1

1 Jypygua kuaxia Samuel ꞌepyre oĩa Elcana haꞌe mokoĩ taꞌyxy rekokue oĩa Oiko peteĩ ava Ramataim-Zofim guigua, Efraim yvyꞌã reia katygua, Elcana hery vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma Jeroão raꞌy, Jeroão ma Eliú raꞌy, Eliú ma Toú raꞌy, Toú ma Zufe raꞌy. Efraim regua meme ikuai.

2 Haꞌe vaꞌe ma taꞌyxy mokoĩ vaꞌe. Peteĩ ma Ana, amboae ma Penina. Penina ma imemby vaꞌe, haꞌe rã Ana ma imemby vaꞌeꞌỹ.

3 Haꞌe vaꞌe ava maꞌetỹa nhavõ guekoa gui oo ꞌrã Siló tetã katy, omboetea rupi mbaꞌemo omeꞌẽ aguã Senhor ixondaro reta vaꞌe pe. Haꞌe py oiko avi sacerdote Eli taꞌy mokoĩve Hofni haꞌe Finéias reve. Senhor pegua sacerdote meme ikuai.

4 Elcana ma Senhor pe mbaꞌemo omboaxa vaꞌe nhavõ gui mbaꞌemo omeꞌẽ avi ꞌrã guaꞌyxy Penina pe, haꞌe guaꞌy haꞌe guajy kuery haꞌe javi pe. Haꞌe kuery reko rami vy Senhor pe tembiꞌu omboaxa vaꞌe amongue regua gui haꞌeve ꞌrã haꞌe kuery ae hoꞌu aguã, ngoo pygua kuery haꞌe javi reve (Deuteronômio 12.17-18, 16.13-17).

5 Haꞌe rã guaꞌyxy Ana pe ma hetave ꞌrã omeꞌẽ oayvuve vy, Senhor nomomemby ukai teĩ.

6 Taꞌyxy mboae omoangeko reia rupi tema oguereko, Senhor nomomemby ukai ramo.

7 Haꞌe rami ae tema oiko maꞌetỹa nhavõ. Senhor pegua oo katy Ana oo nhavõ taꞌyxy mboae omomboriaua rupi tema ijayvu. Haꞌe ramo ojaeꞌo oiny vy ndokarui.

8 Haꞌe rami rã ime Elcana aipoeꞌi ixupe: — Ana, mbaꞌe re tu rejaeꞌo? Mbaꞌe re tu nderekarui ri? Mbaꞌe re tu ndepyꞌa py ndeporiau reiny? Peteĩ nhiruĩ meme ndepiꞌa ꞌrãgue py xee ndereve aikoa haꞌeveve eꞌỹ ri tyꞌy? — heꞌi.

9 Ana ojerure vy onhemboayvuague Haꞌe gui Siló py haꞌe kuery okaru haꞌe oyꞌu jave oĩ avi sacerdote Eli. Haꞌe ma peteĩ tenda py oguapy oiny Senhor pegua oo yta yvýry.

10 Haꞌe vaꞌe rire Ana opuꞌã vy onheꞌẽ py ndaꞌevei etea oendu reve ojerure hoꞌamy Senhor pe, ojaeꞌo vaipa guive.

11 Haꞌe vy onhemboayvu reve aipoeꞌi: — Senhor nexondaro reta vaꞌe, xapyꞌa rei xee nerembiguai ajexavaia re remaꞌẽ vy xere nemaꞌenduꞌa ri ramo, xapyꞌa rei xee nerembiguai re nemaꞌenduꞌa vy peteĩ xepiꞌarã remeꞌẽ ri ramo ma ndevy ju Senhor amboaxa ꞌrã oikoa pukukue re ndevy guarã anho oiko aguã, haꞌe peteĩgueve hiꞌa ndojayaai ꞌrã guive kyxe py — heꞌi. Senhor pe opiꞌa omboaxa aguã re Ana ijayvu Números 6.1-21 py oĩa rami. Haꞌe rami ae avi oiko Sansão haꞌe Paulo .

12 Senhor renonde onhemboꞌea py oĩ are ramo Eli omaꞌẽ oiny ijuru omyĩa re.

13 Mbaꞌeta Ana ma opyꞌa py riveꞌi ijayvu. Hembe omyĩ vaꞌeri ndaꞌijayvuẽi. Haꞌe ramo Eli “Okaꞌu rai po” heꞌi vy

14 aipoeꞌi ixupe: — Rakaꞌe peve ꞌrã tu rekaꞌu rei reiny? Eyꞌuve eme vinho! — heꞌi.

15 Haꞌe rami teĩ Ana ombovai: — Any, xeruvixa! Xee ma kunha xenheꞌẽ py ajexavai rei vaꞌe. Xee ndayꞌui ri vinho, neĩ iro vaꞌe. Haꞌe rami ꞌrãgue py Senhor renonde aju xenheꞌẽ py ajexavaia rami anhemombeꞌu aguã.

16 Haꞌe nunga rupi xee nerembiguai pe “Nheꞌẽ vai rajy” ꞌre eme. Mbaꞌeta xeporiaua haꞌe ajexavaia rima aroayvu ainy aỹ — heꞌi.

17 Haꞌe rami rã Eli ombovai: — Tereo porãꞌi haꞌvy. Tove Israel kuery ruete tojapo rejerureague — heꞌi.

18 Haꞌe rã kunha vaꞌe ju — Xee nerembiguai taxejou vai eme — heꞌi. Haꞌe rami ijayvu ma vy kunha vaꞌe oo ju tape rupi. Okaru jevy rire iporiaua noĩvei hova re.

19 Samuel ituiꞌi rire Nhanderuete peguarã omboaxaague Haꞌe gui koꞌẽ rai ramove haꞌe kuery ovy vy Senhor renonde omboete okuapy. Haꞌe rami vy ojevypa vy ngoo py ae ovaẽ Ramá tetã py. Haꞌe gui guaꞌyxy Ana reve Elcana joguereko ju. Haꞌe ramo hexe Senhor imaꞌenduꞌa ramo

20 oguerekoꞌi peteĩ kyrĩ vaꞌe. Hiꞌára ovaẽ ramo oikuavãꞌi opiꞌaꞌi. Haꞌe vaꞌe ma omboery Samuel, — Senhor pe ajerureague ae oiko — heꞌi vy.

21 Haꞌe gui ime Elcana ma ngoo pygua kuery haꞌe javi reve ojeꞌoi Senhor pe mbaꞌemo maꞌetỹa nhavõ omeꞌẽa rami omeꞌẽ haꞌe onhemboayvuague ojapopa aguã.

22 Haꞌe rã Ana ma ndooi. Haꞌe vy ome pe aipoeꞌi: — Avaꞌi nokambuvei jave ma xee araa ꞌrã aexa uka Senhor pe, haꞌe rã haꞌe py ae oiko aguã.

23 Ime Elcana ombovai: — Eiko haꞌvy ndevy haꞌevea rami. Eropyta okambu teria ja. Haꞌe rami vy eiko Senhor ijayvuague ojapopa aguã rami — heꞌi. Haꞌe ramo taꞌyxy opyta vy ombotuvixa kyrĩ vaꞌe okã re, okambu teria ja.

24 Nokambuvei ma jave mae ma ogueraa. Peteĩ vaka raꞌy mboapy maꞌetỹ vaꞌe reve ogueraa avi, peteĩ ajaka trigo kuꞌikue haꞌe peteĩ vinho ryru. Haꞌe rami vy Senhor pegua opy oexa uka Siló py, avaꞌi vaꞌe kyrĩꞌi ete teri reve.

25 Haꞌe rami vy vaka raꞌy ojuka ukapa ma vy opiꞌaꞌi ogueraa sacerdote Eli oĩa py.

26 Haꞌe vy ixupe ixy aipoeꞌi: — Aỹ ma xeruvixa, anhetẽ ete nderekove rupi aura vy aipoaꞌe: Xee ma kunha apy ndereve aĩ vaꞌekue, Senhor renonde anhemboꞌe haꞌamya py.

27 Senhor pe kovaꞌe avaꞌi re ae ajerure ramo ojapo ma ajerureague.

28 Haꞌe nunga rupi aru oikoa pukukue re Senhor peguarã amboaxa aguã, Senhor pe ajerure rire — heꞌi. Haꞌe ramo omboete Senhor haꞌe py.

2

1 Ana oporaeiague Haꞌe rami vy Ana onhemboꞌe vy aipoeꞌi: — Xepyꞌa py arovyꞌa Senhor, xembaraetevea aendu avi Senhor re vy. Xejuru py ma xerory xerovaigua kuery gui, ndee xereraa jepea re avyꞌa vy.

2 Senhor rami ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe ndoikoi, ndee ramigua amboae ndoikoi vy. Neĩ peteĩveꞌi py ndoikoi itaova ndee Oreruete rami guarã.

3 Pemboeteve eme ayvu pejejou porã reia rupigua, pendejuru gui toẽ eme nhemboyvate reia rupigua. Mbaꞌeta Senhor Nhanderuete anho hiꞌarandua rupi oiko vaꞌe. Jaikoa haꞌe javi re haꞌe oikuaa pota ꞌrã mbaꞌemo opejaa py rami.

4 Haꞌe rami vy omopẽmba ꞌrã imbaraete vaꞌe kuery rapa, haꞌe rã ikangykueꞌi vaꞌekue ma omombaraete ꞌrã.

5 Karuai oendu eꞌỹ vaꞌekue ma aỹ escravo-rã onhemoingo uka ꞌrã mbojape re rive, haꞌe rã okaruxe reia rupi ikuai vaꞌekue ma ndojexavai reivei ma ꞌrã karuai gui. Naꞌimembyi ae vaꞌekue voi sete kyrĩ vaꞌe oguereko, haꞌe rã imemby reta vaꞌekue ma naꞌimbaraetevei ma ꞌrã.

6 Senhor ae ma tekove peꞌaa haꞌe tekove meꞌẽa oiko. Yvykua katy nhomboguejy, haꞌe jogueru jevy kuaa vaꞌe.

7 Senhor ma nhomomboriau kuaa, haꞌe nhombovyꞌa jevy kuaa vaꞌe, nhomoꞌyvyĩꞌi kuaa, haꞌe nhomboyvate jevy kuaa vaꞌe.

8 Haꞌe omopuꞌã ꞌrã iporiaukueꞌi yvy kuꞌi ituiague gui, ytyaty ikuaia gui omboyvate ꞌrã iporiaukueꞌi vaꞌe, yvatekueve vaꞌe mbyte ju ꞌrã omboguapy, ojapo ꞌrã ipoꞌakapa vaꞌe renda áry oguapy aguã rami. Mbaꞌeta Senhor gui vy ae yvy yta itui vaꞌe oĩ atã, haꞌe vaꞌe áry omoĩ atã yvy haꞌe javi.

9 Haꞌe opena ꞌrã ojeupe guarã oikyꞌaꞌo vaꞌekue re opyrõa rupi, haꞌe rã heko vai vaꞌe kuery ma omokyrirĩmba ꞌrã pytũ manoa oĩa py. Mbaꞌeta avakue ma ombaraetea rupi rive ndaꞌipoꞌakai ꞌrã.

10 Senhor re opuꞌãa rupi ikuai vaꞌe ma omomba ꞌrã, haꞌe kuery rovai hyapu ꞌrã yva gui. Senhor nhombopaga ꞌrã yvy apy rupi voi, haꞌe rã ojeupegua huvixa ma omombaraete ꞌrã, ombopoꞌaka ꞌrã guembiporavo — heꞌi.

11 Haꞌe gui Elcana ojevy ju Ramá py ngoo oĩa py. Haꞌe rã avaꞌi ma sacerdote Eli renonde rupi mbaꞌemo ojapo oikovy Senhor pe.

12 Eli raꞌy kuery mbaꞌemo vai ojapo jepiague Eli raꞌy kuery ma nheꞌẽ vai raꞌy ete ikuai, nomboetei guive Senhor.

13 Mbaꞌeta haꞌe jave ma po rami ꞌrã sacerdote kuery ojapo heta vaꞌe kuery re. Amongue mbaꞌemo omeꞌẽ nhavõ ou ꞌrã peteĩ sacerdote rembiguai kunumi vaꞌe xoꞌo ombojy teria py, opo py kuxa rakua oguereko reve,

14 haꞌe vy omopoꞌẽ ꞌrã oja ferro guigua py, eꞌỹ vy oja py, oja guaxu py, eꞌỹ vy hyꞌa py mbaꞌe, haꞌe gui kuxa rakua py oguenoẽ vaꞌe rei sacerdote kuery ogueraa ꞌrã ojeupe guarã. Haꞌe rami ae tema ꞌrã ojapo Israel kuery haꞌe py Siló py oo vaꞌe nhavõ re.

15 Ikyrakue oapy eꞌỹ mbove ma voi sacerdote rembiguai kunumi vaꞌe ou vy aipoeꞌi ꞌrã ava oapy ta vaꞌe pe: “Upe vaꞌe xoꞌo emeꞌẽ sacerdote kuery pe oexy aguã, mbaꞌeta ndepo gui ndojopyi ꞌrã xoꞌo jykue, ipyrygua anho”, heꞌi ꞌrã.

16 Haꞌe gui xapyꞌa rei xoꞌo meꞌẽa ombovai vy “Tove ikyrakue ranhe taapy, haꞌe rire ma rejopyxea rami ejopy”, heꞌi ramo ma aipoeꞌi ꞌrã: “Any, emeꞌẽ xevy aỹ ma voi. Haꞌe rami eꞌỹ rã aipeꞌapa nheaꞌã ꞌrã”, heꞌi ꞌrã.

17 Haꞌe rami py haꞌe vaꞌe kunumigue opa mbaꞌe py ojejavy Senhor renonde, ixupe mbaꞌemo omeꞌẽmby nombovarei vy.

18 Samuel kyrĩ jave guare Haꞌe gui Samuel ma kyrĩ reve ma voi mbaꞌemo ojapo oikovy Senhor renonde, manto sacerdote pegua ipererĩꞌi vaꞌe py onhemonde guive.

19 Ixy ma maꞌetỹa nhavõ ao puku ruxãꞌi vaꞌe ojapo vy ixupe ogueru ꞌrã ome reve, maꞌetỹa nhavõ mbaꞌemo omeꞌẽaty rami omeꞌẽ jave.

20 Haꞌe ramo Eli ogueroayvu porã ꞌrã Elcana haꞌe taꞌyxy. Haꞌe vy aipoeꞌi ꞌrã: — Tove Senhor tomeꞌẽve ju kovaꞌe kunha piꞌarã, Senhor pe opiꞌa omboaxa vaꞌekue rekovia — heꞌi. Haꞌe ramo haꞌe kuery ojevy ju ꞌrã guekoa katy.

21 Haꞌe rã Ana re Senhor opena porã ramo oguereko rakaꞌe mboapy avakue haꞌe mokoĩ kunha. Haꞌe gui kunumi vaꞌe Samuel ma tujave ovy Senhor renonde.

22 Guaꞌy kuery pe Eli ijayvuague Haꞌe gui Eli tujaꞌi ete reve oendu omombeꞌua rã Israel kuery haꞌe javi re taꞌy kuery ojapo vaia, mbaꞌeta nhogueronheno ꞌrã kunhague oguy nhemboaty oĩaty rokẽ rupi ombaꞌeapo vaꞌe kuery reve.

23 Haꞌe rami vy guaꞌy kuery pe aipoeꞌi: — Mbaꞌe re tu haꞌe nunga pejapo? Mbaꞌeta aendu riae tema heta vaꞌe kuery omombeꞌu rã pendeko vaia.

24 Haꞌe rami eꞌỹ taꞌvy xeraꞌy kuery, peiko porã eꞌỹa ae tema aendu. Senhor pegua kuery ojejavypa aguã rami pejapo.

25 Xapyꞌa rei peteĩ ava oirũ rovai ri ojejavy ramo Nhanderuete oikuaa pota ꞌrã mokoĩve re. Haꞌe rã Senhor rovai ri ojejavy ramo ma mavaꞌe ꞌrã tu oiko hepyarã? — heꞌi. Haꞌe rami tuu ijayvu teĩ haꞌe kuery noendu potai, Senhor ojukaxe ae ramo.

26 Haꞌe rã kunumi vaꞌe Samuel ma tujave haꞌe ijyvateve ovy, Senhor haꞌe avakue ojou porãve tema aguã rami oiko.

27 Eli ro pygua kuery rovai profeta ijayvuague Haꞌe gui Eli oĩa py ou peteĩ ava Nhanderuete remimboꞌe. Haꞌe vy aipoeꞌi ixupe: — Po rami Senhor ijayvu: “Neramoĩ ro pygua kuery pe xee ajekuaa uka vaꞌekue Egito yvy re teri Israel kuery ikuai jave, Faraó rekoa py. Anhetẽ eꞌỹ ri tyꞌy?

28 Haꞌe rami vy Israel kuery pavẽ regua mbyte gui xee aiporavo ae ma sacerdote xejeupe guarã, xevygua altar oĩa py oo vy heakuã porã vaꞌe oapy aguã, haꞌe xerenonde manto sacerdote pegua py onhemonde reve ikuai aguã. Neramoĩ kuery peguarã ameꞌẽmba vaꞌekue mbaꞌemo Israel kuery oapy vaꞌekue haꞌe javi.

29 Mbaꞌe re tu haꞌvy pepyrõmba rei ri xevy pe mymba haꞌe mbaꞌemo raꞌyĩgue omeꞌẽmby re, xeayvuague rami vy xevygua oo py omeꞌẽa teĩ? Haꞌe ndee, mbaꞌe re tu xegui remboeteve nderaꞌy kuery rive? Mbaꞌeta haꞌe kuery reve penhemongyra rivepa ma pekuapy xevygua Israel kuery omeꞌẽ vaꞌe iporãgueve re.”

30 Haꞌe nunga rupi Senhor Israel kuery ruete aipoeꞌi: “Anhetẽ xee aipoaꞌe vaꞌekue ndero pygua haꞌe neramoĩ ro pygua kuery rakaꞌe rã peve guarã amoingo aguã”, heꞌi vaꞌekue. Haꞌe rami teĩ aỹ Senhor aipoeꞌi: “Haꞌe nunga toĩve eme, mbaꞌeta amboete uka ꞌrã xemboetea kuery, haꞌe rã xerayvua rupi eꞌỹ ikuai vaꞌe ma ojou vaia ꞌrã.

31 Neꞌexa, ovaẽ ouvy ndejyva ajaya aguã ára, haꞌe neramoĩ jyva voi, ndero py tujakueve ndoikovei aguã rami. “Ndejyva ajayapa ꞌrã” heꞌia ma taꞌy kuery ojukapa aguã re ijayvu vy. Haꞌe rami ae ojapo (1 Samuel 4.11-18).

32 Ndee ae rexa ꞌrã jexavaia Nhanderuete pegua opy rupi oiko rã. Israel kuery re mbaꞌemo porã oikoa ramive ndero pygua kuery vaꞌe regua ma ndoikoi ꞌrã tuja vaꞌe.

33 Xapyꞌa rei neramymino kuery vaꞌe regua amongue ava xevygua altar oikoa gui ndaipeꞌai ꞌrã vaꞌeri nderexay py amboguepa ꞌrã nderexa, nenheꞌẽ py ndeporiaua rendu vaꞌe gui. Haꞌe rami vy neramymino kuery, ndero pygua kuery haꞌe javi ma kunumi rei teri reve teĩ omanomba ꞌrã.

34 Haꞌe gui nderaꞌy kuery mokoĩ Hofni haꞌe Finéias re mbaꞌemo oiko ꞌrã reikuaa aguã, mbaꞌeta peteĩ ára pyve omano ꞌrã mokoĩve.

35 Haꞌe gui ma xejeupe guarã amoingo ꞌrã peteĩ sacerdote ojerovia pyrã. Haꞌe vaꞌe ma oiko ꞌrã xepyꞌa re oĩ vaꞌe haꞌe javi rami, anhembopyꞌaa rami meme. Hoorã ajapo ꞌrã oĩ atã aguã rami, haꞌe oiko riae ꞌrã xerembiporavo renonde.

36 Haꞌe vaꞌe renonde ou ꞌrã okuapy ndero gui hembyre vaꞌekue haꞌe javi, guenapyꞌã re oĩ ꞌrã peteĩꞌi hatãꞌi vaꞌe prata guigua ojopy aguã rive, haꞌe peteĩ jururãꞌi mbojape. Haꞌe vy aipoeꞌi ꞌrã: ‘Ajerure ndevy, sacerdote kuery ombaꞌeapoa rupi xee voi xemoĩ aguã re, mbojape raꞌykueꞌi haꞌu vaꞌerã ajou aguã’, heꞌi ꞌrã okuapy.”

3

1 Kunumi vaꞌe Samuel mbaꞌemo ojapo oikovy Senhor pe, Eli oexaa rupi. Haꞌe vaꞌe jave ma Senhor oayvu nombou retai, mbaꞌemo ndoexa uka riaei guive.

2 Haꞌe gui peteĩ pytũ ma sacerdote Eli onheno oupy onhenoaty rupi. Hexa pytũmba rei ma guive vy ndoexavei raiꞌi ma.

3 Samuel voi onheno ma avi oupy Senhor ayvu ryru oĩa oo py, Nhanderuete pegua tataendy oĩ vaꞌe nombogueai teri jave.

4 Haꞌe gui ma Senhor oenoĩ kunumi vaꞌe: — Samuel, Samuel! Haꞌe ramo ombovai: — Apy ma aĩ! — heꞌi.

5 Haꞌe rami vy onha ovy Eli ituia py. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Apy ma haꞌã, ndee xerenoĩ ramo. Haꞌe rã aipoeꞌi: — Any, xee eꞌỹ ri roenoĩ xeraꞌy. Tereo ju enheno — heꞌi ramo oo ju onheno.

6 Senhor teĩgue ju oenoĩ: — Samuel! — heꞌi. Haꞌe ramo ovy jevy vy Eli ituia py oo vy aipoeꞌi: — Apy ma haꞌã, ndee xerenoĩ ramo. Haꞌe rã aipoeꞌi: — Any, xee eꞌỹ ri roenoĩ xeraꞌy. Tereo enheno ju — heꞌi.

7 Mbaꞌeta Samuel ndoikuaai teri Senhor ae ria, ixupe Senhor oayvu nomboui teri ramo.

8 Haꞌe gui mboapykue ma Senhor oenoĩ Samuel. Haꞌe rã ovy vy oo ju Eli-a py. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Apy ma haꞌã, ndee xerenoĩ ramo. Haꞌe ramo mae ma Eli oikuaa Senhor ae ri kunumi vaꞌe oenoĩa.

9 Haꞌe rami vy aipoeꞌi Samuel pe: — Tereo enheno ju. Haꞌe gui xapyꞌa rei nerenoĩa ju rã aipoꞌre: “Ndeayvu ke Senhor, xee nerembiguai aendu ainy ndeayvu”, ꞌre ꞌrã — heꞌi. Haꞌe ramo Samuel oo ju ngupa py onheno.

10 Haꞌe gui Senhor ou vy hiꞌaĩ haꞌe py. Haꞌe rami vy oenoĩ ypyague rami ae ju oenoĩ: — Samuel, Samuel! — heꞌi ramove ombovai: — Ndeayvu ke, mbaꞌeta xee nerembiguai aendu ma ainy — heꞌi.

11 Haꞌe gui Senhor aipoeꞌi Samuel pe: — Neꞌexa, peteĩ mbaꞌe ajapo ta Israel kuery re, haꞌe vaꞌe oendu vaꞌe rei ijapyxa nheꞌẽmba ꞌrã nhemondyi gui.

12 Mbaꞌeta haꞌe vaꞌe ára Eli rovai amoingo ꞌrã hoo pygua kuery rekorã xeayvuague haꞌe javi. Amboypy vy ma ajapopa ꞌrã.

13 Mbaꞌeta ixupe aipoaꞌe ae ma vaꞌekue hoo pygua kuery ambopaga aguã rakaꞌe rã peve, haꞌe kuery ojejavya haꞌe voi oikuaa porã rire. Taꞌy kuery opa marã rei ikuai vaꞌeri tuu ndojokoi.

14 Haꞌe nunga rupi aura Eli ro pygua kuery ojejavyague ndojaoꞌiai ae aguã re, mymba eꞌỹ vy mbaꞌemo raꞌyĩgue haꞌe kuery omeꞌẽ teĩ.

15 Eli pe Samuel oexa vaꞌekue omombeꞌuague Koꞌẽmba peve Samuel onheno oupy. Haꞌe vy ma oipeꞌa Senhor pegua oo rokẽ. Haꞌe rami teĩ okyje teri Eli pe oexa vaꞌekue omombeꞌu aguã.

16 Haꞌe gui Eli oenoĩ Samuel. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Xeraꞌy Samuel! Ombovai: — Apy ma haꞌã! — heꞌi.

17 Haꞌe ramo aipoeꞌi: — Mbaꞌe heꞌi tu Senhor ijayvu vy? Ajerure renhomi eꞌỹ aguã. Tove Nhanderuete haꞌe oipotaa rami ete tojapo ndevy, xapyꞌa rei ijayvuague haꞌe javi remombeꞌu porãmba eꞌỹ rã.

18 Haꞌe ramo Samuel omombeꞌupa, mbaꞌeve py ndoikuaa uka eꞌỹi. Haꞌe rami rã Eli aipoeꞌi: — Senhor ae rima raꞌe. Haꞌe oipota vaꞌe ae tojapo — heꞌi.

19 Haꞌe gui Samuel okakuaave tema ovy. Hexeve Senhor oiko vy peteĩve henda py ndoejai ijayvuague oaxa rive aguã rami.

20 Haꞌe rami rã Israel kuery haꞌe javi, Dã guive Berseba peve ikuai vaꞌe oikuaapa okuapy Senhor pegua profeta Samuel oikoa.

21 Siló py Senhor ojekuaa uka ae tema Samuel pe, oayvu ombou guive.

4

1 Israel kuery re filisteu kuery ipoꞌakaague Haꞌe rami rã Samuel ayvu oendupaa Israel kuery ikuaia rupi. Haꞌe gui ma Israel kuery ojeꞌoipa filisteu kuery rovai opuꞌã aguã. Haꞌe rami vy Ebenézer tekoa katyꞌi ijaty okuapy. Haꞌe rã filisteu kuery ma Afeca katyꞌi ijaty okuapy.

2 Filisteu kuery ma hyxy porãmba okuapy, Israel kuery reve jogueroꞌa aguã ojeꞌoi. Haꞌe gui jogueroꞌa okuapya py filisteu kuery omoingo axypa Israel kuery. Haꞌe vy nhuũndy reia rupi ojuka okuapy quatro mil avakue Israel regua.

3 Haꞌe gui Israel kuery ijaty okuapyague py ojevypa ramo nhomongeta vaꞌety kuery aipoeꞌi: — Mbaꞌe re ndaꞌu Senhor nhanemoingo axy uka ange filisteu kuery renonde? Siló tetã gui jaru ꞌrãgue Senhor guexeve guarã ojapo vaꞌekue ryru, nhanembyte ou vy nhanderovaigua kuery po gui nhanderepy aguã — heꞌi.

4 Haꞌe ramo heta vaꞌe kuery ogueru ruka Senhor ixondaro reta vaꞌe anjo ipepo vaꞌe raꞌangaa ikuai vaꞌe mbyte oĩ vaꞌe ayvu ryru. Nhanderuete guexeve guarã ojapo vaꞌekue ryru oguerua py ma Eli raꞌy kuery mokoĩve ikuai, Hofni haꞌe Finéias.

5 Hyru oipeꞌaa heravy, haꞌe Hofni haꞌe Finéias ojukaa okuapyague Haꞌe gui Israel kuery ijaty okuapya py Senhor ayvu ryru oguerua jave ma haꞌe kuery haꞌe javi onhendu atã xapyꞌa okuapy. Haꞌe ramo yvy jave rupi rai oendua.

6 Haꞌe kuery ovyꞌa reve ojapukai atãa filisteu kuery oendu vy aipoeꞌi okuapy: — Mbaꞌexa tu ovyꞌa ete nhendu vaꞌe hebreu kuery ijatya py? — heꞌi. Haꞌe vy mae oikuaa Senhor ayvu ryru ijatya py oguerua maa.

7 Haꞌe rami vy filisteu kuery okyjepa aipoeꞌi okuapy. — Nhanderuete ramigua kuery ou raꞌe haꞌe kuery ijaty okuapya py — heꞌi. — Ndaꞌevei ete nhandevy! Haꞌe nunga oiko vaꞌeꞌỹ teri aỹ peve.

8 Ndaꞌevei ete nhandevy! Mavaꞌe tu nhandereraa jepe ꞌrã Nhanderuete ramigua kuery ipoꞌakapa vaꞌe gui? Mbaꞌeta haꞌe vaꞌe Nhanderuete ramigua kuery ae ma Egito pygua kuery opa marãgua mbaꞌeaxy py omoingo axy vaꞌekue tekoa eꞌỹa re ikuaia py.

9 Filisteu kuery, penembaraete ke haꞌvy! Avakue ipyꞌa guaxukueve peiko, hebreu kuery pegua escravo nhandekuai eꞌỹ aguã, haꞌe kuery nhande-escravo ikuaiague rami eꞌỹ! Avakue ipyꞌa guaxukueve nhandekuai reve jajeꞌoi joe nhapuꞌã aguã! — heꞌi okuapy.

10 Haꞌe rami vy filisteu kuery joe opuꞌã okuapy. Haꞌe vy ombojexavai Israel kuery ramo peteĩ-teĩ onhamba ngoo katy. Israel kuery regua ikuai axypa, trinta mil avakue yvy rupigua ojukaa ramo.

11 Oipeꞌaa avi heravy Nhanderuete ayvu ryru. Ojukaa avi Eli raꞌy mokoĩve, Hofni haꞌe Finéias.

12 Eli omanoague Haꞌe vaꞌe árave peteĩ ava Benjamim regua hyxy okuapya mbyte gui onha ovy vy ovaẽ Siló tetã py. Oao xorokue reve ovaẽ, yvy oakã re omombo reve.

13 Haꞌe vaꞌe ovaẽ jave Eli oguapy oiny guenda py, tape yvýry. Omaꞌẽ oiny, Nhanderuete ayvu ryru re ndaꞌevei vy ipyꞌa ryryipa rei guive. Ava vaꞌe tetã py ovaẽ vy omombeꞌupa ma rire tetã haꞌe javi rupi hevovo rei xapyꞌa okuapy haxẽ vy.

