1

1 Daniel ayvu oĩa Daniel haꞌe irũ kuery oeko aꞌãa ague Mboapy maꞌetỹ re ma Judá pygua huvixa Jeoaquim oĩ jave, Babilônia pygua huvixa Nabucodonosor ou Jerusalém tetã py. Haꞌe vy ojokopa tetã.

2 Ipo py Senhor omboaxa Judá pygua huvixa Jeoaquim, Nhanderuete pegua opy mbaꞌemo ryru ikuai vaꞌekue guive. Haꞌe ramo Sinar yvy re mbaꞌemo ryru ogueraapa nguuete pegua oo oĩ vaꞌe pyguarã. Haꞌe vy omoĩ porãmba nguuete pegua vaꞌe py.

3 Haꞌe gui huvixa aipoeꞌi tembiguai kuery rerekoa Aspenaz pe, ogueru avi aguã amongue Israel kuery regua, huvixa raꞌy kuery, yvatekueve,

4 kunumigue ivaikue reia peteĩ henda py ma voi oĩ eꞌỹ vaꞌe, hova porã rei vaꞌe, ꞌarandua haꞌe javi re omboꞌe pyre, mbaꞌemo ojapo kuaa vaꞌe guive huvixave ro py ombaꞌeapo aguã, caldeu kuery reko haꞌe ijayvu re omboꞌe porãa ma ramo. Caldeu kuery ma Babilônia pygua ae. Babilônia rery mboae ma Sinar (versículo 2).

5 Haꞌe vaꞌe kunumingue pe ma koꞌẽ nhavõ huvixave omeꞌẽ uka ꞌrã tembiꞌu iporãve vaꞌe anho, huvixave hoꞌu vaꞌe regua ae. Omeꞌẽ uka avi vinho haꞌe oyꞌu vaꞌe regua, mboapy maꞌetỹ re haꞌe kuery ikuai aguã haꞌe nunga re, haꞌe vaꞌe ára opaa py huvixave ro py ombaꞌeapo aguã.

6 Haꞌe kuery regua ma Daniel, Hananias, Misael haꞌe Azarias, Judá regua meme ikuai.

7 Haꞌe kuery rery ma tembiguai kuery rerekoa oguerova ju, po rami: Daniel ma Beltessazar, Hananias ma Sadraque, Misael ma Mesaque, haꞌe rã Azarias ma Abede-Nego. Nguuete ramigua rery rupi omboery oayvu py ae, Israel kuery ayvu py Nhanderuete rery rupi ꞌrãgue py. Tery Daniel ma “Nhanderuete xerepya” ꞌea rekovia omboery Beltessazar “Bel oeko repya” ꞌea nguuete ramigua Bel rery rupi. Haꞌe gui tery Hananias “ Senhor nhanemboaxy” ꞌea rekovia omboery Sadraque “Aku rembiguai” ꞌea nguuete ramigua Aku rery rupi. Haꞌe gui tery Misael “Nhanderuete rami oiko vaꞌe” ꞌea rekovia omboery Mesaque “Aku rami oiko vaꞌe” ꞌea nguuete ramigua Aku rery rupi ae. Haꞌe gui Azarias “ Senhor oipytyvõ vaꞌe” ꞌea rekovia ma omboery Abede-Nego “Nego pegua” ꞌea nguuete ramigua Nego rery rupi.

8 Haꞌe rami teĩ Daniel opyꞌa re omoĩ onhemongyꞌa eꞌỹ aguã huvixave hoꞌu vaꞌe haꞌe vinho oyꞌu vaꞌe regua py. Haꞌe vy tembiguai kuery rerekoa pe ojerure onhemongyꞌa eꞌỹ aguã.

9 Haꞌe ramo Nhanderuete ojapo tembiguai kuery rerekoa Daniel ojou porã haꞌe omboaxy aguã rami.

10 Tembiguai kuery rerekoa ombovai Daniel pe: — Haꞌe rami avi xee ma xeruvixa gui akyje, peꞌu haꞌe peyꞌu vaꞌerã omeꞌẽ uka rire. Mbaꞌexa ꞌrã tu peẽ kuery pendejavegua kunumigue ikuai vaꞌe gui penderova re penekangyve oexa aguã? Haꞌe rami vy pendekáuxa huvixave ojaya ꞌrã xeakã — heꞌi.

11 Oiko avi peteĩ ava Daniel, Hananias, Misael haꞌe Azarias mongaruarã tembiguai kuery rerekoa omoĩ vaꞌekue. Haꞌe vaꞌe pe ju Daniel ojerure vy aipoeꞌi:

12 — Xee ajerure ndevy ore nerembiguai kuery oreraꞌanga aguã dez ára peve, haꞌe rami vy roꞌu vaꞌerã remeꞌẽ aguã mbaꞌemo rogue rive, haꞌe yy royꞌu aguã guive.

13 Haꞌe gui mae ma reikuaa pota ꞌrã orerova re, kunumigue huvixave tembiꞌu hoꞌu vaꞌe regua hoꞌu vaꞌe rova re guive. Haꞌe gui rexa kuaa rami ꞌrã orerereko nerembiguai kuery rami — heꞌi.

14 Haꞌe rami rã ojou porã vy dez ára re oaꞌanga.

15 Dez ára opaa py ma haꞌe vaꞌe oexa rã haꞌe kuery rova iporãve kunumigue huvixave rembiꞌu hoꞌu vaꞌe kuery gui, imbaraetepave okuapy guive.

16 Haꞌe rami rã tembiꞌu mbojya haꞌe kuery pe nomeꞌẽvei tembiꞌu iporã rei vaꞌe regua hoꞌu vaꞌerã neĩ vinho oyꞌu vaꞌerã vaꞌekue. Mbaꞌemo rogueꞌi anho omeꞌẽ haꞌe kuery pe hoꞌu aguã.

17 Haꞌe vaꞌe irundy kunumigue pe ma Nhanderuete omeꞌẽ oiko kuaa aguã, mbaꞌemo ojapo kuaa aguã guive guekorã ombopara pyre haꞌe ꞌarandua haꞌe javi py. Haꞌe rã Daniel pe ma omoꞌaranduve, mbaꞌemo oexa uka pyre haꞌe oexa raꞌu pyre oikuaa aguã.

18 Haꞌe gui ma huvixave ogueru ruka aguã ára oaꞌangaague ovaẽ ma ramo tembiguai kuery rerekoa oguerupa Nabucodonosor renonde.

19 Haꞌe kuery reve huvixave ijayvu vy oikuaa pavẽ gui Daniel, Hananias, Misael haꞌe Azarias hiꞌaranduve vaꞌea. Haꞌe rami vy haꞌe kuery ma huvixave ro py ikuai mbaꞌemo ojapoa py.

20 Mbaꞌeta opa mbaꞌe py haꞌe kuery oikuaa haꞌe hiꞌarandu aguã re huvixave oporandu vy oikuaa haꞌe kuery dez-kue hiꞌaranduvea imbaꞌekuaa haꞌe mbaꞌemo oikuaa vaꞌe kuery openaa rupi ikuai vaꞌe haꞌe javi gui.

21 Haꞌe gui Daniel ma haꞌe py ae oiko tema huvixave Ciro peteĩ maꞌetỹ re ma oĩ peve.

2

1 Nabucodonosor oexa raꞌuague mbaꞌerã paa Daniel omombeꞌu porãveague Huvixave Nabucodonosor mokoĩ maꞌetỹ re ma oĩa py peteĩ mbaꞌe oexa raꞌu. Haꞌe vy onheꞌẽ py onhemondyi rei vy ndoke kuaavei.

2 Haꞌe rami vy huvixave oenoĩ uka imbaꞌekuaa vaꞌe kuery, hexa pyrã apoa, imbaꞌevyky vaꞌe haꞌe caldeu kuery, huvixa oexa raꞌu vaꞌekue omombeꞌu porãve aguã. Haꞌe kuery oupa ma vy huvixave renonde ojexa uka okuapy.

3 Huvixa aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — Xee aexa raꞌu kuri peteĩ. Xenheꞌẽ py ndaꞌeveia aendu guive aikuaaxe vy teĩ.

4 Haꞌe ramo huvixa pe caldeu kuery aipoeꞌi okuapy aramaico ayvu py: — Toikove huvixa rakaꞌe rã peve! Emombeꞌu ke haꞌvy rexa raꞌu vaꞌekue ore nerembiguai kuery pe. Haꞌe ramo romombeꞌu porãve ꞌrã ndevy — heꞌi okuapy.

5 Huvixa ombovai vy aipoeꞌi caldeu kuery pe: — Peteĩ mbaꞌe ma xee po rami aikuaa: Jypy xevy pemombeꞌu ꞌrã aexa raꞌuague, haꞌe gui mbaꞌerã paa guive. Haꞌe nunga napemombeꞌu porãi ri ramo pendeayapaa ꞌrã, pendero voi ombovaipaa ꞌrã.

6 Haꞌe rã xapyꞌa rei aexa raꞌu vaꞌekue ranhe pemombeꞌu porã, haꞌe guive mbaꞌerã paa guive pemombeꞌu ri ramo mbaꞌemo porã ete ameꞌẽ ꞌrã pẽvy, romboete uka ꞌrã guive. Haꞌe nunga rupi pemombeꞌu xevy aexa raꞌu vaꞌekue, haꞌe gui mbaꞌerã paa guive — heꞌi.

7 Haꞌe gui mokoĩguea ma ombovai vy — Oreruvixave, ore nerembiguai kuery pe jypy remombeꞌu ꞌrãgue rexa raꞌu vaꞌekue. Haꞌe ramo ma romombeꞌu ꞌrã mbaꞌerã paa — heꞌi okuapy.

8 Haꞌe gui ma huvixa ijayvu vy aipoeꞌi: — Xee aikuaa pemboare rivea teĩ, mbaꞌeta peikuaa xeayvuague oiko ete ꞌrãa,

9 po rami: Aexa raꞌu vaꞌekue napemombeꞌui ri ramo peteĩgueꞌi pyve rombopagapa ꞌrã. Mbaꞌeta apu rupi pejogueroayvu raꞌe, xerenonde xembotavya rupi pendeayvu teĩ, pemboare xemboexaraixe vy. Ndaꞌevei. Pemombeꞌu na aexa raꞌu vaꞌekue. Haꞌe ramo mae ma aikuaa ꞌrã mbaꞌerã paa voi pemombeꞌu porã kuaa — heꞌi.

10 Haꞌe ramo huvixave renonde caldeu kuery ombovai vy aipoeꞌi: — Haꞌe rami avi oreruvixave, yvy re jipoi ndee remombeꞌu uka vaꞌe omombeꞌu kuaa vaꞌerã. Mbaꞌeta huvixa yvatekueve haꞌe ipoꞌakapave vaꞌe teĩ ae ma, peteĩve ma voi povaꞌe ramigua nomombeꞌu ukaai ꞌrã guembiguai kuery imbaꞌekuaa vaꞌe pe, hexa pyrã apoa, neĩ caldeu kuery pe guive.

11 Oreruvixave, ndeayvua ma haxy vai ete vaꞌe. Avave rei jipoi ndevy omombeꞌu kuaa vaꞌerã, tuuete kuery eꞌỹ vy. Haꞌe rami avi haꞌe vaꞌe kuery ma nhande kuery reve ndoikoi — heꞌi okuapy.

12 Haꞌe rami rã huvixave ivai vy ipoxy vaipa. Haꞌe vy oayvu omondouka imbaꞌekuaa vaꞌe kuery Babilônia py ikuai vaꞌe haꞌe javi ojukapaa aguã.

13 Haꞌe ramo ijayvuague imbaꞌekuaa vaꞌe kuery ojukapaa aguã regua oikuaa pavẽ ramo Daniel haꞌe irũ kuery voi oekaa avi ojuka aguã.

14 Babilônia pygua imbaꞌekuaa vaꞌe kuery jukapaarã oo vaꞌe ma huvixave pegua xondaro ruvixa Arioque hery vaꞌe. Haꞌe vaꞌe reve ma Daniel oꞌarandua haꞌe oiko kuaa rupi jogueroayvu.

15 Haꞌe vy huvixave rembiguai Arioque pe Daniel aipoeꞌi: — Mbaꞌe re tu po rami ete huvixave ijayvu? — heꞌi. Haꞌe ramo Arioque ombovai vy Daniel pe omombeꞌu mbaꞌemo oiko vaꞌekue.

16 Haꞌe ramo huvixavea py Daniel oo vy ixupe ojerure oaꞌanga pukuveꞌi ju aguã re, huvixave pe omombeꞌu porã aguã oexa raꞌu vaꞌekue mbaꞌerã paa.

17 Haꞌe gui ma Daniel ngoo py oo vy oirũ kuery Hananias, Misael haꞌe Azarias pe ju omombeꞌu.

18 Haꞌe kuery reve Nhanderuete yva pygua pe ojerure okuapy, omboaxy vy oikuaa eꞌỹ pyre oikuaa uka aguã re, Babilônia py imbaꞌekuaa vaꞌe kuery ojukapaa py Daniel haꞌe irũ kuery ojukaa avi eꞌỹ aguã.

19 Haꞌe ramo oikuaa eꞌỹ pyre Daniel pe oikuaa uka pyávy mbaꞌemo oexa ukaa py. Haꞌe ramo Nhanderuete yva pygua re Daniel imaꞌenduꞌa porã.

20 Haꞌe vy aipoeꞌi: — Tove Nhanderuete rery re taꞌimaꞌenduꞌa porãa rakaꞌe rã peve, mbaꞌeta ixuguigua ae ou ꞌarandu haꞌe poꞌakaa.

21 Haꞌe ae ma oguerova ꞌrã ára, hiꞌára py porã mbaꞌemo ojapoa aguã. Oipeꞌa ꞌrã huvixa kuery, haꞌe gui amboae ju ꞌrã omoĩ huvixarã. Omoꞌaranduve ꞌrã hiꞌarandu vaꞌe, mbaꞌeta oendu kuaa vaꞌe pe oikuaa ukave ꞌrã mbaꞌemo.

22 Haꞌe rami vy oikuaa uka ꞌrã ndoikuaai pyre haꞌe onhomi mbyre voi. Haꞌe ma pytũa py mbaꞌemo oĩ vaꞌe voi oikuaa vaꞌe. Haꞌe gui hendy vaꞌe ma hexegua ae.

23 Xeru kuery ruete, ndee ae roguerovyꞌa haꞌe romboete, mbaꞌeta xevy pe remeꞌẽ xeꞌarandurã haꞌe xembaraete aguã. Ange reikuaa uka kuri huvixave oexa raꞌu vaꞌekue xee rojerureague — heꞌi.

24 Haꞌe gui ma Babilônia py imbaꞌekuaa vaꞌe kuery jukapaarã omoĩ mbyre Arioque vaꞌea py ju Daniel oo. Haꞌe py oike vy aipoeꞌi ixupe: — Ejuka eme imbaꞌekuaa vaꞌe kuery Babilônia pygua. Xereroike huvixave renonde, haꞌe ramo huvixave pe xee amombeꞌu ꞌrã oexa raꞌu vaꞌekue mbaꞌerã paa — heꞌi.

25 Haꞌe rami rã Arioque ma huvixave renonde ogueroike pojava Daniel. Haꞌe vy aipoeꞌi ixupe: — Peteĩ ava ajou Judá gui escravo-rã jaru vaꞌekue regua. Haꞌe vaꞌe ma omombeꞌu ꞌrã rexa raꞌu vaꞌekue mbaꞌerã paa — heꞌi.

26 Haꞌe ramo huvixave ombovai vy Daniel Beltessazar hery mboae vaꞌe pe aipoeꞌi: — Ndee pa remombeꞌu ta aexa raꞌu vaꞌekue, haꞌe gui mbaꞌerã paa?

