1

1 Mokoĩa Crônicas huvixa kuery rekokue oĩa Gibeão py Nhanderuete pe Salomão mbaꞌemo omeꞌẽague , Davi raꞌy Salomão imbaraeteve tema ovy openaa rupi. Hexeve Senhor tuuete oiko vy omboyvateve tema.

2 Haꞌe gui Salomão ijayvu Israel kuery haꞌe javi pe, xondaro kuery mil haꞌe cem ikuai vaꞌe re opena vaꞌe, nhomboayvu vaꞌety, Israel regua yvatekueve haꞌe hetarã kuery akã ikuai vaꞌe pe guive,

3 haꞌe kuery haꞌe javi reve ojeꞌoi aguã Gibeão py ombojeroviaaty yvyꞌã re oĩ vaꞌe py, mbaꞌeta haꞌe py ma oĩ oguy nhemboaty oĩ atyrã tekoa eꞌỹa py Senhor rembiguai Moisés ojapo vaꞌekue.

4 Haꞌe rã Nhanderuete ayvu ryru ma Quiriate-Jearim gui Davi ogueru ruka ma vy omoĩ hendarã oguereko katu ma voiague py, Jerusalém tetã py ae peteĩ ooꞌi ojapo vaꞌekue py.

5 Haꞌe rã altar overa vaꞌe guigua Uri raꞌy Bezalel, Hur ramymino ojapo vaꞌekue ma Senhor ombojeroviaaty renonde py oĩ. Haꞌe py ae Salomão guetarã kuery reve ojeꞌoi Senhor pe oporandu okuapy aguã.

6 Haꞌe py Senhor renonde py ma Salomão omeꞌẽ mymba kuery, oguy nhemboaty oĩaty py altar overa vaꞌe guigua oĩ vaꞌe áry. Haꞌe vaꞌe áry ma mil mymba oapy reve omeꞌẽ.

7 Haꞌe vaꞌe pyavyve Nhanderuete ojexa uka Salomão pe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Ejerure ke xevy reipota vaꞌe re, haꞌe rã xee ameꞌẽ ꞌrã.

8 Salomão ombovai: — Xeru Davi pe rexa uka rakaꞌe opa mbaꞌe py reayvua. Haꞌe gui xee ju xemoĩ hekovia.

9 Haꞌe gui aỹ ma Senhor Xeruete, ejapo xeru Davi pe ndeayvuague, ndee ae huvixarã xemoĩ rire kovaꞌe kuery yvy kuꞌi rami heta ikuai vaꞌe re apena kuaa aguã.

10 Aỹ gui ma emeꞌẽ xeꞌarandurã haꞌe aikuaa aguã, kovaꞌe kuery areko kuaa aguã rami. Mbaꞌeta mavaꞌe ꞌrã tu oguereko kuaa kovaꞌe kuery heta vaꞌe? — heꞌi.

11 Haꞌe rami rã Nhanderuete aipoeꞌi Salomão pe: — Haꞌe ramigua ae ndepyꞌa re oĩ ramo nderejerurei mbaꞌemo rerekopa aguã re, nembaꞌe rei-reirã, neĩ renhemboyvate aguã re, ndere ijaꞌe eꞌỹ vaꞌe kuery omano aguã re, neĩ reiko pukuve aguã, haꞌe rami ꞌrãgue py neꞌarandurã haꞌe reiko kuaa aguã re ae rejerure xevygua kuery rereko kuaa aguã, huvixarã romoĩ rire.

12 Haꞌe ramo ndevy pe xee ameꞌẽ ae ꞌrã neꞌarandurã haꞌe reiko kuaa aguã. Ameꞌẽ avi ꞌrã nandeporiauvei haꞌe rerekopa aguã, romboyvate ꞌrã guive. Haꞌe ramigua neĩ peteĩve huvixa pe ma voi nomeꞌẽai vaꞌekue ndee reĩ eꞌỹ mbove, haꞌe ndee nereĩvei ma rire ndoikovei ꞌrã ndee rami guarã — heꞌi.

13 Haꞌe gui ma Salomão ma Gibeão py yvyꞌã re ombojeroviaaty oĩ vaꞌe gui ojevy ju Jerusalém tetã katy, oguy nhemboaty oĩaty renonde oĩague gui guive. Haꞌe rami vy Israel kuery re opena oikovy haꞌe py.

14 Salomão ma karóxa haꞌe kavaju áry guarã oguerekopave ovy. Mil e quatrocentos karóxa oguereko, haꞌe doze mil kavaju áry guarã. Haꞌe vaꞌe ma joa py eꞌỹ-eꞌỹ ꞌrã oguereko tetã karóxa ikuaiaty rupi, Jerusalém py ngoo katyꞌi guive.

15 Jerusalém tetã py ma prata haꞌe ouro ma ita rami rive huvixa omboetave, yvyra yary voi ojapo sicômoroꞌy tekoa eꞌỹa rupi ikuai vaꞌe rami oata eꞌỹ aguã.

16 Salomão rymba kuery kavaju ma Egito haꞌe Cilícia gui ogueru. Cilícia guigua ma huvixa rembiguai mbaꞌemo vendea kuery ogueru hepy oĩa rami.

17 Haꞌe rã karóxa ma Egito yvy gui ꞌrã ogueru. Peteĩ-teĩ repy ma seiscentos hatãꞌi vaꞌe repy prata guigua, haꞌe rã kavaju repy ma cento e cinqüenta. Haꞌe rami ae avi mbaꞌemo vendea kuery amboae katy ꞌrã ogueraa heteu haꞌe Síria pygua huvixa kuery peguarã.

2

1 Haꞌe gui ma Salomão onhembopyꞌa templo ojapo aguã Senhor rery oĩ atyrã, ngoo opena atyrã guive.

2 Haꞌe rami vy Salomão omoĩ setenta mil avakue mbaꞌemo reraarã, haꞌe oitenta mil ju yvyty ikuai vaꞌe gui ita mbovoarã, haꞌe gui três mil e seiscentos ju ombaꞌeapo vaꞌe kuery re opena vaꞌerã.

3 Haꞌe gui Salomão aipoeꞌi uka Tiro pygua huvixa Hirão pe: — Xeru Davi ndee reipytyvõ vy ngoorã ojapo aguã ixupe yvyra yary remeꞌẽ vaꞌekue. Haꞌekue rami ae ju ke xepytyvõ.

4 Mbaꞌeta maꞌẽ, xee aiko peteĩ oo Senhor Xeruete rery oĩ atyrã ajapo aguã rami. Ixupe guarã ae amboaxa ꞌrã, henonde py heakuã porã vaꞌe oapya aguã haꞌe henonde mbojape omoĩa riae jepi aguã, haꞌe gui ajeꞌive haꞌe kaꞌaru nhavõ mymba kuery oapy reve omeꞌẽa aguã, sábado nhavõ, haꞌe jaxy pyau jave guarã, haꞌe gui ngaru Senhor Oreruete pe oikoa ára py guive. Mbaꞌeta haꞌe rami aguã ae haꞌe oeja rakaꞌe ore Israel kuery rekorã rakaꞌe ꞌrã peve guarã.

5 Haꞌe gui oo ajapo vaꞌerã ma tuvixa ꞌrã, mbaꞌeta Oreruete ma tuuete raꞌangaa ikuai vaꞌe gui yvateve vaꞌe.

6 Haꞌe rami avi mavaꞌe ꞌrã tu ojapo kuaa oo ixupe guarã? Mbaꞌeta yva oĩ vaꞌe, haꞌe yva yvatea peve ndaꞌevei haꞌe oĩ aguã. Mavaꞌe tu haꞌvy xee aiko oo ixupe guarã ajapo aguã, henonde heakuã porã vaꞌe oapya aguã eꞌỹ vy?

7 Haꞌe nunga rupi aỹ emondouka xea katy peteĩ ava ouro re ombaꞌeapo kuaa vaꞌe, haꞌe prata re, overa vaꞌe, ferro, púrpura guigua, pytã haꞌe hovy vaꞌe guigua re, yvyra ombojegua kuaa vaꞌe, xereve Judá haꞌe Jerusalém py mbaꞌemo ojapo kuaa vaꞌe kuery ikuai vaꞌe reve ombaꞌeapo vaꞌerã. Haꞌe vaꞌe kuery ma xeru Davi ombaꞌeapo vaꞌerã omoĩ vaꞌekue.

8 Emondouka avi Líbano gui yvyra yary, cipreste haꞌe sândalo aygue. Mbaꞌeta xee aikuaa porã nerembiguai kuery oikuaa yvyra Líbano regua ojaya aguã. Neꞌexa, apy xerembiguai kuery ikuai vaꞌe ma nerembiguai kuery reve ꞌrã ombaꞌeapo okuapy

9 yvyra omoatyrõ retaa py. Mbaꞌeta oo ajapo vaꞌerã ma tuvixa haꞌe iporã raxa ꞌrã.

10 Haꞌe ramo nerembiguai yvyra ayaa kuery pe xee ameꞌẽ ꞌrã trinta mil ryru trigo kuꞌikue, vinte mil ryru cevada, vinte mil ryru uva rykue, haꞌe vinte mil ryru avi azeite — heꞌi.

11 Haꞌe ramo Tiro pygua huvixa Hirão ombovai vy kuaxia para ombou Salomão pe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Ndevygua kuery oayvu vy ae Senhor nemoĩ huvixaverã — heꞌi.

12 Hirão aipoeꞌive ju: — Imaꞌenduꞌa porãmby toiko Senhor Israel kuery ruete yva haꞌe yvy apoare. Haꞌe ma huvixa Davi pe omeꞌẽ avi rakaꞌe peteĩ taꞌy hiꞌarandu vaꞌerã, oiko kuaa haꞌe mbaꞌemo oikuaapa vaꞌe, oo Senhor peguarã ojapo vaꞌerã, haꞌe gui haꞌe ae opena atyrã guive.

13 Haꞌe nunga rupi aỹ ambou ꞌrã peteĩ ava oikuaapa haꞌe hiꞌarandu raxa vaꞌe, Hirão-Abi hery vaꞌe.

14 Haꞌe vaꞌe xy ma Dã ramymino kuery regua, haꞌe rã tuu ma Tiro tetã pygua ae. Haꞌe ma mbaꞌemo ojapo kuaa ꞌrã ouro gui, prata, overa vaꞌe, ferro, ita haꞌe yvyra gui, ajukue púrpura, hovy vaꞌe, ipererĩꞌi vaꞌe haꞌe pytã vaꞌe gui. Haꞌe ma yvyra ombojegua kuaa ꞌrã ixupe rexa ukaa rami rei, ndevygua haꞌe xeruvixa Davi nderu oiko vaꞌekue pegua ombaꞌeapo vaꞌe kuery haꞌe javi reve.

15 Haꞌe gui aỹ ma xeruvixa, xea py xerembiguai kuery ikuaia katy eraa uka trigo, cevada, azeite haꞌe vinho ndeayvuague.

16 Haꞌe ramo ore kuery ma Líbano yvy re rojayapa ꞌrã yvyra reipotaa rami. Haꞌe gui yeꞌẽ rupi ꞌrã romondouka ojokua-jokua pyre Jope tetã peve. Haꞌe gui ndee ju ꞌrã reru ruka Jerusalém katy — heꞌi.

17 Haꞌe gui ma Salomão oipapa ukapa avakue amboae guigua Israel yvy re hekoa vaꞌe, nguu Davi ojapoague rami. Haꞌe rami vy oikuaa cento e cinqüenta e três mil e seiscentos haꞌe javi vy.

18 Haꞌe kuery vaꞌe regua omoĩ setenta mil mbaꞌemo reraarã, oitenta mil yvyty rupi ita mbovoarã, haꞌe gui três mil e seiscentos ju ombaꞌeapo vaꞌe kuery re opena vaꞌerã.

3

1 Haꞌe gui ma Jerusalém tetã py Salomão omboypy oo Senhor peguarã ojapo aguã, Moriá yvyty áry. Haꞌe py ma tuu Davi pe Senhor ojexa ukaague, haꞌe jebuseu Ornã mbaꞌemo moaꞌyĩaty py Davi oiporavo vaꞌekue.

2 Salomão irundy maꞌetỹa re ma huvixa oĩ jave py, mokoĩ jaxya re haꞌe mokoĩ araa py omboypy ojapo aguã.

3 Po rami ma Salomão oaꞌã Nhanderuete pegua oo rendarã: ipuku-a ma vinte e sete metros ymave rupi oaꞌãague rami vy, haꞌe rã ipya ma nove metros.

4 Henonde py oguy oĩ vaꞌe ipya ma nove metros, henda ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe ipya rami ae. Yvatea avi nove metros. Opy rupi ma ouro ete py onhovãmba.

5 Haꞌe gui opy jaꞌo tuvixave vaꞌe mbotya rupi ma yvyrape cipreste guigua anho omoĩ, haꞌe ouro ete py ju onhovãmba. Haꞌe vaꞌe rupi ombojegua imoiny pindo rakã haꞌe corrente raꞌangaa py.

6 Opy jaꞌo ombojegua avi ita iporãve vaꞌe haꞌe ouro Parvaim guigua py.

7 Ouro ete py onhovãmba opy rupi: yvyra hiꞌáry rupigua, okẽ yta, hiꞌáry rupigua haꞌe okẽ ikuai vaꞌe haꞌe javi. Oo mbotya haꞌe javi rupi ma ombojegua anjo ipepo vaꞌe raꞌangaa py.

8 Ojapo avi henda ikyꞌa eꞌỹ ete vaꞌerã. Ipuku-a haꞌe ipya ma nove metros, opy jaꞌo tuvixave vaꞌe rami avi ipya. Onhovãmba ouro ete vinte mil quilos vaꞌe py.

9 Haꞌe rã karavo oiporu vaꞌe ma cinqüenta hatãꞌi vaꞌe ouro guigua rami ipoyi vaꞌe. Opy jaꞌo yvate rupi ikuai vaꞌe voi onhovãmba ouro py.

10 Haꞌe gui henda ikyꞌa eꞌỹ ete vaꞌe pyguarã ma yvyra gui ojapo avi mokoĩ anjo ipepo vaꞌe raꞌangaa. Ouro py ju onhovã.

11 Anjo pepo haꞌe javi oipyo imoinya ma nove metros. Peteĩ vaꞌe regua pepo ma mokoĩ metros raxaꞌi ipuku-a vaꞌe, haꞌe oo mbotya re ovaẽ oiny. Haꞌe rã amboae pepo mokoĩ metros raxaꞌi ipuku avi vaꞌe ma ovaẽ oiny amboae anjo hiꞌaĩ vaꞌe pepo re.

12 Amboae anjo pepo voi mokoĩ metros raxaꞌi ipuku vaꞌe, haꞌe oo mbotya mboae re ovaẽ oiny. Ipepo mboae voi mokoĩ metros raxaꞌi ipuku vaꞌe avi, haꞌe amboae anjo pepo re ovaẽ oiny. Mokoĩve anjo pepo haꞌe javi vy ma nove metros ipuku-a vaꞌe.

13 Haꞌe rami vy omopuꞌã imoꞌamy mokoĩve, henda ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe katy omaꞌẽ hoꞌamy aguã rami.

14 Okẽrã ojapo avi hovy vaꞌe, púrpura, pytã vaꞌe haꞌe ajukue iporãve vaꞌe gui. Ombojegua avi imoiny anjo ipepo vaꞌe raꞌangaa py.

15 Oo yvyꞌiry ojapo avi mokoĩ oo ytarã dezesseis metros yvatea vaꞌe. Peteĩ-teĩ áry guarã ma mokoĩ metros raxaꞌi yvatea vaꞌe.

16 Ojapo avi corrente henda ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe py oĩ vaꞌe rami guarã. Haꞌe vaꞌe ma omoĩ ijyta hiꞌaĩ vaꞌe áry. Ojapo avi cem yvyraꞌa raꞌangaa, haꞌe vy corrente re omoĩ.

17 Oo ytarã ma omopuꞌã imoꞌamy templo rokẽ py. Peteĩ ma omopuꞌã oiporu kuaa regua re, haꞌe rã amboae ma oiporu kuaa eꞌỹa re. Oiporu kuaa regua re omopuꞌã vaꞌekue ma omboery Jaquim, haꞌe rã oiporu kuaa eꞌỹa re omopuꞌã vaꞌekue ma omboery Boaz. Tery Jaquim ma “Imoĩ atãa” ꞌea, haꞌe rã Boaz ma “Imombaraetea” ꞌea, Nhanderuete re imaꞌenduꞌaa rupi omboery vy.

4

1 Ojapo avi peteĩ altar overa vaꞌe guigua. Ipuku-a ma nove metros, ipya ma nove metros avi, haꞌe rã yvatea ma irundy metros raxa.

2 Overa vaꞌe ryku gui ojapo avi peteĩ yy mbotyarã. Haꞌe vaꞌe ma ojere rei vaꞌe, irundy metros raxa ipya vaꞌe, haꞌe rã yvatea ma mokoĩ metros raxaꞌi. Haꞌe gui ijyke rupi ixã treze metros raxaꞌi vaꞌe oaꞌãa.

3 Iguýry rupi ma omoĩ hyꞌakua raꞌangaa, meio metro-a py dez kuerei ꞌrã omoĩ. Mokoĩ ryxy omoĩ, yy mbotya reve jojavi ojapo vy.

4 Yy mbotya ma doze vaka raꞌangaa áry oĩ. Mboapy ma kuaray ijapuꞌaꞌia katy hiꞌaĩ, mboapy ma oikea katy, mboapy ma ipuku-a katy, haꞌe rã mboapy ma kuaray oua katy hiꞌaĩ. Hevi ma mbyte katy ovaẽ oiny. Haꞌe vaꞌe kuery áry ae yy mbotya oĩ.

5 Ipo guaxua ma irundy kuã oĩa rami. Ijyvýrykue ma karo rami hembe vaꞌe, yvoty rami ojekuaa. Yy henyẽa ma sessenta mil litros rivyvyi vaꞌe.

6 Ojapo avi dez hyꞌa. Haꞌe vaꞌe regua ma peteĩ nhiruĩ omoĩ oiporu kuaa regua re, haꞌe rã peteĩ nhiruĩ ma hovai re. Haꞌe vaꞌe ma ojoia aguã mbaꞌemo oapy reve omeꞌẽ mbyrã. Haꞌe rã hyꞌa guaxu oĩ vaꞌe ma sacerdote kuery anho ojejoi aguã.

7 Ouro gui ojapo avi dez tataendy ꞌyrã, ojapo ukaague rami ae. Haꞌe vaꞌe ma omoĩ templo py. Peteĩ nhiruĩ omoĩ oiporu kuaa regua re, haꞌe rã peteĩ nhiruĩ avi hovai re.

8 Ojapo avi dez mesa-rã. Haꞌe vaꞌe voi omoĩ templo py. Peteĩ nhiruĩ ma oiporu kuaa regua re omoĩ, haꞌe peteĩ nhiruĩ avi hovai re. Haꞌe gui ojapo avi cem hyꞌa ouro gui.

9 Oka korarã ojapo avi sacerdote kuery anho ikuai aguã, haꞌe gui oka tuvixa vaꞌe. Haꞌe vaꞌe rokẽrã ojapo vy onhovãmba overa vaꞌe py.

10 Yy mbotya ma omoĩ oiporu kuaa regua re, kuaray puku-a yke katy.

11 Haꞌe gui ma Hirão ojapo avi oja, pá ikyꞌaꞌoarã haꞌe hyꞌa. Haꞌe rami py ojapopa ma Nhanderuete pegua oo pyguarã huvixa Salomão pe ojapo ꞌrã vaꞌekue.

12 Haꞌe vaꞌe ma oo yta mokoĩ vaꞌe, mokoĩ ijyta árygua ojere rei vaꞌe, haꞌe gui mokoĩ kya yta árygua ojere rei vaꞌe aoꞌiarã ojapopa.

13 Quatrocentos yvyraꞌa raꞌangaa ojapo avi mokoĩ kya oĩ vaꞌe reguarã, peteĩ-teĩ kya re mokoĩ ryxy yvyraꞌa oĩ aguã. Haꞌe vaꞌe py ma ojaoꞌi ojere rei vaꞌe mokoĩ oo yta áry oĩ vaꞌe.

14 Ojapo avi hyꞌarã ijyta reve,

15 haꞌe gui yy mbotya, hendarã doze vaka raꞌangaa ikuai vaꞌe reve.

16 Haꞌe rami py huvixa Salomão pe Hirão-Abi ojapopa oja, pá ikyꞌaꞌoarã, kuxa rakua haꞌe tembiporu haꞌe javi. Overa vaꞌe oikyꞌaꞌo pyre gui ojapo Senhor pegua oo pyguarã.

17 Jordão yakã katyꞌi yvyꞌã guy py yvy yapo revegua oĩa py ae huvixa ojapo uka overa vaꞌe ryku gui, Sucote haꞌe Zereda mbyte py.

18 Haꞌe vaꞌe haꞌe javi ma oata aguã rami eꞌỹ Salomão ojapo uka. Neĩ overa vaꞌe ipoyia ma voi ndopejaai.

19 Salomão ojapo uka avi tembiporu henda Senhor pegua ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe pyguarã: altar ouro guigua, mesa ouro guigua hiꞌáry Senhor renonde mbojape omoĩa aguã,

20 tataendy haꞌe hiꞌy ouro eteꞌi guigua meme, gueko rami vy henda ikyꞌa eꞌỹ ete vaꞌe renonde rupi omoendya aguã,

21 yvoty raꞌangaa, tataendyrã haꞌe tapyĩ jopyarã ma ouro guigua meme.

22 Haꞌe gui tapyĩ araa, hyꞌa, hyꞌaꞌi heakuã porã vaꞌe oapy atyrã, tapyĩ ryrurã ma ouro eteꞌi guigua meme. Haꞌe gui oo oike atyrã, henda ikyꞌa eꞌỹ ete vaꞌe rokẽ haꞌe templo ropy henda ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe rokẽ ma ouro gui meme ojapo.

5

1 Haꞌe rami py huvixa Salomão ojapo ukapa oo Senhor peguarã. Haꞌe py ogueru avi mbaꞌemo nguu Davi omboaxa vaꞌekue: prata haꞌe ouro guigua, tembiporu haꞌe javi guive omoĩ Senhor pegua oo re mbaꞌemo hepyve vaꞌe reve.

2 Haꞌe gui Salomão omboatypa Israel regua nhomongeta vaꞌety kuery, peteĩ-teĩ regua akã ikuai vaꞌe, Israel regua yvatekueve guive. Jerusalém py ae omboaty tetã Davi rekoague Sião vaꞌe gui templo katy ogueru aguã Senhor guexeve guarã ojapo vaꞌekue ryru.

3 Haꞌe ramo avakue Israel regua haꞌe javi onhemboatypa okuapy huvixaa py. Ngaru ojapoa py ijaty sete jaxya py.

4 Israel regua nhomongeta vaꞌety kuery oupa ramo levita kuery hyru oupi vy

5 oguerova heravy yvyꞌã katy. Oguy nhemboaty oĩaty reve oguerova, haꞌe tembiporu ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe haꞌe py ikuai vaꞌekue haꞌe javi. Levita regua sacerdote ikuai vaꞌe ae ogueraa.

6 Haꞌe rã huvixa Salomão haꞌe Israel kuery onhemboaty vaꞌekue haꞌe javi reve ma hyru renonde rupi ojeꞌoi. Vexaꞌi haꞌe vaka ojuka ojeꞌoivy. Mymba kuery heta raxa ramo oipapaa aguã voi ndaꞌevei.

7 Haꞌe gui Senhor guexeve guarã ojapo vaꞌekue ryru ma sacerdote kuery omoĩ okuapy oĩ aguã py ae, templo ropyve henda ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe py, henda ikyꞌa eꞌỹ ete vaꞌe py ae, anjo ipepo vaꞌe raꞌangaa ikuai vaꞌe pepo guy py.

8 Mbaꞌeta anjo pepo ma oipyo imoiny hyru itui aguã áry rupi. Haꞌe rami vy yvate rupi ojaoꞌi hyru haꞌe yvyra poꞌiꞌi hiꞌyrã ikuai vaꞌe.

9 Yvyra poꞌiꞌi ipuku ete ramo henda ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe gui ojekuaa henda ikyꞌa eꞌỹ ete vaꞌe rexeiꞌi. Haꞌe rã oka katy gui ma haꞌe nunga ndojekuaai.

10 Haꞌe py ma itui aỹ peve. Haꞌe gui hyru py ma mbaꞌeve ndaꞌipoi itape Moisés Horebe py omoĩ vaꞌekue eꞌỹ vy. Egito gui Israel kuery ojeꞌoipa jave py guexeve guarã Senhor ojapo vaꞌekue.

11 Haꞌe gui sacerdote kuery oẽmba ju henda ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe gui. Haꞌe vaꞌe jave guarã sacerdote ikuai vaꞌe haꞌe javi ojekyꞌaꞌo uka ma voi vaꞌekue, haꞌe vaꞌe ára ombaꞌeapo aguã rami ikuai vaꞌe anho eꞌỹ.

12 Levita kuery oporaei vaꞌe haꞌe javi ikuai avi haꞌe py. Haꞌe kuery vaꞌe regua ma Asafe, Hemã, Jedutum haꞌe tyvy kuery. Haꞌe kuery ma ajukue ipererĩꞌi vaꞌe py onhemonde reve opuꞌãmba okuapy altar yvýry, kuaray oua katy. Hyꞌa pu, mbaraka haꞌe ixã reta vaꞌe reve ikuai. Haꞌe kuery reve ikuai avi cento e vinte sacerdote mimby guaxu monheꞌẽa kuery.

13 Haꞌe jave py peteĩ rami omonheꞌẽ okuapy mimby guaxu haꞌe oporaei okuapy pavẽ oendu aguã rami, Senhor oguerovyꞌa haꞌe omboetea rupi. Haꞌe rami vy oporaei atãve tema mimby guaxu, hyꞌa pu haꞌe mbaꞌepu mboae reve Senhor mboetea rupi, “Mbaꞌeta haꞌe ma porayvu vaꞌe, iporayvua ma opa vaꞌerã eꞌỹ”, heꞌia rupi. Haꞌe rami rã peteĩ arai ou vy omonyẽ templo Senhor pegua opy rupi.

14 Haꞌe ramo sacerdote kuery ndaꞌevei opy rupi ombaꞌeapo aguã, arai Senhor guigua rexakãa oĩa opy rupi omonyẽ ramo.

6

1 Haꞌe gui Salomão aipoeꞌi: — Senhor aipoeꞌi vaꞌekue peteĩ arai ana mbyte oĩ aguã re.

2 Haꞌe ramo Senhor, xee ajapo peteĩ oo rakaꞌe rã peve reĩ aguã — heꞌi. Nhanderuete Moisés reve ijayvu jave aipoeꞌi vaꞌekue arai pytũa py oĩ aguã, heta vaꞌe kuery ijayvua oendu teĩ oexa eꞌỹ aguã . Haꞌekue rami ae avi templo ropy henda ikyꞌa eꞌỹ ete vaꞌe py Senhor ayvu ryru oĩa py ma pytũ rei, janela noĩ, haꞌe oikeaty onhemboty ramo, ajukue hokẽrã omoĩ mbyre Jesus omano jave omondoroa peve .

3 Haꞌe gui ma huvixa ojere ju vy ogueroayvu porã Israel kuery onhemboaty vaꞌe kuery haꞌe javi, opuꞌãmba teri okuapy reve.

4 Haꞌe vy aipoeꞌi: — Taꞌimaꞌenduꞌa porãa Senhor Israel kuery ruete re, mbaꞌeta xeru Davi pe ijayvuague ojapopa ma opoꞌakaa rupi. Haꞌe vy aipoeꞌi vaꞌekue:

5 “Egito yvy gui xevygua kuery Israel regua aipeꞌapa ára guive, Israel kuery ikuaia tetã neĩ peteĩve ndaiporavoi haꞌe py peteĩ oo rejapo aguã xerery amoĩ aguã. Haꞌe rami ae avi neĩ peteĩve ava ndaiporavoi vaꞌekue Israel kuery ruvixarã.

6 Haꞌe rami avi aiporavo Jerusalém haꞌe py xerery oĩ atyrã, haꞌe Davi voi aiporavo avi xevygua kuery Israel regua ruvixarã”, heꞌi vaꞌekue.

7 Haꞌe rami avi xeru Davi opyꞌa re omoĩ peteĩ oo Senhor Israel kuery ruete rery oĩ atyrã ojapo aguã.

8 Haꞌe rami teĩ xeru Davi pe Senhor aipoeꞌi: “Peteĩ oo xerery oĩ atyrã rejapoxea py haꞌevea rami ndepyꞌa re remoĩ haꞌe rami aguã.

9 Haꞌe rami teĩ ndee eꞌỹ ꞌrã oo rejapo, haꞌe rã nderaꞌy ndegui oiko vaꞌekue ae ꞌrã ojapo xerery oĩ atyrã”, heꞌi rakaꞌe.

10 Haꞌe rami rire Senhor ojapopa ma ijayvuague, mbaꞌeta xeru Davi rekovia xee aĩ vy aguapy ma ainy tenda Israel kuery re openaaty áry, Senhor ijayvuague rami vy. Haꞌe rami vy ajapo ma oo Senhor Israel kuery ruete rery oĩ atyrã.

11 Haꞌe py ma amoĩ avi ijayvu ryru. Haꞌe vaꞌe py oĩ itape Israel kuery reve Senhor guexeve guarã ojapo vaꞌekue oĩa.

12 Haꞌe gui ma Israel kuery haꞌe javi oexaa py Salomão oĩ Senhor pegua altar renonde py. Haꞌe vy opo oupi hoꞌamy.

13 Mbaꞌeta Salomão ojapo uka ma voi vaꞌekue peteĩ pyrõarã overa vaꞌe guigua. Haꞌe vaꞌe puku-a haꞌe ipya ma mokoĩ metros raxaꞌi vaꞌe, haꞌe rã yvatekuea ma peteĩ metro raxaꞌi. Haꞌe vaꞌe oka mbyte py omoĩ rire hiꞌáry hiꞌaĩ vy guenapyꞌã re oĩ Israel kuery haꞌe javi oexaa py. Haꞌe vy yva katy opo oupi vy

14 aipoeꞌi: — Senhor Israel kuery ruete, yva re neĩ yvy re ndoikoi amboae ndee rami guarã ete, mbaꞌeta nerembiguai kuery opyꞌa haꞌe javi py nerenonde rupi ikuai vaꞌe ndee rereko ꞌrã ndereve guarã rejapo vaꞌekue rami, haꞌe remboaxya rupi.

15 Mbaꞌeta rejapo ae ma nerembiguai xeru Davi pe ndeayvuague. Ndee ae ndeayvu rire ndepoꞌakaa rupi rejapo, aỹ roexaa rami ae.

16 Haꞌe gui aỹ Senhor Israel kuery ruete, ejapopa ke nerembiguai xeru Davi pe ndeayvuague. Haꞌe vy aipoꞌre vaꞌekue: “Xerenonde ndoatai ꞌrã nderekovia tenda Israel kuery re openaaty áry oguapy oiny vaꞌerã, xapyꞌa rei xerenonde rupi nderaꞌy kuery avi lei rupi ikuai aguã omoĩ porã ramo, ndee reikoague rami ae”, ꞌre vaꞌekue.

17 Haꞌe gui aỹ Senhor Israel kuery ruete, tojeupity nerembiguai Davi pe ndeayvuague.

18 — Haꞌe rami avi haꞌeve ꞌrã ri ndaꞌu ndee Oreruete yvy re reiko aguã ore avakue reve? Maꞌẽ, mbaꞌeta yva neĩ yva yvatevea rupi peve voi nandejai ꞌrã, haꞌe vy kovaꞌe oo xee ajapo vaꞌekue py katuve ma ndaꞌevei ꞌrã.

19 Haꞌe rami avi Senhor Xeruete, endu pota ke xee nerembiguai anhemboꞌe vy ajerurea re, rendu aguã aỹ nerenonde xee nerembiguai ajapukai reve anhemboꞌea.

20 Haꞌe rami vy ara py haꞌe pyávy kovaꞌe oo re remaꞌẽ riae aguã, haꞌe kovaꞌe henda “Xerery oĩ atyrã”, ꞌreague re, kovaꞌe henda py nerembiguai onhemboꞌe oinya rendu aguã.

