1

1 Hezwi ndi zwo iteaho misi ya Serekesese, onouḽa Serekesese we a vha a tshi vhusa madzingu ane a fhira 127 u bva India u swika Kushu.

2 Misi yeneyo khosi Serekesese o vha a tshi vhusa e kha khuluṋoni yawe muḓini wa Shushani musanda wa Pheresia.

3 Nga ṅwaha wa vhuraru wa muvhuso wawe a itela magota awe na vhakoma vhawe vhuṱambo. Vhalangammbi vha Pheresia na Media vho vha vhe hone, khathihi na vhaḓivhalea na magota a madzingu.

4 A ita ṱano ḽa lupfumo lwa muvhuso wawe na maṱeleṱele na vhugala ha vhuhosi hawe, ha vhuya ha fhela miṅwedzi miṱanu na muthihi.

5 Khosi ya fhedza nga u itela vhathu vhoṱhe vha musanda wa Shushani tshimima, vhoṱhe vhaḓivhalea na vhathu zwavho. Itsho tshimima tsho itelwa ngadeni dza pfamo ya musanda tsha fhedza vhege yoṱhe.

6 Muṱa henefho wo vha wo ṱamiwa nga mbemba dza lukhaha dzi nembelelaho dza muvhala wa lutombo na mutshena, dzo vhofhelelwa thambo dza lukhaha lwa muridili lu songo vangiwaho kha nkhwe dza siliva nṱha ha phuphu dza mmabulu. Henefho muṱani ho vha ho vhewa zwidzulo zwa musuku na siliva, zwo vhewa nṱha ha mmabulu mutshena na matombo matswuku na nungu dzi penyaho na matombo a lutombo.

7 Waini yo vha i tshi nwiwa nga zwinwelo zwa musuku, hu si na mbili dzi no fana, khosi i tshi vha pakulela waini ya musanda, lwo fanelaho khosi.

8 Ho pfi hu songo vha na khombekhombe; khosi yo vha yo laya vhashumi vha pfamoni uri muṅwe na muṅwe a nwe nga hune a funa.

9 Na mufumakadzi Vashthi o vha a tshi khou itela vhasadzi tshimima ngomu ha pfamo ya musanda ya khosi Serekesese.

10 Nga ḓuvha ḽa vhuṱanu na vhuvhili ḽa itsho tshimima khosi Serekesese o vha o no wela mativhani nga waini, a vhidza khombe ṱhanu na mbili vhe vha vha vhe vhaḓinḓa vhawe, Mehumani na Bisitha na Harabona na Bigitha na Abagatha na Zethara na Kharakhasi.

11 A vha laya uri vha ḓise mufumakadzi Vashthi ó ambara khare yawe ya vhuhosi. Mufumakadzi uyo o vha e musadzi o nakaho, khosi yo vha i tshi ṱoḓa u ṱana lunako lwawe uri lu vhonwe nga magota na vhaeni.

12 Hone vhaḓinḓa vha tshi vhudza mufumakadzi Vashthi zwe khosi a vha laya, ene a hana u ya. Hezwo zwa sinyusa khosi a tou duga.

13 Zwino khosi o vha a tshi anzela u vhudzisa vhaeletshedzi vhawe zwa khakhathi dza mulayo na vhudziki, ndi zwe a vhidzisa vhaeletshedzi vhawe, vhane vha ḓivha zwine zwa fanela u itwa.

14 Vhaswikeli vhe a vha a tshi ḓi anzela u vha vhudzisa uri vha mu eletshedze vho vha vhe Kharashena na Sethara na Adimatha na Tharashishi na Merese na Marisena na Memukhani, vhaḓivhalea vhaṱanu na vhavhili vha Pheresia na Media vhe vha vha vhe vhone vhahulwane muvhusoni.

15 Khosi ya vhudza avho vhanna ya ri, “Ndo ruma vhaḓinḓa vhanga ha mufumakadzi Vashthi vha isa ndaela khae, ene a hana u thetshelesa ndaela yanga! Mulayo u ri ro fanela u itani ngae?”

16 Ndi hone Memukhani a tshi ḓivhadza khosi na magota awe a ri, “Mufumakadzi Vashthi ho ngo khakhela khosi fhedzi, o khakhela na magota awe, o khakhela vhanna vhoṱhe mashangoni oṱhe a Serekesese.

17 Musadzi muṅwe na muṅwe a re muvhusoni uyu u ḓo thoma u nyadza munna wawe hezwi a tshi tou pfa zwe mufumakadzi a ita. Vha ḓo ri, ‘Khosi Serekesese o vhidza mufumakadzi Vashthi uri a ḓe khae, mufumakadzi a hana.’

18 Musi vhasadzi vha vhaḓivhalea vha Pheresia na Media vha tshi pfa zwiito zwa mufumakadzi vha ḓo mbo ḓi swetha vhanna vhavho nga u ralo-vho. Vhasadzi hoṱhe-hoṱhe a vha tsha ḓo hulisa vhanna vhavho, na vhanna vha vho ḓo sinyutshela vhasadzi vhavho.