27 Haꞌe ramo huvixave renonde Daniel oĩa py ombovai: — Xeruvixa, oikuaa eꞌỹ pyre remombeꞌu uka teĩ avave rei nomombeꞌu kuaai ꞌrã ndevy, imbaꞌekuaa vaꞌe kuery, hexa pyrã apoa, neĩ imbaꞌevyky vaꞌe kuery voi.

28 Haꞌe rami teĩ peteĩ oiko Nhanderuete yva re. Haꞌe vaꞌe ae ma oikuaa uka ꞌrã ndajaikuaai vaꞌe. Haꞌe rami vy xeruvixa Nabucodonosor, ndevy pe oikuaa uka opaa ára mbaꞌemo oiko vaꞌerã. Haꞌe gui ma nderupa py reke rejupya py ndeke rupi rexa raꞌu vaꞌekue ma po rami:

29 Xeruvixa, nderupa rupi ndetui reve repẽxa rejupy vaꞌekue rakaꞌeve rã mbaꞌemo oiko vaꞌerã re. Haꞌe ramo ndajaikuaai vaꞌe kuaa ukaa ae oikuaa uka ndevy mbaꞌemo oiko vaꞌerã.

30 Haꞌe gui ma xevy pe ju oikuaa uka, pavẽ hiꞌarandu vaꞌe gui xeꞌaranduve ramo eꞌỹ guive, haꞌe rã ndee xeruvixa pe amombeꞌu aguã mbaꞌerã paa, ndee reikuaa porãve aguã ndeke rupi repẽxa reiague.

31 — Haꞌe gui xeruvixa, ndee rexa rã peteĩ ava raꞌangaa tuvixa vaꞌe ojekuaa. Haꞌe vaꞌe ma tuvixa ete, overaa ndaꞌevei ete vaꞌe opuꞌã hoꞌamy nerenonde, jaexa rã nhanemongyje rei vaꞌe.

32 Inhakã ma ouro guigua. Ipexo haꞌe ijyva ma prata guigua. Hye haꞌe hiꞌu rupi peve ma overa vaꞌe guigua.

33 Hetyma ma ferro guigua. Haꞌe rã ipy ma ferro haꞌe yapo guigua.

34 Remaꞌẽ rã peteĩ ita oi ouvy oĩague gui, avave rei omboia ramo eꞌỹ. Haꞌe vaꞌe ma ipy ferro haꞌe yapo guigua áry hoꞌa vy omonguꞌipa.

35 Haꞌe rami vy taꞌangaa haꞌe javi ikuꞌipa vyvoi: ferro guigua, yapo, overa vaꞌe, prata haꞌe ouro guigua. Ikuꞌipa vy mbaꞌemo pirekue aty ramigua rive ojeapo rã yvytu oguerovevepa heravy. Oĩague py haꞌe nungakue jipovei. Haꞌe rã ita ava raꞌangaa ombovaipa vaꞌekue ma yvyty guaxu ojeapo vy yvy jave re omonyẽ.

36 — Haꞌe ramigua rima rexa raꞌu vaꞌekue. Haꞌe gui xeruvixa, mbaꞌerã paa voi romombeꞌu avi ꞌrã ndevy.

37 Xeruvixa, ndee ae ma huvixa ikuai vaꞌe ruvixave reĩ. Ndevy pe Nhanderuete yva pygua omeꞌẽ huvixa reĩ aguã. Haꞌe rami vy nembopoꞌaka, nemombaraete haꞌe nemboyvate.

38 Ndepo py omboaxa guive avakue opa rupigua, mymba nhuũndy rupi ikuai vaꞌe, haꞌe guyra oveve vaꞌe, haꞌe kuery haꞌe javi re ndepoꞌaka aguã. Ndee ae ma inhakã ouro guigua.

39 Haꞌe gui ndee ndereikovei ma ramo nderekovia amboae ju ꞌrã ipoꞌaka ndegui iporiauve vaꞌerã. Haꞌe gui peteĩ ju ꞌrã opuꞌã mboapya ipoꞌaka aguã. Haꞌe vaꞌe ma overa vaꞌe guigua, yvy jave re ipoꞌaka avi vaꞌerã.

40 Haꞌe vaꞌe gui irundya ipoꞌaka vaꞌe ma ferro rami ete ꞌrã imbaraete, ferro nhomopẽmbaa haꞌe nhomboaꞌypaa rami ꞌrã joguereko. Ferro opa mbaꞌe omopẽmbaa rami haꞌe vaꞌe voi nhomopẽmba haꞌe nhomboaꞌypa ꞌrã.

41 Haꞌe rami avi ipy haꞌe ipyxã rexa vaꞌekue ma amongue henda py yapo guigua, haꞌe rã amboae henda py ma ferro guigua ꞌrã oĩ, mbaꞌeta haꞌe vaꞌe openaa ma ojaꞌo ꞌrã. Haꞌe rami teĩ hexe oĩ ꞌrã ferro rami oĩ atã aguã, ferro haꞌe yapo re irũ vaꞌe rexaague rami.

42 Ipyxã ma ferro guigua haꞌe yapo guigua reve ikuaia rami avi haꞌe vaꞌe poꞌakaa voi amongue henda py imbaraete ꞌrã, haꞌe rã amboae rupi ma ikangy ꞌrã.

43 Haꞌe gui ferro yapo re irũ vaꞌe rexaague rami haꞌe vaꞌe kuery voi amboae regua re omenda vy irũmba ꞌrã okuapy teĩ joe nonhembojai ꞌrã guive, ferro yapo re ndojeꞌaia rami.

44 Haꞌe gui ma haꞌe vaꞌe huvixave kuery oĩ jave Nhanderuete yva pygua peteĩ omoĩ ꞌrã ipoꞌakapa vaꞌe omomba pyrã eꞌỹ. Haꞌe vaꞌe poꞌakaa ma amboae regua pe ndoaxai ꞌrã. Haꞌe rami ꞌrãgue py omboaꞌypa haꞌe ombovaipa ꞌrã amboae kuery poꞌakaa haꞌe javi, haꞌe vy haꞌe ae oĩ ꞌrã rakaꞌe rã peve.

45 Haꞌe rami vy yvyty gui ita omboia ramo eꞌỹ oi ouvy vaꞌe rexa vaꞌekue ma omboaꞌypa ꞌrã: ferro guigua, overa vaꞌe, yapo, prata haꞌe ouro guigua haꞌe javi. Haꞌe rami xeruvixa, ndevy pe Nhanderuete yvate ete vaꞌe oikuaa uka raꞌe rakaꞌeve rã oiko vaꞌerã. Povaꞌe ae rexa raꞌu vaꞌekue, haꞌe mbaꞌerã paa voi haꞌe rami ae, oguerovia pyrã meme — heꞌi.

46 Haꞌe gui ma huvixave Nabucodonosor guenapyꞌã re oĩ Daniel renonde, ngova yvy re omovaẽ reve. Haꞌe vy ijayvu tembiꞌu haꞌe heakuã porã vaꞌe ixupe oguerua aguã re.

47 Huvixave aipoeꞌi Daniel pe: — Anhetẽ ete peẽ kuery ruete ma tuuete ikuai vaꞌe gui yvateve vaꞌe, huvixave ikuai vaꞌe ruvixa, oikuaa eꞌỹ pyre kuaa ukaa guive, mbaꞌeta aikuaa eꞌỹ vaꞌekue reikuaa uka xevy — heꞌi.

48 Haꞌe ramo huvixave omboyvate Daniel. Haꞌe vy ixupe omeꞌẽ reta iporã ete vaꞌe, omoĩ guive Babilônia katyꞌi rupi ikuai vaꞌe haꞌe javi re opena aguã, Babilônia py imbaꞌekuaa vaꞌe kuery haꞌe javi ruvixarã guive omoĩ.

49 Daniel ojerure rã huvixave irũ kuery omoĩ avi Babilônia py mbaꞌemo ikuai vaꞌe re opena aguã: Sadraque, Mesaque haꞌe Abede-Nego hery vaꞌe. Haꞌe rã Daniel ma huvixave ro py ae oiko.

3

1 Daniel irũ kuery tata gui oo jepeague Huvixave Nabucodonosor ojapo uka peteĩ taꞌangaa ouro guigua. Yvatea ma trinta metros, haꞌe rã ipya ma mboapy metros. Haꞌe vaꞌe ma Dura nhuũndy py omopuꞌã imoꞌamy, Babilônia katyꞌi.

2 Haꞌe gui huvixave Nabucodonosor omboaty ukapa huvixa kuery mboae, tetã haꞌe estado re opena vaꞌe, nhomboayvu vaꞌety, peráta re opena vaꞌe, joe opena vaꞌe, nhomongeta vaꞌety, haꞌe openaa rupi guembiguai ikuai vaꞌe haꞌe javi, haꞌe kuery ou vy huvixave Nabucodonosor taꞌangaa omopuꞌã uka vaꞌekue omboete ypy aguã.

3 Haꞌe ramo huvixa kuery ijatypa okuapy, tetã haꞌe estado re opena vaꞌe, nhomboayvu vaꞌety, peráta re opena vaꞌe, joe opena vaꞌe, nhomongeta vaꞌety, haꞌe openaa rupi hembiguai ikuai vaꞌe haꞌe javi. Haꞌe kuery ijatypa okuapy huvixave Nabucodonosor taꞌangaa omopuꞌã uka vaꞌekue omboete ypy aguã. Haꞌe vy opuꞌãmba okuapy taꞌangaa Nabucodonosor omopuꞌã uka vaꞌekue renonde rupi.

4 Haꞌe gui ma huvixa ayvu mombeꞌua ijayvu atã vy aipoeꞌi: — Peẽ kuery pe ma po rami huvixa ojapo uka, heta vaꞌe kuery, amboae yvy regua haꞌe ayvu mboae py pendeayvu vaꞌe haꞌe javi pe:

5 Mimby guaxu pendu vy, mimby, ixã reta vaꞌe, mbaraka ixã irundy vaꞌe, mbaraka, gaita haꞌe opa marãgua mbaꞌepu ombopua rã pendu vy ma pejeroꞌapa ꞌrã pekuapy yvy re, taꞌangaa ouro guigua huvixave Nabucodonosor omopuꞌã uka vaꞌekue pemboete aguã.

6 Haꞌe rã peteĩ vaꞌe rei xapyꞌa rei ndojeroꞌai haꞌe nomboetei vaꞌe ma haꞌe ramove omomboa ꞌrã tata rupa haku ratãvea py — heꞌi.

7 Haꞌe rami rã haꞌe kuery haꞌe javi ma mimby guaxu, mimby, ixã reta vaꞌe, mbaraka ixã irundy vaꞌe, mbaraka, gaita haꞌe opa marãgua mbaꞌepu ombopua rã oendu vy ojeroꞌapa okuapy: heta vaꞌe kuery, amboae yvy regua haꞌe ayvu mboae py ijayvu vaꞌe haꞌe javive. Haꞌe vy omboetepa okuapy taꞌangaa ouro guigua huvixave Nabucodonosor omopuꞌã uka vaꞌekue.

8 Haꞌe rami jave amongue avakue caldeu regua ou vy ijayvu okuapy judeu kuery re.

9 Haꞌe vy huvixave Nabucodonosor pe aipoeꞌi okuapy: — Oreruvixave, tereikove riae!

10 Haꞌe gui oreruvixave, po rami ndeayvu vaꞌekue: avakue haꞌe javive mimby guaxu oendu vy, mimby, ixã reta vaꞌe, mbaraka ixã irundy vaꞌe, mbaraka, gaita haꞌe opa marãgua mbaꞌepu ombopua rã oendu vy ojeroꞌapa reve taꞌangaa ouro guigua omboete aguã.

11 Haꞌe rã peteĩ vaꞌe rei ndojeroꞌai haꞌe nomboetei vaꞌe ma omomboa ꞌrã tata rupa haku ratãvea py.

12 Haꞌe gui apy ikuai amongue avakue judeu regua Babilônia katyꞌi rupi ikuai vaꞌe re opena vaꞌerã remoĩ vaꞌekue. Haꞌe vaꞌe kuery ma Sadraque, Mesaque haꞌe Abede-Nego. Oreruvixave, haꞌe vaꞌe avakue ma nanemboetei. Mbaꞌeta ndojeroviai nderuete kuery rereko vaꞌe re, nomboetei guive taꞌangaa ouro guigua remopuꞌã uka vaꞌekue — heꞌi okuapy.

13 Haꞌe rami Nabucodonosor oendu vy ivai haꞌe ipoxy vaipa. Haꞌe rami vy oenoĩ uka Sadraque, Mesaque haꞌe Abede-Nego. Haꞌe rã huvixave renonde oguerua.

14 Haꞌe ramo Nabucodonosor aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — Sadraque, Mesaque haꞌe Abede-Nego, anhetẽ teve peẽ ndapejeroviai xeruete kuery re, neĩ napemboetei guive taꞌangaa ouro guigua amopuꞌã uka vaꞌekue?

15 Haꞌe gui aỹ ma pendu pota ꞌrãgue mimby guaxu, mimby, ixã reta vaꞌe, mbaraka ixã irundy vaꞌe, mbaraka, gaita haꞌe opa marãgua mbaꞌepu ombopua rã, pejeroꞌa vy taꞌangaa ajapo uka vaꞌekue pemboete aguã. Mbaꞌeta napemboetei ramo haꞌe ramoveꞌi penemomboa ꞌrã tata rupa haku ratãvea py. Haꞌe vaꞌe rire mavaꞌe tuuete ꞌrã tu pendereraa jepe xepo gui? — heꞌi.

16 Haꞌe ramo Sadraque, Mesaque haꞌe Abede-Nego ombovai huvixave pe: — Oreruvixa Nabucodonosor, haꞌe nunga py ma ore kuery rombovai eꞌỹ teĩ haꞌeve.

17 Mbaꞌeta oreruete ixupe roikoa vaꞌe ma tata rupa gui orereraa jepe kuaa vaꞌe, ndepo gui guive.

18 Haꞌe rami eꞌỹ teĩ oreruvixave, eikuaa pota ke povaꞌe re: Ore ma nderuete kuery pe ndoroikoi ꞌrã, noromboetei ꞌrã guive taꞌangaa ouro guigua remopuꞌã uka vaꞌekue — heꞌi.

19 Haꞌe ramo Nabucodonosor ipoxy vaipa vy Sadraque, Mesaque haꞌe Abede-Nego pe hova vaikuepa. Haꞌe rami vy tata rupa py omoendy jepiaty áryve sete-kue omoendy ukave vy

20 ijayvu oxondaro kuery imbaraeteve vaꞌe pe ojokuapa aguã Sadraque, Mesaque haꞌe Abede-Nego, haꞌe gui tata rupa haku ratãvea py omombopa aguã.

21 Haꞌe ramo haꞌe kuery ijao puku, kamixa, xapeo haꞌe ijao mboae reve-reve ojokuapa vy omombo tata mbyte py.

22 Huvixave ojapo uka vyvoi, haꞌe tata kua py hendy guaxu oiny ramo hendy vuku vaꞌe ojukapa avakue Sadraque, Mesaque haꞌe Abede-Nego momboa kuery.

23 Haꞌe rã mboapy avakue Sadraque, Mesaque haꞌe Abede-Nego ma ojokuapaa ague reve meme hoꞌapa tata mbyte py.

24 Haꞌe gui ma huvixave Nabucodonosor omaꞌẽ vy onhemondyi, haꞌe opuꞌã pojava ovy vy aipoeꞌi ojeupegua nhomongeta vaꞌety kuery pe: — Mboapy avakue eꞌỹ ri tyꞌy ojokua pyre tata py nhamombo vaꞌekue? Ombovai okuapy huvixave pe: — Anhetẽ ma oreruvixa — heꞌi.