21 Haꞌe gui aỹ, endu nerembiguai haꞌe Israel kuery haꞌe javi kovaꞌe henda py rojapukai rokuapya. Endu ke yva re reĩa gui. Endu haꞌe oreperdoa guive.

22 — Xapyꞌa rei amongue oirũ pe otekoavy ramo haꞌekue re omboayvua ramo ou vy kovaꞌe ndevygua opy altar oĩ vaꞌe renonde py oura ramo

23 endu ke yva re reĩa gui, haꞌe embovai. Eikuaa pota nerembiguai kuery re. Haꞌe rami vy embopaga ojejavy vaꞌekue, hexe ae ojeapa aguã ojapo vaiague. Haꞌe rã haꞌevea rami oiko vaꞌe ma emboeko porã, haꞌevea rami oikoa repy remeꞌẽ vy.

24 — Haꞌe gui xapyꞌa rei ndevygua Israel kuery ndevy ojejavy ꞌrã, haꞌe gui ngovaigua kuery renonde rupi hoꞌapa ma vy ndevy ju ojeko rerova ꞌrã okuapy. Haꞌe vy nderery rupi ojapukai vy kovaꞌe oo py nerenonde py onhemboꞌe haꞌe ojerure ramo

25 endu ke yva re reĩa gui, haꞌe vy eperdoapa ndevygua Israel kuery ojejavyague. Haꞌe gui ejapo tuu kuery yvyrã remeꞌẽ vaꞌekue katy ju ojevy aguã rami.

26 — Haꞌe gui xapyꞌa rei yva rembotypa rã ndaꞌokyvei ꞌrã, nderovai heta vaꞌe kuery ojejavypa rire, haꞌe gui kovaꞌe henda py onhemboꞌe okuapy vy nderery rupi ojapukai ꞌrã, haꞌe remoingo axy rire ojejavypaa gui ojeko rerova ramo

27 endu yva re reĩa gui, haꞌe vy eperdoapa nerembiguai kuery, ndevygua Israel kuery ojejavyague. Emboꞌe ju tape porã rupi ikuai aguã, haꞌe embou nho oky yvy ndevygua kuery ikuai aguã remeꞌẽ vaꞌekue áry.

28 — Haꞌe gui ma xapyꞌa rei kovaꞌe yvy re oiko ꞌrã karuai eꞌỹ vy mbaꞌeaxy vaikue, haꞌeꞌỹ vy huꞌũmbaa, hatãmba reia, eꞌỹ vy tuku karu haꞌe apeꞌi okaru vaꞌe, xapyꞌa rei hovaigua kuery ojokopa ꞌrã haꞌe kuery retã, haꞌeꞌỹ vy oiko ꞌrã ai vaikue eꞌỹ vy mbaꞌeaxy vaꞌe rei,

29 haꞌe gui xapyꞌa rei mavaꞌe rã rei onhemboꞌe vy ojerure ꞌrã, haꞌeꞌỹ vy ndevygua Israel kuery haꞌe javi ꞌrã ojerure okuapy, peteĩ-teĩ haxy vaꞌe haꞌe poriaua hexe oĩ vaꞌe oendu vy kovaꞌe oo oĩa katy opo omoĩ ramo

30 endu ke yva re neꞌamba py reĩa gui, haꞌe vy eperdoa. Emeꞌẽ peteĩ-teĩ pe oikoague repy, haꞌe kuery pyꞌa re oĩ vaꞌe reikuaapa vaꞌe vy, mbaꞌeta ndee anhoꞌi pavẽ pyꞌa regua oikuaa vaꞌe reiko.

31 Haꞌe ramo nerenonde haꞌe kuery ojererokyjea rupi ikuai aguã ndeguigua tape rupi, oreru kuery yvyrã remeꞌẽ vaꞌekue re ikuaia pukukue re.

32 — Haꞌe gui amboae regua voi, ndevygua Israel kuery regua eꞌỹ ikuai vaꞌeri oyvy mombyrya gui ou avi ꞌrã nderery tuvixa vaꞌe rupi ikuai aguã, ndejyva reupi vy ndepoꞌakaa rexa ukaague haꞌe kuery pe omombeꞌua rã oendu rire. Haꞌe gui haꞌe kuery onhemboꞌe avi ꞌrã kovaꞌe oo oĩa katy omaꞌẽ reve, haꞌe ramo

33 endu yva re neꞌamba py reĩa gui, haꞌe ejapopa amboae regua kuery ndevy ojerurea, haꞌe rami vy yvy regua haꞌe javi nderery oikuaa aguã, ndevygua Israel kuery rami haꞌe kuery voi nerenonde ojererokyjea rupi ikuai aguã, haꞌe oikuaapa aguã kovaꞌe oo xee ajapo vaꞌekue py nderery remoĩague.

34 — Haꞌe gui xapyꞌa rei ndevygua kuery ojeꞌoi ꞌrã ngovaigua kuery reve joe opuꞌã aguã katy, haꞌe gui tape rupi remondoukaa py onhemboꞌe ꞌrã ndevy, kovaꞌe tetã reiporavo vaꞌekue haꞌe kovaꞌe oo nderery oĩ atyrã rejapo uka vaꞌekue katy omaꞌẽ ramo

35 endu yva re reĩa gui onhemboꞌe vy ojerure okuapya, haꞌe ejapo haꞌevea rami.

36 — Xapyꞌa rei ma haꞌe kuery ojejavy ꞌrã nderovai (mbaꞌeta jipoi ava ojejavy eꞌỹ vaꞌerã), haꞌe ramo haꞌe kuery rovai ndepoxy vy remboaxapa ꞌrã hovaigua kuery po py, haꞌe kuery guekoa katy ogueraapa aguã escravo-rã, mombyry eꞌỹ vy haꞌeꞌi rupi teĩ ae ma.

37 Haꞌe gui yvy mamo rã rei ogueraa ague re ikuaia py haꞌe kuery onhemboaxy vy ojeko rerova ꞌrã, haꞌe yvy escravo ikuaia py ae ndevy ojerure vy aipoeꞌi ꞌrã okuapy: “Rojejavypa, teko vai rupi anho orekuai vaꞌekue”, heꞌi ꞌrã, haꞌe ndevy guarã ju ojeko rerova ꞌrã opyꞌa haꞌe onheꞌẽ haꞌe javi py.

38 Haꞌe rami vy yvy escravo-rã ogueraapaague py ae ndevy onhemboꞌe ꞌrã okuapy oyvyrã tuu kuery pe remeꞌẽ vaꞌekue katy omaꞌẽ reve, kovaꞌe tetã haꞌe kovaꞌe oo nderery oĩ atyrã ajapo vaꞌekue katy guive. Haꞌe ramo

39 endu ke yva re neꞌamba py reĩa gui haꞌe kuery onhemboꞌe vy ojerure okuapya, haꞌe ejapo haꞌevea rami. Eperdoa ndevygua kuery nderovai rupi ojejavyague.

40 — Haꞌe gui aỹ ma Xeruete, nderexa tojepeꞌa, haꞌe ndeapyxa toendu riae apy rojerure rã.

41 Haꞌe gui Xeruete, epuꞌã ke, eike ejuvy repytuꞌu aguã py, ndee haꞌe ndeayvu ryru ndepoꞌakaa kuaa ukaa vaꞌe reve. Senhor Oreruete, tove ndevygua sacerdote kuery re toĩ reraa jepea kuaa ukaa, haꞌe ndevygua ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe kuery toguerovyꞌa iporã vaꞌe.

42 Senhor Oreruete, eipytyvõ eꞌỹ eme huvixaverã remoĩ vaꞌekue. Nemaꞌenduꞌa ke nerembiguai Davi reayvuague rami reiko riae aguã re — heꞌi.

7

1 Nhanderuete rexakãa templo ropy rupi tynyẽague Salomão onhemboꞌepa ma rire tata yva gui oguejy vy oapypa mymba kuery omeꞌẽ vaꞌerã ogueru vaꞌekue. Haꞌe rami vy Senhor rexakãa omonyẽmba opy rupi.

2 Neĩ sacerdote kuery ma voi ndaꞌevei ikuaive aguã Senhor pegua opy, mbaꞌeta opy rupi Senhor rexakãa tynyẽ ramo.

3 Haꞌe ramo Israel ramymino kuery ikuai vaꞌe haꞌe javi ma tata reve Senhor rexakãa oo re oguejy rã oexa vy ojeroꞌa okuapy oka py ikuaia py. Ngova yvy re omovaẽ reve omboete okuapy. Oguerovyꞌa okuapy Senhor porayvua haꞌe nhomboaxya opa eꞌỹ vaꞌe.

4 Haꞌe gui huvixa haꞌe heta vaꞌe kuery haꞌe javi Senhor renonde omeꞌẽ okuapy mymba kuery.

5 Huvixa Salomão avi omeꞌẽ vinte e dois mil vaka haꞌe cento e vinte mil vexaꞌi.

6 Haꞌe rami py huvixa haꞌe heta vaꞌe kuery haꞌe javi reve Nhanderuete pegua oo omboaxa okuapy ipo py. Sacerdote kuery haꞌe javi ma peteĩ-teĩ oĩ aguã py ae ikuai, levita kuery haꞌe rami ae avi mbaꞌepu reve oporaei okuapy Senhor pe. Haꞌe vaꞌe ma Davi ojapo uka vaꞌekue haꞌe kuery Senhor oguerovyꞌaa rupi oiporu vaꞌerã, mbaꞌeta iporayvua oĩ riae ꞌrã. Haꞌe kuery renonde py ma sacerdote kuery mimby guaxu monheꞌẽa ikuai avi. Haꞌe rami vy Israel kuery haꞌe javi opuꞌãmba nhoguenoꞌamy.

7 Haꞌe vaꞌe árave Salomão omboaxa avi oka Senhor pegua oo rexei oĩ vaꞌe. Mbaꞌeta haꞌe py ae omeꞌẽ mymba oapy reve, hexeve peteĩ rami ju ikuaia regua kyrakue guive. Mbaꞌeta altar overa vaꞌe guigua Salomão ojapo uka vaꞌekue py ma noĩmba reguai mymba oapy reve omeꞌẽ vaꞌe, mbaꞌemo aju guigua haꞌe hexeve peteĩ rami ikuai aguã regua kyrakue oapy vaꞌe.

8 Haꞌe rami py sete ára re Salomão ojapo ngaru. Hexeve ikuai avi Israel kuery heta ete ijaty vaꞌe, Hamate tekoa py nhavaẽaꞌi haꞌe Egito yakã katyꞌi gui ou vaꞌekue.

9 Haꞌe gui oito araa guive ma omboypy ju ngaru oguyꞌi py ikuai aguã regua, sete ára re ma altar omboaxa okuapy rire. Haꞌe rami vy sete ára re ju ojapo ngaru.

10 Haꞌe gui sete jaxya haꞌe vinte e três araa py ma huvixa omondoukapa ju heta vaꞌe kuery. Haꞌe rã haꞌe kuery ojeꞌoipa ju ngoo katy, ovyꞌa ete haꞌe opyꞌa py oguerovyꞌa reve Davi pe Senhor mbaꞌemo porã ojapoague, Salomão haꞌe ojeupegua Israel kuery haꞌe javi pe guive.

11 Haꞌe rami py Senhor pegua oo huvixa Salomão ojapopa ma, ngoorã ae haꞌe opa mbaꞌe onhembopyꞌaa rami ojapoxe vaꞌekue voi. Senhor pegua oo haꞌe ngoo ae ojapoa py oiko porã.

12 Haꞌe gui ma pyávy Senhor ojexa uka Salomão pe. Haꞌe vy aipoeꞌi ixupe: — Aendu rejerurea. Haꞌe rami vy xevy guarã aiporavo kovaꞌe oo mbaꞌemo pemeꞌẽ atyrã.

13 Haꞌe gui ma xapyꞌa rei xee yva amboty ꞌrã ndaꞌokyvei aguã rami, eꞌỹ vy tuku karu yvy re onhotỹ mbyre hoꞌupa aguã re xeayvu, haꞌeꞌỹ vy xevygua kuery ikuaia rupi mbaꞌemo vai ambou, haꞌe ramo

14 xapyꞌa rei xevygua kuery xerery rupi ae aenoĩ vaꞌekue onhemoꞌyvyĩꞌi vy onhemboꞌea rupi xereka, haꞌe gueko vaia gui ojeko rerova ri ramo xee aendu ꞌrã yva re aĩa gui. Haꞌe vy aperdoa ꞌrã ojejavyague haꞌe amoingo porã ju ꞌrã ijyvy regua.

15 Xerexa ojepeꞌa riae ꞌrã, xeapyxa py voi aendu riae ꞌrã apy xevy pejerurea.

16 Mbaꞌeta kovaꞌe oo ma aiporavo vy xevy guarã ae aikyꞌaꞌopa, haꞌe py xerery oĩ aguã rakaꞌe rã peve guarã. Haꞌe vaꞌe re amaꞌẽ vy xepyꞌa py xemaꞌenduꞌa riae ꞌrã ára nhavõ.

17 Haꞌe gui ndee ma xapyꞌa rei xerenonde rupi nderu Davi oikoague rami ndee voi reiko ramo, haꞌe ajapo uka vaꞌekue, xeayvuague haꞌe aipotaa haꞌe javi rejapopa ri ramo,

18 ndevy pe voi amoĩ atã ꞌrã ndepoꞌakaa rakaꞌe rã peve guarã, nderu Davi pe xereve guarã ajapo vaꞌekue rami vy. Haꞌe vy ixupe aipoaꞌe vaꞌekue: “Ndoiko eꞌỹi ꞌrã nderekovia Israel kuery re opena vaꞌerã”, haꞌeague rami vy. Haꞌe rami Davi pe Nhanderuete ijayvu ma voi (1 Reis 9.6-9; 1 Crônicas 17.12-14).

19 — Haꞌe rami avi xapyꞌa rei peẽ haꞌe penderaꞌy kuery xegui pejepeꞌa vy ajapo uka vaꞌekue haꞌe xeayvuague ndapejapovei vy tuuete kuery mboae re peo vy pembojerovia ri ramo,

20 haꞌe ramo roipeꞌapa ꞌrã pendeyvyrã ameꞌẽ vaꞌekue gui, haꞌe kovaꞌe oo xerery rupi aikyꞌaꞌopa vaꞌekue amombo ꞌrã mombyry xerenonde gui. Haꞌe rami rire yvy regua kuery ojojai rei haꞌe ijayvu rei okuapy aguã rive ꞌrã oĩ.

21 Mbaꞌeta kovaꞌe oo aỹ omboeteave vaꞌeri haꞌe jave py oĩague rupi oaxa vaꞌe kuery oexa vy onhemondyipa ꞌrã. Haꞌe vy aipoeꞌi ꞌrã: “Mbaꞌe re tu Senhor guĩ rami ete ri oeja kovaꞌe yvy haꞌe kovaꞌe oo?” heꞌi ꞌrã okuapy.

22 Haꞌe gui ombovaia ꞌrã: “Haꞌe rami ete oeja mbaꞌeta haꞌe kuery oejapa rire Senhor guamoĩ kuery ruete Egito yvy gui oipeꞌa vaꞌekue, haꞌe tuuete mboae pe ju ova vy omboete haꞌe ombojerovia okuapy ramo. Haꞌe nunga rupi ae rima haꞌe kuery áry ombou rakaꞌe guĩ rami ete ojexavai aguã”, ꞌea ꞌrã.

8

1 Vinte maꞌetỹa py mae ma Salomão ojapopa Senhor pegua oo, ngoorã ae guive.

2 Omoatyrõ avi huvixa Hirão tetã ipo py omboaxa vaꞌekue. Haꞌe vaꞌe py ma Israel kuery ju omboekoa.

3 Haꞌe vaꞌe rire ma Hamate-Zoba tetã katy Salomão oo vy oipeꞌa.

4 Tekoa eꞌỹa py ojapo avi Tadmor tetã. Hamate katyꞌi guive tetã ojapo reta tembiꞌu omoĩ porã atyrã.

5 Omoatyrõ avi Bete-Horom, yvyꞌã katy haꞌe yvyꞌã guy katy. Haꞌe vaꞌe tetã haꞌe javi omombaraete vy ojapo imoiny korarã, okẽ jokoarã guive.

6 Omombaraete avi imoiny Baalate haꞌe tetã rupi tembiꞌu omoĩ porã atyrã haꞌe oguereko vaꞌe haꞌe javi, haꞌe gui tetã karóxa haꞌe guymba kavaju ikuai atyrã. Jerusalém py voi ojapoxe vaꞌekue ojapopa, Líbano yvy re haꞌe oyvy openaa haꞌe javi rupi.

7 Haꞌe gui heteu kuery regua okuave vaꞌe, amorreu, ferezeu, heveu haꞌe jebuseu kuery Israel kuery regua eꞌỹ ikuai vaꞌe,

8 haꞌe taꞌy kuery okuave vaꞌe Israel kuery ndojukapai vaꞌekue, haꞌe vaꞌe kuery ae Salomão omombaꞌeapo nheaꞌã, aỹ peve guarã.

9 Haꞌe rã Israel kuery vaꞌe regua ma neĩ peteĩve Salomão nomombaꞌeapoi escravo rami. Haꞌe vaꞌe kuery ma ixupe ikuai joe opuꞌãa rupi, huvixa kuery, haꞌe gui karóxa haꞌe imboguataaty kuery re openaa rupi ikuai.

10 Haꞌe kuery ae huvixa Salomão rembiguai yvatekueve, duzentos e cinqüenta ikuai guetarã kuery re openaa rupi.

11 Haꞌe gui ma Salomão ojapo Faraó rajy tetã Davi rekoague py oĩague gui ova aguã rami hoorã ojapo uka vaꞌekue py. Mbaꞌeta aipoeꞌi: “Xeraꞌyxy ma ndaꞌevei Israel kuery ruvixa Davi rogue py oiko aguã, mbaꞌeta Senhor ayvu ryru oĩague ma ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe meme”, heꞌi.

12 Altar Senhor peguarã Salomão ojapo vaꞌekue áry omeꞌẽ jepi mymba kuery, oikeaty rexeiꞌi.

13 Koꞌẽ nhavõ ꞌrã omeꞌẽ Moisés ijayvuague rami vy, sábado nhavõ guive, ngaru jaxy ipyauꞌi jave haꞌe oaꞌangaague ára py, mboapykue kuerei ꞌrã omeꞌẽ maꞌetỹa nhavõ: ngaru mbojape imbovua revegua eꞌỹa ára, semana regua ngarua ára haꞌe oguyꞌi py ikuaia aguã ára guive.

14 Nguu Davi ojapo ukaague rami vy omoĩ avi sacerdote kuery peteĩ-teĩ regua ombaꞌeapo aguã, levita kuery haꞌe rami ae avi peteĩ-teĩ omoĩ ombaꞌeapo aguã rami, Nhanderuete pe oporaei aguã, sacerdote kuery renonde rupi oipytyvõ aguã koꞌẽ nhavõ ojapo ꞌrã vaꞌekue ojapoa rupi, okẽ rarõa kuery peteĩ-teĩ regua okẽ ikuai vaꞌe oarõ aguã rami guive, haꞌe rami aguã ae Nhanderuete rembiguai Davi ojapo uka rire.

15 Neĩ peteĩve henda py ma voi sacerdote haꞌe levita kuery ndojapo eꞌỹi huvixa ojapo uka vaꞌekue, peráta omoĩ porãa rupi voi.

16 Haꞌe rami py Salomão ojapopa Senhor pegua oo rupi ojapoxe vaꞌekue, omboypya ára guive ojapopa peve. Haꞌe rami py ae ojapopa oo Senhor pegua.

17 Haꞌe gui ma Salomão oo Eziom-Geber haꞌe Elate py yeꞌẽ rembe re, Edom yvy re.

18 Haꞌe py oĩa py huvixa Hirão guembiguai kuery pe ogueru ruka kanoã haꞌe omboguata kuaa vaꞌe kuery. Haꞌe kuery ma Salomão rembiguai kuery reve Ofir py ojeꞌoi vy haꞌe gui ogueru okuapy quinze mil quilos ouro guigua. Huvixa Salomão pe ae ogueru.

9

1 Haꞌe gui Sabá pygua huvixa kunha oendu Salomão reko omombeꞌua rã. Haꞌe rami vy Jerusalém py ou haxy-axy vaꞌe re oporandu aguã. Guembiguai kuery heta vaꞌe reve ovaẽ. Guymba camelo kuery ombovoyi heruvy tembiꞌu irũrã, ouro haꞌe ita iporãgueve vaꞌe heta re guive. Haꞌe gui Salomão renonde py ovaẽ vy ixupe oporandu onhembopyꞌaague haꞌe javi rami.

2 Haꞌe ramo opa mbaꞌe re oporandu rã Salomão ombovai, mbaꞌeta ixupe ma neĩ peteĩ henda py ma voi ndaxyi omombeꞌu porãve aguã.

3 Haꞌe ramo Sabá pygua huvixa kunha oendu Salomão ꞌarandua haꞌe javi, oexa avi oo ojapo uka vaꞌekue,

4 mesa áry tembiꞌu oguerua vaꞌe, yvatekueve ikuaiaty, hembiguai haꞌe karo rerua kuery ombaꞌeapoa, ijao guive, haꞌe mymba kuery altar áry Senhor pe oapyaty. Haꞌe nunga haꞌe javi oexa vy onhemondyi rei oiny.

5 Haꞌe vy aipoeꞌi huvixa pe: — Anhetẽ ete ae raꞌe ndereko regua ayvua xerekoa py aendu vaꞌekue haꞌe neꞌarandua regua voi.

6 Haꞌe rami teĩ xee ma haꞌe vaꞌe ayvu ndaroviai vaꞌekue, apy aju vy xee ae rexa py aexa eꞌỹa ja. Anhetẽ neĩ mbyte rupi peve ma voi xevy nomombeꞌuai vaꞌekue, mbaꞌeta ndereko omombeꞌua rã aenduague gui neꞌarandupave raꞌe, rerekopave haꞌe ndere imaꞌenduꞌa porã mbyve ete vaꞌe.

7 Ovyꞌa ete ꞌrã okuapy ndevygua avakue, nerembiguai nerenonde rupi ikuai vaꞌety, mbaꞌeta haꞌe kuery oendu ꞌrã neꞌarandua rupi ndeayvua.

8 Taꞌimaꞌenduꞌa porãa avi Senhor Nderuete re, mbaꞌeta ndererovyꞌa vy tenda Israel kuery re openaaty áry nemoĩ rire huvixa Senhor nderuete peguarã. Mbaꞌeta Senhor ma Israel kuery rakaꞌe rã peve omoingo porã aguã rami oayvu vy ae nemoĩ huvixarã, haꞌevea rami rereko aguã teko porã rupi — heꞌi.

9 Haꞌe rami vy huvixa Salomão pe kunha vaꞌe omeꞌẽ quatro mil quilos ouro guigua, heta tembiꞌu irũrã, ita iporãve vaꞌe guive. Neĩ peteĩgueve ma ndogueruai teri mbaꞌemo porã Sabá pygua huvixa kunha Salomão pe omeꞌẽ vaꞌekue ramigua ete.

10 Haꞌe gui huvixa Hirão haꞌe Salomão rembiguai kuery Ofir gui ouro ogueru vaꞌe ma haꞌe katy gui ogueru avi yvyra sândalo aygue haꞌe ita iporãve vaꞌe.

11 Yvyra sândalo gui ma huvixa Salomão ojapo uka jopy-jopy ovyaty Senhor pegua opy haꞌe ngopy guarã, haꞌe gui harpa haꞌe mbaraka oporaei vaꞌe kuery peguarã. Haꞌe nunga ma neĩ peteĩve ma Judá yvy re oexapy eꞌỹ teri.

12 Haꞌe gui Sabá pygua huvixa kunha pe huvixa Salomão ju omeꞌẽ ixupe ogueru vaꞌekue gui hetave, mbaꞌemo oipota haꞌe ojerurea haꞌe javi. Haꞌe ramo ojevy vy oyvy katy ju oo, guembiguai kuery haꞌe javi reve.

13 Maꞌetỹa nhavõ ouro Salomão pe oguerua vaꞌe poyikue ma vinte e dois mil quilos,

14 mbaꞌemo vendea kuery haꞌe mbaꞌemo mboekoviaaty gui ojou vaꞌe áryve. Arábia pygua huvixa haꞌe vaꞌe yvy re opena vaꞌety kuery voi omeꞌẽ ꞌrã ixupe ouro haꞌe prata.

15 Haꞌe ramo ouro ombope pyre gui Salomão ojapo duzentos huꞌy jokoa tuvixa vaꞌe. Peteĩ-teĩ huꞌy jokoarã ma seis quilos ouro opejaa.

16 Ouro ombope pyre gui ojapo avi trezentos huꞌy jokoa. Haꞌe vaꞌe regua huꞌy jokoarã peteĩ-teĩ ma três quilos raxa ouro opejaa. Haꞌe vaꞌe ma huvixa omoĩ porã ukapa oo Líbano kaꞌaguy regua guigua py.

17 Huvixa ojapo avi peteĩ tenda opena atyrã tuvixave vaꞌe marfim guigua, haꞌe vy onhovãmba ouro ete py anho.

18 Tenda renonde guarã ma ojapo mboapy meme pyrõa. Oĩ avi peteĩ py rendarã ouro gui ojapo pyre, tenda re omboja pyre. Ijyke jovaive re ma omoĩ avi jyva ytarã oguapyaty yvýry, haꞌe ijyva yta yvýry ma mokoĩ guary raꞌangaa omopuꞌã imoꞌamy.

19 Mboapy meme pyrõa ikuai vaꞌe áry ma doze avi omoĩ guary raꞌangaa, peteĩ-teĩ pyrõa apy reguarã. Haꞌe vaꞌe nunga ma neĩ peteĩve huvixa pe ma voi ojapoa vaꞌeꞌỹ teri.

20 Karo huvixa Salomão oyꞌuaty vaꞌe ma guive rã ouro guigua meme. Oo Líbano kaꞌaguy regua guigua py ikuai vaꞌe voi ouro guigua meme avi. Haꞌe rã prata ma Salomão oĩ jave mbaꞌeverã nombovarei merami.

21 Mbaꞌeta huvixa oguereko reta kanoã guaxu Társis katy oo vaꞌerã, Hirão rembiguai kuery reve omboguataa vaꞌe. Mboapy maꞌetỹa py kuerei ꞌrã Társis gui kanoã guaxu ojevy okuapy vy ogueru ouro, prata, marfim, karaja haꞌe jayru guaxu.

22 Haꞌe rami vy huvixa Salomão yvy jave re huvixa kuery ikuai vaꞌe gui ipoꞌakave, oꞌarandua py haꞌe mbaꞌemo oguerekopaa py.

23 Haꞌe ramo yvy jave gui huvixa kuery ou ꞌrã haꞌe oĩa py oꞌarandua rupi ijayvu rã oendu aguã.

24 Maꞌetỹa nhavõ peteĩ-teĩ ogueru ꞌrã mbaꞌemo ixupe omeꞌẽ vaꞌerã: ouro haꞌe prata guigua, ajukue, tembiporu, kavaju haꞌe mburika kunha, tembiꞌu irũrã guive.

25 Haꞌe gui Salomão oguereko quatro mil kavaju oguy py karóxa regua. Kavaju árygua doze mil ju oguereko imboguataarã. Haꞌe vaꞌe kuery ma tetã ikuai vaꞌe rupi oguereko karóxa, Jerusalém tetã py ngoo katyꞌi py guive.

26 Haꞌe gui Salomão ipoꞌaka oiny huvixa kuery haꞌe javi re, Eufrates yakã guive filisteu kuery yvy peve, haꞌe gui Egito yvy apy peve.

27 Prata ma Jerusalém py huvixa omboetave ita rami rive, yvyra yary guive ojapo oata aguã rami eꞌỹ sicômoroꞌy tekoa eꞌỹa rupi ikuai vaꞌe rami.

28 Kavaju Salomão peguarã ma Egito yvy haꞌe yvy jave gui oguerua.

29 Haꞌe gui oĩve rei tema Salomão rekokue regua. Haꞌe rami avi mbaꞌemo ojapo vaꞌekue jypy guive opaa peve noĩ ꞌrã teve kuaxia Nebate raꞌy Jeroboão rekokue profeta Natã haꞌe Siloé pygua Aías ombopara vaꞌekue py, profeta Ido mbaꞌemo oexa vaꞌekue ombopara vaꞌekue re guive?

30 Quarenta maꞌetỹ re Salomão opena oikovy Jerusalém py Israel kuery haꞌe javi re.

31 Haꞌe gui guamoĩ kueryague rami ndoikoveveiꞌi ma ramo onhono porãa tetã Davi rekoague py ae. Haꞌe gui taꞌy Roboão ju oĩ nguu rekovia.

10

1 Haꞌe gui ma Roboão oo Siquém katy, haꞌe py Israel kuery onhemboatypa ma ramo nguvixarã omoĩ aguã.

2 Haꞌe nunga Nebate raꞌy Jeroboão avi oendu. (Haꞌe vaꞌe ma Egito yvy re teri oiko, huvixa Salomão gui onhaague py.) Haꞌe gui Egito gui ojevy ju ramo

3 oenoĩ ukaa okuapy. Haꞌe ramo Israel kuery haꞌe javia py ou Roboão reve jogueroayvu aguã. Haꞌe ramo haꞌe kuery aipoeꞌi okuapy Roboão pe:

4 — Nderu ma orerereko axy ete vaꞌekue. Haꞌe gui aỹ ma orerereko porãꞌi ju nderu orembojexavai haꞌe orerereko axyague gui. Haꞌe ramo ma ndevy ae ꞌrã orekuai.

5 Roboão ombovai haꞌe kuery pe: — Mboapy araa py ma peju ju xea py — heꞌi. Haꞌe rã heta vaꞌe kuery ojeꞌoipa.

6 Haꞌe gui ma huvixa Roboão onhemongeta uka tujakueve nguu Salomão oikove teri jave henonde ikuai vaꞌekue pe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Mbaꞌexa tu peẽ kuery xemongeta ta heta vaꞌe kuery ambovai aguã?

7 Haꞌe kuery ombovai: — Xapyꞌa rei kovaꞌe kuery re repena porã, haꞌe rerorya rupi ndeayvu porãꞌi ramo haꞌe kuery rakaꞌe rã peve ꞌrã ikuai nerembiguai — heꞌi okuapy.

8 Haꞌe rami teĩ haꞌe noendu potai tujakueve omongeta rã. Haꞌe vy guembiguai kunumigue ojavegua ngupive ikuai vaꞌe pe ju onhemongeta uka.

9 Haꞌe vy aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — Peẽ kuery, mbaꞌexa tu xemongeta ta kovaꞌe kuery ambovai aguã? Mbaꞌeta xevy ojerure vy “Orerereko porãꞌi ju nderu orerereko axyague gui”, heꞌi okuapy ramo.

10 Haꞌe ramo kunumigue ijavegua hupive ikuai vaꞌe ombovai: — Po rami ꞌrã ndeayvu haꞌe vaꞌe kuery aipoeꞌi vaꞌekue pe: “Nderu orerereko axy, vaꞌeri ndee orerereko porãꞌi ju”, heꞌi vaꞌe kuery pe. Po rami ꞌrã ndeayvu: “Xekuã kyrĩꞌi ma xeru poataa gui tuvixave.

11 Xeru penderereko axy ae, haꞌe rã xee ma roguereko axyve ete ꞌrã. Xeru penembojexavai vaka pi py penenupã vy, haꞌe rã xee ma japeuxa popia py ꞌrã rombojexavai”, ꞌre ꞌrã — heꞌi okuapy.

12 Haꞌe vaꞌe rire mboapy araa py Jeroboão haꞌe heta vaꞌe kuery reve joguerupa ju Roboão-a py, huvixa “Mboapy araa py pejevy ju xea py”, heꞌiague rami vy.

13 Haꞌe ramo huvixa Roboão ombovai vy ayvu poyi py ijayvu, tujakueve omongetaa noendu potai rire.

14 Kunumigue omongetaague rami rive ijayvu vy — Xeru penderereko axy, haꞌe rã xee ma roguereko axyve ꞌrã. Xeru ma penembojexavai vaka pi py, haꞌe rã xee ma japeuxa popia py ꞌrã rombojexavai — heꞌi.