19 Arali thovhele a tshi zwi takalela, nga a bvise nḓivhadzo ya musanda ine ya ri Vashthi a songo tsha dovha a ḓa phanḓa ha khosi Serekesese. Nga vha ite uri zwi ṅwaliwe kha milayo ya Pheresia na Media i sa shandukiswi. Zwenezwo vha mu bvise a si tsha vha mufumakadzi, vha dzhie muṅwe musadzi wa khwiṋe.

20 Arali ndaela yavho yo ḓivhadzwa hoṱhe muvhusoni hoyu muhulu, vhasadzi vhoṱhe vha ḓo hulisa vhanna vhavho, vhaḓivhalea na vhathu zwavho.”

21 Khosi na vhaḓivhalea vhawe vha zwi pfesesa, khosi a ita zwe Memukhani a amba.

22 Dzinguni ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽa musanda khosi a swikisa malaedzwa nga luambo na kuṅwalele kwa dzingu ḽeneḽo, ha pfi munna muṅwe na muṅwe nga a pfiwe muṱani wawe, hu tshi tevhedzwa maitele a lushaka lwa hawe.

2

1 Ngavhuya musi mbiti dza khosi Serekesese dzo no dzika, a elelwa Vashthi na zwe uyo musadzi a ita na zwe a itwa.

2 Vhaṅwe vhaeletshedzi vha khosi vhane vha vha vhadzulatsini vha ḓisa muhumbulo hoyu vha ri, “Ndi mini thovhele vha sa londolosi vha ḓiwanela vhasidzana vho nakaho vha sa athu ḓivha munna?

3 Thovhele nga vha vhee magota madzinguni oṱhe a muvhuso wavho, vha vha vhudze vha ḓise vhasidzana havho vhoṱhe vhudzuloni ha vhasadzi fhano musanda wa Shushani. Vha ite uri vha londolwe nga Hegai, khombe ya musanda, ane a langa vhasadzi vhavho, avho vhasidzana vha nakiswe.

4 Zwenezwo vha dzhie musidzana ane a vha takadzesa a vhe mufumakadzi vhudzuloni ha Vashthi.” Khosi ya vhona uri iyo ndi nyeletshedzo yavhuḓi, ya ita zwenezwo.

5 Henefho musanda Shushani ho vha hu tshi dzula Mujuda we a vha a tshi pfi Maradokai ṅwana wa Jairi, ene o vha e wa tsinde ḽa Benyamini, e wa lutsinga lwa Kishi na Shimei.

6 Zwiḽa Nebukhadnetsara khosi ya Babele a tshi hwala khosi Jehoyakhini wa Juda a tshi mu isa vhuthubwani a tshi bva Jerusalema e na tshigwada tsha mathubwa, vhomakhulu vha Maradokai vho vha vhe na vhenevho.

7 Munna uyo o vha e na muzwala a no pfi Estere, dzina ḽawe ḽa Tshiheberu ḽi tshi pfi Hadasa; o vha e musidzana wa lunako, e na tshivhumbeo tshavhuḓi. Vhabebi vhawe vho ri u fa, Maradokai a mu dzhia a mu alusa sa ṅwana wawe.

8 Musi khosi o no bvisa nḓivhadzo yawe ntswa, ha ḓiswa vhasidzana vhanzhi musanda wa Shushani, ha dzhiwa na Estere. Na ene a iswa pfamoni ya musanda a tshi khou londolwa nga Hegai, we a vha a tshi langa vhudzulo ha vhasadzi.

9 Hegai a vhona Estere a tshi mu takadza, a mu ita nga vhuthu. A mbo ḓi ṱavhanya a mu ṋea zwiḓolo zwa u mu nakisa na zwiḽiwa zwavhuḓi. A mu vhea fhethu ho nakesaho hafho vhudzuloni ha vhasadzi, a nanga vhasidzana vhaṱanu na vhavhili vho tou nanguludzwa pfamoni ya musanda uri vha mu shumele.

10 Zwino Maradokai a eletshedza Estere uri a songo vhuya a bula uri u Mujuda, nazwino ene a si zwi ambe.

11 Misi yoṱhe Maradokai o vha a tshi yo ima khoroni ya vhudzulo ha vhasadzi uri a pfe mutakalo wa Estere, na zwe zwa vha zwi tshi khou itea khae.

12 Musi tshifhinga tsha uri musidzana a ye ha khosi Serekesese tshi tshi vho swika, a thoma a fhedza ṅwaha a tshi khou tevhedza maitele a u ḓinakisa o vhetshelwaho vhasadzi, a tshi fhedza miṅwedzi miṱanu na muthihi a tshi khou ḓola mapfura a u mu nakisa, a dovha a fhedza miṅwedzi miṱanu na muthihi a tshi khou ḓola zwiḓolo zwi nukhelelaho.

13 Musi a tshi bva vhudzuloni ha vhasadzi a tshi ya pfamoni ya musanda o vha a tshi ambara tshine a tou funa.

14 O vha a tshi ya nga madekwana, ḽi tshi tsha nga matsheloni a iswa huṅwe hune ha dzula vhasadzi, a londolwa nga Shaashigasi, khombe ine ya langa vhasadzi vha khosi vha dziphuli. Musidzana uyo o vha a si tsha dovha a humela ha khosi arali khosi i songo mu takalela a tou mu vhidzisa nga dzina ḽawe.