25 Haꞌe gui ijayvuve ju vy aipoeꞌi: — Mbaꞌexa tu haꞌvy irundy avakue aexa ojokua pyre eꞌỹ tata mbyte rupi oguata okuapy rã, mbaꞌeve py ikuai axy eꞌỹ re. Irundya ma tuuete kuery raꞌy rami ojekuaa — heꞌi.

26 Nabucodonosor onhembojave ovy tata rupa py hendy oiny vaꞌe rokẽ katyveꞌi. Haꞌe vy ojapukai vy aipoeꞌi: — Sadraque, Mesaque haꞌe Abede-Nego, tuuete yvateve vaꞌe rembiguai kuery, peẽ ke upe gui, peju! — heꞌi. Haꞌe ramo Sadraque, Mesaque haꞌe Abede-Nego ma tata mbyte gui oẽmba jogueruvy.

27 Haꞌe ramo ikuaia py onoꞌõmba okuapy huvixa mboae kuery, tetã haꞌe estado re opena vaꞌe, haꞌe huvixave pegua nhomongeta vaꞌety kuery. Haꞌe kuery oexa okuapy rã mboapy avakue re mbaꞌeve py tata ndojapo vai raꞌe, hiꞌa inhakã áry ndoverei, oao oguereko vaꞌe amboae rami ndopytai, neĩ tata pixe noĩ raꞌe haꞌe kuery re.

28 Haꞌe rami rã Nabucodonosor ijayvu vy aipoeꞌi: — Taꞌimaꞌenduꞌa porãa Sadraque, Mesaque haꞌe Abede-Nego ruete re, mbaꞌeta ojeupegua anjo ombou vy ogueraa jepe guembiguai kuery. Haꞌe kuery ma hexe ojerovia vy huvixave ayvu rupi eꞌỹ ikuai. Amboae ramigua tuuete re ojerovia haꞌe omboete ꞌrãgue py omboaxa guete, nguuete pe anho ikuai vy.

29 Haꞌe nunga rupi xee ma po rami ajapo uka: Xapyꞌa rei heta vaꞌe kuery regua, amboae regua haꞌe ayvu mboae py ijayvu vaꞌe ma Sadraque, Mesaque haꞌe Abede-Nego ruete re ijayvu vai ramo ojayapaa ꞌrã, hoo ombovaipaa ꞌrã guive. Mbaꞌeta tuuete mboae jipoi kovaꞌe rami nhandereraa jepe vaꞌerã — heꞌi.

30 Haꞌe rami vy Babilônia yvy re huvixave omoingo porã Sadraque, Mesaque haꞌe Abede-Nego.

4

1 Huvixa Nabucodonosor naꞌinhakã porãvei ranhe oikovyague re ijayvua Haꞌe gui huvixave Nabucodonosor oayvu omondouka yvy regua kuery haꞌe javive pe, amboae regua haꞌe ayvu mboae py ijayvu vaꞌe yvy jave re ikuai vaꞌe pe. Haꞌe vy aipoeꞌi: “Toĩ pendekuai porã ete aguã!

2 Peẽ kuery pe xee amombeꞌuxe hexa pyrã haꞌe iporã ete vaꞌe Nhanderuete yvate ete vaꞌe xere ojapo vaꞌekue.

3 Mbaꞌeta ixuguigua hexa pyrã haꞌe oexa uka vaꞌe ma tuvixa ete. Nhomondyipaarã omoingo vaꞌe py oexa uka ipoꞌakaa. Ipoꞌakaa ma opa vaꞌerã eꞌỹ, openaa voi rakaꞌe rã peve guarã.

4 “Haꞌe gui xee Nabucodonosor ma xero py aiko porã vaꞌekue, xevygua opy avyꞌa aikovy vaꞌekue.

5 Haꞌe gui ma peteĩ aexa raꞌu vaꞌe xemondyi. Xerupa rupi xetui jave apẽxaa haꞌe xeke rupi aexa vaꞌe xembopyꞌa eta rei.

6 Haꞌe rami vy aenoĩ ukapa imbaꞌekuaa vaꞌe Babilônia py ikuai vaꞌe haꞌe javi, xevy pe omombeꞌu aguã aexa raꞌu vaꞌekue mbaꞌerã paa.

7 Haꞌe ramo oike okuapy imbaꞌekuaa vaꞌe kuery, hexa pyrã apoa, caldeu haꞌe imbaꞌevyky vaꞌe kuery haꞌe javi. Haꞌe kuery pe amombeꞌu aexa raꞌu vaꞌekue, vaꞌeri haꞌe kuery ma nomombeꞌu kuaai mbaꞌerã paa.

8 Opaa py ma ou Daniel. Haꞌe vaꞌe ma Beltessazar hery vaꞌe xeruete rery rupi ae. Haꞌe rã haꞌe vaꞌe re ma oĩ Nhanderuete ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe Nheꞌẽ. Haꞌe ramo ixupe aexa raꞌu vaꞌekue amombeꞌu vy aipoaꞌe:

9 ‘Beltessazar, imbaꞌekuaa vaꞌe kuery ruvixa, xee ma aikuaa ndere oĩa Nhanderuete ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe Nheꞌẽ. Haꞌe nunga rupi oikuaa eꞌỹ pyre teĩ ndevy pe ndaxyi ꞌrã. Po rami ma xeke rupi aexa raꞌu vaꞌekue. Emombeꞌu ke mbaꞌerã paa.

10 Xerupa rupi xetui vy xeke rupi aexa vaꞌekue ma po rami: Xee amaꞌẽ vy peteĩ aexa yvy mbyte yvyra hiꞌaĩ vaꞌe, yvate ete vaꞌe.

11 Haꞌe vaꞌe yvyra ma yvateve haꞌe imbaraeteve ovy, yva re ovaẽ peve. Yvy apy rupi gui voi oexaa.

12 Hogue ma iporã, hiꞌa reta guive. Hexe oĩ opa marãgua rembiꞌurã. Hiꞌyvypy rupi ma mymba nhuũndy rupigua ojou kuarayꞌã. Hakã re ma guyra oveve vaꞌe onhemboaity okuapy. Hexe ma temimoingo kuery haꞌe javi okaru.

13 Xerupa rupi xetui vy aexa raꞌu vaꞌe py ma peteĩ ju aexa mbaꞌemo rarõa ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma oguejy ouvy yva gui.

14 Ijayvu atã ete vy aipoeꞌi: “Peakeꞌo ke yvyra, hakã pejayapa guive. Pemboipa hogue, hiꞌa voi pemombopa. Pemondyipa mymba iguy gui, haꞌe rã hakã gui ma pemondyi imondovy guyra kuery.

15 Haꞌe rã hapytakue ma yvy re topyta hapo reve. Pejokua ke ferro haꞌe overa vaꞌe guigua corrente py, nhuũndy mbyte oĩa py ae. Yxapy yva guigua tomoakỹ, haꞌe mymba ikuai vaꞌe rami tokaru oikovy jai rogue yvy re ikuai vaꞌe re.

16 Amboae rami taꞌikuraxõ, avakue regua kuraxõ oĩ veꞌỹ aguã rami. Haꞌe rami ꞌrãgue py ixupe tomeꞌẽa kuraxõ mymba regua. Haꞌe nunga toĩ hexe sete maꞌetỹ oaxa peve”, heꞌi. Apy ma huvixave ojee ae ijayvu vy “Yvyra” heꞌi. Mbaꞌeta Nhanderuete oipeꞌa ranhe huvixa oĩague gui, Nhanderuete ipoꞌakapa vaꞌea oikuaa peve.

17 Haꞌe rami ae mbaꞌemo rarõa kuery ijayvuague, ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe kuery oayvu omondouka vaꞌekue, haꞌe ramo okuave vaꞌe haꞌe javi oikuaa aguã avakue ipoꞌaka vaꞌe gui Yvate ete vaꞌe ipoꞌakapave vaꞌea. Haꞌe rami vy ombopoꞌakaxe vaꞌe rei ꞌrã ombopoꞌaka, avakue regua yvyĩꞌigueve teĩ omoĩ ꞌrã pavẽ re opena aguã.

18 Haꞌe nunga ma xee huvixave Nabucodonosor aexa raꞌu vaꞌekue. Haꞌe gui ndee Beltessazar, emombeꞌu ke mbaꞌerã paa, mbaꞌeta imbaꞌekuaa vaꞌe kuery apenaa rupi ikuai vaꞌe haꞌe javi nomombeꞌu kuaai. Haꞌe rã ndee ma remombeꞌu kuaa ꞌrã, mbaꞌeta ndere oĩ Nhanderuete ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe Nheꞌẽ’, haꞌe.

19 “Haꞌe ramo Daniel Beltessazar hery avi vaꞌe onhemondyi rei reve opyta are ranhe, opẽxa haꞌe ipyꞌa eta reia py. Haꞌe rami rã xee huvixave teĩgue ju xeayvu vy aipoaꞌe ixupe: ‘Beltessazar, ndepyꞌa eta rei eme aexa raꞌuague gui, neĩ mbaꞌerã paa re voi’, haꞌe. “Haꞌe ramo Beltessazar ombovai vy aipoeꞌi: ‘Xeruvixa, rexa raꞌuague ma ndere ijaꞌe eꞌỹ vaꞌe kuery re oiko vaꞌe rire, mbaꞌerã paa voi oiko vaꞌe rire nderovaigua kuery re anho.

20 Haꞌe gui yvyra rexa vaꞌekue ma yvateve haꞌe imbaraeteve ovy yva re peve, yvy jave gui oexaa guive.

21 Hogue porã, hiꞌa reta guive pavẽ hoꞌu vaꞌerã vaꞌe re. Iguy py ma mymba nhuũndy rupigua ojou kuarayꞌã, haꞌe hakã re ma guyra oveve vaꞌe onhemboaity okuapy.

22 Haꞌe vaꞌe yvyra ma ndee ae, xeruvixa. Mbaꞌeta ndeyvateve reovy, nembaraete guive. Ndeporiau eꞌỹa ma yva re peve ojekuaave ovy, ndepoꞌakapaa yvy apy re peve oendua.

23 Haꞌe gui ndee xeruvixa rexa avi mbaꞌemo rarõa ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe yva gui oguejy ouvy rã. Haꞌe vaꞌe aipoeꞌi: “Peakeꞌo ke yvyra, pembovaipa ete. Haꞌe rã hapytakue ma yvy re topyta hapo reve, nhuũndy mbyte oĩa py ae topyta ferro haꞌe overa vaꞌe guigua corrente py pejokua reve. Yxapy yva guigua tomoakỹ, haꞌe tokaru oikovy mymba nhuũndy rupi ikuai vaꞌe okarua rami, sete maꞌetỹ oaxa peve”, heꞌi.

24 Xeruvixa, po rami ma mbaꞌerã paa, povaꞌe ma Yvate ete vaꞌe oikuaa uka vaꞌekue. Haꞌe nunga ma ndere ae ꞌrã ou, xeruvixa.

25 Mbaꞌeta nemoxẽa ꞌrã avakue ikuaia gui. Haꞌe ramo mymba nhuũndy rupi ikuai vaꞌe mbyte ju ꞌrã nderekoa. Ndevygua ma nhuũ vaka hoꞌua rami reꞌu reiny aguã. Neakỹ ꞌrã yxapy yva guigua py. Haꞌe nunga ma sete maꞌetỹ re oiko ꞌrã ndere, avakue ipoꞌaka vaꞌe gui Yvate ete vaꞌe ipoꞌakapave vaꞌea reikuaa peve, mbaꞌeta ombopoꞌakaxe vaꞌe rei ombopoꞌaka ꞌrã.

26 Haꞌe gui “Hapytakue peja ꞌrã hapo reve”, heꞌia ma haꞌekue rami ae nembopoꞌaka ju aguã re ijayvu vy, Yva pygua ipoꞌakapave vaꞌea reikuaa ma rire.

27 Haꞌe nunga rupi xeruvixa, ejapyxaka ke xeayvu re, haꞌe teko porã rupi vy ejepeꞌa rejejavya haꞌe ndereko vaia gui, iporiaukueꞌi remboaxya rupi ju reiko aguã. Haꞌe rami ri reiko vy reiko porã pukuve ꞌrã’, heꞌi Daniel xevy.

28 “Haꞌe gui ma haꞌe nunga haꞌe javi oiko xee huvixave Nabucodonosor re.

29 Doze jaxy opaa py xee huvixave xero Babilônia tetã py oĩ vaꞌe py aĩ jave

30 xeayvu vy aipoaꞌe: ‘Kovaꞌe Babilônia tetã tuvixa vaꞌe eꞌỹ teve xerekoarã ajapo vaꞌekue, xepoꞌakaa haꞌe xeyvate etea aexa uka aguã?’ heꞌi.

31 Haꞌe rami xee huvixave xeayvu teri reve yva gui oguejy peteĩ ayvu aipoeꞌi vaꞌe: ‘Huvixave Nabucodonosor, ndevy aipoꞌea: Ndegui oaxa ma ndepoꞌaka reinyague.

32 Haꞌe rami vy nemoxẽa ꞌrã avakue ikuaia gui, haꞌe mymba nhuũndy rupi ikuai vaꞌe reve ju ꞌrã reiko. Ndere omoĩa ꞌrã vaka rami nhuũ reꞌu aguã. Haꞌe nunga ma sete maꞌetỹ re oiko ꞌrã ndere, reikuaa peve avakue ipoꞌaka vaꞌe gui Yvate ete vaꞌe ipoꞌakapave vaꞌea, mbaꞌeta ombopoꞌakaxe vaꞌe pe rei ombopoꞌaka ꞌrã’, heꞌi.

33 Haꞌe ramove ojeupity xee Nabucodonosor regua ayvu. Haꞌe rami vy xemoxẽa avakue ikuaia gui. Haꞌe ramo vaka rami haꞌu aikovy nhuũ. Xerete ma yxapy yva guigua py inhakỹ. Xeꞌa ma taguato rague rami ipuku, haꞌe rã xepoapẽ ma guyra poapẽ rami opyta.

34 “Haꞌe vaꞌe ára opaa py ma xee Nabucodonosor yva re amaꞌẽ ramo oĩ ju xeꞌarandua. Haꞌe vy Yvate ete vaꞌe re xemaꞌenduꞌa porã, arovyꞌa guive rakaꞌe rã peve oikove vaꞌerã, mbaꞌeta haꞌe vaꞌe openaa ma opa vaꞌerã eꞌỹ, ipoꞌakaa ma rakaꞌe rã peve guarã.

35 Ixupe rã yvy re ikuai vaꞌe haꞌe javi ma mbaꞌeverã ndovarei. Haꞌe oipotaa rami ae ꞌrã opena oxondaro kuery yva re ikuai vaꞌe re, yvy regua kuery re guive. Avave rei jipoi hexe opo omoĩ vaꞌerã, neĩ ixupe ‘Mbaꞌe tu rejapo?’ heꞌi vaꞌerã.

36 Haꞌe gui xeꞌarandua ou jevy ramove ou avi huvixa rami apena ju aguã, apenaague haꞌe javi re. Xeyvatea haꞌe xeporãa voi ou xere pavẽ oikuaa aguã rami. Xevygua nhomongetaaty kuery haꞌe huvixa kuery xea py oupa ju okuapy. Haꞌe rami py xemoĩa ju huvixave aĩ aguã. Haꞌe vy xeyvateve ete.