15 Haꞌe rami vy huvixa Roboão noendu potai heta vaꞌe kuery ayvu re, mbaꞌeta haꞌe rami aguã ma Nhanderuete gui ae oiko, Nebate raꞌy Jeroboão pe Siló pygua Aías ijayvuague Senhor omoingo aguã. Profeta Aías Jeroboão pe ijayvu ma voi Israel kuery Nhanderuete ombojaꞌo vaꞌerãa rami (1 Reis 11.29-33). Haꞌe gui Judá haꞌe Benjamim regua kuery reve kuaray puku-a katy ikuai vaꞌe gui ma Efraim regua, haꞌe kuaray ijapuꞌaꞌia katy ikuai vaꞌe regua reve ojaꞌo. Mokoĩ regua “Judá kuery” ꞌea vaꞌe gui dez regua “Israel kuery” ꞌea vaꞌe ojaꞌo, haꞌe kuery ojejavyague re Nhanderuete ombopaga ramo.

16 Haꞌe gui Israel kuery haꞌe javi ayvu re huvixa Roboão ndojapyxaka potai ramo oexa vy ivai vaipa okuapy. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Mbaꞌe haꞌvy jareko Davi ramymino kuery reve? Jessé raꞌy reve guarã noĩvei ri nhandevy! Israel kuery, jajeꞌoipa nhandero katy! Haꞌvy Davi ramymino kuery, pepena pendero re ae! — heꞌi okuapy. Haꞌe rami vy Israel kuery peteĩ-teĩ ojeꞌoipa ju ngoo katy.

17 Haꞌe rã Israel kuery Judá regua tetã rupi hekoa vaꞌe re ma Roboão ae opena oikovy.

18 Haꞌe gui huvixa Roboão omondouka omombaꞌeapo nheaꞌãmby kuery re opena vaꞌety Adorão, teĩ haꞌe vaꞌe ma Israel kuery haꞌe javi ojapipa ita py, haꞌe ramo omano. Haꞌe rã huvixa Roboão ma okaróxa ogueraa nho vy onha ovy Jerusalém katy.

19 Haꞌe rami py Israel kuery onhemoingo Davi ramymino kuery rovaigua, aỹ peve guarã.

11

1 Jerusalém tetã py Roboão ovaẽ ma vy omboatypa Judá haꞌe Benjamim regua kuery, cento e oitenta mil oiporavo pyre, joe opuꞌã kuaa vaꞌe meme, Israel kuery rovai opuꞌã aguã, haꞌe rami vy Roboão pe ju omboaxa okuapy aguã ipoꞌakaague.

2 Haꞌe rami teĩ Senhor oayvu ombou peteĩ ava guemimboꞌe Semaías vaꞌe pe. Haꞌe vy aipoeꞌi:

3 — Ndeayvu ke Salomão raꞌy Roboão Judá pygua huvixa vaꞌe pe, haꞌe Israel kuery Judá haꞌe Benjamim regua ikuai vaꞌe haꞌe javi pe. Haꞌe vy aipoꞌre:

4 “Po rami Senhor ijayvu: ‘Tapeo eme, pepuꞌã eme penderyvy kuery rovai. Peteĩ-teĩ pejevy ju pendero katy, mbaꞌeta xee ae haꞌe nunga amoingo vaꞌekue’, heꞌi.” Haꞌe rami Senhor ijayvua haꞌe kuery oendu vy ndoo nhoi teve Jeroboão kuery rovai opuꞌã aguã.

5 Roboão peteĩ-teĩ tetã ikorarã ojapoague rery oĩa Roboão ma Jerusalém py hekoa oikovy vy ojapo Judá re tetã ikuai vaꞌe korarã, ngovaigua kuery gui.

6 Haꞌe rami vy ojapo Belém tetã korarã, Etã, Tecoa,

7 Bete-Zur, Socó, Adulão,

8 Gate, Maressa, Zife,

9 Adoraim, Laquis, Azeca,

10 Zorá, Aijalom haꞌe Hebrom tetã guive. Haꞌe vaꞌe tetã ikorapa vaꞌe ma Judá haꞌe Benjamim yvy regua meme.

11 Haꞌe vaꞌe tetã omombaraetepa ma vy haꞌe py omoingo harõarã kuery. Omoĩ avi mbaꞌemo hoꞌu vaꞌerã, azeite, vinho guive.

12 Peteĩ-teĩ tetã py omoĩ reta huꞌy jokoa tuvixa vaꞌe haꞌe huꞌy guaxu. Omombaraetepa. Haꞌe rami vy Judá haꞌe Benjamim yvy jave rupi ipoꞌaka.

13 Jerusalém py sacerdote haꞌe levita kuery oupa okuapyague Haꞌe rami ae avi Roboão-a katy sacerdote haꞌe levita kuery Israel haꞌe javi rupi gui oupa.

14 Mbaꞌeta levita kuery tetã katyꞌi rupi gui ou vy mbaꞌemo oguereko vaꞌekue oejapa vy oupa Judá haꞌe Jerusalém katy, Jeroboão haꞌe guaꞌy kuery omoxẽmba rire Senhor pe ikuaive eꞌỹ aguã.

15 Haꞌe kuery rekovia ma Jeroboão omoĩ sacerdote kueryrã haꞌe ae oikuaa rami, ombojeroviaaty yvyꞌã rupi ikuai vaꞌe pe, kavara haꞌe vaka raꞌy raꞌangaa ojapo vaꞌekue peguarã rive.

16 Haꞌe rami rã Israel kuery haꞌe javi regua Jerusalém tetã py ou, opyꞌa py Senhor Israel kuery ruete oeka aguã omoĩ vaꞌekue haꞌe javi, Senhor guamoĩ kuery ruete pe mbaꞌemo omeꞌẽ aguã.

17 Haꞌe rami py haꞌe kuery omombaraete Judá kuery, ojapo avi Salomão raꞌy Roboão ipoꞌakave aguã rami, mboapy maꞌetỹ re. Mbaꞌeta mboapy maꞌetỹa peveꞌi ikuai Davi haꞌe Salomão oikoague rami.

18 Roboão ro pygua kuery rery oĩa Haꞌe gui ma Roboão guaꞌyxyrã ogueraa Maalate. Haꞌe vaꞌe ru ma Davi raꞌy Jerimote, haꞌe rã ixy ma Jessé rajy Eliabe memby Abiail.

19 Haꞌe vaꞌe omemby kuery oguereko vaꞌekue ma Jeús, Semarias haꞌe Zaã.

20 Haꞌe vaꞌe rire ma guaꞌyxyrã ogueraa avi Absalão rajy Maaca. Haꞌe vaꞌe ma oguereko ju Abias, Atai, Ziza haꞌe Selomite.

21 Guaꞌyxy haꞌe guaꞌyxy jevy kuery gui Roboão oayvuve vaꞌe ma Absalão rajy Maaca. Mbaꞌeta dezoito guaꞌyxy haꞌe sessenta guaꞌyxy jevy kuery oguereko. Vinte e oito taꞌy kuery haꞌe sessenta tajy kuery ikuai rakaꞌe.

22 Maaca piꞌa Abias ma Roboão omoĩ guaꞌy kuery mboae áryve, mbaꞌeta oipota hekovia huvixarã oĩ.

23 Oꞌarandua rupi vy ojapo guaꞌy kuery Judá haꞌe Benjamim oyvy jave rupi hekoa aguã rami, tetã ikorapa vaꞌe rupi. Haꞌe kuery pe omeꞌẽ tembiꞌu oata aguã rami eꞌỹ, taꞌyxyrã ojou reta avi.

12

1 Roboão opoꞌakaa py oĩ atã haꞌe imbaraete ma vy oeja Senhor guigua lei, Israel kuery haꞌe javi reve.

2 Haꞌe gui peteĩ nhiruĩ maꞌetỹa re ma Roboão huvixa oĩ jave py Egito pygua huvixa Sisaque ou Jerusalém re opuꞌã aguã, haꞌe pygua kuery Senhor rovai ojejavy okuapy rire.

3 Mil e duzentos karóxa haꞌe sessenta mil kavaju árygua kuery reve ou. Hupive Egito yvy gui ou vaꞌekue ma heta raxa ikuai, Líbia guigua, suquita haꞌe Etiópia guigua kuery guive.

4 Haꞌe rami vy Judá regua tetã ikorapa vaꞌe haꞌe javi oipeꞌapa ma vy Jerusalém katy ju oo.

5 Haꞌe gui ma Roboão-a py ou profeta Semaías, Judá regua yvatekueve Sisaque gui Jerusalém tetã py onoꞌõ vaꞌekue ikuaia py guive. Haꞌe vy profeta aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — Po rami Senhor ijayvu: “Peẽ kuery ma xerejapa pekuapy. Haꞌe nunga rupi xee voi roeja ma Sisaque ju pendere ipoꞌaka aguã”, heꞌi.

6 Haꞌe ramo Israel regua yvatekueve onhemoꞌyvyĩꞌi okuapy, huvixa guive. Haꞌe rami vy aipoeꞌi okuapy: — Senhor ma haꞌevea rami nhanderereko vaꞌe — heꞌi.

7 Haꞌe kuery onhemoꞌyvyĩꞌi okuapy rã Senhor oexa vy teĩgue ju oayvu ombou uka Semaías pe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Haꞌe kuery onhemoꞌyvyĩꞌi okuapy ramo xee namombai ꞌrã. Haꞌe rami ꞌrãgue py are eꞌỹꞌi re araa jepe ꞌrã, Jerusalém tetã re xepoxya ambou uka eꞌỹ aguã Sisaque po rupi.

8 Haꞌe rami avi haꞌe kuery ikuai ꞌrã hembiguairã, oikuaa aguã yvy regua huvixa kuery pe ikuaia gui xevy pe ikuai aguã haꞌevevea — heꞌi.

9 Haꞌe gui ma Egito pygua Sisaque ou vy Jerusalém re opuꞌã. Haꞌe rami vy ogueraapa Senhor pegua opy iporãgueve oĩ vaꞌekue, huvixa ropy gui guive. Ogueraa avi huꞌy jokoarã ouro gui Salomão ojapo vaꞌekue.

10 Haꞌe vaꞌekue rekovia ma huvixa Roboão ojapo huꞌy jokoa overa vaꞌe gui rive. Haꞌe vaꞌe ma omboaxa huvixa rokẽ rarõa kuery rerekoa po py.

11 Haꞌe gui Senhor pegua oo py huvixa oike nhavõ harõa kuery ou vy ogueraa avi ꞌrã huꞌy jokoa. Haꞌe vaꞌe rire ogueru kuerei ꞌrã opy jaꞌo harõa kuery ikuaiaty py.

12 Haꞌe rami py huvixa onhemoꞌyvyĩꞌi rire ixugui Senhor oipeꞌa ju opoxya, omomba vyvoi eꞌỹ aguã. Mbaꞌeta Judá yvy re ma ikuai teri heko porã vaꞌe.

13 Jerusalém py huvixa Roboão ipoꞌakave ovy vy oĩve tema huvixa rami. Ixy ma Amom guigua, Naamá hery vaꞌe. Quarenta e um maꞌetỹ ma oguerekoa py Roboão omboypy huvixa oĩ aguã, haꞌe gui dezessete maꞌetỹ re opena Jerusalém py. Haꞌe vaꞌe tetã ma Israel re ikuai vaꞌe gui Senhor oiporavo vaꞌekue hery oĩ atyrã.

14 Haꞌe rami teĩ haꞌeveꞌỹ vaꞌe ojapo oikovy, opyꞌa re nomoĩ guive Senhor oeka aguã.

15 Haꞌe gui oĩve tema Roboão rekokue regua. Haꞌe rami avi mbaꞌemo ojapo vaꞌekue jypy guive opaa peve noĩ ꞌrã teve kuaxia yma guare kuery rekokue oĩa profeta Semaías haꞌe Ido ombopara vaꞌekue py? Jeroboão kuery reve Roboão kuery joe opuꞌã okuapy oikovea pukukue re.

16 Haꞌe gui Roboão ndoikoveveiꞌi ma guamoĩ kueryague rami. Haꞌe ramo haꞌe kuery reve onhono porãa tetã Davi rekoague py. Haꞌe gui taꞌy Abias ju oĩ nguu rekovia.

13

1 Jeroboão dezoito maꞌetỹ re ma huvixa oĩ jave py Abias oĩ Judá pygua huvixarã. Haꞌe vy mboapy maꞌetỹ re opena Jerusalém py.

2 Ixy ma Gibeá pygua Uriel rajy Micaía hery vaꞌe. Haꞌe gui ma Abias kuery joe opuꞌã ju Jeroboão kuery reve.

3 Haꞌe rami vy Abias ma joe opuꞌã aguã katy ogueraa oxondaro kuery ipyꞌa guaxukueve quatrocentos mil avakue oiporavo vaꞌekue. Haꞌe rã Jeroboão kuery ma hexe opuꞌã aguã katy ojeꞌoi oitocentos mil avakue reve, joe opuꞌãa py ipyꞌa guaxukueve meme.

4 Haꞌe gui Abias ma Zemaraim yvyty áry opuꞌã hoꞌamy, Efraim regua yvyty ikuai vaꞌe mbyte. Haꞌe vy aipoeꞌi hoꞌamy: — Jeroboão haꞌe Israel kuery pendekuai vaꞌe haꞌe javi, pendu ke xeayvua.

5 Peẽ kuery ndapeikuaai ri tyꞌy Senhor Israel kuery ruete Davi pe ae omeꞌẽague haꞌe kuery ruvixa oĩ riae aguã? Mbaꞌeta hexeve, haꞌe taꞌy raꞌy kuery reve ojapo oguereko aguã juky revegua. Juky reve ma haꞌe kuery ojapo ꞌrã peteĩ rami ikuai aguã. Juky ma anhetẽ etea kuaa ukaarã .

6 Haꞌe rami teĩ haꞌe kuery re Jeroboão kuery opuꞌã nho. Haꞌe vaꞌe ma Davi raꞌy Salomão rembiguai Nebate raꞌy. Haꞌe rami py onhembopoxy nguvixa rovai.

7 Ixupe guarã onoꞌõ avakue vareꞌỹ, mbaꞌemo vai apoa kuery rive. Haꞌe vaꞌe kuery reve onhemombaraete okuapy Salomão raꞌy Roboão rovai. Haꞌe jave py ma Roboão kunumiꞌi haꞌe ndoiko kuaai teri vy ndojoko kuaai.

8 — Aỹ ma peẽ kuery peikuaa teĩ Senhor poꞌakaa Davi raꞌy kuery po py omeꞌẽ vaꞌekue gui pendepoꞌakavea, mbaꞌeta pendeta raxa, haꞌe pereko avi vaka raꞌy raꞌangaa penderuete raꞌangaarã ouro guigua Jeroboão ojapo vaꞌekue.

9 Haꞌe rami teĩ ndapeipeꞌapai avi teve sacerdote kuery Arão ramymino Senhor pe ikuai vaꞌekue, haꞌe levita kuery voi? Haꞌe kuery rekovia pendejeupe guarã sacerdote ramigua rive ju pejou, yvy mboae regua oguerekoa rami. Mbaꞌeta amongue vaꞌe rei sacerdote-rã onhemoĩ ukaxe vy ogueru ꞌrã peteĩ vaka raꞌy haꞌe sete vexaꞌi raꞌy omeꞌẽ vaꞌerã. Haꞌe rami ramo peẽ kuery pemoĩ ꞌrã sacerdote-rã, Nhanderuete peguarã eꞌỹ guive.

10 Haꞌe rã ore kuery ma Senhor ae oiko Oreruete, haꞌe neĩ peteĩgue ma voi ndoroejai ꞌrã. Haꞌe gui sacerdote kuery ore roguereko vaꞌe ma Senhor pe ae ombaꞌeapo vaꞌe. Haꞌe vaꞌe kuery ma Arão ramymino meme, haꞌe levita kuery voi ikuai avi ombaꞌeapoa rupi.

11 Haꞌe rami vy koꞌẽ nhavõ, ajeꞌiveꞌi haꞌe kaꞌaru haꞌe kuery omeꞌẽ ꞌrã mymba haꞌe heakuã porã vaꞌe oapy reve. Haꞌe gui mesa ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe áry ma Senhor renonde omoĩ ꞌrã mbojape. Tataendy ꞌy ouro guigua, tataendy reve opena avi ꞌrã kaꞌaru nhavõ, mbaꞌeta ore kuery ae ma Senhor Nhanderuete lei ojapo uka vaꞌekue rojapopa vaꞌe. Haꞌe rã peẽ kuery ma pejapa.

12 Haꞌe nunga rupi neꞌexa, Nhanderuete ma ore kuery reve ae oiko, orerenonde oo. Ixupegua sacerdote kuery ojeꞌoi avi mimby guaxu omonheꞌẽ heravy vaꞌe, peẽ Israel kuery rovai roo aguã. Haꞌe nunga rupi pepuꞌã eme Senhor peneramoĩ kuery ruete rovai, mbaꞌeta peẽ kuery ma napendepoꞌakai ꞌrãe — heꞌi.

13 Haꞌe ramo Jeroboão ijayvu ixupegua kuery onhemia py ikuai vaꞌe ojere vy amboae kuery hakykue katy gui ou aguã re. Haꞌe rami py haꞌe kuery amongue vaꞌe ma Judá kuery renonde, haꞌe rã amboae kuery ma hakykue katy ikuai.

14 Haꞌe ramo Judá kuery omaꞌẽ vy oexa okuapy xondaro kuery henonde ikuai vaꞌe, hakykue guive. Haꞌe ramo Senhor pe ojapukai okuapy, sacerdote kuery voi omonheꞌẽ okuapy mimby guaxu,

15 haꞌe Judá regua avakue ojapukai atã okuapy. Ojapukai okuapy ramo Nhanderuete omoingo axy Jeroboão haꞌe Israel kuery haꞌe javi, Abias haꞌe Judá kuery renonde gui.

16 Haꞌe rami vy Judá kuery renonde gui Israel ramymino kuery onhamba, ipo py Nhanderuete omboaxa ramo.

17 Haꞌe kuery regua Abias haꞌe hexeve ikuai vaꞌe ojuka reta. Haꞌe ramo Israel kuery vaꞌe regua hoꞌapa okuapy quinhentos mil avakue oiporavo pyre meme.

18 Haꞌe vaꞌe jave py ma Israel ramymino kuery omoꞌyvyĩmbaa rakaꞌe. Judá ramymino kuery ae ipoꞌakapa okuapy, Senhor guamoĩ kuery ruete re ojerovia ete vy.

19 Haꞌe gui Abias ma Jeroboão oakykue monha vy ixupe guare tetã re ipoꞌaka avi: Betel, Jesana, Efrom haꞌe tekoaꞌi haꞌeꞌi rupi ikuai vaꞌe re voi.

20 Haꞌe vaꞌe rire Abias oĩa pukukue re ma Jeroboão ndojouvei ipoꞌaka jevy aguã. Senhor omombaꞌeaxy rã omano.

21 Haꞌe rã Abias ma imbaraeteve tema ovy vy guaꞌyxyrã ojou catorze kunhague. Haꞌe vy vinte e dois taꞌy, haꞌe dezesseis tajy kuery ikuai.

22 Haꞌe gui oĩve rei tema Abias rekokue regua. Haꞌe rami avi mbaꞌemo ojapo vaꞌekue haꞌe javi noĩ ꞌrã teve kuaxia profeta Ido ombopara vaꞌekue re?

14

1 Haꞌe gui ma Abias ndoikoveveiꞌi ma guamoĩ kueryague rami. Haꞌe ramo onhono porãa tetã Davi rekoague py. Haꞌe gui taꞌy Asa ju oĩ nguu rekovia. Haꞌe vaꞌe ma dez maꞌetỹ peve huvixa oĩa ja ijyvy re joe opuꞌã vaꞌe ndoikoi.

2 Asa ma Senhor nguuete renonde rupi haꞌevea rami oiko, heko porã vaꞌe vy.

3 Mbaꞌeta ombovaipa altar amboae regua ruete raꞌangaa peguarã omopuꞌã mbyre, ombovaipa avi ombojeroviaaty yvyꞌã rupi ikuai vaꞌekue. Oitypa ita omopuꞌã mbyre, oakeꞌo avi taꞌangaarã yvyra omopuꞌã mbyre.

4 Haꞌe rami vy omongeta Judá kuery Senhor guamoĩ kuery ruete oeka haꞌe lei ojapo uka vaꞌekue rupi ikuai aguã re.

5 Haꞌe rami ae avi Judá re tetã ikuai vaꞌe rupi gui omomba ombojeroviaaty yvyꞌã rupi ikuai vaꞌekue, altar heakuã porã vaꞌe rapyaty guive. Haꞌe ramo huvixa oĩa pukukue re ma ikuai porã anho.

6 Judá kuery ikuaia jave rupi ojapo tetã korarã, ijyvy rupi ikuai porã ramo. Oĩa maꞌetỹ haꞌe javi re ma jipoi hexe opuꞌã vaꞌe, ikuai rive aguã rami Senhor omeꞌẽ rã.

7 Haꞌe nunga rupi ae aipoeꞌi Judá kuery pe: — Nhamombaraete maꞌvy apy tetã ikuai vaꞌe, ikorarã haꞌe torre jajapo guive. Okẽrã ijokoa revegua avi jajapo, nhandeyvy nhanerenonde itui vaꞌe rupi mbaꞌeve ndoikoi teria ja, mbaꞌeta Senhor Nhanderuete jaeka ramo jovaive rupi omeꞌẽ nhandekuai riveꞌi aguã — heꞌi.

8 Haꞌe ramo haꞌe kuery tetã omoatyrõ vy ikuai porã. Huvixa Asa ma Judá regua xondaro kuery huꞌy jokoa haꞌe imoꞌãa tuvixa vaꞌe revegua oguereko trezentos mil. Haꞌe gui Benjamim regua ma duzentos e oitenta mil ju ikuai huꞌy jokoa haꞌe guyrapa oiporu kuaa vaꞌe. Avakue ipyꞌa guaxukueve meme ikuai.

9 Etiópia pygua Zerá re Asa ipoꞌakaague Haꞌe gui ma haꞌe kuery rovai guarã ou peteĩ Etiópia pygua Zerá. Avakue um milhão vaꞌe reve ou, trezentos karóxa reve guive. Haꞌe vy ovaẽmba okuapy Maressa tetã peve.

10 Haꞌe ramo haꞌe kuery rovai Asa oo. Haꞌe vy Maressa katyꞌi Zefatá regua yvyꞌã guy py ma oiko katupa okuapy joe opuꞌã aguã.

11 Haꞌe rami vy Asa ojapukai Senhor nguuete pe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Senhor, ndee eꞌỹ vy amboae ndoikoi ikangy vaꞌe repyarã imbaraete vaꞌe reve joe opuꞌãa py. Haꞌe nunga rupi Senhor Oreruete, orepytyvõ ke. Mbaꞌeta ore ma ndere ae rojerovia vaꞌe, haꞌe nderery rupi roju kovaꞌe kuery heta ikuai vaꞌe rovai. |yhwh{Senhor,} ndee ma Oreruete. Avakue rive taꞌipoꞌaka eme ndere — heꞌi.

12 Haꞌe ramo Asa haꞌe Judá kuery renonde py Senhor oitypa Etiópia guigua kuery. Haꞌe ramo onhamba jogueravy.

13 Hakykue rupi Asa haꞌe hexeve ikuai vaꞌe ojeꞌoi Gerar peve. Haꞌe gui Etiópia pygua kuery hoꞌapa, neĩ peteĩve ma voi ndoikovevei. Haꞌe kuery omboaꞌypaa Senhor haꞌe ixupegua xondaro kuery renonde. Haꞌe ramo ogueraapaa tembiporu oeja pyre.

14 Gerar tetã yvyꞌiry ikuai vaꞌe voi oitypa, Senhor gui okyje reia anho oendu okuapy rã. Haꞌe ramo haꞌe vaꞌe tetã ikuai vaꞌe gui oipeꞌapa heravy mbaꞌemo, haꞌe py heta ikuai vaꞌekue ogueraapa.

15 Oitypa avi mymba ja kuery rekoa. Haꞌe rami vy oipeꞌa reta heravy vexaꞌi haꞌe camelo. Haꞌe gui ma ojevypa ju Jerusalém katy.

15

1 Haꞌevea rami ju Nhanderuete ombojeroviaa aguã rami Asa ojapoague Haꞌe gui ma Obede raꞌy Azarias re ou Nhanderuete Nheꞌẽ.

2 Haꞌe ramo oẽ ovy huvixa Asa oĩa py. Haꞌe vy aipoeꞌi ixupe: — Pendu ke xeayvua, Asa, Judá haꞌe Benjamim kuery haꞌe javi. Senhor ma oiko peẽ kuery reve, hexeve peẽ kuery peikoa ja. Peẽ kuery peka ri ramo haꞌe ojejou uka ꞌrã pẽvy. Haꞌe rã peja ri ramo haꞌe voi pendereja ꞌrã.

3 Mbaꞌeta Israel kuery are ete ikuai Nhanderuete anhetẽ vaꞌe reveꞌỹ, sacerdote imboꞌearã haꞌe lei eꞌỹ re.

4 Haꞌe rami teĩ ojexavai etea anho oendu vy Senhor nguuete pe ju ikuai aguã ojevypa haꞌe oeka okuapy ramo ojejou uka ju.

5 Haꞌe vaꞌe jave py ma oẽ ovy vaꞌe ndaꞌikuai porãi, neĩ ovaẽ ouvy vaꞌe kuery voi. Mbaꞌeta haꞌe vaꞌe yvy ikuai vaꞌe haꞌe javi ndaꞌevei ete okuapy.

6 Mbaꞌeta peteĩ-teĩ regua opuꞌã ꞌrã amboae regua re, haꞌe peteĩ-teĩ tetã opuꞌã ꞌrã amboae tetã re. Haꞌe rami vy nhomomba-mombave ꞌrã ojeꞌoivy, Nhanderuete opa marãgua jexavaia py omoingo axy ramo.

7 Haꞌe rami teĩ penembaraete ke, pemokangy eme pendepo. Mbaꞌeta pembaꞌeapoague repy omeꞌẽmbaa ꞌrã — heꞌi.

8 Povaꞌe ayvu profeta Odede raꞌy omombeꞌu rã huvixa Asa oendu vy ipyꞌa guaxu ju. Haꞌe rami vy omombopa ojeguarupy Judá haꞌe Benjamim yvy re ikuai vaꞌekue, Efraim regua tetã yvyty rupi ikuai vaꞌe gui guive. Haꞌe vaꞌe tetã ma haꞌe oipeꞌa vaꞌekue meme. Haꞌe rami vy oikyꞌaꞌo ukapa ju altar Senhor pegua, oo ixupegua okẽ renonde oĩ vaꞌe.

9 Haꞌe rami vy omboatypa Judá haꞌe Benjamim kuery haꞌe javi, haꞌe kuery mbyte rupi Efraim, Manassés haꞌe Simeão regua ikuai vaꞌe guive. Mbaꞌeta heta avi Israel yvy gui ou vaꞌekue hexe guarã, hexeve Senhor Tuuete oiko rã.

10 Jerusalém py haꞌe kuery onhemboaty okuapy mboapy jaxya py, quinze maꞌetỹa re ma huvixa Asa oĩ jave py.

11 Haꞌe vaꞌe ára ma Senhor pe omeꞌẽ okuapy joe opuꞌãa gui ogueru vaꞌekue regua setecentos vaka raꞌy haꞌe sete mil vexaꞌi kuery.

12 Jomeme jogueroayvu okuapy Senhor guamoĩ kuery ruete pe anho ikuai aguã re, opyꞌa haꞌe onheꞌẽ haꞌe javi py,

13 haꞌe rã Senhor Israel kuery ruete ndoekai vaꞌe rei ojuka aguã, kyrĩgueve haꞌe tuvixakueve teĩ, avakue haꞌe kunhague guive.

14 Haꞌe rami aguã re oura okuapy Senhor pe onhendu atã reve, oporaei vy mimby haꞌe mimby guaxu reve.

15 Haꞌe rami Judá kuery opyꞌa haꞌe javi py oura ma vy ovyꞌa okuapy. Senhor oekaxeaꞌi py oeka ramo haꞌe kuery pe ojejou uka. Haꞌe rami vy haꞌe kuery pe Senhor omeꞌẽve ju oyvy jave rupi ikuai porã aguã.

16 Ojaryi Maaca eteve voi huvixa Asa oipeꞌa huvixa xy poꞌakaa gui, Aserá pe peteĩ taꞌangaa ojeguarupy ojapo rire. Taꞌangaa ojapo vaꞌekue ma Asa ombovaipa, haꞌe ikuꞌikue oapypa Cedrom yvyugua py.

17 Haꞌe rami teĩ Israel yvy re yvyꞌã rupi ombojeroviaaty ikuai vaꞌe ma nombovaipai, vaꞌeri Asa oikovea pukukue re haꞌevea rami anho oiko opyꞌa py.

18 Senhor pegua opy ogueru mbaꞌemo porã tuu haꞌe rami aguã rami omboaxa vaꞌekue, haꞌe ae omboaxa vaꞌekue voi: prata, ouro haꞌe tembiporu.

19 Trinta e cinco maꞌetỹ re huvixa Asa oĩ peve ma joe opuꞌã vaꞌe ndoikoi.

16

1 Trinta e seis maꞌetỹa re ma huvixa Asa oĩ jave py Israel pygua huvixa Baasa ou Judá kuery rovai. Haꞌe rami vy omombaraete Ramá tetã, Judá pygua huvixa Asa openaa gui mavaꞌeve oo eꞌỹ aguã, neĩ ovaẽa eꞌỹ aguã haꞌe py.

2 Haꞌe ramo Asa oipeꞌapa ouro haꞌe prata Senhor pegua opy haꞌe huvixa ropy omoĩ porã mbyre. Haꞌe rami vy guembiguai kuery ayvu reraarã omondoukapa Síria pygua huvixa Ben-Hadade pe Damasco py oĩa py. Haꞌe vy ixupe aipoeꞌi uka:

3 — Jajapo ke jomeme nhandekuai porãꞌi aguã, nderu xeru reve ikuaiague rami. Neꞌexa, aru ruka ndevy ameꞌẽ rive vaꞌe, prata haꞌe ouro. Haꞌe rã tereo, Israel pygua huvixa Baasa-a py embovaipa hexeve guarã rejapo vaꞌekue, xee apenaa ojokoa gui ojepeꞌa aguã — heꞌi uka.

4 Haꞌe ramo Asa ijayvua Ben-Hadade oendu vy omondouka xondaro ruvixa kuery Israel kuery retã re opuꞌã aguã. Haꞌe rami vy oitypa Ijom, Dã, Abel-Maim haꞌe tetã tembiꞌu omoĩ porãaty Naftali yvy re ikuai vaꞌe haꞌe javi.

5 Haꞌe nunga Baasa oendu vy opytuꞌu Ramá tetã omombaraetea gui, ndojapove jevyi guive.

6 Haꞌe rire huvixa Asa ma Judá kuery ogueraapa vy Ramá tetã gui oguerupa ju ita haꞌe yvyra Baasa omombaraetea py oiporu vaꞌekue. Haꞌe vaꞌekue py ma huvixa Asa ju ojapo Geba haꞌe Mispa tetã korarã.

7 Asa pe Hanani ijayvuague Haꞌe vaꞌe jave py Judá pygua huvixa Asa oĩa py ou Hanani. Haꞌe vy aipoeꞌi ixupe: — Haꞌe gui Síria pygua huvixa re rive rejerovia vy Senhor Nderuete re nderejeroviai ramo Síria pygua huvixa pegua xondaro kuery oo jepepa ma ndepo gui.

8 Haꞌe rami avi xondaro kuery Etiópia haꞌe Líbia gui ou vaꞌekue pa heta raxa eꞌỹ rakaꞌe? Heta ete eꞌỹ teve karóxa haꞌe kavaju árygua kuery reve ou? Haꞌe rami teĩ Senhor re rejerovia ramo ndepo py omboaxapa rakaꞌe.

9 Mbaꞌeta Senhor ma yvy jave rupi oexa potapa oiny, opoꞌakaa oexa uka aguã opyꞌa haꞌe javi py ixupe ete ikuai vaꞌe pe. Haꞌe rã ndee ma reikoague py neꞌarandua rupi eꞌỹ reiko. Haꞌe nunga rupi aỹ gui ma oiko ꞌrã nderovai opuꞌã vaꞌe — heꞌi.

10 Haꞌe rami profeta ijayvu ramo Asa ivai vy omboty nhuã py, yvyra paꞌũ py omboꞌa, haꞌe nungakue re ixupe ipoxy vy. Haꞌe vaꞌe jave py Asa omoingo axyve ju heta vaꞌe kuery regua.

