞌety kuery guive. Haꞌe rami vy ojeꞌoi vy ojopy, nhomongeta vaꞌety kuerya py ogueraa.

13 Haꞌe py ma ogueru avi hekokue ramigua mombeꞌuarã. Haꞌe vaꞌe kuery aipoeꞌi: — Pevaꞌe ava ma ijayvu vai riae oikovy templo ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe haꞌe lei re.

14 Mbaꞌeta roendu aipoeꞌi rã Nazaré pygua Jesus templo omomba ꞌrãa rami, haꞌe nhanderekorã Moisés oeja vaꞌekue oguerova ꞌrãa rami guive — heꞌi.

15 Haꞌe javive omboayvua py oguapy vaꞌe ma Estêvão re anho omaꞌẽ okuapy. Omaꞌẽ okuapy rã anjo rami hova.

7

1 Estêvão ijayvuague Haꞌe ramo sacerdote yvateve vaꞌe oporandu vy aipoeꞌi: — Haꞌe rami ae teve?

2 Estêvão ombovai: — Keꞌy kuery haꞌe xeru kuery, pendu ke. Nhaneramoĩ Abraão ma Mesopotâmia yvy re teri oiko jave, Harã py oiko eꞌỹ mbove ixupe Nhanderuete hexakãmba vaꞌe ojexa uka rakaꞌe.

3 Haꞌe vy aipoeꞌi ixupe: “Ejepeꞌa ndeyvy neretarã kuerya gui, haꞌe tereo yvy aexa uka aguã katy”, heꞌi vaꞌekue.

4 Haꞌe ramo caldeu kuery yvy gui oo Harã py ju oiko aguã. Tuu omano ma rire apy ju Nhanderuete ombou yvy aỹ peẽ pendekuaia py.

5 Haꞌe rami avi apy voi ixupe guarã nomeꞌẽi neĩ peteĩgueꞌi opy oguerova aguã voi, teĩ ijayvu yvy omeꞌẽ aguã, haꞌe hamymino kuery pe voi. Haꞌe jave ma ndataꞌyi teri.

6 Haꞌe gui Nhanderuete ijayvu hamymino kuery oyvy reꞌỹ, yvy mboae re ikuai ꞌrãa re. Haꞌe py ma escravo kuery ꞌrã ikuai, quatrocentos maꞌetỹ re ꞌrã ikuai axy.

7 Haꞌe gui Nhanderuete aipoeꞌive ju: “Xee ma ambopaga ꞌrã escravo penemoingoare kuery. Haꞌe vaꞌe rire haꞌe gui pexẽ ꞌrã kovaꞌe yvy re ju xerembiguai pendekuai aguã”, heꞌi vaꞌekue.

8 — Haꞌe gui ma ipire omboi uka vy hexeve ojapo guexeve guarã. Haꞌe rami vy Isaque itui rire oito araa py Abraão omboi ipire. Isaque gui oiko Jacó, haꞌe gui haꞌe vaꞌe gui nhaneramoĩ kuery doze ikuai vaꞌekue oiko.

9 Haꞌe gui José re nhaneramoĩ kuery ndaꞌijaꞌei vy ovende rakaꞌe Egito yvy katy heraarã pe. Haꞌe rami teĩ Nhanderuete ma hexeve oiko vy

10 ogueraa jepe opa mbaꞌe vai oiko vaꞌe gui. Omboaxya rupi omoꞌarandu Egito pygua huvixave Faraó renonde. Haꞌe ramo Faraó omoĩ haꞌe pygua kuery re opena aguã, haꞌe hoo pygua haꞌe javi re guive.

11 Haꞌe gui ma karuai oiko Egito yvy haꞌe javi rupi. Canaã yvy re voi ikuai axy ramo nhaneramoĩ kuery ndojouvei tembiꞌu.

12 Haꞌe rã Egito yvy re ma trigo oguerekoa omombeꞌua rã Jacó oendu vy jypy omondouka rakaꞌe nhaneramoĩ kuery.

13 Haꞌe kuery teĩgue ju ovaẽ ramo José ojekuaa uka guykeꞌy kuery pe, haꞌe Faraó voi oexa José regua kuery.

14 Haꞌe vy José oenoĩ uka nguu Jacó haꞌe guetarã kuery haꞌe javive setenta e cinco ikuai vaꞌe.

15 Haꞌe rami py Egito yvy re Jacó oo rakaꞌe. Haꞌe py ma omano, nhaneramoĩ kuery haꞌe javive voi.

16 Hetekue ma Siquém katy heraa vy onhono porãa Hamor raꞌy kuery gui Abraão tuparã peráta re ojogua vaꞌekue py.

17 — Haꞌe gui ovaẽ raiꞌi ma Abraão pe Nhanderuete ouraague ojeupity aguã ára. Haꞌe jave ma nhaneramoĩ kuery hetave ojeꞌoivy Egito yvy re,

18 amboae huvixave José oikuaa vaꞌeꞌỹ oiko peve.

19 Haꞌe vaꞌe huvixa ma nhaneramoĩ kuery ombotavypa vy ojavyky rei, ojapo guive guaꞌy kuery re ae nopenavei rã omanomba aguã rami.

20 Haꞌe vaꞌe jave py oiko Moisés. Haꞌe vaꞌe ma Nhanderuete renonde voi ojou porãa ramo mboapy jaxy re ranhe onhomi tuu ro py.

21 Haꞌe gui oejaa ramo Faraó rajy ju ogueraa vy omemby aeꞌi rami omongakuaa.

22 Moisés ma Egito pygua ꞌarandua haꞌe javi re omboꞌea ramo ipoꞌaka ayvu py haꞌe mbaꞌemo ojapoa py.

23 — Quarenta maꞌetỹ ma oguerekoa py oendu guykeꞌy kuery Israel regua oexaxea.

24 Haꞌe rami vy peteĩ ava ojavykya rei rã oexa vy oipeꞌa, haꞌe oepy vy ojuka Egito pygua.

25 Mbaꞌeta Moisés oexaꞌã hetarã kuery “Ixupe Nhanderuete nhandereraa jepe uka ꞌrã” heꞌi aguã, teĩ haꞌe kuery haꞌe rami ndoikuaai.

26 — Haꞌe gui koꞌẽgue onhemboja ju guetarã kuery jogueroꞌa vaꞌe re. Haꞌe kuery ikuai porã aguã ombojaꞌoxe vy aipoeꞌi: “Avakue, peẽ kuery tu joeguaꞌi rima pendekuai. Mbaꞌe re tu pejogueroꞌa rei?” heꞌi.

27 Haꞌe ramo oirũ re ojeaive vaꞌe omoanha vy aipoeꞌi: “Mavaꞌe tu nemoĩ oreruvixarã, orere repena aguã?

28 Xee voi teve xejukaxe avi kuee Egito pygua rejukaague rami?” heꞌi.

29 Haꞌe rami ijayvu rã Moisés oendu vy okanhy ovy, haꞌe Midiã yvy re ju oiko guekoa py eꞌỹ. Haꞌe py ma oiko mokoĩ taꞌy.

30 — Quarenta maꞌetỹ rire tekoa eꞌỹa py Sinai yvyty re ixupe ojexa uka peteĩ anjo. Yvyra rogue hendy vaꞌe mbyte gui ojexa uka.

31 Moisés haꞌe nunga oexa vy onhemondyi vaꞌeri onhembojave ovy oexa porãve aguã. Haꞌe vy oendu Senhor aipoeꞌi rã:

32 “Xee ma neramoĩ kuery Abraão, Isaque haꞌe Jacó Ruete aiko”, heꞌi. Haꞌe rami rã Moisés okyje vy oryryipa, omaꞌẽve aguã ndaꞌipyꞌa guaxui guive.

33 — Haꞌe ramo Senhor aipoeꞌive ju: “Emboi ndepy regua, mbaꞌeta repyrõa ma yvy kyꞌa eꞌỹ.

34 Xee aexa ma Egito yvy re xevygua kuery ikuai axya, haꞌe kuery ipoaẽ rã aendu guive. Haꞌe rami vy aguejy araa jepe aguã. Ejuve ke aỹ, xee romondouka ꞌrã Egito katy”, heꞌi.

35 — Haꞌe rami teĩ haꞌe kuery nonheꞌẽ rendui Moisés. Haꞌe vy aipoeꞌi: “Mavaꞌe tu nemoĩ huvixa orere repena vaꞌerã?” heꞌi okuapy, huvixarã haꞌe heraa jepearã Nhanderuete ombou vaꞌekue ri, anjo yvyra rogue hendy vaꞌe mbyte gui ojexa uka vaꞌekue ipytyvõarã oiko guive.

36 Haꞌe gui Egito yvy re nhomondyipaarã haꞌe hexa pyrã Moisés ae ojapo vy oguenoẽ nhaneramoĩ kuery. Yeꞌẽ Pytã re voi ojapo, haꞌe quarenta maꞌetỹa pukukue re tekoa eꞌỹa rupi ikuai jave guive.

37 Moisés ae Israel kuery pe aipoeꞌi: “Peẽ kuery regua Nhanderuete omoingo ꞌrã peteĩ profeta xee rami guarã”, heꞌi vaꞌekue.

38 Haꞌe Moisés ae oĩ vaꞌekue tekoa eꞌỹa py onoꞌõmba vaꞌe kuery reve, Sinai yvyty re ixupe anjo ijayvu vaꞌekue haꞌe nhaneramoĩ kuery reve. Ojopy avi ayvu imarã eꞌỹ vaꞌe nhandevy ju oikuaa uka aguã.

39 — Haꞌe rami teĩ nhaneramoĩ kuery ma nonheꞌẽ rendui rakaꞌe. Haꞌe kuery ndoipotai vy opyꞌa re omoĩ okuapy Egito katy ju ojevyxea.

40 Haꞌe vy aipoeꞌi Arão pe: “Ejapo orevy nhanderueterã nhanerenonde re oo vaꞌerã. Mbaꞌeta Egito yvy gui nhanerenoẽare Moisés re ma ndajaikuaai mbaꞌe pa oikoa”, heꞌi okuapy.

41 Haꞌe vaꞌe jave ojapo vaka raꞌy raꞌangaa, haꞌe haꞌangaa pe mymba kuery ojuka guive. Oguerovyꞌa rei okuapy opo py ojapo vaꞌekue rive.

42 — Haꞌe ramo haꞌe kuery gui Nhanderuete ojepeꞌa vy omboaxa yva re ikuai vaꞌe rive ombojerovia aguã, profeta kuaxia ombopara vy aipoeꞌiague rami: “Israel kuery, tekoa eꞌỹa rupi quarenta maꞌetỹ re pendekuai vy xevy pe teve mymba pejuka vy pemeꞌẽ rakaꞌe?

43 Tuuete ramigua Moloque pe eꞌỹ ri tyꞌy pejapo pembojerovia atyrã? Haꞌe tuuete ramigua Renfã jaxy-tata raꞌangaa pejapo vaꞌekue pembojerovia aguã. Haꞌe nungakue re ma xee rogueraa ukapa ꞌrã Babilônia rovai katy”, heꞌiague.

44 — Haꞌe gui ombojeroviaaty Nhanderuete ayvu oĩa vaꞌe ma nhaneramoĩ kuery oguereko rakaꞌe tekoa eꞌỹa re, Moisés pe ojapo ukaague rami ae ojapo vaꞌekue.

45 Haꞌe nunga ma nhaneramoĩ kuery Josué oiko javegua ju ojopy vy amboae katy ogueraa, mbaꞌeta haꞌe kuery renonde gui Nhanderuete yvy regua kuery omoxẽ ramo haꞌe py ju ikuai. Davi oikoa ára peve oguereko vaꞌekue.

46 Haꞌe gui Davi ma Nhanderuete ojou porã ramo ojerure peteĩ oo Jacó Ruete peguarã ojapo aguã.

47 Haꞌe rã ixupe guarã oo apoare ete ma Salomão rakaꞌe.

48 Haꞌe rami teĩ Yvate ete vaꞌe ma avakue opo py oo ojapo vaꞌekue py noĩ, profeta aipoeꞌiague rami:

49 “Yva ma xerenda, haꞌe rã yvy ma xepy rendarã itui. Mbaꞌe nunga oo ꞌrã tu pejapo xevy? Mamo ꞌrã tu xee apytuꞌu atyrã oĩ aguã haꞌeve?

50 Mbaꞌeta xepo py eꞌỹ ri tyꞌy haꞌe nunga haꞌe javi ajapo vaꞌekue?” heꞌi Senhor.

51 — Avakue peneakã ratã vaꞌe, pendepyꞌa ratã haꞌe pendeapyxa eꞌỹ vaꞌe, Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ ijayvu teĩ ndapejapyxakaxei kuerei. Peneramoĩ kuery ikuaiague rami ae ju peẽ voi pendekuai.

52 Mbaꞌeta mavaꞌe profeta re ndaꞌu peneramoĩ kuery nopuꞌã rei rakaꞌe? Mbaꞌeta ojuka okuapy rakaꞌe Heko porã ete vaꞌe ou ꞌrãa mombeꞌua kuery. Haꞌe vaꞌe gui aỹ ma peẽ ju ijopy nhemiare haꞌe ijuka riveare pendekuai.

53 Pende kuery ma anjo po gui lei pejopy vaꞌeri ndapejapoi — heꞌi.

54 Estêvão omanoague Haꞌe rami ijayvu rã haꞌe kuery oendu vy ipoxy okuapy opyꞌa py, haꞌe hexe opuꞌã vy haĩ jekyty guive okuapy.

55 Haꞌe rã Estêvão re ma Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ anho oĩ ramo yva re omaꞌẽ vy oexa Nhanderuete rexakãa, haꞌe oiporu kuaa regua re Jesus hiꞌaĩ rã.

56 Haꞌe rami vy aipoeꞌi: — Aipo aỹ, xee aexa yva ojepeꞌa rã, haꞌe Nhanderuete oiporu kuaa regua re Ava raꞌy ojeapo vaꞌekue hiꞌaĩ rã — heꞌi.

57 Haꞌe ramo haꞌe kuery ojapukai atã vy omboty oapyxa, joo rami meme ogueroꞌa okuapy.

58 Tetã gui mombyryꞌi ogueraa py ojapipa okuapy ita py. Hekokue ramigua mombeꞌuare kuery ma oao puku omboi vy oeja imoiny peteĩ kunumi Saulo hery vaꞌe hiꞌaĩa py. Saulo ma Jesus pe ojeko meꞌẽ vaꞌerã vaꞌe . Guery oguerova rire ixupe “Apóstolo Paulo” ꞌea (Atos 9.1-9, 13.9).

59 Haꞌe rami vy ita py Estêvão ojapipaa ramo ojapukai vy aipoeꞌi: — Senhor Jesus, eraa ke xenheꞌẽ — heꞌi.

60 Haꞌe gui guenapyꞌã re oĩ vy ijayvu atã: — Senhor, embopaga eme kovaꞌe kuery ojejavyague re — heꞌi. Po rami ijayvu reve oke. , ,

8

1 Haꞌe kuery ojuka okuapya ma Saulo ojou porã. Haꞌe vaꞌe árave Jerusalém pygua igreja kuery omoingo axya vaipa. Haꞌe ramo haꞌe kuery haꞌe javive apóstolo eꞌỹ vy oaĩmba Judéia haꞌe Samaria yvy rupi.

2 Estêvão retekue ma Nhanderuete pegua avakue onhono porã, hexe ojaeꞌo vaipa guive.

3 Haꞌe rã Saulo ma omombaxe ete heravy igreja kuery. Oo rupi oike vy ogueraa avakue haꞌe kunhague nhuã py omboty aguã.

4 Samaria tetã py Filipe oo vy ayvu omombeꞌuague Haꞌe gui opa rupi oaĩmba jogueravya rupi ayvu omombeꞌu.

5 Filipe ma Samaria tetã py oo vy haꞌe kuery pe omombeꞌu Cristo. ;

6 Filipe ijayvu rã heta vaꞌe kuery peteĩ rami meme ojapyxaka okuapy. Oendu, oexa guive hexa pyrã ojapo rã.

7 Mbaꞌeta heta gui nheꞌẽ vai ojapukai reve-reve ojepeꞌa, haꞌe heta oguata eꞌỹ haꞌe hetyma pirupa vaꞌe voi okuerapa.

8 Haꞌe ramo ovyꞌa ete okuapy haꞌe vaꞌe tetã py.

9 Onhemboꞌe vaikue vaꞌe Simão re ijayvuague Haꞌe py ma oiko peteĩ ava Simão hery vaꞌe, onhemboꞌe vaikuea rupi oiko. Samaria pygua kuery ombotavypa oikovy, ipoꞌakapa vaꞌe rami rive onhemoingo vy.

10 Hexe ojapyxaka pavẽ, yvyĩgueve haꞌe yvatekueve guive. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Kovaꞌe ava re ma Nhanderuete poꞌakaa oĩ. Haꞌe ramo Ipoꞌakapa vaꞌe hery — heꞌi okuapy.

11 Hexe anho ojapyxaka, mbaꞌeta are ma ombaꞌevykya py ombotavypa ramo.

12 Haꞌe gui haꞌe pygua kuery pe Filipe omombeꞌu oikovy ayvu porã Nhanderuete poꞌakaa haꞌe Jesus Cristo regua. Haꞌe ramo avakue haꞌe kunhague oguerovia ramo omongaraipa.

13 Simão eteve voi ojerovia avi, haꞌe omongarai ma rire Filipe re onhemoirũ oikovy, mbaꞌeta hexa pyrã haꞌe mbaꞌemo porã ojapo rã oexa vy onhemondyipa.

14 Samaria py Pedro haꞌe João ikuai jave guare Samaria pygua kuery Nhanderuete ayvu ogueroviaa omombeꞌua rã Jerusalém py apóstolo kuery ikuai vaꞌe oendu okuapy. Haꞌe rami vy haꞌe katy omondouka Pedro haꞌe João.

15 Haꞌe py haꞌe kuery ovaẽ vy haꞌe pygua kuery re onhemboꞌe Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ oĩ aguã,

16 mbaꞌeta neĩ peteĩve re Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ ndoguejyi teri, Senhor Jesus rery rupi omongaraia rive.

17 Haꞌe gui haꞌe kuery áry apóstolo kuery opo omoĩ ramo haꞌe kuery re Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ ou.

18 Apóstolo kuery joe opo omoĩ rã Nheꞌẽ [Kyꞌa Eꞌỹ] oua Simão oexa vy apóstolo kuery pe ijayvu peráta omeꞌẽ aguã re.

19 Haꞌe vy aipoeꞌi: — Xee voi ke xembopoꞌaka joe xepo amoĩ rã Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ ou aguã — heꞌi.

20 Haꞌe rã Pedro ombovai: — Ndeperáta too ndereve rekanhy aguã py, mbaꞌeta rexaꞌã peráta re ndejeupe rejogua aguã Nhanderuete omeꞌẽ rive vaꞌe.

21 Ndee ma mbaꞌeve ndererekoi ore rami reiko aguã, neĩ rojapo vaꞌe rejapo aguã voi, mbaꞌeta ndepyꞌa py haꞌeve eꞌỹa rami reiko Nhanderuete renonde.

22 Haꞌe nunga rupi ejeko rerova ndereko vaia gui, haꞌe ejapukai Senhor pe. Xapyꞌa rei ombogue ꞌrã ndepyꞌa re remoĩ vaꞌekue.

23 Mbaꞌeta xee aexa rã opa marã rei teri reiko, nhuã py rami teko vai nemboꞌa ramo — heꞌi.

24 Haꞌe ramo Simão ombovai vy aipoeꞌi: — Pejerure haꞌvy Senhor pe pendeayvuague oiko eꞌỹ aguã — heꞌi.

25 Haꞌe kuery Senhor ayvu omombeꞌu haꞌe nhomboꞌepa ma vy Jerusalém tetã katy ju ojevy. Samaria pygua kuery rekoa ikuai vaꞌe rupi omombeꞌu ojeꞌoivy ayvu porã.

26 Eunuco reve Filipe onhemoirũague Haꞌe gui Filipe pe peteĩ anjo Senhor-a guigua ijayvu. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Epuꞌã ke, tereo kuaray puku-a yke katy. Jerusalém gui Gaza katy tape oo vaꞌe rupi tereo, tekoa eꞌỹa rupi — heꞌi. Haꞌe ramo opuꞌã vy oo.

27 Oo vy peteĩ ava oexa Etiópia pygua eunuco, huvixa kunha Candace mbaꞌe peráta haꞌe javi re opena vaꞌety. Haꞌe vaꞌe ma Jerusalém py ombojerovia aguã ooague gui

28 ojevya rupi oguapy oiny karóxa py. Ogueroayvu heravy profeta Isaías ombopara vaꞌekue.

29 Haꞌe ramo Nheꞌẽ aipoeꞌi Filipe pe: — Enhemboja pevaꞌe karóxa re, tereo ijyvyꞌiry — heꞌi.

30 Haꞌe ramo Filipe onha ovy vy oendu ogueroayvu rã profeta Isaías ombopara vaꞌekue. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Reikuaa maꞌã reroayvu heravy vaꞌe?

31 Ombovai: — Mbaꞌexa vy tu aikuaa ta avave rei omombeꞌu porãve eꞌỹ rã? — heꞌi. Haꞌe rami vy oenoĩ Filipe karóxa py ojeupi vy hexeve oĩ aguã.

32 Ipara ogueroayvu oiny vaꞌe po rami: “Vexaꞌi rami heraa ojukaa aguã py. Ijukaarã renonde vexaꞌi okyrirĩa rami avi haꞌe voi ndoipeꞌai ojuru.

33 Omoꞌyvyĩꞌi vy haꞌeve eꞌỹa rami oguerekoa. Mavaꞌe ndaꞌu omombeꞌu ꞌrã hamymino kuery? Mbaꞌeta yvy gui hekove oipeꞌaa rire”, heꞌiague.

34 Haꞌe ramo eunuco oporandu Filipe pe: — Ajerure remombeꞌu aguã mavaꞌe reko re pa profeta ijayvu, ojee ae tyrã pa amboae reko re? — heꞌi.

35 Haꞌe ramo Filipe omombeꞌu porãve. Po rami ipara oĩ vaꞌe guive omboypy vy ixupe omombeꞌu oiny Jesus.

36 Haꞌe kuery oo tema tape rupi. Yy oĩa py ovaẽ vy eunuco aipoeꞌi: — Apy ma yy oĩ. Ndaꞌevei ꞌrã ri ndaꞌu anhemongarai uka aguã?

37 [Filipe ombovai: — Ndepyꞌa haꞌe javi py rejerovia ramo haꞌeve ꞌrã — heꞌi. Haꞌe ramo ombovai vy aipoeꞌi: — Xee arovia Jesus Cristo Nhanderuete Raꞌy oikoa — heꞌi.]

38 Haꞌe rami vy omombyta uka karóxa. Mokoĩve oguejy ovy yy py, haꞌe Filipe omongarai.

39 Yy gui oẽ jogueravy jave Senhor Nheꞌẽ oipeꞌa heravy Filipe. Haꞌe ramo eunuco ndoexavei vaꞌeri ovyꞌa reve oo oiny tape rupi.

40 Haꞌe vaꞌe rireꞌive Filipe ma Azoto tekoa py raꞌe oikoa oikuaa vy oove haꞌe gui. Ayvu porã omombeꞌu heravy tetã haꞌe javi rupi, Cesaréia py ovaẽ peve.

9

1 ; 26.9-18 Haꞌe ramia ja Saulo ma Senhor remimboꞌe kuery ojukapa aguã re ijayvu. Haꞌe rami vy sacerdote yvateve vaꞌea py oo vy

2 ojerure kuaxia para re Damasco tetã py oo aguã judeu kuery onhemboꞌeaty ikuai vaꞌe rupi, Senhor reko rami avakue haꞌe kunhague ikuai vaꞌe ojou vy oipokua haꞌe Jerusalém katy oguerupa aguã.