14 Haxẽ rei vaꞌe Eli oendu vy oporandu: — Mbaꞌe nunga tevovo tu povaꞌe? — heꞌi ramo ava vaꞌe ojapurave ouvy reve omombeꞌu Eli pe.

15 Eli ma noventa e oito maꞌetỹa oguereko haꞌe vaꞌe jave py. Ndoexavei ae ma, oexa aguã ndaꞌevevei ae vaꞌe vy.

16 Haꞌe gui ava vaꞌe aipoeꞌi Eli pe: — Xee ma hyxy vaꞌe gui aẽ vy angeꞌi anha ajuvy kuri vaꞌekue — heꞌi. Eli oporandu: — Xeraꞌy, mbaꞌe nunga tu oiko raꞌe?

17 Imombeꞌua ombovai: — Filisteu renonde gui Israel kuery onhamba kuri. Nhande kuery mbyte rupi oiko nhandejukapaa. Nderaꞌy mokoĩve, Hofni haꞌe Finéias ojukaa avi. Nhanderuete ayvu ryru voi oipeꞌaa heravy — heꞌi.

18 Nhanderuete ayvu ryru omombeꞌu ramove Eli guakykue katy hoꞌa guenda okẽ katyꞌi oĩ vaꞌe gui. Oajuꞌy omopẽ vy omano vyvoi, tujaꞌi ete haꞌe ipoyi guive vy. Quarenta maꞌetỹ re ma Israel kuery re opena vaꞌekue.

19 Haꞌe gui ma taꞌy Finéias raꞌyxy omemby oikuavã raiꞌi vaꞌe oendu avi omombeꞌu rã Nhanderuete ayvu ryru oipeꞌa heravyague haꞌe ime ru haꞌe ime omanoague. Haꞌe nunga oendu vy onheaꞌã xapyꞌa vy kyrĩꞌi vaꞌe oikuavãꞌi oiny, omemby raxya oendu vy.

20 Kunha vaꞌe omano ta ramo kunhague ipytyvõa kuery aipoeꞌi okuapy: — Ekyje eme, reikuavãꞌi ae ma avaꞌi — heꞌi. Haꞌe rami teĩ kunha vaꞌe nombovai, haꞌe rami ijayvua re ndojapyxaka potai.

21 Vaꞌeri opiꞌaꞌi omboery Icabô, — Israel kuery pegua hexakãmba vaꞌekue okanhy raꞌe — heꞌi vy. Haꞌe rami ijayvu Nhanderuete ayvu ryru oipeꞌaa heravyague re, ime ru haꞌe ime omanoague re guive. Tery Icabô ma “Okanhy ma hexakã vaꞌe” ꞌea.

22 Aipoeꞌive ju: — Israel kuery pegua hexakãmba vaꞌekue okanhy raꞌe, Nhanderuete ayvu ryru oipeꞌaa rã.

5

1 Dagom pegua opy hyru oĩ jave guare Haꞌe gui Nhanderuete ayvu ryru ma filisteu kuery ogueraa Ebenézer tekoa gui, haꞌe Asdode tetã py oguerovaẽ.

2 Haꞌe py ma Nhanderuete ayvu ryru ogueraa vy Dagom raꞌangaa oĩa oo py omoĩ, taꞌangaa yvyꞌiry ae.

3 Haꞌe gui koꞌẽ ramo ajeꞌiveꞌi reve Asdode pygua kuery ovypa vy omaꞌẽ rã Dagom raꞌangaa hoꞌa ma oupy raꞌe, ngova yvy rami itui Senhor ayvu ryru renonde. Haꞌe ramo ojopy vy hiꞌaĩague py ju omopuꞌã imoꞌamy.

4 Koꞌẽ jevy ajeꞌiveꞌi reve ovypa ju vy omaꞌẽ rã Dagom raꞌangaa hoꞌa ju oupy raꞌe, ngova yvy rami ae ju itui Senhor ayvu ryru renonde. Dagom akã haꞌe ipo jovaive ojayaa ma raꞌe inony okẽ renda áry. Hete mbytekue rive ma ouve.

5 Haꞌe rami rire Dagom pegua sacerdote kuery haꞌe ixupegua opy oike vaꞌe rei ma haꞌe vaꞌe okẽ renda re nopyrõvei ꞌrã Asdode tetã py, aỹ peve.

6 Haꞌe gui Asdode pygua kuery rovai Senhor opo omoĩ vy omoingo axy vaipa. Ombojexavai vy omombaꞌeaxypa tuguy rape mbopeupaa py, haꞌe katyꞌi rupi ikuai vaꞌe kuery guive.

7 Haꞌe rami rã avakue Asdode pygua haꞌe nunga oexa vy aipoeꞌi okuapy: — Ndaꞌevevei nhanderekoa py Israel kuery ruete ayvu ryru opyta aguã. Mbaꞌeta nhandeꞌáry ma ipo ipoyi ete, nhande kuery ruete Dagom áry voi — heꞌi.

8 Haꞌe rami vy ayvu reraarã omondouka guekoa py omboatypa aguã filisteu kuery ruvixa ikuai vaꞌe haꞌe javi. Haꞌe vy haꞌe kuery pe aipoeꞌi okuapy: — Mbaꞌe ndaꞌu jajapo ꞌrã Israel kuery ruete ayvu ryru re? Ombovai: — Peraa ju Israel kuery ruete ayvu ryru Gate tetã py, haꞌe gui tetã nhavõ rupi toguerekoa — heꞌi ramo Gate tetã py ju ogueraa.

9 Ayvu ryru ogueraa ma rire haꞌe vaꞌe tetã rovai ju Senhor po oĩ. Haꞌe ramo ndaꞌeveipa rei okuapy, mbaꞌeta haꞌe vaꞌe tetã py voi omombaꞌeaxypa yvyĩgueve haꞌe yvatekueve voi. Haꞌe kuery haꞌe javi re oĩ tuguy rape mbopeupaarã.

10 Haꞌe ramo Ecrom tetã py ju ogueraa Nhanderuete ayvu ryru. Teĩ haꞌe py oguerovaẽ rã Ecrom pygua kuery ijayvu atã reve aipoeꞌi: — Nhandea py ju oguerua raꞌe Israel kuery ruete ayvu ryru. Nhande kuery haꞌe javi ojukapaxe vy rima ogueru — heꞌi.

11 Haꞌe rami vy ayvu reraarã omondouka vy filisteu kuery ruvixa ikuai vaꞌe omboaty ju aguã. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Peraa uka ju apy gui Israel kuery ruete ayvu ryru, tojevy ju oĩague py ae, ore kuery haꞌe javi orejukapa eꞌỹ aguã — heꞌi. Mbaꞌeta hetã haꞌe javi rupi oiko manoa gui okyjepa rei vaꞌe, haꞌe py Nhanderuete po ombojexavai ete ramo.

12 Mbaꞌeta omano eꞌỹ vaꞌekue re voi oĩ tuguy rape mbopeupaa. Haꞌe ramo haꞌe vaꞌe tetã pygua kuery ojapukaia onhendu ovy yva peve.

6

1 Filisteu kuery oyvy rovai katy hyru ogueraa ukaague Sete jaxy re Senhor ayvu ryru oĩ filisteu kuery yvy re.

2 Haꞌe ramo haꞌe kuery oenoĩmba sacerdote haꞌe imbaꞌekuaa vaꞌe kuery. Haꞌe vy aipoeꞌi okuapy: — Mbaꞌe tu jajapo ꞌrã Senhor ayvu ryru re? Pemombeꞌu marã rami vy pa oĩague katy ae rogueraa uka jevy aguã.

3 Haꞌe kuery ombovai: — Haꞌe gui Israel kuery ruete ayvu ryru peraa ukaxe vy peraa uka eme hyru rive. Haꞌe kuery ruete oĩa katy peraa uka avi ꞌrã nhandereko vaia rekovia pemeꞌẽ vaꞌe. Haꞌe vy ꞌrãe pekuera, haꞌe peikuaa mbaꞌe re pa opo pendeꞌáry gui ndoipeꞌai teria — heꞌi.

4 Haꞌe ramo oporanduve ju okuapy: — Mbaꞌe nunga ꞌrã tu orereko vaia rekovia romeꞌẽ? Haꞌe kuery ombovai: — Filisteu kuery yvatekueve mbovy pa ikuaia rami vy pemeꞌẽ ꞌrã peteĩ nhiruĩ tuguy rape mbopeupaa raꞌangaa haꞌe peteĩ nhiruĩ anguja raꞌangaa ouro guigua meme, mbaꞌeta tekoaxy pendeꞌáry haꞌe yvatekueve ikuai vaꞌe áry ou vaꞌekue ma peteĩꞌi regua.

5 Pejapo ke pendekoaxy raꞌangaa haꞌe anguja raꞌangaa guive Israel kuery ruete pemboete aguã, mbaꞌeta anguja heta ikuai nhandeyvy jave rupi ombovaipa vaꞌe. Xapyꞌa rei rã pendeꞌáry gui oipeꞌa nho ꞌrã opo, penderuete ramigua haꞌe pendeyvy haꞌe javi áry gui guive.

6 Mbaꞌeta mbaꞌe re rãꞌvy peneakã ratã Faraó haꞌe Egito pygua kuery haꞌe javi inhakã ratãague rami? Mbaꞌeta haꞌe vaꞌe minha oguereko axy rire omondoukapa rakaꞌe, oeja haꞌe kuery ojeꞌoipa aguã.

7 Haꞌe gui aỹ ma pejapo peteĩ karóxa ipyau vaꞌe heraarã. Pejopy avi mokoĩ vaka taꞌyꞌi vaꞌe, canga hexe omoĩmby eꞌỹ teri vaꞌe, haꞌe pemoĩ karóxa re. Haꞌe rã taꞌyꞌi ma peraa uka vy pemboty uka ꞌrã hoo py.

8 Haꞌe vy mae ma Senhor ayvu ryru peupi vy pemoĩ karóxa py. Ijyke re hyru mboae oĩ vaꞌe py ma pemoĩ ouro gui mbaꞌemo raꞌangaa pejapo vaꞌekue, pendeko vaia rekovia pemeꞌẽ vaꞌe. Haꞌe gui ma tove too.

9 Pexa pota porã ke. Xapyꞌa rei Bete-Semes katy tape oo vaꞌe rupi ri oo ramo jaikuaa ꞌrã haꞌe ae nhanemoingo axyare oikoa. Haꞌe rã haꞌe katy eꞌỹ ri oo ramo jaikuaa ꞌrã ipo eꞌỹ ae nhanemoingo axyare oikoa, haꞌe xapyꞌa-pyꞌa py rive nhandere oiko vaꞌe ae — heꞌi.

10 Bete-Semes py hyru ovaẽague Haꞌe rami ae haꞌe vaꞌe avakue ojapo. Haꞌe vy mokoĩ vaka taꞌyꞌi vaꞌe ogueraa vy omoĩ karóxa re. Haꞌe rã taꞌyꞌi ma omboty hoo py.

11 Karóxa py omoĩ Senhor ayvu ryru. Omoĩ avi hyru py anguja raꞌangaa ouro guigua haꞌe tuguy rape mbopeupaa raꞌangaa guive.

12 Haꞌe gui ma vaka oguata ojeꞌoivy Bete-Semes katy ma voi. Oguataa rupi haxẽ jogueravy vaꞌeri haꞌe vaꞌe tape rupi ae tema oo, opia eꞌỹ re oiporu kuaa katy neĩ oiporu kuaa eꞌỹa katy. Hakykue rupi ojeꞌoi filisteu yvatekueve, Bete-Semes tetã katyꞌi peve oo.

13 Haꞌe vaꞌe jave py ma Bete-Semes pygua kuery trigo omonoꞌõ okuapy yvyugua rupi. Haꞌe gui omaꞌẽ-maꞌẽ vy oexa ayvu ryru oguerua oiny rã. Oexa vy ovyꞌa pavẽ.

14 Karóxa ma Bete-Semes pygua Josué yvy peve oguerua. Haꞌe py ae opyta peteĩ ita tuvixa vaꞌe ituia py. Haꞌe ramo karóxa regua yvyrape ikuai vaꞌe omboipa vy omoendy. Tata ojapo vaꞌe áry oapy okuapy vaka, Senhor pe omeꞌẽ vy.

15 Levita kuery ma Senhor ayvu ryru omboguejy, ijyvýry hyru ouro gui ojapo pyre oĩ vaꞌe voi. Haꞌe rami vy ita tuvixa vaꞌe áry ju omoĩ. Haꞌe vaꞌe árave Bete-Semes pygua avakue mbaꞌemo omeꞌẽ avi Senhor pe, mymba oapy reve.

16 Haꞌe nunga haꞌe javi peteĩ nhiruĩ filisteu yvatekueve vaꞌe oexa ma vy ojevypa ju Ecrom tetã katy haꞌe vaꞌe árave.

17 Haꞌe gui tuguy rape mbopeupaa raꞌangaa ouro guigua filisteu kuery gueko vaia rekovia Senhor pe ogueru ruka vaꞌekue ma povaꞌe: Asdode tetã regua peteĩ, haꞌe Gaza, Gate, Asquelom haꞌe Ecrom tetã regua avi.

18 Anguja raꞌangaa ouro guigua haꞌe rami ae avi filisteu kuery guetã mbovy pa ikuaia rami vy ogueru ruka, mbaꞌeta tetã peteĩ nhiruĩ ikuai vaꞌe ma yvatekueve peteĩ-teĩ openaa, ikorapa vaꞌe haꞌe haꞌe katyꞌi tekoa ikuai vaꞌe guive. Haꞌe gui ita tuvixa vaꞌe hiꞌáry Senhor ayvu ryru omoĩague vaꞌe ma aỹ peve oime Bete-Semes pygua Josué mbaꞌetygue py.

19 Quiriate-Jearim peve ayvu ryru ogueraa ague Bete-Semes pygua avakue ayvu ryrupy katy omaꞌẽ ramo Senhor omombaꞌeaxypa. Haꞌe kuery regua cinqüenta mil e setenta ojuka. Haꞌe ramo heta vaꞌe kuery ojaeꞌopa okuapy haꞌe kuery vaꞌe regua Senhor ojuka reta ramo.

20 Haꞌe rami vy Bete-Semes pygua kuery avakue aipoeꞌi okuapy: — Mavaꞌe ndaꞌu haꞌeve Senhor renonde oĩ aguã? Mbaꞌeta Nhanderuete ma ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe oiko. Mavaꞌe kuery rekoa katy ju ꞌrã jaraa uka nhanderekoa gui? — heꞌi.

21 Haꞌe nunga rupi Quiriate-Jearim pygua kuery pe omondouka ayvu reraarã. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Filisteu kuery ogueru ruka ju ma Senhor ayvu ryru. Peju haꞌvy, peraa peẽ kuerya py.

7

1 Haꞌe ramo Quiriate-Jearim pygua avakue ou vy Senhor ayvu ryru ogueraa Abinadabe ro py, yvyꞌã áry. Haꞌe rami vy taꞌy Eleazar omoĩ Senhor ayvu ryru re opena aguã.

2 Ojeko rerova jevy okuapy aguã re Samuel ijayvuague Haꞌe vaꞌe ára guive Senhor ayvu ryru opyta Quiriate-Jearim py. Mbovy ára re rei eꞌỹ oaxa oiny haꞌe py, vinte maꞌetỹ oaxapa peve. Haꞌe nunga re Israel kuery haꞌe javi ojaeꞌo okuapy Senhor renonde.

3 Haꞌe rami rã Samuel ijayvu Israel ro pygua kuery haꞌe javi pe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Pendepyꞌa haꞌe javi py ri Senhor pe pejevy vy peipeꞌa haꞌvy penembyte gui Nhanderuete ramigua rive pereko vaꞌe, Astarote raꞌangaa ikuai vaꞌe voi. Pereko katu pendepyꞌa Senhor peguarã, haꞌe ixupe anho peiko. Haꞌe rami ri ramo pendereraa jepe ꞌrã filisteu kuery po gui — heꞌi.

4 Haꞌe ramo Israel kuery ombyte gui oipeꞌa Baal haꞌe Astarote raꞌangaa oguereko vaꞌekue haꞌe javi, haꞌe Senhor pe anho ju ikuai.

5 Filisteu kuery ndaꞌipoꞌakaveiague Samuel aipoeꞌive ju: — Israel kuery haꞌe javi tonhemboaty Mispa py. Haꞌe rã xee ma Senhor pe anhemboꞌe ꞌrã pendere — heꞌi.

6 Haꞌe ramo Mispa py onhemboaty okuapy vy yy oguenoẽ vy Senhor renonde onhoẽ, okaru eꞌỹ re ikuai vy haꞌe vaꞌe ára. Haꞌe py aipoeꞌi: — Jajejavy Senhor rovai — heꞌi okuapy. Israel kuery Mispa py ikuai vaꞌe re ma Samuel ae opena.

7 Mispa py Israel kuery onhemboaty okuapya omombeꞌua rã filisteu kuery oendu vy yvatekueve ikuai vaꞌe reve ou Israel kuery rovai. Haꞌe nunga Israel kuery oendu vy okyjepa rei okuapy filisteu kuery gui.

8 Haꞌe rami vy Israel kuery aipoeꞌi okuapy Samuel pe: — Epytuꞌu eme taꞌvy Senhor Nhanderuete pe orere rejapukaia gui, filisteu kuery po gui orerepy aguã — heꞌi.

9 Haꞌe gui Samuel peteĩ vexaꞌi okambu teri vaꞌe ogueraa vy ojuka, haꞌe Senhor pe omeꞌẽ oapy reve. Senhor pe Samuel ojapukai Israel kuery re. Haꞌe ramo ombovai.

10 Samuel mymba omeꞌẽ jave py filisteu kuery ovaẽ Israel kuery reve jogueroꞌa aguã. Haꞌe rami teĩ haꞌe vaꞌe ára Senhor hyapu opororo ratã reve filisteu kuery áry rupi. Haꞌe rami vy omongyjea py rive oitypa, Israel kuery renonde.

11 Israel regua avakue Mispa gui ojeꞌoi filisteu kuery rakykue. Haꞌe rami vy oity Bete-Car katyꞌi yvyꞌã guy oĩ vaꞌe peve.

12 Haꞌe gui Samuel peteĩ ita ojopy vy omopuꞌã Mispa haꞌe Sem mbyte py. Haꞌe vaꞌe omboery Ebenézer. Po vaꞌe ma “Apy peve Senhor nhanepytyvõ” heꞌia.

13 Haꞌe rami vy filisteu kuery oitypaa rire ndouvei Israel kuery yvy re, Samuel oikovea ja haꞌe kuery rovai Senhor po oĩ rã.

14 Haꞌe gui tetã ikuai vaꞌe re filisteu kuery ipoꞌakaague vaꞌe ma Israel kuery po py ju omboaxapa, Ecrom guive Gate peve. Haꞌe katyꞌi yvy itui vaꞌe voi Israel kuery oipeꞌa filisteu kuery po gui. Amorreu kuery voi ndajogueroꞌavei ranhe Israel kuery reve.

15 Samuel oikovea pukukue re opena Israel kuery re.

16 Maꞌetỹa nhavõ ojeapa ꞌrã ovy Betel, Gilgal haꞌe Mispa tetã rupi. Haꞌe vaꞌe tekoa haꞌe javi rupi oikuaa pota Israel kuery re.

17 Ramá tetã py ojevy kuerei ꞌrã, haꞌe py ae hoo oĩ ramo. Haꞌe py voi Israel kuery re opena, haꞌe peteĩ altar Senhor peguarã ojapo avi haꞌe py.

8

1 Nguvixaverã re Israel kuery ojerure okuapyague Samuel tujaꞌi ma vy guaꞌy kuery ju omoĩ Israel kuery re opena aguã.

2 Taꞌy ypy rery ma Joel, haꞌe rire jevygua ma Abias. Haꞌe kuery ma Berseba py opena.

3 Haꞌe rami teĩ Samuel raꞌy kuery ma nguu oikoague rami eꞌỹ ikuai. Peráta re rive ndaꞌeveive vaꞌe vy mbaꞌemo omeꞌẽa rã ojopy ꞌrã haꞌeve eꞌỹa rami joguereko aguã.

4 Haꞌe ramo Israel regua nhomongeta vaꞌety kuery onhemboaty vy oupa okuapy Ramá py Samuel oĩa py.

5 Haꞌe vy aipoeꞌi okuapy ixupe: — Neꞌexa, ndee ndetujaꞌi, haꞌe nderaꞌy kuery ma reikoague rami eꞌỹ ikuai. Haꞌe nunga rupi aỹ ejou peteĩ oreruvixaverã orere opena vaꞌerã, yvy regua haꞌe javi oguerekoa rami — heꞌi.

6 Haꞌe rami ijayvu rã Samuel oendu vy ndojou porãi, “Ejou oreruvixaverã orere opena vaꞌerã”, heꞌi ramo. Haꞌe rami vy Samuel oporandu oiny Senhor pe.

7 Haꞌe gui Senhor aipoeꞌi Samuel pe: — Endu pota heta vaꞌe kuery ijayvua haꞌe ndevy ojerurea haꞌe javi re, mbaꞌeta ndee eꞌỹ ndereja, haꞌe rã xee anho ndaxepotai haꞌe kuery re apena aguã.

8 Haꞌe kuery Egito yvy gui anoẽmba jave ma voi rire aỹ peve ikuai tema haꞌe rami. Mbaꞌeta nguuete mboae pe ikuai vy xereja jepi okuapy. Haꞌe rami ae ju ojapo ndere voi.

9 Haꞌe rami teĩ aỹ ma endu pota haꞌe kuery ijayvua re. Haꞌe rami avi ndeayvu atã ꞌrã haꞌe kuery pe, emombeꞌu porãve marã rami pa huvixave oĩ vaꞌe oguereko ꞌrãa — heꞌi.

10 Haꞌe ramo heta vaꞌe kuery nguvixaverã re ojerure rire haꞌe kuery pe Samuel omombeꞌupa Senhor ijayvuague.

11 Haꞌe vy aipoeꞌi: — Po rami ma huvixave oĩ vaꞌe penderereko ꞌrã. Haꞌe vaꞌe ma penderaꞌy kuery oipeꞌa vy omombaꞌeapo ꞌrã karóxa py haꞌe kavaju áry guarã, haꞌe karóxa renonde onha vaꞌerã.

12 Haꞌe kuery vaꞌe regua omoĩ ꞌrã mil re opena vaꞌerã, haꞌeꞌỹ vy cinqüenta vaꞌe re mbaꞌe. Amboae kuery ma ombaꞌety rupi ꞌrã omombaꞌeapo, mbaꞌemo raꞌyĩgue omonoꞌõa py. Haꞌe rã amboae kuery ju ma ojapo uka ꞌrã tembiporu joe opuꞌãa pyguarã, haꞌeꞌỹ vy karóxa reguarã.

13 Penderajy kuery voi ogueraa ꞌrã heakuã porã vaꞌe apoarã, tembiꞌu mbojyarã haꞌe mbojape apoarã.

14 Ojeupe ae oipeꞌa ꞌrã penembaꞌety iporãvea, uvaty haꞌe oliveira ty gui. Guembiguai kuery pe ju ꞌrã omboaxa.

15 Mbaꞌemo raꞌyĩgue haꞌe uva pemonoꞌõ vaꞌekue gui ojopy ꞌrã dízimo ojeupe ae, ojeupegua opena vaꞌe haꞌe guembiguai kuery pe omboaxapa aguã.

16 Ogueraa avi ꞌrã penerembiguai avakue haꞌe kunhague, haꞌe kunumigue iporãve vaꞌe, penerymba mburikaꞌi kuery voi. Haꞌe vy omombaꞌeapo ꞌrã mbaꞌemo ojapo ukaa py.

17 Penerymba vexaꞌi kuery gui voi ojopy ꞌrã dízimo, haꞌe penemoingo ꞌrã guembiguairã.

18 Haꞌe rami rã haꞌe vaꞌe ára pejapukai ꞌrã Senhor pe penderuvixarã peiporavo uka vaꞌekue káuxa. Haꞌe rami teĩ haꞌe vaꞌe ára Senhor noendui ꞌrã pejapukaia — heꞌi.

19 Haꞌe rami Samuel ijayvu rã heta vaꞌe kuery noendu potai. Haꞌe vy aipoeꞌi okuapy: — Any rima! Roguereko nho ꞌrã huvixave orere opena vaꞌerã,

20 yvy regua kuery haꞌe javi ikuaia rami ore kuery voi orekuai aguã. Oreruvixave ae ꞌrã opena orere, haꞌe ore kuery renonde ꞌrã oo joe ropuꞌã aguã katy — heꞌi okuapy.

21 Haꞌe rami heta vaꞌe kuery ijayvua Samuel oendu vy Senhor pe ju omombeꞌu.

22 Haꞌe ramo Samuel pe Senhor ombovai vy — Endu ke haꞌe kuery ijayvua, haꞌe emoĩ huvixaverã teĩ — heꞌi. Haꞌe rami rã Israel kuery pe ju Samuel aipoeꞌi: — Pejevy ju peteĩ-teĩ penderekoa katy.

9

1 Mburikaꞌi kanhygue reka vy Saul oo vy Samuel reve joexaague Peteĩ ava oiko oguerekopa vaꞌe Benjamim regua Quis hery vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma Abiel raꞌy, Abiel ma Zeror raꞌy, Zeror ma Becorate raꞌy, Becorate ma Afia raꞌy.

2 Haꞌe vaꞌe ma peteĩ guaꞌy oguereko Saul hery vaꞌe. Haꞌe vaꞌe kunumi ma iporãve vaꞌe. Israel kuery regua ndaꞌipoi ixugui iporãve vaꞌe. Heta vaꞌe kuery haꞌe javi gui ipukuve vaꞌe, joaxiꞌy gui oaxa reive vaꞌe.

3 Haꞌe gui Saul ru Quis rymba kuery mburika okanhymba. Haꞌe ramo guaꞌy Saul pe Quis aipoeꞌi: — Eraa peteĩ kunumi vaꞌe nderupive guarã. Peiko katu, haꞌe tapeo mburikaꞌi peka vy — heꞌi.

4 Haꞌe ramo oo vy oaxa jogueravy Efraim yvyꞌã reia haꞌe Salisa yvy rupi teĩ ndojoui. Haꞌe vaꞌe rire Saalim yvy katy ju oo vaꞌeri haꞌe py voi ndaꞌipoi avi. Benjamim yvy rupi ju oaxa teĩ ndojoui ae tema.

5 Haꞌe gui ma Zufe yvy re haꞌe kuery ovaẽ ramo Saul aipoeꞌi kunumi hupive oo vaꞌe pe: — Eju, jajevy ju. Ndaꞌevei xeru guymba kuery mburikaꞌi re iporiaua gui nhandere ju iporiauve aguã.

6 Kunumi vaꞌe ombovai: — Haꞌe rami avi kovaꞌe tetã py oiko peteĩ ava Nhanderuete remimboꞌe omboetevepy. Haꞌe vaꞌe ijayvua ma oiko ꞌrãe. Jaa mbaꞌe haꞌe py. Xapyꞌa rei haꞌe oexa uka ꞌrã tape jaa aguã — heꞌi.

7 Haꞌe ramo Saul aipoeꞌive ju kunumi vaꞌe pe: — Haꞌe rami avi haꞌe vaꞌe oĩa py jaa vy mbaꞌe nunga taꞌvy jaraa ꞌrã ixupe? Mbaꞌeta nhandevoko py mbojape jareko vaꞌekue opa ma. Ndaꞌipoi teve ava Nhanderuete remimboꞌe pe nhameꞌẽ vaꞌerã. Mbaꞌe tu jareko?

8 Kunumi vaꞌe ombovai Saul pe: — Apy ko arekove teri peteĩ hatãꞌi kyrĩꞌi vaꞌe prata guigua. Haꞌe vaꞌe ae ꞌrã ameꞌẽ ava Nhanderuete remimboꞌe pe, nhandevy tape oexa uka aguã — heꞌi.

9 (Ymave rupi Israel yvy re ma Nhanderuete pe oporandu uka vy oo vaꞌe “Peju, jajeꞌoi imbaꞌekuaa vaꞌe oĩa py”, heꞌi ꞌrã. Aỹ “Profeta” jaꞌea vaꞌe pe ma yma rupi “Imbaꞌekuaa vaꞌe” ꞌea rakaꞌe.)

10 Haꞌe gui Saul aipoeꞌi kunumi vaꞌe pe: — Aipoꞌrea ma haꞌeve vaꞌe. Eju haꞌvy, jaa. Haꞌe rami vy oo tema tetã Nhanderuete remimboꞌe oĩa katy.

11 Tetã py ovaẽ raiꞌi ma vy ovaexĩ kunhataĩgue yy re oẽ okuapy vaꞌe. Haꞌe vy oporandu haꞌe kuery pe: — Apy ndaꞌu oĩ ꞌrã ri imbaꞌekuaa vaꞌe?

12 Haꞌe kuery ombovai: — Oĩ rima. Maꞌẽ, peove ma penerenonde. Pejapuraveꞌi ke, mbaꞌeta ange ou kuri tetã py. Mbaꞌeta apygua kuery oo ꞌrã kuri yvyꞌã re Nhanderuete pe mbaꞌemo omeꞌẽ aguã.

13 Tetã py pevaẽ vyve pejou ꞌrã, yvyꞌã katy okaru aguã oo eꞌỹ mboveꞌi. Mbaꞌeta apygua kuery ndokarui ꞌrã haꞌe ovaẽ eꞌỹa ja, mbaꞌemo omeꞌẽ vaꞌerã oguereko vaꞌe ogueroayvu porã ranhe eꞌỹa ja. Haꞌe vaꞌe rire mae ma oenoĩ uka pyre kuery okaru ꞌrã okuapy. Tapeo haꞌvy aỹꞌi ma voi pejou aguã — heꞌi.