11 , Haꞌe gui oĩve rei tema Asa rekokue regua. Haꞌe rami avi mbaꞌemo ojapo vaꞌekue jypy guive opaa peve oĩ ꞌrã kuaxia Judá haꞌe Israel pygua huvixa kuery rekokue oĩa re.

12 Trinta e nove maꞌetỹa re ma Asa huvixa oĩ jave py opy raxy gui nopuꞌãvei. Imbaꞌeaxy raxa oupy. Haꞌe rami teĩ Senhor pe ma voi ndojerurei, poropoanoa kuery re rive ojeroviave vy.

13 Haꞌe gui ma Asa ndoikoveveiꞌi ma guamoĩ kueryague rami. Quarenta e um maꞌetỹa re openaa py ma omano.

14 Haꞌe ramo onhono porãa okuapy tetã Davi rekoague py nguparã ae ojoꞌo ukaague py. Haꞌe rami vy peteĩ tupa áry onhono okuapy, haꞌe ijyvýry rupi omonyẽ heakuã porã vaꞌe, mbaꞌemo heakuã porã vaꞌe apoa kuery anho oikuaa rami vy oguereko katu vaꞌekue. Heta raxa avi hexe imaꞌenduꞌaa rupi mbaꞌemo oapy okuapy vaꞌe.

17

1 Josafá poꞌakaa omoĩ atãague Haꞌe gui ma Judá pygua huvixa Asa rekovia taꞌy Josafá ju oĩ. Haꞌe rami vy mbaꞌemo oguereko katu Israel kuery rovai guarã.

2 Judá yvy rupi tetã ikorapa vaꞌe haꞌe javi rupi omoĩ xondaro kuery harõarã, haꞌe Efraim yvy re tuu Asa tetã ojopy vaꞌekue rupi voi.

3 Senhor oiko Josafá reve, mbaꞌeta tamoĩ Davi jypy oikoague rami oiko ramo, Baal raꞌangaa peꞌỹ.

4 Haꞌe rami vy oeka oikovy nguu ruete, ojapo uka vaꞌe rupi oiko vy, Israel kuery ikuaia rami eꞌỹ.

5 Haꞌe ramo ipo py Senhor omoĩ atãve huvixa oĩ aguã, haꞌe ixupe Judá kuery pavẽ omeꞌẽ okuapy mbaꞌemo hepyve haꞌe iporã vaꞌe oguerekopa peve.

6 Senhor guigua tape rupi oikoa rupi ipyꞌa guaxuve ovy. Haꞌe vy Judá yvy jave gui ombovaipa yvyꞌã rupi ombojeroviaaty ikuai vaꞌekue, mbaꞌemo raꞌangaarã yvyra omopuꞌã mbyre guive.

7 Haꞌe gui mboapy maꞌetỹa re ma huvixa oĩ jave py omondouka guembiguai yvatekueve Ben-Hail, Obadias, Zacarias, Natanael haꞌe Micaías, Judá regua tetã ikuaia rupi nhomboꞌe aguã.

8 Haꞌe vaꞌe kuery reve omondouka avi levita kuery Semaías, Netanias, Zebadias, Asael, Semiramote, Jônatas, Adonias, Tobias haꞌe Tobe-Adonias. Levita kuery reve omondouka avi sacerdote kuery Elisama haꞌe Jeorão.

9 Haꞌe ramo Judá yvy jave rupi kuaxia Senhor guigua lei oĩa ogueraa vy nhomboꞌe jogueravy. Haꞌe rami vy Judá re tetã ikuai vaꞌe haꞌe javi rupi omboꞌe ojeꞌoivy heta vaꞌe kuery.

10 Haꞌe ramo Judá yvýry rupi huvixa ikuai vaꞌe áry ou Senhor poꞌakaa gui okyjepa aguã, huvixa Josafá rovai nopuꞌãi aguã rami.

11 Haꞌe rami ae avi filisteu kuery vaꞌe regua ogueru okuapy mbaꞌemo Josafá pe, prata voi omeꞌẽ ukaa rami omeꞌẽ. Ixupe Arábia pygua kuery voi ogueru okuapy mymba kyrĩgueve vaꞌe: sete mil e setecentos vexaꞌi ava haꞌe sete mil e setecentos kavara ava.

12 Haꞌe ramo Josafá ipoꞌakave tema ovy. Haꞌe rami vy Judá re ojapove oo ikorapa vaꞌe, haꞌe tetã tembiꞌu omoĩ porã atyrã.

13 Judá re tetã ikuai vaꞌe rupi ojapo reta mbaꞌemo. Jerusalém tetã py oguereko avi avakue joe opuꞌã aguã katy oo vaꞌerã ipyꞌa guaxukueve anho.

14 Po rami ma haꞌe kuery mbovy pa peteĩ-teĩ regua ikuaia: Judá re ma ikuai huvixa kuery mil xondaro re opena vaꞌe. Haꞌe kuery ruvixa ma Adna oiko, haꞌe hexeve ikuai avi trezentos mil avakue ipyꞌa guaxukueve vaꞌe meme.

15 Haꞌe rire ma huvixa Joanã, haꞌe hexevegua duzentos e oitenta mil.

16 Haꞌe gui ma Zicri raꞌy Amasias ju. Haꞌe vaꞌe ma opyꞌa haꞌe javi py Senhor pe ombaꞌeapoxea rupi oiko. Hexevegua ma duzentos mil avakue ipyꞌa guaxukueve ikuai ijayvua ojapo vaꞌerã.

17 Haꞌe gui Benjamim kuery vaꞌe regua ava ipyꞌa guaxuve vaꞌe ma Eliada. Hexevegua ma duzentos mil ikuai guyrapa haꞌe huꞌy jokoa revegua.

18 Haꞌe vaꞌe rire ma Jozabade haꞌe hexeve cento e oitenta mil ikuai joe opuꞌã aguã rami hembiporupa vaꞌe.

19 Haꞌe vaꞌe kuery ma huvixa pe ikuai vaꞌe meme, xondaro kuery mboae Judá yvy re tetã ikuai vaꞌe rupi huvixa omoĩ vaꞌekue jaipapa eꞌỹ re.

18

1 Josafá ma mbaꞌemo hepyve haꞌe iporã vaꞌe anho oguereko, oata aguã rami eꞌỹ. Acabe reve onhemoirũ guive.

2 Haꞌe rami vy mbovy maꞌetỹ re rei eꞌỹa py ma Acabe pou vy oo Samaria tetã py oĩa py. Haꞌe ramo Acabe omovaẽ vy ojuka vexaꞌi haꞌe vaka raꞌy oata aguã rami eꞌỹ, Josafá haꞌe hupive ou vaꞌekue haꞌe javi pe. Haꞌe vy ijayvu joupive Ramote-Gileade re opuꞌã aguã katy jogueraa aguã re.

3 Haꞌe vy huvixa Israel pygua Acabe oporandu Judá pygua huvixa Josafá pe: — Ndee pa reo avi ꞌrã xereve Ramote-Gileade katy? Josafá ombovai: — Xee ma aiko ꞌrã ndereve, haꞌe xevygua kuery voi ndevygua kuery revegua ae avi ꞌrã ikuai. Rojeꞌoi ꞌrã nderupive joe nhapuꞌã aguã — heꞌi.

4 Haꞌe gui ma Josafá aipoeꞌive ju Israel pygua huvixa pe: — Eikuaa pota ranhe ke Senhor ijayvua re.

5 Haꞌe ramo Israel pygua huvixa omboatypa profeta kuery, quatrocentos avakue haꞌe javi vy. Haꞌe vy aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — Taa pa Ramote-Gileade re apuꞌã aguã, tyrã pa taa eme? Haꞌe kuery ombovai:

6 — Tereo oreruvixa, mbaꞌeta Nhanderuete omboaxapa ꞌrã ndepo py — heꞌi okuapy. Haꞌe rã Josafá ma aipoeꞌi: — Ndaꞌipoi teri pa apy profeta Senhor pegua ete jaikuaa pota ranhe aguã?

7 Haꞌe rã Israel pygua huvixa aipoeꞌi Josafá pe: — Peteĩꞌi teri oiko ixupe Senhor ayvu re nhaporandu uka aguã. Haꞌe rã hexe ma xee ndaxeaꞌei, mbaꞌeta xerenonderã re nomombeꞌui teri iporã vaꞌe, iporã eꞌỹ vaꞌe anho.

8 Haꞌe vaꞌe ma Inlá raꞌy Micaías — heꞌi. Josafá ombovai: — Huvixa, haꞌe rami ndeayvu eme — heꞌi. Haꞌe gui ma Israel pygua huvixa peteĩ guembiguai oenoĩ vy ixupe aipoeꞌi: — Tou pojava taꞌvy xea py Inlá raꞌy Micaías — heꞌi.

9 Haꞌe vaꞌe jave py ma Israel pygua huvixa haꞌe Judá pygua huvixa reve jogueroguapy nhoguenoiny peteĩ-teĩ guenda openaaty py ae, huvixa pegua ao py ae onhemonde reve, Samaria tetã kora rokẽ yvýry, mbaꞌemo moaꞌyĩaty py. Haꞌe kuery renonde ma profeta kuery haꞌe javi ijayvu okuapy.

10 Haꞌe gui Quenaana raꞌy Zedequias ma oguereko vaka rakua raꞌangaa ferro gui ojapo vaꞌekue. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Po rami Senhor ijayvu: “Kovaꞌe ramigua py reipyxo ꞌrã Síria pygua kuery reitypa peve”, heꞌi.

11 Haꞌe gui profeta kuery mboae ma haꞌe vaꞌe ayvu rupi meme ijayvu vy — Tereo ke Ramote-Gileade katy, oreruvixa, haꞌe py ma ndepoꞌaka ꞌrã, mbaꞌeta Senhor omboaxapa ꞌrã ndepo py — heꞌi okuapy.

12 Haꞌe gui Micaías reruarã tembiguai oo vaꞌekue ixupe ijayvu vy aipoeꞌi: — Maꞌẽ, profeta kuery ikuai vaꞌe ma peteĩꞌi rami ijayvu kuri huvixa pe mbaꞌemo porã re anho. Ndeayvu ꞌrãgue haꞌe kuery ijayvuague rami ae, mbaꞌemo porã re anho.

13 Micaías ombovai: — Haꞌe rami avi anhetẽ Senhor oikove vaꞌe rupi aura vy aipoaꞌe: Xee ma Xeruete aipoeꞌi ukaa rami ae ꞌrã xeayvu — heꞌi.

14 Haꞌe gui huvixaa py ovaẽ ramove ixupe oporandu: — Micaías, toroo ae pa Ramote-Gileade re ropuꞌã vy, tyrã pa toroo eme? Jypy Micaías ombovai: — Tapeo, haꞌe vy pendepoꞌaka ꞌrã, mbaꞌeta ndepo py Senhor omboaxapaa ꞌrã — heꞌi. Micaías ma profeta ramigua kuery ayvu rupi rive ranhe ijayvu, anhetẽ vaꞌeꞌỹa rami oikuaa uka vy.

15 Haꞌe rami rã huvixa aipoeꞌive ju ixupe: — Mbovykue ma tu ndevy xeayvu, Senhor rery rupi anhetẽ vaꞌe re anho ndeayvu aguã?

16 Haꞌe rã Micaías ombovai: — Haꞌe gui Israel kuery xee aexapa yvyty áry rupi omoaĩmbaa ramo, vexaꞌi ija eꞌỹ vaꞌe rami. Haꞌe ramo Senhor aipoeꞌi: “Pevaꞌe kuery ma ija eꞌỹ vaꞌe vy peteĩ-teĩ too porã ngoo katy”, heꞌi xevy.

17 Haꞌe ramo Israel pygua huvixa aipoeꞌi Josafá pe: — Aipo ndaꞌei ri tyꞌy ndevy: “Haꞌe vaꞌe ma xerenonderã re nomombeꞌui ae iporã vaꞌe, haꞌe rã iporã eꞌỹ vaꞌe anho”, haꞌe ma voi kuri?

18 Haꞌe gui ma Micaías ijayvuve tema: — Endu haꞌvy Senhor ayvu. Xee aexa Senhor guenda openaaty py oguapy oiny rã, haꞌe oĩa py ikuai avi ixondaro kuery yva pygua haꞌe javi, ijaxu eꞌỹa re haꞌe ijaxua re.

19 Haꞌe gui Senhor oporandu: “Mavaꞌe ꞌrã tu Acabe mbotavyarã oo, Ramote-Gileade py hoꞌa aguã?” Haꞌe ramo peteĩ ma peteĩ rupi ijayvu, haꞌe rã amboae ma amboae rami ijayvu.

20 Haꞌe gui peteĩ nheꞌẽ ou vy ojexa uka Senhor renonde. Haꞌe vaꞌe aipoeꞌi: “Xee ma aa ꞌrã ambotavy”, heꞌi. Haꞌe rã Senhor oporandu: “Mbaꞌe py haꞌvy?”

21 Ombovai: “Aa ꞌrã nheꞌẽ imbotavyarã aĩ ixupegua profeta kuery haꞌe javi juru re”, heꞌi. Haꞌe ramo Senhor aipoeꞌi: “Ndee ma rembotavy ꞌrã, ndepoꞌaka ꞌrãe. Tereo, ejapo haꞌe rami”, heꞌi.

22 Haꞌe rami rã kovaꞌe profeta kuery ndevygua ikuai vaꞌe juru re Senhor omoĩ raꞌe nheꞌẽ nembotavyarã. Haꞌe rã Senhor ma nderovai ijayvu guive mbaꞌemo vai oiko aguã re — heꞌi.

23 Haꞌe gui Quenaana raꞌy Zedequias onhemboja vy oipete Micaías. Haꞌe vy aipoeꞌi:

24 — Ma rupi tu haꞌvy xegui Senhor nheꞌẽ oẽ ndevy ijayvu aguã? Micaías ombovai: — Reikuaa ꞌrã opy jaꞌo py renhemi aguã reike jave — heꞌi.

25 Haꞌe gui ma Israel pygua huvixa ju aipoeꞌi: — Pejopy ke Micaías, haꞌe pemboaxa tetã ruvixa Amom haꞌe huvixa raꞌy Joás po py.

26 Haꞌe vy aipopeje: “Po rami huvixa ijayvu: ‘Pemboty nhuã py kovaꞌe ava, haꞌe pembojexavai mbojape haꞌe yy ruxãꞌi kuerei pemeꞌẽa py, ajevy porã ju eꞌỹa ja’, heꞌi uka”, peje.

27 Haꞌe gui Micaías aipoeꞌi: — Haꞌe rami teĩ xapyꞌa rei anhetẽ ri rejevy porã ramo Senhor ayvu rupi eꞌỹ xeayvu ramo ma ꞌrã. Pendu pota povaꞌe re, peẽ kuery haꞌe javi! — heꞌi.

28 Haꞌe gui ma Ramote-Gileade katy Judá pygua huvixa Josafá reve Israel pygua huvixa jogueraa.

29 Israel pygua huvixa aipoeꞌi Josafá pe: — Xee ma amboae rami anhemonde reve ꞌrã aa joe apuꞌã aguã katy. Haꞌe rã ndee ma ndeao py ae ꞌrã renhemonde — heꞌi. Haꞌe rami vy Israel pygua huvixa amboae rami onhemonde reve oo joe opuꞌãa py.

30 Síria pygua huvixa aipoeꞌi ma voi okaróxa mboguataa trinta e dois huvixa ikuai vaꞌe pe: “Ou vaꞌe-vaꞌe rovai rive pepuꞌã eme yvatekueve teĩ, haꞌe rã Israel pygua huvixa rovai anhoꞌi”, heꞌi vaꞌekue.

31 Haꞌe gui huvixa karóxa mboguataa kuery ma Josafá oexa vy aipoeꞌi okuapy: — Pevaꞌe ae ri nhiꞌã Israel pygua huvixa — heꞌi vy haꞌe katy ojeꞌoi ojoko aguã. Haꞌe ramo Josafá ojapukai rã Senhor oepy vy ojoko oĩa katy ojeꞌoi veꞌỹ aguã.

32 Haꞌe gui huvixa karóxa mboguataa kuery ma Israel pygua huvixa eꞌỹ ae raꞌea oikuaa vy oejapa ju.

33 Haꞌe gui peteĩ ava guyrapa omoatã vy opoia katy rei opoi vy onhyvõ Israel pygua huvixa pexo regua paꞌũa py rive. Haꞌe ramo aipoeꞌi guembiguai karóxa mboguataa vaꞌe pe: — Ejere joe opuꞌãa mbyte gui xereraa aguã, mbaꞌeta xepyxoa ma — heꞌi.

34 Haꞌe vaꞌe ára ma joe opuꞌãve tema okuapy. Haꞌe rã huvixa ma Síria kuery oexaa py opuꞌã hoꞌamy okaróxa py kaꞌaru peve. Haꞌe gui kuaray oike ma jave omano.

19

1 Josafá pe profeta Jeú ijayvu eteague Haꞌe gui Judá pygua huvixa Josafá ma oiko porãꞌi reve ojevy ju Jerusalém py ngoo oĩa katy.

2 Haꞌe rã Hanani raꞌy profeta Jeú ma oẽ ouvy huvixa Josafá ovaexĩ aguã. Haꞌe vy aipoeꞌi ixupe: — Haꞌeve ndaꞌu heko vai vaꞌe reipytyvõ Senhor re ndaꞌijaꞌei vaꞌe kuery reayvuvea rupi? Haꞌe nunga rupi ndeꞌáry ou ꞌrã Senhor poxya.

3 Haꞌe rami avi ndere ojou guive iporã vaꞌe, mbaꞌeta nhandeyvy gui reipeꞌapa vaꞌekue taꞌangaarã yvyra omopuꞌã mbyre, ndepyꞌa re Nhanderuete reka aguã remoĩ guive — heꞌi.

4 Joguerekoarã kuery omoĩague Josafá ma Jerusalém pygua ae oiko vaꞌeri oo avi ꞌrã heta vaꞌe kuery ikuaia rupi Berseba guive Efraim re yvyty ikuai vaꞌe rupi. Ojapo ꞌrã ovy Senhor guamoĩ kuery ruete pe ju ojevy aguã.

5 Oyvy jave rupi omoĩ joguerekoarã kuery, tetã ikorapa vaꞌe haꞌe javi rupi, peteĩ-teĩ tetã py ikuai aguã.

6 Joguerekoa kuery omoĩ vy aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — Pexa pota ꞌrã mbaꞌexa pa pejapo aguã re, mbaꞌeta avakue ꞌarandua rupi rive eꞌỹ ꞌrã peikuaa pota, Senhor guigua rupi anho. Haꞌe ramo penhomboayvua py haꞌe oĩ ꞌrã peẽ kuery reve.

7 Haꞌe nunga rupi aỹ Senhor renonde peiko tema pejererokyjea rupi. Penheangu tema pejoguerekoa rupi, mbaꞌeta Senhor Nhanderuete re ma noĩ haꞌeveꞌỹa rami joguereko aguã, mbaꞌeta haꞌe ma ndoayvuvei ꞌrã peteĩ anho, neĩ ndojopyi ꞌrã omeꞌẽmby — heꞌi.

8 Haꞌe rami ae avi Jerusalém tetã py ju Josafá ojevy ma rire haꞌe py voi omoĩ levita haꞌe sacerdote kuery vaꞌe regua, Israel kuery akã ikuai vaꞌe guive, Senhor gui vy nhomboayvu haꞌe joo rami eꞌỹ-eꞌỹ oikuaa vaꞌe re oikuaa pota aguã.

9 Haꞌe kuery omoĩ vy aipoeꞌi: — Peteĩ rami pendepyꞌaa py ojeroviapy ꞌrã peiko Senhor renonde pejererokyjea rupi.

10 Haꞌe gui peẽ kuerya py ou ꞌrã penderyvy kuery tetã py ikuaia gui, jouguy omoẽague re oikuaa pota uka vy, haꞌeꞌỹ vy lei re oĩ vaꞌe re, ojapo uka pyre re, ombopara pyre eꞌỹ vy imongetaague re mbaꞌe. Haꞌe ramo haꞌe kuery pe pendeayvu ꞌrã Senhor renonde ojejavy eꞌỹ aguã, peẽ haꞌe penderyvy kuery re ipoxya ou eꞌỹ aguã. Haꞌe rami ae ke peiko pejejavy eꞌỹ aguã.

11 Haꞌe gui apy ma oĩ sacerdote yvateve vaꞌe Amarias. Haꞌe vaꞌe ma opena ꞌrã mbaꞌemo Senhor regua ikuai vaꞌe re. Haꞌe rã mbaꞌemo huvixa regua re opena vaꞌe ma Ismael raꞌy Zebadias, Judá regua yvateve vaꞌe. Levita kuery voi ikuai ꞌrã penepytyvõarã. Penembaraete ke haꞌvy pejoguereko porã aguã. Haꞌe gui Senhor oiko ꞌrã heko porã vaꞌe reve — heꞌi.

20

1 Moabe haꞌe Amom pygua kuery re Josafá ipoꞌakaague Haꞌe vaꞌe rire ma Moabe haꞌe Amom ramymino kuery ou okuapy Josafá re opuꞌã aguã, meunita kuery regua reve.

2 Haꞌe ramo amongue ou vy Josafá pe omombeꞌu. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Heta raxa ou ta okuapy nderovai opuꞌã aguã, yeꞌẽ rovai gui haꞌe Síria yvy gui ou. Neꞌexa, Hazazom-Tamar py ma ovaẽ, En-Gedi py — heꞌi.

3 Haꞌe ramo Josafá okyje vy ojee omoĩ Senhor oeka aguã. Haꞌe rami vy ijayvu Judá regua haꞌe javi okaru eꞌỹ re ikuai aguã.

4 Haꞌe ramo Judá kuery onhemboatypa okuapy Senhor oepy aguã re ojerure aguã. Judá regua tetã haꞌe javi rupigua ou okuapy Senhor oeka aguã.

5 Haꞌe gui ma Judá haꞌe Jerusalém pygua kuery ijaty vaꞌe renonde py Josafá opuꞌã hoꞌamy, Senhor pegua oo py, oka pyau yvyꞌiry.

6 Haꞌe vy aipoeꞌi: — Senhor oreramoĩ kuery ruete, ndee ae eꞌỹ teve Oreruete yva pygua? Ndee ae eꞌỹ teve haꞌe javi regua ruvixa re ndepoꞌaka vaꞌe? Mbaꞌeta ndepo py oĩ mbaraetea haꞌe poꞌakaa, ndaꞌipoi guive ndejokoarã.

7 Haꞌe gui Oreruete, ndee eꞌỹ ri tyꞌy kovaꞌe yvy regua reipeꞌapa vaꞌekue ndevygua Israel kuery renonde gui? Haꞌe nerembiayvu Abraão ramymino kuery peꞌỹ teve kovaꞌe yvy remeꞌẽ rakaꞌeve rã peve ikuai aguã?

8 Haꞌe ramo apy ae haꞌe kuery hekoa haꞌe ojapo okuapy peteĩ henda ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe nderery oĩ aguã. Haꞌe vy aipoeꞌi:

9 “Xapyꞌa rei mbaꞌemo vai orere ou ramo, kyxe oremoingo axyarã, vixo vaikue eꞌỹ vy karuai mbaꞌe, haꞌe ramo kovaꞌe oo py roexa uka ꞌrã ndevy, mbaꞌeta kovaꞌe oo re ae nderery oĩ. Haꞌe gui rojexavai reia py rojapukai ꞌrã ndevy. Haꞌe ramo ndee ma rojapukaia rendu vy orerepy ꞌrã”, heꞌi okuapy rakaꞌe.

10 Haꞌe gui aỹ ou ma Amom haꞌe Moabe guigua, Seir yvyty guigua kuery guive. Haꞌe vaꞌe kuery yvy re ma Egito yvy gui Israel kuery reru jave nerembopoꞌakai vaꞌekue. Haꞌe ramo oreramoĩ kuery amboae katy ojepekuavo vy nomombai rakaꞌe.

11 Haꞌe rami vaꞌekue ri aỹ haꞌe kuery ou okuapy ndevygua yvy gui oremoxẽmba aguã, oreyvyrã remeꞌẽ vaꞌekue teĩ.

12 Haꞌe gui Oreruete, nerembopagai ta ri tyꞌy haꞌe kuery? Mbaꞌeta ore kuery re ma noĩ mbaraetea kovaꞌe kuery orere opuꞌã ouvy vaꞌekue rojoko aguã. Ore ma ndoroikuaai rojapo aguã. Haꞌe rami avi ndea katy romaꞌẽ tema rokuapy — heꞌi.

13 Haꞌe jave Senhor renonde py Judá kuery haꞌe javi opuꞌã okuapy, kyrĩgueꞌi, kunhague haꞌe taꞌy kuery haꞌe javi reve.

14 Haꞌe gui ijaty vaꞌe kuery mbyte py Senhor Nheꞌẽ ou vy onhemonde Zacarias raꞌy Jaaziel re. Haꞌe vaꞌe ma Benaia raꞌy, Benaia ma Jeiel raꞌy, Jeiel ma Matanias raꞌy, Matanias ma levita, Asafe ramymino kuery vaꞌe regua.

15 Haꞌe ramo haꞌe vaꞌe aipoeꞌi: — Pendu ke, peẽ Judá haꞌe Jerusalém py penderekoa vaꞌe, ndee huvixa Josafá voi, pendevy Senhor ijayvua rã. Pekyje eme, penhemondyi eme guive kovaꞌe kuery gui heta teĩ. Mbaꞌeta haꞌe kuery re opuꞌã vaꞌerã ma peẽ eꞌỹ, Nhanderuete ae.

16 Haꞌe nunga rupi koꞌẽ ramo pejeꞌoi ꞌrã haꞌe kuery rovai. Haꞌe kuery ou ꞌrã okuapy Ziz yvyꞌãmbea rupi, haꞌe Jeruel tekoa eꞌỹa renonde katy ꞌrã ovaẽ.

17 Haꞌe py peovaexĩ teĩ peẽ ma napepuꞌãi ꞌrã haꞌe kuery re. Pepyta ranhe peꞌamy, haꞌe gui pexa ꞌrã Senhor pendereraa jepe ramo, Judá haꞌe Jerusalém pygua kuery haꞌe javi. Pekyje eme, penhemondyi eme guive. Koꞌẽ ramo tapeo haꞌe kuery peovaexĩ aguã, mbaꞌeta Senhor oiko ꞌrã peẽ kuery reve — heꞌi.

18 Haꞌe ramo huvixa Josafá oĩ guenapyꞌã re, ngova yvy re omovaẽ reve. Judá haꞌe Jerusalém py hekoa vaꞌe kuery voi guenapyꞌã re ikuai Senhor renonde py. Haꞌe rami vy omboete okuapy.

19 Levita Coate haꞌe Corá ramymino kuery voi oporaei atã reve omboete okuapy Senhor Israel kuery ruete.

20 Haꞌe gui ma koꞌẽgue ajeꞌiveꞌi reve ovypa ma vy tekoa eꞌỹa katy ojeꞌoi, Tecoa tetã rupi. Haꞌe kuery ojeꞌoi jave Josafá opuꞌã hoꞌamy vy aipoeꞌi: — Judá haꞌe Jerusalém py penderekoa vaꞌe, pendu ke xeayvu rã! Pejerovia tema Senhor Penderuete re, haꞌe ramo peĩ atã ꞌrã. Ixupegua profeta kuery ijayvuague perovia tema, haꞌe ramo peiko porã ꞌrã — heꞌi.

21 Heta vaꞌe kuery reve ijayvu ju ranhe vy omoĩ Senhor pe oporaei vaꞌerã. Haꞌe kuery ma ao ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe py onhemonde reve ojeꞌoi xondaro kuery renonde rupi. Haꞌe vy Nhanderuete pe oporaei vy aipoeꞌi: — Perovyꞌa tema Senhor, mbaꞌeta nhanemboaxya oĩ riae rakaꞌe rã peve — heꞌi jogueravy.

22 Haꞌe gui haꞌe kuery oporaei reve omboete aguã omboypy ramove Senhor ojapo Amom, Moabe pygua haꞌe Seir yvyty pygua kuery Judá rovai guarã ou vaꞌekue re opuꞌãa aguã rami. Haꞌe ramo oitypaa.

23 Mbaꞌeta Seir yvyty pygua kuery rovai re Amom haꞌe Moabe pygua kuery ae opuꞌã okuapy, omomba haꞌe ojukapa aguã. Haꞌe gui haꞌe kuery omomba Seir pygua kuery rire jomeme nhomoirũ-irũ okuapy jova-jovai gui jojukapa peve.

24 Haꞌe gui Judá pygua kuery ma yvyty áry ovaẽague gui yvyꞌã guy katy omaꞌẽ vy oexa pota rã heta vaꞌekue teꞌõgue anho rive ikuai raꞌe yvy rupi hoꞌapaague py, peteĩve ma ndoikovevei.

25 Haꞌe rami vy Josafá ngupivegua kuery reve oguejy jogueravy imbaꞌe rei-reikue ogueraa aguã. Haꞌe vy teꞌõgue ikuai vaꞌe mbyte rupi ojou okuapy mbaꞌemo porãgue haꞌe ovare ete vaꞌe oata aguã rami eꞌỹ. Ombaꞌerã oipeꞌapa vyvoi aguã ndaꞌevei. Heta vaipa rã mboapy ára re oipeꞌa okuapy mbaꞌemo ikuai vaꞌekue.

26 Haꞌe gui irundy araa py mae ma onhemboaty ju okuapy yvyugua “Nhomoingo porãa” ꞌepy vaꞌe py. Haꞌe py ma oporaei okuapy Senhor pe. Haꞌe nunga rupi ae haꞌe vaꞌe yvyugua pe “Nhomoingo porãa” ꞌea aỹ peve.

27 Haꞌe gui Judá haꞌe Jerusalém pygua avakue ojevypa ju. Haꞌe kuery renonde ma Josafá oo. Haꞌe rami vy Jerusalém katy ojevypa ju jogueravy ovyꞌa reve, hovaigua kuery re Senhor ombopoꞌakapa vy ombovyꞌa rire.

28 Jerusalém tetã py ju ovaẽmba okuapy. Mbaraka, ixã reta vaꞌe haꞌe mimby guaxu py omonheꞌẽ reve jogueraa Senhor pegua oo peve.

29 Haꞌe gui amboae yvy regua kuery ma Israel rovaigua kuery re Senhor opuꞌãague oendu okuapy ramo haꞌe kuery re Nhanderuete ombou ndaekorãvei okuapy aguã.

30 Haꞌe rami py Josafá openaa rupi ikuai porã ju, jovaive-ive re opytuꞌu aguã Nhanderuete omeꞌẽ rire.

31 Haꞌe rami py Josafá opena Judá kuery re. Huvixa oĩ ypyꞌi jave trinta e cinco maꞌetỹ oguereko. Haꞌe vy vinte e cinco maꞌetỹ re opena Jerusalém py. Ixy ma Sili rajy Azuba.

32 Haꞌe ma nguu Asa oikoague rupi ae oiko. Haꞌe vaꞌe rupi oikoa gui ndojepeꞌai vy haꞌevea ramigua meme ojapo Senhor renonde.

33 Haꞌe rami teĩ yvyꞌã rupi ombojeroviaaty ikuai vaꞌe ma nombovaipai, mbaꞌeta heta vaꞌe kuery opyꞌa re nomoĩ teri guamoĩ kuery ruete pe anho ikuai aguã.

34 Haꞌe gui oĩve rei tema Josafá rekokue regua. Haꞌe rami avi mbaꞌemo ojapo vaꞌekue jypy guive opaa peve noĩ ꞌrã teve kuaxia Israel pygua huvixa kuery rekokue Hanani raꞌy Jeú ombopara vaꞌekue re?

35 Haꞌe vaꞌe rire ma Judá pygua huvixa Josafá onhemoirũ Israel pygua huvixa Acazias reve, heko vai ete vaꞌeri.

36 Hexeve onhemoirũ kanoã guaxu ojapo okuapy aguã Társis katy oo vaꞌerã. Eziom-Geber py ojapo.

37 Haꞌe rami teĩ Josafá rovai profeta Maressa guigua Dodavá raꞌy Eliézer ijayvu. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Acazias reve renhemoirũ ramo Senhor omomba ma ꞌrã mbaꞌemo rejapo uka vaꞌekue — heꞌi. Haꞌe rami rire kanoã guaxu haꞌe javi opẽmba vy Társis katy ndooi.