37 Haꞌe gui aỹ ma xee Nabucodonosor arovyꞌa haꞌe ambojerovia Huvixave yva pygua. Mbaꞌeta haꞌe vaꞌe mbaꞌemo ojapo vaꞌe ma anhetẽ meme, oikoa voi haꞌevea rami meme. Omoꞌyvyĩꞌi kuaa avi ꞌrã onhemboyvate vaꞌekue”, heꞌi.

5

1 Oo mbotya re ipara vaꞌe ojekuaa ague Haꞌe gui huvixave Belsazar ojapo peteĩ ngaru tuvixa vaꞌe mil huvixa kuery pe. Haꞌe vy mil vaꞌe oexaa py oyꞌu oiny vinho. Belsazar ma Nabucodonosor ramymino rakaꞌe. Daniel tujaꞌi ma jave oĩ Babilônia pygua huvixave.

2 Belsazar vinho oyꞌuxea rupi oyꞌu tema oiny vy imaꞌenduꞌa mbaꞌemo ryru ouro haꞌe prata guigua Jerusalém py templo oĩague gui tuu Nabucodonosor ogueru vaꞌekue re. Haꞌe vaꞌe ma ogueru ruka huvixave haꞌe hexeve huvixa kuery ikuai vaꞌe haꞌe vaꞌe py oyꞌu okuapy aguã, taꞌyxy haꞌe taꞌyxy jevy kuery reve.

3 Haꞌe ramo oguerua mbaꞌemo ryru ouro guigua Nhanderuete pegua oo Jerusalém py oĩague gui ogueru pyre. Haꞌe vaꞌe py ma huvixave haꞌe hexeve huvixa ikuai vaꞌe oyꞌu okuapy, taꞌyxy haꞌe taꞌyxy jevy kuery reve.

4 Vinho oyꞌu reve omboete okuapy nguuete kuery ouro guigua, prata, overa vaꞌe, ferro, yvyra haꞌe ita guigua rive.

5 Haꞌe ramove peteĩ ojekuaa ava po. Haꞌe vaꞌe ma huvixave ro mbotya xiĩa re ombopara oiny tataendy rexei. Haꞌe rã huvixa oexa oiny ipo ombopara vaꞌe.

6 Haꞌe ramo huvixave ndaekorãvei vy onhemondyi rova vyvoi. Ijaxiꞌy okuꞌea, henapyꞌã voi onhembotapa rei joe.

7 Haꞌe gui huvixave ojapukai reve ijayvu oguerupaa aguã hexa pyrã apoa kuery, caldeu haꞌe imbaꞌevyky vaꞌe kuery. Oguerua rã huvixave aipoeꞌi Babilônia pygua imbaꞌekuaa vaꞌe kuery pe: — Peteĩ vaꞌe rei kovaꞌe ipara ogueroayvu haꞌe mbaꞌerã paa xevy omombeꞌu porã vaꞌe ma amonhemonde ꞌrã púrpura py, haꞌe ijajuꞌy reguarã oguerua ꞌrã mboꞌy ouro guigua. Haꞌe gui xee reve mboapya ꞌrã oĩ apenaa re ipoꞌakaa py — heꞌi.

8 Haꞌe ramo huvixave pegua imbaꞌekuaa vaꞌe kuery oike vaꞌekue ndogueroayvu kuaai, neĩ mbaꞌerã paa nomombeꞌu kuaai guive huvixave pe.

9 Haꞌe ramo huvixave Belsazar onhemondyi ete vy hova mboaepa vaipa. Hexeve huvixa kuery ikuai vaꞌe voi onhemondyipa okuapy.

10 Haꞌe gui ma huvixave haꞌe hexeve ikuai vaꞌe re mbaꞌemo oiko rã ixy oendu vy oike avi okaruaty py. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Xeruvixa, tereikove riae! Ndepyꞌa eta rei eme, nderova mboae rei eme guive.

11 Mbaꞌeta repenaa re ma oiko peteĩ ava. Hexe ma oĩ Nhanderuete ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe Nheꞌẽ. Nderu oĩ jave py ma roikuaa hexe oĩa mbaꞌemo oikuaa aguã, haꞌe hiꞌarandu haꞌe imbaꞌekuaa nguuete ꞌarandua rupi. Haꞌe nunga rupi nderu rãgueꞌi huvixave Nabucodonosor oĩ jave omoĩa imbaꞌekuaa vaꞌe kuery ruvixarã, hexa pyrã apoa kuery, caldeu haꞌe imbaꞌevyky vaꞌe kuery haꞌe javi ruvixarã guive.

12 Mbaꞌeta Daniel re nheꞌẽ oĩ vaꞌe ma omoꞌarandu porã ꞌrã mbaꞌemo oikuaa aguã, oexa raꞌu pyre omombeꞌu aguã, haꞌe oikuaa eꞌỹ pyre haxyve vaꞌe teĩ oikuaa uka aguã. Haꞌe vaꞌe reryrã nderu rãgueꞌi omoĩ vaꞌekue ma Beltessazar. Haꞌe nunga rupi enoĩ uka Daniel. Haꞌe ramo ndevy pe omombeꞌu ꞌrã mbaꞌerã paa — heꞌi.

13 Haꞌe ramo huvixave renonde omoingea Daniel. Huvixa ijayvu vy aipoeꞌi Daniel pe: — Ndee pa Daniel, Judá pygua escravo-rã xeru rãgueꞌi huvixave oĩ jave Judá gui ndereru vaꞌekue?

14 Haꞌe gui xee aendu omombeꞌua rã ndere Nhanderuete Nheꞌẽ oĩa, mbaꞌemo reikuaa aguã, neꞌarandu haꞌe nembaꞌekuaa ete aguã guive.

15 Angeꞌi xerenonde ogueroikea imbaꞌekuaa vaꞌe haꞌe hexa pyrã apoa kuery, kovaꞌe ipara vaꞌe haꞌe kuery ogueroayvu vy xevy pe omombeꞌu aguã mbaꞌerã paa. Haꞌe rami teĩ haꞌe kuery ma kovaꞌe ayvu mbaꞌerã paa nomombeꞌu kuaai.

16 Haꞌe rã ndere imaꞌenduꞌaa rã xee aendu remombeꞌu kuaa vaꞌea mbaꞌerã paa, haꞌe mbaꞌemo haxyve vaꞌe teĩ remombeꞌu porãve vaꞌea. Aỹ ma, xapyꞌa rei kovaꞌe ipara vaꞌe reroayvu vy mbaꞌerã paa xevy remombeꞌu ramo nemonhemondea ꞌrã púrpura py, rereko ꞌrã mboꞌy ouro guigua ndeajuꞌy re, haꞌe xee rire mboapya ꞌrã reĩ apenaa re ndepoꞌakaa py — heꞌi.

17 Haꞌe rami rã Daniel ombovai vy aipoeꞌi huvixave renonde: — Mbaꞌemo remeꞌẽ aguã ndeayvuague ma ndereve ae topyta, eꞌỹ vy emeꞌẽ amboae pe. Haꞌe rami avi ndevy pe xee aroayvu ꞌrã ipara vaꞌe, mbaꞌerã paa amombeꞌu ꞌrã guive.

18 Xeruvixa, neꞌexa! Nderu rãgueꞌi Nabucodonosor pe Nhanderuete yvate ete vaꞌe omeꞌẽ vaꞌekue huvixave oĩ aguã, ipoꞌaka, iporã haꞌe yvate aguã guive.

19 Ipoꞌaka aguã omeꞌẽ rire ma henonde heta regua, amboae yvy regua haꞌe ayvu mboae py ijayvu vaꞌe kuery oryryi reve ojererokyjepa okuapy. Mbaꞌeta ojukaxe vaꞌe rei ojuka rakaꞌe, haꞌe rã omoingovexe vaꞌe ma omoingove. Omboyvate omboyvatexe vaꞌe, haꞌe rã omoꞌyvyĩꞌixe vaꞌe ma omoꞌyvyĩꞌi rakaꞌe.

20 Haꞌe rami avi opyꞌa py onhemboyvate ete, onheꞌẽ py guive ndoikuaa potavei haꞌe ojejou porãve rive. Haꞌe rami rã oipeꞌaa rakaꞌe huvixave oĩa gui, ixupe oaxapa guive mbaꞌemo oguerovyꞌaague.

21 Omoxẽa rakaꞌe avakue mbyte gui. Ikuraxõ ma ojapoa mymba kuraxõ rami, haꞌe omboekoaa mburika kaꞌaguy rupi ikuai vaꞌe reve. Vaka pe rami omeꞌẽa nhuũ hoꞌu aguã, omoakỹ guive yxapy yva guigua py, oikuaa peve Nhanderuete yvate ete vaꞌe avakue poꞌakaa haꞌe javi re ipoꞌaka vaꞌea, haꞌe ombopoꞌakaxe vaꞌe rei ombopoꞌaka ꞌrã avakue re opena vaꞌerã.

22 Haꞌe gui ndee Belsazar ma taꞌy reiko vy haꞌe nunga haꞌe javi reikuaapa teĩ ndepyꞌa py nerenhemoꞌyvyĩꞌi.

23 Haꞌe rami ꞌrãgue py repuꞌã rakaꞌe Senhor yva pygua rovai. Haꞌe rami vy hoo gui nerenonde mbaꞌemo ryru oguerua ramo haꞌe vaꞌe py ndee haꞌe huvixa kuery ndereve ikuai vaꞌe peyꞌu pekuapy vinho, penderaꞌyxy haꞌe penderaꞌyxy jevy kuery reve. Haꞌe rami avi remboete tuuete ramigua kuery prata guigua, ouro, overa vaꞌe, ferro, yvyra haꞌe ita guigua rive, haꞌe nunga omaꞌẽ eꞌỹ vaꞌe, noendui vaꞌe, neĩ mbaꞌeve ndoikuaai vaꞌe teĩ. Nhanderuete po py reikovea oĩ vaꞌeri neremboetei.

24 — Haꞌe rami rire ixugui ae ou ipo kovaꞌe mboparaarã.

25 Povaꞌe ma ipara oiny vaꞌe: |yhwh{Mene}, |yhwh{mene}, |yhwh{tequel} haꞌe |yhwh{parsim}.

26 Haꞌe rã mbaꞌerã paa ma po rami: “ |yhwh{Mene}” heꞌia py ma ndepoꞌakaa Nhanderuete oipapa vy omomba maa, reikuaa aguã.

27 “ |yhwh{Tequel}” heꞌia py ma mbaꞌemo opejaa py ndepeja vy ojoua oataa, reikuaa aguã.

28 Haꞌe rã “ |yhwh{Peres}” heꞌia py ma ndepoꞌakaa ombojaꞌoa ma, haꞌe Média haꞌe Pérsia pygua kuery pe ju omboaxa maa, reikuaa aguã — heꞌi. Ayvu |yhwh{mene, mene, tequel} haꞌe |yhwh{parsim} heꞌia ma “Oipapa, oipapa, opeja haꞌe ombojaꞌo” ꞌea. Haꞌe gui Média haꞌe Pérsia pygua kuery ma Babilônia pygua kuery rovaigua ikuai rakaꞌe.

29 Haꞌe rami rã Belsazar ijayvu Daniel omonhemondea aguã púrpura py, haꞌe ijajuꞌy re mboꞌy ouro guigua omoĩa aguã, haꞌe gui omombeꞌua aguã haꞌe openaa re ipoꞌakaa py mboapya oĩa rami.

30 Haꞌe vaꞌe pyavyve ojukaa caldeu regua huvixave Belsazar.

31 Haꞌe rire openaague re Média pygua huvixa Dario ju ipoꞌaka, sessenta e dois maꞌetỹ oguereko reve.

6

1 Yvykua guary ikuaia py Daniel omomboa ague Haꞌe gui huvixave Dario ma oipotaa rami omoĩ rakaꞌe cento e vinte huvixarã, haꞌe kuery opena aguã huvixave openaa haꞌe javi rupi.

2 Haꞌe vaꞌe kuery áry mboapy ju omoĩ huvixa yvatekueverã. Haꞌe vaꞌe kuery regua ma Daniel. Haꞌe vaꞌe kuery ma huvixa kuery mboae re opena, huvixave pegua nomeꞌẽa eꞌỹi aguã.

3 Haꞌe rã Daniel ma huvixa yvatekueve haꞌe huvixa kuery mboae gui hiꞌaranduve, mbaꞌeta hexe nheꞌẽ oĩ vaꞌe ma imoꞌarandu porã etea. Haꞌe nunga rupi huvixave onhembopyꞌa openaa haꞌe javi re ombopoꞌaka aguã.

4 Haꞌe ramo huvixa yvatekueve haꞌe huvixa mboae kuery ma Daniel openaa re oikuaa pota okuapy hexe ijayvu reixe vy. Haꞌe rami teĩ hexe ndojoui haꞌeveꞌỹa rami oikoa. Daniel ojeroviapy ramo hexe ndojoui ojavya, neĩ ojejavya.

5 Haꞌe gui ma haꞌe vaꞌe avakue joupe-upe aipoeꞌi okuapy: — Mbaꞌeve py ndajajoui ꞌrã Daniel re nhandeayvu aguã, nguuete guigua lei rupi oikoa py eꞌỹ vy — heꞌi okuapy.

6 Haꞌe ramo huvixa yvatekueve haꞌe huvixa mboae kuery ma huvixavea py jogueraa. Haꞌe vy aipoeꞌi ixupe: — Oreruvixa Dario, tereikove rakaꞌe rã peve.

7 Repenaa py huvixa orekuai vaꞌe haꞌe javi, tetã haꞌe estado re ropena vaꞌe, huvixa mboae haꞌe ronhomongeta vaꞌety kuery rojerure ndee oreruvixa remombeꞌu uka aguã peteĩ ayvu, po ramigua rejapo uka aguã: Avakue haꞌe javive ma trinta ára peve ojerure eꞌỹ aguã nguuete vaꞌe pe rei, neĩ avakue vaꞌe pe rei, haꞌe rã ndevy pe anho. Haꞌe rami eꞌỹ rã ndee oreruvixa remombo ꞌrã yvykua guary ikuaia py.

8 Haꞌe gui aỹ ma ndee oreruvixave, embopara uka ke ndeayvu, nderery emoĩ guive avave rei oguerova eꞌỹ aguã, mbaꞌeta Média haꞌe Pérsia pygua kuery pegua lei ma oguerova pyrã eꞌỹ ae — heꞌi okuapy.

9 Haꞌe rami rã huvixave Dario ma haꞌe vaꞌe ayvu ombopara uka, guery omoĩ guive.

10 Haꞌe gui Daniel ma ombopara haꞌe guery omoĩ maa oendu vy ngoo py ranhe oike. Haꞌe rami vy opy jaꞌo yvate oĩ vaꞌe py oo, okẽꞌi Jerusalém katy ojepeꞌa vaꞌe oĩa py. Haꞌe py ma ára nhavõ mboapykue kuerei ꞌrã guenapyꞌã re oĩ. Haꞌe py ae onhemboꞌe oiny haꞌe oguerovyꞌa nguuete, jepiaty rami ae.

11 Haꞌe ramo haꞌe vaꞌe avakue jogueraa vy oexa okuapy Daniel nguuete pe onhemboꞌe haꞌe ojerure oiny rã.

12 Haꞌe rami vy huvixavea py ju oo vy huvixave omomaꞌenduꞌa oayvu omombeꞌu uka vaꞌekue re. Haꞌe vy aipoeꞌi ixupe: — Oreruvixa, nerembopara ukai ri tyꞌy haꞌe javive avakue nguuete vaꞌe pe rei eꞌỹ vy avakue pe ojerure ramo yvykua guary ikuaia py omomboa aguã, haꞌe rã ndevy pe anho? Huvixave ombovai: — Haꞌe vaꞌe ayvu ma anhetẽ, Média haꞌe Pérsia pygua kuery pegua lei oguerova pyrã eꞌỹ ae — heꞌi.