14 Haꞌe ramo tetã katy oo. Ovaẽ ramove Samuel ae oẽ ouvy yvyꞌã katy oo aguã. Haꞌe rami vy nhovaexĩ okuapy.

15 Peteĩ ára teri Saul ovaẽ aguã oata jave Senhor oikuaa uka ma voi Samuel pe. Haꞌe vy aipoeꞌi:

16 “Koꞌẽ rã kovaꞌe hora ndea py ambou ꞌrã peteĩ ava Benjamim yvy guigua. Haꞌe vaꞌe ma azeite reikyty reve remoĩ ꞌrã xevygua Israel kuery ruvixarã. Haꞌe ma ogueraa jepe ꞌrã xevygua kuery filisteu kuery po gui. Mbaꞌeta xee aendu xevygua kuery ojerure rã, haꞌe kuery ojapukaia xea peve onhendu ramo”, heꞌi vaꞌekue.

17 Haꞌe gui ma Samuel oexa Saul ramove Senhor aipoeꞌi ixupe: — Pee ma ava aipoaꞌeague. Evoko vaꞌe ae ma opena ꞌrã xevygua kuery re — heꞌi.

18 Okẽ py Saul Samuel re onhemboja vy aipoeꞌi: — Ajerure ndevy, rexa uka aguã mamo pa imbaꞌekuaa vaꞌe ro oĩa.

19 Samuel ombovai vy aipoeꞌi Saul pe: — Xee ae ma imbaꞌekuaa vaꞌe. Tereo xerenonde yvyꞌã katy. Kovaꞌe ára ma jakaru ꞌrã xereve. Koꞌẽ rã ajeꞌivekue ma romondouka ju ꞌrã, haꞌe amombeꞌupa ꞌrã ndepyꞌa re oĩ vaꞌe haꞌe javi.

20 Ndepyꞌa vai eme guive mboapy ára re mburikaꞌi okanhy vaꞌekue re, mbaꞌeta ojoua ma. Mavaꞌe peguarã tu oĩ ovareve vaꞌe Israel haꞌe javi re, ndevy eꞌỹ vy, haꞌe nderu ro pygua kuery haꞌe javi pe eꞌỹ teve? — heꞌi.

21 Haꞌe ramo Saul ombovai: — Haꞌe rami avi xee ma Benjamim regua Israel kuery ikuai vaꞌe gui yvyĩve vaꞌe, xero pygua kuery voi Benjamim regua gui oreꞌyvyĩve vaꞌe orekuai. Mbaꞌe re tu haꞌvy haꞌe rami ndeayvu? — heꞌi.

22 Haꞌe gui Samuel ogueraa Saul haꞌe hexevegua kunumi vaꞌe, haꞌe vy ogueroike opy mboaeꞌi okaruaty py. Haꞌe kuery pe omeꞌẽ henda iporãve vaꞌe oenoĩ uka vaꞌekue mbyte py, trinta rivyvyi ikuaia py.

23 Tembiꞌu mbojya pe Samuel aipoeꞌi: — Eru ke ndevy tembiꞌu ameꞌẽ vaꞌekue, “Emoĩ porã ndea py”, haꞌeague.

24 Haꞌe ramo tembiꞌu mbojya ma xoꞌo ꞌugue hexegua haꞌe javi reve ogueru vy Saul renonde omoĩ. Samuel aipoeꞌi: — Neꞌexa, upe vaꞌe ma amoĩ porã vaꞌekue. Ejopy ke, heꞌu, mbaꞌeta ndevy pe ae amoĩ porã kovaꞌe hora guarã, “Penoĩ ukapa apygua kuery”, haꞌe vaꞌekue guive — heꞌi. Haꞌe ramo Samuel reve Saul okaru haꞌe vaꞌe ára.

25 Haꞌe gui yvyꞌã gui oguejy jogueruvy vy tetã re ju ovaẽ rire Samuel ijayvu oiny Saul reve ngoo áry.

26 Koꞌẽmba rai jave koꞌẽ mbija oẽ jekuaa ouvy ramove Samuel ovy vy onhenduka Saul hoo áry okea py. Haꞌe kuery ro aoꞌia ma pyrõa rami ae ijoja rei vaꞌe hiny, hiꞌáry haꞌe kuery oke, eꞌỹ vy mbaꞌemo ojapo aguã haꞌeve vaꞌe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Evy ke. Xee aa ꞌrã ndereve romondouka aguã — heꞌi ramo Saul ovy vy jogueraa mokoĩve, Samuel reve.

27 Tetã apy katy haꞌe kuery oguejy jogueravy jave Samuel aipoeꞌi Saul pe: — Aipoꞌre kunumi vaꞌe pe nhanerenonde oo aguã re. Haꞌe rã ndee ma haꞌe oo rire earõveꞌi ke, ndevy amombeꞌu aguã Nhanderuete ijayvuague.

10

1 Israel kuery ruvixarã Saul re Samuel azeite onhoẽague Haꞌe gui peteĩ ryru azeite Samuel oguenoẽ vy onhoẽ Saul akã re. Oayvu vy aipoeꞌi: — Senhor ae ndere onhoẽ uka azeite ojeupegua Israel kuery ruvixa reiko aguã.

2 Haꞌe gui xea gui kurive reo vy rexa ꞌrã mokoĩ avakue Raquel ojatyaague katyꞌi, Benjamim yvy re Zelza py. Haꞌe vaꞌe kuery aipoeꞌi ꞌrã ndevy: “Ojoua ju ma mburikaꞌi peka peikovy vaꞌe. Haꞌe gui aỹ ma nderu mburikaꞌi re ndaꞌipyꞌa vaivei ma, pendere ju iporiau oikovy. Haꞌe rami vy ojeupe ae ‘Mbaꞌe ꞌrã tu ajapo xeraꞌy ajou aguã?’ heꞌi.”

3 Haꞌe gui peoveꞌi vy pevaẽ ꞌrã Tabor katyꞌi yvyra carvalho hiꞌaĩ vaꞌe py. Haꞌe py penerovaexĩ ꞌrã jogueruvy mboapy avakue Betel py Nhanderuete omboete vy ojeꞌoi vaꞌe. Peteĩ ma omondyi ꞌrã heravy mboapy kavara. Amboae ma mboapy mbojape heꞌẽ vaꞌe ꞌrã ogueraa. Haꞌe rã amboae ju ma peteĩ ryru ipire guigua py ꞌrã ogueraa vinho.

4 Haꞌe kuery ma ndevy oxarura ma vy ndevy omeꞌẽ ꞌrã mokoĩ mbojape. Haꞌe vaꞌe ma rejopy ꞌrã ipo gui.

5 Haꞌe gui peove ꞌrã Gibeá-Eloim katy. Haꞌe py ma oĩ filisteu regua xondaro kuery ijaty okuapya. Tetã py pevaẽ ma vy peovaexĩ ꞌrã profeta kuery yvyꞌã katy gui ou vaꞌe. Haꞌe kuery renonde ou ꞌrã okuapy mbaraka revegua, anguꞌa pu, mimby haꞌe mbaꞌepu ixã reta vaꞌe revegua. Ayvu omombeꞌu reve ꞌrã ou.

6 Haꞌe gui ndere voi Senhor Nheꞌẽ oĩ ꞌrã. Haꞌe ramo ayvu remombeꞌu avi ꞌrã haꞌe kuery reve, amboae ava rami nemoingo ramo.

7 Haꞌe nunga ndere oiko ramo ejapo reipota vaꞌe haꞌe py, mbaꞌeta ndereve Nhanderuete oiko ramo.

8 Haꞌe gui ndee ranhe xegui reo ꞌrã Gilgal py. Neꞌexa, xee voi aa avi ꞌrã reĩa py, mymba aapy reve ameꞌẽ aguã, peteĩ rami ikuai aguã regua voi. Sete ára re xerarõ ꞌrã ndea py aju peve. Haꞌe ramo ma ndevy amombeꞌu porã ꞌrã rejapo vaꞌerã — heꞌi.

9 Profeta kuery mbyte Saul oikoague Saul oo ta vy Samuel-a katy ojere oxarura aguã. Haꞌe ramove Nhanderuete oguerova ipyꞌa. Haꞌe gui haꞌe vaꞌe árave haꞌe nunga haꞌe javi oiko ikuaa ukaarã.

10 Haꞌe gui Gibeá py haꞌe kuery ovaẽ jogueravy ramo profeta kuery oẽ ouvy ovaexĩ aguã. Saul re Nhanderuete Nheꞌẽ onhemonde ramo haꞌe voi ayvu omombeꞌu avi haꞌe kuery mbyte.

11 Yma guive oexa vaꞌety kuery haꞌe javi ma profeta kuery mbyte ayvu omombeꞌu avi rã oexa vy peteĩ-teĩ aipoeꞌi okuapy joupe-upe: — Mbaꞌe nunga tu oiko Quis raꞌy re? Saul voi ndaꞌu profeta kuery regua avi oiko?

12 Haꞌe rã peteĩ ava ombovai: — Haꞌe rami avi mavaꞌe haꞌvy amboae kuery ru? — heꞌi. Haꞌe nunga rupi aipoꞌea vaꞌety: “Saul voi ndaꞌu profeta kuery regua avi oiko?”

13 Saul ayvu omombeꞌupa ma rire yvyꞌã katy ju oo.

14 Haꞌe gui Saul tuty oporandu ixupe, hexevegua kunumi vaꞌe pe guive: — Marã katy tu peo raꞌe? Ombovai: — Mburikaꞌi reka vy roo teĩ ndorojou reguai vy roove ju Samuel oĩa py — heꞌi.

15 Haꞌe ramo Saul tuty aipoeꞌi: — Ajerure ndevy, emombeꞌu ke xevy mbaꞌe heꞌi tu Samuel pendevy?

16 Saul ombovai otuty pe: — Orevy omombeꞌu mburikaꞌi ojoua jevyague rive — heꞌi. Nomombeꞌu porã potai huvixa oĩ aguã re Samuel ijayvuague.

17 Saul huvixarã oĩague Haꞌe gui Mispa py Samuel oĩ teria py omboatypa Senhor pegua kuery.

18 Haꞌe vy aipoeꞌi Israel kuery pe: — Po rami Senhor Israel kuery ruete ijayvu: “Xee ma Israel kuery anoẽmba vaꞌekue Egito yvy gui. Egito pygua kuery po gui araa jepe, huvixa ikuai vaꞌe imbojexavaia gui guive.”

19 Haꞌe rami teĩ aỹ ma pejapa Penderuete mbaꞌemo vai py pejexavaia gui pendereraa jepe vaꞌekue. Haꞌe vy aipopeje: “Any! Emoĩ peteĩ huvixave orere opena vaꞌerã”, peje. Haꞌe gui aỹ Senhor renonde pendekuai, penderegua ikuai vaꞌe haꞌe javi, haꞌe mil jevy-jevy pendekuai vaꞌe reve — heꞌi.

20 Haꞌe javi regua Samuel omboatypa rire xortea py Benjamim regua oiporavoa oikuaa ukaa.

21 Haꞌe gui Benjamim regua kuery peteĩ-teĩ ro pygua ikuai vaꞌe oguerupa rã oikuaa ukaa vaꞌe ma Matri ro pygua kuery. Haꞌe vaꞌe kuery gui ju Quis raꞌy Saul oikuaa ukaa. Haꞌe rami teĩ oeka vy ndojouai.

22 Haꞌe ramo Senhor pe ju oporandu Saul pa ou raꞌea re. Haꞌe ramo Senhor ombovai vy — Upe py ae ma oĩ, mbaꞌe rei-rei mbyte py onhemi oiny — heꞌi.

23 Haꞌe ramo onha ojeꞌoivy vy ogueru haꞌe gui. Haꞌe ramo heta vaꞌe kuery mbyte hiꞌaĩa py pavẽ gui ipukuve hoꞌamy joaxiꞌy gui oaxa reive vaꞌe.

24 Haꞌe gui Samuel aipoeꞌi heta vaꞌe kuery pe: — Pexa ma pa Senhor oiporavo vaꞌekue? Nhande kuery vaꞌe regua amboae ndoikoi ae haꞌe ramigua eteꞌi — heꞌi ramo heta vaꞌe kuery haꞌe javi ojapukai atã reve — Toikove riae nhanderuvixa! — heꞌi okuapy.

25 Heta vaꞌe kuery pe Samuel omombeꞌu porãve huvixa ikuai vaꞌe joguereko aguã. Haꞌe nunga peteĩ kuaxia re ombopara vy omoĩ porã Senhor renonde. Haꞌe rami vy Samuel omondoukapa heta vaꞌe kuery peteĩ-teĩ hoo katy.

26 Saul voi oo avi ngoo katy Gibeá py. Hupive heta ojeꞌoi avi avakue ipyꞌa Nhanderuete oguerovaague vaꞌe kuery.

27 Haꞌe rã nheꞌẽ vai raꞌy kuery ma aipoeꞌi okuapy: — Mbaꞌexa ꞌrã haꞌe vaꞌe ava nhandereraa jepe? — heꞌi. Haꞌe rami vy ombojaru rei okuapy, mbaꞌeve ndoguerui guive ixupe omeꞌẽ vaꞌerã. Haꞌe rami teĩ Saul ma oendu rive.

11

1 Amom pygua kuery re Saul ipoꞌakaague Haꞌe gui Amom pygua Naás opuꞌã ovy vy ojoko Jabes-Gileade tetã. Haꞌe ramo Naás pe Jabes pygua avakue aipoeꞌi okuapy: — Ejapo ke orerereko porã aguã regua, haꞌe ramo ndevy pe orekuai ꞌrã — heꞌi.

2 Haꞌe rami teĩ Amom pygua Naás ombovai: — Ajapo ꞌrã ri teĩ penderexa peiporu kuaa regua re amombupa avi ꞌrã — heꞌi Israel kuery haꞌe javi omoxĩmbaxe vy.

3 Haꞌe ramo Jabes pygua nhomongeta vaꞌety kuery aipoeꞌi: — Haꞌe rami rã ma earõ ranhe sete ára ayvu mombeꞌuarã romondouka aguã Israel haꞌe javi rupi. Haꞌe gui xapyꞌa rei orerepyarã ndaꞌipoai ramo ma rojejopy ukapa ꞌrã ndevy — heꞌi okuapy.

4 Haꞌe gui Saul rekoa Gibeá py ayvu mombeꞌua kuery ovaẽ vy haꞌe pygua kuery pe omombeꞌu oiko vaꞌekue. Haꞌe ramo haꞌe kuery ojaeꞌo atã okuapy.

5 Haꞌe jave py ma Saul nhuũndy rupi vaka kuery re openaa gui ojevy vy oporandu: — Mbaꞌe tu haꞌe kuery oguereko haꞌe rami ete ojaeꞌo okuapy aguã? — heꞌi ramo ixupe omombeꞌu Jabes pygua avakue ijayvuague.

6 Haꞌe rami ijayvu rã Saul oendu ramo hexe oĩ Nhanderuete Nheꞌẽ. Haꞌe ramo oendu ipoxy raxaa.

7 Haꞌe rami vy mokoĩ toro ojuka haꞌe omboꞌipa vy ogueraa uka Israel yvy regua haꞌe javi pe. Ayvu mombeꞌua kuery heraa vaꞌe pe aipoeꞌi uka: — Saul haꞌe Samuel oipotaa rami amongue ndaꞌikuai ramo nami ae ꞌrã ojapoa hymba toro re — heꞌi uka. Haꞌe ramo heta vaꞌe kuery Senhor gui okyjea oendu vy peteĩ ava rami oupa.

8 Bezeque py ovaẽa py oipapaa rã Israel kuery vaꞌe regua ma trezentos mil, haꞌe gui Judá guigua ma trinta mil avakue ju ikuai.

9 Ayvu mombeꞌua kuery ou vaꞌekue pe haꞌe kuery aipoeꞌi: — Po rami ꞌrã aipopeje Jabes-Gileade pygua kuery pe: “Koꞌẽ rã kuaray ojopeꞌi ramove penderepya ꞌrã”, peje. Haꞌe ramo ayvu mombeꞌua kuery oo vy omombeꞌu okuapy Jabes pygua kuery pe. Haꞌe rami rã haꞌe kuery ovyꞌapa vy

10 Amom pygua kuery pe ju aipoeꞌi: — Koꞌẽ rã rojejopy ukapa ꞌrã pendevy. Haꞌe ramo ma peipotaa rami oreapo teĩ haꞌeve — heꞌi okuapy.

11 Haꞌe gui koꞌẽ jevy Saul ombojaꞌo ngupivegua kuery mboapy henda py. Haꞌe ramo ajeꞌiveꞌi reve haꞌe kuery Amom pygua kuery ikuaia mbyte oo vy ojukapa raiꞌi, kuaray akuve peve. Okuave vaꞌe joa rupi eꞌỹ-eꞌỹ onha vy ndopytai peteĩve ma joa py.

12 Huvixarã Saul oĩ ete aguã re ijayvu okuapyague Haꞌe gui heta vaꞌe kuery aipoeꞌi Samuel pe: — Mavaꞌe kuery tu nhandere Saul opena aguã ndoipotai vaꞌekue? Peru apy, rojukapa aguã.

13 Haꞌe rã Saul ombovai: — Kovaꞌe ára ma mavaꞌeve nomanoi ꞌrã, mbaꞌeta ange Senhor ogueraa jepepa Israel kuery — heꞌi.

14 Heta vaꞌe kuery pe Samuel ju aipoeꞌi: — Peju, jajeꞌoi Gilgal py nhamoĩ atãve aguã huvixarã oĩ aguã regua — heꞌi.

15 Haꞌe ramo haꞌe kuery haꞌe javi Gilgal py oo vy Senhor renonde ijayvu okuapy nguvixarã Saul oĩ ete aguã re. Henonde ogueru avi okuapy peteĩ rami ikuai aguã regua Senhor pe omeꞌẽ vaꞌerã. Saul voi ovyꞌa vaipa haꞌe py Israel regua kuery haꞌe javi reve.

12

1 Samuel opa vy ijayvu heravyague Haꞌe gui Samuel aipoeꞌi Israel kuery haꞌe javi pe: — Neꞌexa, pendeayvua aendu vy ajapopa vaꞌekue pejerurea. Haꞌe vy amoĩ penderuvixaverã.

2 Aỹ ma pereko ma huvixa penerenonde oiko vaꞌerã. Haꞌe gui xee ma xetujaꞌi ma, xeꞌa xiĩmba ma guive. Xeraꞌy kuery ikuai avi apy pendekuaia py. Xee ae penerenonde aiko vaꞌekue, xekunumi guive aỹ peve.

3 Haꞌe gui apy ma haꞌã Senhor renonde, haꞌe penderuvixarã omoĩ vaꞌekue renonde. Pemombeꞌu haꞌvy xapyꞌa rei xerovai mbaꞌemo pereko ri vy. Mavaꞌe rymba toro tu aipeꞌa rakaꞌe? Mavaꞌe gui tu mburikaꞌi aipeꞌa rakaꞌe? Mavaꞌe tu akore rakaꞌe? Mavaꞌe tu areko axy rakaꞌe? Mavaꞌe po gui tu peráta ajopy rakaꞌe haꞌevea rami eꞌỹ aikuaa pota aguã? Haꞌe nungakue ajopy vaꞌe rire ameꞌẽmba ju ꞌrãgue — heꞌi.

4 Haꞌe ramo heta vaꞌe kuery ombovai: — Any rima, mbaꞌeve py ndee ndorekorei, norembojexavai, neĩ mbaꞌeve nderejopyi orepo gui — heꞌi.

5 Haꞌe rã haꞌe aipoeꞌi: — Kovaꞌe ára Senhor ae oĩ pendeayvuague renduarã, haꞌe penderuvixarã omoĩ vaꞌekue voi oĩ omombeꞌu aguã xepo py mbaꞌeve ndapejouia. Haꞌe rã heta vaꞌe kuery ombovai vy — Nhanderuete oĩ ri oreayvuague renduarã — heꞌi okuapy.

6 Haꞌe ramo Samuel aipoeꞌi heta vaꞌe kuery pe: — Senhor ae pendeayvu renduarã oĩ. Haꞌe ae Moisés haꞌe Arão oiporavo vaꞌekue Egito yvy gui penderu kuery oguenoẽ aguã.

7 Haꞌe gui aỹ ma apy pendekuai vaꞌe xee romomaꞌenduꞌapa ꞌrã Senhor renonde, mbaꞌemo porã pendevy haꞌe penderu kuery pe ojapoague re.

8 Mbaꞌeta Jacó kuery Egito yvy py ovaẽmba rakaꞌe. Haꞌe vaꞌe rire penderu kuery Senhor pe ojapukai okuapy ramo ombou Moisés haꞌe Arão. Haꞌe rami vy Egito yvy gui oguenoẽmba vy ojapo apy ju hekoa aguã rami.

9 Haꞌe rami teĩ haꞌe kuery hexaraipa Senhor Nguuete gui. Haꞌe ramo omboaxapa Hazor pygua xondaro kuery ruvixa Sísera vaꞌe po py, filisteu kuery po py, haꞌe gui Moabe pygua huvixa po py ju. Haꞌe ramo haꞌe kuery reve jogueroꞌa.

10 — Haꞌe gui ma Senhor pe ju ojapukai vy aipoeꞌi okuapy: “Rojejavy, mbaꞌeta Senhor roeja vy Baal haꞌe Astarote raꞌangaa pe rive orekuai vaꞌekue. Haꞌe rami teĩ aỹ orereraa jepe jevy ke orerovaigua kuery po gui. Haꞌe ramo ndevy ae ju ꞌrã orekuai”, heꞌi vaꞌekue.

11 Haꞌe rami rã Senhor ombou Jerubaal, Baraque, Jefté haꞌe gui xee Samuel ju, penderovaigua kuery penembojere rei vaꞌe po gui pendereraa jepe uka vy. Haꞌe vaꞌe rire pendekuai porãmba vaꞌekue.

12 — Haꞌe rami teĩ penderovai Amom kuery ruvixa Naás ou rã pexa vy aipopeje xevy: “Ndaꞌevei! Tove toĩ oreruvixaverã”, peje, Senhor Penderuete ae penderuvixave oĩ ae vaꞌeri.

13 Haꞌe gui aỹ, pee ma hiꞌaĩ penderuvixaverã pejou uka vaꞌekue, pejerureague. Maꞌẽ, Senhor penderuvixaverã omoĩ vaꞌekue hiꞌaĩ.

14 Haꞌe gui xapyꞌa rei Senhor renonde pejererokyjea rupi vy ixupe pendekuai, haꞌe penheꞌẽ rendu, haꞌe ojapo uka vaꞌe rovai napepuꞌãi, haꞌe rami ꞌrãgue py peẽ haꞌe penderuvixave pendere opena vaꞌe reve Senhor penderuete pe ete ri peiko ramo ma haꞌeve ꞌrã pendevy.

15 Haꞌe rami avi xapyꞌa rei Senhor ayvu re ndapejapyxakai vy ojapo uka vaꞌe ndapejapoi ri ramo ma Senhor oupi ꞌrã opo penderovai, peneramoĩ kuery rovai oupiague rami avi.

16 Haꞌe gui aỹ voi apy peneꞌaĩ vaꞌe pexa ꞌrã mbaꞌemo porã Senhor penerenonde ojapo vaꞌe.

17 Aỹ eꞌỹ teve trigo monoꞌõa ára? Haꞌe rami teĩ aỹ ajerure ꞌrã Senhor pe. Haꞌe rã ombou ꞌrã yapu oky reve. Haꞌe nunga pexa vy peikuaa ꞌrã Senhor renonde pejejavy vaipa eteague, mbaꞌeta pejerure penderuvixaverã omoĩ aguã re — heꞌi.

18 Haꞌe rami vy Senhor pe Samuel ojerure ramo haꞌe vaꞌe árave Senhor ombou yapu oky reve. Haꞌe ramo ojererokyje okuapy Senhor renonde, Samuel guive omboete pavẽ.

19 Haꞌe gui haꞌe kuery haꞌe javi aipoeꞌi Samuel pe: — Ejerure ke Senhor nderuete pe ore nerembiguai kuery romanomba eꞌỹ aguã re. Mbaꞌeta rojejavyague haꞌe javi romboetave ma heravy oreruvixaverã re rojerurea py.

20 Samuel ombovai: — Pekyje eme. Haꞌe rami pejapoa py pejejavy ete ri. Haꞌe rami teĩ pejepeꞌa eme Senhor pe pendekuaia gui. Haꞌe rami ꞌrãgue py pendepyꞌa haꞌe javi py pendekuai Senhor pe.

21 Pejepeꞌa eme mbaꞌemo raꞌangaa pe rive pendekuai aguã, haꞌe nunga mbaꞌeverã ndovarei, neĩ pendereraa jepearã eꞌỹ, mbaꞌemo raꞌangaa rive ae vy.

22 Haꞌe rami teĩ Senhor guery tuvixa vaꞌe omboete ukaa rupi vy noipytyvõ eꞌỹi ꞌrã ojeupegua kuery, ojeupe guarã Senhor pendereru rire.

23 — Haꞌe gui xee ma ndajejavyi ꞌrãe Senhor pe, peẽ kuery re ajerure eꞌỹa py rive. Haꞌe rami ꞌrãgue py xee romboꞌe tema ꞌrã tape porã hiꞌyvi vaꞌe re.

24 Haꞌe nunga rupi Senhor renonde pejererokyjea rupi pendekuai, ixupe anho peiko pendepyꞌa haꞌe javi py. Mbaꞌeta pexa ae mbaꞌemo porã pendevy ojapo vaꞌekue tuvixa ete vaꞌe.

25 Haꞌe rami teĩ xapyꞌa rei pejejavya rupi tema pendekuai vy pekanhy ꞌrãe, peẽ kuery, haꞌe penderuvixave voi.

13

1 Israel haꞌe filisteu kuery reve joe opuꞌã aguã rami ikuaiague Peteĩ maꞌetỹ ma Israel kuery re Saul opena rire mokoĩ maꞌetỹa py

2 ojeupe oiporavo três mil avakue Israel regua. Haꞌe kuery vaꞌe regua ma dois mil ikuai Saul reve Micmás py, Betel yvyꞌã reia re, haꞌe rã amboae mil avakue ma taꞌy Jônatas reve ikuai Benjamim regua Gibeá py. Heta vaꞌe kuery rembyrekue ma omondoukapa ju peteĩ-teĩ hoo katy.

3 Haꞌe gui Jônatas kuery ojukapa raiꞌi filisteu kuery Gibeá py ikuai vaꞌe. Haꞌe nunga filisteu kuery oendupa vy ivai ramo Saul omonheꞌẽ uka mimby guaxu oyvy haꞌe javi rupi, “Hebreu kuery toendupa” heꞌi vy.

4 Haꞌe rami py Israel kuery haꞌe javi oendu okuapy Saul kuery filisteu ikuai vaꞌe ojukapa raiꞌi ramo filisteu kuery Israel kuery pe ivai okuapya. Haꞌe ramo Saul oenoĩ ukapa heta vaꞌe kuery Gilgal py oĩa py.

5 Filisteu kuery voi onoꞌõmba okuapy Israel kuery reve jogueroꞌa aguã. Haꞌe kuery vaꞌe regua ma trinta mil karóxa, seis mil kavaju árygua kuery haꞌe gui amboae kuery ju ita kuꞌi yeꞌẽ rembe re ikuai vaꞌe rami heta vaꞌe. Haꞌe vy ojeꞌoi vy ijaty okuapy Micmás py, Bete-Áven regua kuaray oua katy.

6 Haꞌe gui avakue Israel regua omoĩ vaia rã oexa okuapy heta vaꞌe kuery ndaekorãvei rei. Haꞌe rami vy onhemi okuapy itakua ikuai vaꞌe rupi, yvykua, itaova yvateve vaꞌe paꞌũ, yvyra rupa haꞌe yy oĩ atyrã ojoꞌo pyre rupi.

7 Hebreu kuery vaꞌe regua amongue ma Jordão yakã oaxa ojeꞌoivy Gade haꞌe Gileade yvy katy oo aguã. Haꞌe rã heta vaꞌe kuery Gilgal py Saul reve ae opyta vaꞌekue ma okyjea anho oendu okuapy.

8 Saul mymba kuery omeꞌẽ ramo ixupe Samuel ijayvu eteague Haꞌe gui Saul ma sete ára re oarõ Samuel ijayvuague rami vy. Samuel ijayvu ma voi vaꞌekue Gilgal py sete ára re Saul oarõ aguã . Vaꞌeri Gilgal py Samuel ndoui ramo heta vaꞌe kuery omboypy haꞌe gui joa katy eꞌỹ-eꞌỹ ojeꞌoi aguã.

9 Haꞌe ramo Saul aipoeꞌi: — Peru haꞌvy xevy mymba aapy reve ameꞌẽ vaꞌerã, haꞌe peteĩ rami nhandekuai aguã regua guive — heꞌi. Haꞌe rami vy mymba omeꞌẽ oapy reve.

10 Oapy reve omeꞌẽmbaꞌi ramove Samuel ovaẽ ouvy. Haꞌe rã Saul oẽ ovy ovaexĩ vy oipopyy aguã.

11 Samuel oporandu: — Mbaꞌe tu rejapo? Saul ombovai: — Heta vaꞌe kuery apy gui joa katy eꞌỹ-eꞌỹ ojeꞌoi ta, haꞌe ndee reju ꞌrãgue ára py nderejui, haꞌe gui filisteu kuery Micmás py onoꞌõmba ma avi. Haꞌe nunga aexa vy

12 aipoaꞌe xejeupe ae: “Aỹ ma xerovai filisteu kuery ou ma ꞌrã Gilgal py, Senhor pe ajerure eꞌỹ re.” Haꞌe rami vy aĩ vai ma vy mymba kuery ameꞌẽ kuri aapy reve — heꞌi.

13 Haꞌe rami rã Samuel aipoeꞌi Saul pe: — Neꞌarandua rupi eꞌỹ reiko raꞌe Senhor nderuete ojapo uka vaꞌekue eꞌỹ rejapo vy. Haꞌe rami eꞌỹ vaꞌe rire Senhor ojapo ma ꞌrãgue rakaꞌe rã peve Israel kuery re repena aguã rami.

14 Haꞌe rami teĩ aỹ gui ma repenaa noĩ riaei ꞌrã. Senhor ojeupe guarã ojou ae ma peteĩ ava oguerovyꞌa vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma omoĩ ꞌrã ojeupegua kuery ruvixarã, Senhor ojapo uka vaꞌekue ndee nderejapoi rire — heꞌi.