21

1 Haꞌe gui ma Josafá ndoikoveveiꞌi ma guamoĩ kueryague rami. Haꞌe ramo onhono porãa tetã Davi rekoague py. Haꞌe gui taꞌy Jeorão ju oĩ nguu rekovia.

2 Ikuai avi tyvy kuery Josafá raꞌykue mboae: Azarias, Jeiel, Zacarias, Azarias, Micael haꞌe Sefatias. Haꞌe vaꞌe kuery ma Israel pygua huvixa Josafá raꞌy kuery meme.

3 Haꞌe kuery peguarã ma tuu ojapo uka reta vaꞌekue prata haꞌe ouro guigua, mbaꞌemo iporãgue haꞌe Judá regua tetã ikorapa vaꞌe voi. Haꞌe rã huvixa oĩ aguã ma guaꞌy Jeorão pe oeja, jypykue ramo.

4 Haꞌe gui ma nguu rekovia Jeorão oĩ ma vy onhemombaraeteve. Guyvy kuery voi ojukapa kyxe py, Israel pygua yvatekueve guive.

5 Jeorão ma huvixa oĩ ypyꞌi jave py trinta e dois maꞌetỹa oguereko. Haꞌe gui oito maꞌetỹ re opena Jerusalém py.

6 Haꞌe ma Israel pygua huvixa kuery ikuaiague rupi rive oiko, Acabe ro pygua kuery ikuaiague rami avi, tajy re ae omenda rire. Haꞌe rami vy Senhor renonde rupi mbaꞌemo vai anho ojapo oikovy.

7 Haꞌe rami teĩ Senhor nomombaxei Davi ramymino kuery, Davi reve ngupive guarã ojapo rire. Mbaꞌeta ixupe ijayvuague rami vy hekovia nhomoexakãarã omoĩ riae aguã re, haꞌe gui hamymino kuery rekovia ju. Davi pe Senhor ijayvuague ma 1 Reis 11.34-36, 15.4, 2 Crônicas 21.7 haꞌe Salmo 132.17 py. Haꞌe gui “Nhomoexakãa” heꞌia ma huvixave rakaꞌeve rã oiko vaꞌerã re ijayvu vy, Jesus Cristo rekorã re guive (Lucas 2.30-32; João 8.12).

8 Jeorão oĩ jave ma Edom pygua kuery opuꞌã okuapy Judá kuery rovai ipoꞌakaa guy py ndaꞌikuaixevei vy. Haꞌe rami vy omoĩ okuapy nguvixarã ae.

9 Haꞌe nunga rupi Jeorão ma guembiguai yvatekueve haꞌe karóxa oguereko vaꞌe haꞌe javi reve ojeꞌoi haꞌe katy. Haꞌe rã Edom pygua kuery ojoko imbokuapy, ikaróxa ja ruvixa kuery guive. Haꞌe rami teĩ pyavyve Jeorão kuery opuꞌã vy oitypa.

10 Haꞌe rami py Edom pygua kuery opuꞌãmba okuapy Judá kuery poꞌakaa gui oo jepe aguã, aỹ peve guarã. Haꞌe vaꞌe jave ae avi Libna pygua kuery opuꞌã avi Jeorão rovai, Senhor guamoĩ kuery ruete gui ojepeꞌa rire.

11 Judá re yvyꞌã ikuai vaꞌe áry Jeorão ojapo avi ombojerovia atyrã. Haꞌe vaꞌe py ma ojapo Jerusalém pygua kuery mbaꞌemo raꞌangaa re rive ojerovia aguã rami, Judá kuery haꞌe javi ndojejokoi aguã rami ojapo.

12 Haꞌe gui ipo py omeꞌẽa peteĩ kuaxia para profeta Elias ombou vaꞌekue. Haꞌe vaꞌe re ipara oiny: “Po rami Senhor neramoĩ Davi ruete ijayvu: ‘Ndee ma nderu Josafá haꞌe Judá pygua huvixa Asa oikoague rami eꞌỹ reiko,

13 Israel pygua huvixa ikuaiague rami anho reiko vaꞌe. Haꞌe vy rejapo Judá haꞌe Jerusalém pygua kuery mbaꞌemo raꞌangaa re rive ojerovia aguã rami, Acabe ro pygua kuery ombojeroviaa rami ae avi. Haꞌe gui nderyvy kuery nderu ro pygua ae rejukapa, haꞌe kuery ndegui hiꞌarandukueve vaꞌeri.

14 Haꞌe rami rire Senhor ombojexavai ꞌrã ndevygua kuery opa marãgua mbaꞌeaxya py, nderaꞌy haꞌe nderaꞌyxy kuery guive, haꞌe gui ndejeupe guarã rejou vaꞌekue haꞌe javi.

15 Haꞌe ramo rejexavai ete ꞌrã nderyekue rupi mbaꞌeaxy rendu vaꞌe gui, koꞌẽ nhavõ rejexavaive tema ꞌrã reovy, nderyekue oẽmba peve’, heꞌi.”

16 Haꞌe gui ma Senhor ojapo Jeorão rovai filisteu kuery opuꞌã aguã rami, Arábia pygua kuery Etiópia katyꞌi hekoa vaꞌe guive.

17 Haꞌe ramo haꞌe kuery oupa vy opuꞌã okuapy Judá kuery rovai. Haꞌe rami vy huvixa ro py imbaꞌe rei-rei ojou vaꞌe ogueraapa, taꞌy haꞌe taꞌyxy kuery voi. Neĩ peteĩ taꞌy kuery vaꞌe regua ndoejai, kunumiveꞌi vaꞌe Jeoacaz anho eꞌỹ vy.

18 Haꞌe nunga oikopa ma rire Senhor omoingo axy hyekue rupi okuera aguã rami eꞌỹ.

19 Koꞌẽ nhavõ ojexavaive tema ovy. Haꞌe gui mokoĩ maꞌetỹa py ma mbaꞌeaxya gui hyekue oẽmba oiny. Haꞌe vy ojexavai ete reve omano. Haꞌe rã ixupe guare kuery ma heakuã porã vaꞌe ndoapyi imaꞌenduꞌa aguã, guamoĩ kuery omano rã ojapoaty rami eꞌỹ.

20 Haꞌe vaꞌe ma trinta e dois maꞌetỹ oguereko huvixa oĩ ypy jave. Haꞌe gui Jerusalém py opena oito maꞌetỹ re. Omano ramo avave rei ndaꞌipyꞌa vai. Haꞌe rami vy tetã Davi rekoague py onhono porãa teĩ yma guare huvixa kuery rupa yvýry eꞌỹ guive.

22

1 Jeorão rekovia Jerusalém pygua kuery nguvixarã omoĩ taꞌy kyrĩve vaꞌekue Acazias, mbaꞌeta haꞌe kuery ikuaia py mbaꞌemo peꞌapaarã Arábia pygua kuery reve ovaẽ vaꞌe tykeꞌy kuery ojukapa rire. Haꞌe rami vy Jeorão raꞌy Acazias ae oĩ Judá pygua ruvixarã.

2 Acazias vinte e dois maꞌetỹ oguereko jave oĩ ypyꞌi huvixa. Haꞌe vy peteĩ maꞌetỹ eteꞌi opena Jerusalém py.

3 Ixy ma Onri rajy Atalia. Ixy omboꞌe vai rire Acazias oiko Acabe kuery ikuaia rami.

4 Acabe kuery ikuaia rami ae mbaꞌemo vai anho ojapo Senhor renonde rupi, mbaꞌeta tuu omano rire haꞌe kuery ae omongeta okuapy okanhy aguã rami.

5 Haꞌe kuery omongetaa rami oiko vy Israel pygua huvixa Jorão reve jogueraa Ramote-Gileade katy Síria pygua huvixa Hazael rovai opuꞌã aguã. Haꞌe ramo Síria pygua kuery oipyxo Jorão.

6 Haꞌe ramo Acabe raꞌy huvixa Jorão ma Ramá tetã py Síria pygua huvixa Hazael re opuꞌãa py oipyxo okuapy. Haꞌe ramo Jezreel tetã py ju ojevy okuera aguã. Haꞌe gui Jezreel py Jorão imbaꞌeaxy oupya py ou Judá pygua huvixa Jeorão raꞌy Acazias oexa aguã.

7 Jeú Acazias ojukaague Nhanderuete Acazias ojukaxe ramo ae oo huvixa Jorão pou vy. Mbaꞌeta haꞌe ou vyve Jorão reve jogueraa Ninsi raꞌy Jeú rovai opuꞌã aguã. Haꞌe vaꞌe ma Senhor oiporavo ma voi huvixa Acabe ro pygua kuery mombaarã.

8 Haꞌe ramo Jeú Acabe ro pygua kuery ojukapa ma rire ojou avi Judá regua yvatekueve haꞌe Acazias ryvy raꞌy kuery oipytyvõa rupi ikuai vaꞌekue. Haꞌe rami vy haꞌe kuery voi ojukapa.

9 Haꞌe vaꞌe rire oeka uka avi Acazias. Haꞌe rã Samaria tetã py ojoua onhemia rupi oikoa py. Haꞌe rami vy Jeú oĩa py ogueru vy ojuka okuapy. Hembiguai kuery ae onhono porã okuapy, mbaꞌeta aipoeꞌi: “Josafá opyꞌa haꞌe javi py Senhor oeka vaꞌekue raꞌy”, heꞌi vy. Haꞌe rami rire Acazias ro pygua kuery regua ndoikovei huvixa oĩ vaꞌerã.

10 Haꞌe gui ma Acazias xy Atalia oendu opiꞌa omano maa. Haꞌe vy opuꞌã vy ojukapa Judá pygua huvixa ramyminokue haꞌe javi. Guemiarirõ kuery ojukapa haꞌe ae onhembouvixaxe vy.

11 Haꞌe rã Acazias raꞌy Joás ma haꞌe kuery ojukaa ta jave huvixa Jeroão rajykue Jeosabeate ogueraa jepe huvixa raꞌy kuery mbyte gui. Haꞌe rami vy onhomi peteĩ opy mbyteve katy hexe opena vaꞌety reve. Atalia gui Jeosabeate onhomi vy ndojuka ukai nho. Jeosabeate ma huvixa Jeroão rajykue, sacerdote Joiada raꞌyxy, haꞌe Acazias reindy.

12 Haꞌe ramo Joás ma mboapy meme maꞌetỹa peve oiko haꞌe kuery reve Senhor pegua opy. Haꞌe vaꞌe jave ma Atalia ae huvixa oĩ haꞌe vaꞌe yvy re.

23

1 Sete maꞌetỹa py ma Joiada Joiada ma sacerdote vy oipytyvõ Senhor pegua templo ropy huvixa Joás onhomia aguã (22.11-12). ipyꞌa guaxu vy ojapo peteĩ rami ikuai aguã xondaro kuery ruvixa ikuai vaꞌe reve. Haꞌe vaꞌe kuery ma Jeorão raꞌy Azarias, Joanã raꞌy Ismael, Obede raꞌy Azarias, Adaías raꞌy Maaséias haꞌe Zicri raꞌy Elisafate.

2 Haꞌe vaꞌe kuery ma Judá yvy jave rupi ojeꞌoi vy Judá regua tetã haꞌe javi gui omonoꞌõmba heruvy levita kuery haꞌe Israel kuery akã ikuai vaꞌe. Haꞌe ramo oupa okuapy Jerusalém py.

3 Haꞌe vaꞌe kuery haꞌe javi Nhanderuete pegua opy oua py huvixa reve ojapo okuapy peteĩ rami ikuai aguã. Haꞌe ramo haꞌe kuery haꞌe javi pe Joiada aipoeꞌi: — Neꞌexa, huvixa raꞌykue ae ꞌrã oĩ huvixarã, Davi ramymino kuery rekorã re Senhor ijayvu ma voiague rami vy.

4 Po rami ꞌrã peẽ kuery pendekuai. Mboapy henda py ꞌrã pendekuai. Haꞌe gui peteĩ regua sacerdote haꞌe levita kuery pendekuai vaꞌe ma sábado ára py peike vy okẽ rarõa rupi ꞌrã pendekuai.

5 Haꞌe gui amboae regua ma huvixa ro py ꞌrã pearõ. Haꞌe gui mboapya vaꞌe regua ma Okẽ Yta ꞌepy vaꞌe py ꞌrã pearõ. Haꞌe rã heta vaꞌe kuery haꞌe javi ꞌrã ikuai Senhor pegua oo roka py.

6 Haꞌe rami avi Senhor pegua opy ete avave rei ndoikeai ꞌrã, sacerdote haꞌe levita kuery ipytyvõa rupi ikuai vaꞌe eꞌỹ vy. Haꞌe kuery anho ꞌrã oike, ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe vy. Haꞌe rã heta vaꞌe kuery haꞌe javi ma Senhor ijayvuague rami ae ꞌrã ikuai.

7 Haꞌe gui levita kuery pendekuai vaꞌe ma huvixa yvýry ae ꞌrã pendekuai, peteĩ-teĩ pendepo py tembiporu pereko reve. Haꞌe gui mavaꞌe rã rei oo py oike ta vaꞌe pejuka ꞌrã. Huvixa reve ae ꞌrã peiko oẽ ovy jave, haꞌe gui oike ouvy jave voi — heꞌi.

8 Haꞌe ramo levita haꞌe Judá pygua kuery haꞌe javi ma sacerdote Joiada ojapo ukaague rami ikuai. Haꞌe rami vy peteĩ-teĩ ogueraa guexevegua avakue, sábado ára py oike haꞌe oẽ ta vaꞌe kuery, mbaꞌeta sacerdote Joiada nomondoukai ombaꞌeapoaty gui.

9 Haꞌe ramo cem ikuai vaꞌe-vaꞌe ruvixa kuery pe sacerdote Joiada omboaxa huvixa Davi mbaꞌekue huꞌy guaxu, huꞌy jokoa haꞌe imoꞌãa tuvixa vaꞌe, Senhor pegua opy omoĩ porã mbyre.

10 Haꞌe gui heta vaꞌe kuery haꞌe javi ma peteĩ-teĩ opo py tembiporu oguereko vaꞌe reve haꞌe omoĩ huvixa ro yke jovaive re haꞌe altar hiꞌaĩa peve, huvixa ombojere vy oarõ okuapy aguã.

11 Haꞌe gui mae ma oguenoẽ heruvy huvixa raꞌykue. Inhakã re coroa omoĩ vy ixupe omeꞌẽ kuaxia para Nhanderuete ayvu oĩa. Haꞌe rami vy omoĩ okuapy nguvixarã. Inhakã rupi Joiada haꞌe taꞌy kuery azeite oikyty reve ojapukai okuapy: — Toiko riae nhanderuvixa!

12 Haꞌe gui heta vaꞌe kuery onha-onhaa rupi huvixa pe oporai okuapya Atalia oendu vy haꞌe kuerya py ou Senhor pegua opy.

13 Haꞌe vy omaꞌẽ rã huvixa hiꞌaĩ ma oikeaty py oo yta yvýry. Huvixa renonde ikuai avi harõa kuery ruvixa haꞌe mimby guaxu monheꞌẽa kuery. Heta vaꞌe kuery haꞌe javi oguerovyꞌa okuapy, mimby guaxu omonheꞌẽ guive. Oporaei vaꞌety kuery voi ombaꞌepu reve ogueroporaei okuapy. Haꞌe ramo Atalia oao omondoro reve ojapukai: — Xerovaigua raꞌe! Xerovaigua raꞌe! — heꞌi.

14 Haꞌe ramo sacerdote Joiada xondaro ruvixa kuery oka katy ogueru vy aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — Kunha vaꞌe penoẽ ke heravy hyxy okuapy vaꞌe kuery mbyte rupi. Amongue hupive oo ta ramo pejuka ꞌrã kyxe py — heꞌi. Mbaꞌeta sacerdote ae “Pejuka eme Senhor pegua opy” heꞌiague rami.

15 Haꞌe ramo kunha vaꞌe ojopy okuapy vy kavaju rape oĩ vaꞌe rupi ogueraa huvixa ro peve. Haꞌe py mae ma ojuka.

16 Haꞌe gui ma Joiada ojapo Senhor pe ete haꞌe kuery ikuai aguã regua, haꞌe ae haꞌe heta vaꞌe kuery haꞌe javi reve.

17 Haꞌe ramo heta vaꞌe kuery oyvy haꞌe javi gui ou vaꞌekue ma Baal pegua oo py oike okuapy vy oitypa. Ixupegua altar ikuai vaꞌekue omopẽmba okuapy, taꞌangaa ikuai vaꞌe guive. Baal pegua sacerdote Matã voi ojuka altar yvyꞌiry.

18 Haꞌe gui sacerdote regua levita ikuai vaꞌe po py Joiada omboaxa Senhor pegua oo re opena haꞌe opy rupi haꞌe kuery ombaꞌeapo aguã Davi omoĩague rami, haꞌe gui Senhor pe mbaꞌemo oapy reve omeꞌẽ aguã, Moisés kuaxia re lei oĩa rami vy, ovyꞌa haꞌe oporaei reve, Davi oejaague rami vy.

19 Omoĩ avi Senhor pegua oo rokẽ rarõarã kuery, haꞌeveꞌỹa oĩa vaꞌe regua peteĩve oike eꞌỹ aguã.

20 Joiada ogueraa xondaro kuery cem ikuai vaꞌe-vaꞌe ruvixa kuery, yvatekueve, guetarã kuery re opena vaꞌe, haꞌe haꞌe vaꞌe yvy regua kuery haꞌe javi. Haꞌe rami vy haꞌe vaꞌe kuery reve Senhor pegua oo gui ogueraa avi huvixave. Okẽ yvyꞌã katy oĩ vaꞌe rupi ogueroaxa heravy huvixa ro katy ojeꞌoi vy. Haꞌe py ma omboguapy imoiny tenda openaaty áry.

21 Haꞌe vaꞌe yvy regua kuery ovyꞌa pavẽ okuapy. Tetã pygua kuery voi ikuai porãꞌi, Atalia kyxe py ojukaa rire.

24

1 Joás ma sete maꞌetỹꞌi oguereko jave py oĩ ypyꞌi huvixa. Haꞌe gui quarenta maꞌetỹ re opena Jerusalém py.

2 Ixy ma Berseba pygua Zíbia. Joás ma haꞌevea ramigua ojapo oikovy Senhor renonde rupi, sacerdote Joiada oĩa pukukue re.

3 Taꞌyxyrã Joiada ojou mokoĩ kunha. Haꞌe rami vy taꞌy haꞌe tajy kuery ikuai.

4 Haꞌe vaꞌe rire ma Joás onhembopyꞌa Senhor pegua oo omoatyrõ uka aguã re.

5 Haꞌe rami vy sacerdote haꞌe levita kuery omboatypa vy aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — Tapeo Judá yvy re tetã ikuai vaꞌe rupi. Haꞌe vy pemonoꞌõ peráta Israel kuery haꞌe javi gui, maꞌetỹa nhavõ haꞌe kuery omeꞌẽ vaꞌerã, Penderuete pegua oo pemoatyrõmba aguã. Pejapo pojavaveꞌi ke haꞌe nunga — heꞌi. Haꞌe rami teĩ levita kuery ma nonheaꞌãi okuapy haꞌe rami aguã.

6 Haꞌe ramo huvixa oenoĩ uka sacerdote yvateve vaꞌe Joiada. Haꞌe vy oporandu ixupe: — Mbaꞌe re tu neremondoukai ri levita kuery Judá haꞌe Jerusalém pygua kuery peráta omeꞌẽ ꞌrã vaꞌekue ogueru aguã? Haꞌe nunga Israel kuery haꞌe javi pe Senhor rembiguai Moisés omeꞌẽ uka rakaꞌe, oo ijayvu oĩaty omoatyrõa aguã — heꞌi.

7 Mbaꞌeta Atalia haꞌe ipiꞌa kuery heko vaia rupi vy ombovaipa rei vaꞌekue Nhanderuete pegua oo. Mbaꞌemo Senhor pegua opy rupigua ikyꞌa eꞌỹ vaꞌerã oĩ vaꞌekue oiporupa Baal kuery pe ikuaia rupi rive.

8 Haꞌe nunga rupi huvixa ijayvua rami vy haꞌe kuery ojapo okuapy peráta ryrurã. Haꞌe vaꞌe ma omoĩ oka py, Senhor pegua oo rokẽ rexeiꞌi.

9 Haꞌe rami vy Judá yvy haꞌe Jerusalém tetã rupi ijayvu Senhor pe ogueru aguã peráta hembiguai Moisés ogueru rukaague rami vy, Israel kuery tekoa eꞌỹa rupi ikuai jave omeꞌẽ uka vaꞌekue.

10 Haꞌe ramo yvatekueve haꞌe heta vaꞌe kuery haꞌe javi ovyꞌa reve ogueru okuapy peráta omeꞌẽ vaꞌerã. Hyru py ae omoĩ, oo omoatyrõmbaa peve.

11 Peráta ryru levita kuery ogueraa ꞌrã opena vaꞌerã kuery huvixa omoĩ vaꞌekue ikuaia py. Haꞌe gui heta peráta oĩ maa haꞌe kuery oexa ramo ou ju ꞌrã huvixa rembiguai kuaxia para re opena vaꞌety haꞌe sacerdote yvateve vaꞌe oĩa py. Haꞌe kuery ju hyru gui peráta oguenoẽmba vy hyru omoĩ ju ꞌrã henda py ae. Koꞌẽ nhavõ haꞌe rami ojapo vy peráta omonoꞌõ reta okuapy oata aguã rami rei eꞌỹ.

12 Haꞌe vaꞌe haꞌe javi ma huvixa haꞌe Joiada omeꞌẽmba Senhor pegua oo moatyrõa kuery re opena vaꞌe kuery po py. Opaga avi ita re ombaꞌeapo vaꞌe haꞌe oo apoarã kuery Senhor pegua oo omoatyrõmba aguã. Ojou avi ferro haꞌe overa vaꞌe re ombaꞌeapo vaꞌerã, Senhor pegua oo omoatyrõmba aguã.

13 Haꞌe ramo ombaꞌeapo vaꞌerã omoĩ mbyre ombaꞌeapo okuapy vy omoatyrõ porã heravy. Haꞌe rami vy Nhanderuete pegua oo haꞌekueꞌi rami ae ju ojapo, omoꞌã ratãmbave guive.

14 Haꞌe nunga ojapopa ma vy huvixa haꞌe Joiada pe ogueru okuapy peráta rembyrekue. Haꞌe vaꞌekue gui ma ojapo uka mbaꞌemo Senhor pegua opy haꞌe ombojeroviaa rupi oiporu pyrã. Ouro haꞌe prata gui ojapo mbaꞌemo oapyaty rupi oiporu vaꞌerã, hyꞌaꞌi haꞌe tembiporu haꞌe javi. Haꞌe ramo Joiada oĩa pukukue re ma Senhor pegua opy mbaꞌemo oapy reve omeꞌẽa jepi ꞌrã.

15 Haꞌe gui ma Joiada tujaꞌi, haꞌe hiꞌára reta ma vy omano. Cento e trinta maꞌetỹ ma oguereko reve omano.

16 Haꞌe ramo tetã Davi rekoague py onhono porãa huvixa kuery rupa yvýry, Nhanderuete pe haꞌe ixupegua oo re vy ojapo porã rire Israel re.

17 Huvixa aipoeꞌiague rami vy Zacarias ojukaa okuapyague Joiada omano ma rire ou okuapy Judá regua yvatekueve. Guenapyꞌã re ikuai huvixa Joás renonde py. Haꞌe kuery ijayvu rã huvixa oendu.

18 Haꞌe kuery oejapa ma okuapy Senhor guamoĩ kuery Ruete pegua oo. Haꞌe rami vy taꞌangaarã yvyra omopuꞌã mbyre pe rive ikuai, taꞌangaa mboae pe guive. Haꞌe kuery káuxa ae Judá haꞌe Jerusalém re ou poxya.

19 Haꞌe rami teĩ haꞌe kuerya py Senhor omondouka profeta kuery ojeupe ju ogueru aguã teĩ. Haꞌe ramo haꞌe kuery rovai profeta kuery ijayvu rã noendu potai okuapy.

20 Haꞌe gui Nhanderuete Nheꞌẽ ou sacerdote Joiada raꞌykue Zacarias re. Haꞌe ramo heta vaꞌe kuery renonde py opuꞌã hoꞌamy vy aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — Po rami Nhanderuete ijayvu: “Mbaꞌe re tu Senhor ojapo uka vaꞌekue rupi eꞌỹ pendekuai? Mbaꞌeta napendekuai porãi ꞌrã. Senhor pejapa ramo haꞌe voi pendereja ꞌrã”, heꞌi.

21 Haꞌe ramo Zacarias rovai haꞌe kuery jogueroayvu vy ojapipa ita py. Huvixa aipoeꞌia rami ojuka, Senhor pegua oo roka py ae.

22 Haꞌe rami py huvixa Joás naꞌimaꞌenduꞌai Zacarias ru Joiada ixupe ojapo porãague re. Haꞌe rami ꞌrãgue py ojuka uka taꞌykue. Haꞌe vaꞌe omano ta ma oupy vy aipoeꞌi: — Rejapo vaꞌe Senhor oexa vy nembopaga ꞌrã — heꞌi.

23 Nhanderuete Joás ombopagaague Haꞌe vaꞌe maꞌetỹa pyve ou Síria pygua xondaro kuery Joás rovai opuꞌã okuapy aguã. Haꞌe rami vy Judá haꞌe Jerusalém peve ovaẽ vy heta vaꞌe kuery yvatekueve ojukapa. Imbaꞌe rei-reikue ma Damasco pygua huvixa pe omondoukapa.

24 Síria guigua xondaro kuery mbovyꞌi ete ou teĩ Senhor ombopoꞌaka Judá regua xondaro kuery heta raxa ikuai vaꞌe re, guamoĩ kuery ruete oejapa rire. Nhanderuete huvixa Joás ombopaga aguã ae Síria pygua kuery ombou.

25 , Joás oĩa gui Síria pygua kuery ojepeꞌapa vy oeja omano raiꞌi vaꞌe. Haꞌe ramo hovai hembiguai kuery jogueroayvu. Haꞌe rami vy hupa pyve ojuka, sacerdote Joiada raꞌy kuery ruguy omoẽague re.

26 Haꞌe ramo onhono porãa tetã Davi rekoague py teĩ yma guare huvixa kuery rupa yvýry eꞌỹ guive. Hovai jogueroayvu vaꞌekue ma po rami: Amom pygua Simeate piꞌa Zabade haꞌe Moabe pygua Sinrite piꞌa Jeozabade.

27 Haꞌe gui taꞌy kuery rekokue, hovai ijayvu jepiague, haꞌe Nhanderuete pegua oo omoatyrõague, haꞌe nunga haꞌe javi ma ipara oiny huvixa kuery rekokue oĩa re. Haꞌe gui taꞌy Amazias ju oĩ nguu rekovia.

25

1 Amazias ma vinte e cinco maꞌetỹ oguereko huvixa oĩ ypyꞌi jave py. Haꞌe vy vinte e nove maꞌetỹ re opena Jerusalém py. Ixy ma Jeoadã, Jerusalém pygua ae.

2 Senhor renonde rupi haꞌevea rami oiko vaꞌeri opyꞌa haꞌe javi py eꞌỹ guive.

3 Opoꞌakaa re oĩ atã ma rire ojuka ukapa guembiguai kuery tuu jukaare.

4 Haꞌe rã ijukaare raꞌy kuery ma haꞌe ndojuka ukai. Haꞌe rami ꞌrãgue py Moisés kuaxia re omboparaague rami oiko, mbaꞌeta Senhor ojapo uka vy aipoeꞌi: “Tuu kuery ma ndojukaai ꞌrã taꞌy kuery ojapo vaiague re, neĩ taꞌy kuery ndojukaai ꞌrã tuu kuery ojapo vaiague re. Peteĩ-teĩ ojukaa ꞌrã haꞌe ae ojejavyague re”, heꞌiague rami.

5 Haꞌe gui Amazias omboatypa Judá kuery haꞌe javi. Haꞌe vy peteĩ-teĩ ro pygua ikuai vaꞌe omoĩ xondarorã, omoĩ avi mil ikuai vaꞌe re haꞌe cem ikuai vaꞌe re opena vaꞌerã. Judá haꞌe Benjamim regua haꞌe javi omoĩ haꞌe rami aguã. Haꞌe vy vinte maꞌetỹ vaꞌe guive tujakue peve oipapa vy oikuaa trezentos mil ikuaia oiporavo pyre joe opuꞌãa py huꞌy guaxu haꞌe huꞌy jokoa tuvixa vaꞌe ogueraa vaꞌe meme.

6 Haꞌe gui Israel kuery vaꞌe regua ojoguave ju cem mil avakue ipyꞌa guaxukueve, três mil e trezentos quilos prata guigua re.

7 Haꞌe rami teĩ oĩa py ou peteĩ ava Nhanderuete remimboꞌe. Haꞌe vy aipoeꞌi ixupe: — Xeruvixa, eraa eme Israel regua xondaro kuery. Mbaꞌeta Israel haꞌe Efraim kuery reveꞌỹ Senhor oiko.

8 Haꞌe nunga rupi tereo tema nhande kuery reve anho. Haꞌe rami vy joe pepuꞌã ramo ndepoꞌaka ꞌrã. Haꞌe rami eꞌỹ ri ramo Nhanderuete ojapo ꞌrã nhanderovaigua kuery renonde reꞌa aguã rami, mbaꞌeta Nhanderuete ma nhopytyvõ haꞌe joity aguã ipoꞌaka vaꞌe — heꞌi.

9 Haꞌe ramo Nhanderuete remimboꞌe pe Amazias oporandu: — Haꞌe rami avi mbaꞌexa tu haꞌvy ajapo ꞌrã três mil e trezentos quilos prata guigua ajou ju aguã, haꞌe vaꞌe re Israel regua xondaro kuery ajogua rire? Nhanderuete remimboꞌe ombovai: — Haꞌe vaꞌekue gui Senhor hetave oguereko ndevy omeꞌẽ vaꞌerã — heꞌi.

10 Haꞌe ramo ojeupegua kuery ae gui huvixa Amazias ombojaꞌopa xondaro kuery Efraim gui ou vaꞌekue, ngoo katy ju ojevypa aguã. Haꞌe ramo haꞌe kuery ivai ete okuapy Judá kuery rovai. Ipoxy reve ojevypa ju ngoo katy.

11 Haꞌe gui ma Amazias ipyꞌa guaxu reve ogueraa ojeupegua kuery ae. Haꞌe rami vy ojeꞌoi Yvyugua Juky ꞌea vaꞌe katy. Haꞌe py ma dez mil ojuka Seir ramymino kuery vaꞌe regua.

12 Haꞌe rami vy Judá kuery ma dez mil ju ojuka eꞌỹ re ojopy vy ogueraapa peteĩ itaova yvatevea py. Haꞌe vaꞌe gui ma omombopa ramo omanomba huꞌũmba vy.

13 Haꞌe rami teĩ xondaro kuery Amazias ngupive joe opuꞌãa katy ojeꞌoi eꞌỹ aguã omondoukapa ju vaꞌekue ma ombovaipa Judá re tetã ikuai vaꞌe Samaria guive Bete-Horom peve. Haꞌe rami vy três mil ojuka okuapy haꞌe pygua kuery, haꞌe imbaꞌe rei-reikue ma ogueraapa.

14 Amazias mbaꞌemo raꞌangaa pe oikoa re Nhanderuete omongeta ukaague Haꞌe gui Edom pygua kuery ojukaague gui Amazias ojevy vy ogueru Seir ramymino kuery ruete raꞌangaa oguereko vaꞌekue. Haꞌe rami vy nguueterã ae rive omopuꞌã imoꞌamy. Haꞌe vaꞌe omboetea rupi oapy imoiny heakuã porã vaꞌe.

15 Haꞌe ramo Amazias rovai Senhor poxya hendy rã oĩa py ombou peteĩ profeta ixupe oporandu aguã: — Mbaꞌe re tu remboete reikovy taꞌangaa, ndepo gui ojeupegua kuery ndogueraa jepei vaꞌekue ri? — heꞌi.