15 Ha swika tshifhinga tsha Estere tsha uri a ye ha khosi. Estere, ṅwananyana wa Abihaili, o vha e muzwala wa Maradokai. Maradokai o mu alusa sa ṅwana wawe. Estere o vha a tshi tamiwa nga vhoṱhe vhe vha mu vhona. Musi tshifhinga tshawe tshi tshi swika, a ambara zwenezwiḽa zwe a eletshedzwa nga Hegai, khombe ine ya langa vhudzulo ha vhasadzi.

16 Estere a dzhiwa a iswa ha khosi Serekesese pfamoni ya musanda nga ṅwedzi wa fumi, ṅwedzi wa Thebethe, nga ṅwaha wa vhuṱanu na vhuvhili wa Serekesese.

17 Zwino khosi a mu funa u fhira vhasidzana vhoṱhe, a mu takalela, a mu tama u fhira vhaṅwe vhoṱhe. A dzhia khare ya vhuhosi a mu ambadza ṱhohoni, a mu ita mufumakadzi vhudzuloni ha Vashthi.

18 Ndi hone khosi a tshi itela Estere vhuṱambo vhuhulu, a vhidza vhaḓivhalea vhawe vhoṱhe na magota. A ḓivhadza uri vhathu vha hangwelwe mithelo muvhusoni wawe woṱhe, a kovhela vhathu zwifhiwa zwo fanelaho khosi.

19 Musi vhasidzana vha tshi kuvhanganyiwa lwa vhuvhili, Maradokai o vha o no vha muhaṱuli khoroni ya musanda.

20 A vha Estere, ene o vha a sa athu bula uri ndi Mujuda. Maradokai o vha o mu vhudza uri a songo vhuya a zwi vhudza muthu, ene a mu thetshelesa kha hezwo, sa zwe a mu thetshelesa a tshi kha ḓi vha muṱuku zwiḽa a tshi mu alusa.

21 Tshifhinga tsha musi Maradokai o no vha muṅwe wa vhahulwane khoroni ya musanda, Bigithana na Thereshe, magota mavhili vhe vha vha vha tshi linda muṋango, vha sinyuwa, vha langana nga tshiphiri uri vha vhulahe khosi Serekesese.

22 Maradokai a zwi pfa, a vhudza mufumakadzi Estere, uyo a vhudza khosi zwe Maradokai a zwi wana.

23 Mafhungo ayo a ṱoḓeseswa, ha wanala uri ndi ngoho, magota ayo mavhili a iswa thamboni. Mafhungo ayo oṱhe a ṅwalwa buguni dza muvhuso khosi i tshi zwi vhona.

3

1 Ngavhuya ho no fhira izwo, khosi Serekesese a hulisa Hamani a mu ṋea tshiimo tshi no fhira tsha vhaḓivhalea vhoṱhe. Hamani o vha e ṅwana wa Hamidatha, wa lutsinga lwa Agaga.

2 Khosi ya laya uri magota oṱhe ane a i shumela vha hulise Hamani nga u mu gwadamela. Hone Maradokai a si gwadame a tshi mu hulisa.

3 Vhaṅwe vhakoma vha khosi vha mu vhudzisa uri ndi mini a tshi nyadza ndaela ya khosi.

4 Misi yoṱhe vha ḓi amba nae, hone ene a hana. Maradokai a ri, “Nṋe ndi Mujuda, ndi nga si kone u gwadamela Hamani.” Vhone vha vhudza Hamani ayo mafhungo, vha tshi ṱoḓa u vhona arali a tshi nga konḓelela kutshilele kwa Maradokai.

5 Hamani a tou duga nga mbiti a tshi vhona uri Maradokai a nga si mu hulise nga u mu gwadamela.

6 A tshi pfa uri Maradokai ndi Mujuda, a elekanya uri a nga si tou vhulaha Maradokai e eṱhe. A luka vhunwa ha u vhulaha Majuda vhoṱhe vha re muvhusoni woṱhe wa Serekesese.

7 Nga ṅwaha wa 12 wa muvhuso wa khosi Serekesese, nga ṅwedzi wa u ranga, ṅwedzi wa Nisani, Hamani a ri hu itwe madeṅwa (o vha a tshi pfi “phurimi”) uri hu wanale ḓuvha na ṅwedzi wo teaho uri a kone u bveledza tshimbevha tshawe. Deṅwa ḽa wela kha ḓuvha ḽa 13 ḽa ṅwedzi wa 12, ṅwedzi wa Adara.

8 Ndi hone Hamani a tshi vhudza khosi Serekesese a ri, “Hu na luṅwe lushaka lwo balanganaho na dzitshakha madzinguni oṱhe a muvhuso wavho, lune lwa si fune u vangana na vhaṅwe. Maitele avho o fhambana na a dziṅwe tshakha dzoṱhe, nahone vha nyadza milayo ya khosi. A zwo ngo fanela vhamusanda vha tshi zwi konḓelela.

9 Arali thovhele a tshi zwi pfesesa, nga a bvise ndaela ya uri vha vhulawe. Arali vha ita nga u ralo, ndi tou amba ndo khwaṱhisa uri ndi ḓo konou dzhia khilogiramu dza siliva dzine dza fhira 340 000 nda ṋekedza vhafaratshikwama uri vha i vhulunge mbulungeloni ya musanda.”