3 Haꞌe rami vy oo tape rupi. Damasco py ovaẽ raiꞌi ovya py yva gui hendy vaꞌe hexakãmba xapyꞌa ijyvýry.

4 Haꞌe rã yvy rupi hoꞌa vy peteĩ ayvu oendu: — Saulo, Saulo, mbaꞌe re tu xerereko axyxe ri? — heꞌi vaꞌe.

5 Haꞌe ramo oporandu: — Mavaꞌe tu ndee, Senhor? Ombovai: — Xee ma Jesus rereko axy rei vaꞌe.

6 Epuꞌã ke, eike tetã py. Haꞌe py ma omombeꞌua ꞌrã rejapo vaꞌerã — heꞌi.

7 Haꞌe gui irũ kuery hupive oo vaꞌe ma okyrirĩ reve opytapa. Ijayvu vaꞌe oendu teĩ avave rei ndoexai okuapy.

8 Haꞌe rã Saulo ma yvy gui opuꞌã vy guexa oipeꞌa teĩ mbaꞌeve rei ndoexavei. Haꞌe gui ijyva re ogueraa Damasco katy.

9 Mboapy ára re oĩ oexa eꞌỹ re. Haꞌe ramia pukukue re ndokarui neĩ ndoyꞌui.

10 Damasco tetã py oiko peteĩ temimboꞌe Ananias hery vaꞌe. Haꞌe vaꞌe pe Senhor ojexa uka vy aipoeꞌi: — Ananias. Ombovai: — Senhor, apy ma aĩ — heꞌi.

11 Senhor aipoeꞌi: — Epuꞌã ke, tereo tape hiꞌyvi vaꞌe ꞌepy vaꞌe rupi. Judas ro py revaẽ vy ke eka Tarso guigua Saulo. Mbaꞌeta haꞌe vaꞌe ma onhemboꞌe oiny jave

12 oexa kuri peteĩ ava Ananias hery vaꞌe ovaẽ ouvy rã, hiꞌáry opo omoĩ oexa ju aguã — heꞌi.

13 Ananias ombovai: — Haꞌe rami avi Senhor, heta gui ma aendu haꞌe vaꞌe ava reko. Mbovykue rei veꞌỹ ma ojapo vai vaꞌekue Jerusalém py ikuai vaꞌe re,

14 haꞌe apy guarã ju kuaxia para ogueru sacerdote yvatekueve vaꞌea gui, nderery rupi ojapukai vaꞌe kuery ojopypa heravy aguã — heꞌi.

15 Haꞌe ramo Senhor aipoeꞌi: — Tereo nho, mbaꞌeta haꞌe vaꞌe ma xerembiguairã aiporavo vaꞌekue judeu eꞌỹ vaꞌe kuery pe xerery ogueraa aguã, huvixa kuery haꞌe Israel kuery renonde guive.

16 Ixupe xee ae aikuaa uka ꞌrã xerery rupi oiko ramo omoingo axya ꞌrãa — heꞌi.

17 Haꞌe ramo Ananias oo vy ovaẽ oo oĩa py. Hiꞌáry opo omoĩ reve aipoeꞌi: — Irmão Saulo, Senhor Jesus tape rupi rejua rupi ojekuaa uka vaꞌekue xembou kuri rexa ju aguã, haꞌe ndere Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ anho oĩ aguã — heꞌi.

18 Haꞌe ramove hexa gui pira pekue ramigua hoꞌa ramo oexa ju. Haꞌe gui opuꞌã vy onhemongarai uka.

19 Okarupa ma vy oendu imbaraetea. Haꞌe vy Damasco py areꞌi opyta Jesus remimboꞌe kuery reve.

20 Damasco py ayvu Saulo omombeꞌu oikovyague Haꞌe rireꞌive judeu kuery onhemboꞌeaty ikuai vaꞌe rupi Saulo omombeꞌu oikovy Jesus ae Nhanderuete Raꞌy oikoa.

21 Haꞌe javive oendu vaꞌe onhemondyipa. Haꞌe vy aipoeꞌi okuapy: — Pevaꞌe eꞌỹ ri tyꞌy Jerusalém py Jesus rery rupi ojapukai vaꞌe ojukapaxe vaꞌety? Haꞌe gui apy ju ou oipokuapa heravy aguã sacerdote yvatekueve vaꞌea katy — heꞌi okuapy.

22 Haꞌe rã Saulo ma imbaraeteve oikovy. Haꞌe vy Jesus ae Cristo oikoa omombeꞌu vy omokyrirĩmba judeu kuery Damasco py ikuai vaꞌe.

23 Kueve ma rire judeu kuery jogueroayvu ojuka aguã.

24 Haꞌe rami teĩ haꞌe kuery ojapoxe vaꞌe Saulo oikuaa. Haꞌe kuery ojuka vy ara py haꞌe pyávy tetã kora rokẽ py oarõ okuapy.

25 Haꞌe rã temimboꞌe kuery ma pyávy ogueraa vy peteĩ ajaka py omoĩ vy omboguejy tetã kora rovai.

26 Jerusalém haꞌe Tarso py Saulo ovaẽague Jerusalém py ovaẽ vy onhemoirũxe temimboꞌe kuery mboae reve, teĩ haꞌe kuery haꞌe javive Jesus remimboꞌe oikoa ndogueroviai vy okyje okuapy.

27 Haꞌe rã Barnabé ma apóstolo kuerya py ogueraa vy omombeꞌu porãmba tape rupi Senhor ojekuaa uka vy hexeve ijayvuague, haꞌe ramo Damasco tetã py okyjea py eꞌỹ Jesus rery rupi ijayvuague.

28 Haꞌe rami rire Jerusalém py oiko haꞌe kuery reve. Okyje reveꞌỹ ijayvu oikovy Senhor rery rupi.

29 Grego ayvu py ijayvu vaꞌe kuery pe ayvu omombeꞌu haꞌe ijayvu ete oikovy ramo haꞌe kuery ojukaxe ete.

30 Haꞌe nunga irmão kuery oikuaa vy Cesaréia peve ogueraa, haꞌe gui Tarso katy ju omondouka.

31 Igreja pygua heta-etave ovyague Haꞌe rami rire Judéia haꞌe javi rupi igreja kuery ikuai porã, Galiléia haꞌe Samaria rupi guive. Imbaraeteve ojeꞌoivy Senhor renonde ojererokyjea rupi. Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ ombopyꞌa guaxu ramo heta-etave ovy.

32 Enéias omongueraa ague Haꞌe gui Pedro ma opa rupi oaxa ovy vy Lida tetã py ovaẽ ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe kuerya py.

33 Haꞌe py ma peteĩ ava oexa Enéias hery vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma oguata vaꞌeꞌỹ vy oito maꞌetỹ re ma tupa py itui.

34 Ixupe Pedro aipoeꞌi: — Enéias, Jesus Cristo nemonguera. Epuꞌã ke haꞌvy, emoĩ porã ju nderupa — heꞌi ramove opuꞌã.

35 Haꞌe ramo Lida haꞌe Sarona pygua kuery haꞌe javi oexa vy ojeko rerova Senhor re.

36 Dorcas omboetea jevyague Jope tetã py ma oiko peteĩ temimboꞌe kunha Tabita hery vaꞌe, Dorcas heꞌia. Haꞌe vaꞌe ma pavẽ oikuaa mbaꞌemo porã anho ojapo haꞌe mbaꞌemo omeꞌẽ vaꞌety oikoa.

37 Haꞌe vaꞌe jave imbaꞌeaxy vy omano. Haꞌe gui hetekue ombojaupa ma rire ombouve ju inony opy jaꞌoꞌi yvate oĩ vaꞌe py.

38 Jope gui ma Lida py Pedro oĩa namombyryiꞌi. Haꞌe ramo haꞌe py oĩa temimboꞌe kuery oendu vy mokoĩ avakue omondouka “Jaa vyvoi ke orereve” heꞌi aguã.

39 Haꞌe nunga Pedro oendu vy oo haꞌe kuery reve. Oo py ovaẽ ramo opy jaꞌoꞌi yvate oĩ vaꞌe py ogueraa. Imeveꞌỹ vaꞌe kuery haꞌe javi ombojere rei, ojaeꞌo reve oexa uka ao puku haꞌe tupyja Dorcas oikove teri reve ojapo vaꞌekue.

40 Haꞌe gui ma Pedro omoẽmba vy guenapyꞌã re oĩ, haꞌe vy onhemboꞌe. Haꞌe gui ojere vy hetekue ituia katy ju omaꞌẽ. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Tabita, epuꞌã ke — heꞌi. Haꞌe ramo guexa oipeꞌa vy oexa Pedro, haꞌe vy ovy oiny.

41 Haꞌe ramo ipo re ojopy vy omopuꞌã. Haꞌe gui ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe haꞌe imeveꞌỹ vaꞌe kuery oenoĩmba vy oexa uka oikove vaꞌe.

42 Haꞌe nunga Jope pygua kuery haꞌe javi oikuaa vy heta ojerovia Senhor re.

43 Jope py ma Pedro opyta are, ipirekue re ombaꞌeapo vaꞌe Simão hery vaꞌe ro py.

10

1 Xondaro ruvixa Cornélio reko re ijayvuague Cesaréia tetã py peteĩ ava oiko Cornélio hery vaꞌe, xondaro kuery Itália pygua ruvixa.

2 Haꞌe vaꞌe ma Nhanderuete pe oiko ojererokyjea rupi, ngoo pygua kuery haꞌe javi reve. Mbaꞌemo omeꞌẽ jepi haꞌe py judeu kuery ikuai vaꞌe pe, Nhanderuete pe onhemboꞌe riae guive.

3 Haꞌe gui ma kuaray ojeroꞌaꞌi jave peteĩ anjo Nhanderuetea guigua ojexa uka ixupe. Hexe onhemboja vy aipoeꞌi:

4 — Cornélio. Haꞌe ramo onhemondyi reve anjo re omaꞌẽ vy oporandu: — Mbaꞌe tu, Senhor? Anjo ombovai: — Nhanderuete renonde imaꞌenduꞌaa renhemboꞌea haꞌe mbaꞌemo remeꞌẽ reikovya re.

5 Aỹ ma emondouka Jope tetã katy Simão Pedro hery vaꞌe renoĩarã.

6 Haꞌe vaꞌe ma yeꞌẽ yvýry oiko, ipirekue re ombaꞌeapo vaꞌe Simão ro py — heꞌi.

7 Hexeve anjo ijayvu vaꞌekue ojepeꞌa ramove oenoĩ mokoĩ guembiguai haꞌe peteĩ xondaro Nhanderuete pe oiko vaꞌe ixupe ombaꞌeapo vaꞌe regua.

8 Haꞌe vaꞌe kuery pe haꞌe nungakue omombeꞌupa vy Jope tetã katy omondouka.

9 Pedro pe mbaꞌemo ojexa ukaague Koꞌẽ jevy tape rupi haꞌe kuery oo vy tetã py ovaẽ raiꞌi ma ojeꞌoivy jave, Pedro ma kuaray mbyte rireꞌi oo áry ojeupi onhemboꞌe aguã.

10 Inhembyayi vy okaruxea oendu. Haꞌe gui tembiꞌu ojapoa rã oarõ jave ixupe ojexa uka peteĩ.

11 Haꞌe vy oexa yva ojepeꞌa rã, haꞌe oguejy ouvy peteĩ ajukue ramigua tuvixa vaꞌe, yvy rami omboguejya ijapy irundyve re.

12 Haꞌe vaꞌe áry ma opa marãgua mymba ikuai irundy ipy vaꞌe, yvy rupi otyryry haꞌe guyra oveve vaꞌe.

13 Haꞌe gui ixupe peteĩ ijayvu vaꞌe aipoeꞌi: — Pedro, epuꞌã ke, ejuka haꞌe heꞌu.

14 Pedro ombovai: — Any teve Senhor, mbaꞌeta haꞌu vaꞌeꞌỹ teri haꞌeveꞌỹ vaꞌe nhomongyꞌaarã — heꞌi.

15 Mokoĩguea ma ijayvu vaꞌe aipoeꞌi: — Nhanderuete oikyꞌaꞌo vaꞌekue pe “Haꞌeveꞌỹ vaꞌe” ꞌre eme — heꞌi.

16 Haꞌe nunga mboapykue oiko rire ajukue ogueraa ju yva re.

17 Cornélio remimbou kuery Jope py ovaẽague Pedro mbaꞌemo ojexa uka vaꞌekue mbaꞌerã paa ndoikuaai rei oiny jave avakue ovaẽ ma Cornélio ombou vaꞌekue. Simão ro re oporandu jogueruvy rire okẽ py opyta.

18 Onhenduka vy oporandu: — Simão Pedro hery vaꞌe pa oĩ? — heꞌi.

19 Haꞌe rã Pedro ma mbaꞌemo oexa vaꞌekue re teri oikuaa pota oiny reve Nheꞌẽ aipoeꞌi ixupe: — Peꞌi py mokoĩ ava ndereka vaꞌe ikuai.

20 Epuꞌã haꞌvy, eguejy haꞌe tereo haꞌe kuery reve. Erovia eꞌỹ eme, mbaꞌeta xee ae ambou uka — heꞌi.

21 Haꞌe gui avakue ikuaia py Pedro oguejy ma vy aipoeꞌi: — Xee apy aĩ vaꞌe ae pa xereka? Mbaꞌe re tu peju?

22 Haꞌe kuery ombovai: — Xondaro ruvixa Cornélio ma ava heko porã haꞌe Nhanderuete renonde ojererokyjea rupi oiko vaꞌe, judeu kuery haꞌe javi imaꞌenduꞌa porãa vaꞌe guive. Haꞌe vaꞌe ae nerenoĩ uka, ngoo py revaẽ rã ndeayvu oendu aguã, anjo ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe aipoeꞌiague rami vy — heꞌi okuapy.

23 Pedro ijayvuague Haꞌe rami rã Pedro ma haꞌe kuery omovaẽ ranhe, omoinge opy. Koꞌẽ jevy opuꞌã vy oo haꞌe kuery reve. Jope pygua irmão kuery regua oo avi hupive.

24 Koꞌẽ jevy Cesaréia py ovaẽmba. Cornélio oarõ vy omboatypa ma raꞌe guetarã haꞌe oirũ kuery oayvuve vaꞌe.

25 Pedro ovaẽ ouvy rã Cornélio oẽ ovaexĩ aguã. Guenapyꞌã re oĩ vy ombojerovia.

26 Haꞌe ramo Pedro omopuꞌã vy aipoeꞌi: — Epuꞌã katu, xee voi ma ava avi aiko — heꞌi.

27 Hexeve ijayvu reve oike vy heta oexa onoꞌõ okuapy vaꞌe.

28 Haꞌe vy haꞌe kuery pe aipoeꞌi: — Peẽ ma peikuaa porã rã ore judeu kuery amboae regua re ronhemoirũ aguã ndaꞌevei, neĩ ronhemboja aguã voi. Haꞌe rami teĩ xevy pe Nhanderuete oikuaa uka avave pe “Ndaꞌevei vaꞌe” neĩ “Haꞌeveꞌỹ vaꞌe” roꞌe aguã ndaꞌeveia.

29 Haꞌe nunga rupi xerenoĩ uka ramo aju “Ndaꞌevei” haꞌe eꞌỹ re. Aỹ ma aporandu: Mbaꞌerã pa xerenoĩ uka?

30 Cornélio ombovai: — Kovaꞌe ára reve vy irundy ára ma ojapo guĩ rami jave xero py anhemboꞌe ainyague, kuaray ojeroꞌa jave. Haꞌe gui xerenonde ojexa uka peteĩ ava ijao rexakãmba vaꞌe.

31 Haꞌe vaꞌe ma aipoeꞌi: “Cornélio, Nhanderuete renonde ma oendua renhemboꞌea, haꞌe mbaꞌemo remeꞌẽ reikovya re imaꞌenduꞌaa guive.

32 Emondouka ke Jope katy Simão Pedro hery vaꞌe renoĩarã. Haꞌe vaꞌe ma yeꞌẽ yvýry oiko, ipirekue re ombaꞌeapo vaꞌe Simão ro py”, heꞌi vaꞌekue.

33 Haꞌe ramo roenoĩ uka voi. Haꞌeve vaipa rejuague. Aỹ ma apy roĩmba Nhanderuete renonde, ndevy Senhor omombeꞌu uka vaꞌe haꞌe javi roendu aguã — heꞌi.

34 Haꞌe ramo Pedro ijayvu vy aipoeꞌi: — Aỹ ma aikuaa ma anhetẽ ae raꞌe Nhanderuete peteĩ regua rive joegui oayvuve vaꞌe eꞌỹa.

35 Haꞌe rami ꞌrãgue py haꞌe javive regua omonhemboja ꞌrã henonde ojererokyjea rupi haꞌe haꞌevea rami ikuai vaꞌe. ;

36 Povaꞌe ayvu Nhanderuete ombou rakaꞌe Israel kuery pe, Jesus Cristo re vy peteĩ rami nhanemoingo porã aguã. Mbaꞌeta haꞌe javi regua Senhor oiko.

37 Peẽ avi peikuaa ayvu Judéia haꞌe javi rupi oendua vaꞌekue, Galiléia gui ijypy vaꞌekue, nhomongaraia regua João omombeꞌu ma rire.

38 Oendua Nhanderuete Jesus Nazaré pygua vaꞌe ombopoꞌaka vy hexe Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ omoĩague. Haꞌe ramo hexeve Nhanderuete oiko ramo opa rupi oiko vy mbaꞌemo porã ojapo, nhomonguera guive anha kuery omoingo axya gui.

39 Judeu yvy re haꞌe Jerusalém tetã py mbaꞌemo porã ojapo vaꞌekue haꞌe javi ma ore roexapa. Haꞌe gui ma yvyra re omoĩ vy ojukaa.

40 Haꞌe gui mboapy araa py Nhanderuete omboete ju, haꞌe joupe oexa uka guive.

41 Heta vaꞌe kuery haꞌe javive peꞌỹ oexa uka, haꞌe rã imombeꞌuarã Nhanderuete oiporavo vaꞌekue pe anho, ore kuery omanoague gui onhemboete ju ma rire hexeve rokaru haꞌe royꞌu vaꞌekue pe ae.

42 Orevy pe ma ayvu omombeꞌu uka heta vaꞌe kuery pe, roikuaa uka aguã Nhanderuete omoĩague oikove vaꞌe haꞌe omano vaꞌekue re oikuaa pota vaꞌerã.

43 Hekorã re ae profeta kuery haꞌe javi ijayvu rakaꞌe. Haꞌe vy omombeꞌu hery rupi omboguepaa ꞌrãa hexe ojerovia vaꞌe haꞌe javi ojejavyague.

44 Judeu eꞌỹ vaꞌe kuery re Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ oguejyague Haꞌe nunga re Pedro ijayvu teri oiny jave ayvu re ojapyxaka okuapy vaꞌe haꞌe javive re Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ oguejy.

45 Judeu eꞌỹ vaꞌe kuery pe voi Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ omeꞌẽa ramo judeu regua ojerovia vaꞌe Pedro rupive ou vaꞌekue onhemondyipa,

46 mbaꞌeta oendu okuapy ayvu mboae py ijayvu rã Nhanderuete omboetea rupi. Haꞌe ramo Pedro oporandu:

47 — Amongue ndaꞌu ojoko ꞌrã yy py kovaꞌe kuery romongarai aguã? Mbaꞌeta nhande rami avi kovaꞌe kuery voi ojopy raꞌe Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ — heꞌi.

48 Haꞌe rami vy Jesus Cristo rery rupi omongarai uka. Haꞌe ramo ojerure haꞌe kuery reve opytave ranhe aguã.

11

1 Pedro guekokue re ijayvuague Haꞌe gui Judéia py apóstolo haꞌe irmão kuery ikuai vaꞌe oendu okuapy judeu eꞌỹ vaꞌe kuery voi Nhanderuete ayvu ogueroviaague.

2 Haꞌe gui Jerusalém py Pedro ovaẽ ramo jopire omboi ukaxe vaꞌe regua ndojou porãi vy aipoeꞌi:

3 — Kore revaẽ vaꞌe tyꞌy avakue opire omboi uka eꞌỹ vaꞌe ro py, haꞌe kuery reve rekaru guive — heꞌi okuapy.

4 Haꞌe ramo Pedro omombeꞌupa jypyꞌi guive jorire-rire oiko vaꞌekue. Haꞌe vy aipoeꞌi:

5 — Xee ma Jope tetã py anhemboꞌe ainy jave, xeakanhy vy aexa peteĩ ajukue tuvixa vaꞌe ramigua oguejy ouvy rã. Ijapy irundyve re omboguejya yva gui. Haꞌe vy xeaꞌi py peve ou.

6 Ipy katy amaꞌẽ vy aexa ipy irundy vaꞌe yvy re ikuai vaꞌe, mymba inharõ vaꞌe, yvy rupi otyryry haꞌe guyra oveve vaꞌe.

7 Aendu avi peteĩ ayvu “Pedro, epuꞌã ke, ejuka haꞌe heꞌu”, heꞌi vaꞌe xevy.

8 Haꞌe ramo xee aipoaꞌe: “Any teve Senhor, mbaꞌeta xejuru py oike vaꞌeꞌỹ teri haꞌeveꞌỹ vaꞌe nhomongyꞌaarã”, haꞌe.

9 Teĩgue ju yva gui onhendu: “Nhanderuete oikyꞌaꞌo vaꞌekue pe ‘Haꞌeveꞌỹ vaꞌe’ ꞌre eme”, heꞌi vaꞌe.

10 Haꞌe nunga ma mboapykue oiko, haꞌe gui haꞌe nunga haꞌe javi ma yva re ju heraa.

11 — Haꞌe vaꞌe jave eteꞌi oo roĩa py ovaẽ mboapy avakue. Haꞌe vaꞌe kuery ma Cesaréia gui omondouka pyre xerenoĩarã.

12 Haꞌe ramo xevy pe Nheꞌẽ ijayvu haꞌe kuery reve aa aguã akyje eꞌỹ re. Xerupive oo avi kovaꞌe irmão kuery mboapy meme ikuai vaꞌe. Haꞌe gui ma haꞌe vaꞌe ava ro py rovaẽ.

13 Haꞌe ramo orevy pe omombeꞌu ngoo py anjo hiꞌaĩ rã oexaague, haꞌe ixupe aipoeꞌiague: “Emondouka amongue Jope katy, haꞌe enoĩ uka Simão Pedro hery vaꞌe.

14 Haꞌe vaꞌe ma ndevy omombeꞌu ꞌrã reo jepe aguã regua ayvu, ndee haꞌe ndero pygua kuery haꞌe javive reve”, heꞌiague.

15 Haꞌe gui ma xeayvu ypyꞌi ramove Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ oguejy haꞌe kuery re, jypy nhandere oguejyague rami ae.

16 Haꞌe ramo xemaꞌenduꞌa Senhor aipoeꞌiague re: “João ma anhetẽ yy py nhomongarai. Haꞌe rã peẽ ma penemongaraia ꞌrã Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ reve”, heꞌiague re.

17 Haꞌe rami py haꞌe kuery pe avi Nhanderuete ombou Senhor Jesus re jajerovia ramo nhandevy ombouague rami. Haꞌe rami rire mavaꞌe tu xee aiko Nhanderuete pe “Ndaꞌevei” haꞌe aguã? — heꞌi.

18 Haꞌe rami ijayvu rã haꞌe kuery oendu vy ndaꞌivaivei. Haꞌe vy Nhanderuete oguerovyꞌa vy aipoeꞌi: — Haꞌe rami vy taꞌvy judeu eꞌỹ vaꞌe kuery pe voi teve Nhanderuete omeꞌẽ ojeko rerova vy tekove ojopy aguã — heꞌi okuapy.

19 Antioquia py temimboꞌe kuery pe “Cristo pegua” ꞌeaague Estêvão ojukaa rire oaĩmba vaꞌekue ma opa rupi ojeꞌoi, Fenícia, Chipre haꞌe Antioquia peve. Judeu kuery regua pe anho ranhe omombeꞌu ayvu.

20 Haꞌe gui haꞌe kuery regua Chipre haꞌe Cirene guigua ma Antioquia tetã py ovaẽ vy grego kuery pe voi omombeꞌu ayvu porã Senhor Jesus regua.

21 Haꞌe kuery re Senhor poꞌakaa oĩ ramo heta ojerovia vy ojeko rerova Senhor re.

22 Haꞌe nunga ma Jerusalém py igreja kuery ikuai vaꞌe pe omombeꞌua. Haꞌe rami rã Antioquia katy omondouka Barnabé.

23 Haꞌe vaꞌe ma haꞌe py ovaẽ vy Nhanderuete omboaxya rupi ikuaia oexa vy ovyꞌa, haꞌe kuery haꞌe javi omongeta guive ipyꞌa mbaraete reve Senhor re ikuai aguã.

24 Mbaꞌeta hexe Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ haꞌe ojerovia etea anho oĩ ramo ava porayvu vaꞌe oiko. , Haꞌe ramo heta onhemboja Senhor re.

25 Haꞌe gui Tarso katy ju Barnabé oo Saulo reka vy.

26 Ojou vy Antioquia py ogueru. Peteĩ maꞌetỹ pukukue re haꞌe pygua igreja kuery reve ikuai vy heta omboꞌe. Antioquia py temimboꞌe kuery ikuai vaꞌe jypyꞌi oenoĩa Cristo pegua.