15 Haꞌe vy Samuel opuꞌã vy Gilgal gui oo Benjamim regua Gibeá katy. Haꞌe rireꞌive Saul oipapa heta vaꞌe kuery hexeve opyta vaꞌe, seiscentos avakue ikuai.

16 Haꞌe gui Saul, taꞌy Jônatas haꞌe heta vaꞌe kuery hexeve opyta vaꞌekue ma Benjamim regua Geba py ikuai. Haꞌe rã filisteu kuery ma Micmás py ijaty okuapy.

17 Filisteu kuery rekoa gui ma mboapy henda katy ojeꞌoi mbaꞌemo re imonda aguã. Haꞌe kuery regua peteĩ aty ma tape Ofra via rupi ojeꞌoi Sual yvy katy.

18 Amboae kuery ma ojeꞌoi tape Bete-Horom via rupi. Haꞌe rã mboapya ma tape kavaju árygua ooaty rupi ojeꞌoi Zeboim yvyugua rupi, tekoa eꞌỹa katy.

19 Haꞌe gui Israel yvy haꞌe javi re peteĩve ndoikoi ferro moatyrõa, filisteu kuery “Hebreu kuery ojapo eꞌỹ aguã kyxe, neĩ huꞌy rakua” heꞌi rire.

20 Haꞌe nunga rupi Israel haꞌe javi ojeꞌoi ꞌrã filisteu kuery rekoa py oaĩmbeꞌe uka aguã yvy karaĩa, enxada, haxa haꞌe foice.

21 Filisteu kuery ma Israel kuery gui mokoĩ hatãꞌi vaꞌe repy re ꞌrã oaĩmbeꞌe yvy karaĩa haꞌe enxada, haꞌe gui haxa haꞌe foice oaĩmbeꞌe aguã ma peteĩ repy ꞌrã ojopy.

22 Haꞌe nunga rupi jogueroꞌaa ára ma Saul haꞌe Jônatas reve ikuai vaꞌe po py neĩ kyxe, neĩ huꞌy rakua ma voi ndoguerekoi. Haꞌe nunga oguereko vaꞌe ma Saul haꞌe taꞌy Jônatas anhoꞌi.

23 Haꞌe jave py filisteu regua xondaro kuery oẽ ojeꞌoivy Micmás tape rugua katy.

14

1 Filisteu kuery re Jônatas ipoꞌakaague Haꞌe gui peteĩ ára Saul raꞌy Jônatas aipoeꞌi huꞌy jokoa reraa kunumi vaꞌe pe: — Eju, jaa filisteu kuery yvyꞌã ugua rovai re ijaty vaꞌe katy — heꞌi. Nguu pe oikuaa uka eꞌỹ re oo.

2 Haꞌe jave py Saul ma Gibeá apy katy oiko Migrom py romãꞌy hiꞌaĩ vaꞌe yvypy py. Hexeve ikuai vaꞌe ma seiscentos avakue.

3 Haꞌe py oiko avi sacerdote Aías, manto sacerdote pegua py onhemonde vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma Icabô ryvy Aitube raꞌy, Icabô ma Finéias raꞌy, Finéias ma Eli raꞌy. Eli ma sacerdote Senhor pegua Siló py oiko vaꞌekue. Saul reve ikuai vaꞌe ndoikuaai okuapy Jônatas ooague.

4 Haꞌe gui Jônatas ma onhembopyꞌa tape rugua oaxa aguã filisteu kuery ijatya katy. Kyvõ rupi hiꞌaĩ peteĩ itaova, haꞌe rã hovai re ma amboae hiꞌaĩ. Peteĩ rery ma Bozez, amboae ma Sené.

5 Peteĩ ma kuaray apuꞌaꞌia katy hiꞌaĩ Micmás katy, haꞌe rã amboae ma kuaray puku-a katy hiꞌaĩ Geba katy.

6 Haꞌe gui huꞌy jokoa reraa pe Jônatas aipoeꞌi: — Eju, jaa opire omboi uka eꞌỹ vaꞌekue ijatya katy. Xapyꞌa rei Senhor nhanepytyvõ ꞌrã, mbaꞌeta ixupe ma ndaxyi jogueraa jepe aguã heta vaꞌe rupi eꞌỹ vy mboapyꞌi vaꞌe rupi teĩ — heꞌi.

7 Haꞌe ramo huꞌy jokoa reraa ombovai: — Ejapo tema ndepyꞌa re oĩ vaꞌe haꞌe javi. Apy ma xee aiko avi ndereve, ajapo ꞌrã ndee reipota vaꞌe.

8 Haꞌe ramo Jônatas aipoeꞌi: — Jaa haꞌvy haꞌe vaꞌe avakue ikuaia katy. Haꞌe kuery pe jajexa uka ꞌrã.

9 Xapyꞌa rei nhandevy “Pepyta peĩa py rovaẽ peve” heꞌi ramo ma japyta ꞌrã nhaneꞌaĩa py ae, ndajaai ꞌrã haꞌe kuerya katy.

10 Haꞌe rã xapyꞌa rei “Peju orea katy” heꞌi ramo ma nhavaẽ ꞌrã javy haꞌe katy, mbaꞌeta Senhor omboaxapa ꞌrã nhandepo py. Haꞌe rami ma jaikuaa ꞌrã — heꞌi.

11 Haꞌe gui filisteu kuery ijaty vaꞌe pe mokoĩve ojexa uka ramo joupe-upe aipoeꞌi: — Pee ma hebreu kuery oẽ jogueruvy itakua py onhemiague gui — heꞌi okuapy.

12 Haꞌe rami vy Jônatas haꞌe huꞌy jokoa reraa ojexa uka rã filisteu kuery ijaty vaꞌe ombovai vy aipoeꞌi: — Peju orea katy, haꞌe ore rombopaga ꞌrã — heꞌi. Haꞌe ramo huꞌy jokoa reraa pe Jônatas aipoeꞌi: — Eju einy xerakykueꞌi rupi, mbaꞌeta Senhor omboaxapa ma Israel kuery po py — heꞌi.

13 Haꞌe rami vy Jônatas oponhy reve ojeupi ovy. Hakykueꞌi rupi ma huꞌy jokoa reraa ou avi oiny. Jônatas guenonde rupi oitypa filisteu kuery. Hakykue rupi ma huꞌy jokoa reraa voi jojuka ovy.

14 Haꞌe rami jypy Jônatas haꞌe huꞌy jokoa reraa reve jojuka vinte avakue meio litro yvy py riveꞌi.

15 Haꞌe ramo filisteu kuery ijatya py oiko nhemondyi tuvixa vaꞌe, nhuũndy rupi haꞌe kuery ikuaia haꞌe javi rupi guive. Ijaty vaꞌe haꞌe imonda aguã ojeꞌoi vaꞌekue voi oryryipa okuapy. Yvy voi oryryi, ngyje Nhanderuete guigua oiko rã.

16 Haꞌe gui Benjamim regua Gibeá py Saul pegua harõa kuery omaꞌẽ vy oexa rã filisteu kuery heta vaꞌekue oaĩmba raꞌe, joa katy eꞌỹ-eꞌỹ onha ojeꞌoivy.

17 Haꞌe ramo Saul aipoeꞌi hexeve ikuai vaꞌe pe: — Neꞌexa, peipapa xerevegua kuery, mavaꞌe pa nhandea gui oo raꞌea peikuaa aguã — heꞌi ramo oipapa vy oikuaa Jônatas haꞌe py noĩa, neĩ huꞌy jokoa reraa vaꞌe voi.

18 Saul aipoeꞌi Aías pe: — Eru apy Nhanderuete ayvu ryru — heꞌi, mbaꞌeta haꞌe vaꞌe ára ma Israel kuery ikuaia py ae hyru oĩ.

19 Haꞌe gui sacerdote pe Saul ijayvu jave filisteu kuery ijatya py hevovo nhendu vaꞌe onhenduve tema ramo Saul aipoeꞌi sacerdote pe: — Aỹ gui ma ayvu ryru reru eꞌỹ teĩ haꞌeve — heꞌi. Nhanderuete ayvu ryru Saul oipota, haꞌe vaꞌe rupi Nhanderuete pe oporandu aguã mbaꞌe pa oikoa re, haꞌe filisteu kuery rakykue oo aguã re. Haꞌe gui filisteu kuery onhamba ma rire Saul ndoipotavei hyru.

20 Haꞌe ramo Saul haꞌe hexeve ikuai vaꞌe onoꞌõmba jevy vy jogueroꞌa aguã katy ojeꞌoi. Haꞌe ramo filisteu kuery jomeme ae opuꞌã okuapy raꞌe kyxe oguerojerovia reve, opa marã jojuka rive okuapy.

21 Haꞌe gui hebreu kuery filisteu kuery ijatya py ikuai vaꞌekue ma Israel kuerya katy ju ojeꞌoi, haꞌe vy Saul haꞌe Jônatas reve ikuai vaꞌe re ju onhemoirũ okuapy.

22 Haꞌe gui Efraim yvyꞌã reia rupi Israel regua avakue onhemi vaꞌekue oendupa okuapy filisteu kuery onhambaa. Haꞌe rami vy haꞌe kuery voi ojeꞌoi hakykue jogueroꞌa vy.

23 Haꞌe rami py haꞌe vaꞌe ára Senhor ogueraa jepe Israel kuery. Bete-Áven rovai rupi voi jogueroꞌa ojeꞌoivy.

24 Saul onhemboayvu jave guare Haꞌe vaꞌe ára Israel regua avakue ojexavai okuapy, mbaꞌeta ojeupegua kuery oendua py Saul oura vy: “Ayvu vaipy toiko ava pytũ eꞌỹ mbove tembiꞌu hoꞌu vaꞌe rei, xerovaigua kuery re ajepypa eꞌỹa ja”, heꞌi rire. Haꞌe rami rã heta vaꞌe kuery neĩ mbaꞌeve ndoꞌui.

25 Haꞌe gui haꞌe kuery haꞌe javive ovaẽ okuapy kaꞌaguy re, ei yvy re oĩa py.

26 Kaꞌaguy re haꞌe kuery ovaẽ rã ei oĩ vaipa teĩ mavaꞌeve rei ndoerei, ouraague káuxa okyje vy.

27 Haꞌe rã Jônatas ma noendui nguu heta vaꞌe kuery oendua py ouraague. Haꞌe rami vy yvyraꞌi opo py oguereko vaꞌe apy omovaẽ vy omoakỹ ei rykueꞌi py. Oere vyve hexa hendypa.

28 Haꞌe ramo heta vaꞌe regua peteĩ aipoeꞌi: — Ange nderu oura kuri ore roendua py. Haꞌe vy aipoeꞌi: “Ayvu vaipy toiko ava kovaꞌe ára tembiꞌu hoꞌu vaꞌe rei”, heꞌi vaꞌekue. Haꞌe ramo ore kuery orekangypa ma rokuapy — heꞌi.

29 Haꞌe ramo Jônatas aipoeꞌi: — Xeru ma ojapo raꞌe nhandeyvy re ojexavaia aguã rami. Neꞌexa, xerexa hendypa kuri kovaꞌe ei ruxãꞌi aere vaꞌekue gui teĩ.

30 Haꞌe gui nhande kuery katuve ma imbaraete ꞌrãgue kovaꞌe ára ngovaigua kuery tembiꞌu ogueru vaꞌekue gui okaruxea rami okaru vaꞌe rire. Haꞌe rami teĩ kovaꞌe py filisteu kuery ndajajuka reta vaipai kuri — heꞌi.

31 Haꞌe vaꞌe ára ma filisteu kuery Micmás guive Aijalom peve ojukapaa py haꞌe kuery ikangypa.

32 Haꞌe vy hovaigua kuery mbaꞌemo ogueru vaꞌekue re ojeꞌoi pojava vy ojopypa vexaꞌi, vaka haꞌe taꞌyꞌi guive. Yvy rupi rive ojuka vy hoꞌu okuapy huguy reve.

33 Haꞌe nunga Saul pe omombeꞌua vy — Nhande revegua kuery ojejavy okuapy Senhor rovai, xoꞌo huguy reve hoꞌu vy — ꞌea. Haꞌe ramo Saul aipoeꞌi: — Haꞌeveꞌỹa rami raxa pejapo. Pembojere aỹve ita guaxu kyvõ katy.

34 Aipoeꞌive ju: — Tapeo, nhande kuery mbyte rupi aipopeje: “Peteĩ-teĩ peru mymba vaka eꞌỹ vy vexaꞌi pejou vaꞌekue, haꞌe pejuka apy ae. Haꞌe gui mae peꞌu. Pejejavyve jevy eme Senhor rovai, huguy reve peꞌua py”, peje — heꞌi. Haꞌe ramo pyavyve haꞌe kuery peteĩ-teĩ ogueru vaka ojopy vaꞌekue. Haꞌe vy ojuka haꞌe py.

35 Saul ojapo avi peteĩ altar Senhor peguarã. Haꞌe vaꞌe altar ma jypygua haꞌe ojapo.

36 Jônatas oo jepe aguã rami heta vaꞌe kuery ojapo okuapyague Saul aipoeꞌive ju: — Kovaꞌe pyavyve jajeꞌoi ꞌrã filisteu kuery rakykue. Jaitypa ꞌrã koꞌẽmba peve. Nhamoembyre eme peteĩve ava haꞌe kuery vaꞌe regua — heꞌi. Hexevegua kuery ombovai okuapy: — Ejapo rejou porãa rami.

37 Haꞌe rã sacerdote oĩ vaꞌe aipoeꞌi: — Haꞌe rami avi Nhanderuete pe ranhe nhaporandu — heꞌi. Haꞌe ramo Nhanderuete pe Saul oporandu uka vy aipoeꞌi: — Toroo pa filisteu kuery rakykue? Remboaxa ꞌrã pa ore Israel kuery po py? — heꞌi uka teĩ haꞌe vaꞌe ára ma Nhanderuete nombovai.

38 Haꞌe rami rã Saul aipoeꞌi: — Peẽ heta vaꞌe kuery re pepena vaꞌe haꞌe javi, pejupa apy. Peikuaa pota pexa aguã mbaꞌe nunga jejavy pa ange ojapoa raꞌe.

39 Mbaꞌeta anhetẽ ete Senhor oikove vaꞌe Israel kuery reraa jepea rery rupi aura vy aipoaꞌe: Ojejavy vaꞌekue omano ꞌrã, xeraꞌy Jônatas ae teĩ — heꞌi vaꞌeri heta vaꞌe kuery peteĩve nombovai.

40 Haꞌe gui aipoeꞌive ju Israel kuery pe: — Peẽ kuery ma peteĩ henda py ꞌrã peĩ, haꞌe rã xee haꞌe xeraꞌy Jônatas reve ma amboae py ꞌrã oreꞌaĩ. Heta vaꞌe kuery ombovai: — Ejapo haꞌvy rejou porãa rami — heꞌi okuapy.

41 Haꞌe gui Saul aipoeꞌi Senhor Israel kuery ruete pe: — Eikuaa uka ke anhetẽ vaꞌe. Haꞌe ramo xortea py oikuaa uka Jônatas haꞌe Saul, haꞌe rã heta vaꞌe kuery eꞌỹ ae raꞌe.

42 Saul aipoeꞌi ju: — Pexa haꞌvy xortea xere haꞌe xeraꞌy Jônatas re — heꞌi ramo Jônatas ae oikuaa ukaa.

43 Haꞌe ramo Saul oporandu Jônatas pe: — Emombeꞌu porã ke mbaꞌe pa rejapo raꞌea. Jônatas ombovai: — Aere kuri ei yvyraꞌi xepo py areko vaꞌe py. Haꞌe gui apy ma aĩ amano aguã.

44 Haꞌe ramo Saul aipoeꞌi: — Nhanderuete taxembopaga haꞌe oipotaa rami, Jônatas omano eꞌỹ rã.

45 Haꞌe rami teĩ heta vaꞌe kuery aipoeꞌi Saul pe: — Jônatas ri tyꞌy omano ꞌrã, nhande Israel kuery nhandereraa jepe vaꞌekue ri? Tomano eme. Anhetẽ ete Senhor oikove vaꞌe rery rupi roura vy aiporoꞌe: Haꞌe vaꞌe akã gui neĩ peteĩ hiꞌa ma voi ndoꞌai ꞌrã. Nhanderuete reve vy ae haꞌe nunga ojapo ange — heꞌi okuapy. Haꞌe rami py heta vaꞌe kuery ojapo Jônatas omano aguã gui oo jepe aguã rami.

46 Haꞌe gui filisteu kuery rakykue Saul kuery ndoovei ramo haꞌe kuery ojevypa ju oyvy katy.

47 Israel kuery ruvixarã Saul oĩ ma vy jogueroꞌa oikovy ngovaigua kuery jovaive rupi ikuai vaꞌe haꞌe javi reve: Moabe, Amom raꞌy kuery haꞌe Edom haꞌe Zobá pygua huvixa kuery reve, haꞌe gui filisteu regua huvixa kuery reve. Ooa katy rei ipoꞌakapa vaꞌe rakaꞌe.

48 Imbaraetea rupi jogueroꞌa vy ojuka Amaleque pygua kuery voi. Haꞌe rami vy ogueraa jepe Israel kuery mbaꞌemo re imonda aguã ojeꞌoi vaꞌekue po gui.

49 Saul raꞌy kuery ma Jônatas, Isvi haꞌe Malquisua rakaꞌe. Tajy guaimive vaꞌe rery ma Merabe, haꞌe rã kyrĩve vaꞌe ma Mical.

50 Saul raꞌyxy ma Aimaás rajy Ainoã. Ixupe xondaro kuery re opena vaꞌe rery ma Abner, Saul tuty Ner raꞌy ae.

51 Saul ru ma Quis rakaꞌe. Haꞌe gui Abner ru Ner ma Abiel raꞌy rakaꞌe.

52 Saul oĩa pukukue re jogueroꞌa tema filisteu kuery reve. Haꞌe rami vy avakue imbaraetekue haꞌe ipyꞌa guaxukueve Saul oexa vy ogueraapa ꞌrã ojeupe guarã.

15

1 Haꞌe gui Samuel aipoeꞌi Saul pe: — Senhor xembou karamboae ndere azeite aikyty vy ixupegua Israel kuery ruvixarã amoĩ aguã. Haꞌe rire aỹ ejapyxaka Senhor ijayvua re.

2 Po rami Senhor ixondaro reta vaꞌe ijayvu: Xee ambopaga ꞌrã Amaleque pygua kuery Israel kuery re ojapo vaiague re, mbaꞌeta Egito gui Israel kuery ou ramo haꞌe kuery rovai opuꞌã okuapy tape rupi.

3 Haꞌe nunga rupi tereo aỹ. Ejukapa Amaleque pygua kuery, haꞌe emomba katuĩꞌi guive oguereko vaꞌe haꞌe javi, emomba eꞌỹ eme mbaꞌeveꞌi. Rejuka ꞌrã avakue haꞌe kunhague, avakueꞌi haꞌe kyrĩgueꞌi okambu vaꞌe haꞌe javi, vaka haꞌe vexaꞌi, camelo haꞌe mburikaꞌi kuery — heꞌi.

4 Haꞌe rami rã Saul heta vaꞌe kuery oenoĩ ukapa vy oipapa Telaim py: duzentos mil avakue yvy rupi guarã haꞌe dez mil avakue Judá regua ikuai.

5 Amaleque tetã py Saul ogueraa ma vy yvyugua py omoĩ oarõ nhemiarã.

6 Haꞌe rami vy queneu kuery pe ranhe aipoeꞌi: — Tapeo, pejepeꞌa. Peẽmba Amaleque pygua kuery mbyte gui, haꞌe kuery amombaa py peẽ kuery romomba avi eꞌỹ aguã. Mbaꞌeta Israel kuery Egito gui ou jave pemboaxypa rakaꞌe — heꞌi. Haꞌe rami rã queneu kuery ojepeꞌapa Amaleque pygua kuery mbyte gui.

7 Haꞌe ramo mae ma Saul ojuka Amaleque pygua kuery, Havilá guive Egito katyꞌi Sur peve.

8 Ojopy avi Amaleque pygua huvixa Agague oikove reve. Haꞌe rã haꞌe pygua kuery ma ojukapa kyxe py.

9 Haꞌe rã Agague ma Saul haꞌe hexevegua kuery ndojukai, neĩ mymba kuery vexaꞌi haꞌe vaka raꞌy porãgueve, mymba ikyrakueve vaꞌe, vexaꞌi raꞌy kuery haꞌe mbaꞌemo porãgueve haꞌe javi guive. Nomomba etei. Ivaikue-ikueꞌi, oipota eꞌỹ vaꞌe rive omomba.

10 Haꞌe ramo Senhor oayvu ombou Samuel pe. Haꞌe vy aipoeꞌi:

11 — Xee ndavyꞌavei huvixarã Saul amoĩague re, mbaꞌeta xevy oikoa gui ojepeꞌa vy ndojapoi xeayvuague — heꞌi ramo Samuel iporiau vaipa vy pytũ mbukukue re ojerure oiny Senhor pe.

12 Koꞌẽ rai ramove Samuel oo ajeꞌiveꞌi reve Saul ovaexĩ aguã. Teĩ ixupe omombeꞌua: — Saul oo ma Carmelo katy. Haꞌe py ma mbaꞌemo omopuꞌã haꞌe ae onhemomaꞌenduꞌa uka aguã. Haꞌe gui ojevy vy Gilgal katy oguejy ovy — ꞌea.

13 Haꞌe ramo Samuel oo Saul oĩa py. Haꞌe py ovaẽ ramo Saul aipoeꞌi ixupe: — Tove Senhor topena porã ndere. Xee ajapopa ma Senhor ijayvuague.

14 Haꞌe ramo Samuel oporandu: — Mbaꞌexa tu haꞌvy vexaꞌi haꞌe vaka nhendua xeapyxa py aendu vaꞌe?

15 Saul ombovai: — Haꞌe nunga tu Amaleque tekoa gui ogueru pyre rima. Mbaꞌeta vexaꞌi haꞌe vaka kuery iporãgueve ma xerevegua kuery nomombai, Senhor Nderuete pe ojuka aguã ogueru. Haꞌe rã hembyrekue ma rojukapa katuĩꞌi — heꞌi.

16 Haꞌe ramo Samuel aipoeꞌi Saul pe: — Earõ ranhe, ndevy amombeꞌu aguã kuee pyávy xevy Senhor aipoeꞌiague. Saul ombovai vy — Ndeayvu ke — heꞌi.

17 Samuel ijayvuve: — Ndejeupe ae “Xeꞌyvyĩꞌive” ꞌre vaꞌekue ri Israel kuery akãrã eꞌỹ ri tyꞌy nemoĩa? Haꞌe vy ndere azeite Senhor oikyty uka reve nemoĩ rakaꞌe haꞌe kuery ruvixarã.

18 Haꞌe gui kyvõ rupi ju Senhor nemondouka vy aipoeꞌi vaꞌekue: “Tereo, emomba katuĩꞌi ojejavy vaꞌe kuery Amaleque regua. Haꞌe kuery rovai pejogueroꞌa ꞌrã pemomba peve”, heꞌi vaꞌekue.

19 Mbaꞌe re haꞌvy nderejapyxakai Senhor ijayvua re? Haꞌe rami ꞌrãgue py renha reve imbaꞌe rei-reikue rejopy. Haꞌeveꞌỹa rami rejapo Senhor renonde — heꞌi.

20 Haꞌe rami teĩ Saul ombovai Samuel pe: — Haꞌe rami eꞌỹ ko, aendu ri Senhor ayvu. Haꞌe vy tape Senhor xemondoukaague rupi ae aa vy Amaleque pygua huvixa Agague aru, haꞌe rã Amaleque pygua kuery ma ajukapa katuĩꞌi.

21 Haꞌe rami avi heta vaꞌe kuery ogueru avi imbaꞌe rei-reikue mbaꞌemo mymba vexaꞌi haꞌe vaka raꞌy kuery. Romomba aguã vaꞌekue gui iporãgueve haꞌe kuery oiporavo heruvy Senhor nderuete pe omeꞌẽ aguã Gilgal py — heꞌi.

22 Vaꞌeri Samuel aipoeꞌi: — Senhor ndaꞌu ijayvua nhaendua gui oguerovyꞌave ꞌrã teve mbaꞌemo japy vy nhameꞌẽ vaꞌe rive? Neꞌexa, mbaꞌemo nhameꞌẽa gui ma haꞌeveve nhanheꞌẽ rendu. Vexaꞌi kyrakue nhameꞌẽa gui haꞌeveve ojapo uka vaꞌe jajapo.

23 Mbaꞌeta onhemboyvate vaꞌe kuery ma imbaꞌevyky vaꞌe rami ae ojejavy, nonheꞌẽ rendui vaꞌe kuery ma ngopy taꞌangaa ombojerovia aguã oguereko vaꞌe rami ojejavy. Haꞌe gui Senhor ayvu reja rire haꞌe voi ndereja, huvixa nereĩvei aguã — heꞌi.

24 Haꞌe ramo Saul ombovai Samuel pe: — Xee ma ajejavy ri, Senhor ojapo uka vaꞌe ndajapoi vy, ndeayvua guive. Mbaꞌeta heta vaꞌe kuery gui akyje vy haꞌe kuery ijayvua aenduve.

25 Haꞌe rami teĩ aỹ ma ndevy ajerure xeperdoa aguã ajejavyague. Haꞌe rami vy ejevy ju xereve Senhor romboete aguã — heꞌi.

26 Haꞌe rami teĩ Samuel aipoeꞌi Saul pe: — Xee ndajevyi ꞌrã ndereve. Senhor ayvu reja rire haꞌe voi ndereja, Israel kuery ruvixa nereĩvei aguã — heꞌi.

27 Haꞌe gui Samuel oo ju aguã ojere rã Saul ojopy ijao puku apy re. Haꞌe ramo oxoro.

28 Haꞌe ramo Samuel aipoeꞌi ixupe: — Ange ndepo gui Senhor omondoro avi Israel kuery re repenaague. Haꞌe vy ndea katyꞌigua ndegui heko porãve vaꞌe pe ju omeꞌẽ.

29 Haꞌe gui Israel kuery ruete Hexakãmba vaꞌe ma ndaꞌijapui, ndaꞌevei nho vaꞌeꞌỹ guive, mbaꞌeta ava eꞌỹ oiko ojeko rerova rive aguã.

30 Haꞌe ramo Saul aipoeꞌi: — Xee ajejavy teĩ xemboete uka ri jepe heta vaꞌe kuery yvatekueve haꞌe Israel kuery haꞌe javi renonde. Ejevy ju haꞌvy xereve, Senhor nderuete nhamboete aguã — heꞌi.

31 Haꞌe ramo Saul reve Samuel jogueraa nho ju, haꞌe vy omboete |yhwh{Senhor.}

32 Samuel Agague ojukaague Haꞌe gui Samuel aipoeꞌi: — Peru apy Amaleque pygua huvixa Agague — heꞌi. Haꞌe ramo oĩa py Agague oikuaa rei reve ou, ojeupe “Anhetẽ, amano aguã gui akyjea ko oaxa ma” heꞌi vy.

33 Haꞌe rami teĩ Samuel aipoeꞌi: — Ndekyxe kunhague piꞌa kuery rekove oipeꞌaague rami ae avi ndexy voi oiko ꞌrã ipiꞌa veꞌỹ vaꞌe kunhague mbyte rupi — heꞌi vyve Senhor renonde Gilgal py Samuel omboaꞌy-aꞌypa Agague.

34 Haꞌe gui Samuel oo Ramá katy. Haꞌe rã Saul ma guekoa Gibeá py oo ngoo oĩ vaꞌe katy.

35 Saul omanoa ára peve Samuel ndoexavei teĩ oendu guive Saul re ipyꞌa vaia. Senhor voi ndovyꞌavei Israel kuery ruvixarã Saul omoĩague re.

16

1 Jessé rekoa py Samuel omondoukaa ague Haꞌe gui Senhor aipoeꞌi Samuel pe: — Rakaꞌe peve ꞌrã tu ndepyꞌa vai Saul re? Mbaꞌeta xee Senhor amboyke ma Israel kuery re openaa gui. Emonyẽ peteĩ hakuakue azeite, haꞌe tereo. Romondouka ꞌrã Jessé rekoa Belém py. Mbaꞌeta taꞌy kuery vaꞌe regua peteĩ ajou ma huvixarã.

2 Samuel oporandu: — Mbaꞌexa ꞌrã tu aa? Saul oikuaa ri vy xejuka ꞌrã. Senhor ombovai: — Eraa peteĩ vaka raꞌy. Haꞌe vy aipoꞌre: “Aju Senhor pe mymba ajuka vy ameꞌẽ aguã”, ꞌre.

3 Haꞌe rami vy renoĩ ꞌrã Jessé mymba remeꞌẽ aguã py ou aguã. Haꞌe rã xee aikuaa uka ꞌrã mbaꞌe pa rejapo ꞌrãa. Haꞌe ramo xee aikuaa uka vaꞌe ae ꞌrã remoĩ, azeite reikyty vy — heꞌi.

4 Haꞌe gui Senhor aipoeꞌiague rami Samuel oiko vy oo Belém tekoa py. Haꞌe ramo tetã pygua nhomongeta vaꞌety kuery oexa vy oryryipa reve oẽ jogueruvy ovaexĩ aguã. Haꞌe vy oporandu: — Haꞌevepa reia rupi pa reju?

5 Ombovai: — Haꞌevepa reia rupi ri aju Senhor pe mymba ajuka vy ameꞌẽ aguã. Pejekyꞌaꞌo ke haꞌe peju xereve mymba ameꞌẽa py — heꞌi. Haꞌe rami vy oikyꞌaꞌo Jessé haꞌe taꞌy kuery. Haꞌe vy oenoĩmba avi mymba omeꞌẽ aguã katy.

6 Haꞌe kuery oike ouvy rã Samuel oexa Eliabe. Haꞌe vy ojeupe ae “Kovaꞌe nhiꞌã Senhor renonde oiporavo vaꞌekue hiꞌaĩ” heꞌi.

7 Haꞌe rami teĩ Senhor aipoeꞌi Samuel pe: — Eikuaa pota eme hova re, neĩ ipuku-a re, mbaꞌeta haꞌe vaꞌe ma xee ndaiporavoi. Mbaꞌeta Senhor ma avakue joexaa rami eꞌỹ oexa vaꞌe. Avakue ma hiꞌárykue rive ꞌrã oexa, haꞌe rã Senhor ma ipyꞌapy re oexa vaꞌe — heꞌi.