16 Haꞌe ramo profeta ixupe ijayvu teri reve huvixa ombovai: — Xapyꞌa rei tu ndee huvixa mongetaarã renhemoĩ? Epytuꞌu ma taꞌvy. Mbaꞌe re tu rejapo rojuka aguã rami? — heꞌi. Haꞌe ramo profeta opytuꞌu vaꞌeri aipoeꞌi nho ju: — Haꞌe rami ete reiko ramo xee aikuaa Nhanderuete nemomba taa, xee romongeta teĩ nerendui rire — heꞌi.

17 Judá pygua huvixa Amazias ma amboae rami onhemongeta uka rire omondouka ayvu mombeꞌuarã Israel pygua huvixa Jeoacaz raꞌy Jeoás pe, Jeú ramymino vaꞌe pe. Haꞌe vy aipoeꞌi uka: — Peju, jajogueroꞌa.

18 Haꞌe rami teĩ Israel pygua huvixa Jeoás ombovai Judá pygua huvixa Amazias: — Líbano yvy re ma je peteĩ juu rakuaendy hiꞌaĩ vaꞌe aipoeꞌi uka yary haꞌe py hiꞌaĩ avi vaꞌe pe: “Emeꞌẽ na nderajy xeraꞌy raꞌyxyrã”, heꞌi. Haꞌe rami teĩ mymba Líbano yvy re ikuai vaꞌe opyrõmba rive juu rakuaendy re. “Juu rakua endy” heꞌia ma huvixa Amazias ombojaru reia rupi ijayvu vy, haꞌe rã “Yary hiꞌaĩ vaꞌe” heꞌia ma ojee ae ijayvu vy.

19 Haꞌe gui ndee ma “Edom pygua kuery ma xee ajukapa” ꞌre vy nekuraxõ re oĩ renhemboyvate reixea haꞌe rejejou porã rivea. Aỹ ndero py ae repyta ꞌrãgue. Mbaꞌe re tu rejeity ukaxe ri mbaꞌemo vai py, Judá pygua kuery reve? — heꞌi uka.

20 Haꞌe rami teĩ Judá pygua huvixa Amazias noendu potai. Mbaꞌeta haꞌe rami aguã ma Nhanderuete gui ae ou, hovaigua kuery po py omboaxa aguã, Edom pygua kuery ruete raꞌangaa pe oiko ramo.

21 Haꞌe ramo Judá pygua huvixa Amazias oo nho Judá regua Bete-Semes tekoa py, Israel pygua huvixa Jeoás reve joe opuꞌã aguã.

22 Haꞌe gui ma Israel kuery renonde py Judá pygua kuery oitypaa. Haꞌe vy peteĩ-teĩ onhamba ngoo katy.

23 Bete-Semes py ae Israel pygua huvixa Jeoás omboꞌa Judá pygua huvixa Joás raꞌy Amazias, Jeoacaz ramymino vaꞌe. Haꞌe rami vy Jerusalém re ogueraa vy oity tetã kora Efraim guive ojerea katyꞌi okẽ hiꞌaĩague peve, cento e oitenta metros vaꞌekue haꞌe javi.

24 Tetã gui oipeꞌapa avi ouro, prata haꞌe mbaꞌemo ryru Senhor ropy Obede-Edom openaague, haꞌe huvixa ro py mbaꞌemo omoĩ porã mbyre haꞌe javi. Ogueraa avi avakue mbaꞌemo re omboekovia vaꞌerã. Haꞌe gui ma Samaria tetã katy ju ojevy.

25 Jeoacaz raꞌy Jeoás Israel pygua huvixa vaꞌe omano rire Joás raꞌy Amazias Judá pygua huvixa oikove ranhe quinze maꞌetỹ re.

26 Haꞌe gui oĩve rei tema Amazias rekokue regua. Haꞌe rami avi mbaꞌemo ojapo vaꞌekue jypy guive opaa peve noĩ ꞌrã teve kuaxia Judá haꞌe Israel pygua huvixa kuery rekokue oĩa re?

27 Amazias ma Senhor pe oikoa gui ojepeꞌa ramo hovai jogueroayvua Jerusalém py. Haꞌe ramo Laquis katy onha teĩ hakykue omondoukaa avakue. Haꞌe ramo Laquis py ae ojuka.

28 Haꞌe rami vy kavaju áry ogueru vy Jerusalém py ae onhono porãa, tuu kuery rupa yvýry tetã Davi rekoague py.

26

1 , ; 15.1-7 Haꞌe gui ma Judá kuery haꞌe javi oiporavo Uzias dezesseis maꞌetỹ oguereko vaꞌe. Haꞌe rami vy nguvixarã omoĩ okuapy nguu Amazias rekovia. Uzias rery mboae ma Azarias rakaꞌe (2 Reis 14.21-22, 15.1-7).

2 Haꞌe vaꞌe ma ojapo Elate tetã, omoatyrõ avi Judá yvy haꞌe javi rupi, tuu huvixa guamoĩ kueryague rami ndoikoveveiꞌi ma rire.

3 Uzias ma dezesseis maꞌetỹ oguereko huvixa oĩ ypyꞌi jave py. Haꞌe gui cinqüenta e dois maꞌetỹ re opena Jerusalém py. Ixy ma Jecolias, Jerusalém pygua ae.

4 Haꞌevea ramigua ojapo oikovy Senhor renonde rupi, nguu Amazias ojapoague rami meme.

5 Haꞌe rami vy ojee omoĩ Nhanderuete oeka aguã. Imongetaaty Zacarias Nhanderuete guigua oexaa py hiꞌarandu vaꞌe oikoa pukukue re haꞌe rami oiko. Senhor oekaa ja ma omoingo porã.

6 Haꞌe gui ma filisteu kuery rovai opuꞌã aguã oo vy ombovaipa Gate tetã kora, Jabné haꞌe Asdode py guive. Haꞌe gui Asdode katyꞌi rupi ojapove ju tetã, filisteu kuery yvy haꞌe javi rupi guive.

7 Nhanderuete oipytyvõ filisteu kuery rovai opuꞌãa py, Arábia regua Gur-Baal pygua kuery rovai, meunita kuery rovai guive.

8 Uzias ipoꞌakapa rã Egito py nhavaẽaꞌi peve imaꞌenduꞌa porãa hexe. Haꞌe ramo ixupe Amom pygua kuery voi omeꞌẽ ꞌrã mbaꞌemo.

9 Jerusalém tetã py Uzias ojapo reta torre: Okẽ Ojerea ꞌepy vaꞌe py, Okẽ Yvyugua haꞌe Okẽ Hakua ꞌepy vaꞌe py ojapo, haꞌe vy omombaraetepa.

10 Tekoa eꞌỹa rupi guive ojapo torre, yguarã ojoꞌo reta guive hymba kuery heta ramo, yvyugua haꞌe nhuũndya rupi. Mbaꞌety rupigua oguerovyꞌa vaꞌe vy guembiguai kuery oguereko mbaꞌety rupi ombaꞌeapo vaꞌe, uva ty rupi, yvyty ikuai vaꞌe rupi, haꞌe mbaꞌety porãa rupi.

11 Uzias rembiguai regua ikuai avi xondaro kuery tembiporu oiporu kuaa ete vaꞌe. Haꞌe kuery ma joe opuꞌã aguã katy hyxy ꞌrã jogueravy. Haꞌe kuery rery ma kuaxia re opena vaꞌety Jeiel omboparapa imoiny, huvixa Maaséias reve, huvixa rembiguai yvateve vaꞌe Hananias openaa rupi.

12 Haꞌe gui hetarã kuery akã ikuai vaꞌe rery oĩ vaꞌekue ma dois mil e seiscentos, avakue ipyꞌa guaxukueve meme.

13 Hembiguai xondaro kuery ma trezentos e sete mil e quinhentos ikuai. Haꞌe vaꞌe kuery ma ombaraetea rupi opuꞌã ꞌrã okuapy joe, hovaigua kuery gui huvixa oipytyvõ vaꞌe.

14 Xondaro kuery haꞌe javi rembiporurã Uzias ojapo uka huꞌy jokoa, huꞌy guaxu, akã regua, pexo regua, guyrapa haꞌe ita momboa.

15 Jerusalém py ma mbaꞌemo tuvixa vaꞌe momboarã ojapo uka avi avakue ojapo kuaa vaꞌe pe. Haꞌe vaꞌe ma torre haꞌe kora ojerea áry omoĩ ꞌrã huꞌy haꞌe ita tuvixakueve omombo aguã. Hexe imaꞌenduꞌaa mombyrya rupi peve, opa mbaꞌe py Senhor omombaraete ramo.

16 Haꞌe gui Uzias ipoꞌaka ete ma vy opyꞌa py onhemboyvate rei, okanhy aguã rami oiko peve. Haꞌe vy opa marã rei ojejavy Senhor nguuete rovai. Haꞌe rami vy ixupegua opy oike altar oĩ vaꞌe áry heakuã porã vaꞌe oapy aguã.

17 Hakykue sacerdote Azarias oike avi Senhor pegua sacerdote kuery oitenta ipyꞌa guaxukueve ikuai vaꞌe reve.

18 Haꞌe vy huvixa Uzias reve nhombovake okuapy. Haꞌe vy aipoeꞌi okuapy ixupe: — Ndee huvixa Uzias pe ma ndaꞌevei Senhor renonde py heakuã porã vaꞌe reapy aguã, sacerdote kuery Arão ramymino ikuai vaꞌe pe anho, haꞌe rami aguã rami omoĩa rire. Eẽ ke henda ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe gui, mbaꞌeta rejejavy ma. Senhor Nhanderuete nanemboete ukavei ma ꞌrã — heꞌi okuapy.

19 Haꞌe ramo Uzias ivai vaipa, opo py heakuã porã vaꞌe ryru oguereko reve. Sacerdote kuery pe ivai ramove hova mbyte re ojekuaa lepra haꞌe kuery haꞌe javi oexaa py, Senhor pegua opy altar heakuã porã vaꞌe oapyaty yvýry hiꞌaĩa pyve.

20 Sacerdote yvateve vaꞌe Azarias haꞌe sacerdote kuery mboae hexe omaꞌẽ vy oexa okuapy lepra hova re oĩ raꞌea. Haꞌe ramo ogueraa pojava oka katy. Haꞌe ae ma voi guive oẽ pojava ovy, Senhor omoingo axy rire.

21 Haꞌe rami py huvixa Uzias ma omanoa ára peve lepra revegua oiko. Lepra revegua vy peteĩ oo haꞌe aeꞌi oĩ aguã ojapo pyre py oiko, Senhor pegua opy gui omoxẽ rire. Haꞌe gui taꞌy Jotão ju opena oikovy huvixa ro re. Oyvy re ikuai vaꞌe re oikuaa pota avi oikovy.

22 Haꞌe gui oĩve rei tema Uzias rekokue regua. Haꞌe rami avi mbaꞌemo ojapo vaꞌekue jypy guive opaa peve noĩ ꞌrã teve kuaxia Amom raꞌy profeta Isaías ombopara vaꞌekue re?

23 Haꞌe rire Uzias opytuꞌu ma guamoĩ kueryague rami. Haꞌe ramo tamoĩ kuery onhono porãague rami avi onhono porãa peteĩ yvy yvyra ruparã huvixa kuery oguereko katu vaꞌekue py, ixupe “Lepra revegua vaꞌekue” heꞌi okuapy vy. Haꞌe gui ma taꞌy Jotão ju oĩ nguu rekovia.

27

1 Jotão ma vinte e cinco maꞌetỹ oguereko jave py oĩ ypyꞌi huvixarã. Haꞌe vy dezesseis maꞌetỹ re opena Jerusalém py. Ixy ma Jerusa, Zadoque rajy.

2 Haꞌe ma haꞌevea rami oiko Senhor renonde rupi, nguu Uzias oikoague rami ae ju. Haꞌe rami avi ndoikei guive Senhor pegua opy. Haꞌe rã heta vaꞌe kuery ma mbaꞌemo vai rupi tema ikuai.

3 Jotão ojapo uka Senhor pegua oo rokẽ yvate rupi guarã, haꞌe tetã kora Ofel ꞌepy vaꞌe áry rupi heta avi ojapo mbaꞌemo.

4 Judá re yvyty ikuai vaꞌe rupi ojapo avi tetã, haꞌe kaꞌaguy rupi ma oo ikorapa vaꞌe haꞌe torre ojapo.

5 Haꞌe gui ma Amom kuery ruvixa rovai re opuꞌã vy ipoꞌaka haꞌe kuery re. Haꞌe ramo haꞌe vaꞌe maꞌetỹ re ma ixupe Amom kuery omeꞌẽ três mil e trezentos quilos prata guigua, haꞌe dez mil voxa trigo haꞌe cevada. Haꞌe ramigua ma Amom kuery mokoĩ maꞌetỹ, haꞌe gui mboapy maꞌetỹa peve omeꞌẽ okuapy ixupe.

6 Jotão ipoꞌakave tema ovy, Senhor nguu ete oipotaa rami oiko vaꞌe vy.

7 Haꞌe gui oĩve rei tema Jotão rekokue regua. Haꞌe rami avi joe opuꞌãague haꞌe mbaꞌemo ojapo vaꞌekue haꞌe javi noĩ ꞌrã teve kuaxia Israel haꞌe Judá pygua huvixa kuery rekokue oĩa re?

8 Vinte e cinco maꞌetỹ oguereko jave py oĩ ypyꞌi huvixarã. Haꞌe vy dezesseis maꞌetỹ re opena Jerusalém py.

9 Haꞌe rire Jotão ndoikoveveiꞌi ma guamoĩ kueryague rami. Haꞌe ramo onhono porãa tetã Davi rekoague py. Haꞌe ramo taꞌy Acaz ju oĩ nguu rekovia.

28

1 Acaz oĩ ypyꞌi jave ma vinte maꞌetỹ ramoꞌi oguereko. Haꞌe gui dezesseis maꞌetỹ re opena Jerusalém py. Haꞌe ma haꞌeveꞌỹa ramigua ojapo oikovy Senhor nguuete renonde rupi, guamoĩ Davi rami eꞌỹ.

2 Israel pygua huvixa kuery reko rami oiko, haꞌe Baal kuery raꞌangaarã ojapo mbaꞌemo ryku gui.

3 Yvyugua Hinom raꞌy rekoague py oapy avi heakuã porã vaꞌe, guaꞌy kuery aeꞌi guive oapy, amboae regua kuery Israel kuery renonde gui Senhor oipeꞌapa vaꞌekue opa marã rei ikuaiague rami ae.

4 Ombojeroviaaty yvyꞌã rupi ikuai vaꞌe py voi mbaꞌemo omeꞌẽ oikovy, heakuã porã vaꞌe oapy avi yvyꞌã rupi, yvyra rogue ana ikuai vaꞌe guýry rupi guive.

5 Haꞌe nunga rupi Senhor tuuete omboaxa Síria pygua huvixa po py. Haꞌe vaꞌe kuery ma hexe ipoꞌaka vy ixupegua kuery reve ogueraa Damasco tetã katy escravo-rã. Omboaxa avi Israel kuery ruvixa po py. Haꞌe vaꞌe ju ipoꞌaka vy omoingo axy raxa.

6 Haꞌe rami vy peteĩ ára pyve Remalias raꞌy Peca ojuka cento e vinte mil avakue Judá regua imbaraetekueve, Senhor guamoĩ kuery ruete gui hexarai rire.

7 Haꞌe gui ma peteĩ ava Efraim regua ipyꞌa guaxuve vaꞌe Zicri hery vaꞌe ojuka huvixa raꞌy Maaséias. Ojuka avi huvixa ro re opena vaꞌety yvateve vaꞌe Azricão, huvixa irũ Elcana guive.

8 Haꞌe gui Israel ramymino kuery ju Judá gui ogueraa duzentos mil kunhague, ipiꞌa haꞌe imemby kuery, haꞌe kuery reve joegua ikuai vaꞌeri. Haꞌe rami vy imbaꞌe rei-rei vaꞌekue oipeꞌa reta vy Samaria py ogueraapa.

9 Haꞌe rami teĩ haꞌe py oĩ peteĩ profeta Senhor pegua, Odede hery vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma oẽ ovy xondaro kuery Samaria katy ojevy jogueruvy vaꞌe ovaexĩ aguã. Haꞌe vy aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — Neꞌexa, Senhor peneramoĩ kuery ruete Judá pygua kuery pe ipoxy vy omboaxapa pendepo py meme. Haꞌe ramo peẽ kuery pendepoxy reve pejukapa yva peve oendua aguã rami.

10 Haꞌe rami vy aỹ escravo-rã peru ta Judá haꞌe Jerusalém pygua avakue haꞌe kunhague. Haꞌe nunga py peẽ voi eꞌỹ teve Senhor Penderuete rovai pendepo kyꞌa?

11 Haꞌe gui aỹ ma pendu ke xeayvua. Pembojevypa ju penderegua kuery escravo-rã peru vaꞌekue, mbaꞌeta Senhor guigua poxya hendy ma pendeꞌáry — heꞌi.

12 Haꞌe ramo amongue avakue Efraim regua opuꞌã okuapy nhombovake aguã joe opuꞌãague gui ojevy vaꞌe kuery reve. Haꞌe vaꞌe kuery ma Joanã raꞌy Azarias, Mesilemote raꞌy Berequias, Salum raꞌy Jeizquias haꞌe Hadlai raꞌy Amasa.

13 Haꞌe vy aipoeꞌi okuapy haꞌe kuery pe: — Peroike eme apy escravo-rã peru vaꞌekue, mbaꞌeta pemboetave ꞌrã Senhor renonde py jajejavya haꞌe nhandepo kyꞌaa. Nhandepo kyꞌaa tuvixa ma ramo nhandeꞌáry hendy ma Senhor guigua poxya — heꞌi okuapy.

14 Haꞌe ramo yvatekueve haꞌe heta vaꞌe kuery haꞌe javi oexaa py xondaro kuery oejapa ojokua reve ogueru vaꞌekue, imbaꞌe rei-rei vaꞌekue voi.

15 Haꞌe rami vy hery rupi oiporavo okuapy escravo-rã ogueru pyre re opena vaꞌerã. Haꞌe ramo haꞌe kuery opuꞌã vy omonhemondepa ju ipire rei vaꞌekue-ꞌekue mbaꞌemo ogueru pyre py ae. Omonhemonde, ipy ryrurã omeꞌẽ, omongarupa, omboyꞌu haꞌe oipoano porãmba. Haꞌe rã kangy gui ndoguatavei vaꞌe ma mburikaꞌi áry omoĩ vy ogueraa Jericó “Pindoty tetã” ꞌea vaꞌe py, hexegua kuery ikuaia py. Haꞌe gui ma ojevypa ju Samaria katy.

16 Assíria pygua kuery pe Acaz oipytyvõ aguã re ojerureague Haꞌe vaꞌe jave py ma huvixa Acaz ojerure uka Assíria pygua huvixa kuery oipytyvõ aguã re.

17 Mbaꞌeta Edom pygua kuery teĩgue ju ou vy Judá kuery re ipoꞌaka ramo, escravo-rã ogueraa guive.

18 Filisteu kuery voi ou vy opuꞌã okuapy tetã yvyꞌãmbe reia rupi, Judá regua kuaray puku-a katy ikuai vaꞌe re guive. Haꞌe rami vy ipoꞌaka Bete-Semes tetã re, Aijalom, Gederote, Socó, Timna haꞌe Ginzo haꞌe ijyvýry rupi tekoa ikuai vaꞌe re. Haꞌe rire haꞌe kuery ju hekoa haꞌe py.

19 Israel pygua huvixa Acaz káuxa ae Senhor omoꞌyvyĩꞌi Judá kuery, huvixa opa marã ikuai aguã rami ojapoague re. Haꞌe vaꞌe eteve voi ndojejokoi Senhor rovai heko vai aguã gui.

20 Haꞌe ramo oĩa py ou Assíria pygua huvixa Tiglate-Pileser teĩ oipytyvõ ꞌrãgue py omoĩ vaive.

21 Haꞌe ramo Acaz ma mbaꞌemo porã Senhor pegua oo gui oguenoẽ vy omboaxapa Assíria pygua huvixa po py, ngoo gui ae, haꞌe yvatekueve ikuai vaꞌe ro gui guive. Haꞌe rami teĩ ae ma mbaꞌeve py noipytyvõi.

22 Nhanderuete ramigua rive pe huvixa Acaz oikoague Huvixa Acaz ojexavai jave pyve heko vai raxave Senhor rovai.

23 Haꞌe rami vy mbaꞌemo mymba omeꞌẽ tema Damasco pygua kuery ruete ramigua ikuai vaꞌe pe, hexe haꞌe kuery ipoꞌaka rire. Mbaꞌeta aipoeꞌi: — Síria pygua huvixa kuery ruete ramigua ma haꞌe kuery oipytyvõ rire xee voi haꞌe kuery pe ameꞌẽ ta mbaꞌemo anhepytyvõ uka vy — heꞌi. Haꞌe rami teĩ haꞌe rami oiko vy ojapo haꞌe ae okanhy aguã rami, Israel kuery haꞌe javi reve.

24 Haꞌe rami vy Acaz oipeꞌapa mbaꞌemo ryru Nhanderuete pegua opy ikuai vaꞌekue. Omboaꞌypa ma vy ombotypa ju Senhor pegua okẽ ikuai vaꞌe. Haꞌe rami vy ojeupe guarã ojapo altar Jerusalém haꞌe javi rupi.

25 Judá regua tetã haꞌe javi katyꞌi yvyꞌã ikuai vaꞌe rupi omopuꞌã tuuete raꞌangaa pe heakuã porã vaꞌe oapy atyrã. Haꞌe rami py ombopoxy Senhor guamoĩ kuery ruete.

26 , Haꞌe gui oĩve rei tema Acaz rekokue regua. Haꞌe rami avi haꞌe oikoa jypy guive opaa peve ipara oiny kuaxia Judá haꞌe Israel pygua huvixa kuery rekokue oĩa re.

27 Haꞌe gui Acaz ndoikoveveiꞌi ma guamoĩ kueryague rami. Haꞌe ramo onhono porãa Jerusalém tetã py, teĩ Israel pygua huvixa kuery rupa yvýry eꞌỹ guive. Haꞌe gui ma taꞌy Ezequias ju oĩ nguu rekovia.

29

1 Ezequias templo oipeꞌa uka juague Ezequias ma vinte e cinco maꞌetỹ oguereko huvixa oĩ ypyꞌi jave py. Haꞌe vy vinte e nove maꞌetỹ re opena Jerusalém py. Ixy ma Zacarias rajy Abia.

2 Haꞌe ma haꞌevea rami oiko Senhor renonde rupi, guamoĩ Davi ojapoague haꞌe javi rami.

3 Haꞌe gui jypygua maꞌetỹa haꞌe jypygua jaxya pyve oipeꞌapa ju Senhor pegua oo rokẽ ikuai vaꞌe, omoatyrõmba guive.

4 Haꞌe rami vy sacerdote haꞌe levita kuery oguerupa vy omboatypa kuaray puku-a katy oka oĩ vaꞌe py.

5 Haꞌe vy aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — Pendu ke xeayvua, levita kuery. Pejekyꞌaꞌo ukapa ke aỹꞌi ma voi, haꞌe gui peikyꞌaꞌopa avi Senhor peneramoĩ kuery ruete pegua oo. Henda ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe gui peipeꞌapa ke mbaꞌemo kyꞌakue oĩ vaꞌe.

6 Mbaꞌeta nhaneramoĩ kuery ma anhetẽ rupi eꞌỹ ikuai vy Senhor Nhanderuete renonde py haꞌeveꞌỹa ramigua ojapo. Oejapa okuapy vy Senhor pegua oo oĩa katy gui ngova oguerova vy okupe rive oguerova okuapy.

7 Oka rokẽ ombotypa, tataendy ikuai vaꞌe omboguepa, ixupe ndoapyvei guive heakuã porã vaꞌe, neĩ mymba ma voi nomeꞌẽvei okuapy Israel kuery ruete pegua henda ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe rupi.

8 Haꞌe nunga rupi Judá haꞌe Jerusalém pygua kuery áry ou Senhor poxya. Haꞌe vy omboaxapa imongyjearã, imondyiarã haꞌe ijojai reiarã pe, peẽ kuery penderexa py ae pexaa rami.

9 Haꞌe ramo nhaneramoĩ kuery kyxe py ojukapaa, haꞌe gui nhanderaꞌy kuery, nhanderajy kuery haꞌe nhanderaꞌyxy kuery ju escravo-rã ogueraa ague py ikuai.

10 Haꞌe nunga rupi aỹ ma xejee amoĩ Senhor Israel kuery ruete reve ajapo aguã peteĩ rami ju nhandekuai aguã, nhandegui oipeꞌa nho aguã opoxya tata rami nhanembojexavai vaꞌe.

11 Xeraꞌy kuery, penderexarai eme pejapo ꞌrã vaꞌe gui, mbaꞌeta Senhor ae pendeporavo henonde rupi pendekuai aguã, ixupe pembaꞌeapo haꞌe heakuã porã vaꞌe peapy aguã — heꞌi.

12 Levita kuery templo oikyꞌaꞌopa jevyague Haꞌe ramo levita kuery opuꞌãmba okuapy. Coate ramymino kuery vaꞌe regua ikuai Amasai raꞌy Maate haꞌe Azarias raꞌy Joel. Merari ramymino regua ma Abdi raꞌy Quis haꞌe Jealelel raꞌy Azarias. Haꞌe gui Gérson ramymino regua ma Zima raꞌy Joá haꞌe Joá raꞌy Éden.

13 Elisafã ramymino regua ma Sinri haꞌe Jeuel. Asafe ramymino regua ma Zacarias haꞌe Matanias.

14 Hemã ramymino regua ma Jeuel haꞌe Simei. Jedutum ramymino regua ma Semaías haꞌe Uziel.

15 Haꞌe kuery ma guyvy kuery omboaty ukapa vy haꞌe kuery ae ranhe ojekyꞌaꞌo ukapa. Haꞌe rire mae ma ou Senhor pegua oo py ju huvixa aipoeꞌi ukaague rami vy oikyꞌaꞌopa aguã, Senhor ijayvuague rupi guive.

16 Haꞌe rami vy sacerdote kuery ma Senhor pegua opy rupi oike jogueravy oikyꞌaꞌo aguã. Haꞌe rami vy oka py, Senhor pegua oka oĩ vaꞌe py oguenoẽmba ikyꞌakue templo ropy rupi ikuai vaꞌekue. Haꞌe nunga levita kuery oipeꞌapa vy mombyrya py ogueraa, Cedrom yakã peve.

17 Jypygua jaxy haꞌe ára ypyꞌi py ma omboypy okuapy oikyꞌaꞌo aguã. Haꞌe gui ma oito araa py oikyꞌaꞌo ma Senhor pegua oo oikeaty peve. Haꞌe gui oito araa jevy py oikyꞌaꞌopa Senhor pegua opy rupi. Jypygua jaxy haꞌe dezesseis araa py ma oikyꞌaꞌopa ma okuapy.

18 Haꞌe gui mae ma ojeꞌoipa huvixa Ezequias ngoo py oĩa py. Haꞌe vy aipoeꞌi okuapy: — Roikyꞌaꞌopa ma Senhor pegua oo, altar mymba rapyaty, tembiporu ikuai vaꞌe, haꞌe mesa Senhor renonde mbojape omoĩaty vaꞌe, hexegua tembiporu ikuai vaꞌe haꞌe javi reve.

19 Haꞌe gui mbaꞌemo huvixa Acaz oĩ jave heko vai reia rupi oka katy rive omombo vaꞌekue ma romoatyrõmba ju, romboaxapa ma guive Senhor peguarã. Haꞌe nunga haꞌe javi ma Senhor pegua altar renonde py ju ikuai — heꞌi okuapy.

20 Nhanderuete ombojeroviaa aguã Ezequias omboypy jevyague Haꞌe ramo huvixa Ezequias ma koꞌẽ raiꞌi teri reve ovy vy omboatypa yvatekueve tetã rupi ikuai vaꞌe. Haꞌe vy ogueraapa Senhor pegua oo py.

21 Ogueru ruka avi sete vaka raꞌy, sete vexaꞌi, sete vexaꞌi raꞌy haꞌe sete kavara, jejavya regua omeꞌẽ aguã huvixa openaa rupi ikuai vaꞌe re vy, henda ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe haꞌe Judá kuery re guive. Haꞌe vaꞌe ma Arão ramymino kuery sacerdote ikuai vaꞌe pe omeꞌẽ ukapa Senhor pegua altar áry.

22 Vaka raꞌy ma sacerdote kuery ojukapa ma vy huguykue oupi vy omboayvipa altar áry rupi. Haꞌe gui vexaꞌi haꞌe vexaꞌi raꞌy ikuai vaꞌe ju ojukapa ma vy huguykue omboayvipa avi altar áry rupi.

23 Haꞌe gui jejavya regua omeꞌẽ vaꞌerã kavara kuery ju ogueru huvixa renonde heta vaꞌe kuery oexaa py. Haꞌe vaꞌe kuery áry ma omoĩ okuapy opo.

24 Haꞌe rami vy sacerdote kuery ojukapa ma vy huguykue ma jejavya reguarã omeꞌẽ altar yvyꞌiry rupi onhoẽ vy, Israel kuery haꞌe javi ojejavyague ojaoꞌi uka aguã, mbaꞌeta huvixa ijayvu rire Israel kuery ojejavyague re oapy reve omeꞌẽ aguã re.

25 Omoĩ avi levita kuery Senhor pegua opy rupi hyꞌa pu, mbaraka haꞌe ixã reta vaꞌe reve ikuai aguã, Davi ojapo ukaague rami vy, huvixa pegua profeta kuery Gade haꞌe Natã ijayvuague rami guive. Haꞌe rami aguã ma Senhor ae ojapo uka profeta kuery pe ijayvu vy.

26 Haꞌe gui ma levita kuery hiꞌaĩ okuapy mbaꞌepu Davi oeja vaꞌekue reve, haꞌe rã sacerdote kuery ma mimby guaxu reve ikuai.

27 Haꞌe gui mae ma Ezequias ijayvu altar áry mymba oapya aguã re. Haꞌe ramo mymba oapy aguã omboypy ramove omboypy avi Senhor pe oporaei okuapy aguã mimby guaxu omonheꞌẽ reve, mbaꞌepu Israel pygua huvixa Davi oeja vaꞌekue reve guive.

28 Haꞌe ramo oporaei okuapy, haꞌe mimby guaxu omonheꞌẽ atã ramove ijaty vaꞌe kuery haꞌe javi ikuai guenapyꞌã re. Haꞌe rami ae tema ikuai mymba oapypa eꞌỹa ja.

29 Haꞌe gui mymba omeꞌẽmba ma ramo huvixa Ezequias haꞌe hexeve ikuai vaꞌe haꞌe javi voi guenapyꞌã re ikuai avi omboetea py.

30 Haꞌe ramo huvixa haꞌe hexevegua kuery yvatekueve ijayvu levita kuery Senhor pe oporaei okuapy aguã re, Davi haꞌe profeta Asafe ijayvuague rupi. Haꞌe ramo haꞌe kuery ovyꞌa reve oporai, haꞌe ojeroꞌa reve avi omboete okuapy.

31 Haꞌe gui Ezequias aipoeꞌive ju: — Aỹ Senhor peguarã pejekyꞌaꞌo ukapa ma. Penhemboja ke haꞌvy, haꞌe peru mymba pemeꞌẽ vaꞌerã, perovyꞌa reve peru Senhor pegua oo oĩa katy — heꞌi. Haꞌe ramo ijaty vaꞌe kuery ogueru okuapy mymba omeꞌẽ vaꞌerã, Senhor oguerovyꞌaa rupi. Opyꞌa re omeꞌẽxea omoĩ vaꞌekue reve ogueru okuapy mymba oapy aguã py.

32 Ijaty vaꞌe kuery mymba ogueru vaꞌe oipapaa rã setenta vaka ikuai, cem vexaꞌi ava haꞌe gui duzentos vexaꞌi raꞌy. Haꞌe nunga haꞌe javi Senhor pe oapy okuapy.

33 Ixupe omeꞌẽ avi seiscentos vaka raꞌy haꞌe três mil vexaꞌi.

34 Haꞌe rã sacerdote kuery ma mbovyꞌi ete vy ndoipiropa reguai. Haꞌe ramo hexegua levita kuery oipytyvõ okuapy oipiropa, haꞌe sacerdote kuery mboae ojekyꞌaꞌo ukapa peve. Mbaꞌeta sacerdote kuery gui levita kuery opyꞌa py heko porãve vaꞌe ikuai ojekyꞌaꞌo ukaa py.