27 Karuai oiko vaꞌerãa re Ágabo ijayvuague Haꞌe vaꞌe jave py Antioquia py profeta kuery regua ou Jerusalém gui.

28 Peteĩ haꞌe kuery regua Ágabo hery vaꞌe opuꞌã vy Nheꞌẽ gui omombeꞌu yvy jave re karuai oiko ꞌrãa. Haꞌe nunga oiko ae ma huvixave Cláudio oĩ jave py.

29 Haꞌe ramo temimboꞌe kuery jogueroayvu okuapy mbaꞌemo omondouka aguã Judéia py irmão kuery ikuai vaꞌe pe. Peteĩ-teĩ ojouaꞌi rami ꞌrã omondouka oipytyvõ vy.

30 Haꞌekue rami ae haꞌe kuery ojapo. Haꞌe vy Barnabé haꞌe Saulo po py ogueraa uka igreja re opena vaꞌe kuery pe.

12

1 Huvixa Herodes apóstolo Tiago haꞌe Pedro oguereko axyague Haꞌe vaꞌe jave py huvixave Herodes ojopy uka igreja kuery ikuai vaꞌe regua oguereko axy aguã.

2 Haꞌe rami vy kyxe py ojuka uka João rykeꞌy Tiago.

3 Haꞌe nunga judeu kuery ojou porã rei okuapya oikuaa vy oguereko axyve ju. Haꞌe vy Pedro voi ojopy uka, ngaru mbojape imbovua revegua eꞌỹ vaꞌea ára.

4 Ojopy uka vy omboꞌa uka nhuã py. Xondaro kuery po py omboaxa opena aguã. Irundy aty ikuai xondaro kuery, peteĩ-teĩ aty irundy xondaro oguereko harõarã, Páscoa ára rire heta vaꞌe kuery oendua py omboayvua aguã.

5 Haꞌe rami py Pedro nhuã py oĩ, teĩ hexe igreja kuery ikuai vaꞌe onhemboꞌe tema Nhanderuete pe.

6 Pyávy huvixa Herodes omboayvu eꞌỹ mboveꞌi, Pedro oke oupy mokoĩ xondaro mbyte, mokoĩ corrente py ojokuaague reve. Xondaro kuery mboae ma okẽ py ikuai nhuã oarõa py.

7 Haꞌe gui peteĩ anjo Senhor-a guigua ou xapyꞌa ramo peteĩ hendy vaꞌe omoexakãmba nhuã ropy rupi. Pedro re opoko vy omomyĩ. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Epuꞌã pojava — heꞌi ramove ojokuaague hoꞌapa ipo gui.

8 Anjo aipoeꞌi: — Ejekuꞌa jokua ke, haꞌe emoĩ ndepy regua. — Haꞌekue rami ojapo ramo aipoeꞌive ju: — Emoĩ ndeao puku, haꞌe eju xerakykue — heꞌi.

9 Nhuã gui Pedro oguenoẽa ague Haꞌe gui Pedro oẽ vy hakykue oo. Ndoikuaai ovy anhetẽ paa anjo opo py ojapo vaꞌe, “Aexa raꞌu rive po” heꞌi vy.

10 Xondaro ikuai vaꞌe jypy haꞌe mokoĩa ma oaxa vy ovaẽ jogueravy okẽ ferro guigua tetã katy oĩ vaꞌe py. Haꞌe vaꞌe ma haꞌe ae ojepeꞌa. Haꞌe gui oẽ vy peteĩ tape rupi jogueraa. Ooveꞌia py anjo ojepeꞌa ixugui.

11 Haꞌe ramo mae ma Pedro oikuaa xapyꞌa vy aipoeꞌi: — Aỹ ma aikuaa anhetẽ Senhor ombou raꞌe ojea pygua anjo, Herodes po gui xereraa jepe aguã, haꞌe judeu kuery ojapoxe vaꞌe haꞌe javi gui guive — heꞌi.

12 Hexe oiko vaꞌe re oikuaa pota vy onhembopyꞌa oo aguã João Marcos hery vaꞌe xy Maria ro py. Haꞌe py ma heta ikuai onhemboꞌe vy.

13 Kora rokẽ re ombota ramo ou peteĩ tembiguai kunhaꞌi Rode hery vaꞌe, mavaꞌe paa oexa aguã.

14 Pedro ayvu oendu kuaa vy ovyꞌa vaipa vy hexarai omoinge aguã. Onha reve opy ojevy Pedro okẽ py hiꞌaĩa omombeꞌu aguã.

15 Haꞌe ramo haꞌe kuery aipoeꞌi ixupe: — Naneakã porãvei teve — heꞌi okuapy. Haꞌe rami teĩ omombeꞌuve haꞌe etea. Haꞌe ramo aipoeꞌi ju: — Inheꞌẽ rive ri nhiꞌã — heꞌi okuapy.

16 Haꞌe ramia ja Pedro ombotave tema hoꞌamy. Haꞌe ramo mae ma haꞌe kuery oipeꞌa vy haꞌe ri ty raꞌea oexa vy ndoikuaai rei okuapy.

17 Haꞌe ramo opo py “Pekyrirĩ” heꞌia rami ojapo vy omombeꞌu marã rami pa nhuã gui Senhor oguenoẽ ukaague. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Pemombeꞌu ke Tiago pe, irmão kuery pe guive — heꞌi. Haꞌe gui oẽ ju vy amboae katy oo.

18 Koꞌẽmba rã xondaro kuery ndaꞌevei rei ikuai, mbaꞌe pa Pedro re oikoague ndoikuaai vy.

19 Herodes oeka uka teĩ ndojoui. Haꞌe rami vy nhuã rarõa kuery omboayvu ma vy ojuka ukapa. Haꞌe vy Judéia gui ma Cesaréia katy ju oo. Haꞌe py oiko are.

20 Herodes omanoague Haꞌe vaꞌe jave Herodes joo rami eꞌỹ ijayvu Tiro haꞌe Sidom pygua kuery reve. Haꞌe ramo oĩa py haꞌe kuery oupa peteĩ rami ojexa uka aguã. Haꞌe rami vy huvixa rembiguai Blasto pe onhepytyvõ uka rire ojerure okuapy peteĩ rami ju ikuai aguã re, mbaꞌeta huvixa yvy rupi hoꞌu vaꞌerã ojou vy.

21 Haꞌe gui oaꞌangaague ára py Herodes omoĩ ao iporãve vaꞌe. Tenda openaaty áry oguapy vy ijayvu haꞌe kuery pe.

22 Haꞌe ramo haꞌe kuery ojapukai: — Nhanderuete ae teve ijayvu, ava eꞌỹ — heꞌi okuapy.

23 Haꞌe ramove anjo Senhor-a guigua omombaꞌeaxy huvixa, Nhanderuete nomboetei ramo. Haxo hoꞌupa rã omano.

24 Haꞌe gui Nhanderuete ayvu oenduave tema opa rupi, haꞌe ojerovia vaꞌe kuery hetave ovy.

25 Barnabé haꞌe Saulo ma ojapo ꞌrã vaꞌekue ojapopa ma vy ojevy ju Jerusalém gui. Ngupive ogueraa avi João Marcos hery vaꞌe.

13

1 Jypyꞌi Barnabé haꞌe Saulo ayvu mombeꞌua rupi oguataague Antioquia pygua igreja kuery regua ikuai profeta haꞌe nhomboꞌea kuery: Barnabé, Simeão Níger hery vaꞌe, Cirene pygua Lúcio, huvixave Herodes ryvy ranga Manaém haꞌe Saulo.

2 Haꞌe kuery ma Senhor pe okaru eꞌỹ re ikuai ramo Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ aipoeꞌi: — Peiporavo xevy Barnabé haꞌe Saulo, xee aenoĩague rami haꞌe kuery ombaꞌeapo aguã — heꞌi. , ;

3 Haꞌe ramo okaru eꞌỹ re onhemboꞌe okuapy ranhe. Haꞌe gui haꞌe kuery áry opo omoĩ reve omondouka.

4 Onhemboꞌe vaikue vaꞌe Elimas reko re ijayvua Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ omondouka ramo Selêucia peve ranhe oo. Haꞌe gui yy rupi ojeꞌoi Chipre katy.

5 Salamina py ovaẽ vy Nhanderuete ayvu omombeꞌu judeu kuery onhemboꞌeaty ikuai vaꞌe rupi. Ipytyvõarã ogueraa avi João. Apy João hery vaꞌe ma Apóstolo João eꞌỹ, haꞌe rã João Marcos, Jesus rekokue ombopara vaꞌerã vaꞌe .

6 Ypaꞌũ oaxapa vy Pafos tetã peve oo. Haꞌe py oexa peteĩ judeu onhemboꞌe vaikue vaꞌe profeta ramigua, Barjesus hery vaꞌe.

7 Haꞌe vaꞌe ma huvixa Sérgio Paulo irũ oiko. Haꞌe rã huvixa ma ava hiꞌarandu vaꞌe. Haꞌe rami vy Barnabé haꞌe Saulo oenoĩ vy oendu porã pota Nhanderuete ayvu omombeꞌu rã.

8 Haꞌe rami teĩ onhemboꞌe vaikue vaꞌe Elimas hery vaꞌe ojokoxe huvixa ojerovia eꞌỹ aguã.

9 Haꞌe gui Saulo Paulo avi hery vaꞌe re ma Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ anho oĩ ramo omaꞌẽ porã ranhe Elimas re. Haꞌe vy aipoeꞌi:

10 — Anha raꞌy, ndere ma renhombotavypa haꞌe opa marã rei reiko aguã anho oĩ. Heko porã vaꞌe re repuꞌã rei. Nderepytuꞌui ta ri tyꞌy Senhor reko amboae rami rei reikuaa ukaa gui?

11 Aỹ ma ndere Senhor omoĩ ꞌrã opo nderexavei aguã. Haꞌe ramo mbovy ára rei veꞌỹ nderexavei ꞌrã kuaray — heꞌi. Haꞌe ramove hexe hoꞌa yvyxĩ ramigua pytũ vaꞌe. Haꞌe ramo ojere-jere oikovy, oipota ijyva re imboguataarã.

12 Mbaꞌemo oiko vaꞌe huvixa oexa vy oguerovia ayvu, Senhor re omboꞌe rã oguerovyꞌa guive.

13 Jerusalém katy ju João Marcos ojevyague Pafos gui ma Paulo yy rupi oo. Oirũ kuery reve ojeꞌoi Panfília regua Perge tetã re. Haꞌe rã João ma haꞌe kuery gui ojaꞌo vy Jerusalém katy ju ojevy.

14 Haꞌe rã haꞌe kuery ma Perge gui oove Pisídia regua Antioquia tetã peve, haꞌe sábado ára py judeu kuery onhemboꞌeaty py oo vy oguapy.

15 Lei haꞌe profeta ombopara vaꞌekue ogueroayvupaa ma rire onhemboꞌeaty pygua ruvixa aipoeꞌi uka haꞌe kuery pe: — Xeryvy kuery, heta vaꞌe kuery pemombaraete aguã regua ayvu pereko ri vy ke pemombeꞌu.

16 Antioquia py Paulo ayvu omombeꞌuague Haꞌe ramo Paulo opuꞌã vy opo py ojapo “Pekyrirĩ” heꞌia rami. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Avakue Israel regua haꞌe Nhanderuete renonde pejererokyjea rupi pendekuai avi vaꞌe, pejapyxaka ke.

17 Nhande Israel kuery Ruete ma oiporavo rakaꞌe nhaneramoĩ kuery, haꞌe gui oyvy reꞌỹ ikuaia pukukue re omboetave, Egito yvy re. Haꞌe gui opoꞌakaa rupi oguenoẽmba vy

18 quarenta maꞌetỹ re tekoa eꞌỹa py ikuai jave ogueropoꞌaka haꞌe kuery reko vai.

19 Haꞌe gui sete regua Canaã yvy re ikuai vaꞌekue omomba vy ijyvykue omeꞌẽ haꞌe kuery yvyrã,

20 quatrocentos e cinqüenta maꞌetỹ raiꞌi rire. Haꞌe vaꞌe rire omoĩ herekoarã kuery, profeta Samuel oikoa ára peve.

21 Haꞌe gui nguvixaverã re haꞌe kuery ojerure okuapy ramo Nhanderuete omoĩ uka Benjamim regua Quis raꞌy Saul. Haꞌe vaꞌe ma quarenta maꞌetỹ re oĩ.

22 Haꞌe gui ma oipeꞌa vy hekovia Davi ju oiporavo huvixaverã. Haꞌe vaꞌe reko re ijayvu vy aipoeꞌi: “Jessé raꞌy Davi ma ava xee ae rami ipyꞌa vaꞌe ajou, xee aipota vaꞌe ojapopa vaꞌerã”, heꞌi vaꞌekue.

23 Haꞌe vaꞌe ramymino kuery regua Nhanderuete ijayvuague rami vy omoingo Israel kuery reraa jepearã. Haꞌe vaꞌe ma Jesus.

24 Haꞌe vaꞌe ojekuaa uka eꞌỹ mbove João ranhe Israel kuery haꞌe javive pe omombeꞌu oikovy jajeko rerova vy nhanhemongarai uka aguã regua.

25 Haꞌe gui João ojapo ꞌrã vaꞌekue ojapopa ma vy aipoeꞌi: “Xee ma pexaꞌãa ramigua eꞌỹ. Haꞌe rã xerakykue rima ou oiny peteĩ. Haꞌe vaꞌe gui ma xeꞌyvyĩꞌi ete vy neĩ ipy regua amboi aguã voi ndaꞌevei”, heꞌi vaꞌekue.

26 — Keꞌy kuery Abraão ramymino kuery haꞌe Nhanderuete renonde pejererokyjea rupi pendekuai vaꞌe, nhandevy pe ae oikuaa uka ayvu jaa jepe aguã regua.

27 Mbaꞌeta Jerusalém pygua kuery nguvixa kuery reve ndoikuaai okuapy Jesus, neĩ profeta kuery nhomboꞌea noendu kuaai guive, sábado ára nhavõ ogueroayvu teĩ, mbaꞌeta ojuka uka rakaꞌe Jesus, profeta kuery ijayvuague ojeupity aguã rami.

28 Neĩ peteĩ henda py ojapo vaiague haꞌe kuery ndoikuaai vaꞌeri huvixa Pilatos pe ojerure okuapy ojuka aguã re.

29 Hekorã ipara oiny vaꞌe ojeupity aguã rami oguereko rire omboguejya yvyra gui, haꞌe vy tuparã ojapo pyre py onhono porãa.

30 Haꞌe rami teĩ omanoague gui Nhanderuete omboete ju.

31 Haꞌe ramo mbovy ára re rei eꞌỹ ojexa uka oikovy, Galiléia guive Jerusalém katy hexeve ojeꞌoi vaꞌekue pe. Haꞌe vaꞌe kuery ma imombeꞌuarã ikuai heta vaꞌe kuery pe.

32 Haꞌe gui ore ju pẽvy romombeꞌu ayvu porã Nhanderuete nhaneramoĩ kuery omoingo porã aguã re ijayvuague regua.

33 Haꞌe kuery ramymino nhandekuai vaꞌe pe Nhanderuete ojapo haꞌe nungakue haꞌe javi ojeupity aguã rami, Jesus omboete jevya py, mbaꞌeta mokoĩa Salmo re ipara oĩa rami vy: “Ndee ma Xeraꞌy, ange xee romoingo”, heꞌiague.

34 Haꞌe rami vy ae omanoague gui Nhanderuete omboete ju ivaipa eꞌỹ aguã, aipoeꞌiague rami: “Pendevy pe ajapo ꞌrã Davi pe xeayvuague ikyꞌa eꞌỹ haꞌe oguerovia pyrã ojeupity aguã rami.”

35 Haꞌe rami vy amboae Salmo py aipoeꞌi avi: “Nderejai ꞌrã neremimboꞌe retekue Ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe ivaipa aguã”, heꞌi vaꞌekue.

36 Mbaꞌeta anhetẽ Nhanderuete oipotaa rami vy heta vaꞌe kuery re Davi opena ma rire oke vy oo nguu kuery ooague py, haꞌe ramo hetekue ivaipa.

37 Haꞌe rã Nhanderuete omboete ju vaꞌe retekue ma ndaꞌivaipai.

38 — Haꞌe nunga rupi keꞌy kuery, peikuaa pota, mbaꞌeta pẽvy pe romombeꞌu hexe vy jejavya omboguepaa aguã regua.

39 Hexe vy ma haꞌe javive ojerovia vaꞌe omboeko porãa ꞌrã opa mbaꞌe vai gui. Haꞌe rã Moisés lei oeja vaꞌekue rupi ma nanhanemboeko porãai ꞌrã.

40 Peikuaa pota haꞌvy profeta kuery aipoeꞌiague pendere oiko eꞌỹ aguã:

41 “Maꞌẽ ke, peẽ pejojojai rei vaꞌe. Penhemondyi haꞌe pekanhy, mbaꞌeta pendeꞌára py xee ajapo ꞌrã mbaꞌemo ndaperoviai vaꞌerã, pẽvy omombeꞌua teĩ”, heꞌiague.

42 Sábado jevy py ayvu omombeꞌu aguã re ojerure okuapyague Paulo haꞌe Barnabé oẽ rã ojerure okuapy sábado jevy py haꞌekue rami ae ju ijayvu aguã.

43 Onhemboꞌeaty gui onoꞌõ vaꞌekue oopa rã judeu kuery haꞌe judeu reko rami Nhanderuete pe ikuai vaꞌe heta ojeꞌoi Paulo haꞌe Barnabé rakykue. Haꞌe ramo omongeta Nhanderuete porayvua re riae ikuai aguã.

44 Judeu eꞌỹ vaꞌe kuery pe ju Paulo haꞌe Barnabé ayvu omombeꞌuague Sábado jevy py tetã pygua haꞌe javi rai ou Nhanderuete ayvu oendu aguã.

45 Haꞌe rã judeu kuery ma heta ijaty vaꞌe oexa vy ndojou porãi. Haꞌe rami vy ijayvu vaikue, Paulo ayvu re ijayvu rei guive.

46 Haꞌe ramo Paulo haꞌe Barnabé okyjea py eꞌỹ ijayvu vy aipoeꞌi: — Peẽ kuery pe ranhe ma romombeꞌu Nhanderuete ayvu. Haꞌe rã napenduxei vy pexa uka tekove marã eꞌỹ pejopy aguã ndaꞌeveia. Haꞌe rami rã judeu eꞌỹ vaꞌe kuery ikuaia py ju ꞌrã roo.

47 Mbaꞌeta haꞌe rami aguã rami ae Senhor oremoĩ. Haꞌe vy aipoeꞌi: “Xee romoĩ judeu eꞌỹ vaꞌe kuery moexakãarã, yvy jave re ikuai vaꞌe oo jepe aguã”, heꞌi vaꞌekue.

48 Haꞌe rami ijayvu rã judeu eꞌỹ vaꞌe kuery oendu vy ovyꞌa okuapy, Senhor ayvu oguerovyꞌa guive. Tekove marã eꞌỹ jopyarã oiporavo pyre haꞌe javive oguerovia.

49 Haꞌe rami rã haꞌe vaꞌe yvy haꞌe javi rupi oendupaa Senhor ayvu.

50 Haꞌe rami teĩ judeu kuery ombopoxy kunhague judeu reko rami ikuai vaꞌe yvatekueve, tetã pygua ruvixa kuery guive. Haꞌe rami vy omoingo axy Paulo haꞌe Barnabé vy omoxẽ oyvy gui.

51 Haꞌe ramo haꞌe kuery opy regua gui yvy kuꞌi oity-ity oikuaa uka aguã haꞌe kuery oeja ma ovya. Haꞌe gui Icônio katy ju ojeꞌoi.

52 Haꞌe rã temimboꞌe kuery ikuai vaꞌe ma opa mbaꞌe py ovyꞌa tema okuapy Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ reve vy.

14

1 Icônio py Paulo haꞌe Barnabé ovaẽague Icônio tetã py ma Paulo haꞌe Barnabé ma judeu kuery onhemboꞌeaty py ovaẽ vy nhomboꞌe. Haꞌe ramo heta ikuai vaꞌe oguerovia, judeu haꞌe grego kuery guive.

2 Haꞌe rã judeu kuery oguerovia eꞌỹ vaꞌe ma omopuꞌã rei judeu eꞌỹ vaꞌe kuery, ombopoxypa irmão kuery pe.

3 Haꞌe ramive ma ikuai are haꞌe py, okyjea py eꞌỹ ijayvu Senhor gui. Haꞌe rã Senhor ma haꞌe kuery po py hexa pyrã haꞌe nhomondyipaarã ojapo vy oikuaa uka ayvu nhomboaxya regua anhetẽa.

4 Haꞌe rami rire tetã pygua kuery ojaꞌopa. Peteĩ regua oo judeu kuery re, haꞌe rã amboae kuery ma apóstolo kuery re ojeꞌoi.

5 Haꞌe rami vy judeu eꞌỹ vaꞌe haꞌe judeu kuery nguvixa kuery reve opuꞌãmba rei okuapy ojojai reixe haꞌe ita py ojapipa aguã.

6 Haꞌe nunga haꞌe kuery oikuaa vy ojava Licaônia regua Listra haꞌe Derbe tetã katy, haꞌe katy rai-raiꞌi ikuai vaꞌe rupi voi.

7 Haꞌe py ju omombeꞌu ayvu porã.

8 Listra py peteĩ oguata eꞌỹ vaꞌe omongueraague Listra py oguapy oiny peteĩ ava ipy pirupa vaꞌe, ituiꞌi guive ndoguatai vaꞌe, neĩ peteĩgue ma oguata vaꞌe eꞌỹ.

9 Haꞌe vaꞌe ava ma Paulo ayvu re ojapyxaka oiny ramo hexe omaꞌẽ vy oexa okuera aguã ojerovia etea.

10 Haꞌe rami vy ijayvu atã reve aipoeꞌi ixupe: — Epuꞌã ke ndepy re — heꞌi ramove opo reve opuꞌã vy oguata.

11 Heta vaꞌe kuery Paulo ojapo vaꞌe oexa vy ojapukai Licaônia ayvu py, aipoeꞌi: — Nhanderuete kuery teve avakue rami ojeapo vy oguejy raꞌe nhandea peve — heꞌi okuapy.

12 Haꞌe rami vy Barnabé pe “Júpiter”, haꞌe rã Paulo pe ma “Mercúrio” heꞌi okuapy, mbaꞌeta ijayvuve ramo. Júpiter ma haꞌe kuery ruete ramigua yvateve vaꞌe, haꞌe rã Mercúrio ma tuuete ramigua ijayvu kuaave vaꞌe.

13 Haꞌe Júpiter pegua sacerdote oĩ vaꞌe ma ixupegua templo tetã kyvõ katy oĩ vaꞌe gui ou vy tetã rokẽ katy ogueru vaka haꞌe ngora yvoty guigua. Heta vaꞌe kuery reve mymba ojukaxe haꞌe kuery pe.

14 Haꞌe nunga apóstolo kuery Barnabé haꞌe Paulo oendu vy oao omondoro reve opo heta vaꞌe kuery mbyte py. Haꞌe vy ojapukai:

15 — Avakue, mbaꞌe re tu guĩ ramigua pejapo ta? Ore voi ma ava peẽ ramigua. Pendua rami ae avi roendu. Haꞌe rami vy pẽvy romombeꞌu ayvu porã guĩ ramigua ovareꞌỹ vaꞌe pejapoa gui pejeko rerova aguã Nhanderuete oikove vaꞌe re. Haꞌe vaꞌe ae yva, yvy, yeꞌẽ haꞌe opa mbaꞌe ikuai vaꞌe apoare oiko.

16 Ymagua kuery pe oeja rakaꞌe peteĩ-teĩ regua haꞌe kuery ae reko rami ikuai aguã.

17 Haꞌe rami teĩ ikuaa ukaarã ndoeja eꞌỹi guive, mbaꞌeta pendevy pe ojapo porã vy yva gui ombou oky haꞌe mbaꞌemo hiꞌa aguã ára. Pekaru haꞌe pendepyꞌa py pevyꞌa aguã nomboatai — heꞌi.

18 Po rami ijayvu teĩ haxy ete py ojoko heta vaꞌe kuery haꞌe kuery pe mymba ojuka taa.

19 Paulo ita py ojapipaague Haꞌe rami jave Antioquia haꞌe Icônio gui judeu kuery ou vy ombopoxypa heta vaꞌe kuery. Haꞌe rami vy Paulo ojapipa okuapy ita py. Ombotyryry heravy tetã gui mombyryꞌi, “Omano ma po” heꞌi vy.