8 Haꞌe gui guaꞌy Abinadabe ju Jessé oenoĩ vy ojapo Samuel renonde rupi oaxa aguã rami. Haꞌe rami teĩ — Kovaꞌe voi Senhor oiporavo vaꞌekueꞌỹ — heꞌi.

9 Haꞌe gui guaꞌy Samá ju Jessé ojapo oaxa aguã, teĩ Samuel — Kovaꞌe eꞌỹ Senhor oiporavo — heꞌi.

10 Haꞌe rami vy Jessé sete-ve ojapo guaꞌy kuery Samuel renonde rupi oaxa aguã rami, teĩ Jessé pe Samuel ombovai vy — Kovaꞌe kuery voi Senhor ndoiporavoi avi — heꞌi.

11 Haꞌe gui ma Samuel oporandu Jessé pe: — Opa ma teve nderaꞌy kuery? Ombovai: — Oata teri kunumive ete vaꞌe teĩ vexaꞌi re opena oikovy — heꞌi. Samuel aipoeꞌi ju Jessé pe: — Enoĩ uka haꞌvy, mbaꞌeta haꞌe ou eꞌỹ re ndaꞌevei mesa py jaguapy aguã.

12 Haꞌe ramo oenoĩ uka vy ogueroike uka. Haꞌe vaꞌe ma ipytã rei porã, hexa porãmba, haꞌe hete porã rei vaꞌe. Senhor aipoeꞌi Samuel pe: — Epuꞌã haꞌe eikyty azeite hexe, mbaꞌeta upe vaꞌe ae ma — heꞌi.

13 Haꞌe ramo Samuel hakuakue py azeite oĩ vaꞌe oupi vy oikyty inhakã re omoĩ tykeꞌy kuery oexaa py. Haꞌe vaꞌe ára guive Senhor Nheꞌẽ onhemonde Davi re. Haꞌe gui ma Samuel opuꞌã vy Ramá katy ju oo.

14 Saul renonde Davi mbaꞌepu ixã reta vaꞌe ombopu oinyague Saul gui Senhor Nheꞌẽ ojepeꞌa ramo nheꞌẽ vai ju ombou rã oguereko axy.

15 Haꞌe ramo Saul rembiguai kuery aipoeꞌi okuapy: — Neꞌexa, aỹ ma nheꞌẽ vai Nhanderuete ombou vaꞌekue nembojexavai.

16 Haꞌe nunga rupi oreruvixa, emondouka na nerembiguai kuery nerenonde ikuai vaꞌe peteĩ ava rogueru aguã ixã reta vaꞌe mbopuarã. Haꞌe ramo rãndaꞌu nheꞌẽ vai Senhor ombou vaꞌekue ndere ou jave peteĩ-teĩ okuã py ombopu rã rendu vy rekuerave ꞌrã — heꞌi okuapy.

17 Saul ombovai guembiguai kuery pe: — Pejou haꞌvy peteĩ ava imbaꞌepu porã kuaa vaꞌe, haꞌe peru xea py — heꞌi.

18 Haꞌe gui peteĩ kunumi vaꞌe ombovai vy aipoeꞌi: — Xee ma aikuaa peteĩ ava Belém pygua Jessé raꞌy kuery vaꞌe regua. Haꞌe vaꞌe ma imbaꞌepu porã kuaa vaꞌe, imbaraete haꞌe ipyꞌa guaxu vaꞌe guive, ava jogueroꞌaa pygua rami rei oiko vaꞌe, ijayvu kuaa haꞌe hete porã rei vaꞌe, haꞌe hexeve Senhor oikoa vaꞌe — heꞌi.

19 Haꞌe rami rã Jessé oĩa py Saul ayvu mombeꞌuarã ombou vy aipoeꞌi uka: — Embou xevy nderaꞌy Davi, vexaꞌi kuery re opena oikovy vaꞌe — heꞌi uka.

20 Haꞌe ramo Jessé guymba mburikaꞌi ojopy vy ombovoyi mbojape haꞌe peteĩ vinho ryru re. Peteĩ kavara raꞌyꞌi voi ogueru vy Saul peguarã ogueraa uka avi guaꞌy Davi pe.

21 Haꞌe rami vy Saul oĩa py Davi oo vy henonde oiko. Haꞌe ramo haꞌe oayvu vaipa vy huꞌy jokoa reraarã omoingo.

22 Saul aipoeꞌi uka Jessé pe: — Tove Davi xerenonde rupi riae toiko, xembovyꞌa rei ramo — heꞌi.

23 Haꞌe gui Saul re nheꞌẽ vai Nhanderuete ombou vaꞌe ou nhavõ Davi mbaꞌepu ixã reta vaꞌe oupi vy peteĩ-teĩ okuã py ombopu ꞌrã oiny. Haꞌe ramo Saul onhenhandu ꞌrã haꞌeve raive, okuerave ꞌrã, ixugui nheꞌẽ vai ojepeꞌa kuerei rã.

17

1 Golias opuꞌãxe reia rupi ijayvuague Haꞌe gui filisteu kuery omboaty xondaro kuery jogueroꞌa aguã. Onoꞌõmba okuapy Judá re Socó oĩ vaꞌe py. Socó haꞌe Azeca mbyte ijaty okuapy Efes-Damim py.

2 Haꞌe rã Saul haꞌe Israel kuery ma onoꞌõmba vy Elá yvyugua py ijatypa okuapy. Haꞌe py ma oiko katu okuapy filisteu kuery re opuꞌã okuapy aguã.

3 Filisteu kuery ma hovai re ikuai yvyꞌã oĩ vaꞌe re, haꞌe rã Israel kuery ma yvyꞌã kyvõ rupigua re ikuai. Haꞌe kuery ikuaia mbyte ma yvyugua oĩ.

4 Haꞌe gui filisteu kuery ijaty okuapya gui peteĩ ava oẽ ouvy jogueroꞌa kuaa rei vaꞌe. Golias hery vaꞌe, Gate pygua, mboapy metros ipuku vaꞌe.

5 Oakã re oguereko akã regua overa vaꞌe guigua, haꞌe onhemonde ao ratã ipore-pore vaꞌe py. Haꞌe vaꞌe poyia ma cinqüenta e cinco quilos.

6 Hetyma re ma oĩ tetyma regua hatã vaꞌe overa vaꞌe guigua. Ijaxiꞌy re ma peteĩ huꞌy guaxu overa vaꞌe guigua oĩ.

7 Huꞌy guaxuꞌy ma ipoguaxu ajukue popẽaꞌy rami. Huꞌy guaxu apy ma seis quilos vaꞌe. Henonde ma oo oiny huꞌy jokoa tuvixa vaꞌe reraa.

8 Haꞌe vaꞌe ojapukai hoꞌamy Israel regua xondaro kuery ikuaia katy. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Mbaꞌe re tu pejogueroꞌa aguã peju vaꞌeri pendeyxy rei pekuapy? Xee ma filisteu eꞌỹ teve aiko, haꞌe peẽ ndaꞌu Saul rembiguai kuery eꞌỹ teve pendekuai? Peiporavo haꞌvy peteĩ ava penderegua xerovaiguarã.

9 Haꞌe gui xereve rojogueroꞌaa py haꞌe vaꞌe xejuka ri ramo ore kuery orekuai ꞌrã penerembiguairã. Haꞌe rã xee ri xepoꞌaka vy ajuka ramo peẽ ꞌrã orerembiguairã pendekuai ore roipotaa rami anho.

10 Aipoeꞌive tema: — Aỹ ma xeayvu haꞌamy xondaro kuery Israel regua rovai. Embou na xevy peteĩ ava, mokoĩve rojogueroꞌa aguã — heꞌi.

11 Haꞌe rami filisteu vaꞌe ijayvu rã Saul haꞌe Israel kuery haꞌe javi oendu vy onhemondyipa rei okuapy, okyje vaipa guive.

12 Tykeꞌy kuery ikuaia katy Davi omondoukaa ague Davi ru ma efrateu Judá regua Belém pygua, Jessé hery vaꞌe, taꞌy irundy meme vaꞌe. Saul opena oikovy jave ma tujave vaꞌe ae ma oiko.

13 Jessé raꞌy kuery tujakueve mboapy ikuai vaꞌe ma Saul pe ojexa uka vy hupive oo jogueroꞌa aguã katy. Haꞌe vaꞌe kuery regua tujave vaꞌe ma Eliabe, mokoĩa ma Abinadabe, haꞌe rã mboapya ma Samá.

14 Davi ma kunumive ete vaꞌe. Tykeꞌy tujakueve anho oo mboapyve Saul rupive.

15 Haꞌe rã Davi ma Saul oĩa py oo rire ojevy kuerei ꞌrã guekoa Belém py nguu rymba vexaꞌi kuery re opena aguã.

16 Haꞌe ramia ja filisteu vaꞌe ma ajeꞌiveꞌi nhavõ ꞌrã ou, kaꞌaruꞌi avi. Quarenta ára re haꞌe rami oiko.

17 Haꞌe gui ma Jessé aipoeꞌi guaꞌy Davi pe: — Eraa ke nderykeꞌy kuery pe peteĩ ryru trigo oaimbe pyre haꞌe kovaꞌe dez mbojape. Tereo pojava kovaꞌe nunga reraa vy ijaty okuapya py, nderykeꞌy kuery pe.

18 Haꞌe gui kovaꞌe dez queijo ma mil xondaro re opena vaꞌe pe eraa. Nderykeꞌy kuery reipou ꞌrã reikuaa aguã ikuai porã pa raꞌea. Haꞌe gui reju vy haꞌe kuerya gui reru ꞌrã mbaꞌemo aikuaa aguã.

19 Haꞌe kuery ma Saul haꞌe Israel kuery haꞌe javi reve ꞌrã ikuai Elá yvyugua py, filisteu kuery reve jogueroꞌa aguã py — heꞌi tuu.

20 Haꞌe ramo koꞌẽmba raiꞌi ramove Davi ovy vy vexaꞌi kuery re opena vaꞌerã po py oejapa vy mbaꞌemo ojopy heravy nguu Jessé aipoeꞌiague rami vy. Xondaro kuery ijaty okuapya py ovaẽ jave haꞌe kuery jogueroꞌa aguã katy ojeꞌoi. Ojapukai okuapy reve nhoenoĩ jogueroꞌa aguã py ojeꞌoi aguã.

21 Israel kuery haꞌe filisteu kuery nhoarõ okuapy, jovaive re hyxy okuapy.

22 Haꞌe ramo Davi mbaꞌemo ogueraa vaꞌekue oejapa ranhe mbaꞌemo re opena vaꞌety po py. Haꞌe vy onha ovy jogueroꞌa vaꞌerã ikuaia katy. Haꞌe py ovaẽ vy oporandu guykeꞌy kuery pe ikuai porã paa re.

23 Haꞌe kuery reve Davi ijayvu teri hoꞌamy reve filisteu regua xondaro kuery ikuaia gui ou oiny haꞌe aeꞌi opuꞌã vaꞌerã Golias hery vaꞌe, filisteu Gate pygua. Haꞌe vaꞌe ma ijayvuaty rami ae ijayvu ramo Davi oendu.

24 Israel kuery rovai gigante Golias ijayvuague Haꞌe vaꞌe ava Israel kuery haꞌe javi oexa vy onhamba ixugui okyje vaipa vy.

25 Haꞌe vy joupe-upe aipoeꞌi: — Pexa pa haꞌe vaꞌe ava ou rã? Israel kuery rovai ijayvu aguã ou. Haꞌe vaꞌe jukaare pe ma huvixa omeꞌẽ ꞌrã opa mbaꞌe nunga, guajy ae omeꞌẽ avi ꞌrã taꞌyxyrã, haꞌe tuu ro pygua kuery imposto re ndopagavei ma ꞌrã Israel regua — heꞌi okuapy.

26 Haꞌe rami rã Davi oporandu oĩa katyꞌi ikuai vaꞌe pe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Mbaꞌe nunga ete tu omeꞌẽa ꞌrã ava haꞌe vaꞌe filisteu ojuka vy Israel kuery moxĩmbaare oipeꞌa vaꞌe pe? Marã ramigua tu haꞌe vaꞌe opire omboi uka eꞌỹ vaꞌekue oiko, Nhanderuete oikove vaꞌe pegua xondaro kuery rovai haꞌe rami ete ijayvu aguã? — heꞌi.

27 Haꞌe kuery ijayvuague rami ae ju ijayvu vy — Haꞌe nunga omeꞌẽmbaa ꞌrã ava ijukaare pe — heꞌi.

28 Haꞌe gui haꞌe kuery reve ijayvu rã tykeꞌy tujave vaꞌe Eliabe oendu vy ivai vaipa Davi pe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Mbaꞌe re tu reju raꞌe apy? Mavaꞌe po py tu reja raꞌe vexaꞌi kuery mboapyꞌi repenaa vaꞌe tekoa eꞌỹa rupi? Xee aikuaa porã renhemboyvateve reia haꞌe ndereko vaia. Jogueroꞌa vaꞌe rexa aguã rive reju.

29 Davi ombovai: — Mbaꞌe nunga py tu xee ajapo vai aỹ? Aporandu riveꞌi merami vaꞌeri — heꞌi.

30 Haꞌe rami vy ixugui ojepeꞌa vy amboae pe ju oporandu haꞌekue rami ae. Haꞌe rã jypyguare rami ae ju ombovai.

31 Gigante rovai Davi jogueroꞌa aguã oiko katuague Haꞌe rami Davi ijayvua oendupaa vy Saul pe omombeꞌu uka. Haꞌe ramo oenoĩ uka Davi.

32 Davi ou vy aipoeꞌi Saul pe: — Avave pyꞌa re toĩ eme ixugui okyjea. Xee nerembiguai ae ꞌrã aa filisteu rovai ajogueroꞌa aguã — heꞌi.

33 Haꞌe rami teĩ Saul aipoeꞌi Davi pe: — Ndaꞌevei ndee reo aguã filisteu reve rejogueroꞌa vy, mbaꞌeta ndee ma nekunumi ete teri. Haꞌe rã haꞌe ma kunumi guive jogueroꞌa vaꞌety ae rei.

34 Davi ombovai Saul pe: — Haꞌe gui xee nerembiguai ma xeru rymba kuery vexaꞌi re apena vaꞌe. Guary eꞌỹ vy urso mbaꞌe ou vy mymba kuery ikuaia gui vexa raꞌyꞌi ojopy ramo

35 hakykue xee aa vy ajuka ꞌrã. Haꞌe vy ijuru gui araa jepe kuerei ꞌrã vexa raꞌyꞌi. Xere opuꞌã teĩ hendyva re ajopy vy ajuka ꞌrã.

36 Xee nerembiguai ajuka karamboae guary haꞌe urso. Haꞌe gui filisteu vaꞌe voi omano ꞌrã haꞌe kuery rami, Nhanderuete oikove vaꞌe pegua xondaro kuery rovai ijayvu rire — heꞌi.

37 Davi aipoeꞌive tema: — Guary haꞌe urso xejopya gui Senhor xereraa jepe rire filisteu vaꞌe po gui voi xereraa jepe ꞌrã — heꞌi. Haꞌe rami rã Saul aipoeꞌi Davi pe: — Tereo haꞌvy, Senhor toiko ndereve — heꞌi.

38 Saul omonhemonde Davi oao ratã py ae, inhakã re ngora overa vaꞌe guigua omoĩ, haꞌe ipexo re ombaꞌe pexo regua ae omoĩ.

39 Ao ratã re Davi kyxe omoĩ vy onheaꞌanga oguata aguã, oiporu vaꞌety eꞌỹ vy. Haꞌe rami vy Davi aipoeꞌi Saul pe: — Kovaꞌe nunga reve tu ndaꞌevei rima aguata aguã, aiporu vaꞌety eꞌỹ vy — heꞌi. Haꞌe vy Davi omboipa ju ojegui.

40 Opo py yvyraꞌi oiporu vaꞌety ogueraa reve oo yakãꞌi rembe py. Haꞌe py oiporavo peteĩ nhiruĩ ita yxyĩ reiꞌi vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ita omboyru ovoko vexaꞌi re openaa rupi oguereko vaꞌety py. Haꞌe vy ita momboa ogueraa avi vy onhembojave ovy filisteu vaꞌe re.

41 Gigante reve Davi nhovaexĩ vy ojukaague Davi onhemboja ovy rã filisteu vaꞌe oexa vy haꞌe voi ovaexĩ ouvy. Henonde ma huꞌy jokoa tuvixa vaꞌe reraa ou avi oiny.

42 Filisteu vaꞌe omaꞌẽ porã vy oexa Davi. Haꞌe rami vy ojojai rei, kunumi pytã rei haꞌe hete porã rei vaꞌe ou rã.

43 Haꞌe rami vy filisteu vaꞌe aipoeꞌi Davi pe: — Haꞌe gui jagua ri tyꞌy xee aiko, yvyraꞌi reve rive reju aguã? — heꞌi. Haꞌe vy nguuete ramigua rery rupi filisteu ijayvu vai Davi re.

44 Filisteu vaꞌe aipoeꞌive tema Davi pe: — Eju ke xere, nderoꞌokue ameꞌẽ aguã guyra oveve vaꞌe haꞌe vixo vaikue ikuai vaꞌe pe — heꞌi.

45 Haꞌe ramo Davi aipoeꞌi filisteu pe: — Ndee ma kyxe reve reju xerovai, huꞌy guaxu haꞌe huꞌy jokoa reve. Haꞌe rã xee ma nderovai aju Senhor ixondaro reta vaꞌe rery rupi. Haꞌe vaꞌe ma Israel regua xondaro kuery rovai ndeayvu vaiaty vaꞌe ruete ae oiko.

46 Aỹꞌive Senhor nemboaxa ꞌrã xepo py. Rojuka ꞌrã, haꞌe amboi ꞌrã neakãgue. Haꞌe rami vy filisteu ijaty okuapy vaꞌe retekue voi aỹve ameꞌẽmba ꞌrã guyra yvate rupi oveve vaꞌe haꞌe vixo vaikue pe. Haꞌe rami rire yvy jave re oikuaapaa ꞌrã Israel kuery mbyte Nhanderuete oikoa.

47 Apy heta vaꞌe kuery ikuai vaꞌe haꞌe javi oexa ꞌrã Senhor jogueraa jepea kyxe py eꞌỹ, huꞌy guaxu py eꞌỹ guive. Mbaꞌeta pendere opuꞌã vaꞌe ma Senhor ae. Haꞌe ae ꞌrã penemboaxapa orepo py — heꞌi.

48 Haꞌe gui filisteu vaꞌe Davi ovaexĩ aguã ouve ramo hyxy okuapy vaꞌe oeja ovy vy onha ovy filisteu vaꞌe ovaexĩ vy.

49 Ovokoꞌi py Davi opoꞌẽ ovy vy oguenoẽ peteĩ ita. Haꞌe vaꞌe ma ita momboa py omombo vy ojapi filisteu rova py. Hova mbyte py ita oike oiny ramo hoꞌa ngova yvy re.

50 Haꞌe rami py filisteu re Davi ipoꞌaka rakaꞌe ita py haꞌe ita momboa py riveꞌi. Ojapi vy ojuka, opo py kyxe oguereko vy eꞌỹ.

51 Haꞌe gui Davi onha ovy vy filisteu áry onhemombo vy ikyxe ojopy vy oguenoẽ hyru gui. Ojuka ma vy haꞌe vaꞌe py ojaya inhakã. Haꞌe ramo filisteu kuery ma guepyarã vaꞌekue omano maa oexa vy onhamba.

52 Haꞌe ramo Israel haꞌe Judá pygua avakue opuꞌãmba. Ovyꞌapa reve ojeꞌoi filisteu kuery rakykue Gate haꞌe Ecrom tetã rokẽ peve. Filisteu kuery ojuka pyre hoꞌa-oꞌapa tape rupi, Saaraim guive Gate haꞌe Ecrom peve.

53 Haꞌe gui ma filisteu kuery rakykue ooague gui Israel kuery ojevypa ju. Filisteu kuery ijaty okuapyague gui ojopypa heravy mbaꞌemo oeja pyre.

54 Davi ma filisteu akãgue ojopy vy ogueraa Jerusalém tetã py. Haꞌe rã hembiporukue ma ngoo py ae omoĩ porã.

55 Filisteu vaꞌe re nhovaexĩ aguã Davi oo rã Saul oexa vy aipoeꞌi xondaro kuery ruvixa Abner pe: — Abner, mavaꞌe raꞌy tu pevaꞌe kunumi vaꞌe? Abner ombovai: — Xeruvixa, anhetẽ ete nderekove rupi aura vy aipoaꞌe: Xee ndaikuaai — heꞌi.

56 Huvixave aipoeꞌi ju: — Eporandu haꞌvy mavaꞌe raꞌy pa haꞌe vaꞌe kunumi vaꞌe — heꞌi.

57 Haꞌe gui ma filisteu ojukaague gui Davi ojevy ju ma ramo Abner ogueraa Saul oĩa py, filisteu akãgue opo py ogueru reve.

58 Haꞌe ramo Saul oporandu: — Kunumi, mavaꞌe raꞌy tu ndee? Davi ombovai: — Xee nerembiguai ma Belém pygua Jessé raꞌy aiko — heꞌi.

18

1 Davi reve Jônatas joayvuague Haꞌe gui Saul reve Davi ijayvupa ma ramo taꞌy Jônatas onheꞌẽ py joayvu Davi reve. Jônatas haꞌe ae ojeayvua rami oayvu.

2 Haꞌe vaꞌe ára guive Saul oĩa py ae omombyta Davi, tuu ro katy nomondoukavei.

3 Davi reve Jônatas ojapo peteĩ rami ikuai aguã, haꞌe ae ojeayvua rami oayvu vy.

4 Haꞌe rami vy Jônatas oao puku oiporu vaꞌety omboi vy omeꞌẽ Davi pe, tembiporu joe opuꞌãa pygua guive: kyxe, guyrapa haꞌe kuꞌakuaa.

5 Davi oo tema ꞌrã Saul omondoukaa py rei, haꞌevea rami meme ojapo oikovy. Haꞌe ramo ipo py Saul omboaxa oxondaro kuery opena aguã. Heta vaꞌe kuery ojou porãmba okuapy, Saul rembiguai kuery ikuai vaꞌe voi.

6 Kunhague oporaeia Saul oendu vy ivai oinyague Haꞌe gui Saul oxondaro kuery reve oupa jave Davi avi ojevy filisteu kuery ojukaague gui. Haꞌe ramo kunhague Israel tetã py ikuai vaꞌe haꞌe javi oẽmba huvixa Saul ovaexĩ vy. Oporaei ojeꞌoivy, pandeiro reve ojeroky guive. Ovyꞌa ojeꞌoivy mbaꞌepu reve.

7 Kunhague ovyꞌa reve jorire-rireꞌi oporaei vy — Saul ma mil ojuka vaꞌekue, haꞌe rã Davi ma dez mil peve ojuka vaꞌekue — heꞌi ojeꞌoivy.

8 Haꞌe rami ijayvu rã Saul oendu vy ivai vaipa oiny, haꞌe vaꞌe ayvu nombovyꞌai ete rã. Haꞌe aipoeꞌi: — Davi pe ma “Dez mil peve ojuka vaꞌekue” heꞌi kunhague, haꞌe rã xevy pe ma “Mil eteꞌi ojuka vaꞌekue” heꞌi. Anhetẽ ixupe oata vaꞌe ma huvixarã oĩ aguã anho — heꞌi.

9 Haꞌe vaꞌe ára guive Saul ndoexaxe porãvei Davi.

10 Koꞌẽ jevy Saul re nheꞌẽ vai Nhanderuete ombou vaꞌekue oĩ ramo ivaia re anho oĩ ngoo py. Haꞌe rã Davi ma jypyguare rami ae ixã reta vaꞌe ombopu oiny. Saul ma huꞌy guaxu oguereko opo py.

11 Ojeupe “Anhyvõ ꞌrã Davi oo mbotya reve” heꞌi vy omombo teĩ Davi ojeavy uka. Huꞌy guaxu mokoĩgue omombo teĩ Davi ojeavy uka kuerei.

12 Davi reve Senhor oiko rã Saul okyje ixugui, Saul-a gui ma Senhor ojepeꞌa rire.

13 Haꞌe rami vy Saul oĩa gui omondouka ju Davi, haꞌe vy mil xondaro kuery re ju omopena. Haꞌe ramo oxondaro kuery reve oẽ haꞌe ojevy ꞌrã heta vaꞌe kuery oexaa py.

14 Davi reve Senhor oiko rã haꞌevea rami meme ojapo.

15 Haꞌe ramo Saul ma Davi haꞌevea rami ojapo oikovya oexa vy okyjeve tema ixugui.

16 Haꞌe rã Israel haꞌe Judá kuery haꞌe javi ma oayvu okuapy Davi, mbaꞌeta haꞌe kuery oexaa py oxondaro kuery reve oẽ haꞌe ojevy ꞌrã.

17 Saul Davi ojuka ukaxeague Haꞌe gui Saul aipoeꞌi Davi pe: — Neꞌexa, apy ma oĩ xerajy guaimive vaꞌe Merabe. Ameꞌẽ ꞌrã nderaꞌyxyrã. Haꞌe gui ndee ma xevy anho ꞌrã reiko xeraꞌy ipyꞌa guaxu vaꞌerã, Senhor pe vy rejogueroꞌa aguã — heꞌi, ojeupe ae “Xepo py eꞌỹ ꞌrã oiko vai, haꞌe rã filisteu kuery po py” heꞌi vy.

18 Haꞌe ramo Davi ombovai vy aipoeꞌi Saul pe: — Haꞌe rami avi marã ramigua tu xee, haꞌe mbaꞌexa tu xereko, haꞌe xeru kuery marã ramigua tu ikuai Israel yvy re, xeruvixa rajy me xee aiko aguã? — heꞌi.

19 Haꞌe rami teĩ Davi pe Saul guajy Merabe omeꞌẽ ꞌrãgue py amboae pe omeꞌẽ taꞌyxyrã, Meolá pygua Adriel pe.

20 Mical Davi oayvu vy hexe omendaague Haꞌe rã Saul rajy mboae Mical ma oayvu Davi. Haꞌe nunga Saul pe omombeꞌua rã oendu vy ovyꞌa vaipa.

21 Mbaꞌeta ojeupe aipoeꞌi: “Xerajy Mical ae ꞌrã ameꞌẽ ixupe, oiko aguã nhuã imboꞌaarã, filisteu kuery ojuka aguã”, heꞌi vy. Haꞌe rami vy Davi pe Saul aipoeꞌi: — Kovaꞌe xerajy mokoĩa vaꞌe re ma aỹ xerajy me ꞌrã reiko — heꞌi.

22 Saul aipoeꞌi uka guembiguai kuery pe: — Pendeayvu ke Davi pe haꞌe aeꞌia py. Haꞌe vy aipopeje ꞌrã: “Neꞌexa, huvixa ma nderayvu vaipa, hembiguai kuery haꞌe javi nderayvu avi. Eiko haꞌvy huvixa rajy merã”, peje ꞌrã.

23 Haꞌe rami Davi pe Saul rembiguai kuery ijayvu rã ombovai: — Pavẽ gui xeporiaukueve vaꞌeri huvixa rajy me ta ri tyꞌy aiko? — heꞌi.

24 Haꞌe rami ijayvuague Saul rembiguai kuery ixupe omombeꞌu vy aipoeꞌi: — Po rami ma Davi ijayvu.

25 Saul aipoeꞌive ju: — Po rami aipopeje ju ꞌrã Davi pe: “Oreruvixa ma mbaꞌeve ndoipotai remeꞌẽ tajy re remenda aguã, cem filisteu kuery pirekue eꞌỹ vy, ngovaigua kuery re ojepy uka aguã” peje ꞌrã — heꞌi Saul, mbaꞌeta oipota filisteu kuery po py Davi omano.

26 Haꞌe vaꞌe ayvu Davi pe Saul rembiguai kuery omombeꞌu rã ovyꞌa vaipa huvixa rajy merã oiko aguã. Haꞌe rami vy oaꞌangaague ára ovaẽ eꞌỹ mbove

27 Davi opuꞌã vy ojeupegua kuery ogueraa vy ojuka duzentos filisteu regua. Ipirekue omboipa heruvy vy omeꞌẽ huvixa pe, tajy me oiko aguã. Haꞌe ramo taꞌyxyrã Saul omeꞌẽ guajy Mical.

28 Haꞌe nunga Saul oexa vy oikuaa Davi reve Senhor anhetẽ oikoa, haꞌe tajy Mical Davi oayvua guive oexa.

29 Haꞌe rami vy Davi gui Saul okyjeve oikovy vy ndaꞌijaꞌei ae tema hexe.

30 Filisteu yvatekueve pegua xondaro kuery jogueroꞌa vy ojeꞌoi nhavõ Saul rembiguai kuery ikuai vaꞌe gui Davi ojukave ꞌrã. Haꞌe ramo hery opa rupi oendupaa.

19

1 Davi re Jônatas ojerureague Haꞌe gui ma guaꞌy Jônatas pe Saul ijayvu Davi ojuka aguã re, guembiguai kuery haꞌe javi pe guive. Haꞌe rami teĩ Saul raꞌy Jônatas Davi oayvu ete vy

2 omombeꞌu ixupe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Xeru Saul ndejuka ukaxe. Enheangu ke koꞌẽ rã ajeꞌivekue guarã. Tereo renhemi aguã katy, epyta haꞌe py ae.

3 Haꞌe rã xee ma aa ꞌrã xeru reve nhuũndy rupi reĩa katyꞌi peve. Xeru reve xeayvu ꞌrã ndere, haꞌe aexa ꞌrã oiko vaꞌe. Haꞌe gui ma aikuaa uka ꞌrã ndevy — heꞌi.

4 Haꞌe gui ma nguu Saul reve Jônatas ijayvu porã Davi re. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Xeruvixa, ejejavy eme nerembiguai Davi rovai, mbaꞌeta ndevy pe ndojapo vai. Haꞌe rami ꞌrãgue py ndevy ojapo oikovy vaꞌe ma iporã vaꞌe meme.