10 Khosi ya bvula rinngi ye ya vha i tshi kandisa ndaela uri dzi vhe dza muvhuso, a i ṋea swina ḽa Mujuda, Hamani ṅwana wa Hamedatha, wa lutsinga lwa Agaga.

11 Khosi ya mu vhudza ya ri, “Tshelede ndi yaṋu, vhathu vha iteni zwine na funa.”

12 Zwenezwo nga ḓuvha ḽa 13 ḽa ṅwedzi wa u ranga Hamani a vhidza vhaṅwaleli vha khosi a vha vhudza ndaela iyo, ya pfi i ṱalutshedzelwe kha nyambo dzoṱhe na kuṅwalele kwa muvhuso muṅwe na muṅwe, uri zwi rumelwe ha vhavhusi vhoṱhe na magota na vhaḓivhalea. Nḓivhadzo iyo ya ṅwalwa nga dzina ḽa khosi Serekesese, ya kandiswa nga rinngi yawe.

13 Ha rumiwa vhagidimi vha isa iyo nḓivhadzo madzinguni oṱhe a muvhuso. Iyo nḓivhadzo yo ri, nga ḓuvha ḽithihi fhedzi, ḽa 13 ḽa Adara, Majuda vhoṱhe, vhahulwane na vhaṱuku, vhasadzi na vhana, vha vhulawe. Vho vha vho fanela u vhulawa vha sa khathutshelwi, vha tou lozwiwa vha ṱangulwe na thundu yavho.

14 Ha pfi hu ṅwalwe kopi dza iyo ndaela; dzi iswe madzinguni oṱhe, uri vhoṱhe vha vhe vho ḓilugisa musi ḓuvha iḽo ḽi tshi swika.

15 Khosi ya laya uri nḓivhadzo iyo i ḓivhadzwe vhathu vhoṱhe musanda wa Shushani, ha rumiwa vhagidimi madzinguni vha isa ayo mafhungo. Khosi na Hamani vha dzula fhasi vha ḓinwela waini, ngeno muḓini wa Shushani hu na vilinga.

4

1 Musi Maradokai a tshi pfa zwoṱhe zwo itwaho, a kherukanya zwiambaro zwawe nga u ṱungufhala, a ambara madzanganda, a ḓihasha milora ṱhohoni, a buḓekanya muḓi a tshi khou zhamba lwa u ṱungufhadza,

2 a vhuya a swika muṋangoni wa pfamo. Ho ngo dzhena pfamoni ngauri ho vha hu sa tendelwi muthu o ambaraho madzanganda a tshi dzhena.

3 Hoṱhe-hoṱhe madzinguni he ha ḓivhadzwa ndaela ya khosi, Majuda vho vha vha tshi khou ṱavha mukosi, vha tshi ḓidzima zwiḽiwa, vha tshi lila vha tshi tou ongolela, vhanzhi vhavho vha ambara madzanganda, vha vhumbuluwa milorani.

4 Vhashumi vha Estere vha vhasidzana na dzikhombe vha mu vhudza zwe Maradokai a ita, zwa mu dina nga maanḓa. A ruma muḓinḓa a isa zwiambaro ha Maradokai uri a ambare a bvule madzanganda, hone Maradokai a zwi landula.

5 Ndi hone a tshi vhidza Hathakhi, muṅwe wa khombe dza pfamoni we a vhewa nga khosi uri a vhe mushumi wawe, a mu vhudza uri a ye ha Maradokai a mu vhudzise uri ho tshinyalani.

6 Hathakhi a ya ha Maradokai tshikweani tsha muḓi muṋangoni wa pfamo,

7 Maradokai a mu vhudza zwoṱhe zwe zwa mu wela na uri Hamani o fulufhedzisa u dzhenisa tshelede nngafhani mbulungeloni ya musanda arali Majuda vhoṱhe vha vhulawa.

8 A ṋea Hathakhi kopi ya ndaela yo ṅwalwaho Shushani, i tshi ri Majuda vha lozwiwe. Maradokai a ri Hathakhi a ise luṅwalo ulwo ha Estere, a mu ṱalutshedze lwone, uri Estere a yo luvhelela ha khosi, a mu humbele a khathutshele vhathu vha hawe.

9 Hathakhi a vhudza Estere mafhungo a Maradokai,

10 Estere a mu vhudza uri a humise malaedzwa ha Maradokai a ri,

11 “Arali muthu wa munna kana wa musadzi a dzhena muṱani wa nga ngomu a yo amba na khosi á songo vhidzwa, onoyo muthu o fanela u vhulawa. Hoyo ndi mulayo, vhathu vhoṱhe u bva kha vhaeletshedzi vha khosi u swika kha vhathu vha re madzinguni, vha a zwi ḓivha. Hu na nḓila nthihi fhedzi ya u suvha uyo mulayo: Arali khosi a ṋekedza muthu luḓo lwawe lwa musuku, ha vhulawi. Huno ho no ḓi fhela ṅwedzi vhothovhele vha sa mmbidzi.”

12 Musi Maradokai a tshi pfa mafhungo a no bva ha Estere,

13 a isa malaedzwa ha Estere a u mu laya a ri, “Ni songo humbula uri maṅwe Majuda a tshi vhulawa inwi ni ḓo ponyoka nge na vha pfamoni ya musanda.