20 Haꞌe gui temimboꞌe kuery ombojere rei ramo opuꞌã, ojevy ju tetã py. Koꞌẽ jevy Barnabé reve Derbe katy oo.

21 Haꞌe vaꞌe tetã py ayvu porã omombeꞌu vy heta ojou temimboꞌerã. Haꞌe gui ma Listra, Icônio haꞌe Antioquia katy ju ojevy.

22 Temimboꞌe ikuai vaꞌe ombopyꞌa guaxu ovy vy omongeta ojeroviaa rupi riae ikuai aguã. — Jaiko axy vy ꞌrãe jaike Nhanderuete pegua poꞌakaa py — heꞌi. ;

23 Peteĩ-teĩ igreja rupi okaru eꞌỹ re onhemboꞌe rire oiporavo igreja re opena vaꞌerã. Haꞌe Senhor re ojerovia vaꞌe kuery ma omboaxa ovy ipo py.

24 Pisídia yvy oaxa vy Panfília katy ju jogueraa.

25 Perge py ayvu porã omombeꞌu rire oguejy jogueravy Atália katy.

26 Haꞌe gui yy rupi oo Antioquia katy, mbaꞌeta haꞌe py Nhanderuete po py jypyꞌi omboaxaa vaꞌekue mbaꞌemo ojapo ꞌrã vaꞌekue ojapo aguã. Mokoĩ henda py oĩ rakaꞌe tetã Antioquia hery vaꞌe. Apy omombeꞌu vaꞌe ma Síria regua, igreja kuery ikuaia. Haꞌe rã capítulo 13, haꞌe 14.21 py ijayvua ma Pisídia regua.

27 Haꞌe py ovaẽ vy omboatypa igreja kuery, haꞌe omombeꞌu oguataa rupi Nhanderuete ojapo vaꞌekue haꞌe javi, haꞌe okẽ judeu eꞌỹ vaꞌe kuery ojerovia aguã regua oipeꞌaague guive.

28 Mbovy ára rei eꞌỹ ikuai haꞌe py temimboꞌe kuery reve.

15

1 Judeu eꞌỹ vaꞌe kuery joo rami eꞌỹ-eꞌỹ ijayvu okuapyague Haꞌe gui ma Judéia gui amongue ou vy omboꞌe po rami irmão kuery: — Orerekorã Moisés oejaague rami vy pendepire napemboi ukai ri vy ndapeo jepei ꞌrã — heꞌi okuapy.

2 Haꞌe rami rã haꞌe kuery reve Paulo haꞌe Barnabé joo rami eꞌỹ-eꞌỹ ijayvu ramo jogueroayvu Jerusalém katy haꞌe vaꞌe mokoĩ oo aguã amboae kuery haꞌe pygua reve, apóstolo haꞌe igreja re opena vaꞌe kuery pe oikuaa pota uka aguã haꞌe nunga re. ; 5.1-6

3 Haꞌe rami vy igreja kuery omondouka vy mombyryꞌi peve omoirũ heravy. Haꞌe ramo Fenícia haꞌe Samaria rupi oaxa vy judeu eꞌỹ vaꞌe ojeko rerovaague omombeꞌu ojeꞌoivy. Haꞌe rami rã irmão kuery haꞌe javive oendu vy ovyꞌa vaipa.

4 Jerusalém py ovaẽ ramo igreja kuery omovaẽ porãꞌi, apóstolo haꞌe opena vaꞌe kuery reve. Haꞌe ramo omombeꞌupa oguataa rupi Nhanderuete ojapo vaꞌekue.

5 Haꞌe rã amongue fariseu regua Jesus re ojerovia vaꞌe ma opuꞌã vy aipoeꞌi: — Ojerovia vaꞌe kuery ma opire omboi uka ramo ꞌrãe haꞌeve, haꞌe nhamboꞌe avi ꞌrã lei Moisés oeja vaꞌekue rami ikuai aguã — heꞌi okuapy.

6 Jerusalém py opena vaꞌe kuery nhomboatyague Haꞌe ramo apóstolo haꞌe igreja re opena vaꞌe kuery nhomboaty okuapy haꞌe nunga re oikuaa pota aguã.

7 Joo rami eꞌỹ-eꞌỹ ijayvu ramo Pedro opuꞌã vy aipoeꞌi: — Irmão kuery, peẽ peikuaa yma Nhanderuete xeporavoague penembyte gui, judeu eꞌỹ vaꞌe kuery pe ayvu porã amombeꞌu rã oendu vy ojerovia aguã.

8 Haꞌe gui Nhanderuete nhande kuery pavẽ pyꞌa re oĩa oikuaapa vaꞌe vy haꞌe kuery pe voi oikuaa uka ojou porãa, mbaꞌeta haꞌe kuery pe Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ ombou, nhandevy ombouague rami avi.

9 Nhande, neĩ haꞌe kuery regua nanhanderayvuvei joegui, mbaꞌeta haꞌe kuery ojerovia rã oikyꞌaꞌopa avi ipyꞌa.

10 Haꞌvy aỹ, mbaꞌe re tu Nhanderuete pe “Ndaꞌevei” peje ri? Mbaꞌeta temimboꞌe kuery pembovoyixe pekuapy nhaneramoĩ kuery ndogueropoꞌakai vaꞌekue py, neĩ nhande voi ndajaropoꞌaka kuaai. Haꞌe kuery ombovoyixe temimboꞌe kuery amboae regua, mbaꞌeta oipota haꞌe kuery voi ikuai judeu kuery rekorã oeja pyre rami.

11 Haꞌe rami ꞌrãgue py jarovia nhande voi Senhor Jesus nhanemboaxy ramo ae jaa jepea, haꞌe kuery rami avi — heꞌi.

12 Tiago ijayvuague Haꞌe gui ma heta vaꞌe kuery haꞌe javive okyrirĩ okuapy ojapyxaka aguã Barnabé haꞌe Paulo omombeꞌu rã hexa pyrã haꞌe nhomondyipaarã ipo py Nhanderuete ojapo vaꞌekue, judeu eꞌỹ vaꞌe kuery tekoa rupi oguataa rupi.

13 Haꞌe kuery ijayvupa ma rire Tiago ju ijayvu. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Irmão kuery, pejapyxaka xeayvu re.

14 Simão ranhe omombeꞌu kuri judeu eꞌỹ vaꞌe pe jypyꞌi Nhanderuete ojekuaa ukaague, haꞌe kuery regua gui oiporavo aguã hery rupi ikuai vaꞌerã.

15 Haꞌe rami ae avi profeta kuery ayvu ipara oinya. Mbaꞌeta aipoeꞌi:

16 “Haꞌe nunga oiko ma rire ajevy vy ajapo ju ꞌrã Davi ro hoꞌapa vaꞌekue. Hoꞌaague gui ajapo jevy vy amoatyrõmba ꞌrã, “Ajapo ju ꞌrã Davi ro hoꞌapa vaꞌekue”, heꞌia ma Davi ramymino Jesus nhandereraa jepearã ombou aguã re ijayvu vy.

17 amboae kuery voi oeka aguã Senhor, judeu eꞌỹ vaꞌe kuery xerery rupi aenoĩ vaꞌe haꞌe javi voi”,

18 heꞌi Senhor yma voi haꞌe nunga kuaa ukaare.

19 Haꞌe nunga rupi xee aikuaa ramo ndaꞌevei nhamoangeko rei aguã judeu eꞌỹ vaꞌe kuery Nhanderuete re ojeko rerova vaꞌekue.

20 Haꞌe kuery pe nhambopara ꞌrã onhemongyꞌa eꞌỹ aguã mbaꞌemo raꞌangaa py, neĩ itavy reia py, haꞌe hoꞌu eꞌỹ aguã xoꞌo ojyryvipy vy ojuka pyre roꞌokue neĩ huguykue.

21 Mbaꞌeta yma guive Moisés ombopara vaꞌekue rupi ijayvu vaꞌe ikuai ae tetã nhavõ rupi. Judeu kuery onhemboꞌeaty py voi sábado ára nhavõ ogueroayvua ꞌrã. , 10.31-33

22 Antioquia katy ayvu ogueraa ukaa ague Haꞌe ramo apóstolo haꞌe opena vaꞌe kuery igreja haꞌe javi reve ojou porã haꞌe kuery regua avakue oiporavo haꞌe omondouka aguã Antioquia tetã katy, Paulo haꞌe Barnabé reve. Haꞌe rami vy oiporavo Judas Barsabás ꞌepy vaꞌe haꞌe Silas, irmão kuery omboeteve vaꞌe meme.

23 Haꞌe vaꞌe kuery po py ogueraa uka po rami ombopara vaꞌekue: “Irmão kuery apóstolo haꞌe igreja re opena vaꞌe orekuai vaꞌe, kovaꞌe kuaxia rombopara irmão kuery judeu eꞌỹ vaꞌe regua, Antioquia, Síria haꞌe Cilícia py pendekuai vaꞌe pe. Pendevy roxarura.

24 Roikuaa karamboae amongue romondouka ramo eꞌỹ orembyte gui [ojeꞌoi vaꞌekue] penemoingo eta reiague, ayvu py penemoangeko rei vy.

25 Haꞌe nunga rupi peteĩ rami roikuaa porã ma vy rojou porã amongue avakue roiporavo vy peẽ kuerya py rombou aguã orerembiayvu Barnabé haꞌe Paulo reve.

26 Haꞌe vaꞌe avakue ma nhande-Senhor Jesus Cristo rery káuxa ndojeayvuvei vaꞌe.

27 Haꞌe rami vy Judas haꞌe Silas rombou, peẽ kuery pe haꞌe kuery ae omombeꞌu aguã haꞌe nunga.

28 Mbaꞌeta Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ reve rojou porã amboae ramigua pẽvy ndorojapo ukai aguã, povaꞌe nunga anho:

29 Penhemongyꞌa eme mbaꞌemo raꞌangaa pe omeꞌẽ mbyre peꞌua py, neĩ huguykue, haꞌe mymba ojyryvipy vy ojuka pyre roꞌokue, haꞌe pendetavy rei eme guive. Haꞌe nunga gui pejejoko vy peiko porã ꞌrã. Tove tapendekuai porã.”

30 Kuaxia para ogueroayvu okuapyague Areꞌỹ re omondouka pyre kuery ma Antioquia tetã py ovaẽ ma vy haꞌe py ikuai vaꞌe omboatypa vy haꞌe kuery pe omboaxa kuaxia para.

31 Haꞌe pygua kuery ogueroayvu vy ovyꞌa vaipa ombopyꞌa guaxu rã.

32 Judas haꞌe Silas profeta ikuai vaꞌe voi irmão kuery ombopyꞌa guaxu vy heta ayvu py omombaraete.

33 Haꞌe py ikuai are rire irmão kuery ombojevy uka porãꞌi ju imondoukaare kuerya katy.

34 [Haꞌe rã Silas ma ojou porã haꞌe py ae opytave aguã.]

35 Paulo haꞌe Barnabé ma Antioquia py ikuai are vy nhomboꞌe haꞌe omombeꞌu Senhor ayvu, heta ikuai vaꞌe reve.

36 Barnabé gui Paulo ojaꞌo rire mokoĩguea ma ayvu omombeꞌua rupi oguataague Areꞌi ma rire Paulo aipoeꞌi Barnabé pe: — Aỹ ma jajevy ke jaexa ju irmão kuery tetã haꞌe javi rupi Senhor ayvu nhamombeꞌuague rupi, jaikuaa aguã marã rami pa ikuaia — heꞌi.

37 Haꞌe vy Barnabé ogueraaxe João Marcos hery vaꞌe.

38 Haꞌe rã Paulo ma ndojou porãi ogueraa aguã, Panfília py oĩa gui ojepeꞌa vy ombaꞌeapoa rupi noipytyvõvei rire.

39 Haꞌe rami py joo rami eꞌỹ ijayvu vy ojaꞌo joegui. Barnabé ma Marcos ogueraa vy yy rupi oo Chipre katy.

40 Haꞌe rã Paulo ma oirũrã Silas oiporavo vy oo avi, Senhor po py irmão kuery omboaxa rire.

41 Haꞌe vy Síria haꞌe Cilícia rupi oaxa, omombaraete ovy igreja ikuai vaꞌe haꞌe javi.

16

1 Paulo Timóteo ngupive ogueraa ague Haꞌe gui Derbe py ovaẽ avi, haꞌe gui Listra py ju. Haꞌe py ma peteĩ temimboꞌe oiko Timóteo hery vaꞌe, judeu regua oguerovia vaꞌe piꞌa. Haꞌe rã tuu ma grego.

2 Haꞌe vaꞌe re ma Listra haꞌe Icônio pygua irmão kuery imaꞌenduꞌa porã.

3 Paulo oipota oo hupive. Haꞌe vy ipire omboi haꞌe katyꞌi rupi judeu kuery ikuai vaꞌe re vy, mbaꞌeta pavẽ oikuaa tuu grego oikoa.

4 Haꞌe gui tetã ikuai vaꞌe rupi oaxa vy irmão kuery pe omombeꞌu hekorã apóstolo haꞌe opena vaꞌe kuery Jerusalém py ikuai vaꞌe ijayvuague.

5 Haꞌe rami vy igreja kuery ikuai vaꞌe imbaraeteve ojeꞌoivy ojeroviaa py. Hetave ovy koꞌẽ nhavõ.

6 Trôade py peteĩ ava oexa ukaa ague Haꞌe gui ma Ásia py ma Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ ayvu nomombeꞌu ukai ramo Frígia-Galácia yvy rupi ojeꞌoi.

7 Mísia py ovaẽ raiꞌi vy onheaꞌã Bitínia katy oo aguã. Haꞌe rami teĩ Jesus Nheꞌẽ nomondoukai.

8 Haꞌe ramo Mísia rupi oaxa vy Trôade tetã py oguejy.

9 Pyávy Paulo pe peteĩ oexa ukaa, Macedônia pygua ava opuꞌã hoꞌamy vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma ojerure vy — Tereo ke Macedônia katy orepytyvõ aguã — heꞌi.

10 Haꞌe rami oexa ukaa rire rojeꞌoi voi pota haꞌe katy, mbaꞌeta roikuaa haꞌe kuery pe ayvu porã romombeꞌu aguã orerenoĩare Nhanderuete ae oikoa. “Ojeꞌoi” heꞌi ꞌrãgue py “Rojeꞌoi” heꞌi, mbaꞌeta haꞌe kuery rupive kovaꞌe kuaxia mboparaa Lucas voi oo rakaꞌe.

11 Filipos py Paulo oiko jave Lídia ojeko meꞌẽague Trôade gui yy rupi roo yvi Samotrácia katy. Koꞌẽ jevy ma Neápolis katy,

12 haꞌe gui ma Filipos katy ju roo. Haꞌe vaꞌe tetã ma Macedônia regua pavẽ gui omboetevepy, haꞌe Roma tetã gui ae openaa vaꞌe. Haꞌe py ma roiko are.

13 Sábado ára py tetã gui mombyryꞌi roo vy yakã rembe peve roguejy, haꞌe py onhemboꞌeaty oĩa roikuaa vy. Haꞌe vy roguapypa vy oreayvu roiny kunhague ijaty vaꞌe reve.

14 Peteĩ kunha Lídia hery vaꞌe ma ojapyxaka porã oiny oreayvua re. Haꞌe vaꞌe ma Tiatira guigua, ajukue púrpura guigua vendea, haꞌe Nhanderuete renonde ojererokyjea rupi oiko vaꞌe. Haꞌe vaꞌe pyꞌa re Senhor ae omoĩ Paulo ijayvua re ojapyxaka pota aguã.

15 Haꞌe rami vy onhemongarai uka ngoo pygua kuery haꞌe javi reve. Haꞌe rami vy orevy pe ojerure vy aipoeꞌi: — Senhor re ajeroviaa perovia vy ke pevaẽ ke xero py, haꞌe py ae pepyta — heꞌi. Haꞌe rami ijayvua haꞌeve orevy.

16 Peteĩ kunhaꞌi imbaꞌekuaa vaꞌe gui nheꞌẽ vai oipeꞌaague Onhemboꞌeaty katy roo jave peteĩ kunhaꞌi ou orerovaexĩ nheꞌẽ vai gui imbaꞌekuaa vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma ombaꞌekuaa rupi ongana vaipa oikovy opatõ kuery pe.

17 Haꞌe vaꞌe ma Paulo haꞌe ore kuery rakykue oo vy ojapukai reve aipoeꞌi ꞌrã: — Pevaꞌe avakue ma Nhanderuete Yvate ete vaꞌe rembiguai, haꞌe pẽvy omombeꞌu tape peo jepe aguã — heꞌi.

18 Haꞌe ramigua mbovy ára rei eꞌỹ oiko. Haꞌe ramo Paulo noenduxevei vy ojere, haꞌe aipoeꞌi nheꞌẽ vai pe: — Jesus Cristo rery rupi aipoaꞌe: Ejepeꞌa ixugui — heꞌi ramove ojepeꞌa.

19 Paulo haꞌe Silas oinupãmbaa rire nhuã py omboꞌaa ague Kunhaꞌi patõ kuery ma nonganaveia oexa vy ojopy Paulo haꞌe Silas, haꞌe vy tetã mbyte py ogueraa huvixa kuery renonde.

20 Huvixa kuerya py ogueraa vy aipoeꞌi: — Pevaꞌe avakue ma judeu ikuai vy opa marã omoingo nhaneretã pygua kuery.

21 Mbaꞌeta teko mboae re nhomboꞌe ꞌrã. Haꞌe vaꞌe rupi ma nhandekuai aguã ndaꞌevei, mbaꞌeta nhande ma Roma pygua regua — heꞌi.

22 Haꞌe gui heta vaꞌe kuery peteĩ rami opuꞌãmba haꞌe kuery re. Huvixa kuery voi ijao omondoropa vy oinupã uka yvyra poꞌiꞌi py.

23 Haꞌe gui oinupãmba rire omboty nhuã py, haꞌe nhuã rarõa pe opena uka oẽ eꞌỹ aguã.

24 Haꞌe vaꞌe ma haꞌe rami ijayvu rã oendu vy nhuã ropy apy py ogueraa, haꞌe ipy voi omboty yvyra py.

25 Pytũ mbyte jave ma Paulo haꞌe Silas onhemboꞌe haꞌe oporaei oiny Nhanderuete pe omboete vy. ; Haꞌe rã amboae kuery nhuã py ikuai avi vaꞌe ma ojapyxaka okuapy.

26 Haꞌe rami jave yvy oryryi xapyꞌa vy omonguꞌepa nhuã yta. Haꞌe ramo okẽ ikuai vaꞌe ojepeꞌapa, haꞌe javive gui oipa ojokuaague.

27 Nhuã rarõa ojeko meꞌẽague Nhuã rarõa omyĩ vy nhuã rokẽ ojepeꞌa rã oexa vy oekyi kyxe ojejuka aguã, “Nhuã py ikuai vaꞌekue oẽmba raꞌe ma po” heꞌi vy.

28 Haꞌe ramo Paulo ojapukai vy aipoeꞌi: — Mbaꞌeve ejapo eme ndejee, apy roĩ pavẽ — heꞌi.

29 Haꞌe ramo nhuã rarõa tataendy re ojerure vy oike pojava ovy. Oryryipa reve Paulo haꞌe Silas renonde oĩ guenapyꞌã re.

30 Haꞌe gui oka py ogueru vy aipoeꞌi: — Avakue, mbaꞌe tu ajapo ꞌrã aa jepe aguã?

31 Ombovai: — Ejerovia Senhor Jesus re. Haꞌe vy ꞌrã reo jepe, ndee haꞌe ndero pygua kuery — heꞌi.

32 Ixupe omombeꞌu Nhanderuete ayvu, hoo pygua kuery haꞌe javive pe guive.

33 Haꞌe vaꞌe hora-ve pyávy haꞌe kuery re opena porã vy ojoi oinupãague. Haꞌe rireꞌive onhemongarai uka, haꞌe hoo pygua kuery haꞌe javive reve.

34 Haꞌe gui ma ngoo py ae ogueraa vy omongaru. Ngoo pygua kuery haꞌe javi reve ovyꞌa ete okuapy Nhanderuete re ojerovia vy.

35 Nhuã gui Paulo haꞌe Silas opoia ague Koꞌẽmba jave huvixa kuery ombou guembiguai “Pepoi pevaꞌe avakue” heꞌi aguã.

36 Haꞌe ramo nhuã rarõa omboaxa povaꞌe ayvu Paulo pe: — Huvixa kuery pendepoi uka kuri. Haꞌe rã peẽmba aỹ, tapeo porã — heꞌi.

37 Haꞌe ramo Paulo aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — Haꞌe rami avi mbaꞌeve rojapo vaiague reꞌỹ orenupãmba pavẽ oexaa py, nhuã py oremboꞌa uka guive, Roma pygua regua roiko vaꞌeri. Aỹ ma nhemi rupi ju orepoi uka ta? Haꞌe rami ndaꞌevei. Haꞌe rami ꞌrãgue py tou haꞌe kuery ae torepoi — heꞌi.

38 Haꞌe nunga tembiguai kuery oendu vy oo omombeꞌu huvixa kuery pe. Haꞌe vaꞌe kuery ma Roma pygua regua oikoa oikuaa vy okyjepa.

39 Haꞌe rami vy Paulo kuerya py jogueru vy ijayvu porãꞌi. Nhuã gui oguenoẽ vy ojerure tetã gui ojepeꞌa aguã.

40 Haꞌe ramo nhuã gui oẽ ma vy Lídia ro py ranhe ovaẽ. Irmão kuery oexa vy omombaraetepa. Haꞌe gui ma ojeꞌoi.

17

1 Tessalônica py Paulo haꞌe Silas ovaẽague Anfípolis haꞌe Apolônia rupi oaxa vy ovaẽ Tessalônica tetã py. ; , Haꞌe py ma oĩ judeu kuery onhemboꞌeaty.

2 Paulo gueko rami vy oo haꞌe kuery nhomboatya py. Mboapy sábado re haꞌe kuery reve ijayvu oikovy ipara re oĩa re.

3 Nhomboꞌe vy omombeꞌu porã. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Cristo omanoague gui onhemboete jevy aguã rami oiko vaꞌekue. Jesus pẽvy amombeꞌu vaꞌe ae ma Cristo — heꞌi.

4 Haꞌe vaꞌe kuery regua amongue oguerovia vy onhemoirũ Paulo haꞌe Silas re. Grego kuery heta avi Nhanderuete pe ikuai, kunhague omboetevepy voi.

5 Haꞌe rã judeu kuery ma ndaꞌijaꞌei vy ojou avakue heko vai vaꞌe. Haꞌe vy omonoꞌõ reta vy opa marã rei nhomoingo tetã rupi. Jasom ropy oikepa, teta mbyte katy Paulo kuery ogueraaxe vy.

6 Haꞌe rami teĩ ndojoui vy huvixa kuerya py ogueraa Jasom ae, amongue irmão kuery reve. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Kovaꞌe kuery ma yvy jave re ikuai vaꞌe moingo eta reia, haꞌe gui apy ju rima ovaẽ raꞌe.

7 Haꞌe gui Jasom ma ngoo py omovaẽ. Haꞌe vaꞌe kuery haꞌe javive César ayvu rami eꞌỹ ikuai, Jesus pe anho “Huvixave” heꞌi okuapy.

8 Haꞌe nunga ayvu heta vaꞌe haꞌe huvixa kuery oendu vy ipoxypa.

9 Haꞌe rami teĩ Jasom haꞌe amboae kuery gui peráta ojopy rire opoi ju.

10 Beréia py Paulo haꞌe Silas ovaẽague Haꞌe rireꞌi pyavyve irmão kuery ma Beréia tetã katy ju omondouka Paulo haꞌe Silas. Haꞌe py ovaẽ ma vy judeu kuery onhemboꞌeaty oĩ vaꞌe katy jogueraa.

11 Haꞌe gui Beréia pygua kuery ma Tessalônica pygua gui hiꞌaranduve vaꞌe vy ojapyxaka porã ayvu re oenduxe vy. Koꞌẽ nhavõ ipara oĩa re oikuaa pota guive, oikuaa aguã oendu vaꞌekue anhetẽ paa.

12 Haꞌe rami vy heta ojerovia, grego regua kunhague omboetevepy, haꞌe avakue mbovy eꞌỹ avi.

13 Haꞌe rami rã judeu kuery Tessalônica pygua ma Beréia py avi ri ty raꞌe Nhanderuete ayvu Paulo omombeꞌua oikuaa vy haꞌe py ju ojeꞌoi nhombopoxy haꞌe nhomopuꞌãmba rei aguã.