35 Haꞌe gui mymba oapy vaꞌerã heta raxa ogueru vaꞌekue áryve oĩ avi mymba peteĩ rami ikuai aguã regua omeꞌẽ vaꞌekue kyrakue, haꞌe uva rykue mymba oapy reve omeꞌẽ vaꞌe. Haꞌe rami py omboypy ju Senhor pe ombaꞌeapo aguã.

36 Heta vaꞌe kuery haꞌe javi reve Ezequias oguerovyꞌa ete Nhanderuete oipytyvõague, mbaꞌeta ojapopa pojava okuapy vy.

30

1 Páscoa regua ngaru ojapo okuapyague Haꞌe vaꞌe rire Ezequias omondouka ayvu reraarã Israel haꞌe Judá haꞌe javi rupi. Efraim haꞌe Manassés kuery pe voi ombopara kuaxia Jerusalém py oupa avi aguã, Senhor pegua oo py Páscoa ára py okaru okuapy aguã Senhor Israel kuery ruete pe.

2 Mbaꞌeta huvixa ma guembiguai yvatekueve haꞌe Jerusalém pygua kuery haꞌe javi pe onhemongeta uka ma mokoĩ jaxya py Páscoa regua ngaru ojapo aguã re.

3 Mbaꞌeta oaꞌangaague ára py porã ndaꞌevei ngaru ojapo aguã, haꞌe vaꞌe ára peve sacerdote kuery mbovyꞌi ete ojekyꞌaꞌo uka ramo, haꞌe pavẽ eꞌỹ teri onoꞌõ Jerusalém py.

4 Haꞌe nunga rupi heta vaꞌe kuery reve huvixa oikuaa haꞌe rami.

5 Haꞌe rami vy onhembopyꞌa Israel kuery ikuaia haꞌe javi rupi omombeꞌu uka aguã, Berseba guive Dã peve, Jerusalém py oupa aguã Páscoa regua ngaru Senhor Israel kuery ruete peguarã. Haꞌe vaꞌe ngaru py haꞌe javi ete eꞌỹ teri ikuai rakaꞌe, ipara oĩa rami eꞌỹ teĩ.

6 Haꞌe gui huvixa haꞌe yvatekueve kuaxia ombopara vaꞌekue reraa kuery ojeꞌoipa Israel haꞌe Judá jave rupi. Huvixa ijayvuague rami vy aipoeꞌi ojeꞌoivy: — Israel ramymino kuery, pejevy ju Senhor Abraão, Isaque haꞌe Israel ruetea katy. Haꞌe ramo ꞌrãe haꞌe ju ojevy Assíria pygua huvixa poꞌakaa gui peo jepe vaꞌekue repyarã.

7 Pendekuai eme penderu haꞌe penderykeꞌy kuery ikuaiague rami. Haꞌe kuery ma ojejavy vaꞌekue Senhor guamoĩ kuery ruete rovai. Haꞌe nunga rupi ae omboaxapa imombaarã pe, aỹ pexaa rami ae.

8 Aỹ gui ma peneakã ratãve eme penderu kuery ikuaiague rami eꞌỹ. Pejerovia tema Senhor re, haꞌe peju ixupegua henda ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe rakaꞌe rã peve guarã oikyꞌaꞌo vaꞌekuea katy. Senhor Penderuete pe anho pendekuai, ipoxy etea peẽ kuery áry ou vaꞌekue oaxa nho aguã.

9 Mbaꞌeta xapyꞌa rei rã Senhor peguarã ju pejeko rerova ramo omboaxy nho ꞌrã penderyvy haꞌe penderaꞌy kuery escravo-rã ogueraapa pyre, kovaꞌe yvy re ju haꞌe kuery ojevypa aguã. Mbaꞌeta Senhor Nhanderuete nhomboaxy kuaa haꞌe poroayvu vaꞌe vy ngova nomoꞌãi ꞌrã peẽ kuerya gui, ixupe ete ri pejeko rerova ramo — heꞌi okuapy.

10 Haꞌe gui ma ayvu reraa kuery ma tetã nhavõ rupi oguata ojeꞌoivy, Efraim haꞌe Manassés yvy guive Zebulom peve. Haꞌe rami teĩ ojojai rei, ojavyky rei okuapy.

11 Haꞌe rami teĩ ma Aser, Manassés haꞌe Zebulom regua amongue onhemoꞌyvyĩꞌi reve ojeꞌoi Jerusalém tetã katy.

12 Judá regua kuery voi oendu opyꞌa py Nhanderuete opo omoĩ rã peteĩ rami huvixa haꞌe yvatekueve ojapo uka vaꞌekue ojapo aguã, Senhor ijayvuague rami vy.

13 Haꞌe gui ma Jerusalém tetã py heta onoꞌõ okuapy ngaru mbojape imbovua revegua eꞌỹ ojapo aguã. Mokoĩ jaxya py heta ete ou okuapy.

14 Haꞌe rami vy ikyreꞌỹa oendu reve oipeꞌapa heravy altar mboae Jerusalém py ikuai vaꞌekue, altar heakuã porã vaꞌe rapyaty guive. Haꞌe vaꞌe ma Cedrom yvyugua py omombopa.

15 Haꞌe ramo mae ma ojuka okuapy vexaꞌi Páscoa regua, mokoĩ jaxya re haꞌe catorze araa py. Sacerdote haꞌe levita kuery haꞌe nunga oexa vy oxĩmba vy ojekyꞌaꞌo ukapa okuapy. Haꞌe rami vy haꞌe kuery voi ogueru mymba Senhor pegua oo py oapy reve omeꞌẽ aguã py. Sacerdote kuery oxĩmba mbaꞌeta naꞌikyreꞌỹi vaꞌekue ngaru oiko rã guarã ojekyꞌaꞌo uka aguã (versículo 3 haꞌe 29.34).

16 Haꞌe kuery ma ikuai aguã vaꞌekue py ae ju ikuai, Nhanderuete rembiguai Moisés lei omboparaague rami vy. Haꞌe rami vy sacerdote kuery pe levita kuery mymba ruguykue omeꞌẽ ramo omboayvi okuapy altar áry rupi.

17 Mbaꞌeta heta teri ikuai onhemboaty vaꞌe kuery regua ndojekyꞌaꞌo ukai teri vaꞌekue. Haꞌe nunga rupi haꞌeveꞌỹ teri vaꞌe kuery re vy vexaꞌi Páscoa reguarã ogueru vaꞌekue levita kuery ju ojuka, Senhor peguarã oikyꞌaꞌopa aguã.

18 Mbaꞌeta heta ete teri ikuai ndojekyꞌaꞌo ukai vaꞌekue: Efraim, Manassés, Issacar haꞌe Zebulom kuery vaꞌe regua. Haꞌe kuery voi okaru okuapy Páscoa regua re, ipara oĩa rami eꞌỹ teĩ. Haꞌe ramo Ezequias ojerure haꞌe kuery re. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Senhor haꞌevea rami orerereko vaꞌe, eperdoapa ke

19 opyꞌa py ndee Senhor guamoĩ kuery ruete ndereka aguã omoĩ vaꞌe haꞌe javi, henda ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe regua lei rami ndojekyꞌaꞌo ukai teri vaꞌe teĩ — heꞌi.

20 Haꞌe rami Ezequias ojerurea Senhor oendu vy oikyꞌaꞌo heta vaꞌe kuery pyꞌa.

21 Haꞌe rami py Jerusalém py Israel ramymino kuery ikuai vaꞌe ojapo okuapy ngaru mbojape imbovua revegua eꞌỹ. Sete ára re ojapo ovyꞌa ete reve. Koꞌẽ nhavõ levita haꞌe sacerdote kuery oporaei okuapy Senhor pe, mbaꞌepu omonhendu atã guive Senhor omboetea rupi.

22 Haꞌe gui levita kuery Senhor pe oꞌarandua rupi ombaꞌeapo vaꞌe kuery pe ma Ezequias ijayvu porãꞌi ombopyꞌa guaxua rupi. Haꞌe ramo sete ára re haꞌe kuery okaru okuapy ngaru pyguarã omeꞌẽ mbyre re. Omeꞌẽ avi peteĩ rami ikuai aguã regua, haꞌe oporai okuapy Senhor guamoĩ kuery ruete pe.

23 Haꞌe gui ijaty vaꞌe kuery ojou porãmba okuapy sete ára re ju ngaru ojapove aguã. Haꞌe rami vy ojapove ju oporaia rupi.

24 Ijaty vaꞌe kuery pe Judá pygua huvixa Ezequias omeꞌẽ mil vaka raꞌy haꞌe sete mil vexaꞌi ojuka uka vaꞌerã. Haꞌe gui yvatekueve ju mil vaka raꞌy haꞌe dez mil vexaꞌi avi omeꞌẽ ijaty vaꞌe kuery pe. Haꞌe gui sacerdote kuery regua heta ete ojekyꞌaꞌo uka.

25 Haꞌe rami vy Judá kuery ijaty vaꞌe haꞌe javi ovyꞌa okuapy, sacerdote haꞌe levita kuery, Israel gui ou vaꞌekue haꞌe javi reve, amboae regua kuery Israel yvy gui ou vaꞌekue haꞌe Judá pygua kuery ae guive.

26 Jerusalém tetã py ovyꞌa ete okuapy. Israel pygua huvixa Davi raꞌy Salomão oĩa guive Jerusalém py ndoikoi teri vaꞌekue haꞌe ramigua ngaru.

27 Haꞌe ramo sacerdote haꞌe levita kuery opuꞌã okuapy heta vaꞌe kuery ogueroayvu porã aguã. Haꞌe ramo haꞌe kuery ijayvua ma Nhanderuete ꞌamba ikyꞌa eꞌỹa py onhendu, yvate etea peve.

31

1 Haꞌe nunga haꞌe javi opa ma jave Israel kuery onhemboatypa vaꞌekue ma tetã Judá yvy re ikuai vaꞌe rupi ojeꞌoi vy omopẽmba taꞌangaa ikuai vaꞌe, oakeꞌopa taꞌangaarã yvyra omopuꞌã mbyre, haꞌe ombovaipa yvyꞌã rupi ombojerovia atyrã ojapo pyre, altar Judá rupi ikuai vaꞌekue, Benjamim, Efraim haꞌe Manassés rupi guive, omomba ete peve. Haꞌe rami vy mae ma Israel ramymino kuery peteĩ-teĩ ojevypa ju oyvy katy, eꞌỹ vy guetã katy.

2 Sacerdote haꞌe levita kuery peguarã huvixa Ezequias mbaꞌemo omeꞌẽ ukaague Ezequias omoĩ sacerdote haꞌe levita kuery peteĩ-teĩ regua jorire-rire ombaꞌeapo aguã, haꞌe kuery omoĩ ypyague rami ae. Haꞌe ramo haꞌe kuery ikuai mymba oapy reve haꞌe peteĩ rami ikuai aguã regua omeꞌẽ aguã rami, haꞌe Senhor pegua oo rokẽ py ombaꞌeapo haꞌe oporaei okuapy aguã guive.

3 Huvixa ma guymba kuery ae omeꞌẽ oapy reve omeꞌẽa vaꞌerã. Ajeꞌive haꞌe kaꞌaru ju ꞌrã omeꞌẽa oapy reve, sábado ára, jaxy pyauꞌi haꞌe ngaru oiko nhavõ guive, Senhor guigua lei re ipara oinya rami vy.

4 Haꞌe rami vy heta vaꞌe kuery Jerusalém py hekoa vaꞌe pe ijayvu haꞌevea rami omeꞌẽ aguã re sacerdote haꞌe levita kuery peguarã, haꞌe vaꞌe kuery Senhor guigua lei oĩa rami anho ombaꞌeapo okuapy aguã.

5 Haꞌe vaꞌe ayvu omombeꞌua ramove Israel ramymino kuery oata aguã rami eꞌỹ ogueru mbaꞌemo aju omonoꞌõ ypyꞌi vaꞌekue iporãgueve, vinho, azeite, ei haꞌe mbaꞌety rupi onhotỹ vaꞌekue guigua haꞌe javi. Opa mbaꞌe oguereko vaꞌe gui ogueru okuapy dízimo oata aguã rami eꞌỹ.

6 Haꞌe gui Israel haꞌe Judá regua Judá yvy re hekoa vaꞌe ma dízimo-rã ogueru okuapy guymba vaka haꞌe vexaꞌi, Senhor nguuete peguarã omboaxa vaꞌekue guive. Haꞌe nunga omboaty reta joapy eꞌỹ-eꞌỹ.

7 Mboapy jaxya py ma omboypy okuapy omonoꞌõ aguã. Haꞌe gui sete jaxya py mae ma omonoꞌõmba okuapy.

8 Haꞌe gui Ezequias haꞌe yvatekueve ou vy haꞌe nunga omboaty pyre oexa vy ogueroayvu porã |yhwh{Senhor,} ixupegua Israel kuery guive.

9 Haꞌe gui mbaꞌemo omboaty pyre re Ezequias oporandu sacerdote haꞌe levita kuery pe.

10 Haꞌe ramo Zadoque ramymino sacerdote yvateve vaꞌe Azarias ombovai: — Haꞌe nunga gui ma ore kuery rokaru porã rokuapy Senhor pegua opy oguerua ypya ára guive aỹ peve, orerevyatãmba guive. Haꞌe gui hembyre ju oata aguã rami eꞌỹ, Senhor ojeupegua kuery omoingo porã ramo. Guĩ rami ete tuvixa vaꞌe ma hembyrekue itui — heꞌi.

11 Haꞌe ramo Senhor pegua oo py Ezequias ojapo uka mbaꞌemo omoĩ porã atyrã.

12 Haꞌe nunga ojapopaa ma ramo haꞌe py omoĩ porã tema mbaꞌemo omeꞌẽ mbyre, dízimo haꞌe mbaꞌemo Senhor pe omboaxa pyre. Haꞌe nunga re openaa rupi oiko vaꞌe ma levita Conanias. Haꞌe rã ipytyvõarã ma tyvy Simei oĩ.

13 Haꞌe gui Conanias haꞌe tyvy Simei pytyvõarã ma omoĩ avi Jeiel, Azarias, Naate, Asael, Jerimote, Jozabade, Eliel, Ismaquias, Maate haꞌe Benaia. Haꞌe vaꞌe kuery ma huvixa Ezequias haꞌe Nhanderuete pegua oo re opena vaꞌety Azarias ae omoĩ.

14 Haꞌe gui levita Imna raꞌy Coré okẽ kuaray oua katy oĩ vaꞌe rarõa ma omoĩa avi Nhanderuete pe omeꞌẽxeaꞌi py omeꞌẽ mbyre re opena aguã. Haꞌe nungakue haꞌe javi ombojaꞌo ju ꞌrã, Senhor pe omeꞌẽ mbyre, mbaꞌemo ikyꞌa eꞌỹ ete vaꞌe guive.

15 Haꞌe vaꞌe rembiguairã ikuai Éden, Miniamim, Jesua, Semaías, Amarias haꞌe Secanias. Haꞌe kuery ma sacerdote kuery tetã ikuai vaꞌe rupi ojeꞌoi ꞌrã haꞌevea rami guyvy kuery pe ombojaꞌo aguã peteĩ-teĩ regua ikuaia rami, yvyĩgueve haꞌe yvatekueve pe guive.

16 Haꞌe rã avakue mboapy maꞌetỹ guive vaꞌe kuaxia re hery omboparaa vaꞌekue ma any guive, mbaꞌeta haꞌe kuery ma omoĩague rami vy koꞌẽ nhavõ Senhor pegua opy ꞌrã oike ombaꞌeapo aguã.

17 Sacerdote kuery rery omboparaa peteĩ-teĩ ramoĩ kuery ikuaiague rami, haꞌe rã levita kuery vinte maꞌetỹ guive vaꞌe rery ma peteĩ-teĩ ombaꞌeapo aguã omoĩague rami vy omboparaa.

18 Kuaxia re omboparaa avi haꞌe kuery regua kyrĩgueꞌi, kunhague, taꞌy kuery haꞌe tajy kuery rery haꞌe javi. Heta ete ikuai, mbaꞌeta haꞌevea rami ombaꞌeapo okuapy mbaꞌemo ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe ikuaia rupi.

19 Haꞌe gui Arão ramymino sacerdote kuery peteĩ-teĩ tetã yvýry rupi hekoa vaꞌe regua omoĩa hery rupi, sacerdote haꞌe levita kuery mboae hery omboparaa vaꞌekue pe mbaꞌemo ombojaꞌo vaꞌerã.

20 Haꞌe rami aguã huvixa Ezequias ojapo uka Judá yvy haꞌe javi rupi. Senhor nguuete renonde rupi iporã vaꞌe, haꞌevea ramigua haꞌe anhetẽ vaꞌe meme ojapo oikovy.

21 Opyꞌa haꞌe javi py ojapo mbaꞌemo Nhanderuete pegua opy, lei haꞌe ojapo uka pyre rami vy. Nhanderuete oekaa rupi ojapo vy oiko porã.

32

1 ; Haꞌe gui haꞌe rami Ezequias anhetẽ rupi oiko rire teĩ Síria pygua huvixa Senaqueribe kuery ou Judá yvy re. Haꞌe kuery ovaẽmba ma vy ojoko tetã ikorapa vaꞌe haꞌe javi, oipeꞌaxe vy.

2 Haꞌe gui Senaqueribe kuery ou vaꞌekue Jerusalém tetã re opuꞌã ta maa Ezequias oexa vy

3 onhemongeta uka guembiguai yvatekueve haꞌe avakue ipyꞌa guaxukueve pe. Haꞌe rami vy onhembopyꞌa yvu tetã rovai rupi ikuai vaꞌe ojaoꞌipa aguã. Haꞌe ramo haꞌe kuery oipytyvõ okuapy.

4 Haꞌe rami vy heta vaꞌe kuery onhemboaty okuapy vy ojaoꞌipa yvu ikuai vaꞌe haꞌe javi, yvyugua rupi yy oxyry oiny vaꞌe guive. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Mbaꞌe re tu jaeja rive Assíria pygua huvixa kuery ou vy yvu ikuai vaꞌe ojoupa aguã? — heꞌi okuapy.

5 Haꞌe ramo huvixa ipyꞌa guaxu vy omoatyrõ ukapa ju tetã kora ivaipaague haꞌe javi, haꞌe hiꞌáry rupi ma ojapo torre. Ojapo avi kora hovai rupi oĩ vaꞌerã, haꞌe tetã Davi rekoague py ojapo Milo korarã. Ojapo avi tembiporu haꞌe huꞌy jokoarã oata aguã rami eꞌỹ.

6 Heta vaꞌe kuery rerekoarã omoĩ avi xondaro ruvixa. Haꞌe rami vy tetã rokẽ rexei omboatypa vy haꞌe kuery pe ijayvu ombopyꞌa guaxua rupi. Haꞌe vy aipoeꞌi:

7 — Penembaraete ke, pendepyꞌa guaxu guive. Pekyje eme, penhemondyi eme guive Assíria pygua huvixa gui, neĩ hupive ou vaꞌe kuery gui heta teĩ. Mbaꞌeta hexeve ikuai vaꞌe gui ma nhande kuery reve peteĩ oiko pavẽ gui ipoꞌakave vaꞌe.

8 Haꞌe kuery reve ikuai vaꞌe ma toꞌo guigua ijyva vaꞌe. Haꞌe rã nhanderevegua ma Senhor Nhanderuete. Haꞌe ma nhanepytyvõ aguã rami oiko, nhandere opuꞌã vaꞌe kuery rovai opuꞌã aguã — heꞌi. Haꞌe rami Judá pygua huvixa Ezequias ijayvu ramo heta vaꞌe kuery ipyꞌa guaxuve okuapy.

9 ; Haꞌe rire Assíria pygua huvixa Senaqueribe oxondaro kuery reve Laquis tetã ojoko okuapya gui omondouka guembiguai kuery Jerusalém py Judá pygua huvixa Ezequias-a py. Haꞌe vy aipoeꞌi uka:

10 — Po rami Assíria pygua huvixa Senaqueribe ijayvu: “Mbaꞌe nunga re tu peẽ kuery pejerovia pekuapy? Mbaꞌeta Jerusalém tetã pejoko ukapa ri.

11 Penhembotavy uka eme Ezequias pe, karuai haꞌe yuvei gui rive pemanomba eꞌỹ aguã. Mbaꞌeta haꞌe vaꞌe aipoeꞌi: ‘Assíria pygua huvixa po gui ma Senhor Nhanderuete nhandereraa jepe ꞌrã’, heꞌi vaꞌekue teĩ.

12 Haꞌe gui Ezequias ae eꞌỹ teve Penderuete pegua pembojeroviaaty haꞌe altar ikuai vaꞌe mboipaare? Haꞌe vy Judá haꞌe Jerusalém pygua kuery pe ijayvu vy aipoeꞌi vaꞌekue: ‘Peteĩꞌi altar oĩ vaꞌe py ꞌrã pejeroꞌa. Haꞌe vaꞌe áry anho ꞌrã peapy heakuã porã vaꞌe’, heꞌi vaꞌekue.

13 Peẽ kuery ndapeikuaai teve xee haꞌe xeramoĩ kuery yvy regua kuery haꞌe javi re rojapoague? Haꞌe pygua kuery ruete raꞌangaa ri tyꞌy ogueraa jepe rakaꞌe xepo gui?

14 Mbaꞌeta xeramoĩ kuery omomba vaꞌekue ruete raꞌangaa kuery vaꞌe regua mavaꞌe tu ojeupegua kuery ogueraa jepe rakaꞌe xepo gui? Haꞌe gui penderuete ju mbaꞌexa tu xepo gui pendereraa jepe kuaa ta?

15 Haꞌe nunga rupi aỹ gui ma penhembotavy ukave eme Ezequias pe. Ixupe pejerereko uka eme, neĩ pejerovia eme hexe. Mbaꞌeta peteĩve yvy re ikuai vaꞌe ruete, peteĩve yvy regua ruete taꞌangaa ndaꞌipoi xepo gui ojeupegua kuery ogueraa jepe vaꞌekue, xeramoĩ kuery po gui eꞌỹ guive. Haꞌe gui penderuete katuve ma napendereraa jepei ꞌrã ri xepo gui”, heꞌi uka teĩ.

16 Haꞌe rami vy Senaqueribe rembiguai kuery ijayvuve tema ojeꞌoivy Senhor Nhanderuete haꞌe hembiguai Ezequias rovai rupi.

17 Senaqueribe ombopara avi kuaxia Senhor Israel kuery ruete ombojaru reia rupi. Hexe ijayvu vai vy aipoeꞌi: “Amboae yvy regua ruete raꞌangaa xepo gui ojeupegua kuery ndogueraa jepeiague rami ae avi Ezequias ruete voi ojeupegua kuery ndogueraa jepei avi ꞌrã xepo gui”, heꞌi.

18 Hembiguai kuery voi judeu kuery ayvu py ojapukai atã okuapy Jerusalém pygua kuery tetã kora áry ikuai vaꞌe rovai. Tetã re ipoꞌakaxe vy omondyi haꞌe omongyjea rupi ijayvu teĩ.

19 Jerusalém pygua kuery ruete re ijayvu yvy regua kuery ruete raꞌangaa re rami rive, avakue opo py ojapo vaꞌekue meme teĩ.

20 Haꞌe rami teĩ huvixa Ezequias haꞌe Amoz raꞌy profeta Isaías ojerure haꞌe nunga re, Yva pygua pe ojapukai.

21 Assíria pygua xondaro kuery omombaague Haꞌe gui ma Senhor omondouka peteĩ anjo Assíria pygua huvixa rembiguai kuery ikuaia py. Haꞌe rami vy ojukapa avakue ipyꞌa guaxukueve, huvixa kuery haꞌe yvatekueve haꞌe javi. Haꞌe ramo huvixa ma oxĩmbaa ngova re oexa uka reve onha ju ovy oyvy katy. Haꞌe rami vy nguuete raꞌangaa pegua opy oike ramo taꞌy kuery ae ojuka kyxe py.

22 Haꞌe rami py Senhor ogueraa jepe Ezequias haꞌe Jerusalém pygua kuery haꞌe javi, Assíria pygua huvixa Senaqueribe haꞌe hovaigua kuery haꞌe javi po gui, haꞌe kuery pe omeꞌẽ guive ovyꞌa aguã opa rupi.

23 Haꞌe ramo heta ete Jerusalém py ou vy ogueru okuapy Senhor pe omeꞌẽ vaꞌerã, haꞌe Judá pygua huvixa Ezequias pe voi ogueru mbaꞌemo hepyve vaꞌe. Haꞌe rami rire yvy jave regua kuery omboete pavẽ. ;

24 ; Haꞌe vaꞌe jave py Ezequias imbaꞌeaxy oupy vy omano aguã rami itui. Haꞌe rami vy Senhor pe ojerure ramo ombovai vy peteĩ mbaꞌe oexa uka oikuaa aguã.

25 Haꞌe rami teĩ Ezequias ma Nhanderuete omoingo porãague rekovia mbaꞌeve ndojapoi. Haꞌe rami ꞌrãgue py opyꞌa py onhemboyvate rei. Haꞌe nunga rupi hexe ou ipoxy etea, Judá haꞌe Jerusalém pygua kuery re guive.

26 Haꞌe gui ma Ezequias opyꞌa py onhemoꞌyvyĩꞌi ju onhemboyvateague gui, Jerusalém pygua kuery reve. Haꞌe nunga rupi huvixa Ezequias oĩ teria ja Senhor poxya ndouvei haꞌe kuery rovai.

27 Haꞌe gui Ezequias ma oguerekopa oguerovyꞌaa anho oata rei aguã rami eꞌỹ. Ojeupe guarã ojapo uka prata omoĩ porã atyrã, ouro, ita porãgueve, tembiꞌu irũrã, huꞌy jokoa haꞌe opa marãgua iporãve vaꞌe oĩ aguã.

28 Ojapo uka avi mbaꞌemo raꞌyĩgue omonoꞌõ mbyre omoĩ porã atyrã, vinho haꞌe azeite guive. Guymba kuery opa marãgua oguereko vaꞌe ikuai atyrã voi ojapo, vexaꞌi korarã guive.

29 Ojapo uka avi tetã. Guymba kuery vexaꞌi haꞌe vaka raꞌy oguereko avi oata aguã rami eꞌỹ, ixupe Nhanderuete heta raxa omeꞌẽ ramo.

30 Haꞌe vaꞌe Ezequias ae ojaoꞌi yvyꞌã Giom guive yvu gui oxyry vaꞌe, haꞌe vy ojapo tetã Davi rekoague regua kuaray oua katy rupi ju oxyry aguã rami. Mbaꞌemo ojapoa haꞌe javi py Ezequias oiko porã.

31 Haꞌe rami teĩ haꞌe oĩa py Babilônia pygua yvatekueve ayvu reraarã omondouka oikuaa pota aguã ijyvy re iporã vaꞌe ikuai vaꞌe re. Haꞌe vaꞌe jave py ma Nhanderuete noipytyvõi merami, anhetẽ pa ipyꞌa re oĩ vaꞌe haꞌe javi re oikuaa pota aguã.

32 , Haꞌe gui oĩve rei tema Ezequias rekokue regua. Haꞌe rami avi mbaꞌemo porayvua rupi ojapo vaꞌekue haꞌe javi noĩ ꞌrã teve kuaxia Amoz raꞌy profeta Isaías mbaꞌemo oexa vaꞌekue, haꞌe Judá haꞌe Israel pygua huvixa kuery rekokue oĩa re?

33 Haꞌe gui Ezequias ndoikoveveiꞌi ma guamoĩ kueryague rami. Haꞌe ramo onhono porãa yvyꞌã re Davi raꞌy kuery rupa ikuaia py. Haꞌe omano ramo Judá haꞌe Jerusalém pygua kuery haꞌe javi imaꞌenduꞌa porã okuapy. Haꞌe gui taꞌy Manassés ju oĩ nguu rekovia.

33

1 Manassés ma doze maꞌetỹ oguereko jave py oĩ huvixarã. Haꞌe vy cinqüenta e cinco maꞌetỹ re opena Jerusalém py.

2 Haꞌe vaꞌe ma haꞌeveꞌỹ vaꞌe ojapo oikovy Senhor renonde rupi, amboae regua kuery Israel kuery renonde gui Senhor oipeꞌapa vaꞌekue ikuaiague rami ae ju.

3 Haꞌe rami vy omoatyrõmba ju ombojeroviaaty yvyꞌã rupi ikuai vaꞌe nguu Ezequias ombovaipa vaꞌekue, ojapo avi altar Baal kuery peguarã. Omopuꞌã avi imoꞌamy taꞌangaarã yvyra guigua. Haꞌe vy guenapyꞌã re oĩ yva re jaxy-tata ikuaia katy omboetea rupi.

4 Senhor pegua opy rupi eteve voi ojapo altar-rã, Senhor aipoeꞌiague: “Jerusalém tetã py amoĩ ꞌrã xerery rakaꞌe rã peve guarã”, heꞌiague py.

5 Haꞌe vy Senhor pegua oka mokoĩve oĩ vaꞌe rupi ojapo avi altar jaxy-tata yva re ikuai vaꞌe haꞌe javi peguarã.

6 Haꞌe rami vy yvyugua Hinom raꞌy rekoague py guaꞌy ae oapy reve omeꞌẽ, haꞌe arai rupi rive imbaꞌekuaa haꞌe oexaꞌã oikovy. Haꞌe vy imbaꞌevykya rupi oiko, haꞌe omanogue mboayvua haꞌe imbaꞌevyky vaꞌe kuery pe rive oporandu oikovy. Haꞌe rami vy Senhor renonde rupi ojapo oikovy haꞌeveꞌỹ vaꞌe meme, ombopoxy aguã rami rive.

7 Haꞌe vy yvyra gui taꞌangaarã ojapo uka vaꞌekue omoĩ avi Nhanderuete pegua opy Davi haꞌe taꞌy Salomão pe aipoeꞌiague py: “Kovaꞌe oo haꞌe Jerusalém tetã aiporavo Israel regua haꞌe javi gui, haꞌe py xerery amoĩ aguã rakaꞌe rã peve guarã.

8 Mbaꞌeta xee namoxẽvei ꞌrã Israel kuery tuu kuery yvyrã ameꞌẽ vaꞌekue gui, xapyꞌa rei xeguigua lei, anhomboꞌea haꞌe aipotaa xerembiguai Moisés pe ameꞌẽ uka vaꞌekue rupi haꞌe kuery ikuai ramo”, heꞌiague py.

9 Haꞌe rami py Manassés ojapo Judá haꞌe Jerusalém pygua kuery ojejavy aguã rami. Haꞌe ramo amboae regua Israel kuery renonde gui Senhor omomba vaꞌekue gui eteve voi heko vaive okuapy.

10 Manassés omboꞌaa jave ojerureague Manassés haꞌe ixupegua kuery pe Senhor ijayvu teĩ noendu potai okuapy.

11 Haꞌe nunga rupi haꞌe kuery re Senhor ombou Assíria pygua huvixa rembiguai yvatekueve oxondaro kuery reve. Haꞌe vaꞌe kuery ou vy ojopy okuapy Manassés tyꞌaĩ py. Haꞌe rami vy corrente py ju ojokua reve ogueraa Babilônia katy.

12 Haꞌe ramo ojexavaia oendu vy ojerure oiny Senhor nguuete pe. Opa mbaꞌe py onhemoꞌyvyĩꞌi guamoĩ kuery ruete renonde py.

13 Haꞌe rami ojerure ramo Nhanderuete omboaxy. Ojerurea oendu vy ojapo Jerusalém tetã katy ju ojevy aguã rami, huvixa ju oĩ aguã. Haꞌe ramo mae ma Manassés oikuaa Senhor ae Nhanderuete oikoa.

14 Haꞌe vaꞌe rire ma tetã Davi rekoague hovai katy rupi ojapo ikorarã, Giom regua kuaray oua katy, yvyugua rupi haꞌe Okẽ Pira ꞌepy vaꞌe rupi jaikea py. Ofel rupi ojapo ikora yvate ete vaꞌerã. Haꞌe gui Judá re tetã ikorapa vaꞌe haꞌe javi rupi omoĩ harõarã kuery huvixa reve.