14 Arali na fhumula musi zwo rali, hu ḓo ḓi vha na iṅwe nḓila ine Majuda vha ḓo fariswa ngayo vha tshidzwa, hone inwi ni ḓo fa, ha vha hu hone muṱa wa khotsi aṋu wo fhela. Khamusi ni tshi itwa mufumakadzi no vha ni tshi itelwa musi wa zwo raliho, zwi ḓihwa nga nnyi?”

15 Estere a isa phindulo heino ha Maradokai a ri,

16 “Nga vha kuvhanganye Majuda vhoṱhe vha re muḓini wa Shushani, vha ḓidzime zwiḽiwa, vha nthabelele. Vha fhedze maḓuvha mararu vha sa ḽi tshithu vha sa nwi tshithu na vhusiku. Nṋe na vhashumi vhanga vha vhasidzana ri ḓo ita-vho nga u ralo. Musi ro no ita hezwo, ndi ḓo ya ha khosi, naho mulayo u sa tendi. Arali nda lovha, ndi ḓo ḓi lovha zwanga.”

17 Ndi hone Maradokai a tshi ṱuwa, a ita zwoṱhe zwe Estere a mu vhudza.

5

1 Nga ḓuvha ḽa vhuraru Estere a tshi khou ḓidzima zwiḽiwa, a ambara zwiambaro zwa vhuhosi, a ya a ima muṱani wa nga ngomu wa pfamo, wo lavhelesanaho na holo ya musanda. Khosi yo vha i henefho ngomu, yo dzula kha khuluṋoni ya vhuhosi, yo lavhelesanaho na muṋango.

2 Musi khosi a tshi vhona mufumakadzi o ima nnḓa, a pfa a tshi mu takalela, a mu sumba nga luḓo lwawe lwa musuku. Estere a sendela a kwama ṱhodzi yalwo.

3 Khosi ya vhudzisa ya ri, “Mulandu ndi mini, mufumakadzi Estere? Mmbudzeni tshine na tshi ṱoḓa, ndi ḓo ni fha, naho na humbela hafu ya muvhuso wanga.”

4 Estere a fhindula a ri, “Arali thovhele a tshi zwi takalela, ndo vha ndi tshi funa uri vhone na Hamani vha vhe vhaeni vhanga ṋamusi nga madekwana tshimimani tshe nda vha lugisela.”

5 Ndi hone khosi i tshi vhidzisa Hamani nga u ṱavhanya, uri vha vhe vhaeni vha Estere, khosi na Hamani vha konou ya tshimimani tsha Estere.

6 Musi vha tshi khou nwa waini khosi ya dovha ya vhudzisa Estere ya ri, “Tshine na tshi ṱoḓa mmbudzeni, ni ḓo tshi wana. Tshine na humbela ndi ḓo ni ṋea, naho na humbela hafu ya muvhuso wanga.”

7 Estere a fhindula a ri,

8 “Arali thovhele a tshi nga nnyitela vhuthu a ita zwine nda humbela, ndo vha ndi tshi funa uri vhone na Hamani vha dovhe vha vhe vhaeni vhanga matshelo kha tshimima tshiṅwe tshine nda ḓo vha lugisela. Ndi hone ndi tshi ḓo vha vhudza tshine nda tshi ṱoḓa.”

9 Musi uyo Hamani o ṱuwa o takala, mbilu yawe yo rula. Huno a tshi vhona Maradokai tshifhingoni tsha pfamo a sa takuwi kana a sumbedza khuliso musi a tshi fhira, a mu sinyutshela zwihulu.

10 Hone a ḓifara, a livha hayani. Ndi hone a tshi vhidza khonani dzawe uri vha ḓe muṱani wawe, a vhidza na musadzi wawe Zereshe.

11 Hamani a vha zuwela lupfumo lwawe na uri u na vhana vhangana na uri khosi yo mu hulisa zwingafhani ya mu vhea kha tshiimo tshingafhani na uri ene ndi muḓivhalea u fhira vhaḓivhalea vhaṅwe vha khosi.

12 Hamani a isa phanḓa a ri, “Tshiṅwe hafhu mufumakadzi Estere o ita tshimima a tshi itela nṋe na khosi fhedzi, a si vhidze na muthihi, nahone ho pfi ri dovhe ri vhuye matshelo.

13 Hone hezwo zwoṱhe a zwi mpfarisi tshithu arali ndi tshi ḓi vhona Mujuda houḽa Maradokai o dzula tshifhingoni tsha pfamo.”

14 Ndi hone musadzi wawe na khonani dzawe dzoṱhe vha tshi ri, “Ndi ngani vha sa imisi thanda ine vhathu vha rutshelelwa khayo, ha mitha dza 22 u ya nṱha? Matshelo nga matsheloni vha nga humbela khosi uri Maradokai a rutshelelwe khayo, ndi hone vha tshi ḓo konou ya tshimimani vho takala.” Hamani a vhona uyo u muhumbulo wavhuḓi, a mbo imisa iyo thanda.