14 Haꞌe ramo irmão kuery ojou porã Paulo omondouka voi aguã yeꞌẽ rembe peve. Haꞌe rã Silas haꞌe Timóteo ma opytave ranhe haꞌe py.

15 Paulo re opena vaꞌe kuery ma Atenas peve ogueraa. Haꞌe kuery ojevy vy Paulo ijayvuague ogueraa Silas haꞌe Timóteo pe, oĩa py haꞌe kuery ou voi aguã.

16 Atenas tetã py Paulo ijayvuague Atenas tetã py Paulo oirũ kuery oarõ jave tetã rupi mbaꞌemo raꞌangaa anho oĩ rã oexa vy ndojou porãi vaipa.

17 Haꞌe nunga rupi ijayvu oikovy judeu kuery onhemboꞌeaty py, judeu haꞌe judeu eꞌỹ vaꞌe Nhanderuete mboetea rupi ikuai vaꞌe kuery reve. Haꞌe rami avi koꞌẽ nhavõ tetã mbyte rupi ijayvu haꞌe py ikuai vaꞌe reve.

18 Haꞌe gui amongue onhemoꞌarandu vaꞌe epicureu haꞌe estóico regua ijayvu hexeve. Joupe-upe oporandu: — Mbaꞌe heꞌi vy tu po rami ijayvu katu rei vaꞌe? Tuuete mboae re teve ijayvu — heꞌi okuapy, mbaꞌeta Jesus reko omombeꞌu, onhemboete jevyague guive.

19 Haꞌe rami vy ngupive ogueraa peteĩ henda Areópago hery vaꞌe py. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Aỹ ma roikuaaxe mbaꞌe nunga pyau re pa renhomboꞌea.

20 Mbaꞌeta remombeꞌu vaꞌe ma ore kuery ndoroikuaai teri. Roikuaaxe mbaꞌe ꞌrea pa haꞌe nunga — heꞌi okuapy.

21 Mbaꞌeta Atenas pygua kuery haꞌe amboae regua haꞌe py ikuai vaꞌe voi amboae ramigua re ndoikuaa potai, mbaꞌemo ipyauve vaꞌe re rive ijayvu haꞌe ojapyxaka okuapy.

22 Haꞌe ramo Areópago mbyte py Paulo opuꞌã vy aipoeꞌi: — Atenas pygua avakue, xee aexa rã peẽ kuery pembojerovia etea rupi anho pendekuai.

23 Mbaꞌeta tetã rupi aaxa avy vy aexa mbaꞌemo pembojerovia vaꞌety ikuai vaꞌe. Peteĩ aexa avi pembojeroviaaty re ipara oiny “ |yhwh{Kovaꞌe ma Nhanderuete jaikuaa eꞌỹ vaꞌe pegua}” heꞌia vaꞌe. Haꞌe gui peikuaa vy eꞌỹ pembojerovia vaꞌe ae xee amombeꞌu porãve pẽvy.

24 — Mbaꞌeta Nhanderuete yvy haꞌe yvy re opa mbaꞌe ikuai vaꞌe moingoare ma yva haꞌe yvy re ipoꞌaka vaꞌe vy oo avakue opo py ojapo vaꞌekue py noĩ,

25 neĩ nhande kuery po py nanhaipytyvõi ꞌrã mbaꞌeve py. Nhandegui mbaꞌeve oipota vaꞌeꞌỹ, mbaꞌeta nhande kuery haꞌe javive pe haꞌe ae omeꞌẽ nhanderekoverã, nhanepytuẽrã haꞌe opa mbaꞌe jareko vaꞌe.

26 Peteĩꞌi gui nhanemoingo rakaꞌe opa marãgua yvy re nhandekuai vaꞌerã. Yma voi oaꞌanga rakaꞌe pa, haꞌe mamo ete pa peteĩ-teĩ regua ikuai aguã,

27 Nhanderuete jaeka aguã, haꞌe jaeka ete vy jajou aguã. Haꞌe rami avi nhandegui mombyry eꞌỹ oiko,

28 mbaꞌeta hexe vy jaiko, nhamyĩ haꞌe nhandekuai, peẽ kuery regua ijayvu kuaa vaꞌe “Mbaꞌeta ixuguigua meme jaiko”, heꞌia rami.

29 Haꞌe gui Nhanderuete gui meme jaikoague jaikuaa vy jaikuaa avi mbaꞌemo ouro guigua rami eꞌỹ oikoa, neĩ prata haꞌe ita gui avakue oꞌarandua rupi haꞌe oikuaa rami ojapo vaꞌekue rami eꞌỹ guive.

30 — Haꞌe gui ymave rupi jaikuaa vy eꞌỹ mbaꞌemo vai jajapoague re Nhanderuete nanhanembopagai. Haꞌe rami teĩ aỹ ma oikuaa uka avakue opa rupi ikuai vaꞌe ojeko rerova aguã.

31 Mbaꞌeta oaꞌanga ma yvy re ikuai vaꞌe ombopagapa aguã ára. Haꞌevea rami ꞌrã ombopaga uka peteĩ ava omoĩ vaꞌekue pe. Haꞌe vaꞌe ma jaikuaa pavẽ aguã omanoague gui omboete ju — heꞌi.

32 Amongue ojojai rei, haꞌe rã amboae kuery ma ogueroviaague Omanoague gui Jesus onhemboeteague re Paulo ijayvu rã haꞌe kuery oendu vy amongue ojojai rei. Haꞌe rã amboae kuery ma — Amboae ára ma emombeꞌuve ju povaꞌe nunga roenduve aguã — heꞌi okuapy.

33 Haꞌe ramo Paulo ojepeꞌa haꞌe kuery mbyte gui.

34 Ikuai avi amongue avakue oguerovia vy hexe onhemoirũ vaꞌe. Haꞌe kuery regua ma Areópago pygua Dionísio, haꞌe peteĩ kunha Dâmaris hery vaꞌe. Haꞌe vaꞌe kuery reve ikuaive amboae kuery.

18

1 Corinto tetã py Paulo ovaẽague Haꞌe vaꞌe rire Atenas tetã gui Paulo oẽ vy Corinto katy ju oo.

2 Haꞌe py ma peteĩ judeu Ponto guigua oexa Áqüila hery vaꞌe. Roma tetã gui huvixa Cláudio judeu kuery omoxẽmba ramo Itália gui oẽ vy Corinto py ovaẽ ramoꞌi vaꞌekue guaꞌyxy Priscila reve. Haꞌe vaꞌe kuery re Paulo onhemboja. ; ,

3 Ooꞌi ipirekue guigua apoa rupi ikuai vaꞌe meme ramo haꞌe kuery reve Paulo opyta ombaꞌeapoa py.

4 Haꞌe gui sábado nhavõ ijayvu oikovy judeu kuery onhemboꞌeaty py. Judeu haꞌe grego kuery pe omombeꞌu oikovy ayvu.

5 Jesus reko Paulo omombeꞌuague Macedônia gui Silas haꞌe Timóteo ovaẽ ma ramo Paulo nombaꞌeapovei, ayvu mombeꞌua rupi anho oiko. Haꞌe rami vy judeu kuery pe omombeꞌu oikovy Jesus ae Cristo oikoa.

6 Haꞌe rami teĩ haꞌe kuery ijayvu vaikue reve opuꞌãmba ramo Paulo oao ombojaity vy aipoeꞌi: — Peneakã re ae toĩ penderuguy pemoẽ ukaague re pepaga aguã. “Peneakã re ae toĩ penderuguy pemoẽ ukaague re pepaga aguã” heꞌia ma haꞌe kuery ae ndojereraa jepe ukaxei rire opaga aguã re ijayvu vy. Xee ma haꞌe nunga py ndaxepo kyꞌai. Aỹ gui ma amboae regua kuery pe ju ꞌrã aa amombeꞌu — heꞌi.

7 Haꞌe gui ojepeꞌa vy peteĩ ava Tício Justo hery vaꞌe ro py ovaẽ, judeu kuery onhemboꞌeaty yvyꞌiry oĩ vaꞌea py. Haꞌe vaꞌe ava ma Nhanderuete renonde ojererokyjea rupi oiko.

8 Haꞌe gui onhemboꞌeaty pygua ruvixa Crispo hery vaꞌe ma Senhor re ojerovia okuapy ngoo pygua kuery haꞌe javi reve. Corinto pygua kuery voi ayvu oendu vy heta oguerovia vy onhemongarai uka.

9 Haꞌe gui pyávy Senhor ojexa uka Paulo pe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Ekyje eme. Haꞌe rami ꞌrãgue py ndeayvuve tema rekyrirĩ eꞌỹ re,

10 mbaꞌeta xee aiko ndereve. Avave rei ndere nopuꞌãi ꞌrã mbaꞌemo vai ojapo aguã, mbaꞌeta kovaꞌe tetã py heta areko xejeupe guarã — heꞌi.

11 Haꞌe ramo haꞌe py ma peteĩ maꞌetỹ haꞌe mboapy meme jaxy re oiko. Nhomboꞌea rupi oiko Nhanderuete ayvu re.

12 Huvixa Gálio renonde Paulo ojexa ukaague Acaia pygua huvixa Gálio oĩ jave py ma judeu kuery peteĩ rami opuꞌã okuapy Paulo re. Nhomboayvuaty py ogueraa vy

13 aipoeꞌi: — Kovaꞌe ava ma nhomboꞌe oikovy lei re oĩa rami eꞌỹ Nhanderuete omboetea aguã re — heꞌi okuapy.

14 Haꞌe ramo Paulo ombovai ta jave huvixa Gálio aipoeꞌi judeu kuery pe: — Judeu kuery, mbaꞌemo vai ete, eꞌỹ vy jojukaague, mbaꞌemo ndaꞌevei ete vaꞌe re pendeayvu vaꞌe rire haꞌeve ꞌrãgue xee aikuaa pota aguã.

15 Haꞌe rã ayvukue, tery haꞌe pẽvygua lei re ri pendeayvu ta vy peikuaa pota peẽ ae haꞌe nunga re. Xee ma haꞌe nunga re ndaikuaa potai ꞌrã — heꞌi.

16 Haꞌe rami vy nhomboayvuaty gui omoẽmba ju.

17 Haꞌe ramo haꞌe kuery haꞌe javi ma judeu kuery onhemboꞌeaty pygua ruvixa Sóstenes ojopy vy oinupãmba nhomboayvua kuery renonde. Haꞌe rami teĩ Gálio ma haꞌe nunga re voi ndoikuaa potai.

18 Mokoĩguea ayvu mombeꞌu vy ooague gui Paulo ojevyague Haꞌe py ma Paulo opytave ranhe heta ára. Haꞌe vaꞌe rire irmão kuerya gui oo vy Síria katy ju oguata. Ngupive ogueraa Priscila haꞌe Áqüila. Haꞌe rami eꞌỹ mbove Cencréia py onhopĩ uka oakã, mbaꞌemo ojapo aguã re onhemboayvuague ojapopa ma rire.

19 Haꞌe gui ma Éfeso tetã py ovaẽ oirũ kuery oeja aguã py. Haꞌe rã haꞌe ma judeu kuery onhemboꞌeaty py oike vy haꞌe kuery pe omombeꞌu ayvu.

20 Haꞌe kuery ojerure opytave aguã haꞌe py, teĩ ndaꞌevei.

21 Haꞌe rã haꞌe kuerya gui oo ta vy aipoeꞌi: — Nhanderuete oipota ramo ajevy ju ꞌrã peẽ kuerya py — heꞌi. Haꞌe gui kanoã py ojeupi vy oove Éfeso gui.

22 Cesaréia py ovaẽ vy oguejy vy Jerusalém tetã re oo. Haꞌe pygua igreja pe oxarurapa ma vy Antioquia katy ju oguejy ovy.

23 Haꞌe py ma oiko are rire oo ju. Galácia haꞌe Frígia yvy rupi oaxa vy omombaraeteve ovy temimboꞌe kuery haꞌe javive.

24 Mboapykuea ayvu mombeꞌua rupi Paulo oguata, haꞌe Éfeso py Apolo ovaẽague Haꞌe vaꞌe jave py Éfeso py ma peteĩ judeu ovaẽ, Alexandria tetã guigua Apolo hery vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma ijayvu kuaa, haꞌe ipara oikuaapa vaꞌe,

25 Senhor reko re omboꞌe pyre. Ikyreꞌỹ vy ijayvu Jesus reko re, haꞌevea rami nhomboꞌe oikovy guive, João nhomongarai jave guare anho oikuaa vaꞌeri.

26 Haꞌe rami ranhe okyjea py eꞌỹ ijayvu judeu kuery onhemboꞌeaty py. Haꞌe ijayvu rã Priscila haꞌe Áqüila oendu vy ogueraa, haꞌe vy ixupe omombeꞌu porãve Nhanderuete reko. , ;

27 Acaia katy Apolo ooxe ramo irmão kuery omonhanima, temimboꞌe kuery pe ombopara guive omovaẽ aguã. Haꞌe py ovaẽ ma vy opa mbaꞌe py oipytyvõ Nhanderuete omboaxy rã ojerovia vaꞌe kuery,

28 mbaꞌeta ijayvu kuaa ete vy pavẽ oendua py ipoꞌaka judeu kuery re, mbaꞌeta ipara oĩ vaꞌe gui omombeꞌu vy oikuaa uka Jesus ae Cristo oikoa.

19

1 Éfeso py Paulo ovaẽague Corinto tetã py Apolo oiko jave Paulo ma yvy rupi oguata vy Éfeso tetã py ovaẽ. Haꞌe py ma amongue temimboꞌe kuery ojou vy

2 oporandu haꞌe kuery pe: — Peẽ kuery pa pejerovia ramo pendere ou Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ? Haꞌe kuery ombovai: — Any, ore kuery ma noroendui ae Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ oiko vaꞌea — heꞌi okuapy.

3 Haꞌe ramo Paulo oporandu ju: — Marã rami haꞌvy penhemongarai uka? Haꞌe kuery ombovai: — João Batista nhomongaraia rami rima — heꞌi okuapy.

4 Paulo aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — João ma ojeko rerova vaꞌekue omongarai vy heta vaꞌe kuery pe ijayvu vaꞌekue arakaꞌeve rã ou vaꞌerã re ju ojerovia okuapy aguã. Haꞌe vaꞌe ma Jesus — heꞌi.

5 Haꞌe nunga haꞌe kuery oendu vy onhemongarai ukapa Senhor Jesus rery rupi.

6 Haꞌe kuery áry Paulo opo omoĩ ramo haꞌe kuery re ou Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ. Haꞌe ramo ayvu mboae py ijayvu, Nheꞌẽ guigua omombeꞌu guive.

7 Haꞌe javi vy doze avakue ikuai.

8 Tirano nhomboꞌeaty py Paulo nhomboꞌeague Haꞌe gui ma judeu kuery onhemboꞌeaty py Paulo oo vy nhomboꞌe. Mboapy jaxy re okyjea py eꞌỹ nhomboꞌe vy omombeꞌu oikovy Nhanderuete poꞌakaa.

9 Haꞌe rã amongue ma ndogueroviai haꞌe noenduxei vy heta vaꞌe kuery oendua py ijayvu vai okuapy Senhor reko re. Haꞌe ramo haꞌe kuerya gui Paulo oguerojepeꞌa temimboꞌe kuery. Haꞌe gui ma Tirano hery vaꞌe nhomboꞌeaty py ju omboꞌe oikovy koꞌẽ nhavõ.

10 Mokoĩ maꞌetỹ re nhomboꞌea rami oiko ramo Ásia pygua kuery haꞌe javi oendu Senhor ayvu, judeu haꞌe grego kuery voi.

11 Paulo po py Nhanderuete mbaꞌemo porã ete ojapo oikovy opoꞌakaa rupi.

12 Panhero haꞌe avental Paulo oiporu vaꞌety ma imbaꞌeaxy vaꞌe ikuaia rupi heraa ramo okuerapa ꞌrã imbaꞌeaxya gui, nheꞌẽ vai ikuai vaꞌekue voi ojepeꞌapa ꞌrã.

13 Haꞌe gui amongue judeu kuery nheꞌẽ vai peꞌaa rupi ikuai vaꞌe ma onheaꞌanga Senhor Jesus rery rupi nheꞌẽ vai oipeꞌa aguã. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Xee aipoaꞌe pejepeꞌa aguã Jesus rery Paulo omombeꞌu vaꞌe rupi — heꞌi.

14 Haꞌe rami ojapo vaꞌe ma peteĩ judeu sacerdote yvateve vaꞌe Ceva hery vaꞌe raꞌy kuery, haꞌe javi vy sete ikuai.

15 Haꞌe rami rã haꞌe kuery pe nheꞌẽ vai ombovai: — Jesus ma xee aikuaa, Paulo guive. Haꞌvy peẽ, mavaꞌe tu peẽ? — heꞌi.

16 Haꞌe rami vy haꞌe kuery re nheꞌẽ vai onhemondea vaꞌe opo vy ipoꞌaka haꞌe kuery haꞌe javive re. Opa marã oguereko axy ramo ipire rei haꞌe ijaipa rei reve onhamba oo oĩa gui.

17 Haꞌe nungakue Éfeso py ikuai vaꞌe oendupa, judeu haꞌe grego kuery. Haꞌe rami vy haꞌe javive ojererokyje vy omboete okuapy Senhor Jesus rery.

18 Oguerovia vaꞌe kuery heta ou vy onhemombeꞌu. Mbaꞌemo vai ojapoague omombeꞌupa.

19 Heta avi onhemboꞌe vaikue vaꞌekue okuaxia oguerupa vy oapypa pavẽ renonde. Kuaxia para repykue re oikuaa pota vy cinqüenta mil ára repy oikuaa.

20 Haꞌe rami vy Senhor ayvu oenduave haꞌe ipoꞌakave ovy.

21 Macedônia katy Paulo oirũ kuery omondoukaague Haꞌe nunga haꞌe javi oiko rire Paulo onhembopyꞌa Macedônia haꞌe Acaia rupi oaxa ma vy Jerusalém katy oo aguã. Mbaꞌeta aipoeꞌi: — Haꞌe py aiko rire aexaxe avi Roma tetã pygua kuery — heꞌi. ; 15.22-29

22 Mokoĩ opytyvõaty Timóteo haꞌe Erasto omondouka Macedônia katy. Haꞌe rã haꞌe ma Ásia py ranhe opytave.

23 Demétrio nhomopuꞌãmba reiague Haꞌe vaꞌe jave py heta opuꞌã okuapy Senhor reko rami ikuai vaꞌe re.

24 Mbaꞌeta peteĩ ava oiko ouro re ombaꞌeapo vaꞌety Demétrio hery vaꞌe, prata gui xyete ramigua Diana raꞌangaa ojapo vaꞌe. Haꞌe nunga repykue gui hexeve ombaꞌeapo vaꞌe kuery oguerekopa.

25 Haꞌe gui guexeve ombaꞌeapo vaꞌe kuery omboatypa vy aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — Avakue, peikuaa kovaꞌe nunga gui jajoupaa.

26 Pendu haꞌe pexaa rami Éfeso tetã py haꞌe Ásia yvy haꞌe javi rupi raiꞌi Paulo nhomboꞌe vy heta ojapo mbaꞌemo raꞌangaa nomboetevei aguã rami, mbaꞌeta ijayvu avakue opo py taꞌangaa ojapo vaꞌekue tuuete eꞌỹ oikoa rami.

27 Haꞌe nunga rupi nhanerembiapo re ndojeroviaavei. Haꞌe rami anho eꞌỹ, nhandexyete Diana ipoꞌakapa vaꞌe pegua templo eteve voi nomboetevei. Haꞌe rami vy ombovaipa ꞌrã Ásia haꞌe yvy jave re ikuai vaꞌe omboete vaꞌe yvatea — heꞌi.

28 Haꞌe nunga haꞌe kuery oendu vy ipoxypa, haꞌe vy ojapuka-pukai: — Éfeso pygua xyete Diana ma yvate ete — heꞌi okuapy.

29 Tetã haꞌe javi rupi opa marã ojapura okuapy vy onoꞌõaty oĩ vaꞌe katy ojeꞌoi pavẽ. Ngupive ogueraa Paulo irũ kuery Gaio haꞌe Aristarco, Macedônia gui ou vaꞌekue.

30 Paulo voi heta vaꞌe kuery pe ojexa ukaxe teĩ temimboꞌe kuery nomondoukai.

31 Ásia pygua huvixa kuery Paulo irũ ikuai vy ixupe ojerure uka avi onoꞌõaty py oo eꞌỹ aguã.

32 Onoꞌõ vaꞌe regua amongue ojapukai peteĩ rami, haꞌe rã amboae kuery ma amboae rami ojapukai. Joo rami eꞌỹ-eꞌỹ ijaty vaꞌe ikuai. Heta vaꞌe kuery neĩ mbaꞌerã pa onoꞌõmba okuapya ma ndoikuaai.

33 Haꞌe ramo teta mbyte gui judeu kuery ogueru Alexandre, haꞌe vy pavẽ renonde katy omoanha. Haꞌe vaꞌe ma ojapo opo py heta vaꞌe kuery pe ijayvuxea rami.

34 Haꞌe rami teĩ judeu oiko raꞌea haꞌe kuery oikuaa vy peteĩ rami ojapukai okuapy mokoĩ hora re rãndaꞌu: — Éfeso pygua xyete Diana ma yvate ete — heꞌi okuapy.

35 Haꞌe vaꞌe tetã py oiko kuaxia mboparaaty. Haꞌe vaꞌe ma opuꞌã vy omokyrirĩ heta vaꞌe kuery. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Avakue Éfeso pygua, pavẽ oikuaa ae ma Diana ipoꞌakapa vaꞌe raꞌangaa pegua templo re nhande Éfeso tetã pygua kuery nhapena vaꞌea, haꞌe Júpiter-a gui taꞌangaa hoꞌa vaꞌekue re guive.

36 Haꞌe nunga avave rei amboae rami ndoikuaai ꞌrã. Haꞌe nunga rupi pekyrirĩ ꞌrãgue, mbaꞌeve pejapo eme peikuaa pota porã eꞌỹ re.

37 Mbaꞌeta pevaꞌe avakue apy peru vaꞌekue ma templo mbovaipaa rupi eꞌỹ ikuai, neĩ nhandexyete re voi ndaꞌijayvu vai guive.

38 Xapyꞌa rei Demétrio haꞌe hexeve ombaꞌeapo vaꞌe kuery ri amongue re ijayvu aguã oguereko ramo oaꞌangaa ae ma huvixa nhomboayvua kuery oikuaa pota aguã ára, joe pendeayvu aguã.

39 Haꞌe rã amboae ramigua re ri peikuaa potaxe ramo ma nhanhomboaty aguã ára oaꞌanga pyre py ꞌrã jaikuaa pota.

40 Mbaꞌeta nhandevy pe voi ndaꞌevei ange oiko vaꞌekue re ijayvua gui, nhapuꞌãmba reiague rami omombeꞌua rã. Mbaꞌeta haꞌe rami rã peteĩ henda py ma voi nanhamombeꞌu porã kuaai ꞌrã mbaꞌerã pa nhanhomboatyague — heꞌi. Haꞌe rami ijayvu ma vy ijaty vaꞌekue omondoukapa ju.

41

20

1 Teĩgue ju Macedônia haꞌe Grécia rupi Paulo oguataague Haꞌe kuery opa marã ikuaia gui opytuꞌupa ma ramo Paulo oenoĩ uka temimboꞌe kuery. Omombaraetea rupi ijayvu ma vy oipopyypa, haꞌe gui oo Macedônia katy.

2 Tekoa ikuai vaꞌe rupi oaxa vy nhomongeta haꞌe nhomombaraete ovy. Haꞌe gui Grécia katy ju oo.

3 Haꞌe py ma mboapy jaxy re oiko. Síria katy oo ta oikovy vy oendu judeu kuery hexe opuꞌãmbaxea. Haꞌe rami vy Macedônia rupi ju ojevy.

4 [Ásia peve] omoirũ vaꞌe kuery ma povaꞌe: Beréia pygua Pirro raꞌy Sópatro, Aristarco, Tessalônica pygua Secundo, Derbe pygua Gaio, haꞌe gui Timóteo, Tíquico haꞌe Ásia pygua Trófimo.

5 Haꞌe vaꞌe kuery ma orerenonde ojeꞌoi, Trôade tetã py orerarõ aguã.

6 Haꞌe gui ngaru mbojape imbovua revegua eꞌỹa ára oaxa ma rire Filipos gui roo yy rupi. Haꞌe gui peteĩ nhiruĩ araa py ma Trôade py rovaẽ haꞌe kuery ikuaia py. Haꞌe py ma peteĩ semana ropyta.