5 Mbaꞌeta ndojeayvuvei reve filisteu kuery ojuka reta ramo Senhor ogueraa jepe Israel kuery. Ndee ae voi rexa vy rerovyꞌa vaꞌekue. Mbaꞌe re ꞌrãꞌvy rejejavy heko porãꞌi vaꞌe ruguy remoẽ vy, Davi rejuka rive vy? — heꞌi.

6 Haꞌe rami Jônatas ijayvu ꞌrã Saul oendu vy oura: — Anhetẽ ete Senhor oikove vaꞌe rupi aura vy aipoaꞌe: Davi ma nomanoi ꞌrã — heꞌi.

7 Haꞌe rã Jônatas Davi oenoĩ uka vy ixupe omombeꞌupa tuu ijayvuague haꞌe javi. Haꞌe rami vy Saul oĩa py ju ogueru. Haꞌe ramo henonde rupi ju oiko jypyguare rami ae.

8 Peteĩgue ju Saul Davi ojuka ukaxeague Haꞌe gui teĩgue ju oiko joe opuꞌãa. Haꞌe ramo filisteu kuery reve Davi jogueroꞌa vy oitypa ramo onhamba okuapy ixugui.

9 Haꞌe rã Saul re ma nheꞌẽ vai ju oĩ Senhor ombou vaꞌekue. Ngoo py oguapy oiny, opo py huꞌy guaxu oguereko reve. Henonde Davi ombopu oiny mbaꞌepu ixã reta vaꞌe.

10 Haꞌe rami vy Davi re Saul huꞌy omombo xapyꞌa oo mbotya reve onhyvõxe vy, teĩ ojeavy uka rã huꞌy guaxu ipija oiny oo mbotya re. Haꞌe ramo Davi onha vy oo jepe.

11 Haꞌe vaꞌe pyavyve Saul omondouka guembiguai kuery Davi ro py, oarõ vy ajeꞌive reve ojuka aguã. Haꞌe nunga Davi pe taꞌyxy Mical omombeꞌu vy — Kovaꞌe pyávy ndereo jepei ri vy koꞌẽ rã ndejukaa ꞌrã — heꞌi.

12 Mical nguu ombotavy ramo Davi oo jepeague Haꞌe gui Mical ma janela yvate oĩ vaꞌe gui omboguejy Davi. Haꞌe ramo onha ovy vy oo jepe.

13 Mical ojopy peteĩ taꞌangaa ngopy oguereko vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma tupa py omonheno vy inhakã re omoĩ peteĩ ajukue kavara rague guigua, haꞌe ao puku py ju onhovãmba inony.

14 Saul rembiguai kuery Davi reraarã ombou vaꞌekue pe ma taꞌyxy ijayvu vy — Imbaꞌeaxy oupy — heꞌi.

15 Haꞌe rire Saul guembiguai kuery omondouka ju Davi oexa ete aguã. Haꞌe vy aipoeꞌi haꞌe kuery pe: — Peru tema hupa reve teĩ, ajuka aguã — heꞌi.

16 Haꞌe ramo hembiguai kuery oo ju vy tupa py oexa rã taꞌangaa oo pygua ae itui raꞌe, haꞌe inhakã re ajukue kavara rague guigua oĩ.

17 Haꞌe ramo guajy Mical pe Saul aipoeꞌi: — Mbaꞌe re tu nami xembotavy vy remondouka xerovaigua? Mical ombovai: — Mbaꞌeta haꞌe aipoeꞌi xevy: “Eja taa. Haꞌe rami eꞌỹ ramo xee rojuka ꞌrã”, heꞌi vaꞌekue.

18 Guembiguai kuery reve Saul ayvu omombeꞌu okuapyague Haꞌe rami py Davi onha vy oo jepe. Haꞌe vy Ramá tetã py Samuel oĩa py ovaẽ vy ixupe omombeꞌu Saul ojapoague haꞌe javi. Haꞌe rami vy Samuel reve ojepeꞌa vy profeta kuery ro oĩ vaꞌe py ju oiko.

19 Haꞌe gui Saul pe aipoꞌea: — Davi je Ramá tetã py oiko profeta kuery ro py — ꞌea.

20 Haꞌe rami rã Saul omondouka guembiguai kuery Davi ogueru aguã. Haꞌe kuery oo vy oexa profeta kuery ikuai vaꞌe ayvu omombeꞌu okuapy rã. Samuel voi oĩ haꞌe kuery reroayvua py. Saul rembiguai kuery re voi ou Nhanderuete Nheꞌẽ, haꞌe ramo haꞌe kuery omombeꞌu avi okuapy ayvu.

21 Haꞌe nunga Saul pe omombeꞌua rã oendu vy guembiguai kuery mboae ju omondouka. Haꞌe rã haꞌe kuery voi omombeꞌu avi ayvu. Haꞌe ramo Saul ma mboapykuea ju omondouka. Haꞌe kuery voi omombeꞌu avi ayvu.

22 Haꞌe ramo haꞌe ae ma voi oo Ramá tetã py. Ygua tuvixa vaꞌe Seco tekoa katyꞌi oĩ vaꞌe py ovaẽ vy oporandu: — Mamo tu ikuai Davi haꞌe Samuel? Ombovai vy — Haꞌe kuery ma Ramá tetã py ikuai profeta kuery ro py — ꞌea.

23 Haꞌe ramo Ramá tetã py profeta kuery ro oĩ vaꞌe katy oo. Haꞌe rã hexe voi Nhanderuete Nheꞌẽ ou. Haꞌe ramo oguata ovya ramive ayvu omombeꞌu ovy Ramá py profeta kuery ro oĩ vaꞌe py ovaẽ peve.

24 Haꞌe py ma oao puku omboi vy omombeꞌu oiny ayvu Samuel renonde. Haꞌe rami onheno oupy haꞌe vaꞌe ára re, pytũ mbukukue re guive. Haꞌe rami rã aipoꞌea: — Saul voi teve oiko profeta kuery vaꞌe regua?

20

1 Davi haꞌe Jônatas joayvu eteague Haꞌe gui Ramá tetã py profeta kuery ro oĩ vaꞌe gui Davi onhave ju ovy. Haꞌe vy aipoeꞌi Jônatas pe: — Mbaꞌe tu xee ajapo? Mbaꞌe nungakue py tu ajejavy? Mbaꞌe py tu xee ajapo vai nderu pe, xejuka ukaxe aguã?

2 Ombovai: — Haꞌe nunga ndoikoi ꞌrã. Nanderejukai ꞌrãe. Xeru ma ndojapoi ꞌrã mbaꞌeve, tuvixa vaꞌe neĩ kyrĩꞌi vaꞌe xevy ranhe omombeꞌu eꞌỹ re. Mbaꞌerã tu xeru haꞌe ramigua ndoikuaa ukai ꞌrã xevy? Haꞌe nunga ndoikoi ꞌrãe — heꞌi.

3 Haꞌe rã Davi oura reve ombovai: — Nderu ma oikuaa ae ndee xemboaxya. Haꞌe nunga rupi ojeupe ae aipoeꞌi: “Jônatas toikuaa eme haꞌe nunga, iporiau eꞌỹ aguã”, heꞌi vaꞌekue. Anhetẽ ete Senhor oikove vaꞌe rupi, haꞌe ndee Jônatas nderekove rupi avi aura vy aipoaꞌe: Xee amano aguã ovaẽ raiꞌi ma — heꞌi.

4 Haꞌe rami rã Jônatas aipoeꞌi Davi pe: — Ndee reipota vaꞌe tema xee ajapo ꞌrã.

5 Davi ombovai: — Koꞌẽ ramo oiko ꞌrã ngaru jaxy pyau pygua, huvixa reve xee akaru ainy aguã ꞌrãgue. Vaꞌeri tove taa nhuũndy rupi anhemi aguã, mboapy araa kaꞌarukue peve.

6 Haꞌe gui xee naĩa nderu oikuaa rã ndee aipoꞌre ꞌrã: “Davi ojerure kuri Belém guetã katy oo aguã re, mbaꞌeta haꞌe py hetarã kuery haꞌe javi ꞌrã ojapo mymba omeꞌẽ okuapy aguã maꞌetỹa nhavõ”, ꞌre ꞌrã.

7 Haꞌe ramo xapyꞌa rei nderu “Haꞌeve” heꞌi ramo xee nerembiguai aiko porã ꞌrã. Teĩ ivai ri ramo reikuaa ma ꞌrã xejukaxea.

8 Xee nerembiguai pe exa uka xemboaxya, xereve Senhor renonde peteĩ rami jaiko aguã rami rejapo rire. Haꞌe rami eꞌỹ rã xapyꞌa rei xere haꞌeveꞌỹ vaꞌe oĩa reikuaa vy ndee ae xejuka. Mbaꞌe re ꞌrã tu nderu pe xemboaxa? — heꞌi.

9 Jônatas ombovai: — Haꞌe nunga ma ndoikoi ꞌrãe ndere. Xeru ndejukaxea aikuaa ri vy aju voi ꞌrã ndea py, xee ae amombeꞌu aguã — heꞌi.

10 Davi oporandu Jônatas pe: — Haꞌe rami rã nderu ivai reve ri ombovai rã mavaꞌe tu ou ꞌrã xevy pe omombeꞌu aguã?

11 Jônatas ombovai: — Eju haꞌvy, jaa nhuũndy rupi — heꞌi. Haꞌe vy jogueraa.

12 Davi reve peteĩ rami ikuai aguã Jônatas ojapoague Haꞌe gui Jônatas aipoeꞌi Davi pe: — Senhor Israel kuery ruete oendua py aipoaꞌe: Koꞌẽ rã eꞌỹ vy koꞌẽ mboae ramo aikuaa pota ꞌrã xerua py. Xapyꞌa rei ndee Davi pe haꞌe ojapo porãxe ri ramo xee amombeꞌu uka ꞌrã.

13 Haꞌe rami avi xapyꞌa rei xeru ndejukaxe teĩ ndevy xee ndaikuaa ukai ri ramo reo jepe aguã rami, haꞌe ramo tove Senhor xee Jônatas taxembopaga haꞌe ae oipotaa rami. Senhor toiko ndereve, xeru reve oikoague rami.

14 Haꞌe gui xapyꞌa rei xee aikove teri ramo xemboaxy ke Senhor rami, amano eꞌỹ aguã.

15 Haꞌe yvy gui Senhor omomba teĩ ndee Davi rovaigua kuery haꞌe javi, haꞌe rami teĩ emboaxy eꞌỹ eme xero pygua kuery — heꞌi.

16 Haꞌe rami Davi ro pygua kuery re Jônatas omaꞌẽ vy ojapo peteĩ rami ikuai aguã. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Tove Senhor tombopaga Davi rovaigua kuery haꞌe javi — heꞌi.

17 Teĩgue ju Jônatas ojapo Davi oayvua rupi oura aguã rami, mbaꞌeta Jônatas oayvu onheꞌẽ haꞌe javi py.

18 Haꞌe gui Jônatas aipoeꞌive: — Koꞌẽ ramo oiko ꞌrã ngaru jaxy pyau pygua. Haꞌe vaꞌe py oporandua ꞌrã ndere, nerenda oĩ rive ramo.

19 Mboapy araa py ma reo pojava ꞌrã jypy renhemiague katy, Ezel py itaova rovai hiꞌãa py ꞌrã repyta.

20 Haꞌe gui xee ma haꞌe katy amombo ꞌrã mboapy huꞌy, itaova re rive omombo vaꞌe rami.

21 Haꞌe rami vy amondouka ꞌrã kunumi vaꞌe, “Tereo, eka huꞌy”, haꞌe vy. Haꞌe vaꞌe gui xapyꞌa rei kunumi vaꞌe pe “Neꞌexa, huꞌy tu kyvõꞌi rami ikuai, eru”, haꞌe ramo ke eju ju Davi, mbaꞌeta anhetẽ ete Senhor oikove vaꞌe rupi aura vy aipoaꞌe: Reiko porã ꞌrã, mbaꞌeve gui rekyje eꞌỹ re.

22 Haꞌe rami teĩ xapyꞌa rei kunumi vaꞌe pe “Neĩ ke, huꞌy nderovaiveꞌi ma ikuai”, haꞌe ramo tereo, Senhor nemondouka ramo.

23 Haꞌe gui jajogueroayvuague rami vy nhanembyte Senhor oĩ ꞌrã rakaꞌe rã peve — heꞌi.

24 Haꞌe rami rã Davi oo vy nhuũndy rupi onhemi. Haꞌe gui ngaru jaxy pyau pygua oiko jave py ma huvixa ma mesa py oĩ okaru aguã.

25 Gueko rami vy guenda py ae oĩ oo mbotya yvyꞌiry. Jônatas ma henondeꞌi oĩ, haꞌe gui Saul yvyꞌiry ma Abner oĩ avi. Haꞌe rã Davi renda ma oĩ rive.

26 Haꞌe rami teĩ haꞌe vaꞌe ára ma Saul mbaꞌeve ndeꞌi, ojeupe ae “Davi re ko mbaꞌemo rei oĩ rã haꞌeveꞌỹ vaꞌe teri oiko, onhemongyꞌa uka vaꞌekue ae ꞌrã”, heꞌi vy.

27 Koꞌẽ jevy haꞌekue rami ae ju oiko mokoĩ araa ma ngaru jaxy pyau pygua. Davi renda oĩ rive ae tema. Haꞌe ramo Saul aipoeꞌi guaꞌy Jônatas pe: — Mbaꞌe re tu Jessé raꞌy ndoui okaru vy, kuee neĩ aỹ ma voi?

28 Jônatas ombovai: — Davi ijayvu porãꞌia rupi ojerure xevy Belém tekoa katy oo aguã re.

29 Haꞌe vy aipoeꞌi xevy: “Ajerure aa aguã, mbaꞌeta xeretarã kuery mbaꞌemo omeꞌẽ aguã rami ikuai tekoa py. Haꞌe vy xeretarã kuery vaꞌe regua onheaꞌã rei xereraa aguã re. Aỹ haꞌeve ri ramo ajerure aa aguã re, xeregua kuery aexapa aguã”, heꞌi rire. Haꞌe nunga rupi ae ndoui xeruvixa ngaru rejapoa py.

30 Jônatas pe Saul ivai reve ijayvuague Haꞌe ramo Saul ma Jônatas pe ae ivai. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Kunha heko vai haꞌe inhakã ratã vaꞌe piꞌa! Xee ndaikuaai teve Jessé raꞌy reiporavoague nemoxĩmbaarã, haꞌe ndexy nekuavãare voi oxĩmba aguã?

31 Haꞌe nunga rupi Jessé raꞌy yvy re oikovea ja neĩ ndee ma voi riae ndereikoi ꞌrã, neĩ repenaa voi noĩ atãi ꞌrã. Eru ruka haꞌvy aỹ ma voi, ajuka ꞌrãe — heꞌi.

32 Haꞌe ramo Jônatas ombovai vy aipoeꞌi nguu Saul pe: — Mbaꞌe re ꞌrã haꞌvy rejuka? Mbaꞌe tu ojapo vai?

33 Haꞌe rami teĩ hexe Saul omombo huꞌy guaxu onhyvõ aguã. Haꞌe rami rã Jônatas oikuaa anhetẽ ae tuu onhembopyꞌaa Davi ojuka aguã.

34 Haꞌe rire Jônatas ivai vy mesa gui opuꞌã ovy. Mokoĩ araa ma ngaru jaxy pyau pygua vaꞌe ára ma ndokarui, tuu haꞌe rami ete Davi re ijayvu rã iporiau vy.

35 Jônatas Davi mondoukaa rupi ijayvuague Koꞌẽ jevy Davi reve Jônatas oaꞌangaague ára py oo nhuũndy katy. Ogueraa avi peteĩ guembiguai kunumi vaꞌe.

36 Kunumi vaꞌe pe — Enha ke huꞌy amombo rã reru aguã — heꞌi. Haꞌe ramo haꞌe vaꞌe onha jave omombo peteĩ huꞌy henonderã katy.

37 Jônatas huꞌy omombo vaꞌekue hoꞌaague py kunumi vaꞌe ovaẽ ramo Jônatas ojapukai ixupe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Nderovaiveꞌi eꞌỹ teve huꞌy hoꞌa?

38 Teĩgue ju Jônatas ojapukai: — Neĩ ejapura ke, neakuã taꞌvy — heꞌi. Haꞌe ramo kunumi Jônatas rembiguai huꞌy ojopy ma vy ojevy ju herekoa oĩa py.

39 Kunumi vaꞌe mbaꞌeve ma voi ndoikuaai. Jônatas haꞌe Davi anhoꞌi oikuaa haꞌe nunga.

40 Haꞌe gui ma kunumi ogueru vaꞌekue po py Jônatas omoĩ guapa. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Tereo, eraa tetã katy.

41 Kunumi vaꞌe ooꞌi ramove Davi opuꞌã ouvy kuaray puku-a katy oĩague gui. Mboapykue oĩ guenapyꞌã re, ngova yvy re omovaẽ reve. Haꞌe vy Jônatas reve mokoĩve joayvu vyve ojaeꞌo. Davi ma ojaeꞌove oiny.

42 Jônatas aipoeꞌi Davi pe: — Tereo porãꞌi ke, nhande mokoĩve Senhor rery rupi jaura vy “ Senhor toĩ nhanembyte, haꞌe gui xero pygua haꞌe ndero pygua kuery mbyte avi”, jaꞌe rire — heꞌi. Haꞌe ramo Davi opuꞌã ovy. Haꞌe rã Jônatas ma tetã katy ju ojevy.

21

1 Sacerdote Aimeleque oĩa py Davi ooague Haꞌe gui ma Nobe tetã py Davi ovaẽ sacerdote Aimeleque oĩa py. Haꞌe ramo Aimeleque ma Davi ou rã oexa vy oryryipa reve oẽ ovaexĩ vy. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Mbaꞌe re tu ndee aeꞌi reju? Mavaꞌeve pa ndoui ndereve?

2 Davi ombovai sacerdote Aimeleque pe: — Huvixave xembou vy aipoeꞌi: “Mavaꞌeve toikuaa eme mbaꞌe re pa romondoukaa, haꞌe mbaꞌe nunga rupi paa voi”, heꞌi vaꞌekue. Haꞌe rã xevygua xondaro kuery pe ma aipoaꞌe peteĩ henda py rojoexa ju aguã rami.

3 Aỹ ma mbaꞌe tu rereko apy ndepo py? Emeꞌẽ xevy peteĩ nhiruĩ mbojape, eꞌỹ vy rereko vaꞌe rei tema — heꞌi.

4 Sacerdote ombovai vy Davi pe aipoeꞌi: — Mbojape riveꞌi ma ndarekoi xepo py. Mbojape ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe anho oĩ. Haꞌe rami avi nderevegua avakue kunha reve nhogueronheno veꞌỹ teri vaꞌe pe ma guive rã — heꞌi.

5 Davi ombovai vy aipoeꞌi sacerdote pe: — Tá, haꞌe rami ae jepi, rojogueroꞌa aguã katy roo nhavõ ndaꞌevei ae kunhague reve roĩ aguã. Haꞌe rami vy xerevegua avakue nonhemboete kyꞌai ꞌrã roo rivea rupi, haꞌe gui aỹ katuve ma ndaꞌikyꞌaive ma ꞌrã — heꞌi.

6 Haꞌe rami rã sacerdote omeꞌẽ mbojape ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe, amboae regua haꞌe py ndaꞌipoi rã. Mbojape ikyꞌa eꞌỹ vaꞌe anho oĩ, Senhor renonde gui oguenoẽ mbyre, hiꞌára py porã omboekovia rire mbojape haku rei teri vaꞌe re.

7 Haꞌe vaꞌe ára py oĩ raꞌe peteĩ Saul rembiguai regua, Senhor renonde oĩ aguã rami oiko vaꞌe ae. Doegue hery vaꞌe, Edom pygua, Saul rymba kuery re opena vaꞌe.

8 Haꞌe gui Davi aipoeꞌi Aimeleque pe: — Ndererekoi pa huꞌy guaxu, eꞌỹ vy kyxe? Mbaꞌeta xee ndarekoi kyxe neĩ xerembiporu ma voi, huvixa xembou pojava rã.

9 Sacerdote ombovai: — Apy oĩ vaꞌe ma kyxe filisteu Golias Elá yvyugua py rejuka vaꞌekue mbaꞌekue. Manto sacerdote peguaꞌã katy oĩ ajukue py onhovã mbyre. Reraaxe vy ke eraa, mbaꞌeta amboae ndaꞌipoi kovaꞌe anho eꞌỹ vy — heꞌi. Davi aipoeꞌi: — Amboae ndaꞌipoi ri haꞌe vaꞌe ramigua. Emeꞌẽ xevy.

10 Gate pygua huvixa Aquis oĩa katy ojavaague Haꞌe vaꞌe ára Davi opuꞌã vy ojava ovy Saul gui. Haꞌe vy Gate pygua huvixa Aquis oĩa py ju ovaẽ.

11 Haꞌe rami teĩ Aquis pe hembiguai kuery aipoeꞌi okuapy: — Pevaꞌe pa Davi oyvy re huvixa opena vaꞌe eꞌỹ teve? Ixupe eꞌỹ teve ojeroky reve oporaei reve “Saul ma mil eteꞌi ojuka, haꞌe rã Davi ma dez mil peve ojuka vaꞌe”, heꞌi okuapyague vaꞌe? — heꞌi okuapy.

12 Haꞌe rami ijayvu rã Davi oendu vy imaꞌenduꞌa riae oikovy haꞌe aeꞌi. Haꞌe rami vy Gate pygua huvixa Aquis gui okyje.

13 Haꞌe rami vy haꞌe kuery oexaa py onhembotavy rei vy inhakã porã eꞌỹ vaꞌe rami oiko. Haꞌe vy okẽ yta rupi oikaraĩmba, haꞌe hendyry xyrypa rei oikovy guendyva rupi.

14 Haꞌe ramo Aquis aipoeꞌi guembiguai kuery pe: — Pexa ma kovaꞌe ava naꞌinhakã porãia vaꞌeri. Mbaꞌe re tu xea py peru?

15 Xevy pe oata ri tyꞌy inhakã porã eꞌỹ vaꞌe, haꞌe vaꞌe peru avi aguã, xerenonde inhakã vai rei oikovy aguã? Haꞌe vaꞌe voi ri tyꞌy oike ꞌrã xero py? — heꞌi.

22

1 Adulão haꞌe Moabe py Davi onhemiague Haꞌe rami rã Davi haꞌe gui oo vy Adulão katyꞌi itakua oĩ vaꞌe py ju onhemi. Haꞌe py haꞌe oikoa tykeꞌy kuery haꞌe tuu ro pygua kuery haꞌe javi oendu vy oupa haꞌe py hexeve ikuai aguã.

2 Hexe onhemoirũ avi avakue mbaꞌemo py ojapurapa rei vaꞌe haꞌe javi, oreve vaꞌe eꞌỹ vy ndovyꞌai rei vaꞌe. Haꞌe rã haꞌe ma oiko haꞌe kuery re opena vaꞌe. Haꞌe javi vy hexeve ikuai quatrocentos avakue rivyvyi.

3 Haꞌe vaꞌe gui Davi oo ju Moabe regua Mispa katy. Haꞌe rami vy haꞌe pygua huvixa pe aipoeꞌi: — Toiko xeru haꞌe haꞌi pendereve, mbaꞌe pa Nhanderuete xere ojapo ꞌrãa aikuaa peve — heꞌi.

4 Haꞌe rami vy Moabe pygua huvixa oĩa py haꞌe kuery ogueru ramo hexeve ikuai, Davi itakua py oikoa ja.

5 Haꞌe gui profeta Gade aipoeꞌi Davi pe: — Epytave eme apy. Tereo, Judá yvy re ju eike — heꞌi ramo Davi oẽ vy Herete kaꞌaguyꞌi re ju oo.

6 Nobe py sacerdote ikuai vaꞌekue Saul ojuka ukapaague Davi haꞌe hexevegua avakue ikuaia oikuaa okuapya. Haꞌe nunga Saul pe omombeꞌua rã oendu. Haꞌe jave py Saul ma Gibeá py oĩ, yvyra-vyraꞌi guy py, yvyꞌãꞌia re. Opo py oguereko huꞌy guaxu, haꞌe hexeve hembiguai kuery voi ikuai.

7 Haꞌe vaꞌe kuery pe aipoeꞌi: — Benjamim ramymino kuery, pendu ke xeayvua! Pẽvy voi tyꞌy Jessé raꞌy omeꞌẽ ꞌrã yvy haꞌe uvaty? Peẽ kuery haꞌe javi pendeapo ꞌrã ri tyꞌy mil haꞌe cem re pepena aguã rami?

8 Haꞌe rami aguã ae ri tyꞌy pejogueroayvu pekuapy xerovai? Mavaꞌeve rei nomombeꞌui xevy Jessé raꞌy reve xeraꞌy peteĩ rami ikuai aguã re jogueroayvuague. Peẽ kuery vaꞌe regua peteĩve naxemboaxyi vy xevy napemombeꞌui xeraꞌy eteve voi xerembiguai reve xemoingo axy aguã rami jogueroayvuague, aỹ minha jaexaa rami — heꞌi.

9 Haꞌe ramo Edom pygua Doegue ma ombovai, Saul rembiguai kuery mboae reve hiꞌaĩ avia py. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Haꞌe gui xee ma aexa Jessé raꞌy Nobe tetã py ovaẽ rã, Aitube raꞌy Aimeleque oĩa py.

10 Haꞌe gui haꞌe ojerure rã Aimeleque oporandu Senhor pe. Haꞌe vy ixupe omeꞌẽ tembiꞌu. Ixupe omeꞌẽ avi kyxe filisteu Golias mbaꞌekue — heꞌi.

11 Haꞌe rami rã huvixa oenoĩ uka sacerdote Aitube raꞌy Aimeleque, haꞌe tuu ro pygua kuery haꞌe javi. Haꞌe vaꞌe kuery ma Nobe py sacerdote ikuai vaꞌe. Haꞌe ramo haꞌe kuery haꞌe javi ou okuapy huvixaa py.

12 Saul aipoeꞌi: — Aitube raꞌy, endu ke xeayvua! Ombovai: — Apy ma aĩ, xeruvixa — heꞌi.

13 Haꞌe ramo Saul aipoeꞌi: — Mbaꞌe re tu Jessé raꞌy reve penhomongeta xerovai? Mbaꞌeta ixupe remeꞌẽ mbojape haꞌe kyxe. Hexe reporandu avi Nhanderuete pe, xerovai opuꞌã vy xejuka nhemi aguã, aỹ jaexaa rami — heꞌi.

14 Haꞌe ramo Aimeleque ombovai vy huvixa pe aipoeꞌi: — Haꞌe rami avi mavaꞌe haꞌvy nerembiguai kuery ikuai vaꞌe regua Davi rami heko porã vaꞌe? Haꞌe ma nderajy me, nerarõa kuery re opena vaꞌe, haꞌe ndero pygua kuery omboeteve okuapy vaꞌe.

15 Tyrã aỹ ramo teve jypyꞌi Nhanderuete pe ajerure hexe? Any! Ndeayvu rive eme xee nerembiguai re, neĩ xeru ro pygua kuery re. Mbaꞌeta xee nerembiguai vaꞌe ma mbaꞌeve aikuaa vaꞌeꞌỹ, tuvixa vaꞌe neĩ kyrĩꞌi vaꞌe — heꞌi.

16 Haꞌe rami teĩ huvixave ombovai: — Aimeleque, ndee remano ꞌrã, nderu ro pygua kuery haꞌe javi reve.

17 Huvixa aipoeꞌive ju harõa kuery hexeve ikuai vaꞌe pe: — Peju, pejukapa Senhor pegua sacerdote kuery, mbaꞌeta haꞌe kuery voi Davi re onhemoirũ vy ojava rã oikuaa vaꞌeri xevy ndoikuaa ukai rire — heꞌi teĩ hembiguai kuery ndojukaxei Senhor pegua sacerdote kuery.

18 Haꞌe ramo Doegue pe ju huvixa aipoeꞌi: — Eju, ejukapa sacerdote kuery — heꞌi ramo Edom pygua Doegue ou vy ojukapa sacerdote kuery. Haꞌe vaꞌe ára ojuka oitenta e cinco avakue manto sacerdote pegua py onhemonde vaꞌekue.

19 Nobe tetã sacerdote kuery rekoa py voi ojukapa kyxe py: avakue haꞌe kunhague, kyrĩgue haꞌe okambuꞌi vaꞌe, vaka, mburikaꞌi haꞌe vexaꞌi kuery.

20 Davi reve Abiatar voi onhemiague Aitube raꞌy Aimeleque raꞌy kuery regua ojukaa rã peteĩꞌi anho oo jepe, Abiatar hery vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma Davi oĩa katy onha ovy.

21 Haꞌe vy ixupe omombeꞌu vy aipoeꞌi: — Saul ma ojuka ukapa ma Senhor pegua sacerdote kuery.

22 Haꞌe ramo Davi aipoeꞌi Abiatar pe: — Xee aikuaa porã ae ma Edom pygua Doegue haꞌe py oĩ rire nomombeꞌu eꞌỹi ꞌrãe Saul pe. Xekáuxa ae nderu ro pygua kuery omanomba.

23 Eiko ri xereve, ekyje eme, mbaꞌeta xejukaxea ma ndee voi ndejukaxe avi. Xereve vy ma reo jepe ꞌrã — heꞌi.

23

1 Queila pygua kuery Davi ogueraa jepeague Haꞌe gui ma Davi pe omombeꞌua: — Queila pygua kuery reve filisteu kuery jogueroꞌa vy imondapa mbaꞌemo raꞌyĩgue re — ꞌea.

2 Haꞌe rami rã Senhor pe Davi oporandu vy aipoeꞌi: — Haꞌe gui xee aa vy pa aity ꞌrã filisteu kuery? Senhor ombovai vy aipoeꞌi Davi pe: — Tereo, filisteu kuery peitypa ꞌrã, haꞌe vy peraa jepe ꞌrã Queila pygua kuery — heꞌi.

3 Haꞌe rami teĩ avakue Davi reve ikuai vaꞌe aipoeꞌi: — Apy Judá yvy re rive voi rokyje, haꞌe gui Queila katy filisteu regua xondaro kuery rovai rojeꞌoi vy katuve ma — heꞌi okuapy.