6

1 Vhusiku honoho khosi ya si fare khofhe, a ri hu ḓiswe maṅwalo a muvhuso wawe a vhalelwe one.

2 Fhethu he vha hu vhala ho angaredza na mafhungo a musi Maradokai a tshi dzumbulula tshimbevha tsha u vhulaha khosi, tshimbevha tshe tsha itwa nga Bigithana na Thereshe, khombe mbili dza pfamoni vhe vha vha vha tshi linda muṋango.

3 Khosi ya vhudzisa ya ri, “Maradokai ro mu hulisa hani? Ro mu pfufha hani nge a ita zwenezwo?” Vhalanda vhawe vha fhindula vha ri, “Ha athu pfufhiwa.”

4 Khosi ya vhudzisa ya ri, “Hu na magota anga fhano pfamoni?” Zwino Hamani o vha a tshi kha ḓi bva u dzhena muṱani ó ḓa u humbela khosi uri Maradokai a ṱomiwe thandani yo itelwaho zwenezwo.

5 Ndi hone vhalanda vha tshi fhindula vha ri, “Vho-Hamani vha fhano, vho lindela u amba na vhone.” Khosi ya ri, “Vha vhudzeni vha dzhene.”

6 Ndi hone Hamani a tshi dzhena, khosi ya mu vhudza ya ri, “Hu na muṅwe ane nda funa u mu hulisa. Munna uyo ndi nga mu itela mini?” Hamani a elekenya a ri, “Zwino khosi a nga vha a tshi ṱoḓa u hulisa nnyi zwingafho arali e si nṋe?”

7 A fhindula khosi a ri, “Munna uyo ane thovhele a ṱoḓa u mu hulisa,

8 nga vha ri hu ḓiswe phuraphura dza vhuhosi dzine thovhele a dzi ambara, na bere ine ya namelwa nga vhone, yo ambadzwaho maṱeleṱele a vhuhosi ṱhohoni yayo.

9 Vha wane muṅwe wa vhaḓivhalea vhavho a fhiraho vhoṱhe a ambadze uyo munna phuraphura idzo, a mu endedze ó namela bere, a buḓekanye tshikwea tsha muḓi. Muḓivhalea a ḓivhadze zwenezwi vha tshi khou tshimbila a ri, ‘Vhonani uri khosi i pfufha hani munna ane ya funa u mu hulisa!’ ”

10 Ndi hone khosi a tshi vhudza Hamani a ri, “Ṱavhanyani ni yo dzhia dziphuraphura na bere, zwenezwo zwe na amba ni zwi itele Maradokai wa Mujuta. Ni ḓo mu wana o dzula muṋangoni wa pfamo. Ni songo litsha u ita na tshithihi tsha zwe na amba.”

11 Hamani a mbo dzhia phuraphura, a dzi ambadza Maradokai, a dzhia bere a endedza Maradokai ó i namela, Hamani a tshi huwelela a ri, “Vhonani uri khosi i pfufha hani munna ane ya funa u mu hulisa.”

12 Zwo no ralo Maradokai a humela muṋangoni wa pfamo, Hamani a gidimela hayani ó khurumela tshifhaṱuwo nga ṱhoni.

13 Hamani a vhudza musadzi wawe na khonani dzawe zwoṱhe zwe zwa mu wela. Ndi hone musadzi wawe na khonani dziḽa dzawe dza vhuṱali vha tshi mu vhudza vha ri, “Maanḓa avho a khou thoma u dzhiwa nga Maradokai. Maradokai ndi Mujuda, vhone vha nga si mu kunde. Vhukumakuma u ḓo vha kunda.”

14 Musi vha tshi kha ḓi amba, khombe dza pfamoni dza swika nga luvhilo dza dzhia Hamani a iswa tshimimani tsha Estere.

7

1 Khosi na Hamani vha ṱuwa vha yo ḽa na Estere

2 lwa vhuvhili. Musi vha tshi khou nwa waini khosi a dovha a vhudzisa Estere a ri, “Zwino mufumakadzi Estere, tshine na tshi funa ndi mini? Mmbudzeni, ni ḓo tshi wana. Ndi ḓo ni fha na hafu ya muvhuso wanga.”

3 Ndi hone mufumakadzi Estere a tshi fhindula a ri, “Arali zwi tshi takadza thovhele u nṋea tshine nda humbela, ndi funa uri ndi si vhulawe, na vhathu vha hashu vha si vhulawe.

4 Nṋe khathihi na lushaka lwa hashu ro rengiswa uri ri vhulawe. Arali ro vha ro tou rengiswa fhedzi ra itwa phuli ndo vha ndi tshi ḓo ḓifhumulela, nda si vha dine ngazwo, hone zwino ri ḓo ṱuwa ri tshi lozwiwa, ra si tsha vha hone!”

5 Khosi Serekesese a vhudzisa mufumakadzi Estere a ri, “Muthu ane a nga ita zwithu izwo ndi nnyi? Munna uyo u ngafhi?”

6 Estere a fhindula a ri, “Swina ḽashu, mutovholi washu, ndi munna hoyu muvhi Hamani!” Hamani a sokou lavhelesa khosi na mufumakadzi ó tshenuwa.

7 Khosi ya takuwa yo sinyuwa, a bva afho nḓuni, a bvela nnḓa, a livha ngadeni ya pfamo. Hamani a zwi vhona uri khosi yo ḓiimisela u mu lifhedza, ndi zwe a sala a tshi luvhelela mufumakadzi Estere uri a si vhulawe.