7 Trôade py Paulo nhomboꞌeague Semana ijypya ára py mbojape roipeꞌã-peꞌãꞌi aguã ronhomboaty rã Paulo nhomongeta. Koꞌẽ jevy oove ta vy pytũ mbyte peve ijayvu.

8 Opy ronhomboatya py heta oĩ tataendy.

9 Haꞌe py peteĩ kunumi oĩ Êutico hery vaꞌe janela py oguapy oinya py. Haꞌe vaꞌe ma Paulo ndaꞌijayvupai ete ramo oke. Oke ete vy janela yvateve vaꞌe gui hoꞌa yvy py. Haꞌe gui heꞌõgue ojopya.

10 Haꞌe ramo Paulo oguejy vy ojeroꞌa hiꞌáry. Oikuavã vy aipoeꞌi: — Penhemondyi eme, hekove oime teri — heꞌi.

11 Ojeupi ju vy oipeꞌã mbojape, haꞌe hoꞌu. Nhomongetave ju koꞌẽmba peve. Haꞌe gui mae ma oo.

12 Haꞌe rã kunumi vaꞌe okuera jevy rã pavẽ oexa vy oguerovyꞌa ete okuapy. Haꞌe vy ogueraa ju okuapy oikove vaꞌe.

13 Assôs gui Paulo oo vy Mileto py ovaẽague Ore roove vy kanoã py roĩ, haꞌe Assôs katy roo. Haꞌe py roarõ Paulo yvy rupi ooa ja, haꞌe rami aguã orevy ijayvu rire.

14 Assôs py orea py ju ovaẽ ma ramo orereve oĩ avi kanoã py, haꞌe vy Mitilene katy ju roo.

15 Haꞌe gui roove vy koꞌẽ jevy roaxa Quios ypaꞌũ katyꞌi rupi. Areꞌỹꞌi re rovaẽ Samos py, haꞌe koꞌẽ jevy Mileto py ju rovaẽ.

16 Mbaꞌeta Paulo ijayvu ma voi Ásia yvy re ndopyta arexei vy Éfeso tetã py ovaẽ eꞌỹ aguã re, mbaꞌeta ojapura Pentecostes ára Jerusalém py oiko aguã, haꞌeve ramo.

17 Mileto py Éfeso pygua igreja re opena vaꞌe kuery omongetaague Mileto tetã gui Paulo oenoĩ uka Éfeso pygua igreja re opena vaꞌe kuery.

18 Oĩa py ovaẽmba ma ramo aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — Peẽ peikuaa porã marã rami pa peẽ kuery reve aikoague Ásia py avaẽ ypya ára guive.

19 Mbaꞌeta anhemboyvatevea rupi eꞌỹ Senhor pe ete aiko xerexay haꞌe aiko axya py, mbaꞌeta judeu kuery xereko aꞌã vy xemoingo axy ramo.

20 Haꞌe rami teĩ xee ndajepeꞌai romombaraetea rupi xeayvua gui. Haꞌe nunga re romboꞌe aikovy pavẽ oendua rupi, haꞌe peteĩ-teĩ ro rupi guive.

21 Judeu haꞌe grego kuery pe amombeꞌu aikovy Nhanderuete re ojeko rerova vy nhande-Senhor Jesus [Cristo] re ojerovia aguã.

22 — Aỹ ma xepyꞌa re aendu Jerusalém katy aaxea, haꞌe py xere oiko vaꞌerã ndaikuaai teĩ.

23 Mbaꞌeta tetã nhavõ rupi xee aa rupi Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ oikuaa uka nhuã py xembotya haꞌe xemoingo axya ꞌrãa.

24 Haꞌe rami teĩ mbaꞌeve py xee naendui ajeayvua, ajapo ꞌrã vaꞌekue ajapopaxea anho. Haꞌe vaꞌe ma xerembiaporã Senhor Jesus gui ae ajopy vaꞌekue, Nhanderuete nhanemboaxya regua ayvu porã amombeꞌu aguã.

25 — Peẽ kuery mbyte Nhanderuete poꞌakaa re romboꞌe aikovy rire teĩ aỹ ma aikuaa xerova ndapexavei ma ꞌrãa.

26 Haꞌe nunga rupi kovaꞌe ára xee anhemombeꞌu porã pẽvy: Xee ndaxepo kyꞌai peẽ mavaꞌeve ruguy py,

27 mbaꞌeta peteĩgueve ndajepeꞌai Nhanderuete oipota vaꞌe haꞌe javi amombeꞌua gui.

28 Pepena pendejee ae haꞌe vexaꞌi kuery haꞌe javi re, haꞌe vaꞌe kuery re opena vaꞌerã Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ penemoĩ rire. Haꞌe vaꞌe ma Nhanderuete pegua igreja kuery nguguy py ae ojogua vaꞌekue. ;

29 Xee aikuaa rã aa ma rire penembyte oiko ꞌrã guary kuery nhomondoropaarã, vexaꞌi kuery omboaxya rupi eꞌỹ.

30 Peẽ kuery regua voi opuꞌã ꞌrã avakue haꞌeve eꞌỹa rami nhomboꞌe vaꞌe, ojee ae temimboꞌe kuery oguerova aguã.

31 Haꞌe nunga rupi peikuaa pota. Penemaꞌenduꞌa mboapy maꞌetỹ re xeayvu aikovyague re. Ara py haꞌe pyávy ndapytuꞌui xerexay reve peteĩ-teĩ romongetaa gui.

32 — Haꞌe gui aỹ ma Senhor po py romboaxa, ayvu nhanemboaxya regua rupi vy penembaraete aguã, mbaꞌeta ijayvu ma ipoꞌaka penemombaraete vy pendevy guarã omeꞌẽ aguã ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe kuery haꞌe javi reve.

33 Xee ma napenai vaꞌekue avave mbaꞌe prata, ouro, neĩ ao re.

34 Peẽ voi peikuaa xepo py ae ajouague xee haꞌe xerevegua kuery roipota vaꞌe.

35 Opa mbaꞌe py pẽvy aexa uka nhambaꞌeapo vy iporiaukueꞌi nhaipytyvõ aguã. Penemaꞌenduꞌa Senhor Jesus ae aipoeꞌiague re: “Joupe mbaꞌemo nhameꞌẽ vy javyꞌave ꞌrã jajopya gui”, heꞌiague re.

36 Haꞌe kuery reve Paulo onhemboꞌeague Haꞌe rami Paulo ijayvupa ma vy guenapyꞌã re oĩ, haꞌe onhemboꞌe oiny haꞌe kuery haꞌe javi reve.

37 Haꞌe ramo ojaeꞌo pavẽ. Oikuavã vy oayvupa.

38 Ndovyꞌavei okuapy, “Xerova ndapexavei ꞌrã”, heꞌi rire. Haꞌe vy omoirũ heravy kanoã ituia py peve.

21

1 Tiro tetã py Paulo ovaẽague Haꞌe kuerya gui rojepeꞌa rire kanoã ajukue regua py roo. Rojeꞌoi yvi vy Cós py rovaẽ. Koꞌẽ jevy Rodes py, haꞌe gui ma Pátara py ju rovaẽ.

2 Peteĩ kanoã Fenícia katy oo vaꞌe rojou vy haꞌe vaꞌe py ju roĩ. Haꞌe vy roove.

3 Chipre ypaꞌũ oreaxua regua ojekuaa maa gui roeja vy Síria yvy katy ju roo. Haꞌe gui ma Tiro tetã py rovaẽ, mbaꞌeta haꞌe py mbaꞌemo omboguejya ꞌrã kanoã gui.

4 Haꞌe py temimboꞌe kuery rojou vy sete ára ropyta haꞌe py. Haꞌe vaꞌe kuery ma Nheꞌẽ gui oikuaa vy Paulo pe ijayvu Jerusalém katy oo eꞌỹ aguã.

5 Haꞌe rami teĩ areꞌỹꞌi re rojepeꞌa vy roove ju. Haꞌe kuery haꞌe javive oremoirũ imondovy guaꞌyxy haꞌe guaꞌy kuery reve. Tetã rovai roo vy ita kuꞌi reia py orerenapyꞌã re roĩ vy ronhemboꞌe rokuapy haꞌe py.

6 Haꞌe gui peteĩ-teĩ rojopopyy ma vy roĩ ju kanoã py. Haꞌe rã haꞌe kuery ma ngoo katy ju ojevypa.

7 Cesaréia py Paulo ovaẽague Haꞌe gui Tiro tetã gui roove vy Ptolemaida py rovaẽ. Haꞌe py ma roxarura irmão kuery ikuai vaꞌe pe. Peteĩ ára orekuai haꞌe kuery reve.

8 Koꞌẽ jevy rojepeꞌa vy Cesaréia katy roo. Haꞌe py ma Filipe ro py rovaẽ vy ropyta hexeve. Haꞌe vaꞌe ma ayvu porã mombeꞌuarã sete omoĩ mbyre regua.

9 Haꞌe ma irundy guajy omenda eꞌỹ vaꞌe oguereko, profeta meme ikuai.

10 Haꞌe py orekuai are ma rire Judéia gui ou peteĩ profeta Ágabo hery vaꞌe.

11 Haꞌe vaꞌe ma orea py ovaẽ vy ojora Paulo kuꞌakuaa. Haꞌe vaꞌe py ma opy haꞌe opo ojokua reve aipoeꞌi: — Po rami Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ oikuaa uka: Nami judeu kuery Jerusalém pygua ojapo ꞌrã kovaꞌe kuꞌakuaa ja re, mbaꞌeta omboaxa ꞌrã judeu eꞌỹ vaꞌe kuery po py — heꞌi.

12 Haꞌe vaꞌe ayvu roendu vy haꞌe py ikuai vaꞌe haꞌe javi reve Paulo pe rojerure rokuapy Jerusalém katy oo veꞌỹ aguã.

13 Haꞌe ramo ombovai: — Mbaꞌe tu pejapo pejaeꞌo haꞌe xemokangy vy? Mbaꞌeta xevy pe ma haꞌevepa rei Senhor Jesus rery káuxa Jerusalém tetã py nhuã py aa haꞌe amano aguã voi — heꞌi.

14 Haꞌe rami rã ndorojokoi vy ropytuꞌu, haꞌe vy — Tove toiko Senhor oipota vaꞌe — roꞌe.

15 Haꞌe vaꞌe rire roiko katupa ma vy Jerusalém katy rojeꞌoi.

16 Temimboꞌe kuery Cesaréia gui ou vaꞌekue regua oo avi orerupive. Haꞌe vaꞌe kuery ma peteĩ temimboꞌe yma ogueraa avi Chipre py ituiꞌi vaꞌekue Mnasom hery vaꞌe, mbaꞌeta haꞌe vaꞌe ma ngoo py oremovaẽ vaꞌerã.

17 Jerusalém py Paulo ovaẽague Jerusalém py rovaẽ ma ramo irmão kuery ovyꞌa reve oremovaẽ.

18 Koꞌẽ jevy orereve Tiago-a py Paulo oo oexa aguã. Igreja re opena vaꞌe kuery haꞌe javi ijaty raꞌe.

19 Haꞌe ramo Paulo oxarurapa ma vy omombeꞌu judeu eꞌỹ vaꞌe ikuaia rupi ombaꞌeapo rã mbaꞌemo Nhanderuete ojapoague haꞌe javi.

20 Haꞌe nunga haꞌe kuery oendu vy oguerovyꞌa okuapy Nhanderuete. Haꞌe gui ma Paulo pe aipoeꞌi: — Haꞌe rami avi irmão, apy rexa nhiꞌã heta ikuai judeu kuery regua ojerovia vaꞌe. Haꞌe vaꞌe kuery haꞌe javi ma lei re oĩa rami anho ikuai.

21 Haꞌe kuery pe ma omombeꞌua ma ndereko ramigua. Haꞌe vy aipoꞌea: “Amboae regua ikuaia rupi Paulo omboꞌe judeu kuery Moisés ojapo uka vaꞌekue gui ojepeꞌa aguã re, guaꞌy kuery pire omboi eꞌỹ, neĩ lei re oĩa rami veꞌỹ ikuai aguã”, ꞌea ndereko ramigua rive omombeꞌu vy.

22 Haꞌe rami rã mbaꞌexa ꞌrã tu jajapo? Mbaꞌeta ndee revaẽague oikuaa pavẽ ꞌrã.

23 Haꞌe nunga rupi ejapo oreayvu taa. Apy ore kuery regua ikuai irundy avakue onhemboayvuague ojapo aguã rami ikuai vaꞌe.

24 Haꞌe vaꞌe kuery reve tereo, haꞌe ndee voi ejekyꞌaꞌo uka haꞌe kuery reve, haꞌe emeꞌẽ haꞌe kuery oakã onhopĩ uka aguã regua. Haꞌe ramo ꞌrãe oikuaa pavẽ ndereko re ijayvuague anhetẽ eꞌỹa, haꞌe ndee voi lei re oĩa rami reiko avia.

25 Haꞌe rã judeu eꞌỹ vaꞌe regua ojerovia vaꞌe pe ma oreayvu romondouka ae ma, haꞌe kuery hoꞌu eꞌỹ aguã mbaꞌemo raꞌangaa pe ojuka pyre, huguykue, neĩ mymba ojyryvipy pyre roꞌokue, haꞌe gui itavy rei eꞌỹ aguã — heꞌi.

26 Haꞌe ramo Paulo ma koꞌẽ jevy avakue ogueraa vy haꞌe kuery reve ojekyꞌaꞌo uka. Haꞌe vy templo py oike vy omombeꞌu ojekyꞌaꞌoa ára rakaꞌe pa opa ꞌrãa, haꞌe peteĩ-teĩ rekovia mymba omeꞌẽ aguã. Haꞌe rami Paulo ojapo judeu kuery reko rami vy, pavẽ oikuaa aguã hekokue ramigua omombeꞌua vaꞌe anhetẽ eꞌỹa (versículo 24), amongue ayvu porã oguerovia vy oo jepe aguã (1 Coríntios 9.19-22, 10.32,33).

27 Paulo ojopy okuapyague Sete araa opa ta ma jave judeu kuery Ásia gui ou vaꞌekue regua ma Paulo templo py oĩ rã oexa vy ombopoxy heta vaꞌe kuery haꞌe javi. Haꞌe rami vy ojopy vy

28 ojapukai: — Avakue Israel regua, orepytyvõ ke! Kovaꞌe ava ma opa rupi nhomboꞌe oikovy nhande kuery rovai guarã, lei haꞌe kovaꞌe oo rovai guive. Aỹ katuve ma grego kuery ogueroike kuri templo py. Haꞌe rami py omongyꞌapa kovaꞌe oo ikyꞌa eꞌỹ vaꞌekue — heꞌi okuapy.

29 Haꞌe rami ijayvu mbaꞌeta oexa vaꞌekue Éfeso pygua Trófimo hexeve tetã py oĩ rã. Haꞌe rami vy oexaꞌã teĩ Paulo templo py ogueroikea re.

30 Haꞌe ramo tetã haꞌe javi rupi heta vaꞌe kuery opuꞌãmba vy onhamba jogueruvy. Haꞌe vy Paulo ojopy vy ombotyryry heravy templo ropy gui. Haꞌe ramove ombotypa vyvoi okẽ.

31 Haꞌe kuery ojukaxe ete ramo xondaro ruvixa pe omombeꞌua Jerusalém pygua kuery opuꞌãmba okuapya.

32 Haꞌe ramo haꞌe vaꞌe ogueru vyvoi xondaro kuery, huvixa yvyĩve vaꞌe reve. Onhamba jogueruvy heta vaꞌe kuery mbyte katy. Haꞌe ramo huvixa haꞌe xondaro kuery ovaẽ rã heta vaꞌe kuery oexa vy opytuꞌupa Paulo oinupãa gui.

33 Xondaro ruvixa ovaẽ vy ojopy Paulo, haꞌe mokoĩ corrente py ojokua uka. Haꞌe vy oporandu mavaꞌe paa, haꞌe mbaꞌe pa ojapoague re.

34 Heta vaꞌe kuery regua amongue ojapukai peteĩ rami, haꞌe rã amboae kuery ma amboae rami ojapukai. Joo rami eꞌỹ-eꞌỹ ojapukai rã anhetẽa huvixa ndoikuaai vy xondaro kuery okeaty katy ju ogueraa uka Paulo.

35 Tape pyrõ-pyrõaꞌi py ovaẽ vy xondaro kuery oupi heravy, heta vaꞌe kuery joꞌa rei ramo.

36 Mbaꞌeta heta vaꞌe kuery hakykue katy gui ou vy ojapukai: — Pejuka — heꞌi okuapy.

37 Haꞌe gui Paulo ogueroike ta ma jave aipoeꞌi huvixa pe: — Haꞌeve pa ndereve xeayvu aguã mbaꞌemo re? Ombovai: — Ndee ri tyꞌy grego ayvu py ndeayvu kuaa vaꞌe?

38 Ndee eꞌỹ teve Egito pygua yma renhomopuꞌãmba vaꞌekue, haꞌe tekoa eꞌỹa katy quatro mil porojukaa reraa vaꞌekue? — heꞌi.

39 Haꞌe ramo Paulo ombovai: — Xee ma judeu regua, Tarso tetã omboetevepy vaꞌe pygua aiko Cilícia yvy re. Haꞌe gui ndevy pe ajerure heta vaꞌe kuery pe xeayvu aguã — heꞌi.

40 — Haꞌeve — heꞌi ma ramo Paulo opuꞌã hoꞌamy tape pyrõ-pyrõaꞌi py. Opo py ojapo heta vaꞌe kuery pe okyrirĩ aguã. Haꞌe kuery okyrirĩmba rã hebraico ayvu py ijayvu vy aipoeꞌi:

22

1 Paulo guekokue omombeꞌuague — Keꞌy kuery haꞌe xeryvy kuery, pendu ke aỹ xerekokue amombeꞌu rã — heꞌi.

2 Haꞌe ramo hebraico ayvu py ijayvu rã haꞌe kuery oendu vy okyrirĩ ete okuapy. Haꞌe rã ijayvuve tema:

3 — Xee ma judeu, Cilícia regua Tarso tetã py xetuiꞌi vaꞌekue. Haꞌe gui kovaꞌe tetã py ju xetuja. Apy Gamaliel remimboꞌe aiko vy lei nhaneramoĩ kuery reko oĩa rami ete anhemboꞌe vaꞌekue. Nhanderuete pe aiko aguã re anho anheaꞌã aikovy, aỹ peẽ kuery pendekuaia rami avi.

4 Amoingo axy vaꞌekue Senhor reko rupi ikuai vaꞌe, ajuka guive. Ajopy vy nhuã py amboty vaꞌekue, avakue haꞌe kunhague.

5 Haꞌe nungakue sacerdote yvateve vaꞌe haꞌe nhomongeta vaꞌety haꞌe javi oikuaa anhetẽa, mbaꞌeta haꞌe kuery gui ae kuaxia para araa karamboae nhanderykeꞌy kuery peguarã. Haꞌe rami vy Damasco tetã katy ju aa, haꞌe py ikuai vaꞌe voi aipokuapa reve Jerusalém py aru aguã omoingo axya aguã.

6 — Haꞌe gui ma tape rupi aa ainy jave, Damasco py avaẽ raiꞌi avya py, kuaray mbyte raiꞌi jave, peteĩ hendy hatã vaꞌe yva gui hexakã xapyꞌa xeyvýry rupi.

7 Haꞌe ramo haꞌa yvy rupi. Haꞌe gui peteĩ ayvu aendu xevy aipoeꞌi vaꞌe: “Saulo, Saulo, mbaꞌe re tu xerereko axyxe ri?”

8 — Xee aporandu: “Mavaꞌe tu ndee, Senhor?” “Xee ma Jesus Nazaré pygua, ndee rereko axy rei vaꞌe”, heꞌi xevy.

9 Xerevegua kuery ma hendy vaꞌe oexa teĩ noendu kuaai xevy ijayvu vaꞌe ayvu.

10 — Haꞌe ramo xee aporandu: “Mbaꞌe ꞌrã tu ajapo, Senhor?” Ombovai: “Epuꞌã ke, evaẽ Damasco py, mbaꞌeta haꞌe py ma omombeꞌua ꞌrã ndevy ajapo uka vaꞌe haꞌe javi”, heꞌi.

11 Haꞌe vaꞌe hendy vaꞌe rexakã gui ndaexavei rã xerupive ikuai vaꞌe xejyva re xereraa ramo avaẽ Damasco py.

12 — Haꞌe py oiko peteĩ ava Ananias hery vaꞌe. Nhanderuete pe oiko lei re oĩa rami, haꞌe haꞌe pygua judeu kuery haꞌe javi imaꞌenduꞌa porãa vaꞌe.

13 Haꞌe vaꞌe ma ou xereka. Xeyvýry ovaẽ ma vy aipoeꞌi: “Irmão Saulo, exa ju ke”, heꞌi. Haꞌe ramove aexa jevy vy amaꞌẽ hexe.

14 — Haꞌe ramo aipoeꞌive ju: “Nhaneramoĩ kuery Ruete yma voi ndeporavo haꞌe oipota vaꞌe reikuaa aguã, Heko porã ete vaꞌe rexa aguã, haꞌe ayvu ijuru guigua ae rendu aguã.

15 Mbaꞌeta ixupe reiko vy haꞌe javi regua renonde remombeꞌu ꞌrã rexa haꞌe rendu vaꞌekue.

16 Haꞌe vy aỹ mbaꞌe re tu remboare ta? Epuꞌã ke, enhemongarai uka, haꞌe ejekyꞌaꞌo uka rejejavyague gui, hery rupi rejapukai vy”, heꞌi.

17 — Haꞌe gui ma Jerusalém katy ajevy ma rire templo py anhemboꞌe ainy jave aexa xapyꞌa karamboae peteĩ ojexa uka vaꞌe.

18 Haꞌe rami vy aexa xereve aipoeꞌi vaꞌe: “Ndepojava ke, tereo voi Jerusalém gui, mbaꞌeta haꞌe kuery noenduxei ꞌrã xereko re ndeayvua”, heꞌi.

19 — Xee aipoaꞌe: “Haꞌe rami teĩ Senhor, judeu kuery oikuaa porã xee nhuã py amboty vaꞌekuea ndere ojerovia vaꞌe kuery, haꞌe haꞌe kuery onhemboꞌeaty ikuai vaꞌe rupi voi ainupãmbaague.

20 Haꞌe gui xee voi aĩ karamboae ndeayvu mombeꞌua Estêvão ruguy moẽa kuery reve. Haꞌe nunga ajou porã vy ijukaa kuery ao aarõ vaꞌekue”, haꞌe.

21 — Haꞌe rami teĩ aipoeꞌi xevy: “Tereo, mbaꞌeta xee romondouka ꞌrã mombyry, judeu eꞌỹ vaꞌe ikuaia rupi”, heꞌi.

22 Roma pygua regua Paulo oiko ramo noinupãaiague Povaꞌe ayvu omombeꞌu peveꞌi haꞌe kuery ojapyxaka. Haꞌe gui ma ojapukai vy aipoeꞌi okuapy: — Peipeꞌa pevaꞌe ava ko yvy gui, ndaꞌevei oikove aguã — heꞌi okuapy.

23 Haꞌe kuery ojapukai reve ojegui capa omboipa, haꞌe yvy kuꞌi omombo-mombo yvate katy.

24 Haꞌe ramo xondaro ruvixa aipoeꞌi Paulo ogueroikea aguã xondaro kuery okeaty py, haꞌe oinupã reve omboayvu aguã, mbaꞌe re pa hexe ijayvu okuapya oikuaa aguã.

25 Haꞌe gui ma ipire raꞌykue py ojokuaa rã Paulo aipoeꞌi huvixa yvyĩve vaꞌe pe: — Haꞌevea rami ri tyꞌy peinupã Roma pygua regua peikuaa pota porã eꞌỹ re? — heꞌi.

26 Haꞌe nunga huvixa oendu vy xondaro ruvixa yvateve vaꞌea py ju oo. Haꞌe vy aipoeꞌi ixupe: — Mbaꞌe tu rejapo ta? Mbaꞌeta pevaꞌe ava ma je Roma pygua regua — heꞌi.

27 Haꞌe rami rã xondaro ruvixa ou vy oporandu Paulo pe: — Emombeꞌu xevy, ndee ma nhiꞌã Roma pygua regua? Ombovai: — Xee haꞌe aiko — heꞌi.

28 Huvixa aipoeꞌi ixupe: — Xee ma heta peráta apaga karamboae Roma pygua regua anhemoingo uka aguã. Paulo ombovai: — Haꞌe rã xee ma haꞌe pygua regua ae aiko — heꞌi.