13 Haꞌe ramo haꞌe kuery aipoeꞌi huvixave pe: — Haꞌe gui Oreruvixave, Judá gui escravo-rã heru pyre Daniel ma nanemboetei, neĩ ayvu rembopara uka vaꞌekue guive ndojapoi. Haꞌe rami ꞌrãgue py ára nhavõ mboapykue kuerei ꞌrã ojerure oikovy — heꞌi okuapy.

14 Haꞌe nunga huvixave oendu vy onhemboaxy ete vy haꞌe ae onhembopyꞌa Daniel ogueraa jepe aguã re. Haꞌe vy kuaray oike peve onheaꞌã teĩ oikovy ogueraa jepexe vy.

15 Haꞌe ramo haꞌe vaꞌe avakue ma huvixavea py ojevy vy aipoeꞌi okuapy ixupe: — Haꞌe rami avi Oreruvixa, ndeayvuague ma Média haꞌe Pérsia pygua kuery pegua lei oguerova pyrã eꞌỹ ae. Haꞌe nunga rupi ndaꞌevei ae oaxa rive aguã — heꞌi okuapy.

16 Haꞌe ramo mae ma huvixave ijayvu Daniel heru haꞌe omomboa aguã yvykua guary ikuaia py. Huvixa aipoeꞌi Daniel pe: — Tove nderuete renheꞌẽ rendu reikovy vaꞌe tandereraa jepe — heꞌi.

17 Haꞌe gui ma peteĩ ita oguerua vy omboty guary ikuaia rokẽ. Ombojaague py ma huvixave okuã regua py ae hery omoĩ, ixupegua yvatekueve voi haꞌe rami ae avi ojapo okuapy, Daniel oguenoẽa eꞌỹ aguã haꞌe gui.

18 Haꞌe gui huvixave ngoo katy oo vy okaru eꞌỹ re oaxa pytũ, guenonde mbaꞌepu ndogueru rukai guive. Ndoke kuaavei ae.

19 Haꞌe gui ma koꞌẽ ajeꞌiveꞌi reve huvixave ovy vy onha ovy yvykua guary ikuaia katy.

20 Haꞌe py ovaẽ vy Daniel pe ojapukai ndaꞌevei ete reve. Po rami huvixave ijayvu Daniel pe: — Daniel, Nhanderuete oikove vaꞌe rembiguai, nderuete renheꞌẽ rendu vaꞌe ndaꞌu ndereraa jepe ri raꞌe guary kuery gui?

21 Haꞌe ramo Daniel ombovai huvixave pe: — Xeruvixa, tereikove riae!

22 Xeruete ma ojea pygua anjo ombou vaꞌekue guary kuery juru omboty aguã xere ojapo vai eꞌỹ aguã, henonde ojejavy eꞌỹ vaꞌe aiko ramo. Ndee xeruvixa rovai voi xee ndajapo vai mbaꞌeve — heꞌi.

23 Haꞌe ramo huvixave ovyꞌa ete vy yvykua gui oguenoẽ uka. Haꞌe gui Daniel oguenoẽa ramo neĩ peteĩ henda py ma voi hexe ndojouai guary raĩgua, nguuete re ojerovia ramo.

24 Haꞌe ramo huvixave ma teĩgue ju ijayvu vy ogueru ruka avakue Daniel re ijayvu rei vaꞌekue. Haꞌe ramo yvykua guary kuery ikuaia py omombo ukapa, taꞌy kuery haꞌe taꞌyxy kuery reve. Haꞌe gui yvy py ovaẽ eꞌỹ re guary kuery ojukapa, ikãgue omopẽmba guive.

25 Haꞌe ramo huvixave Dario ombopara heta regua kuery pe, amboae regua haꞌe ayvu mboae py ijayvu vaꞌe yvy jave re ikuai vaꞌe pe. Haꞌe vy aipoeꞌi: “Toĩ peẽ kuery re pendekuai porã aguã!

26 Xee ma po rami ajapo uka: Apenaa haꞌe javi rupi avakue oryryipa reve tojererokyje Daniel ruete renonde. Mbaꞌeta haꞌe vaꞌe tuuete anho ma oikove vaꞌe, rakaꞌe rã peve oiko vaꞌerã guive. Ipoꞌakaa ma nombovaipaai ꞌrã, openaa ma ndopai ꞌrã.

27 Haꞌe ma joepy haꞌe jogueraa jepe ꞌrã. Yva haꞌe yvy re ojapo avi ꞌrã hexa pyrã haꞌe nhomondyipaarã”, heꞌi.

28 Haꞌe rire Daniel ma huvixave Dario oĩa pukukue re oiko porã ae tema, haꞌe gui Pérsia pygua huvixa Ciro oĩ jave voi.

7

1 Irundy mymba Daniel oexa raꞌuague Peteĩ maꞌetỹ re ma Babilônia pygua huvixave Belsazar oĩ jave Daniel ngupa rupi itui vy oexa raꞌu peteĩ. Haꞌe rami vy oexa raꞌu vaꞌekue ombopara vyvoi, omombeꞌupa.

2 Daniel ijayvu vy aipoeꞌi: — Haꞌe gui pyávy xevy pe oexa ukaa rã aexa raꞌu irundy henda gui yvytu oipeju vaꞌe yeꞌẽ tuvixa vaꞌe omomyĩmba rã.

3 Haꞌe gui yeꞌẽ gui oẽ jogueruvy irundy mymba tuvixa vaꞌe joo ramigua eꞌỹ-eꞌỹ. Apocalipse 13.1 py oĩa rami mymba yeꞌẽ gui ou vaꞌe oexa. Haꞌe gui amongue py “Yeꞌẽ” heꞌia py Nhanderuete rovai opuꞌã vaꞌe kuery re ijayvu vy .

4 Jypygua ma guary rami ojekuaa, taguato pepo rami ipepo vaꞌe guive. Xee amaꞌẽ rã ipepo oguereko vaꞌekue omboipaa. Haꞌe vy yvy gui omopuꞌã imoꞌamy ipy mokoĩꞌi re, ava rami ae. Ixupe omeꞌẽa avi ava rami hiꞌarandu aguã.

5 Amaꞌẽve tema. Haꞌe vy ma mokoĩa mymba ju aexa, kaguare-jagua ramigua. Haꞌe vaꞌe ma opy jovaive re opuꞌã ouvy. Ojuru py ma guaĩ re ogueru mboapy inharukãgue. Haꞌe rã ixupe aipoꞌea: “Epuꞌã ke, heꞌu porã xoꞌo”, ꞌea.

6 Haꞌe vaꞌe rire amaꞌẽve tema. Haꞌe vy amboae ju aexa xivi pytã ramigua. Haꞌe vaꞌe kupe re ma irundy guyra pepo oĩ. Haꞌe vaꞌe mymba ma inhakã irundy vaꞌe. Ixupe omeꞌẽa joe ipoꞌaka aguã.

7 Haꞌe vaꞌe rire amaꞌẽve tema pyávy aexa vaꞌe re. Haꞌe vy mymba irundya ju aexa ndaꞌevei ete vaꞌe, nhomondyiarã haꞌe imbaraete vaipa vaꞌe. Haĩ ma tuvixa vaꞌe, ferro guigua meme. Nhomondoropa, nhomboaꞌypa, haꞌe rã hembyrekue re ma opyrõmba ꞌrã. Mymba kuery mboae ojekuaa ma vaꞌekue rami eꞌỹ ojekuaa vaꞌe, dez hakua vaꞌe guive.

8 — Hakua ikuai vaꞌe re xee aikuaa pota vy aexa mbyte gui hakua kyrĩꞌi vaꞌe ju oẽ oiny rã. Haꞌe vaꞌe renonde gui ma mboapy hakua jypy guare omboia. Haꞌe vaꞌe hakua re ma oĩ hexa ava rexa ramigua, haꞌe rã ojuru py ma onhemboyvatea rupi ijayvu.

9 — Amaꞌẽve tema vy aexa tenda omoĩa rã huvixa kuery opena atyrã. Haꞌe vaꞌe áry ma Jypyꞌi guive guare ranhe oguapy oiny. Ijao ma yroꞌy rami xiĩ vaꞌe. Hiꞌa inhakã regua ma vexaꞌi rague rami ete. Henda ma tata rendy, iruéra ikuai vaꞌe voi hendy oiny. Apy ma ijayvu Nhanderuete renda oexa ukaague re. Karóxaꞌi tata rendy ramigua ojekuaa, iruéra vaꞌe (Ezequiel 1).

10 Henonde gui ma tata oẽ ouvy yakã rami. Henonde ma heta ete ikuai ixupegua kuery, jaipapapa aguã rami eꞌỹ. Haꞌe gui ma nhomboayvu vaꞌerã kuery ju oguapypa. Oipeꞌaa avi kuaxia para ikuai vaꞌe.

11 Haꞌe ramo amaꞌẽve tema vy hakua oẽ vaꞌekue aendu onhemboyvate etea rupi ijayvu rã. Amaꞌẽ vy aexa mymba ojukaa rã. Haꞌe gui heꞌõgue ma ombovaipaa vy tata py omombo okaipa aguã.

12 Haꞌe gui mymba kuery mboae gui ma oipeꞌaa ipoꞌakaague. Haꞌe rami teĩ haꞌe kuery pe omeꞌẽa avi ikuaive ranhe aguã, oaꞌangaague ára ovaẽ eꞌỹa ja.

13 — Pyávy oexa ukaa vaꞌe re amaꞌẽ ajupy vy peteĩ ju aexa arai reve yva gui ou ramo, ava raꞌy rami ojekuaa vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma Jypyꞌi guive guare oĩa py oo ramo omonhemboja. Mateus 24.30 haꞌe 26.64 py oĩa rami oexa Jesus Cristo Ava raꞌy ojeapo vaꞌekue ipoꞌaka aguã ou ramo (Apocalipse 11.15, 14.14).

14 Ombopoꞌaka haꞌe omboyvate ete huvixave oĩ aguã, ixupe heta ikuai aguã, amboae regua kuery haꞌe ayvu mboae py ijayvu vaꞌe guive. Ipoꞌakaa ma opa vaꞌerã eꞌỹ, ndoaxai ꞌrãe, openaa nombovaipaai ꞌrã guive. , ; , ; ; ,

15 — Haꞌe gui xee Daniel ma xepyꞌa py aendu xenheꞌẽ onhemondyi rã, xeke rupi aexa vaꞌekue ndaꞌevei rei ramo.

16 Haꞌe gui ma haꞌeꞌi py ikuai vaꞌe regua peteĩ re anhemboja vy ixupe ajerure haꞌe nunga haꞌe javi omombeꞌu porãve aguã re. Haꞌe ramo po rami omombeꞌu xevy, haꞌe nunga mbaꞌerã paa omombeꞌu porãve vy.

17 Mymba tuvixakue irundy aexa vaꞌekue ma irundy huvixaverã yvy gui oẽ ouvy vaꞌerã.

18 Haꞌe rami teĩ Yvate ete vaꞌe pegua ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe kuery pe ꞌrã omeꞌẽ ipoꞌaka aguã. Haꞌe rã haꞌe kuery ma ipoꞌaka riae ꞌrã rakaꞌe rã peve.

19 Haꞌe gui mymba irundya vaꞌe reko ju aikuaa porãvexe. Haꞌe vaꞌe ma amboae kuery ramigua eꞌỹ, mbaꞌeta nhomongyje ete vaꞌe, haĩ ferro guigua vaꞌe, ipoapẽ overa vaꞌe guigua, nhomondoropa, nhomboaꞌypa haꞌe hembyrekue re opyrõmba vaꞌe.

20 Haꞌe gui ma inhakã re dez hakua oĩ vaꞌekue reko aikuaaxe avi, amboae ju oẽ vaꞌekue guive, haꞌe vaꞌe renonde mboapy oitya vaꞌekue. Haꞌe vaꞌe hakua re ma hexa oĩ, haꞌe ojuru py ojejou porã reia rupi ijayvu, haꞌe aexa rã jypy guare kuery gui imbaraeteve vaꞌe.

21 Amaꞌẽ vy aexa rã haꞌe vaꞌe hakua ma ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe kuery rovai opuꞌã vy ipoꞌaka ete haꞌe kuery re, , ;

22 Jypy guive guare ou peve. Haꞌe vaꞌe ma ou vy oepy ꞌrã Yvate ete vaꞌe pegua ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe kuery. Haꞌe gui ovaẽ ꞌrã haꞌe kuery ju ipoꞌaka aguã ára.

23 — Haꞌe ramo anjo aipoeꞌi: “Irundya mymba ma irundya ae ꞌrã ipoꞌaka yvy re. Haꞌe vaꞌe ma amboae poꞌakaague rami eꞌỹ ꞌrã ipoꞌaka. Haꞌe vy omondoropa ꞌrã yvy jave re ikuai vaꞌe, opyrõmba haꞌe omboaꞌypa ꞌrã.

24 Haꞌe gui dez hakua ikuai vaꞌe ma dez huvixave ikuai vaꞌerã haꞌe vaꞌe jave py ae. Haꞌe vaꞌe kuery oaxapa ma rire amboae ju ꞌrã oiko. Haꞌe vaꞌe ma jypy guare rami eꞌỹ vaꞌe vy oity ꞌrã mboapy huvixa.

25 Yvate ete vaꞌe re voi ijayvu vai ꞌrã, ixupegua ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe kuery ojavyky rei ꞌrã guive. Oguerova ꞌrã mbaꞌemo ojapoaty ára haꞌe lei. Ipo py ma peteĩ maꞌetỹ re omboaxapaa ꞌrã ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe kuery, haꞌe gui mokoĩ maꞌetỹ re ju, irundya maꞌetỹ mbyte peve. Apy ma três anos e meio re ijayvu (Daniel 12.7; Apocalipse 11.2-3, 12.14).

26 Haꞌe rami teĩ haꞌe vaꞌe rire ma nhomboayvu vaꞌerã kuery ou vy oipeꞌa ꞌrã ipoꞌakaague. Haꞌe rami vy omomba haꞌe omokanhy ꞌrã rakaꞌe rã peve guarã.

27 Haꞌe gui ma Yvate ete vaꞌe pegua ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe kuery pe ju omeꞌẽ ꞌrã ipoꞌaka aguã yva guy haꞌe javi rupi ikuai vaꞌe re. Haꞌe kuery pe omeꞌẽ avi ꞌrã opena haꞌe yvateve aguã. Mbaꞌeta Yvate ete vaꞌe ma rakaꞌe rã peve ꞌrã ipoꞌaka. Ixupe ma haꞌe javi regua ꞌrã ikuai, onheꞌẽ rendu pavẽ ꞌrã okuapy”, heꞌi.

28 — Haꞌe rami py opa aexa haꞌe aendu vaꞌekue. Haꞌe gui xee Daniel ma ndaꞌevei rei ete ranhe aiko, xerova voi xiĩmba rei. Haꞌe rami teĩ haꞌe nunga haꞌe javi amoĩ porã herekovy xepyꞌa re.

8

1 Vexaꞌi ava haꞌe kavara tuja oexaague Mboapy maꞌetỹ re ma huvixave Belsazar oĩ jave xee Daniel peteĩ ju aexa raꞌu, jypyꞌi aexa raꞌu vaꞌe rire.

2 Haꞌe gui aexa raꞌu vy Susã tetã ikorapa vaꞌe py merami aiko, Elão yvy re. Haꞌe vy amaꞌẽ rã Ulai yakã yvyꞌiry merami haꞌã.