4 Haꞌe rami rã Davi teĩgue ju oporandu Senhor pe. Haꞌe rã Senhor ombovai vy aipoeꞌi: — Peiko katu tema Queila katy peo aguã, mbaꞌeta pendepo py amboaxapa ꞌrã filisteu kuery — heꞌi.

5 Haꞌe ramo Queila katy Davi ojeꞌoi hexevegua kuery vaꞌe reve. Filisteu kuery rovai opuꞌã vy ogueraapa ju mymba kuery imondaague. Heta avi ojuka haꞌe kuery regua. Haꞌe rami py Davi ogueraa jepe Queila pygua kuery.

6 Davi oĩa katy Aimeleque raꞌy Abiatar ojava vaꞌekue Queila katy oo avi vy opo py ogueraa manto sacerdote pegua.

7 Haꞌe gui Saul pe omombeꞌua Queila katy Davi ooague. Saul aipoeꞌi: — Nhanderuete omboaxa ma xepo py. Ojejoko uka ma, peteĩ tetã hokẽ jokoa vaꞌe py oike rire — heꞌi.

8 Haꞌe rami vy Saul oenoĩ ukapa ojeupegua kuery, joe opuꞌã vy Queila katy ojeꞌoi aguã, Davi haꞌe hexevegua kuery ojokopa aguã.

9 Haꞌe rami teĩ Davi oikuaa ae Saul ojukaxe oikovya. Haꞌe vy aipoeꞌi sacerdote Abiatar pe: — Eru apy manto sacerdote pegua — heꞌi ramo ogueru.

10 Haꞌe gui Davi onhemboꞌe Senhor pe: — Xe- Senhor Israel kuery ruete vaꞌe, xee nerembiguai aendu Saul xekáuxa Queila tetã py ou vy ombovaipaxea.

11 Haꞌe gui Queila pygua avakue xemboaxa ꞌrã teve ipo py? Haꞌe Saul ou ae ꞌrã teve, xee nerembiguai aendua rami? Ah Senhor Israel kuery ruete, eikuaa uka ke xee nerembiguai pe. Senhor ombovai: — Ou ꞌrã — heꞌi.

12 Haꞌe gui teĩgue ju Davi oporandu ixupe: — Haꞌe gui avakue Queila pygua xemboaxa ꞌrã teve Saul po py, xerembiguai kuery reve? Senhor ombovai ju: — Penemboaxa ꞌrã ipo py — heꞌi.

13 Haꞌe rami rã Davi ma hexeve avakue seiscentos ikuai vaꞌe reve oiko katupa vy Queila gui oẽmba vy ooa katy rei ojeꞌoi. Haꞌe gui Queila gui Davi ojava maa omombeꞌua rã Saul oendu vy ndoo potavei.

14 Haꞌe rã Davi ma tekoa eꞌỹa rupi ae tema oiko onhemia py. Yvyꞌã reia Zife tekoa eꞌỹa re oiko. Saul koꞌẽ nhavõ oeka oikovy teĩ Nhanderuete nomboaxai ipo py.

15 Teĩgue ju Davi haꞌe Jônatas peteĩ rami ikuai aguã re jogueroayvuague Haꞌe gui Saul ojukaxe vy oo jevyague Davi oikuaa vy opyta ranhe Horesa py Zife tekoa eꞌỹa py.

16 Haꞌe ramo Saul raꞌy Jônatas opuꞌã vy oo Davi oĩa katy Horesa py. Haꞌe vy ombopyꞌa guaxuve Nhanderuete re ojeroviaa py.

17 Haꞌe vy aipoeꞌi: — Ekyje eme, mbaꞌeta xeru Saul nandejoui ꞌrã. Haꞌe rami ꞌrãgue py ndee ae ꞌrã repena Israel kuery re. Ndereve xee voi aĩ ꞌrã nepytyvõarã. Haꞌe nunga xeru ae voi oikuaa porã — heꞌi.

18 Haꞌe rami vy Senhor renonde mokoĩve ojapo peteĩ rami ikuai aguã. Haꞌe gui Davi opyta Horesa py, haꞌe rã Jônatas ma ngoo katy ju ojevy.

19 Zife pygua kuery Davi omboaxa nhemi aguã re ijayvu okuapyague Haꞌe gui Zife pygua kuery ojeꞌoi Gibeá katy Saul oĩa py. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Ore kuery orerekoa Horesa py eꞌỹ teve Davi onhemi oikovy? Haquila yvyꞌã reia rupi oiko Jesimom regua kuaray puku-a katy.

20 Aỹ ma oreruvixa, tereo ndepyꞌa py rejou porãa rami vy. Haꞌe gui ore kuery ma ndepo py romboaxa aguã rami ꞌrã roiko — heꞌi okuapy.

21 Saul aipoeꞌi: — Senhor tapenemoingo porã, xemboaxya rupi peiko rã.

22 Tapeo haꞌvy peporandu porãve. Peikuaa pota porã mamo pa oikoa re, haꞌe mavaꞌe pa oexa jepi vaꞌea re. Mbaꞌeta xevy omombeꞌua haꞌe oiko kuaa raxa vaꞌea rami.

23 Haꞌe nunga rupi pejapyxaka, peikuaa pota porã onhemiaty haꞌe javi re. Haꞌe gui ma pejevy ju xea py pemombeꞌu porãve aguã, Judá regua mbovy eꞌỹ ikuaia rupi teĩ ajou aguã — heꞌi.

24 Haꞌe rami rã haꞌe kuery opuꞌã vy Zife katy ju ojevy Saul renonderã. Davi haꞌe hexevegua avakue ikuai Maom regua tekoa eꞌỹa py Jesimom katy, yvy joja reia oĩ vaꞌe re.

25 Hakykue Saul haꞌe hexevegua avakue ojeꞌoi rã Davi pe omombeꞌua. Haꞌe rami rã oo itaova paꞌũ tekoa eꞌỹa Maom oĩ vaꞌe katy. Haꞌe nunga Saul oendu vy oo avi Davi rakykue tekoa eꞌỹa Maom katy.

26 Haꞌe gui ma Saul haꞌe hexevegua avakue ojeꞌoi peteĩ yvyꞌã katy, haꞌe rã Davi haꞌe hexevegua avakue ma amboae katy ojeꞌoi. Davi ojapura Saul gui oo jepe aguã onha vy. Haꞌe rami teĩ haꞌe kuery ojoko Davi kuery ojopypa aguã.

27 Haꞌe gui Saul oĩa py ou peteĩ ayvu mombeꞌua. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Ejapura ke haꞌe tereo ju, mbaꞌeta filisteu kuery oupa ma nhandeyvy re — heꞌi.

28 Haꞌe rami rã Saul ojepeꞌa Davi rakykue ooa gui, filisteu kuery re opuꞌã ovy aguã. Haꞌe nunga rupi haꞌe vaꞌe tekoa omboerya Ita oo jepea.

29 Haꞌe vaꞌe gui Davi oo vy En-Gedi py ju onhemi oĩ porã aguã py.

24

1 Davi Saul ndojukaiague Filisteu kuery rakykue Saul ooague gui ojevy jave omombeꞌua ixupe: — Davi ma En-Gedi tekoa eꞌỹa re oiko — ꞌea.

2 Haꞌe ramo Saul ogueraa três mil avakue Israel kuery haꞌe javi gui oiporavo vaꞌekue. Haꞌe rami vy itaova paꞌũ ijavaete reia rupi ojeꞌoi Davi haꞌe hexevegua avakue rakykue.

3 Tape rupi ooa rupi ovaẽ vexaꞌi kuery kora oĩ vaꞌe py. Haꞌe py oĩ avi peteĩ itakua. Haꞌe vaꞌe py ma Saul oike, jai py opytaxea oendu vy. Haꞌe vaꞌe itakua py ae Davi oirũ kuery reve ikuai, iguyve katy onhemi okuapy.

4 Haꞌe ramo Davi revegua avakue aipoeꞌi okuapy: — Ange ma Senhor aipoeꞌiague ára: “Ndepo py amboaxa ꞌrã nderovaigua, reipotaa rami rereko aguã” heꞌiague — heꞌi okuapy ramo Davi opuꞌã mbegueiꞌi ovy vy ojaya Saul ao puku apy.

5 Haꞌe rami teĩ Saul ao apy ojaya rire Davi oendu ipyꞌa tytyvea.

6 Haꞌe rami vy hexevegua avakue pe aipoeꞌi: — Senhor taxejoko mbaꞌemo rei xeruvixa re ajapo eꞌỹ aguã, hovai xepo amoĩ eꞌỹ aguã, Senhor oiporavo vaꞌekue oiko rã — heꞌi.

7 Haꞌe rami Davi ijayvu vy ojoko hexevegua avakue Saul rovai opuꞌã okuapya gui. Haꞌe gui Saul ma itakua gui oẽ ju vy oove tema.

8 Haꞌe rire Davi voi opuꞌã vy oẽ avi itakua gui. Haꞌe rami vy ojapukai hoꞌamy Saul pe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Huvixave, xeruvixa! Saul guakykue re omaꞌẽ ramo Davi guenapyꞌã re oĩ omboetea rupi, ngova yvy re omovaẽ reve.

9 Haꞌe vy Davi aipoeꞌi Saul pe: — Mbaꞌe re tu rejapyxaka ꞌrã avakue “Davi ndejukaxe”, heꞌi vaꞌe kuery re?

10 Mbaꞌeta nderexa py ae rexa ange kovaꞌe itakua py Senhor xepo py Senhor nemboaxa rã. Haꞌe gui amongue aipoeꞌi rojuka aguã teĩ xee ma ndorojukai, mbaꞌeta aipoaꞌe: “Xee namoĩ ꞌrã xepo xeruvixa re, Nhanderuete oiporavo rire”, haꞌe kuri.

11 Emaꞌẽ haꞌvy xeru, exa apy xepo py ndeao apykue areko vaꞌe. Ndeao apyꞌi rive xee ajaya kuri rojuka ꞌrãgue py. Eikuaa pota haꞌvy rexa aguã xere noĩa romoingo axy aguã. Xee ma mbaꞌeve ndajapoxei ndere, ndajapo vai ndevy, ndee xejukaxe vy xereka reikovy teĩ.

12 Senhor toikuaa pota xere haꞌe ndere, Senhor ae tanembopaga xere rejapo vaiague re, haꞌe rã xee ma namoĩ ꞌrã xepo ndere.

13 Ymagua kuery ayvu omombeꞌu vy “Heko vai vaꞌe gui ae oiko teko vai”, heꞌiaty rami ae. Haꞌe rã xee ma namoĩ ꞌrã xepo nderovai.

14 Haꞌe gui mavaꞌe rakykue tu ndee Israel pygua huvixa vaꞌe reo? Marã ramigua tu rejopyxe? Peteĩ jagua reꞌõgue ri tyꞌy? Tyrã pa peteĩ jagua ky teve?

15 Senhor toikuaa pota xere, toikuaa pota xere haꞌe ndere, toexa pota porã, taxemboeko porã, xevy pe tojapo haꞌevea ramigua, haꞌe taxereraa jepe ndepo gui — heꞌi.

16 Haꞌe rami Davi ijayvupa ma ramo Saul ombovai: — Povaꞌe ae pa ndeayvua, xeraꞌy Davi? — heꞌi vyve ojaeꞌo atã.

17 Aipoeꞌive Davi pe: — Ndee ma xegui ndereko porãve vaꞌe, mbaꞌeta mbaꞌemo porã anho rejapo xere, haꞌe rã xee ma mbaꞌemo vai ajapoxe ndere.

18 Ange rexa uka xere rejapo porãa. Ndepo py Senhor xemboaxa teĩ ndee ndaxejukai.

19 Mbaꞌeta mavaꞌe ndaꞌu ngovaigua ojou teĩ omondouka porã rive ꞌrã tape rupi? Senhor tomeꞌẽ ndevy mbaꞌemo porã ange xere nderejapo vaiague re.

20 Aỹ aikuaa porã ma ndee ae ꞌrã huvixave reiko, haꞌe Israel kuery re repenaa oĩ atã ꞌrã ndepo py.

21 Haꞌe nunga rupi eura ke xevy Senhor re, xeguigua kuery remomba eꞌỹ aguã, xerery rembogue eꞌỹ aguã xeru ro gui — heꞌi.

22 Haꞌe rami rã Saul pe Davi oura ramo oo ju ngoo katy. Haꞌe rã Davi ma hexeve avakue reve ojeꞌoi peteĩ henda py onhemi jevy aguã.

25

1 Samuel omanoague Haꞌe gui Samuel omano. Haꞌe ramo Israel kuery haꞌe javi onoꞌõmba vy ojaeꞌo okuapy. Hekoague py ae onhono porã, Ramá tetã py. Haꞌe vaꞌe rire Davi opuꞌã vy oove ju Parã tekoa eꞌỹa katy.

2 Nabal rekoa py Davi kuery ovaẽ jave guare Oiko peteĩ ava Maom pygua, Carmelo katyꞌi ijyvy vaꞌe. Haꞌe vaꞌe ma oguerekopa vaꞌe, três mil vexaꞌi haꞌe mil kavara oguereko vaꞌe. Haꞌe vy vexaꞌi rague ojaya oikovy Carmelo py ae.

3 Haꞌe vaꞌe rery ma Nabal. Tery Nabal ma “Hiꞌarandu eꞌỹ vaꞌe” ꞌea (versículo 25). Haꞌe rã taꞌyxy rery ma Abigail. Kunha vaꞌe ma hiꞌarandu haꞌe iporã guive. Haꞌe rã ime ma ivai ja rei haꞌe ndaꞌiporayvui guive opa mbaꞌe py. Haꞌe vaꞌe ma Calebe ramymino oiko rakaꞌe.

4 Haꞌe gui Davi ma tekoa eꞌỹa re oikoa py oendu Nabal vexaꞌi rague ojaya oikovya.

5 Haꞌe rami vy dez guembiguai kunumigue haꞌe katy omondouka vy aipoeꞌi: — Tapeo Carmelo py Nabal ombaꞌeapoa py. Ixupe peporandu ꞌrã xerery rupi, mbaꞌexa pa oikoa re.

6 Haꞌe vy oguerekopa vaꞌe pe aipopeje ꞌrã: “Toĩ ndere mbyꞌa porã, ndero pygua re voi, haꞌe rereko vaꞌe haꞌe javi re.

7 Aendu vexaꞌi rague pejaya pekuapya. Nerymba vexaꞌi re opena vaꞌe kuery romovaẽ orea py. Haꞌe kuery pe ndorojapo vai, haꞌe haꞌe kuery pe mbaꞌeve rei ndoatai Carmelo py orea py ikuai jave.

8 Ndevygua kunumigue ikuai vaꞌe pe reporandu rã haꞌe kuery oremombeꞌu porã ꞌrã. Haꞌe nunga rupi xevygua kunumigue voi ndea py ou ramo emovaẽ porã, mbaꞌeta pevyꞌaa ára py rovaẽ ramo. Emeꞌẽ haꞌvy xerembiguai kuery pe ndepo py rereko vaꞌe tema, xee nderaꞌy Davi pe voi”, heꞌi uka imondovy.

9 Haꞌe gui kunumigue Davi omondouka vaꞌekue Nabal oĩa py ovaẽmba vy ixupe omombeꞌupa Davi ayvu haꞌe javi, hery rupi. Haꞌe vy ojapyxaka okuapy.

10 Haꞌe ramo Davi rembiguai kuery pe Nabal ombovai vy aipoeꞌi: — Mavaꞌe tu Davi? Mavaꞌe tu Jessé raꞌy? Mbaꞌeta aỹ gui ma heta ikuai tembiguai opatõ gui ojavapa vaꞌekue.

11 Xee ndaꞌu aipeꞌa ꞌrã ri xembaꞌe mbojape haꞌe yy, haꞌe xevy ombaꞌeapo vaꞌe kuery peguarã xoꞌo ajuka vaꞌekue, haꞌe nunga amboaxa aguã avakue aikuaa eꞌỹ vaꞌe pe, magui pa oua aikuaa eꞌỹ re? — heꞌi.

12 Haꞌe rami rã Davi rembiguai kuery ojevy ju ojeꞌoivy tape ouague rupi. Ovaẽmba vy Davi pe omombeꞌupa ju ijayvuague haꞌe javi.

13 Haꞌe ramo Davi aipoeꞌi guembiguai kuery pe: — Peteĩ-teĩ pemoĩ kyxe pendejee — heꞌi ramo peteĩ-teĩ ojee omoĩ okyxe, Davi voi omoĩ avi okyxe. Davi rupive avakue ojeꞌoi vaꞌe ma quatrocentos rivyvyi, haꞌe gui duzentos ju mbaꞌe rei-rei rarõa py opyta.

14 Haꞌe rami jave Nabal rembiguai kuery vaꞌe regua omombeꞌu taꞌyxy Abigail pe. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Davi tekoa eꞌỹa py oĩa gui ombou guembiguai kuery orererekoa vaꞌe pe ijayvu porãꞌi uka aguã teĩ haꞌe ombovai atã.

15 Haꞌe vaꞌe avakue ma haꞌeve vaiꞌi vaꞌe orevy. Mbaꞌeve py haꞌe kuery noremoingo axyi. Haꞌe rami ae avi haꞌe kuery reve orekuaia ja mbaꞌeve rei ndoatai orembaꞌe, nhuũndy rupi orekuai jave teĩ.

16 Ore kuery pe ma haꞌe kuery ara py haꞌe pyávy ikuai kora mbaꞌemo jokoarã, haꞌe kuery reve vexaꞌi ropenaa rupi orekuaia ja.

17 Aỹ ma eikuaa pota. Exa mbaꞌe pa rejapo vaꞌerã, mbaꞌeta anhetẽ mbaꞌemo vai oiko ꞌrã tema orererekoa re, haꞌe hoo pygua kuery haꞌe javi re. Haꞌe ma nheꞌẽ vai raꞌy ramo ndoikoi hexeve ijayvu porãꞌia aguã — heꞌi.

18 Davi jojukaxea gui Abigail omombytuꞌu eteague Haꞌe ramo taꞌyxy Abigail ojapura reve ogueraa duzentos mbojape, mokoĩ ryru vinho, teĩ nhiruĩ vexaꞌi roꞌokue, teĩ nhiruĩ ryru trigo raꞌyĩgue mbixy, cem uvaꞌa pirukue haꞌe duzentos figo pirukue apomo. Haꞌe vy guymba kuery mburikaꞌi áry omoĩmba vy

19 aipoeꞌi guembiguai kunumigue pe: — Tapeo xerenonderã. Xee ma penderakykueꞌi ꞌrã aa — heꞌi vaꞌeri ome Nabal pe ma mbaꞌeve nomombeꞌui.

20 Mburikaꞌi áry oo oiny vy yvyꞌã guy oguejy vy ojeapaꞌi ma ovy jave Davi haꞌe hupivegua avakue ou avi okuapy. Haꞌe vy nhovaexĩ haꞌe kuery reve.

21 Davi aipoeꞌi ma voi vaꞌekue: “Anhetẽ tekoa eꞌỹa rupi arõ uka rive vaꞌekue mbaꞌemo Nabal oguereko vaꞌe. Xee ma imbaꞌe rei-rei regua mbaꞌeve namboatai heta teĩ. Ixupe xee ajapo porãague rekovia haꞌe ojapo vai xevy.

22 Tove Nhanderuete oipotaa rami tombopaga Davi rovaigua kuery, xapyꞌa rei koꞌẽmba peve peteĩ ava haꞌe kuery vaꞌe regua oikove reve aeja ri ramo”, heꞌi vaꞌekue.

23 Haꞌe gui Abigail oexa Davi vy oguejy pojava guymba mburikaꞌi áry gui. Davi renonde py guenapyꞌã re oĩ ngova yvy re omovaẽ reve, yvy re peve ojeroꞌa oiny.

24 Ipy yvyꞌiry oĩa py aipoeꞌi: — Akeꞌe xeruvixa, xere ae toĩ xeme ojapo vaiague repy. Haꞌeve rã xee nerembiguai xeayvu ta ndereve. Endu ke xee nerembiguai xeayvu rã.

25 Xeruvixa, epena eme nheꞌẽ vai raꞌy Nabal hery vaꞌe re. Mbaꞌeta hery heꞌia rami avi heko. Hery ma Nabal, a rami avi hexe oĩ vaꞌe ma ꞌarandu eꞌỹ reia anho. Haꞌe rã xee nerembiguai ma ndaexai kuri nerembiguai kuery remondouka vaꞌekue.

26 Haꞌe gui aỹ ma xeruvixa, anhetẽ ete Senhor oikove vaꞌe rupi, haꞌe ndee avi nderekove rupi aura vy aipoaꞌe: Senhor ndejoko kuri jouguy remoẽ eꞌỹ aguã, haꞌe ndepo py ae rejepy eꞌỹ aguã. Nabal rami ae avi topagapa nderovaigua kuery ndee xeruvixa pe ojapo vaixe vaꞌe haꞌe javi.

27 Haꞌe gui kovaꞌe ma xee nerembiguai aru vaꞌekue ndee xeruvixa pe ameꞌẽ rive vaꞌerã. Emeꞌẽ nderupivegua kunumigue pe.

28 Xeperdoa ke xee nerembiguai ajejavya. Mbaꞌeta Senhor ojapo ꞌrã ndero pygua kuery imbaraete aguã rami meme, Senhor pe vy rejogueroꞌa ramo. Teko vai toĩ eme ndere reikoa pukukue re.

29 Xapyꞌa rei amongue ava nderakykue opuꞌã ꞌrã nderekovea oipeꞌa aguã teĩ nderekovea Senhor Nderuete ojokua ꞌrã ojeupegua ikuai vaꞌe mbyte. Haꞌe rã nderovaigua kuery rekovea ma omombo ꞌrã ita momboa py rami.

30 Haꞌe gui ma Senhor ndere ijayvuague rami vy oexa uka ꞌrã nderayvua, Israel kuery ruvixaverã nemoĩ vy.

31 Haꞌe vaꞌe jave py xeruvixa, noĩ ꞌrã nemomboriauarã, neĩ ndepyꞌa re ipoyi vaꞌe jouguy mbaꞌeve reꞌỹ remoẽague re, neĩ ndepo py ae rejepyague re. Haꞌe gui Senhor nemoingo porã jave ma nemaꞌenduꞌa ke xee nerembiguai re — heꞌi.

32 Haꞌe rami rã Abigail pe Davi ombovai: — Tove Senhor Israel kuery ruete taꞌimaꞌenduꞌa porãa, ange xerovaexĩ aguã nembou rire.

33 Taꞌimaꞌenduꞌa porãa neꞌarandu reikovya re, haꞌe imaꞌenduꞌa porãmby tereiko ndee ae, mbaꞌeta ange xejoko jouguy amoẽ taa gui, haꞌe xepo py ae ajepy taa gui.

34 Mbaꞌeta anhetẽ ete Senhor Israel kuery ruete oikove vaꞌe rupi aura vy aipoaꞌe: Xejoko kuri ajapo vai taa gui. Mbaꞌeta xerovaexĩ aguã ndereju pojavai vaꞌe rire Nabal ndoikovei ꞌrãgue koꞌẽmba peve, neĩ peteĩve ava ixupegua ma voi — heꞌi.

35 Haꞌe gui Abigail po gui Davi ojopy mbaꞌemo ogueru vaꞌekue. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Tereo porãꞌi ke ndero katy. Neꞌexa, rejerurea aendu vy ajapo ꞌrãe.

36 Nabal omanoague Haꞌe rire Abigail ojevy ju Nabal oĩa py. Haꞌe rã haꞌe ma ngoo py ojapo oikovy ngaru, huvixave ngaru ojapo vaꞌe ramigua. Opyꞌa re ovyꞌaa anho rei oendu, okaꞌu vaipa ma vy. Haꞌe rami rã ixupe taꞌyxy nomombeꞌui ranhe mbaꞌeve, neĩ mboapyꞌi neĩ heta ma voi, nakoꞌẽi teria ja.

37 Koꞌẽ jevy Nabal okuera ju ma oiny vinho py okaꞌuague gui. Haꞌe gui ma taꞌyxy omombeꞌu haꞌe nunga. Haꞌe rã ipyꞌa heꞌõmba rire ita rami ju opyta.

38 Dez araa py ma Senhor ojuka Nabal. Haꞌe rã omano.

39 Abigail re Davi omendaague Nabal omanoague Davi pe omombeꞌua rã oendu vy aipoeꞌi: — Senhor toiko imaꞌenduꞌa porãmby, mbaꞌeta xerepy ma Nabal xevy ijayvu atãague re, xejoko guive mbaꞌemo vai ajapo taa gui. Nabal ojapo vaiague repy ma hexe ae ju Senhor ombou — heꞌi. Haꞌe gui Abigail pe Davi oporandu uka guaꞌyxyrã ogueraa aguã re.

40 Haꞌe ramo Davi rembiguai kuery ojeꞌoi Carmelo py Abigail oĩa py. Haꞌe vy aipoeꞌi okuapy ixupe: — Davi orembou guaꞌyxyrã rogueraa aguã — heꞌi.

41 Haꞌe ramo kunha vaꞌe opuꞌã vy guenapyꞌã re oĩ ngova yvy re omovaẽ reve. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Apy ma aĩ hembiguairã. Xeruvixa rembiguai kuery py ajoi aguã rami aiko — heꞌi.

42 Haꞌe rami vy kunha vaꞌe ojapura vy oo mburikaꞌi áry teĩ nhiruĩ guembiguai kunhataĩgue reve. Haꞌe vy oo Davi rembiguai kuery rupive. Haꞌe ramo ogueraa guaꞌyxyrã.

43 Davi ogueraa avi Ainoã Jezreel guigua. Haꞌe vy taꞌyxy mokoĩ.

44 Mbaꞌeta Saul ma guajy Mical Davi raꞌyxy vaꞌe omeꞌẽ ju vaꞌekue Galim pygua Laís raꞌy Palti raꞌyxyrã.

26

1 Teĩgue ju Davi Saul ndojukaiague Haꞌe gui Zife pygua kuery ou Gibeá py Saul oĩa py. Haꞌe vy aipoeꞌi okuapy: — Davi ma Haquila yvyꞌã reia rupi nonhemi teve, Jesimom katyꞌi? — heꞌi okuapy.

2 Haꞌe rami rã Saul opuꞌã vy Zife tekoa eꞌỹa katy oo Davi reka vy. Hexeve ojeꞌoi avi três mil avakue Israel gui oiporavo vaꞌekue.

3 Saul kuery ijaty okuapy Haquila yvyꞌã re, Jesimom katy, tape yvýry. Haꞌe rã Davi ma tekoa eꞌỹa re oiko. Haꞌe rami vy Saul oeka ouvya Davi oikuaa vy

4 omondouka oexa pota vaꞌerã kuery. Haꞌe vy oikuaa Saul ou ete ae raꞌea.

5 Davi opuꞌã vy oo Saul kuery ijaty okuapya py. Haꞌe vy oexa Saul onheno oupy rã, Ner raꞌy Abner xondaro kuery re opena vaꞌe guive. Saul ma ijaty okuapy vaꞌe mbyte py onheno oupy. Ijyvýry rupi ma heta vaꞌe kuery ikuai.

6 Haꞌe gui Davi aipoeꞌi Heteu pygua Aimeleque haꞌe Joabe rykeꞌy Abisai Zeruia piꞌa vaꞌe pe: — Mavaꞌe tu peo ta xerupive haꞌe kuery ijaty okuapya py Saul ituia py? Abisai ma ombovai: — Xee aa ꞌrã nderupive — heꞌi.

7 Haꞌe rami vy Abisai reve Davi ou pyávy heta vaꞌea py. Haꞌe rã haꞌe py Saul onheno vy oke oupy ijaty okuapy vaꞌe mbyte. Oakã katyꞌi huꞌy guaxu oipyxo imoꞌamy yvy re. Abner haꞌe heta vaꞌe kuery mboae ma ijyvýry rupi meme onheno okuapy.

8 Haꞌe gui Abisai aipoeꞌi Davi pe: — Aỹ ma ndepo py Nhanderuete omboaxa ma nderovaigua. Taa xee aỹ taipyxo yvy re huꞌy guaxu py ae, peteĩgueꞌi pyve. Mokoĩgue aipyxo eꞌỹ teĩ haꞌeve ꞌrã — heꞌi.

9 Teĩ Davi ombovai vy aipoeꞌi Abisai pe: — Ejuka eme. Mavaꞌe tu Senhor oiporavo vaꞌekue rovai opo oupi ꞌrã ojejavy eꞌỹ re?

10 Davi aipoeꞌive ju: — Anhetẽ ete Senhor oikove vaꞌe rupi aura vy aipoaꞌe: Senhor ae ꞌrã ojuka, eꞌỹ vy omano aguã ára ovaẽ ꞌrã, eꞌỹ vy jogueroꞌaa py oo rã ojukaa ꞌrã, xee eꞌỹ.

11 Senhor taxejoko oiporavo vaꞌekue re xepo aupi eꞌỹ aguã. Haꞌe rami avi aỹ ma ejopy huꞌy guaxu inhakã katyꞌi oĩ vaꞌe, yryru guive. Haꞌe gui jaa ju — heꞌi.

12 Haꞌe rami vy Davi ojopy uka huꞌy guaxu Saul akã katyꞌi oĩ vaꞌe haꞌe yryru. Haꞌe gui oo ju. Mavaꞌeve ndoexaai, neĩ ndoikuaai, nomyĩai guive. Haꞌe javive okepa tema okuapy, haꞌe kuery hopeyi vaipa aguã rami Senhor ojapo rã.

13 Haꞌe gui Davi ma yvyugua rovai re oo ma vy yvyꞌã apyte py hiꞌaĩ mombyryꞌia py. Saul kuery ikuaia gui mombyryꞌi ete hiꞌaĩ.

14 Haꞌe rami vy haꞌe kuery pe ojapukai nhendu hoꞌamy, Ner raꞌy Abner pe guive. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Abner, nerembovai vaꞌe tyꞌy? Haꞌe ramo Abner omyĩ vy oporandu: — Mavaꞌe tu ndee, huvixave pe rejapukai aguã?