29 Haꞌe ramove inupãarã ikuai vaꞌekue ojepeꞌapa. Huvixa eteve voi okyje Roma pygua regua ojokua uka rire.

30 Koꞌẽ jevy mbaꞌe re pa judeu kuery hexe ijayvu rei okuapyague huvixa oikuaa porãvexe vy ojora uka. Haꞌe gui omboaty ukapa sacerdote yvatekueve vaꞌe haꞌe nhomongeta vaꞌety kuery. Paulo ogueru ruka vy oexa uka haꞌe kuery renonde.

23

1 Nhomongeta vaꞌety kuery renonde Paulo ojexa ukaague Haꞌe gui nhomongeta vaꞌety kuery re Paulo omaꞌẽ vy aipoeꞌi: — Keꞌy kuery, xee ma Nhanderuete renonde xepyꞌa kyꞌa eꞌỹa rupi aiko opa mbaꞌe py, aỹ peve — heꞌi.

2 Haꞌe ramo sacerdote yvateve vaꞌe Ananias ma ijyvýry ikuai vaꞌe pe oipete uka ijuru rupi.

3 Haꞌe ramo Paulo aipoeꞌi ixupe: — Nhanderuete nenupã avi ꞌrã, oo mbotya omoxiĩ mbyre rami rive reiko vaꞌe. , Ndee ma upe py reguapy reiny lei re oĩa rami xemboayvu aguã, teĩ lei re oĩa rami eꞌỹ ri tyꞌy xepete uka?

4 Haꞌe ramo ijyvýry ikuai vaꞌe aipoeꞌi: — Ndeayvu vai ri tyꞌy sacerdote yvateve vaꞌe Nhanderuete omoĩ vaꞌekue re?

5 Paulo ombovai: — Keꞌy kuery, xee ndaikuaai kuri sacerdote yvateve vaꞌe oikoa. Mbaꞌeta ipara oiny: “Pendeayvu vai eme heta vaꞌe kuery ruvixa re” — heꞌi.

6 Haꞌe gui ma Paulo oikuaa nhomongeta vaꞌety kuery regua amongue saduceu, haꞌe rã amboae ma fariseu regua ikuaia. Haꞌe rami vy ojapukai: — Keꞌy kuery, xee ma fariseu regua, haꞌe fariseu raꞌy aiko. Omano vaꞌekue omboetepa jevy rã guarã aarõ aikovy ramo ae xemboayvua — heꞌi.

7 Haꞌe rami ijayvu ramo fariseu haꞌe saduceu kuery joo rami eꞌỹ-eꞌỹ ijayvu. Mbaꞌeta ijaty vaꞌe kuery ma joo rami eꞌỹ-eꞌỹ oikuaa.

8 Mbaꞌeta saduceu kuery ma oikuaa nonhemboete jevyavei ꞌrãa rami. Neĩ anjo, neĩ nheꞌẽ oikoa haꞌe kuery ndogueroviai. Haꞌe rã fariseu kuery ma haꞌe nunga haꞌe javi oikoa oguerovia.

9 Haꞌe rami py joo rami eꞌỹ-eꞌỹ ijayvu. Haꞌe gui lei re nhomboꞌe vaꞌety fariseu regua opuꞌã vy ijayvu atã: — Ore ma mbaꞌeve ndoroikuaai kovaꞌe ava ojapo vaiague. Xapyꞌa rei nheꞌẽ eꞌỹ vy anjo ri tyꞌy ixupe oikuaa uka haꞌe nunga — heꞌi okuapy.

10 Haꞌe kuery jogueroꞌapa ramo huvixa okyje Paulo omopẽmba gui. Haꞌe vy aipoeꞌi uka xondaro kuery ou vy oipeꞌa haꞌe gui, okeaty py ju ogueraa aguã.

11 Paulo pe Senhor ojexa ukaague Pytũ jevy Paulo yvýry Senhor ojekuaa hoꞌamy. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Ndepyꞌa guaxu ke, mbaꞌeta Jerusalém py xereko remombeꞌuague rami avi Roma tetã py ju ꞌrã remombeꞌu.

12 Paulo ojuka aguã re judeu kuery jogueroayvuague Koꞌẽmba rã judeu kuery nhomboaty vy oura okuapy Paulo ojuka eꞌỹa ja ndokarui neĩ ndoyꞌui aguã re, ayvu vaipy ikuai eꞌỹ aguã.

13 Haꞌe rami aguã re jogueroayvu vaꞌe ma quarenta raxaꞌi ikuai.

14 Jogueroayvu vaꞌe kuery ma sacerdote yvatekueve vaꞌe haꞌe nhomongeta vaꞌety kuerya py oo vy aipoeꞌi: — Roura kuri Paulo rojuka eꞌỹa ja ndorokarui haꞌe ndoroyꞌui aguã re, ayvu vaipy orekuai eꞌỹ aguã.

15 Aỹ ma nhomongeta vaꞌety kuery po py pendeayvu pemondouka xondaro ruvixa pe, penerenonde oexa uka ju aguã. Hekokue re peikuaa pota porãvexea rami pemombeꞌu. Haꞌe rã ore ma roarõ ꞌrã ovaẽ eꞌỹ re rojuka aguã — heꞌi okuapy.

16 Haꞌe rami ijayvu okuapy rã Paulo riꞌy oendu. Haꞌe rami vy haꞌe vaꞌe ma oo vy xondaro kuery okeaty py oike, haꞌe vy Paulo pe omombeꞌu.

17 Haꞌe rami rã Paulo xondaro ruvixa oenoĩ vy aipoeꞌi: — Eraa kovaꞌe kunumi vaꞌe nderuvixaa py, mbaꞌeta oguereko ixupe omombeꞌu vaꞌerã — heꞌi.

18 Haꞌe ramo nguvixaa py ogueraa vy aipoeꞌi: — Nhuã py omboty pyre Paulo xerenoĩ vy ojerure kuri ndea py aru aguã kovaꞌe kunumi vaꞌe, mbaꞌeta oguereko ndevy omombeꞌu vaꞌerã — heꞌi.

19 Haꞌe ramo huvixa ipo re ojopy vy mombyryꞌi oguerojepeꞌa heravy. Haꞌe vy oporandu ixupe: — Mbaꞌe tu rereko xevy remombeꞌu vaꞌerã?

20 Ombovai: — Judeu kuery ijayvu kuri ndevy pe ojerure aguã koꞌẽ rã Paulo rexa uka aguã re nhomongeta vaꞌety kuerya py, hekokue re oikuaa pota porãvexea rami.

21 Haꞌe rã ndee enhembotavy uka eme, mbaꞌeta haꞌe kuery regua quarenta raxa oura okuapy Paulo ojuka eꞌỹa ja ndokarui neĩ ndoyꞌui aguã re, ayvu vaipy ikuai eꞌỹ aguã. Aỹ ma oiko katupa ma okuapy ndeayvua oarõ vy — heꞌi.

22 Haꞌe rami rã huvixa ma kunumi vaꞌe omondouka ju vy ijayvu avave rei pe omombeꞌu eꞌỹ aguã ixupe oikuaa ukaague.

23 Haꞌe gui mokoĩ xondaro ruvixa ju oenoĩ vy aipoeꞌi: — Pytũ are jave guarã pemboaty duzentos xondaro kuery, setenta kavaju árygua, haꞌe duzentos huꞌy guaxu revegua Cesaréia peve peo aguã.

24 Pejou avi kavaju Paulo oĩ aguã, mbaꞌeve oiko eꞌỹ re ovaẽ aguã huvixave Félix-a py — heꞌi.

25 Haꞌe gui kuaxia huvixave peguarã ombopara uka po rami ijayvua:

26 Félix pe huvixa Cláudio kuaxia ombopara uka vaꞌekue oĩa “Xee Cláudio Lísias ma kovaꞌe ambopara uka ndee huvixave omboetevepy Félix pe. Tereiko porã.

27 Kovaꞌe ava ma judeu kuery ojopy vy ojuka rai ramo xee xondaro kuery reve aju vy araa jepe, Roma pygua regua oikoa aikuaa vy. ; 22.24-30

28 Haꞌe gui hexe ijayvu okuapya aikuaa porãvexe vy araa uka haꞌe kuery regua mongetaaty ikuaia py.

29 Haꞌe rami vy aikuaa haꞌe kuery rekorã lei oeja pyre re oĩa re rive ijayvu okuapya. Mbaꞌeve rei ndojapo vai jajuka aguã, neĩ nhuã py nhamboty aguã voi.

30 Haꞌe rami vy ava vaꞌe ojuka ta okuapya xevy omombeꞌua rã aendu vy amondouka voi ndea katy. Hexe ijayvu rei vaꞌe kuery pe voi xeayvu, haꞌe kuery avi ou vy nerenonde omombeꞌu aguã hexeve oguereko vaꞌe. [Tereiko porã.]”

31 Huvixave Félix-a py Paulo ovaẽague Haꞌe gui xondaro kuery ma huvixa ijayvuague rami ikuai. Haꞌe rami vy pyavyve Paulo ogueraa vy Antipátride peve oguerovaẽ.

32 Koꞌẽ jevy haꞌe kuery ojevypa ju okeaty katy, haꞌe rã kavaju árygua kuery pe ma ogueraa ukave Paulo.

33 Haꞌe vaꞌe kuery ma Cesaréia py ovaẽ vy huvixave pe omboaxa kuaxia para, haꞌe Paulo voi oexa uka.

34 Haꞌe ramo huvixave ma kuaxia para ogueroayvupa ma vy oporandu maguigua pa oikoa re. Cilícia pygua oikoa oikuaa vy

35 aipoeꞌi: — Nderekokue mombeꞌua kuery ovaẽmba ma ramo xee romboayvu ꞌrã — heꞌi. Haꞌe rami vy omboty uka ranhe Herodes oo guaxu ojapo vaꞌekue py.

24

1 Félix renonde Paulo rekokue ramigua omombeꞌua ague Peteĩ nhiruĩ ára rire ovaẽ sacerdote yvateve vaꞌe Ananias, nhomongeta vaꞌety kuery haꞌe peteĩ ava ijayvu vaꞌerã Tértulo hery vaꞌe. Haꞌe vaꞌe kuery ma huvixa renonde ojexa uka okuapy Paulo rekokue re ijayvu aguã.

2 Haꞌe gui Tértulo ma oenoĩa rã omombeꞌu hekokue ramigua. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Oreruvixa omboetevepy Félix, ndegui vy orekuai porã riae opa mbaꞌe py. Ndee repena porã ramo mbaꞌemo porã anho oiko ore judeu kuery pe.

3 Haꞌe nunga roikuaa vy opa mbaꞌe py roguerovyꞌa riae.

4 Haꞌe rami avi xeayvu are eꞌỹ aguã ajerure rejapyxaka porã aguã xapyꞌaꞌi.

5 Mbaꞌeta ore roikuaa pota rã pevaꞌe ava ma mbaꞌeaxy vaikue rami. Judeu kuery yvy jave re ikuai vaꞌe omopuꞌãmba rei oikovy, haꞌe amboae rami nhomboꞌe Nazaré pygua peguarã rive.

6 Haꞌe gui templo omongyꞌa ta ramo ore rojopy karamboae [rombopaga aguã ore kuery lei re oĩa rami vy.

7 Haꞌe rami teĩ xondaro ruvixa Lísias ou vy ivai vaipa reve orepo gui oipeꞌa heravy,

8 haꞌe aipoeꞌi hexe oreayvu vaꞌe apy ju roju aguã nerenonde.] Haꞌe gui ndee voi hekokue re reikuaa pota vy reikuaa avi ꞌrã oreayvua anhetẽ memea — heꞌi.

9 Haꞌe rami ijayvu rã judeu kuery ikuai vaꞌe ojou porãmba. Haꞌe vy — Anhetẽ vaꞌe meme — heꞌi okuapy.

10 Paulo guekokue omombeꞌuague Haꞌe gui Paulo pe ju huvixave opo py “Emombeꞌu ke” heꞌia rami ojapo. Haꞌe ramo aipoeꞌi: — Heta maꞌetỹ re ma ore kuery ruvixa reĩa aikuaa vy xee voi ta xeayvu.

11 Mbaꞌeta ndee voi reikuaa doze ára eteꞌi ojapoa Jerusalém katy amboete aguã aa ague.

12 Haꞌe gui templo py haꞌe kuery xejou okuapy jave avave reve ndaxeayvu vai, neĩ nanhomopuꞌãi haꞌe kuery onhemboꞌeaty rupi, neĩ tetã rupi voi.

13 Haꞌe kuery nomombeꞌu porã kuaai guive xere ijayvu rei okuapyague.

14 Haꞌe rã peteĩ amombeꞌu ta ndevy: Xee ma Senhor reko rupi aiko, haꞌe kuery “Amboae rami onhemboꞌe vaꞌe”, heꞌia rupi. Haꞌe rami vy xee voi aiko oreramoĩ kuery Ruete pe. Lei re ipara oinya haꞌe profeta kuery ombopara vaꞌekue rami vy mbaꞌemo oiko vaꞌe haꞌe javi arovia.

15 Haꞌe rami vy Nhanderuete gui aarõ aikovy haꞌe kuery voi oarõ okuapy vaꞌe, heko porã haꞌe heko porã eꞌỹ vaꞌekue omboetepaa ju aguã.

16 Haꞌe nunga rupi anheaꞌã aikovy Nhanderuete haꞌe avakue renonde xepyꞌa kyꞌa eꞌỹa rupi aiko aguã.

17 — Haꞌe gui mbovy maꞌetỹ rei eꞌỹ aikoa gui aa karamboae ore kuery pe omeꞌẽ mbyre araa vy, haꞌe Nhanderuete pe mbaꞌemo ameꞌẽ aguã guive.

18 Haꞌe nunga ajapo aikovya rupi ae judeu kuery Ásia pygua xejou templo py. Ajekyꞌaꞌo ukapa ma rire xejou xeirũ heta reveꞌỹ, haꞌe anhombopoxy reia py eꞌỹ guive.

19 Haꞌe vaꞌe kuery ae ou ꞌrãgue nerenonde xere ijayvu aguã, oguereko vaꞌe rire.

20 Haꞌe rami eꞌỹ vy apy ikuai vaꞌe ae oikuaa ri vy tomombeꞌu nhomongeta vaꞌety kuery renonde haꞌã jave ajapo vaiague ojou vaꞌekue.

21 Mbaꞌeta po rami anho haꞌe kuery mbyte haꞌã vy xeayvu atã: “Kovaꞌe ára xemboayvu omano vaꞌekue omboetepaa ju ꞌrãa arovia ramo”, haꞌe vaꞌekue.

22 Félix haꞌe Drusila renonde Paulo ojexa ukaague Haꞌe ramo Félix ma Senhor reko oikuaa ae vy nopena voixei. Aipoeꞌi: — Xondaro ruvixa Lísias ou jave mae ma aikuaa pota porã ꞌrã pendeayvua re — heꞌi.

23 Haꞌe rami vy xondaro ruvixa yvyĩve vaꞌe pe aipoeꞌi Paulo oarõ vy hexe opena porãꞌi aguã, haꞌe irũ kuery oipytyvõxe rã ojoko eꞌỹ aguã guive.

24 Kueveꞌi ma rire Félix ou ju guaꞌyxy judeu vaꞌe Drusila reve. Haꞌe vy Paulo oenoĩ uka vy ojapyxaka oiny Cristo Jesus re jajerovia aguã re ijayvu rã.

25 Teko porã, jejokoa haꞌe nhomboayvupaa aguã re ijayvu ramo Félix oendu vy okyje. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Haꞌe rami vy aỹ tereo ju. Haꞌeve jave roenoĩ uka ju ꞌrã — heꞌi.

26 Haꞌe rami avi oipota teĩ Paulo omeꞌẽ peráta ixupe. Haꞌe rami vy mbovykue rei eꞌỹ oenoĩ uka vy ijayvu hexeve.

27 Mokoĩ maꞌetỹ rire huvixa Félix rekovia oĩ Pórcio Festo. Haꞌe jave Félix ma judeu kuery pe ojejou porã ukaxe vy oeja ovy Paulo nhuã py.

25

1 Festo renonde Paulo oĩ vy César renonde ju ijayvu aguã re ojerureague Festo haꞌe pygua kuery ruvixarã oĩ vy mboapy ára rire Cesaréia tetã gui oo Jerusalém katy.

2 Areꞌỹ re ixupe sacerdote yvatekueve vaꞌe haꞌe judeu ruvixa kuery omombeꞌu Paulo rekokue ramigua. Haꞌe rami vy peteĩ re ojerure

3 oipytyvõ aguã. Paulo re ndaꞌijaꞌei vy ojerure Jerusalém katy ju ogueru ruka aguã, haꞌe kuery tape py oarõ vy ojuka aguã.

4 Haꞌe rã Festo ombovai: — Paulo ma Cesaréia py ae oĩ nhuã py, haꞌe gui xee voi areꞌỹꞌi re aa ꞌrã haꞌe katy.

5 Peẽ kuery regua hiꞌarandukueve tapeo avi xerupive, ava vaꞌe ojapo vaiague peikuaa vy pemombeꞌu aguã — heꞌi.

6 Haꞌe kuery ikuaia py ndoiko arei. Oito, dez araa py oguejy ju Cesaréia katy. Haꞌe gui koꞌẽ jevy nhomboayvuaty py oguapy vy ogueru ruka Paulo.

7 Paulo ovaẽ ramo judeu kuery Jerusalém gui ou vaꞌekue ombojere rei okuapy. Opa marã rei hekokue ramigua omombeꞌu. Haꞌe rami teĩ haꞌe kuery nomombeꞌu porã kuaai guive.

8 Haꞌe rã Paulo ma guekokue omombeꞌu vy aipoeꞌi: — Peteĩve henda py ma xee ndajejavyi judeu kuery pegua lei rovai, templo, neĩ César rovai — heꞌi.

9 Haꞌe rã Festo ma judeu kuery pe ojejou porã ukaxe vy aipoeꞌi Paulo pe: — Ndevy pe haꞌeve pa Jerusalém katy reo aguã, haꞌe py ju xee romboayvu aguã haꞌe nungakue re?

10 Paulo ombovai: — Xee ma César nhomboayvu atyrã omoĩ vaꞌekue py aĩ ae ma. Apy ae haꞌeve xemboayvu aguã. Neĩ mbaꞌeve ndajapo vai judeu kuery pe. Ndee reikuaa porã.

11 Mbaꞌemo ajapo vai, eꞌỹ vy ajojuka vaꞌe rire amano teĩ haꞌevepa rei ꞌrãgue. Haꞌe rami ꞌrãgue py xerekokue ramigua omombeꞌu okuapya anhetẽ eꞌỹ ramo ndaꞌevei haꞌe kuery po py avave rei xemboaxa rive aguã. Xee ma ajerure César renonde ju xeayvu aguã — heꞌi.

12 Haꞌe gui Festo ma imongetaa kuery reve jogueroayvu ma rire aipoeꞌi ixupe: — César renonde ndeayvu aguã re rejerure rire ma haꞌe katy ꞌrã reo.

13 Agripa pe Festo omombeꞌuague Paulo reko Kueve ma rire Cesaréia py huvixave Agripa guaꞌyxy Berenice reve ovaẽ huvixa Festo pe oxarura aguã.

14 Haꞌe py ikuai are ramo huvixave pe Festo omombeꞌu Paulo reko. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Apy Félix oeja ovy peteĩ ava nhuã py.

15 Haꞌe vaꞌe reko re ma Jerusalém py aĩ jave sacerdote yvatekueve vaꞌe haꞌe judeu mongetaaty kuery ijayvu. Ajuka uka aguã re ojerure okuapy.

16 Haꞌe kuery pe aipoaꞌe Roma pygua kuery reko rami vy ndaꞌevei peteĩ vaꞌe rei ajuka uka aguã hexe ijayvu vaꞌe kuery joa py ikuai eꞌỹ re, ayvu oiko vaꞌe ombovai aguã.

17 Haꞌe gui ma apy ju haꞌe kuery ovaẽmba ma ramo xee namboarei. Koꞌẽ jevy nhomboayvuaty py aguapy vy aru ruka ava.

18 Haꞌe rã hexe ijayvu vaꞌe kuery opuꞌã vy peteĩve ndaꞌijayvui ojapo vaiague re xee aexaꞌãague rami.

19 Haꞌe rami ꞌrãgue py hexe ijayvu okuapy guekorã oeja pyre re rive, haꞌe peteĩ ava omano vaꞌekue Jesus hery vaꞌe re guive. Haꞌe vaꞌe pe ma Paulo “Oikove” heꞌi.

20 Haꞌe nunga re xee ndaikuaa pota kuaai vy aporandu Jerusalém katy oo aguã haꞌeve paa re, haꞌe py ju amboayvu aguã haꞌe nungakue re.

21 Haꞌe rami teĩ Paulo ojerure nhuã py opyta aguã re César renonde ju ijayvu aguã. Haꞌe ramo xeayvu apy ae opytave aguã, César-a katy amondouka peve — heꞌi.

22 Haꞌe ramo Agripa aipoeꞌi Festo pe: — Haꞌe vaꞌe ava ayvu ma xee voi aenduxe. Ombovai: — Koꞌẽ ramo rendu ꞌrã — heꞌi.

23 Teĩgue ju Agripa reve Festo ijayvuague Koꞌẽ jevy Agripa haꞌe Berenice opa marã omboetea reve ou vy nhomboayvu aguã py ovaẽ, huvixa kuery haꞌe tetã pygua yvatekueve reve. Haꞌe gui Festo ogueru ruka Paulo.

24 Haꞌe rami vy aipoeꞌi: — Huvixave Agripa, haꞌe apy pendekuai vaꞌe haꞌe javi, kovaꞌe ava pexa vaꞌe káuxa ae judeu kuery haꞌe javi ijayvu karamboae xerenonde. Jerusalém tetã py, haꞌe apy voi ojapukai okuapy ndoikove riaevei aguã rami.

25 Haꞌe rã xee ma ndaikuaai ojapo vaiague omano aguã. Haꞌe rami vy nhanderuvixa guaxuve renonde ijayvu aguã re ojerure ramo xeayvu haꞌe katy ju amondouka aguã.

26 Haꞌe rami avi hekokue mbaꞌeve ndaikuaai anhetẽ vaꞌe nhanderuvixa pe ambopara aguã. Haꞌe nunga rupi penerenonde ju aru ruka. Huvixave Agripa, nerenonde ae aru ruka aikuaaxe vy, ndee remboayvu ramo aikuaa aguã ambopara vaꞌerã.

27 Mbaꞌeta xevy pe ndaꞌevei nhuã py omboty pyre amondouka aguã hexe ayvu oiko vaꞌe amombeꞌu porã eꞌỹ re.

26

1 Huvixave Agripa renonde Paulo ijayvuague Haꞌe rire huvixave Agripa aipoeꞌi Paulo pe: — Haꞌeve ndeayvu ndereko re. Haꞌe ramo Paulo opo oupi vy omombeꞌu gueko. Aipoeꞌi:

2 — Huvixave Agripa, kovaꞌe ára avyꞌa nerenonde xereko re xeayvu vy, judeu kuery xere ijayvuague haꞌe javi ambovai aguã.

3 Mbaꞌeta ndee ma judeu kuery reko haꞌe ayvu oiko vaꞌe haꞌe javi reikuaa porãve vaꞌe. Haꞌe nunga rupi ajerure rejapyxaka porã aguã re.

4 Haꞌe gui judeu regua huvixa kuery oikuaapa xekyrĩ guive aikoague, haꞌe jypy guive ore kuery ikuaia rupi haꞌe Jerusalém tetã py aikoague guive.

5 Anhetẽ ae haꞌe kuery jypyꞌi guive xekuaa, haꞌe rami omombeꞌuxe rã. Mbaꞌeta orereko rupi onheaꞌãve vaꞌe fariseu kuery regua xee voi aiko vaꞌekue.

6 Oreramoĩ kuery pe Nhanderuete ijayvuague ojeupity aguã re ajerovia ramo rive xemboayvua aỹ.

7 Haꞌe nunga ae ore kuery doze regua orekuai vaꞌe roupity aguã ronheaꞌã rokuapy ara py haꞌe pyávy, Nhanderuete pe orekuai vy. Xeruvixa, haꞌe nunga re ajerovia ramo ae judeu kuery xemboayvu.