8 O vha a tshi kha ḓi bva u ḓiposa vhulaloni ha Estere uri a luvhelele u khathutshelwa, khosi ya mbo ḓi humela afho nḓuni i tshi bva ngadeni. Khosi ya ri u vhona izwo ya ṱavha mukosi ya ri, “Munna uyu u vhuya a tou tshipa mufumakadzi henefha maṱoni anga, pfamoni yanga?” Khosi ya ri u amba zwenezwo, khombe dza vha dzo no tibedza ṱhoho ya Hamani.

9 Ndi hone muṅwe wavho, Harabona, a tshi ri, “Hamani o swika na hune a imisa thanda nḓuni yawe uri a rutshelele Maradokai khayo, ene we a lamukisa vhone thovhele. Thanda iyo yo lapfa mitha dza 22 u ya nṱha!” Khosi ya vha laya ya ri, “Rutshelelani Hamani khayo!”

10 Hamani a mbo rutshelelwa kha thanda ye a vha o i imisela Maradokai. Ndi hone mbiti dza khosi dzi tshi dzika.

8

1 Musi wonoyo khosi Serekesese a dzhia thundu yoṱhe ya Hamani swina ḽa Majuda a i ṋea mufumakadzi Estere. Estere a vhudza khosi uri Maradokai ndi shaka ḽawe, u bva zwenezwo Maradokai a tendelwa u dzhena hune khosi ya vha hone.

2 Khosi ya bvula rinngi yayo ine ya vha na tshigivho tshawe (ndi ye a vha o i dzhiela Hamani) a i ṋea Maradokai. Estere a ri Maradokai a lange thundu dza Hamani.

3 Estere a dovha a amba na khosi, a ḓiposa milenzheni yawe a tshi khou lila, a luvhelela khosi uri i thivhele tshimbevha tsho itelwaho Majuda nga Hamani ṅwana wa Agaga.

4 Khosi ya mu ṋekedza luḓo lwa musuku, zwenezwo a takuwa a ri,

5 “Arali thovhele a tshi zwi pfesesa, arali a tshi ntakalela, arali a tshi vhona zwi zwone, nga a ṅwale nḓivhadzo ine ya thivhela ndaela dza Hamani uri zwe a amba zwi songo tsha itwa, ndi amba ndaela dziḽa dze Hamani ṅwana wa Hamedatha wa lutsinga lwa Agaga a ḓivhadza uri Majuda vhoṱhe vha re muvhusoni wavho vha lozwiwe.

6 Nṋe ndi nga zwi konḓelela hani arali khombo iyo i tshi wela vha hashu, mashaka anga a vhulawa?”

7 Khosi Serekesese a fhindula mufumakadzi Estere na Maradokai wa Mujuda a ri, “Hamani ndo mu rutshelela kha thanda nge a itela Majuda tshimbevha, thundu dzawe nda dzi ṋea Estere.

8 Hone nḓivhadzo yo ṅwalwaho dzinani ḽa khosi ya kandiswa nga tshigivho tsha musanda, i nga si kone u thivhelwa. Naho zwo ralo ni nga ṅwalela Majuda tshine na tou funa, na ṅwala nga dzina ḽanga, na kandisa nga tshigivho tsha musanda.”

9 Hezwo zwo itea nga ḓuvha ḽa 23 ṅwedzi wa vhurarau, ṅwedzi wa Sivani. Maradokai a vhidza vhaṅwaleli vha khosi, a amba hu tshi ṅwalelwa Majuda maṅwalo a tshi ya ha vhavhusi, na magota na vhaḓivhalea vha madzingu oṱhe a 127 u bva India u swika Kushu. Maṅwalo o vha o ṅwalelwa dzingu ḽiṅwe na ḽiṅwe nga luambo lwa dzingu ḽeneḽo na kuṅwalele, ho ṅwalelwa na Majuda nga luambo lwavho na nga kuṅwalele kwavho.

10 Maradokai a ri maṅwalo ayo a ṅwalwe nga dzina ḽa khosi Serekesese, a kandiswe nga tshigivho tsha musanda. A swikiswa nga vhanameli vha dzibere dza luvhilo dzi no bva dangani ḽa musanda.

11 Maṅwalo hayo a ṱalutshedza uri khosi o tendela Majuda vha re muḓini muṅwe na muṅwe vha pfane vha ḓilwele. Arali vha thomiwa nga vhanna vha re na zwihali vha lushaka lufhio na lufhio dzinguni ḽifhio na ḽifhio, vha ḓilifhedzele, vha vha lozwe khathihi na vhasadzi vhavho na vhana vhavho. Vha vha vhulahe hu si sale na muthu na muthihi, vha vha ṱangule thundu yavho.

12 Zwi re kha nḓivhadzo iyo ha pfi zwi itwe muvhusoni woṱhe wa Pheresia nga ḓuvha ḽo tetshelwaho u vhulaha Majuda, ḓuvha ḽa 13 ḽa Adara, ṅwedzi wa 12.