3 Haꞌe gui amaꞌẽ vy peteĩ vexaꞌi ava aexa yakã rembe re hiꞌaĩ vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma mokoĩ hakua vaꞌe. Haꞌe gui mokoĩ hakua oguereko vaꞌe ma yvate ovy vaꞌeri peteĩ ma amboae gui yvateve. Haꞌe rami vy takykue yvate ovy vaꞌe ma yvateve.

4 Aexa rã vexaꞌi ma guakua py jopyxo oikovy kuaray oikea katy, ijapuꞌaꞌia katy haꞌe ipuku-a katy guive. Haꞌe vaꞌe re ma peteĩve mymba ikuai vaꞌe ndaꞌipoꞌakai, ipoꞌakaa gui ndoo jepe kuaai guive. Haꞌe rami vy haꞌe ae oipotaa rami ojapo oikovy, imbaraeteve tema ovy guive.

5 Xee aexa pota vy peteĩ aexa kavara tuja, kuaray oikea katy gui ou oiny rã. Yvy jave áry rupi ou vaꞌeri yvy re opyrõ vy eꞌỹ. Haꞌe vaꞌe kavara ma peteĩ guakua oguereko ngova mbyte re.

6 Kavara ma vexaꞌi hakua mokoĩ vaꞌea katy oo oiny, yakã rembe re hiꞌaĩ rã aexa vaꞌekuea py. Haꞌe vy onha ovy opoꞌakaa rupi ipoxy reve.

7 Aexa rã vexaꞌia py ovaẽ vy ixupe ipoxy etea rupi ombota. Haꞌe vy omopẽ hakua mokoĩve. Haꞌe rã vexaꞌi ma naꞌimbaraetevei hexe opuꞌã aguã. Haꞌe ramo kavara oity yvy rupi, opyrõmba hexe. Jipoi avi ipoꞌakaa gui vexaꞌi reraa jepearã.

8 Kavara ma ipoꞌakave ete. Haꞌe rami teĩ onhemombaraetea pyve hakua tuvixa vaꞌe omopẽa. Hakua opẽague gui irundy ju oẽ tuvixa vaꞌe. Haꞌe vaꞌe nunga joa katy eꞌỹ-eꞌỹ ojeꞌoi irundy henda yvytu oipejua katy.

9 Hakua ikuai vaꞌe regua peteĩ oĩ hakua kyrĩꞌi vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma imbaraete ete oiny kuaray puku-a yke katy haꞌe kuaray oẽa katy, yvy porãa katy guive.

10 Yvate ete vy oupity yva pygua kuery poꞌakaa peve. Haꞌe vy oity yva pygua regua yvy rupi, amongue regua jaxy-tata guive. Haꞌe vy opyrõmba.

11 Tá, yva pygua ruvixa rami ete onhemboyvate vy omomba ixupe guarã oapy jepiaty vaꞌe. Ixupegua oo ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe voi oity yvy katy.

12 Onheꞌẽ raxavea py hakua vaꞌe pe yva pygua kuery omboaxapaa, mbaꞌemo omeꞌẽ jepi vaꞌe regua guive. Haꞌe ramo oity yvy rupi anhetẽ vaꞌe ae, mbaꞌemo ojapo vaꞌe haꞌe javi oiko porã guive.

13 Haꞌe vaꞌe rire aendu ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe kuery regua peteĩ ijayvu rã. Haꞌe rã amboae ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe aipoeꞌi: — Arakaꞌe peve ndaꞌu oĩ ꞌrã oexa raꞌu pyre ojeupitypa aguã, mbaꞌemo omeꞌẽ jepi vaꞌe haꞌe onheꞌẽ raxavea py nhomombaarã vaꞌe regua? Mbaꞌeta oexa raꞌua ague rami vy oo ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe omboaxaa ꞌrã, yva pygua kuery guive, opyrõmbaa aguã — heꞌi.

14 Haꞌe ramo xevy pe ju ombovai: — Dois mil e trezentos kaꞌaru haꞌe koꞌẽ jevy peve ꞌrã oo. Haꞌe rire ma oo ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe oikyꞌaꞌoa ju ꞌrã — heꞌi.

15 Haꞌe ramo xee Daniel aikuaaxe aexa raꞌu vaꞌekue mbaꞌerã paa. Haꞌe rã peteĩ ou xea py ava rami hova vaꞌe.

16 Haꞌe gui peteĩ ava aendu Ulai yakã rembe gui ijayvu nhendu rã. Haꞌe vaꞌe ma ojapukai vy aipoeꞌi: — Gabriel, upe vaꞌe pe eikuaa uka na oexa raꞌu vaꞌekue mbaꞌerã paa — heꞌi.

17 Haꞌe ramo xee aĩa katyꞌi ou. Ovaẽ ramo xee akyje. Haꞌe vy xerenapyꞌã re aĩ, xerova yvy re amovaẽ reve. Haꞌe rami teĩ aipoeꞌi xevy: — Ava raꞌy, endu kuaa ke, mbaꞌeta rexa raꞌu vaꞌekue ma opaa pyguarã — heꞌi.

18 Xereve ijayvu ramo haꞌa vy ndaikuaavei ranhe ajupy, xerova yvy re amovaẽ reve. Haꞌe ramo xere opoko reve xemopuꞌã imoꞌamy xeꞌaĩague py.

19 Haꞌe vy aipoeꞌi: — Neꞌexa, ndevy pe xee aikuaa uka ta poxya opaa ára py mbaꞌemo oiko vaꞌerã. Mbaꞌeta rexa raꞌu vaꞌekue ma opaa pyguarã.

20 Vexaꞌi ava hakua mokoĩ vaꞌe rexa vaꞌekue ma Média haꞌe Pérsia pygua huvixave.

21 Haꞌe rã kavara tuja hague vuku vaꞌe ma Grécia pygua huvixave. Hova mbyte re hakua tuvixa vaꞌe oĩ vaꞌe ma jypygua huvixave.

22 Haꞌe vaꞌe omopẽa ague gui irundy ju oẽ vaꞌe ma irundy huvixave haꞌe vaꞌe regua ae. Haꞌe vaꞌe kuery opuꞌã avi ꞌrã teĩ jypygua imbaraeteague rami haꞌe kuery imbaraete vaꞌerã eꞌỹ taꞌvy.

23 Haꞌe rã haꞌe vaꞌe huvixave kuery openaa ára opa ramo, haꞌe anhetẽ rupi eꞌỹ ikuai vaꞌe opa ma ramo peteĩ ju opuꞌã ꞌrã huvixave ipoxy ete reve, nhombotavy kuaapa vaꞌe.

24 Haꞌe vaꞌe ma ipoꞌaka ete ꞌrã, vaꞌeri haꞌe ae opoꞌakaa rupi eꞌỹ guive. Opa rupi ombovaipa ꞌrã oikovy mbaꞌemo, haꞌe imbaraeteve ovy vy ojapoxea rami rei ꞌrã ojapo. Ojukapa ꞌrã ipoꞌakakueve vaꞌekue, ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe kuery guive.

25 Ijapua rupi onhemoꞌarandu oikovy vy ojapo ꞌrã apu ipoꞌakave aguã rami. Opyꞌa py onhemboyvate ꞌrã, haꞌe mbovy eꞌỹ ojuka ꞌrã ikuai riveꞌi vaꞌe. Opuꞌã ꞌrã yvatekueve re Ipoꞌaka vaꞌe rovai. Haꞌe rã omopẽa ꞌrã avakue poꞌakaa py eꞌỹ taꞌvy.

26 Kaꞌaru haꞌe koꞌẽ rã guarã rexa vaꞌekue amombeꞌu porãvea ma anhetẽ vaꞌe meme. Haꞌe rami teĩ emoĩ porã rexa vaꞌekue, mbaꞌeta heta ete ára guarã teri — heꞌi.

27 Haꞌe gui ma xee Daniel xekangy vy mbovy ára rei eꞌỹ xembaꞌeaxy. Haꞌe gui apuꞌã ju vy apena aikovy huvixave pegua ikuai vaꞌe re. Aexa raꞌu vaꞌekue gui anhemondyi rei aikovy, oikuaa ete vaꞌerã jipoi ramo.

9

1 Guetarã kuery re Daniel ojerureague Peteĩ maꞌetỹ re ma Média pygua Assuero raꞌy Dario oĩ jave caldeu kuery ruvixa,

2 haꞌe vaꞌe ma peteĩ maꞌetỹ re ma opena jave xee Daniel aikuaa mbovy maꞌetỹ re pa Jerusalém tetã ombovaipa pyre opyta ꞌrãa, kuaxia para profeta Jeremias pe Senhor ijayvuague oĩa rami vy. Haꞌe rami vy setenta maꞌetỹ ꞌrãa aikuaa. Apy 70 maꞌetỹ re ijayvu (Jeremias 25.11-12, 29.10). Mbaꞌeta Jerusalém pygua kuery Senhor pe ojejavy ramo ombovaipa uka tetã (2 Crônicas 36.11-21).

3 Haꞌe nunga rupi Senhor Nhanderuetea katy amaꞌẽ reve anhemboꞌe haꞌe ajerurea rupi aeka aguã, akaru eꞌỹ re, ao voxa gui guare py anhemonde haꞌe tanhimbu xejee amongure-ngure reve guive.

4 Haꞌe rami vy anhemboꞌe Senhor xeruete pe. Anhemombeꞌu vy aipoaꞌe: — Xe- Senhor! Xeruete ndepoꞌakapa haꞌe okyjevepy vaꞌe, ndereve guarã rejapo vaꞌekue rupi reiko vaꞌe, renhomboaxya re ndeayvuague re nderexarai eꞌỹ vaꞌe.

5 Ore kuery ma rojejavy, teko vai rojapo. Orereko vaia rupi orekuai, orekuai vaikue rei nderovai, rejapo uka vaꞌekue haꞌe ndereve guarã rejapo vaꞌekue gui rojepeꞌapa vy.

6 Nerembiguai profeta kuery re ndorojapyxakai guive, haꞌe kuery nderery rupi ijayvu teĩ oreruvixa kuery pe, yvatekueve, oreru kuery haꞌe yvy jave re ikuai vaꞌe pe guive.

7 |yhwh{Senhor,} ndere ma oĩ teko porã. Haꞌe rã orere ma oĩ roxĩmbaa rive oĩ, aỹ ojekuaa rami. Mbaꞌeta ore Judá pygua avakue haꞌe javi re oĩ, Jerusalém py orekuai vaꞌekue re, Israel kuery haꞌe javi, haꞌeꞌi rupi haꞌe mombyry orekuai vaꞌe, yvy jave re mamo rã rei oremomboague rupi orekuai vaꞌe re guive oĩ roxĩmbaa, haꞌeveꞌỹa rami nderovai orekuaiague re.

8 Senhor, orere ma roxĩmba reia oĩ, oreruvixa kuery re, yvatekueve haꞌe oreru kuery re, nderovai rojejavypa rire.

9 Haꞌe rã Senhor Oreruete, ndere ma oĩ oremboaxy haꞌe oreperdoa aguã, mbaꞌeta ndere ore kuery ropuꞌã rei.

10 Senhor Oreruete, ndorojapoi ndeayvua, ndeguigua lei rupi ndorekuai vy, nerembiguai profeta kuery rupi orerekorã reja vaꞌekue ri.

11 Tá, Israel kuery haꞌe javive ma ndeguigua lei ndojapoi okuapy, ojepeꞌapa guive ndeayvu oendu eꞌỹ aguã. Haꞌe nunga rupi ae orere ayvu vai ou nderovai rojejavya re. Mbaꞌeta Oreruete, nerembiguai Moisés lei ombopara vaꞌekue re oĩa rami vy ae oiko mbaꞌemo vai.

12 Mbaꞌeta ndee rejapo ndeayvu ojeupitypa aguã rami, orerovai haꞌe oreruvixa oremboayvu vaꞌety kuery rovai ndeayvuague. Haꞌe rami vy mbaꞌemo vai ete rembou oreꞌáry. Mbaꞌeta yva guy jave rupi oiko vaꞌeꞌỹ teri Jerusalém tetã re oiko vaꞌekue ramigua.

13 Moisés rupigua lei re oĩa rami vy haꞌe ramigua ete ou oreꞌáry. Haꞌe rami teĩ ore ma ndee Senhor Oreruete pe ndorojerurei rokuapy orepytyvõ aguã, orereko vaia gui rojeko rerova aguã, neĩ ndeguigua anhetẽ vaꞌe rupi orekuai aguã.

14 Haꞌe nunga rupi ae |yhwh{Senhor,} renhembopyꞌaague rami vy rembou oreꞌáry. Mbaꞌeta ndee Senhor Oreruete ma ndereko porã ete vaꞌe opa mbaꞌe rejapoa py. Haꞌe rã ore ma noronheꞌẽ rendui.

15 Senhor Oreruete, anhetẽ Egito yvy gui ndevygua kuery renoẽ rakaꞌe ndepoꞌakaa rexa uka vy, nemboete pavẽ aguã rami rejapo aguã guive, aỹ peve ojekuaa rami. Haꞌe rã ore ma rojejavy, haꞌeveꞌỹa rami ete orekuai.

16 |yhwh{Senhor,} opa mbaꞌe py ndereko porãa rupi eipeꞌa nho ke ndepoxya haꞌe ndevaia ndevygua tetã Jerusalém haꞌe ndevygua yvyty ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe re rembou vaꞌekue. Rojejavy haꞌe oreru kuery voi heko vai rire orea katyꞌi rupi ikuai vaꞌe ojojai okuapy Jerusalém tetã, ore ndevygua kuery guive.

17 Haꞌe gui aỹ ma Oreruete, xee nerembiguai anhemboꞌe haꞌe ajerure ramo endu. Haꞌe vy |yhwh{Senhor,} ndeporayvua rupi vy tove nderova tomoexakã ju ndevygua oo ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe ombovaipa pyre áry.

18 Xeruete, ejapyxaka ke haꞌe endu. Eipeꞌa nderexa, haꞌe emaꞌẽ orekuai axya re, tetã nderery oĩa re guive, mbaꞌeta ore kuery ma ore ae reko porãa rupi eꞌỹ rojerure nerenonde haꞌe rami, haꞌe rã ndee renhomboaxy ete vaꞌe ramo anho.

19 |yhwh{Senhor,} endu ke. |yhwh{Senhor,} oreperdoa ke. |yhwh{Senhor,} eikuaa pota orere, haꞌe orepytyvõ. Xeruete, emboare eme guive, ndee ae renhemboete uka aguã. Mbaꞌeta ndevygua tetã haꞌe ndevygua kuery re ma nderery oĩ — heꞌi.

20 Setenta vezes sete maꞌetỹ re ijayvuague Haꞌe rami xeayvu ainy, haꞌe anhemboꞌe vy amombeꞌu ainy xee ae ajejavyague, xeretarã Israel kuery ojejavyague guive. Haꞌe vy Senhor Xeruete renonde ajerure ainy Xeruete pegua yvyty ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe re.

21 Xee xeayvu haꞌe anhemboꞌe teri ainy reve ava rami aexa raꞌu ypy vaꞌekue ou pojava, Gabriel hery vaꞌe. Oveve ouvy vy opoko xere. Haꞌe rami oiko kaꞌarukuegua omeꞌẽa jave.

22 Haꞌe vaꞌe ma xereve ijayvu xemboꞌe vy. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Daniel, aỹ ma apy aju, ndevy pe amombeꞌu porãve aguã haꞌe nunga mbaꞌerã paa.