8 Mbaꞌe re tu peẽ kuery ndaperoviai Nhanderuete omano vaꞌekue omboete ju ꞌrãa?

9 — Anhetẽ xevy rã voi haꞌeve rei vaꞌekue opa marãgua ajapo aguã Nazaré pygua Jesus rery amboetea rupi eꞌỹ. , 9.1-19

10 Haꞌe rami ae aiko vaꞌekue Jerusalém py. Kuaxia para sacerdote yvatekueve vaꞌe gui araa vy ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe kuery heta amboty vaꞌekue nhuã py. Ojukaa ta ramo xee voi ojuka aguã re xeayvu vaꞌekue.

11 Mbovykue rei eꞌỹ ainupã vaꞌekue judeu kuery onhemboꞌeaty ikuai vaꞌe rupi, ijayvu vai aguã rami guive ajapo. Haꞌe kuery pe xevai vy yvy mboae re tetã ikuai vaꞌe rupi voi amoingo axy vaꞌekue.

12 — Haꞌe rami aguã ae aa karamboae Damasco tetã katy. Sacerdote yvatekueve vaꞌea gui kuaxia para araa, haꞌe kuery xemoĩague kuaa ukaarã.

13 Xeruvixa, kuaray mbyte jave tape rupi aa vy peteĩ hendy vaꞌe aexa yva re, kuaray gui hendy ratãve vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma xeyvýry rupi omoexakãmba, haꞌe xerupive oo vaꞌe kuery yvýry guive.

14 Haꞌe ramo yvy rupi roꞌa pavẽ. Haꞌe gui peteĩ ayvu aendu hebraico ayvu py aipoeꞌi vaꞌe: “Saulo, Saulo, mbaꞌe re tu xerereko axyxe ri? Ndee ae renhemoingo axy, ferro rakua re opyvoi vaꞌe rami reiko vy”, heꞌi.

15 — Haꞌe ramo xee aporandu: “Mavaꞌe tu ndee, Senhor?” Ombovai: “Xee ma Jesus rereko axy vaꞌe.

16 Haꞌe gui epuꞌã heꞌamy ndepy re, mbaꞌeta po rami aguã ajexa uka ndevy, xerembiguairã romoĩ reikuaa uka aguã mbaꞌemo rexa vaꞌekue, haꞌe rakaꞌe rã aexa uka vaꞌerã guive.

17 Neretarã kuery haꞌe judeu eꞌỹ vaꞌe kuery ikuaia rupi xee romondouka vy rogueraa jepe ꞌrã haꞌe kuery po gui.

18 Hexa reipeꞌa ꞌrã ojeko rerova aguã pytũa rupi ikuaia gui hendy vaꞌe peguarã, haꞌe Satanás poꞌakaa rupi ikuaia gui Nhanderuete peguarã. Haꞌe rami vy ꞌrã ombogue ukapa ojejavyague, oupity aguã xere ojerovia vy ojekyꞌaꞌo uka vaꞌekue pegua”, heꞌi.

19 — Haꞌe rami rã huvixa Agripa, xee nanheꞌẽ rendu eꞌỹi yva guigua aexa vaꞌekue.

20 Haꞌe rami vy Damasco tetã py ranhe ayvu amombeꞌu, haꞌe gui Jerusalém py ju, Judéia regua haꞌe javi rupi, haꞌe judeu eꞌỹ vaꞌe kuerya rupi amombeꞌu aikovy ikuaiaty gui ojepeꞌa vy Nhanderuete re ojeko rerova aguã, haꞌe iporã vaꞌe ojapoa py oexa uka aguã ojeko rerovaague.

21 Haꞌe rami aikoa re rima amongue judeu kuery xejukaxe vy xejopy karamboae templo py aiko jave.

22 Haꞌe rami teĩ Nhanderuete xepytyvõ ramo kovaꞌe ára peve aiko. Yvyĩgueve haꞌe yvatekueve pe amombeꞌu ayvu. Xee amombeꞌu aikovy vaꞌe ma profeta kuery haꞌe Moisés ijayvuague rami vy oiko vaꞌerã anho.

23 Haꞌe nunga ma Cristo oiko axy aguã, haꞌe gui haꞌe ranhe omanoague gui onhemboete ju vy judeu haꞌe judeu eꞌỹ vaꞌe kuery pe oikuaa uka aguã hendy vaꞌe.

24 Paulo ijayvupa eꞌỹ re Festo ijayvuague Paulo gueko omombeꞌupa eꞌỹ re Festo ojapukai reve aipoeꞌi: — Paulo, naneakã porãvei ma teve. Ipara re renhemboꞌe vai ete vy naneꞌaranduvei — heꞌi.

25 Paulo ombovai: — Xeruvixa Festo, xee naxeakã porã eꞌỹi ri. Haꞌe rami ꞌrãgue py xeꞌarandua rupi xeayvu anhetẽ vaꞌe re anho.

26 Mbaꞌeta haꞌe nunga haꞌe javi huvixave oikuaa. Ixupe ae amombeꞌu akyjea py eꞌỹ. Xee aikuaa rã haꞌe nungakue haꞌe javi oikuaapaa, mbaꞌeta neĩ peteĩve ndoikoi nhemi rupi.

27 Haꞌvy ndee huvixave Agripa, rerovia pa profeta kuery ayvu? Xee aikuaa porã reroviaa — heꞌi.

28 Haꞌe ramo Agripa aipoeꞌi Paulo pe: — Rexaꞌã rã ndaxyi Cristo pegua xeapo aguã?

29 Paulo ombovai: — Xeruvixa, tove ndaxyi eꞌỹ vy haxy py teĩ Nhanderuete tojapo ndee anho eꞌỹ, kovaꞌe ára xeayvu re ojapyxaka vaꞌe kuery haꞌe javive tojapo xee rami, vaꞌeri aỹꞌi xejokuaa rami eꞌỹ taꞌvy.

30 “Haꞌeve ꞌrãgue teĩ Paulo japoi aguã”, heꞌiague Haꞌe rami rã huvixave opuꞌã ju, haꞌe gui huvixa mboae kuery, Berenice, haꞌe haꞌe kuery reve oguapy okuapy vaꞌekue haꞌe javi voi.

31 Haꞌe kuery ojepeꞌapa vy peteĩ-teĩ joupe ijayvu vy aipoeꞌi: — Pevaꞌe ava mbaꞌeve rei ndojapoi raꞌe ojukaa aguã, neĩ nhuã py ombotya aguã — heꞌi.

32 Haꞌe ramo Agripa aipoeꞌi Festo pe: — Pevaꞌe ava ma haꞌeve ꞌrãgue japoi aguã, César renonde ijayvu aguã re ndojerurei vaꞌe rire.

27

1 Itália katy Paulo omondoukaague Haꞌe gui huvixa kuery ijayvu Itália katy oremondouka aguã. Haꞌe rami vy Paulo haꞌe nhuã py ikuai vaꞌe regua omboaxa peteĩ xondaro ruvixa heraarã po py. Haꞌe vaꞌe ma César oĩa pygua, Júlio hery vaꞌe.

2 Haꞌe ramo roĩmba peteĩ kanoã guaxu Adramítio guigua py. Haꞌe vaꞌe ma Ásia yke rupi oo vaꞌerã. Haꞌe rami vy yy rupi rojeꞌoi. Orerupive oo avi Macedônia regua Tessalônica pygua Aristarco.

3 Koꞌẽ jevy rovaẽ Sidom py. Paulo re Júlio opena porã ivai reia py eꞌỹ. Haꞌe rami vy omondouka oirũ kuery oexa aguã, haꞌe mbaꞌemo oipota vaꞌe ojou aguã.

4 Haꞌe gui ma rojeꞌoi ju yy rupi. Haꞌeve eꞌỹa katy gui yvytu oipeju ramo Chipre ypaꞌũ katyꞌi rupi roo ijyke yvytu eꞌỹa rupi. Yvytu poꞌakaa re haꞌe kuery oo kanoã guaxu re ajukue oipyoa vaꞌe py.

5 Cilícia haꞌe Panfília yke rupi yeꞌẽ roaxa ma vy Lícia regua Mirra tetã py rovaẽ.

6 Haꞌe py ma xondaro ruvixa peteĩ kanoã Alexandria guigua ojou Itália katy oo ta vaꞌe. Haꞌe vaꞌe py ju oremoĩ.

7 Haꞌe gui ma roove mbegueiꞌi. Mbovy ára rei eꞌỹ haxy py Cnido tetã katyꞌi rovaẽ. Yvytu haꞌeve eꞌỹa katy gui oipeju rã ndaꞌevei rooxea katy roove aguã. Haꞌe ramo Creta ypaꞌũ yke rupi roo yvytu eꞌỹa rupi, Salmona gui mombyryꞌi rupi.

8 Ijyke rupi anho roo vy haxy py rovaẽ peteĩ henda Porto Porã ꞌepy vaꞌe py. Haꞌe katy rai oĩ Laséia tetã.

9 Ára vai rupi oguataague Are ma rire haꞌe kuery oove aguã ijavaete, mbaꞌeta okaru eꞌỹ re ikuaia ára oaxa ma rire. Haꞌe ramo Paulo haꞌe kuery omongeta vy

10 aipoeꞌi: — Avakue, xee aikuaa rã jaguataa rupi jaiko axy vaipa ꞌrã. Mbaꞌemo jajavyky rei ꞌrã, haꞌe nhamokanhymba ꞌrã kanoã haꞌe ivoyi guive, nhanderekove voi — heꞌi.

11 Haꞌe rã xondaro ruvixa ma Paulo ayvu gui ogueroviave kanoã mboguataa haꞌe ija ayvu.

12 Haꞌe py yroꞌy jave kanoã omboja aguã ndaꞌevei ramo haꞌe kuery oovexe haꞌe gui, Fenice py ovaẽ jepe rivyvyi gui, haꞌe py mae ma oaxa aguã yroꞌy. Mbaꞌeta haꞌe py kanoã mbojaaty Creta ypaꞌũ re oĩ vaꞌe ma kuaray oua katy ijapy jovaive opyta.

13 Haꞌe gui kuaray ijapuꞌaꞌia katy gui mbegueiꞌi yvytu oiny ramo haꞌe kuery oexaꞌã teĩ ooxeague py ovaẽ jepe aguã re. Haꞌe rami vy kanoã mombytaa oupi ju rã Creta ypaꞌũ yke rupi roo.

14 Haꞌe rami teĩ areꞌỹꞌi re ypaꞌũ katy gui ou yvytu atã, Euroaquilão ꞌepy vaꞌe.

15 Yvytu kanoã ogueraa rami rei ogueraa. Roguerova nheaꞌã teĩ yvytu re ndorepoꞌakai vy ropoipa. Haꞌe vy noropenavei ogueraa tema aguã.

16 Peteĩ ypaꞌũꞌi Cauda ꞌepy vaꞌe yke yvytu eꞌỹa rupi roaxa jave haxy py roupi imoiny kanoãꞌi.

17 Haꞌe vaꞌe oupi ma vy opa mbaꞌe oiporu kanoã ojokua aguã, ita kuꞌi reia re ojeapi gui okyje vy. Ajukue oupi pyre omboguejy ju vy nopenavei ogueraa aguã.

18 Yvytu atã gui rojexavai vy koꞌẽ jevy ombovevuia kanoã mbaꞌemo oĩ vaꞌe omomboa vy.

19 Haꞌe gui mboapy araa py ore ae po py romombo mbaꞌemo kanoã regua yeꞌẽ py.

20 Haꞌe gui ára vai orere ou vaꞌekue gui mbovy ára rei eꞌỹ kuaray neĩ jaxy-tata ndojekuaavei ramo noroexaꞌãvei ma roo jepe aguã.

21 Are ma ore kuery haꞌe javive ndorokaruvei ramo Paulo opuꞌã hoꞌamy ore kuery mbyte. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Avakue, anhetẽ pejapyxaka vaꞌe rire xeayvu re, haꞌe Creta gui ndajajui vaꞌe rire, guĩ rami ete jajexavai haꞌe nhamokanhymba eꞌỹ aguã.

22 Haꞌe rami teĩ aỹ ma po rami xee romongeta: Pendepyꞌa guaxu ke, mbaꞌeta peẽ kuery regua peteĩve nomokanhyi ꞌrã guekove, kanoã anho ꞌrã okanhy.

23 Mbaꞌeta angegua pyávy xea py peteĩ anjo ojekuaa Nhanderuete ixupe aiko haꞌe ambaꞌeapoa vaꞌea guigua.

24 Haꞌe vaꞌe ma xevy pe aipoeꞌi: “Paulo, ekyje eme. César renonde rejexa uka ꞌrãe. Haꞌe gui Nhanderuete nhomboaxya rupi ndere omaꞌẽ vy ogueraa jepe ꞌrã ndereve oguata vaꞌe kuery haꞌe javi”, heꞌi vaꞌekue xevy. Atos 23.11

25 Haꞌe nunga rupi avakue, pendepyꞌa guaxu ke, mbaꞌeta xee ajerovia Nhanderuete re, xevy ijayvuague oiko aguã.

26 Haꞌe rami teĩ nhandereraa ꞌrãe peteĩ ypaꞌũ re — heꞌi.

27 Kanoã ivaipaague Mokoĩ semana re haꞌekueꞌỹ-kueꞌỹ katy yvytu orereraa yeꞌẽ Adriático rupi. Haꞌe gui ma pyávy pytũ mbyte jave kanoã mboguataa kuery oendu yvy re ovaẽ raiꞌi maa.

28 Haꞌe rami vy ixã ipoyi vaꞌe oity vy oikuaa vinte braça typya. Ooveꞌia py ixã oity ju vy quinze braça eteꞌi oikuaa.

29 Haꞌe vy ita re ojeapi gui okyje vy kanoã revi gui irundy henda py omboguejy kanoã mombytaarã. Haꞌe rami vy onhemboꞌe okuapy koꞌẽ voi aguã.

30 Kanoã mboguataa kuery oẽxe vy kanoã xĩ gui kanoãꞌi omboguejy nhemi yy py, kanoã mombytaarã mboae omboguejy aguã merami.

31 Haꞌe ramo Paulo aipoeꞌi xondaro ruvixa haꞌe xondaro kuery pe: — Pevaꞌe kuery kanoã py ndopytai ramo peẽ voi ndapeo jepei ꞌrã — heꞌi.

32 Haꞌe ramo xondaro kuery kanoãꞌi xã ojaya vy opoi ogueroxyry heravy aguã.

33 Koꞌẽ raiꞌi jave pavẽ pe Paulo ijayvu okaru aguã. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Kovaꞌe ára reve vy mokoĩ semana ma ojapo pekaru eꞌỹ re pendekuai, mbaꞌeve ndapeꞌui.

34 Haꞌe ramo xee xeayvu pekaru aguã. Haꞌe rami vy ꞌrãe penembaraete peo jepe aguã. Mbaꞌeta napemokanhyi ꞌrã neĩ peteĩ pendeꞌa ma voi — heꞌi.

35 Po rami ijayvu ma vy peteĩ mbojape oupi, haꞌe pavẽ oexaa py oguerovyꞌa Nhanderuete. Haꞌe gui oipeꞌã vy omboypy hoꞌu aguã.

36 Pavẽ oexa vy oendu ipyꞌa guaxua, haꞌe vy haꞌe kuery voi okaru avi.

37 Kanoã py ikuai duzentos e setenta e seis haꞌe javi vy.

38 Okaru porãmba ma vy ombovevuive ju kanoã, trigo ryru yeꞌẽ py omombopa vy.

39 Koꞌẽmba rã yvy oexa teĩ ndoexa kuaai. Haꞌe gui ma peteĩ yy oikea oexa. Haꞌe vaꞌe rembe re ma ita kuꞌi reia oĩ. Haꞌe ramo nhomongeta okuapy haꞌe vaꞌe re kanoã omboja aguã.

40 Haꞌe rami vy kanoã mombytaa xã ojaya vy opoi yy py. Ojora avi imbojeapaa ojokuaague. Kanoã xĩ katy oupi imoiny ajukue, yy rembe katy yvytu ogueraa aguã.

41 Haꞌe gui ma mokoĩ henda katy gui oxyrya py kanoã ovaẽ vy ipija. Ixĩ ipija vy noẽvei. Haꞌe rã hevi ma yai ojeapi-api vaipa ramo opẽmba.

42 Haꞌe ramo xondaro kuery ijayvu nhuã py omboty pyre kuery ojukapa aguã, peteĩve hoꞌyta vy oo jepe eꞌỹ aguã.

43 Haꞌe rã xondaro ruvixa ma Paulo ogueraa jepexe vy ndojuka ukai omboty pyre kuery. Haꞌe vy aipoeꞌi hoꞌyta kuaa vaꞌe ranhe yy py opo aguã, yy rembe re ovaẽ aguã.

44 Haꞌe gui amboae kuery pe ma aipoeꞌi yvyrape haꞌe kanoã pẽgue áry oo jepe aguã. Haꞌe rami py haꞌe javive oo jepe, yvyꞌã re oẽmba.

28

1 Malta ypaꞌũ py ikuaiague Yvyꞌã re orekuai vy roikuaa haꞌe vaꞌe ypaꞌũ Malta herya.

2 Haꞌe pygua kuery opena porãꞌi orere. Tata ojapo vy oremovaẽmba oky haꞌe yroꞌy gui.

3 Paulo ma yxakã raꞌykue omonoꞌõ vy tata py onhono ramo haku gui peteĩ mboi oẽ vy oixuꞌu oiny ipo re.

4 Ipo re mboi ovava oiny rã haꞌe pygua kuery oexa vy joupe-upe aipoeꞌi: — Pevaꞌe ava taꞌvy jojuka rive vaꞌety teve, mbaꞌeta yeꞌẽ gui oo jepe vaꞌekue ri Nhandererekoa ndoejai oikove aguã — heꞌi.

5 Haꞌe rã Paulo ma tata py mboi omombo ramo mbaꞌeve rei ndoikoi.

6 Haꞌe ramo haꞌe kuery oexa pota iruru rivyvyi, eꞌỹ vy hoꞌa vy omano vyvoi gui. Haꞌe rami teĩ ajeꞌi ma oarõ rire mbaꞌeve rei ndoikoi rã oexa vy amboae rami ju oexaꞌã okuapy. Haꞌe vy — Pevaꞌe taꞌvy tuuete kuery regua teve — heꞌi okuapy.

7 Huvixa Públio ngoo py Paulo omovaẽague Haꞌe katy rai oĩ ypaꞌũ pygua ruvixa pegua yvy, Públio hery vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma ngoo py oremovaẽ porã mboapy ára peve.

8 Públio ru ma imbaꞌeaxy oupy tye raxy gui, ipire raku vaipa guive. Haꞌe ramo Paulo oo oipou vy, haꞌe onhemboꞌe reve hexe omoĩ opo. Haꞌe rami vy omonguera.

9 Haꞌe nunga ypaꞌũ pygua kuery oikuaa vy imbaꞌeaxy vaꞌe kuery mboae ou vy okuerapa.

10 Haꞌe pygua kuery opa mbaꞌe omeꞌẽ orevy. Roo ju ta ma ramo voi kanoã py omboyru opa marãgua roikotevẽ vaꞌe.

11 Oguatave jevyague Mboapy jaxy oaxa rire roĩ peteĩ kanoã Alexandria guigua py, yroꞌy jave ypaꞌũ re onhemboja oupy vaꞌekue, Dióscuros raꞌangaa oĩa vaꞌe py.

12 Siracusa tetã py rovaẽ vy mboapy ára re ropyta haꞌe py.

13 Haꞌe gui roove vy Régio py rovaẽ. Koꞌẽ jevy kuaray puku-a katy gui yvytu oipeju ramo mokoĩ araa py rovaẽ Putéoli py.

14 Haꞌe py rojou amongue irmão kuery. Haꞌe vaꞌe kuery ojerure haꞌe kuery reve ropyta aguã sete ára peve. Haꞌe rami py rojeꞌoi Roma katy.

15 Roju roinya omombeꞌua rã oendu vy Roma pygua irmão kuery ju ou orerovaexĩ aguã. Praça de Ápio haꞌe Mboapy Vendeaty ꞌepy vaꞌe peve ou. Haꞌe vaꞌe kuery ou rã Paulo oexa vy oguerovyꞌa Nhanderuete, ipyꞌa guaxuve guive.

16 Roma py Paulo ovaẽague Roma tetã py rovaẽ ma ramo Paulo haꞌe ae oĩxea py omoĩa. Hexeve oiko avi peteĩ xondaro harõarã.

17 Mboapy araa py oenoĩ uka judeu ruvixa kuery. Haꞌe ramo haꞌe kuery jogueru vy onoꞌõmba ramo aipoeꞌi: — Keꞌy kuery, xee ma mbaꞌeve rei ndajapoi nhande kuery rovai, neĩ nhanderekorã nhaneramoĩ kuery pe oeja pyre rovai guive. Haꞌe rami teĩ Jerusalém tetã guive xejokuaa reve aju, Roma pygua regua po py xemboaxaa rire.

18 Haꞌe vaꞌe kuery ma xemboayvu vy ndoikuaai mbaꞌeve rei ajapo vaiague xejuka aguã. Haꞌe rami vy xepoixe teĩ

19 judeu kuery ma xere opuꞌã rei rã ajerure César renonde ju xeayvu aguã re. Haꞌe rami avi mbaꞌeve ndarekoi nhande kuery vaꞌe regua re xeayvu aguã.

20 Haꞌe nunga rupi peẽ kuery roenoĩ uka roexa haꞌe peẽ kuery reve xeayvu aguã, mbaꞌeta Israel kuery ojerovia okuapya re xee voi ajerovia ramo rima xejokuaa imoiny kovaꞌe corrente py — heꞌi.

21 Haꞌe ramo haꞌe kuery aipoeꞌi ixupe: — Ore ma Judéia guigua kuaxia para noroexai ndereko re ijayvu vaꞌe, neĩ peteĩve nhanderykeꞌy kuery regua ndouai guive ndereko omombeꞌu, eꞌỹ vy ndere ijayvu aguã.

22 Haꞌe rami avi roenduxe reikuaa vaꞌe, mbaꞌeta anhetẽ amboae rami penhemboꞌea re opa rupi ijayvu reia rã roendu.

23 Roma py Paulo ayvu omombeꞌuague Haꞌe kuery oaꞌangaague ára py heta ete ou Paulo oĩa py, okeaty py ae. Haꞌe rã koꞌẽmba guive kaꞌaru peve haꞌe kuery pe ayvu omombeꞌu porãve Nhanderuete poꞌakaa regua. Moisés lei ombopara vaꞌekue haꞌe profeta kuery ombopara vaꞌekue rupi ijayvu vy onheaꞌã Jesus re haꞌe kuery ojerovia aguã.

24 Haꞌe ramo amongue eteꞌi oguerovia ijayvua. Haꞌe rã amboae kuery ma ndogueroviai ae tema.

25 Haꞌe kuery joo rami eꞌỹ-eꞌỹ oikuaa vy ojeꞌoipa ta ma ramo Paulo aipoeꞌi: — Haꞌevea rami Nheꞌẽ Kyꞌa Eꞌỹ ijayvu rakaꞌe penamoĩ kuery pe, mbaꞌeta profeta Isaías pe aipoeꞌi uka:

26 “Tereo heta vaꞌe kuerya py, haꞌe aipoꞌere haꞌe kuery pe: ‘Pendeapyxa py pendu teĩ napendu kuaai ꞌrã. Pexa pota teĩ ndapexa kuaai ꞌrã’, ꞌre.

27 Mbaꞌeta haꞌe kuery ma inhakã ratãmba. Oapyxa py oendu vai, guexa guive omboty, ndoexai aguã guexa py, neĩ noendui aguã oapyxa py, opyꞌa py oikuaa eꞌỹ aguã, mbaꞌeta ndojeko rerovaxei ae, xevy pe nonhemoingo porã ukaxei guive”, heꞌi vaꞌekue.

28 — Haꞌe nunga rupi peikuaa pota, mbaꞌeta judeu eꞌỹ vaꞌe kuery pe voi Nhanderuete oikuaa uka nhandereraa jepe aguã regua. Haꞌe rã haꞌe kuery ma oendu ꞌrã — heꞌi.

29 [Povaꞌe ayvu rupi ijayvu rã judeu kuery oendu vy nhomotareꞌỹmba reve ojeꞌoipa.]

30 Mokoĩ maꞌetỹ re Paulo omboty imoinyague Mokoĩ maꞌetỹ re Paulo oĩ oke atyrã oiporuka vaꞌe py. Haꞌe py ma omovaẽ oexaxe vy ou vaꞌe haꞌe javi.

31 Omombeꞌu oikovy Nhanderuete poꞌakaa, haꞌe nhomboꞌe oiny Senhor Jesus Cristo re. Okyjea py eꞌỹ ijayvu, avave rei omokyrirĩ eꞌỹ re.