15 Haꞌe ramo Davi ombovai Abner pe: — Ndee taꞌvy ava eꞌỹ teve reiko? Israel kuery vaꞌe regua mavaꞌe tu oiko ndee rami ipoꞌaka vaꞌe? Mbaꞌe re haꞌvy nerepenai ri nderuvixa re? Mbaꞌeta ou kuri peteĩ regua nderuvixa omomba aguã.

16 Haꞌeveꞌỹa rami rejapo. Anhetẽ ete Senhor oikove vaꞌe rupi aura vy aipoaꞌe: Haꞌeveve pemano, penderuvixarã Senhor oiporavo vaꞌekue re napepenai rire. Aỹ ma exa pota: Mamo tu oĩ huvixa mbaꞌe huꞌy guaxu haꞌe yryru inhakã katyꞌi oĩ vaꞌekue? — heꞌi.

17 Teĩgue ju Davi reve Saul peteĩ rami ikuai aguã re ijayvuague Haꞌe gui Davi ri ty raꞌea Saul oendu kuaa vy aipoeꞌi: — Ndeayvu eꞌỹ teve, xeraꞌy Davi? Davi ombovai: — Tá xeruvixa, xeayvu ae ri — heꞌi.

18 Aipoeꞌive tema: — Xeruvixa, mbaꞌe re tu haꞌe rami ete ri reka riae nerembiguai? Mbaꞌe tu xee ajapo ndere? Mbaꞌe nunga teko vai tu rejou xere?

19 Aỹ ma xeruvixa, ajerure ndevy: Endu ke xee nerembiguai xeayvu rã. Senhor ae xerovai reo aguã rami ndeapo vaꞌe rire ojopy ꞌrãgue mbaꞌemo ixupe ameꞌẽ vaꞌe. Haꞌe rami avi avakue ri haꞌe rami aguã rami ndeapo vy ayvu vaipy taꞌikuai Senhor renonde. Mbaꞌeta aỹ haꞌe kuery xemoxẽ ma Senhor pegua yvy re aikoague gui, “Tereo, embojerovia tuuete mboae ramigua pe”, heꞌia rami.

20 Haꞌe rami teĩ aỹ xeruguy tomoẽa eme Senhor pegua yvy gui mombyrya py. Mbaꞌeta ndee Israel pygua huvixave ma jagua ky ramigua rakykue rive reo, inambu pytã rakykue yvyꞌã reia rupi oo vaꞌe rami — heꞌi.

21 Haꞌe rami rã Saul aipoeꞌi: — Ajejavy rima. Xeraꞌy Davi, ejevy ju haꞌvy, mbaꞌeta ndajapo vai jevyi ꞌrã ndevy. Ange rexa uka xerekovea rembovare vaꞌea. Xee ae ma inhakã porã eꞌỹ vaꞌe rami aiko ajejavy riaea py.

22 Davi ombovai: — Neꞌexa, apy ma nembaꞌe huꞌy guaxu areko. Tou xea py peteĩ kunumi ogueru aguã.

23 Haꞌe gui peteĩ-teĩ pe Senhor tomboekovia heko porãa rupi ojeroviapy oikoa. Mbaꞌeta xepo py Senhor nemboaxa vaꞌeri xee ma xepo ndaupixei Senhor oiporavo vaꞌekue rovai.

24 Ange nderekovea ambovareague rami ae avi Senhor tombovare xerekovea voi, taxereraa jepe opa mbaꞌe vai gui — heꞌi.

25 Haꞌe ramo Saul aipoeꞌi Davi pe: — Xeraꞌy Davi, imaꞌenduꞌa porãmby tereiko. Mbaꞌeta rejapo ꞌrã mbaꞌemo tuvixa vaꞌe, ndepoꞌaka ꞌrãe — heꞌi. Haꞌe ramo Davi oove ju, haꞌe rã Saul ma guekoa katy ju ojevy.

27

1 Teĩgue ju Davi Gate pygua huvixa Aquis oĩa py ooague Haꞌe rami teĩ Davi ojeupe ae aipoeꞌi: “Xapyꞌa rei ramo amongue ára xee akanhy ꞌrã Saul po py. Haꞌeveve filisteu kuery yvy katy ajava, Israel haꞌe javi rupi Saul xereka oikovya gui ikaneꞌõ vy opytuꞌu aguã. Haꞌe ramo ꞌrãe xee aa jepe ipo gui” heꞌi.

2 Haꞌe rami vy Davi oiko katu vy seiscentos avakue hupive ikuai vaꞌe reve ojeꞌoi Gate pygua huvixa Maoque raꞌy Aquis oĩa katy.

3 Gate tetã py ae Davi oiko Aquis reve. Haꞌe rã hupivegua avakue ma peteĩ-teĩ guaꞌyxy kuery reve ikuai. Davi voi mokoĩve guaꞌyxy reve oiko: Jezreel guigua Ainoã, haꞌe Carmelo pygua Nabal raꞌyxykue Abigail.

4 Gate katy Davi ojavaague Saul pe omombeꞌua rã oendu vy ndoeka potavei.

5 Haꞌe gui Davi aipoeꞌi Aquis pe: — Xapyꞌa rei ndee xemboaxya rendu vy ke emeꞌẽ peteĩ tetã ndeyvy regua py aĩ aguã. Xee nerembiguai ndaꞌevei ndeyvyꞌiry aĩ aguã tetã huvixave oĩaty mbyte py — heꞌi ramo

6 haꞌe vaꞌe árave ixupe Aquis omboaxa Ziclague tetã. Haꞌe rami rire aỹ peve Ziclague opyta huvixa Judá pygua mbaꞌe ae.

7 Filisteu kuery yvy re Davi oiko peteĩ maꞌetỹ rire irundy jaxya peve.

8 Haꞌe gui Davi ngupivegua avakue reve ojeꞌoi jepi ꞌrã gesurita kuery, gersita haꞌe amalequita kuery rovai. Haꞌe vaꞌe kuery ma haꞌe vaꞌe yvy re ikuai Sur katy Telã guive Egito yvy peve.

9 Haꞌe vaꞌe yvy Davi kuery ombovaipa ꞌrã heravy, ojuka ꞌrã avakue haꞌe kunhague. Ojeupe guarã ogueraapa kuerei vexaꞌi, vaka, mburikaꞌi haꞌe camelo kuery, ajukue guive. Ojevy vy ovaẽ kuerei Aquis oĩa py.

10 Haꞌe ramo Aquis oporandu ꞌrã: “Marã ramigua kuery reve tu ange pejogueroꞌa raꞌe?” heꞌi nhavõ Davi ombovai ꞌrã: “Judá regua kuaray puku-a katy ikuai vaꞌe reve ri, jerameel haꞌe queneu kuery kuaray puku-a katy ikuai vaꞌe reve” heꞌi ꞌrã. Haꞌe rami Davi ombovai ombotavy vy. Guetarã Israel kuery reve ae jogueroꞌaa rami ijayvu, Israel kuery rovaigua kuery reve jogueroꞌa vaꞌeri.

11 Davi ndojuka eꞌỹi peteĩve ava neĩ kunha ma voi Gate tetã py oguerojevy vaꞌerã. Mbaꞌeta ojeupe ae aipoeꞌi: “Oremombeꞌua eꞌỹ aguã, ‘Haꞌe rami Davi ojapo’, heꞌi vy.” Haꞌe rami vy filisteu kuery yvy re oĩ teria ja ojapo oikovy haꞌe rami ae.

12 Aquis ma ojerovia Davi re. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Haꞌe anhetẽ ete ri ojapo guetarã Israel pygua kuery ae voi ndaꞌijaꞌei aguã rami. Haꞌe nunga rupi xevy anhoꞌi riae ꞌrã oiko.

28

1 En-Dor py omanogue mboayvua oiko vaꞌea py Saul ooague Haꞌe vaꞌe jave py filisteu regua xondaro kuery onoꞌõmba okuapy Israel kuery rovai jogueroꞌa aguã. Haꞌe rami vy huvixa Aquis aipoeꞌi Davi pe: — Aikuaa uka ma voi ndevy: Xereve ndee voi reo ꞌrã jogueroꞌaa py, nderevegua avakue reve.

2 Davi ombovai: — Haꞌe rami rã reikuaa ꞌrã xee nerembiguai mbaꞌe pa ajapo ꞌrãa — heꞌi. Aquis aipoeꞌive ju Davi pe: — Haꞌe rami rire romoĩ ꞌrã xerarõarã reikoa pukukue re — heꞌi.

3 Samuel omano ma vaꞌekue, haꞌe ramo Israel kuery haꞌe javi ojaeꞌo vy onhono porã rakaꞌe Ramá tetã py hekoague py ae. Haꞌe gui Saul oyvy gui oipeꞌapa rakaꞌe omanogue mboayvua haꞌe imbaꞌekuaa vaꞌe kuery haꞌe javi.

4 Haꞌe gui filisteu kuery onoꞌõ vy ou Suném py ju ijaty okuapy aguã. Haꞌe ramo Saul omonoꞌõmba avi Israel kuery ramo Gibeá py ijaty okuapy.

5 Filisteu kuery ijaty okuapya Saul oexa vy oendu okyjea. Haꞌe vy ipyꞌa tyty vaipa oiny onhemondyi vy.

6 Haꞌe rami vy Senhor pe oporandu teĩ nombovai, raꞌu rupi, Urim rupi, neĩ profeta kuery ayvu rupi ma voi. Urim ma sacerdote kuery mbaꞌekuaa-a oguereko rakaꞌe .

7 Haꞌe ramo Saul aipoeꞌi guembiguai kuery pe: — Pejou na peteĩ kunha omanogue mboayvua, haꞌe vaꞌe oĩa py aa vy aporandu uka aguã. Hembiguai kuery ombovai: — Oiko peteĩ kunha En-Dor py omanogue mboayvua — heꞌi.

8 Haꞌe gui Saul ndojekuaa ukai aguã amboae ao omoĩ reve oo. Hupive ma oo avi mokoĩ avakue. Haꞌe vy pyávy ovaẽmba kunha vaꞌea py. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Ndevy ajerure omanogue remboayvu aguã. Haꞌe vy rembovy ꞌrã aipota vaꞌe ae.

9 Kunha vaꞌe ombovai: — Haꞌe rami avi reikuaa porã huvixa Saul ojapoague, mbaꞌeta oipeꞌapa rakaꞌe omanogue mboayvua haꞌe imbaꞌekuaa vaꞌe kuery. Mbaꞌe re tu amano aguã rami rive reju, xejuka ukaxe vy? — heꞌi

10 Haꞌe ramo ixupe Saul oura Senhor rery rupi: — Anhetẽ ete Senhor oikove vaꞌe rupi aura vy aipoaꞌe: Ndoikoi ꞌrãe haꞌe nungakue re nembopagaarã — heꞌi.

11 Haꞌe rami rã kunha vaꞌe aipoeꞌi: — Mavaꞌe haꞌvy ambovy ꞌrã? Ombovai: — Embovy xevy Samuel — heꞌi.

12 Haꞌe gui kunha vaꞌe Samuel oexa vy ojapukai atã reve aipoeꞌi Saul pe: — Mbaꞌe re tu xembotavy? Mbaꞌeta ndee ae ri tu huvixa Saul.

13 Huvixa ombovai: — Ekyje eme. Mbaꞌe tu rexa? — heꞌi. Kunha vaꞌe ombovai Saul pe: — Peteĩ aexa nhanderuete ramigua yvy gui oẽ rã — heꞌi.

14 Haꞌe ramo oporandu ju: — Mbaꞌexa tu ojekuaa? Kunha vaꞌe ombovai: — Oẽ ouvy vaꞌe ma tujaꞌi, ao puku py onheovã vaꞌe — heꞌi. Haꞌe ramo Samuel ae ria Saul oikuaa vy guenapyꞌã re oĩ ngova yvy re omovaẽ reve.

15 Haꞌe gui Samuel aipoeꞌi Saul pe: — Mbaꞌe re tu xemoangeko, aẽ jevy aguã rami rejapo vy? Saul ombovai: — Xeporiau vaipa aikovy, xerovai filisteu kuery jogueroꞌa rã. Nhanderuete voi xegui ojepeꞌa vy naxembovaivei, profeta kuery rupi, neĩ raꞌu rupi ma voi. Haꞌe nunga rupi roenoĩ uka, xevy remombeꞌu aguã ajapo vaꞌerã — heꞌi.

16 Haꞌe ramo Samuel aipoeꞌi: — Mbaꞌe re haꞌvy xevy reporandu ri, Senhor ndereja vy nderovaigua oiko rire?

17 Mbaꞌeta Senhor ndere ojapo xevy aipoeꞌi ukaague rami. Ndepo gui ndepoꞌakaa oipeꞌa vy neirũ Davi pe ju omboaxa.

18 Senhor ayvu re nderejapyxakai vy neremombai karamboae Amaleque kuery opoxya rupi omomba ukaague rami vy. Haꞌe nunga rupi ae Senhor nemoĩ vai aỹ.

19 Senhor nemboaxa ꞌrã filisteu kuery po py, Israel kuery haꞌe javi reve. Haꞌe gui koꞌẽ ramo ndee haꞌe nderaꞌy kuery xereve ma ꞌrã peiko. Filisteu kuery po py Senhor omboaxa avi ꞌrã Israel kuery ijaty okuapy vaꞌe — heꞌi.

20 Haꞌe ramove Saul hoꞌa vy ipukupa oupy yvy rupi. Okyje vaipa oupy Samuel ayvu gui. Haꞌe vy naꞌimbaraetevei, haꞌe vaꞌe ára, pyávy voi mbaꞌeve ndoꞌui rire.

21 Saul ituia katy kunha vaꞌe ovaẽveꞌi ovy vy oexa ndojepokuaavei etea. Haꞌe vy aipoeꞌi: — Maꞌẽ, xee nerembiguai ma rejerurea aendu vy ndajeayvuveikue py ajapopa kuri ndeayvuague.

22 Teĩ aỹ ma ndee ju endu xee nerembiguai xeayvua. Tamoĩ mbojape reꞌu vaꞌerã. Heꞌu, nembaraete ma vy tape rupi reo aguã.

23 Haꞌe rami teĩ ndoipotai vy aipoeꞌi: — Xee ndaꞌui ꞌrã — heꞌi. Haꞌe rami teĩ hembiguai kunha vaꞌe reve omeꞌẽ nheaꞌã rei ramo ojapyxaka. Haꞌe vy yvy gui opuꞌã vy oguapy oiny tupa py.

24 Kunha vaꞌe oguereko peteĩ vaka raꞌy omongyra vaꞌekue. Ojuka pojava. Trigo kuꞌi avi ogueru vy omoapomo, haꞌe ombojy mbojape imbovua eꞌỹ vaꞌe.

25 Haꞌe rami vy Saul haꞌe hembiguai kuery pe ogueru ramo okaru okuapy. Haꞌe gui opuꞌãmba vy ojeꞌoipa ju pyavyve.

29

1 Davi re filisteu kuery ndojeroviaveiague Haꞌe gui filisteu kuery omonoꞌõmba xondaro kuery Afeca py. Haꞌe rã Israel kuery ma Jezreel py yvu oĩ vaꞌe katyꞌi ijaty okuapy.

2 Haꞌe katy filisteu kuery yvatekueve vaꞌe ojeꞌoi cem haꞌe mil reve-reve. Haꞌe rã Davi haꞌe avakue hexeve ikuai vaꞌe ma oo Aquis reve hakykue guarã.

3 Filisteu kuery yvatekueve vaꞌe aipoeꞌi okuapy: — Kovaꞌe hebreu kuery, mbaꞌe tu ojapo okuapy apy? Aquis ombovai filisteu kuery yvatekueve vaꞌe pe: — Haꞌe vaꞌe pa Davi eꞌỹ, Israel pygua huvixa Saul rembiguai eꞌỹ teve? Kueve ma guive xereve ae oiko. Haꞌe gui hexe ndajou vai, xea py ou guive aỹ peve — heꞌi.

4 Haꞌe rami teĩ filisteu kuery yvatekueve vaꞌe ivai vaipa ixupe. Haꞌe vy aipoeꞌi okuapy: — Embojevy ju haꞌe vaꞌe ava hekoarã remeꞌẽague katy. Ndaꞌevei nhandereve oo aguã jajogueroꞌaa py, nhanderovaigua oiko eꞌỹ aguã. Mbaꞌeta haꞌe rami eꞌỹ vy mbaꞌexa vy ꞌrã tu haꞌeve nguvixa reve peteĩ rami ju ikuai aguã, nhande kuery akãgue ogueraa eꞌỹ vy?

5 Haꞌe vaꞌe pa Davi eꞌỹ? Ojerokya py joupe-upe ombovai vy aipoeꞌi: “Saul ma ojuka mil, haꞌe rã Davi ma dez mil ojuka vaꞌekue” heꞌiague vaꞌe eꞌỹ teve?

6 Haꞌe rami rã Aquis oenoĩ Davi. Haꞌe vy aipoeꞌi ixupe: — Anhetẽ ete Senhor oikove vaꞌe rupi aura vy aipoaꞌe: Ndee ma anhetẽ rupi reiko vaꞌe. Haꞌe gui xevy rã haꞌevea rami vy rei orereve kovaꞌe rojogueroꞌaa py reo. Mbaꞌeta xea py rejuague guive kovaꞌe ára peve mbaꞌeve py ndojou vaiai ndere. Haꞌe rami teĩ yvatekueve vaꞌe ma ndojou porãi.

7 Ejevy ju aỹ, ejevy porã ke, filisteu kuery yvatekueve vaꞌe ndejou vai rei eꞌỹ aguã — heꞌi.

8 Haꞌe ramo Davi aipoeꞌi Aquis pe: — Haꞌe rami avi mbaꞌe tu xee ajapo? Haꞌe eꞌỹ vy mbaꞌe tu xee nerembiguai re rejou vai, ndevy ambaꞌeapo ypya ára guive aỹ peve, xeruvixa rovaigua kuery rovai xee voi ajogueroꞌa eꞌỹ aguã?

9 Aquis ombovai: — Xee ma aikuaa porã. Xevy rã anhetẽ Nhanderuete guigua anjo rami reiko porã vaꞌe teĩ. Haꞌe rã filisteu kuery yvatekueve vaꞌe ma “Too eme orereve jogueroꞌaa py” heꞌi okuapy.

10 Evy voi haꞌvy koꞌẽ rai ramove nerembiguai kuery ndereve ou vaꞌekue reve. Kuaray hexakãꞌi ramove pevypa, haꞌe tapeo — heꞌi.

11 Haꞌe ramo koꞌẽ rai ramove Davi ovy avakue hexeve ikuai vaꞌe reve, filisteu kuery yvy katy ju ojevy ojeꞌoivy aguã. Haꞌe rã filisteu kuery ma Jezreel katy ojeꞌoi.

30

1 Ziclague tetã gui Amaleque kuery opa mbaꞌe ogueraapaague Haꞌe gui mboapy araa py Davi hexevegua avakue reve ovaẽmba Ziclague tetã py. Haꞌe vy oikuaa Amaleque pygua kuery ou vy kuaray puku-a katygua kuery re opuꞌãague, haꞌe Ziclague tetã ombovaipa vy oapypa ma rakaꞌeague.

2 Haꞌe vy kunhague ojou vaꞌe tema ogueraapa rakaꞌe ojeupe guarã. Haꞌe rami avi mavaꞌeve ndojukai: kyrĩgue neĩ tujakue. Ngupive ogueraapa rive ojeꞌoivy ouague rupi.

3 Haꞌe gui tetã py Davi haꞌe hexevegua avakue ou vy oexa rã okaipa rakaꞌe. Haꞌe rã taꞌyxy kuery, taꞌy haꞌe tajy kuery ogueraapaa rakaꞌe.

4 Haꞌe rami rã Davi haꞌe hexeve ikuai vaꞌe ojapukai atã reve ojaeꞌo. Ojaeꞌo raxa okuapy ikangypa peve.

5 Davi raꞌyxy mokoĩve avi ogueraa rakaꞌe: Jezreel guigua Ainoã, haꞌe Carmelo pygua Nabal raꞌyxykueꞌi Abigail.

6 Davi iporiau vaipa, mbaꞌeta hexevegua avakue ita py ojapipa aguã re ijayvu okuapy rã. Peteĩ-teĩ ivai okuapy guaꞌy haꞌe guajy kuery re. Haꞌe rami teĩ Davi ma Senhor nguuete re vy ipyꞌa guaxuve ju.

7 Ojokua reve reve ogueraa pyre Davi oguerupa jevyague Haꞌe gui Davi aipoeꞌi sacerdote Aimeleque raꞌy Abiatar pe: — Eru manto sacerdote pegua — heꞌi ramo Abiatar ogueru Davi pe.

8 Haꞌe gui Senhor pe Davi oporandu vy aipoeꞌi: — Aa ꞌrã teve haꞌe kuery rakykue? Aupity ꞌrã teve? Senhor ombovai: — Tereo, peupity ꞌrãe. Haꞌe vy peraa jepepa ju ꞌrã ogueraa vaꞌekue haꞌe javi — heꞌi.

9 Haꞌe gui Davi oo seiscentos avakue hexeve ikuai vaꞌe reve. Besor yakãꞌi py ovaẽ ramo amongue opyta ikaneꞌõve vaꞌe-vaꞌe.

10 Haꞌe rã Davi quatrocentos avakue reve oove tema. Duzentos ma takykue opyta vaꞌekue, ikaneꞌõ vy Besor yakãꞌi ndoaxai vaꞌekue.

11 Haꞌe gui nhuũndy rupi ojou okuapy peteĩ ava Egito pygua, Davi oĩa py ogueru. Ixupe mbojape omeꞌẽ rã hoꞌu. Omeꞌẽ avi yy oyꞌu aguã.

12 Omeꞌẽ avi peteĩ figo pirukue apomo raꞌykueꞌi, mokoĩ uvaꞌa pirukue guive. Haꞌe ramo hoꞌupa. Haꞌe gui ikangy gui imbaraeteve ju, mboapy ára haꞌe mboapy pytũ re ma mbaꞌeve ndoꞌuvei, neĩ yy ndoyꞌuvei vaꞌekue.

13 Haꞌe ramo ma Davi oporandu: — Mavaꞌe regua tu ndee? Magui tu reju? Egito pygua kunumi vaꞌe ombovai: — Xee tu Amaleque regua rembiguai rima. Mboapy ára re xembaꞌeaxy ramo xepatõ xereja apy.

14 Ore kuery romomba rojuvy kuaray puku-a katy queretita kuery, Judá yvy regua kuery, haꞌe gui Calebe regua kuaray puku-a katygua. Haꞌe vy Ziclague tetã voi roapypa rojuvy — heꞌi.

15 Davi aipoeꞌi: — Haꞌeve pa reo vy haꞌe kuerya py xereraa aguã? Ombovai: — Nhanderuete rery rupi haꞌvy eura xevy xejuka eꞌỹ aguã, haꞌe xepatõ po py ju xemboaxa eꞌỹ aguã. Haꞌe rami rã aa ꞌrã roguereko aguã haꞌe kuery ikuaia peve — heꞌi.

16 Haꞌe gui oo, ogueraa henoiny. Haꞌe ramia ja Amaleque pygua kuery ma joa rupi eꞌỹ-eꞌỹ ikuai haꞌe vaꞌe yvy re. Okaru haꞌe oyꞌu okuapy, ovyꞌa vaipa okuapy omondakue haꞌe javi filisteu kuery yvy haꞌe Judá gui ogueru vaꞌekue re.

17 Koꞌẽ raiꞌi ramove Davi kuery ojuka okuapy kaꞌaruꞌi peve. Haꞌe ramo haꞌe kuery vaꞌe regua peteĩve ma ndoo jepei, quatrocentos kunumigue camelo áry oĩ vaꞌe anho onhamba.

18 Haꞌe rami py Davi ogueraa jepepa nho ju Amaleque pygua kuery ogueraa vaꞌekue-ꞌekue. Ogueraa jepe avi guaꞌyxy mokoĩve.

19 Mbaꞌeveꞌi ndoatai, kyrĩgue neĩ tujakue, taꞌy neĩ tajy kuery, neĩ omondakue ogueraa vaꞌekue ma voi, neĩ mbaꞌeve haꞌe kuery ogueraapa vaꞌekue. Davi oguerupa nho ju.

20 Haꞌe gui Davi ojopypa avi heruvy vexaꞌi haꞌe vaka. Haꞌe nunga Davi renonde omondyi heravy vaꞌe aipoeꞌi: — Kovaꞌe ma Davi ogueru vaꞌe.

21 Davi mbaꞌemo ombojaꞌo ukaague Haꞌe gui Davi ovaẽ ouvy duzentos avakue ikaneꞌõ vy ndoovei vaꞌekuea py, Besor yakã yvýry opytapa okuapyague py ae. Haꞌe ramo haꞌe vaꞌe kuery oupa Davi ovaexĩ vy, hupive ou okuapy vaꞌe voi. Haꞌe kuery oua py Davi ovaẽveꞌi ouvy vy oxarura porãꞌi.

22 Haꞌe rami teĩ Davi rupive ojeꞌoi vaꞌekue regua iporayvu eꞌỹ vaꞌe, nheꞌẽ vai raꞌy kuery ombovai vaikue reve aipoeꞌi okuapy: — Nhande kuery reve haꞌe kuery ndooi rire nanhameꞌẽi ꞌrã mbaꞌeve rei ogueraapa pyre jaru ju vaꞌekue. Peteĩ-teĩ peraa penderaꞌyxy haꞌe penderaꞌy kuery rive. Haꞌe vy tapeopa ju — heꞌi okuapy.

23 Haꞌe rami teĩ Davi aipoeꞌi: — Xeryvy kuery, evoko rami eꞌỹ pejapo Senhor nhandevy omeꞌẽ vaꞌekue re, nhandere opena vy nhande po py nhanderovai ou vaꞌekue omboaxapa rire.

24 Mavaꞌe ꞌrã tu ojapyxaka haꞌe rami pendeayvua re? Mbaꞌeta pejogueroꞌa vy peo vaꞌekue pejopya rami ae avi ꞌrã mbaꞌe rei-rei rarõa py opyta vaꞌekue voi ojopy. Joo rami meme ꞌrã jajopy — heꞌi.

25 Haꞌe rami rire haꞌe rami aguã ma Israel kuery rekorã oĩ, haꞌe vaꞌe ára guive aỹ peve.

26 Ziclague tetã py Davi ovaẽ vy mbaꞌemo re imonda vy ogueraapa pyre ogueraa ukapa ju Judá regua tujakueve oirũ kuery ikuai vaꞌe pe. Haꞌe vy haꞌe vaꞌe kuery pe aipoeꞌi uka: — Kovaꞌe ma pendevy romeꞌẽ rive Senhor rovaigua kuery ogueraapa vaꞌekue regua — heꞌi.

27 Haꞌe rami vy Betel pygua kuery pe ogueraa uka, Ramote Neguebe pygua kuery pe, Jatir,

28 Aroer, Sifmote, Estemoa,

29 Racal, jerameel haꞌe queneu kuery ikuaia tetã pygua kuery pe,

30 Horma, Borasã, Atace,

31 Hebrom, haꞌe gui Davi avakue hexeve ikuai vaꞌe reve ojeꞌoiague haꞌe javi rupi ikuai vaꞌe pe.

31

1 Haꞌe gui Israel kuery reve filisteu kuery jogueroꞌa ramo avakue Israel regua onhamba filisteu kuery gui. Haꞌe ramo Gilboa yvyꞌã re ojukapa.

2 Filisteu kuery ojoko avi Saul haꞌe taꞌy kuery. Haꞌe vy ojuka Saul raꞌy kuery Jônatas, Abinadabe haꞌe Malquisua.

3 Jogueroꞌaa py Saul oĩ vaive ovy. Huꞌy momboa kuery ojou ramo haꞌe kuery gui okyje vaipa.

4 Haꞌe gui Saul aipoeꞌi huꞌy jokoa reraa pe: — Ekyi ndekyxe haꞌe xepyxo, haꞌe kuery opire omboi uka eꞌỹ vaꞌekue ou vy xepyxo vy xejojai rei eꞌỹ aguã — heꞌi teĩ huꞌy jokoa reraa ndoipyxoxei, okyje vaipa vy. Haꞌe ramo Saul ae kyxe ojopy vy hakua re hoꞌa.

5 Huꞌy jokoa reraa Saul omano ma ri ty raꞌea oexa vy haꞌe voi kyxe re hoꞌa vy omano avi hexeve.

6 Haꞌe rami py Saul omano, taꞌy kuery voi, huꞌy jokoa reraa reve. Avakue hexeve ikuai vaꞌe voi haꞌe vaꞌe ára ojukapaa.

7 Haꞌe gui avakue Israel regua yvyugua rupi haꞌe Jordão yakã rovai hekoa vaꞌe oexapa okuapy oirũ kuery onhambaa, haꞌe Saul guaꞌy kuery reve omanomba maa. Haꞌe rami vy haꞌe kuery voi guekoa oejapa vy onhamba avi. Haꞌe gui filisteu kuery ou vy haꞌe py ju hekoa.

8 Koꞌẽ jevy filisteu kuery ou omanogue mbaꞌekue ogueraapa aguã. Haꞌe rami vy ojou Saul haꞌe taꞌy kuery mboapyve Gilboa yvyꞌã re omanoague py.

9 Haꞌe rami vy Saul akãgue ojaya vy hembiporukue ogueraapa. Filisteu kuery yvy haꞌe javi rupi omondouka ayvu mombeꞌuarã, haꞌe nungakue omombeꞌu aguã taꞌangaa pegua oo ikuai vaꞌe rupi, haꞌe guetarã kuery haꞌe javi pe.

10 Saul rembiporukue ma Astarote raꞌangaa oĩa py ogueraa. Haꞌe rã hetekue ma Bete-Seã tetã kora re omboja imoiny.

11 Haꞌe gui ma Jabes-Gileade pygua kuery oendu okuapy filisteu kuery Saul re ojapoague.

12 Haꞌe rami vy avakue ipyꞌa guaxukueve vaꞌe opuꞌãmba vy pytũ mbukukue re oguata ojeꞌoivy. Haꞌe vy Bete-Seã tetã kora gui omboi heruvy Saul haꞌe taꞌy kuery retekue. Jabes tetã py oupa ju vy oapypa.

13 Ikãgue ojopy vy ojatypa Jabes py ae, yvyra ikuai vaꞌe guy py. Haꞌe vy sete ára re okaru eꞌỹ re ikuai.