23 Rejerure ypy ramove xemboua. Haꞌe ramo xee aju amombeꞌu aguã ndevy, hayvupy ete reiko ramo. Haꞌe ramo eikuaa pota haꞌe nunga re, mbaꞌemo rexa vaꞌekue reikuaa aguã.

24 — Setenta vezes sete maꞌetỹ teri oata neretarã kuery haꞌe peneretã ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe renonderã oaꞌangaague, teko vai omombaa aguã, ojejavya opa aguã, ojapo vaiague gui oikyꞌaꞌoa aguã, teko porã opa eꞌỹ vaꞌe oguerua aguã, oexa raꞌu pyre haꞌe profeta kuery ijayvuague ojeupitypa aguã, haꞌe Ikyꞌa eꞌỹ ete vaꞌe huvixarã omoĩa aguã. Apy “setenta vezes sete maꞌetỹ” heꞌi, versículo 2 py setenta maꞌetỹ re Daniel oikuaa potaague, haꞌe vaꞌe rire rakaꞌeve rã guarã omombeꞌu vy . Haꞌe javi py ma 490 maꞌetỹ oaꞌangaa.

25 Endu ke haꞌvy reikuaa porã aguã. Jerusalém tetã omoatyrõa haꞌe ojapopaa ju aguã re ijayvua ára guive huvixarã Omoĩ mbyrã oiko peve ma sete vezes sete maꞌetỹ oiko ꞌrã, haꞌe gui sessenta e duas vezes sete ju. Apy ma ijayvu 483 maꞌetỹ re (7x7=49 mais 62x7=434). Haꞌe gui versículo 27 py omombeꞌu porãve sete maꞌetỹ opaa pygua ju, haꞌe javi vy 490 maꞌetỹ ojapo aguã. Haꞌe gui “Huvixarã Omoĩ mbyrã” heꞌia ma Cristo re ae ijayvu vy, hebraico ayvu py “Messias” ꞌea. Tape ikuai vaꞌe haꞌe tetã kora ma teĩgue ju ꞌrã omoatyrõmbaa, ikuai axy ete ma jave taꞌvy.

26 Haꞌe gui sessenta e duas vezes sete maꞌetỹ oaxa ma rire ojukaa ꞌrã huvixarã Omoĩ mbyre, haꞌe ramo noĩvei ꞌrã ranhe. Haꞌe rã huvixa oiko teri vaꞌerã retã pygua kuery ju ou vy omomba ꞌrã Jerusalém tetã, oo ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe guive. Imombaarã ma yy rami ꞌrã ou xapyꞌa. Haꞌe gui opaa ára peve oiko ꞌrã joe opuꞌã vaꞌe. Mbaꞌemo mombaarã ou aguã vaꞌekue avi ꞌrã ou.

27 Haꞌe gui haꞌe vaꞌe ma heta vaꞌe kuery reve ojapo ꞌrã peteĩ rami oguereko aguã sete maꞌetỹ peve guarã. Haꞌe rami teĩ haꞌe vaꞌe jave mbyte py ma haꞌe kuery pe nomeꞌẽ ukavei ꞌrã mymba neĩ mbaꞌemo aju guigua. Mbaꞌemo ojeguarupy reve ꞌrã ou nhomombaarã, hexe ju ou peve imombaarã vaꞌekue. Daniel 11.36 py oĩa rami ijayvu templo py mbaꞌemo vai nhomokanhyarã ou aguã re .

10

1 Tigre yakã yvýry Daniel mbaꞌemo oexaague Mboapy maꞌetỹ re ma Pérsia pygua huvixa Ciro oĩ jave peteĩ ayvu oikuaa ukaa xee Daniel Beltessazar xerery mboae vaꞌe pe. Haꞌe vaꞌe ayvu ma anhetẽ vaꞌe, joe heta opuꞌã aguã regua guive. Xee aendu kuaa aguã rami ayvu ou, mbaꞌemo oexa ukaa reve.

2 Haꞌe vaꞌe ára guive ma xee Daniel ndaꞌevei ete aiko mboapy semana re.

3 Tembiꞌu haꞌuxe vai vaꞌety regua ndaꞌuvei, xoꞌo neĩ vinho namoĩ xejuru py. Neĩ azeite ma voi ndaikytyi xejee, mboapy semana oaxapa peve.

4 Haꞌe gui jypygua jaxy vinte e quatro araa py ma Tigre yakã guaxu yvýry xee aiko vy

5 xerova yva vy amaꞌẽ. Haꞌe vy peteĩ ava aexa ajukue perirĩꞌi py onhemonde vaꞌe. Ijaxiꞌy rupi ma ouro ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe guigua oĩ, Ufaz gui heru pyre.

6 Hete ma itaendy berilo rami hendy. Hova ma overa vaꞌe rami, hexa ma tataendy rami ojekuaa. Ipo haꞌe ipy ma overa vaꞌe guigua ombovera pyre rami overa rei. Haꞌe rã ijayvu vy mbovy eꞌỹ ikuai vaꞌe ayvu rami onhendu.

7 Xee Daniel anhoꞌi aexa haꞌe nunga. Haꞌe rã avakue xereve ikuai vaꞌe ma mbaꞌeve ndoexai. Haꞌe rami avi haꞌe kuery okyje ete aguã ou xapyꞌa rã onhamba, onhemimba okuapy.

8 Haꞌe gui ma xee aeꞌi apyta. Haꞌe rami vy aexave tema haꞌe vaꞌe iporã ete vaꞌe ojekuaa rã. Haꞌe vy naxembaraeteveia aendu. Naxembaraetevei vy xerova xiĩguepa rei, haꞌekue rami veꞌỹ oĩ.

9 Haꞌe rami teĩ aendu porã ijayvu nhendu vaꞌe. Aendu vyve haꞌa, xerova yvy re amovaẽ reve ndaikuaavei ranhe ajupy.

10 Daniel omombaraetea juague Haꞌe gui peteĩ ou vy xere opoko. Xemomy-momyĩ vy xerenapyꞌã haꞌe xepo re xemoĩ.

11 Haꞌe vaꞌe ma aipoeꞌi xevy: — Daniel ava oayvupy ete vaꞌe, ejapyxaka ke ayvu re ndevy pe aipoaꞌe rã. Epuꞌã ke heꞌamy, mbaꞌeta ndea py xemboua — heꞌi. Po rami xereve ijayvu ramo xee apuꞌã haꞌamy aryryipa reve.

12 Haꞌe ramo aipoeꞌive ju xevy: — Daniel, ekyje eme, mbaꞌeta ndepyꞌa re reikuaaxea remoĩ. Haꞌe ramo Nderuete renonde renhemoꞌyvyĩꞌi ypya ára guive oendu ndeayvu. Haꞌe gui ndeayvua rupi vy ae aju.

13 Haꞌe rã Pérsia yvy re ipoꞌaka vaꞌe ma xejoko ranhe vinte e um ára peve. Haꞌe rami teĩ anjo yvateve vaꞌe Miguel ou vy xepytyvõ. Haꞌe ramo mae ma xepoꞌaka Pérsia pygua huvixa kuery re.

14 Aỹ ma aju ndevy pe aikuaa uka aguã neretarã kuery opaa ára py oiko vaꞌerã. Mbaꞌeta mbaꞌemo rexa vaꞌekue ma rakaꞌe rã ete guarã — heꞌi.

15 Haꞌe rami xevy ijayvu ramo xee akyrirĩ vy amaꞌẽ haꞌamy yvy re.

16 Haꞌe gui peteĩ ava raꞌy ramigua opoko xejuru re. Haꞌe ramo xeayvu jevy vy aipoaꞌe xerenonde hiꞌaĩ vaꞌe pe: — Xeruvixa, ange mbaꞌemo aexa rire ou xere haxy vaꞌe. Haꞌe ramo naxembaraetevei ete.

17 Haꞌe nunga rupi Xeruvixa, mbaꞌexa ꞌrã tu ndereve Senhor rembiguai aiko vaꞌe xeayvu? Mbaꞌeta xere noĩvei ete xembaraetea, neĩ xepytuẽ aguã ma voi noĩvei ma — haꞌe.

18 Haꞌe ramo ava ramigua vaꞌe teĩgue ju opoko xere. Haꞌe vy xemombaraeteve.

19 Haꞌe vy aipoeꞌi: — Ava oayvu etepy, ekyje eme. Evyꞌa ju. Nembaraete ke, nembaraete. Po rami ijayvu ramove xembaraete. Haꞌe vy aipoaꞌe: — Xeruvixa, ndeayvu ke aỹ, xembaraete ju rire — haꞌe.

20 Haꞌe ramo aipoeꞌi: — Reikuaa pa mbaꞌe re pa aju ndea py? Mbaꞌeta aa ju ta Pérsia pygua huvixa re apuꞌã aguã. Haꞌe gui xee aa ma rire Grécia pygua huvixa ju ꞌrã ou.

21 Haꞌe rã ndevy amombeꞌu porãve ꞌrã ipara re anhetẽ vaꞌe oĩa rami. Haꞌe gui haꞌe vaꞌe kuery rovai apuꞌãa py jipoi avave rei xereve guarã, peẽ kuery re opena vaꞌe Miguel eꞌỹ vy.

11

1 Huvixa kuery kuaray ijapuꞌaꞌia katy haꞌe ipuku-a katygua re anjo ijayvuague — Peteĩ maꞌetỹ re ma Média pygua huvixa Dario oĩ jave xee apuꞌã amombaraete haꞌe amokyreꞌỹ aguã.

2 — Aỹ ma amombeꞌu porã ta ndevy anhetẽ vaꞌe. Neꞌexa, mboapy huvixa teri ꞌrã ikuai Pérsia pygua. Haꞌe gui irundya ma pavẽ gui oguerekopave ꞌrã. Haꞌe vaꞌe ma iporiau eꞌỹ vaꞌe vy imbaraeteve ꞌrã ovy. Haꞌe rami vy opa mbaꞌe py ꞌrã opuꞌã Grécia pygua huvixa re. Apy ma omombeꞌu porãve ju Pérsia haꞌe Grécia pygua huvixa kuery joe opuꞌã aguã (capítulo 8 py voi).

3 Haꞌe vaꞌe rire ma peteĩ huvixa ju oiko ꞌrã ipoꞌaka vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma ipoꞌaka etea rupi ꞌrã joguereko. Haꞌe vy oiko ꞌrã haꞌe ae oipotaa rami rei.

4 Haꞌe rã ipoꞌakapave ma jave openaa ombojaꞌoa, haꞌe omboaxaa ꞌrã irundy henda yvytu oipejua katy ikuai vaꞌe pe. Vaꞌeri taꞌy kuery pe eꞌỹ ꞌrã omboaxaa, haꞌe ipoꞌakaague rami eꞌỹ ipoꞌaka vaꞌe kuery opena ꞌrã, mbaꞌeta ipoꞌakaague oipeꞌaa vy amboae kuery pe ju ꞌrã omboaxaa, taꞌy kuery pe ꞌrãgue py.

5 — Haꞌe gui kuaray puku-a katygua huvixa ma imbaraete ꞌrã, peteĩ hembiguai yvateve vaꞌe voi. Haꞌe vaꞌe ma herekoare gui voi imbaraeteve ꞌrã. Haꞌe vy haꞌe ju ꞌrã oĩ huvixa, openaa tuvixa ꞌrã guive.

6 Haꞌe gui oĩa maꞌetỹ opaa py ma haꞌe kuery onhemoirũ ꞌrã joe. Haꞌe rami vy kuaray ijapuꞌaꞌia katygua huvixa ma omenda ꞌrã kuaray puku-a katygua huvixa rajy re, peteĩ rami ikuai aguã. Haꞌe rami teĩ kunha vaꞌe ma ndajoguereko kuaai ꞌrã, ime voi ndaꞌipoꞌaka pukui ꞌrã. Mbaꞌeta kunha vaꞌe ma omboaxaa ꞌrã joupe, heruare kuery guive, tuu haꞌe ojeupe guarã heruare voi.

7 Haꞌe rã hemiarirõ kuery vaꞌe regua peteĩ oĩ ꞌrã hekovia. Haꞌe vaꞌe ma kuaray ijapuꞌaꞌia katygua huvixa xondaro kuery re opuꞌã vy oike ꞌrã haꞌe kuery onhemiaty py. Haꞌe kuery re opuꞌã vy ipoꞌaka ꞌrã.

8 Haꞌe kuery nguuete ramigua oguereko vaꞌe haꞌe javi voi ogueraapa ꞌrã Egito yvy katy ojeupe guarã, mbovy eꞌỹ taꞌangaa mbaꞌemo rykukue gui ojapo pyre, mbaꞌemo hepyve vaꞌe haꞌe ouro guigua guive. Haꞌe gui ma mbovy maꞌetỹ re rei eꞌỹ nopuꞌãvei ꞌrã kuaray ijapuꞌaꞌia katygua huvixa re.

9 Haꞌe vaꞌe rire mae ma ou vy opuꞌã kuaray puku-a katygua huvixa re. Haꞌe rami teĩ ojevy rive ju ꞌrã oyvy katy.

10 — Haꞌe gui ma taꞌy kuery ju joe opuꞌãa rupi ꞌrã ikuai. Haꞌe vy mbovy eꞌỹ xondaro kuery omonoꞌõ. Haꞌe kuery vaꞌe regua peteĩ ma ou pojava ꞌrã. Opa marãgua ombovaipa ma vy oove ꞌrã guenonde katy. Haꞌe vy joe opuꞌã ju ꞌrã ovy kuaray puku-a katygua huvixa onhemiaty oĩa peve.

11 Haꞌe ramo haꞌe vaꞌe ipoxy reve oo ꞌrã opuꞌã aguã huvixa kuaray ijapuꞌaꞌia katygua re. Haꞌe rã haꞌe vaꞌe ma heta ete ogueraa ꞌrã hexe opuꞌã aguã py teĩ hexeve oo vaꞌekue omboaxapaa ꞌrã ipo py.

12 Huvixa kuaray puku-a katygua ma heta vaꞌe kuery omomba vy onhemboyvate ꞌrã opyꞌa py. Mbovy eꞌỹ ojuka ꞌrã teĩ ndaꞌipoꞌakai ꞌrã.

13 Mbaꞌeta hexe kuaray ijapuꞌaꞌia katygua huvixa ou jevy vy jypy guare gui hetave ꞌrã ogueru joe opuꞌã aguã. Haꞌe gui mbovy rei eꞌỹ maꞌetỹ opaa py ma ou pojava ꞌrã mbovy eꞌỹ xondaro kuery haꞌe mbaꞌemo oiporu vaꞌety reve.

14 Haꞌe jave ma mbovy eꞌỹ ꞌrã opuꞌã huvixa kuaray puku-a katygua re. Neretarã kuery vaꞌe regua ojerovia rei vaꞌe voi hexe opuꞌã ꞌrã profeta ijayvuague ojeupity aguã rami. Haꞌe rami teĩ haꞌe kuery ndaꞌipoꞌakai ꞌrã.

15 Haꞌe gui huvixa kuaray ijapuꞌaꞌia katygua ou vy omopuꞌã ꞌrã tetã kora áry rupi ojeupi aguã. Haꞌe rami vy oipeꞌa ꞌrã tetã ikorapa vaꞌe. Haꞌe rã kuaray puku-a katygua ipoꞌakakueve teĩ ndojoko kuaai ꞌrã. Haꞌe kuery vaꞌe regua oiporavo pyre voi ndaꞌipoꞌakai ꞌrã ojoko aguã.

16 Haꞌe nunga rupi hovaigua ou vaꞌe ma oipotaa rami ete ꞌrã ojapo. Avave rei ndojoko kuaai ꞌrã. Yvy porãa py ma voi opyta ꞌrã, ipo py opa mbaꞌe omboaxaa ramo.