15 Haꞌe rami vy Senhor pegua opy gui oipeꞌapa tuuete ramigua, taꞌangaa hiꞌaĩ vaꞌekue voi. Oipeꞌa avi altar Senhor pegua yvyty áry ojapo pyre, Jerusalém tetã haꞌe javi gui guive. Haꞌe vaꞌe haꞌe javi omombo tetã gui mombyryꞌi.

16 Haꞌe rã Senhor pegua altar ma omoatyrõmba ju, haꞌe hiꞌáry omeꞌẽ hexeve peteĩ rami ju ikuaia regua haꞌe oguerovyꞌaa rupigua. Haꞌe rami vy Judá kuery pe ijayvu Senhor Israel kuery ruete pe anho ikuai aguã re.

17 Haꞌe ramive ma yvyꞌã ikuai vaꞌe áry rupi teri heta vaꞌe kuery mbaꞌemo omeꞌẽ okuapy, teĩ Senhor Nhanderuete pe anho guive.

18 , Haꞌe gui oĩve rei tema Manassés rekokue regua. Haꞌe rami avi Nhanderuete pe ojerureague, haꞌe ixupe Senhor Israel kuery ruete rery rupi profeta kuery ijayvuague, haꞌe gui mbaꞌemo ojapo vaꞌekue haꞌe javi oĩ ꞌrã kuaxia Israel pygua huvixa kuery rekokue oĩa re.

19 Haꞌe ojerureague, Nhanderuete omboaxyague, haꞌe ojejavyague haꞌe javi, heko vai reiague, haꞌe gui yvyꞌã áry rupi ombojerovia atyrã haꞌe yvyra gui taꞌangaarã ojapoague, haꞌe taꞌangaa ita guigua voi onhemoꞌyvyĩꞌi eꞌỹ mbove omopuꞌãmbaague, haꞌe nunga haꞌe javi ma oĩ profeta kuery rekokue ombopara pyre re.

20 Haꞌe gui Manassés ndoikoveveiꞌi ma guamoĩ kueryague rami. Haꞌe ramo onhono porãa hekoague py ae. Haꞌe gui taꞌy Amom ju oĩ nguu rekovia.

21 Amom ma vinte e dois maꞌetỹ oguereko huvixa oĩ ypyꞌi jave py. Haꞌe gui mokoĩ maꞌetỹ re eteꞌi opena Jerusalém py.

22 Haꞌe ma Senhor renonde rupi haꞌeveꞌỹ vaꞌe anho ojapo oikovy, nguu Manassés ojapoague rami. Mbaꞌeta mbaꞌemo raꞌangaarã tuu Manassés ojapo vaꞌekue haꞌe javi pe taꞌy Amom ju omeꞌẽ tema mymba, haꞌe nunga pe rive oiko.

23 Vaꞌeri nguu Manassés oikoague rami eꞌỹ Amom ma nonhemoꞌyvyĩꞌixei Senhor renonde py. Haꞌe rami ꞌrãgue py ojejavyve tema ovy.

24 Haꞌe ramo hovai hembiguai kuery jogueroayvu vy hoo py ae ojuka okuapy.

25 Haꞌe rami teĩ haꞌe vaꞌe yvy pygua kuery ojukapa ju huvixa Amom jukaare kuery haꞌe javi. Haꞌe rami vy hekovia omoĩ ju taꞌy Josias.

34

1 , Josias ma oito maꞌetỹ oguereko huvixa oĩ ypyꞌi jave py. Haꞌe vy trinta e um maꞌetỹ re opena Jerusalém py.

2 Haꞌe vaꞌe ma Senhor renonde rupi haꞌevea ramigua ojapo oikovy, guamoĩ Davi ojapoague haꞌe javi rupi. Haꞌe vy ndojepeꞌai oiporu kuaa katy, neĩ oiporu kuaa eꞌỹa katy ma voi.

3 Oito maꞌetỹa re ma huvixa Josias oĩ jave py kunumiꞌi teri reve omboypy guamoĩ Davi ruete oeka aguã. Haꞌe gui doze maꞌetỹa py ma omboypy Judá haꞌe Jerusalém oikyꞌaꞌo aguã yvyꞌã áry rupi ombojerovia atyrã ojapo pyre gui, taꞌangaarã yvyra omopuꞌã mbyre, haꞌe gui taꞌangaa ita haꞌe mbaꞌemo ryku gui ojapo pyre haꞌe javi gui.

4 Haꞌe ae oexaa py oity Baal kuery pegua altar ikuai vaꞌekue. Haꞌe vaꞌe áry rupi altar heakuã porã vaꞌe rapyaty omoĩ mbyre ma haꞌe ae ombovopa. Omopẽmba avi taꞌangaarã yvyra omopuꞌã mbyre, haꞌe mbaꞌemo raꞌangaa ita haꞌe mbaꞌemo ryku gui ojapo pyre haꞌe javi. Haꞌe nunga omonguꞌipa ma vy ikuꞌikue omombopa haꞌe nunga pe mbaꞌemo omeꞌẽ vaꞌekue rupa rupi rive.

5 Haꞌe nunga pegua sacerdote ikuai vaꞌekue kãgue ma oapypa altar haꞌe kuery ombojeroviaague áry ae. Haꞌe rami py oikyꞌaꞌopa ju Judá haꞌe Jerusalém haꞌe javi rupi.

6 Haꞌe rami ae avi ojapo Manassés, Efraim haꞌe Simeão regua tetã ikuai vaꞌe rupi, Naftali yvy haꞌe javi rupi peve, tekoague ikuai vaꞌe rupi guive.

7 Altar haꞌe taꞌangaa yvyra haꞌe ita guigua oitypa ma vy omonguꞌipa ju. Omboaꞌypa avi altar heakuã porã vaꞌe rapy atyrã Israel yvy jave rupi ojapo pyre. Haꞌe gui ma ojevy ju Jerusalém katy.

8 Dezoito maꞌetỹa re ma huvixa Josias oĩ jave py haꞌe vaꞌe yvy haꞌe Nhanderuete pegua oo oikyꞌaꞌo ukapa ma vy omboypy Senhor nguuete pegua oo omoatyrõ uka aguã. Haꞌe rami vy omondouka Azalias raꞌy Safã, tetã re opena vaꞌety Maaséias, haꞌe Joacaz raꞌy kuaxia mboparaaty Joá.

9 Haꞌe kuery ma sacerdote yvateve vaꞌe Hilquias-a py ojeꞌoi vy ixupe omeꞌẽ peráta Senhor pegua opy ogueru pyre levita regua okẽ rarõa kuery omoĩ porã vaꞌekue. Haꞌe vaꞌe peráta ma Manassés, Efraim haꞌe Israel kuery ikuaia haꞌe javi gui omonoꞌõ mbyre, Judá haꞌe Benjamim gui, Jerusalém tetã gui guive.

10 Haꞌe vaꞌe ma haꞌe kuery omeꞌẽ okuapy Senhor pegua oo py ombaꞌeapo vaꞌe kuery re opena vaꞌe pe, ombaꞌeapoague repy omeꞌẽ aguã, oo omoatyrõ vy ombopyaupa ju aguã.

11 Oo apoa haꞌe ita re ombaꞌeapo vaꞌe kuery pe omeꞌẽ peráta ita omoatyrõ mbyre ojogua aguã, haꞌe yvyra oo ytarã haꞌe hiꞌáry ipyaxa vaꞌerã, Judá pygua huvixa kuery ivaipa aguã rami rive oeja rire.

12 Haꞌe vaꞌe avakue ma anhetẽ rupi meme ikuai ombaꞌeapoa py. Haꞌe kuery re opena vaꞌe ma levita regua Merari ramymino kuery Jaate haꞌe Obadias, Coate ramymino kuery Zacarias haꞌe Mesulão guive, ombaꞌeapo vaꞌe kuery re openaa rupi ikuai.

13 Haꞌe gui levita kuery mbaꞌepu ombopu kuaa vaꞌe opena avi okuapy mbaꞌemo reraa kuery re, mbaꞌemo py ombaꞌeapo vaꞌe kuery haꞌe javi re guive. Haꞌe rã levita kuery mboae ma kuaxia re opena okuapy, haꞌeꞌỹ vy joe openaa haꞌe okẽ rarõa rupi ikuai.

14 Haꞌe gui peráta Senhor pegua opy ogueru pyre oguenoẽa jave ma sacerdote Hilquias ojou kuaxia para Senhor lei Moisés pe omeꞌẽ uka vaꞌekue oĩa.

15 Haꞌe rami vy Hilquias aipoeꞌi kuaxia re opena vaꞌety Safã pe: — Senhor pegua opy xee ajou kuaxia para lei oĩa — heꞌi.

16 Haꞌe gui kuaxia ma Safã pe Hilquias omeꞌẽ ramo ogueraa huvixa pe. Haꞌe vy ixupe omombeꞌu vy aipoeꞌi: — Nerembiguai kuery ojapopa ma rejapo uka vaꞌekue haꞌe javi.

17 Haꞌe rami vy peráta Senhor pegua opy oĩ vaꞌekue haꞌe kuery oipapa ma vy omeꞌẽmba ombaꞌeapo vaꞌe kuery re opena vaꞌe po py, haꞌe mbaꞌemo apoa kuery pe — heꞌi.

18 Haꞌe gui Safã omombeꞌuve ju huvixa pe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Sacerdote Hilquias ma xevy omeꞌẽ kovaꞌe kuaxia para — heꞌi. Haꞌe rami vy huvixa renonde py Safã ogueroayvu.

19 Haꞌe gui ma kuaxia para lei oĩa ogueroayvu rã huvixa oendu vy omondoropa oao.

20 Haꞌe rami vy huvixa ijayvu Hilquias pe, Safã raꞌy Aicão, Mica raꞌy Abdom, nhomongeta vaꞌety Safã haꞌe guembiguai Asaías pe. Haꞌe vy aipoeꞌi haꞌe kuery pe:

21 — Tapeo ke, Senhor pe peporandu uka xereko re, haꞌe Israel haꞌe Judá pygua kuery haꞌe javi re. Mbaꞌeta nhande pavẽ áry Senhor ombou opoxy etea, mbaꞌeta kovaꞌe kuaxia para re ayvu oĩ vaꞌe rupi nhaneramoĩ kuery ndaꞌikuai rakaꞌe, ipara oĩ vaꞌe haꞌe javi ndojapoi vy — heꞌi.

22 Haꞌe ramo Hilquias haꞌe huvixa omondouka vaꞌekue mboae reve ojeꞌoi Jerusalém tetã yvyꞌã guy katy profeta kunha Hulda oikoa py. Haꞌe vaꞌe ma Harás raꞌy Tocate raꞌy Salum sacerdote kuery ao re opena vaꞌety raꞌyxy. Haꞌe gui kunha vaꞌe pe haꞌe kuery omombeꞌupa okuapy haꞌe nunga.

23 Haꞌe ramo haꞌe kuery pe kunha vaꞌe aipoeꞌi: — Po rami Senhor Israel kuery ruete aipoeꞌi uka: Aipopeje ava xea py penembouare pe:

24 Po rami Senhor ijayvu: “Maꞌẽ, mbaꞌemo vai ambou ꞌrã kovaꞌe tekoa haꞌe apy ikuai vaꞌe áry, ayvu vai kuaxia para Judá pygua huvixa pe ogueroayvuague haꞌe javi rami vy.

25 Mbaꞌeta haꞌe kuery xerejapa vy amboae regua tuuete ramigua kuery pe rive oapy okuapy heakuã porã vaꞌe, opo py mbaꞌemo ojapo vaꞌekue py xembopoxy aguã rami. Haꞌe nunga rupi xepoxya ou ta ma kovaꞌe tekoa áry, ndoguei ꞌrã guive”, heꞌi.

26 Haꞌe gui pemombeꞌu ꞌrã Judá pygua huvixa Senhor pe peporandu uka aguã penembouare pe: “Po rami Senhor Israel kuery ruete ijayvu, ayvu rendu vaꞌekue omombeꞌu porãve vy:

27 ‘Ndee ma kovaꞌe tekoa haꞌe apy hekoa vaꞌe kuery rovai xeayvu rã rendu vaꞌekue, haꞌe xee Senhor renonde py renhemoꞌyvyĩꞌi vy ndeao remondoro haꞌe rejaeꞌo vaꞌekue guive. Haꞌe ramo xee aendu’, heꞌi Senhor.

28 ‘Haꞌe nunga rupi xee romombytuꞌu ꞌrã neramoĩ kueryague rami, haꞌe rã nenhono porãa ꞌrã. Haꞌe gui ndee ae nderexai ꞌrã mbaꞌemo vai kovaꞌe tekoa re ambou rã’, heꞌi.” Haꞌe ramo kunha vaꞌe ombovaiague haꞌe kuery omombeꞌu okuapy huvixa pe.

29 Haꞌe rami rã huvixa ijayvu nhomongeta vaꞌety Judá re haꞌe Jerusalém py ikuai vaꞌe onhemboatypa okuapy aguã.

30 Haꞌe gui Senhor pegua oo py huvixa oo Judá regua avakue, Jerusalém pygua, sacerdote, levita haꞌe heta vaꞌe kuery haꞌe javi reve, yvyĩgueve haꞌe yvatekueve guive. Haꞌe kuery haꞌe javi oendua py ogueroayvu kuaxia para Senhor pegua opy ojou pyre re guexeve guarã ojapo vaꞌekue regua ayvu oĩ vaꞌe haꞌe javi.

31 Huvixa hiꞌaĩaty py ae opuꞌã hoꞌamy vy Senhor renonde ojapo ixupe anho haꞌe kuery ikuai aguã, haꞌe vy opyꞌa haꞌe onheꞌẽ haꞌe javi py ojapopa okuapy aguã haꞌe ojapo uka vaꞌekue, ijayvua haꞌe oipotaa, haꞌe rami vy ayvu kuaxia para re oĩ vaꞌe rupi ikuai aguã, Senhor guexeve guarã ojapo vaꞌekue rupi anho.

32 Haꞌe ramo Jerusalém haꞌe Benjamim py ikuai vaꞌe haꞌe javi onhemboayvu okuapy haꞌe vaꞌe ayvu rupi ikuai aguã re. Haꞌe rami vy Jerusalém pygua kuery haꞌe javi ikuai Nhanderuete guamoĩ kuery ruete vaꞌe guexeve guarã ojapo vaꞌekue rupi.

33 Haꞌe gui Josias oipeꞌapa ojeguarupy Israel kuery oyvy re oguereko vaꞌekue haꞌe javi. Haꞌe rami vy ojapo Israel re hekoa vaꞌe haꞌe javi Senhor nguuete pe anho ikuai aguã rami. Haꞌe rami rire haꞌe oikovea ja haꞌe kuery ndojepeꞌai Senhor guamoĩ kuery ruete pe ikuaia gui.

35

1 Haꞌe gui huvixa Páscoa ára py Josias ojapo Senhor pegua ngaru Jerusalém py. Haꞌe ramo jypygua jaxya catorze araa py ojuka okuapy Páscoa regua vexaꞌi.

2 Haꞌe omoĩ sacerdote kuery ombaꞌeapo aguã rami. Haꞌe vy ombopyꞌa guaxuve Senhor pegua opy rupi ombaꞌeapoa py.

3 Ijayvu avi levita kuery Senhor peguarã ojekyꞌaꞌo uka vaꞌekue Israel kuery haꞌe javi mboꞌea rupi ikuai vaꞌe pe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Lei ryru ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe ma pemoĩ ju oo hendarã Davi raꞌy Israel pygua huvixa Salomão ojapo vaꞌekue py. Ndapevoyivei ma ꞌrã pendeaxiꞌy áry. Pembaꞌeapo ꞌrã Senhor Penderuete pe, ixupegua Israel kuery pe guive.

4 Peiko katu ke peteĩ-teĩ regua pendekuaia rami pembaꞌeapo aguã, penemoĩague rami, pendevy Israel pygua huvixa Davi haꞌe taꞌy Salomão ijayvuague rami vy.

5 Pembaꞌeapo ke henda ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe py, heta vaꞌe kuery penderyvy ikuai vaꞌe peteĩ-teĩ regua rekovia penemoĩague rami. Heta vaꞌe kuery peteĩ-teĩ regua rekovia toĩ peteĩ levita kuery vaꞌe regua.

6 Haꞌe rami vy pejuka ꞌrã vexaꞌi Páscoa ára pyguarã. Pejekyꞌaꞌo uka reve pereko katu ꞌrã penderyvy kuery hoꞌu vaꞌerã. Pejapopa tema Senhor oayvu Moisés pe omombeꞌu uka vaꞌekue rami vy — heꞌi.

7 Haꞌe gui ma heta vaꞌe kuery haꞌe javi pe Josias omeꞌẽ vexaꞌi haꞌe kavara. Guymba kuery regua ae omeꞌẽ Páscoa ára py ojuka vaꞌerã. Haꞌe javi vy trinta mil mymba omeꞌẽ haꞌe py heta vaꞌe kuery mbovy pa ikuaia rami. Vaka raꞌy ma três mil ju huvixa omeꞌẽ, guymba kuery vaꞌe regua meme.

8 Hembiguai yvatekueve voi omeꞌẽxeaꞌi py avi omeꞌẽ heta vaꞌe kuery peguarã, sacerdote haꞌe levita kuery pe guive. Nhanderuete pegua opy rupi openaa vaꞌety Hilquias, Zacarias haꞌe Jeiel ma sacerdote kuery pe omeꞌẽ dois mil e seiscentos vexaꞌi haꞌe kavara, haꞌe gui trezentos vaka raꞌy Páscoa ára py oapy vaꞌerã.

9 Haꞌe gui tyvy kuery Conanias, Semaías haꞌe Natanael, haꞌe gui levita kuery ruvixa Hasabias, Jeiel haꞌe Jozabade reve ma levita kuery mboae pe omeꞌẽ cinco mil vexaꞌi haꞌe kavara, haꞌe gui quinhentos vaka raꞌy Páscoa ára py omeꞌẽ vaꞌerã.

10 Haꞌe rami py oguereko katupa haꞌe kuery ojapo vaꞌerã. Sacerdote kuery omoĩa ikuai aguã vaꞌekue py, levita kuery voi omoĩa avi peteĩ-teĩ regua ombaꞌeapo aguã rami, huvixa ojapo ukaague rami meme.

11 Haꞌe gui ma ojuka okuapy vexaꞌi Páscoa ára pyguarã omeꞌẽ vaꞌekue. Huguykue ma levita kuery po gui sacerdote kuery ojopy vy omboayvi okuapy, oipiro avi ojuka vaꞌekue.

12 Ombojaꞌo okuapy heta vaꞌe kuery oapy reve omeꞌẽ vaꞌerã, peteĩ-teĩ regua ikuaia rami, heta vaꞌe kuery ae Senhor pe omeꞌẽ aguã, Moisés kuaxia omboparaague rami vy. Haꞌe rami ae avi ojapo vaka ikuai vaꞌe re.

13 Tata py oexy okuapy vexaꞌi Páscoa ára pygua, hekorã oeja pyre rami vy. Oja py ombojy okuapy omeꞌẽmby ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe, oja guaxu haꞌe oja pe py guive. Haꞌe gui levita kuery ju ombojaꞌopa okuapy heta vaꞌe kuery haꞌe javi pe.

14 Haꞌe vaꞌe rire ma ojeupe guarã ju oexy okuapy, sacerdote kuery peguarã guive. Mbaꞌeta sacerdote kuery Arão ramymino ikuai vaꞌe ma pytũ peve ombaꞌeapo mymba ojukaa haꞌe ikyrakue rapya rupi. Haꞌe nunga rupi levita kuery ojeupe guarã ae oexy, sacerdote kuery Arão ramymino ikuai vaꞌe pe guive.

15 Haꞌe gui Asafe ramymino kuery oporaei vaꞌety ikuai vaꞌe ma ikuai aguã py meme ikuai, Davi ojapo ukaague rami vy, haꞌe gui Asafe, Hemã haꞌe huvixa pegua profeta Jedutum ojapo ukaague rami. Okẽ rarõa kuery voi okẽ nhavõ rupi ikuai. Neĩ peteĩve ma voi ndojepeꞌai okẽ oarõa gui, haꞌe kuery peguarã tykeꞌy kuery levita regua oexy avi ramo.

16 Haꞌe rami py haꞌe vaꞌe ára peteĩ-teĩ regua omoĩmbaa Senhor pe ombaꞌeapo aguã py, Páscoa ára ngaru ojapo haꞌe Senhor pegua altar áry mymba omeꞌẽ aguã, huvixa Josias ojapo ukaague rami vy.

17 Haꞌe vaꞌe jave py Israel kuery haꞌe py ikuai vaꞌe ojapo okuapy ngaru Páscoa ára py, haꞌe gui ngaru mbojape imbovua revegua eꞌỹ ju. Sete ára re ojapo okuapy.

18 Páscoa ára pygua ngaru haꞌe ramigua Jerusalém py ndojapoai teri profeta Samuel oikoa ára guive. Mbaꞌeta peteĩve huvixa Israel py Páscoa ára pygua ngaru ndojapoi vaꞌekue Josias ngaru ojapoague ramigua, sacerdote haꞌe levita kuery reve, haꞌe gui Judá haꞌe Israel kuery haꞌe py ikuai vaꞌe haꞌe Jerusalém pygua kuery haꞌe javi reve.

19 Dezoito maꞌetỹa re ma huvixa Josias oĩ jave py Páscoa ára pygua ngaru ojapo.

20 Haꞌe nunga oikopa rire Josias templo omoatyrõ ukapa ma ramo ou Egito pygua huvixa Neco, Carquemis tetã py joe opuꞌã aguã Eufrates yakã yvýry. Haꞌe ramo Josias voi oẽ ovy haꞌe kuery re opuꞌã aguã.

21 Haꞌe ramo Josias oĩa py Neco ombou ayvu reraarã kuery. Haꞌe vy aipoeꞌi uka: “Judá pygua huvixa, mbaꞌe tu areko ndereve? Xee ma aỹ nderovai guarã eꞌỹ aju, xere opuꞌã vaꞌe kuery rovai anho. Haꞌe gui Nhanderuete ijayvu xepojavaveꞌi nho aguã re. Enheangu ke Nhanderuete re repuꞌã eꞌỹ aguã, haꞌe ju nemomba eꞌỹ aguã”, heꞌi uka.

22 Haꞌe rami teĩ huvixa Josias guakykue re ndojevyi. Haꞌe rami ꞌrãgue py amboae rami onhemonde haꞌe kuery re opuꞌã aguã. Noendu potai Nhanderuete ayvu rupi Neco ijayvuague re. Haꞌe rami vy oo nho Megido yvyugua katy joe opuꞌã aguã.

23 Haꞌe gui ma huvixa Josias-a katy guyrapa revegua kuery omombo okuapy. Haꞌe ramo aipoeꞌi guembiguai kuery pe: — Xepeꞌa ke apy gui, mbaꞌeta xenhyvõa ete raꞌe — heꞌi.

24 Haꞌe ramo hembiguai kuery ma ikaróxa gui ae oguenoẽ vy amboae karóxa oguereko vaꞌe py oguerova vy ogueraa okuapy Jerusalém py. Haꞌe py ma omano. Haꞌe ramo onhono porãa guamoĩ kuery rupa yvýry. Huvixa Josias re Judá haꞌe Jerusalém pygua kuery haꞌe javi ojaeꞌopa okuapy.

25 Jeremias voi ombopara Josias re ipyꞌa vaia aguã regua. Haꞌe gui aỹ peve guarã oporaei vaꞌe kuery avakue haꞌe kunhague ojaeꞌo reve imaꞌenduꞌa ꞌrã Josias re. Haꞌe rami aguã ojepokuaa okuapy Israel yvy re, kuaxia ipyꞌa vaia oĩa re ombopara guive imoiny.

26 Haꞌe gui oĩve rei tema Josias rekokue regua. Haꞌe rami avi Senhor guigua lei ipara oinya rami vy mbaꞌemo porã ojapoague,

27 haꞌe mbaꞌemo ojapo vaꞌekue jypy guive opaa peve noĩ ꞌrã teve kuaxia Israel haꞌe Judá pygua huvixa kuery rekokue oĩa re?

36

1 Haꞌe gui ma haꞌe vaꞌe yvy re hekoa vaꞌe kuery Josias raꞌy Jeoacaz ogueraa vy nguvixarã omoĩ okuapy tuu rekovia, Jerusalém tetã py ae.

2 Jeoacaz oĩ ypyꞌi jave py ma vinte e três maꞌetỹ oguereko, haꞌe gui mboapy jaxy re eteꞌi opena Jerusalém py.

3 Mbaꞌeta Egito pygua huvixa ma oipeꞌa Jeoacaz Jerusalém tetã py huvixa oĩa gui. Haꞌe rami vy ijyvy re ikuai vaꞌe gui okobra três mil e trezentos quilos prata haꞌe trinta e três quilos ouro guigua.

4 Jeoacaz rekovia Egito pygua huvixa omoĩ tyvy Eliaquim Jerusalém haꞌe Judá pygua kuery ruvixarã. Haꞌe rami vy hery oguerova vy Jeoaquim ju omboery. Haꞌe rã tykeꞌy Jeoacaz ma Egito yvy katy Neco ogueraa.

5 2 Reis 23.36–24.6 Jeoaquim ma vinte e cinco maꞌetỹ oguereko jave py huvixa oĩ ypy. Haꞌe gui onze maꞌetỹ re opena Jerusalém py. Haꞌe vaꞌe ma haꞌeveꞌỹ vaꞌe anho ojapo oikovy Senhor nguuete renonde rupi.

6 Haꞌe ramo hexe ou Babilônia pygua huvixa Nabucodonosor. Haꞌe vy mokoĩ corrente overa vaꞌe guigua py ojokua reve Babilônia katy ogueraa.

7 Babilônia katy Nabucodonosor ogueraa avi mbaꞌemo ryru Senhor pegua opy ikuai vaꞌekue. Haꞌe py ma nguuete pegua templo py ju omoĩ.

8 Haꞌe gui oĩve rei tema Jeoaquim rekokue regua. Haꞌe rami avi ojeguarupy ojapoague, haꞌe hexe oĩ vaꞌekue haꞌe javi noĩ ꞌrã teve kuaxia Israel haꞌe Judá pygua huvixa kuery rekokue oĩa re? Haꞌe gui taꞌy Joaquim ju oĩ nguu rekovia.

9 , Haꞌe gui Joaquim ma dezoito maꞌetỹ oguereko jave py huvixa oĩ ypy. Haꞌe gui mboapy jaxy haꞌe dez ára re eteꞌi opena Jerusalém py. Haꞌe vaꞌe ma haꞌeveꞌỹ vaꞌe anho ojapo oikovy Senhor renonde rupi.

10 , Haꞌe vaꞌe maꞌetỹ kuaray aku ypyꞌi jave py huvixa Nabucodonosor ogueraa uka Babilônia katy, mbaꞌemo ryru iporãgueve Senhor pegua opy ikuai vaꞌekue reve. Hekovia tyvy Zedequias ju omoĩ uka Judá haꞌe Jerusalém pygua kuery ruvixarã.

11 Zedequias ma vinte e um maꞌetỹ oguereko jave py huvixa oĩ ypy. Haꞌe gui onze maꞌetỹ re opena Jerusalém py.

12 Haꞌe ma haꞌeveꞌỹ vaꞌe anho ojapo oikovy Senhor nguuete renonde rupi. Ixupe profeta Jeremias Senhor gui ijayvu teĩ nonhemoꞌyvyĩꞌixei.

13 Nabucodonosor rovai opuꞌã guive, Nhanderuete rery rupi oura aguã rami Nabucodonosor ojapo rire teĩ. Inhakã ratã vy opyꞌa py ndojeko rerovaxei tema Senhor Israel kuery ruete pe ojevy eꞌỹ aguã.

14 Haꞌe gui sacerdote yvatekueve haꞌe heta vaꞌe kuery haꞌe javi ojejavyve tema ojeꞌoivy, amboae regua kuery reko vaia rami rive. Haꞌe rami vy omongyꞌapa okuapy oo Senhor ojeupe guarã Jerusalém py oikyꞌaꞌo vaꞌekue.

15 Senhor tamoĩ kuery Ruete vaꞌe ma yma guive teĩ ijayvu haꞌe kuery pe, ayvu mombeꞌua kuery pe oayvu omombeꞌu uka tema, ojeupegua kuery omboaxy haꞌe ojeupegua oo re omaꞌẽ vy.

16 Haꞌe rami teĩ haꞌe kuery ma Nhanderuete ayvu mombeꞌua kuery ombojaru rei vy noendu potai, ojojai rei guive okuapy profeta kuery. Haꞌe ramo Senhor ojeupegua kuery rovai opoxya ombou ramo haꞌe kuery pe noĩvei ma oo jepe aguã.

17 ; ; 52.12-16 Haꞌe nunga rupi ae haꞌe kuery rovai Senhor ojapo caldeu kuery ruvixa opuꞌã aguã rami. Caldeu kuery ma Babilônia pygua kuery ae. Haꞌe gui caldeu kuery ruvixa ma Nabucodonosor (versículo 6). Haꞌe vaꞌe huvixa ma kyxe py ojuka kunumigue regua, oo henda ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe oĩa py eteve voi. Nomboaxyi kunumigue neĩ kunhataĩgue, tujakueꞌi neĩ tujakueveꞌi ma voi, ipo py omboaxa pavẽ rire.

18 Babilônia katy ogueraapa avi mbaꞌemo ryru Nhanderuete pegua opy ikuai vaꞌekue, tuvixakue haꞌe kyrĩgueꞌi voi. Haꞌe rami vy mbaꞌemo porã Senhor pegua opy. haꞌe huvixa haꞌe yvatekueve ropy guive ikuai vaꞌekue ma Babilônia katy meme ogueraa.

19 Oapypa Nhanderuete pegua oo, oitypa guive Jerusalém kora. Huvixa ro ikuai vaꞌekue haꞌe javi oapypa avi, haꞌe py mbaꞌemo porã ikuai vaꞌekue ombovaipa.

20 Haꞌe rã kyxe gui oo jepe vaꞌekue ma Babilônia katy ogueraa. Haꞌe py ma hembiguai ikuai, taꞌy kuery rembiguai guive, Pérsia pygua huvixa ipoꞌaka eꞌỹa ja.

21 Haꞌe nunga oiko Senhor oayvu Jeremias pe omombeꞌu uka vaꞌekue ojeupity aguã, haꞌe kuery yvy opyta rive aguã sábado regua opytuꞌu aguã maꞌetỹ haꞌe javi ojeupitypa eꞌỹa ja. Yvy ivaipa reve opyta rive oiny ára nhavõ, setenta maꞌetỹ oaꞌangaague ojeupitypa eꞌỹa ja. Nhanderuete lei oejaague rami vy haꞌe kuery oyvy re nombaꞌeapoi ꞌrã teĩ sete maꞌetỹa ojeupity nhavõ, ijyvy voi sábado regua maꞌetỹ re oĩ rive aguã . Haꞌe rami teĩ haꞌe kuery maꞌetỹa nhavõ oyvy re ombaꞌeapo tema ramo Nhanderuete oaꞌanga ju sábado regua maꞌetỹ ijyvy noĩ riveiague rekovia, haꞌe ramia peve yvy ivaipa reve opyta rive aguã . Haꞌe nunga rupi setenta maꞌetỹ ijyvy noĩ riveiague rami avi setenta maꞌetỹ re ju ivaipa reve opyta rive aguã rami ojapo, haꞌe kuery Babilônia py escravo ikuai jave . Haꞌe rami vy setenta maꞌetỹ oaxapa rire ma haꞌe kuery ojevy ju ꞌrã oyvy katy.

22 Haꞌe gui peteĩ maꞌetỹ re ma Pérsia pygua huvixa Ciro oĩ jave py Senhor ojapo oayvu Jeremias omombeꞌu vaꞌekue. Haꞌe rami vy Ciro pyꞌa re omoĩ openaa haꞌe javi rupi povaꞌe ayvu omombeꞌu ukapa haꞌe ombopara uka guive aguã. Haꞌe vy aipoeꞌi uka:

23 “Pérsia pygua huvixa Ciro po rami ijayvu: Senhor Nhanderuete yvategua ma xevy omboaxapa yvy haꞌe javi re apena aguã, xemoĩ guive peteĩ oo ixupe guarã ajapo uka aguã Judá re Jerusalém tetã py. Haꞌe nunga rupi ixupegua pendekuai vaꞌe haꞌe javi tapeo. Senhor Penderuete toiko peẽ kuery reve”, heꞌi uka.