17 Openaa jave rupi ojeupegua ipoꞌakakueve oenoĩ vy ogueru vy huvixa kuaray puku-a katygua reve ojapo ꞌrã peteĩ rami ikuai aguã. Haꞌe rami vy ixupe omeꞌẽ ꞌrã peteĩ kunhataĩ omenda aguã, ipoꞌakaa ombovaipa aguã. Haꞌe rami teĩ haꞌe nunga oaxa rive ꞌrã, ixupe ndovarei ꞌrã mbaꞌeverã.

18 Haꞌe vaꞌe rire ma yeꞌẽ yvýry ju ꞌrã oo joe opuꞌã aguã, haꞌe vy heta re ipoꞌaka ꞌrã. Haꞌe rami teĩ peteĩ yvateve vaꞌe omomba ꞌrã ojerovia reia. Haꞌe vy ojapo ꞌrã ojerovia reiague hiꞌáry ae ju ojeapa aguã rami.

19 Haꞌe ramo ojevy rive ꞌrã oyvy re onhemiaty oĩ vaꞌe katy. Vaꞌeri onhepyxanga vy hoꞌa ꞌrã. Haꞌe vaꞌe rire ma ndojouavei ꞌrã.

20 — Haꞌe vaꞌe rire ma hekovia oĩ ju ꞌrã peteĩ. Haꞌe vaꞌe ma oyvy iporãvea rupi omondouka ꞌrã peteĩ guembiguai imposto re nhombopagaa rupi oiko aguã. Haꞌe rami teĩ are eꞌỹ re omomba ꞌrã, ixupe ivaia py eꞌỹ, neĩ hexe opuꞌã reia rupi eꞌỹ guive.

21 Haꞌe vaꞌe rire haꞌe vaꞌe rekovia oĩ ju ꞌrã peteĩ ava heko vai ete vaꞌe, huvixarã nomoĩai vaꞌeri. Haꞌe rami ꞌrãgue py okyrirĩ reve ou vy nhemi rupi ꞌrã oĩ huvixarã.

22 Henonde ma xondaro kuery heta ou teĩ omokanhymba ꞌrã. Omomba ete ꞌrã, guexeve peteĩ rami omoingo vaꞌekue regua yvateve vaꞌe voi.

23 Haꞌe vaꞌe reve peteĩ rami ikuai aguã ojapoa ramive ma ombotavy ꞌrã. Haꞌe rami vy mbovyꞌi reve vaꞌeri opuꞌãve vy ipoꞌakave ꞌrã ovy.

24 Okyrirĩ rei reve ovaẽ avi ꞌrã oguerekopave ete vaꞌe rekoa rupi. Haꞌe rami py ojapo vai ꞌrã tuu kuery haꞌe tamoĩ kuery ojapoague ramigua eꞌỹ. Haꞌe rami vy mbaꞌemo oipeꞌa vy ombojaꞌo ꞌrã ojeupegua kuery pe, imbaꞌe rei-rei vaꞌekue haꞌe javi. Haꞌe gui onhembopyꞌa ꞌrã oo ikorapa vaꞌe re voi opuꞌã aguã, teĩ xapyꞌaꞌi guarã rive.

25 Haꞌe gui onhemombaraete haꞌe onhembopyꞌa guaxu ꞌrã huvixa kuaray puku-a katygua re opuꞌã aguã, oxondaro kuery imbaraetekueve mbovy eꞌỹ ogueraa vy. Haꞌe rami teĩ ndaꞌipoꞌakai ꞌrã, hovai opuꞌãa nhemi ramo.

26 Haꞌe gui ma hembiꞌu gui okaru vaꞌe kuery omokanhy ꞌrã. Oitypa ꞌrã okuapy ixondaro kuery, haꞌe ramo heta ete hoꞌa ꞌrã oipyxopa rã.

27 Haꞌe vaꞌe huvixa kuery mokoĩve ma mbaꞌemo vai ojapo aguã rami anho ꞌrã ikuai. Peteĩꞌi mesa pyve oguapya py ijapu ꞌrã oiny joupe. Haꞌe rami teĩ haꞌe nunga oaxa rive ꞌrã, mbaꞌeta oaꞌangaague ára py ou ꞌrã imombaarã.

28 Haꞌe ramo ava heko vai ete vaꞌe ojevy ꞌrã oyvy katy. Oguerekopa vy ovyꞌa reve ꞌrã ou. Haꞌe gui onhembopyꞌa ꞌrã omomba aguã Nhanderuete guexeve guarã ojapo vaꞌekue ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe rupi ikuai vaꞌe, haꞌe vy ojapoxea rami rei ojapo ranhe ꞌrã guive. Haꞌe gui mae ma ojevy ju ꞌrã oyvy katy.

29 — Haꞌe gui oaꞌangaague ára ovaẽ ramo oo ju ꞌrã kuaray puku-a katygua yvy re opuꞌã aguã. Haꞌe rami teĩ haꞌe vaꞌe jave ma jypy guare rami eꞌỹ ꞌrã oiko.

30 Mbaꞌeta hovai heta ꞌrã ou Quitim gui kanoã guaxu py. Haꞌe ramo ndaꞌipyꞌa guaxuvei ꞌrã. Haꞌe rami vy ojevy vy ipoxy ꞌrã Nhanderuete guexeve guarã ojapo vaꞌekue ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe rupi ikuai vaꞌe pe. Haꞌe ae oipotaa rami ꞌrã oiko. Ojevy ma ramo Nhanderuete guexeve guarã ojapo vaꞌekue ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe gui amongue ojepeꞌa ramo oguerovyꞌa ꞌrã.

31 Ixupegua imbaraetekueve oo vy omongyꞌa rei ꞌrã oo ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe, oo yvate vaꞌe guive. Haꞌe vy koꞌẽ nhavõ omeꞌẽ mbyrã vaꞌekue oipeꞌa vy omoĩ ꞌrã ojeguarupy nhomokanhyarã. Apy haꞌe Daniel 9.27 py “Ojeguarupy nhomokanhya” heꞌia ma Jesus omombeꞌu porãve Mateus 24.15 haꞌe Marcos 13.14 py.

32 Ombotavy ꞌrã Nhanderuete guexeve guarã ojapo vaꞌekue ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe gui ojepeꞌa vaꞌe kuery, ijayvu porãꞌia rupi rive. Haꞌe rã Nguuete oikuaa vaꞌe kuery ma imbaraete vy ojapo ꞌrã okuapy mbaꞌemo.

33 Haꞌe kuery vaꞌe regua hiꞌarandu vaꞌe ma omboꞌe ꞌrã heta vaꞌe kuery. Haꞌe rami teĩ ojukaa ꞌrã kyxe haꞌe tata py, escravo-rã ogueraa rupi, haꞌe ogueraa rive-rivea rupi. Are peve ꞌrã haꞌe nunga oiko.

34 Haꞌe kuery vaꞌe regua hoꞌa ramo ma xapyꞌaꞌi oipytyvõa ꞌrã. Haꞌe rã haꞌe kuery re heta onhemoirũ ꞌrã anhetẽ rupi eꞌỹ.

35 Mbaꞌeta hiꞌarandu vaꞌe regua hoꞌa ꞌrã oeko aꞌãa aguã, oikyꞌaꞌoa haꞌe omoxiĩa aguã opa rã guarã, mbaꞌeta oaꞌangaague ára py haꞌe nunga oiko ꞌrãe.

36 — Haꞌe gui huvixa ma haꞌe ae oipotaa rami ꞌrã oiko. Haꞌe vy opuꞌã vy onhemboyvateve ꞌrã tuuete ramigua ikuai vaꞌe haꞌe javi áry. Tuuete ikuai vaꞌe gui Nhanderuete yvateve vaꞌe rovai eteve voi ꞌrã ijayvu ndaꞌevei etea rupi. Haꞌe rami teĩ mbaꞌemo ojapo kuaapa ranhe ꞌrã, ixupe ipoxya aguã ojeupity peve. Mbaꞌeta hexe ijayvuague oiko ꞌrãe. Nhanderuete re ijayvu vaia re Apocalipse 13.6 py voi ijayvu avi.

37 Haꞌe vaꞌe ma nomboetei ꞌrã nguu kuery ruete, neĩ kunhague ojou porãve vaꞌe, neĩ tuuete ramigua vaꞌe rei guive, pavẽ áry onhemboyvate vaꞌe vy.

38 Tuuete ramigua ikuai vaꞌe omboete ꞌrãgue py omboete ꞌrã imbaraete vaꞌe ruete ramigua anho, haꞌe nunga tuuete ma tuu kuery ndoikuaai vaꞌekue ri. Ouro py ꞌrã ombojerovia, prata py, ita hepyve vaꞌe haꞌe mbaꞌemo iporãve vaꞌe py guive.

39 Haꞌe gui amboae regua ruete pe onhepytyvõ uka vy opuꞌã ꞌrã oo ikorapa vaꞌe re. Haꞌe gui amongue omovaẽ porã ramo omboete uka ete ꞌrã. Haꞌe vy omoĩ ꞌrã mbovy eꞌỹ re ipoꞌaka aguã, haꞌe kuery pe ombojaꞌo ꞌrã guive yvy.

40 — Haꞌe gui opa aguã ára ovaẽ ramo hexe opuꞌã ꞌrã huvixa kuaray puku-a katygua. Huvixa kuaray ijapuꞌaꞌia katygua voi opuꞌã ꞌrã hexe karóxa haꞌe kavaju árygua kuery reve, haꞌe mbovy eꞌỹ kanoã guaxu py ikuai vaꞌe reve. Heta yvy re haꞌe kuery ovaẽ vy omonyẽmba ꞌrã, haꞌe gui amboae katy ju ꞌrã oo.

41 Yvy porãa re voi ovaẽ avi vy heta ꞌrã oity. Haꞌe rã ipoꞌakaa gui amongue oo jepe ꞌrã, Edom, Moabe haꞌe Amom pygua yvatekueve anho.

42 Heta yvy áry oupi ꞌrã opo. Egito yvy re ikuai vaꞌe voi ndoo jepei ꞌrã.

43 Oipeꞌapa ꞌrã ouro haꞌe prata guigua, hepykueve Egito yvy re ikuai vaꞌe guive. Líbia haꞌe Etiópia pygua kuery voi ojeꞌoi ꞌrã hembiguairã.

44 Haꞌe rami teĩ kuaray oua katy haꞌe ijapuꞌaꞌia katy gui mbaꞌemo omombeꞌua rã oendu vy onhemondyi ꞌrã. Haꞌe vy oove ju ꞌrã ipoxy reve, mbaꞌemo ombovaipa haꞌe ojuka reta aguã.

45 Haꞌe rami vy yeꞌẽ paꞌũ py oupi ꞌrã ngoorã tuvixa ete vaꞌe, yvyty porã ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe rovai. Haꞌe rami teĩ ovaẽ ꞌrã imombaarã, haꞌe ndoikoi ꞌrã heraa jepearã.

12

1 Opaa ára py guarã re ijayvuague — Haꞌe vaꞌe jave ma anjo yvateve vaꞌe Miguel opuꞌã avi ꞌrã, neretarã kuery repya vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ára ma ikuai axy ete aguã. Haꞌe ramigua oiko vaꞌeꞌỹ teri, haꞌe kuery vaꞌe regua ikuai ypya ára guive haꞌe vaꞌe ára peve. Haꞌe rami teĩ haꞌe jave py neretarã kuery ogueraa jepe ꞌrã, kuaxia re hery oĩ vaꞌe haꞌe javive.

2 Yvy re onhono porã mbyre heta ꞌrã onhemboete ju okeague gui. Amongue oo ꞌrã tekove marã eꞌỹ oupity aguã katy, haꞌe rã amboae kuery ma oxĩmba haꞌe rakaꞌe rã peve ikuai axy aguã katy ꞌrã oo.

3 ꞌArandua rupi ikuai vaꞌekue ma hexakã ꞌrã yva re ikuai vaꞌe rami. Teko porã katy jogueraa reta vaꞌekue ma jaxy-tata rami ꞌrã hexakã riae, rakaꞌe rã peve.

4 Haꞌe gui ndee Daniel, emoĩ porã haꞌe vaꞌe ayvu, emboja guive kuaxia mbojaa py, opaa ára py guarã. Heta oikuaa pota ꞌrã, haꞌe oikuaave ꞌrã ojeꞌoivy — heꞌi. Apocalipse 10.4 py oĩa rami avi profeta kuery pe nomombeꞌu ukapaai ayvu oendu vaꞌekue, ára novaẽi teri ramo.

5 Haꞌe ramo xee Daniel amaꞌẽ vy mokoĩ ju aexa hiꞌaĩ vaꞌe. Peteĩ ma yakã kyvõgua re, haꞌe rã amboae ma hovaigua re hiꞌaĩ.

6 Haꞌe kuery vaꞌe regua peteĩ ma aipoeꞌi yy áry ava hiꞌaĩ vaꞌe ajukue perirĩꞌi py onhemonde vaꞌe aexa vaꞌekue pe: “Ava ajukue perirĩꞌi py onhemonde vaꞌe” heꞌia vaꞌe ma Daniel oexa ma voi vaꞌekue . — Rakaꞌe tu ojeupity ꞌrã haꞌe vaꞌe nhomondyipaarã? — heꞌi.

7 Haꞌe ramo yy áry ava hiꞌaĩ vaꞌe ajukue perirĩꞌi py onhemonde vaꞌe ombovai rã xee aendu. Mbaꞌeta yva re opo oiporu kuaa haꞌe oiporu kuaa eꞌỹa regua oupi vy oura rakaꞌe rã peve oiko vaꞌerã vaꞌe rery rupi. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Haꞌe nunga oiko ꞌrã peteĩ maꞌetỹ, haꞌe gui mokoĩ maꞌetỹ ju, haꞌe irundy maꞌetỹa mbytea py. Ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe kuery poꞌakaa ombovaipaa ma jave mae ojeupity ꞌrã haꞌe nunga haꞌe javi — heꞌi. Apy ma três anos e meio re ijayvu (Daniel 7.25 haꞌe Apocalipse 12.14 py oĩa rami).

8 Haꞌe rami xee aendu vaꞌeri naendu kuaai. Haꞌe vy xee aporandu: — Xeruvixa, opaa py haꞌe nunga oiko ramo mbaꞌexa tu ꞌrã oiko orere?

9 Ombovai: — Tereo Daniel, mbaꞌeta povaꞌe ma nomombeꞌu porãavei ꞌrã ranhe. Omoĩ porãa ma opaa ára peve guarã.

10 Heta ꞌrã oikyꞌaꞌoa, omoxiĩa haꞌe oeko aꞌãa guive. Haꞌe rã heko vai vaꞌe kuery ma heko vaive tema ꞌrã, haꞌe kuery vaꞌe regua neĩ peteĩve noendu kuaai ꞌrã. Haꞌe rã ꞌarandua rupi ikuai vaꞌe ma oendu kuaapa ꞌrã.

11 Haꞌe rami avi mymba koꞌẽ nhavõ omeꞌẽ jepiaty omombaa ma rire, haꞌe ojeguarupy nhomokanhyarã omoĩa ma rire mil duzentos e noventa ára ju ꞌrã oaxa.

12 Ovyꞌa ete ꞌrã amongue oarõ porãa rupi mil trezentos e trinta e cinco ára peve oupity vaꞌe.

13 Haꞌe rã ndee ma tereo tema tape reikoa vaꞌe rupi ae, opa peve. Mbaꞌeta repytuꞌu ꞌrã, haꞌe gui opaa ára py repuꞌã ju ꞌrã ndevygua oĩ vaꞌe rejopy aguã — heꞌi.