13 Hezwo zwo vha zwo fanela u ḓivhadzwa unga mulayo, zwa ḓivhadzwa vhathu vhoṱhe madzinguni oṱhe, uri Majuda vha vhe vho ḓilugisela u lifhedza maswina avho musi ḓuvha heḽo ḽi tshi swika.

14 Vhanameli vha dzibere vha ri u pfa ndaela ya khosi vha namela bere dza musanda, dza takuwa nga luvhilo luhulu. Ndaela iyo ya ḓivhadzwa na Shushani musanda.

15 Maradokai a ṱuwa afho pfamoni o ambara zwiambaro zwa vhuhosi zwa muvhala wa denga na mutshena na khare khulu ya musuku na phuraphura ya muridili ya lukhaha lu songo vangiwaho. Vha muḓi wa Shushani vha fhululedza vha pembela.

16 Majuda vha pfa vho rulwa, vha takala, vha pembela, vha pfa vho huliswa.

17 Miḓini yoṱhe na madzinguni oṱhe he ha vhalwa ndaela ya khosi, Majuda vha takala vha pembela vha ita vhuṱambo, vha ḽa. Vhathu vhanzhi vha dziṅwe tshakha vha vha Majuda nge vha vha vho farwa nga nyofho dza u ofha Majuda.

9

1 Ḓuvha ḽa 13 ḽa Adara ḽa swika, ḓuvha ḽe ha pfi hu itwe zwo ṅwalwaho kha ndaela ya musanda, ḓuvha ḽe maswina a Majuda a vha o lavhelela u vha kunda. Hone ha vho kunda vhone Majuda.

2 Miḓini yoṱhe muvhusoni wa Serekesese hune ha dzula Majuda, vha pfana u lwa na vhoṱhe vhe vha linga u vha huvhadza. Hoṱhe-hoṱhe tshakha dzoṱhe dzo vha dzi tshi vha ofha, nahone hu si na ane a nga imedzana navho.

3 Vhukumakuma vhaḓivhalea vhoṱhe vha madzingu, vhavhusi na magota na vhakoma vha musanda, vha tikedza Majuda nge vha vha vha tshi ofha Maradokai.

4 Zwo vha zwi tshi ḓivhea zwavhuḓivhuḓi muvhusoni woṱhe uri Maradokai zwino o vha e munna a re na maanḓa pfamoni ya musanda nahone maanḓa awe o vha a tshi khou ḓi hula a tshi ya.

5 Ndi zwe Majuda vha ita zwine vha funa nga maswina avho. Vho lwa navho nga mapanga vha vha vhulaha.

6 Muḓini wa Shushani musanda, Majuda vha vhulaha vhathu vha 500.

7 Vha vhulaha na Pharashandatha na Dalifoni na Asiphatha,

8 na Phoratha na Adalia na Aridatha,

9 na Pharamashitha na Arisai na Aridai na Vaisatha,

10 vhana vha fumi vha swina ḽa Majuda Hamani ṅwana wa Hamidatha. Hone thundu dzavho a vho ngo dzhia.

11 Musi wonoyo mbalo ya vhathu vho vhulawaho Shushani ya mbo ḓi ḓivhadzwa khosi.

12 Ndi hone khosi a tshi vhudza mufumakadzi Estere a ri, “Muḓini wa Shushani fhedzi Majuda vho vhulaha vhathu vha 500, hu tshi katelwa na vhana vha Hamani. Ngei nnḓa madzinguni maṅwe a khosi vha nga vha vho ita zwingafhani? Zwino tshine na lila ngatsho ndi tshini? Humbelani, ni ḓo fhiwa. Ni kha ḓi ṱoḓa mini? Ni ḓo itelwa.”

13 Estere a fhindula a ri, “Arali thovhele a tshi nga zwi pfesesa, nga a tendele Majuda vha fhano Shushani uri matshelo vha dovhe vha ite zwenezwi zwe vha tendelwa u ita ṋamusi. Hone zwitumbu zwa vhana vha fumi vha Hamani nga zwi ṱomiwe kha thanda.”

14 Vhamusanda vha mbo ri zwi itwe, ha mbo bva ndaela yo raloho, zwitumbu zwa vhana vha Hamani zwa fumi zwa ṱaniwa vhathuni.

15 Nga ḓuvha ḽa 14 ḽa ṅwedzi wa Adara, Majuda vha Shushani vha dovha vha kuvhangana vha vhulaha vhaṅwe vhathu vha 300 henefho musanda. Hone vha dovha vha si dzhie thundu dzavho.

16 Majuda vha dzulaho madzinguni maṅwe a khosi, na vhone vha kuvhangana vha ḓilwela, vha fhedza maanḓa a maswina avho, vha vhulaha vha no swika 75 000, hone thundu dza maswina avho vha si dzhie.

17 Hezwo zwo itea nga ḽa 13 ḽa ṅwedzi wa Adara, nga ḽa 14 vha awela, ḽa mbo vha ḓuvha ḽa vhuṱambo na ḽa dakalo.

18 Majuda vha Shushani vhone vho vha vho kuvhangana nga ḽa 13 khathihi na ḽa 14, ḽa 15 ḽa vha ḓuvha ḽavho ḽa vhuṱambo na dakalo.

19 Zwenezwo Majuda vho balanganaho na miḓi vha ita vhuṱambo ha Phurimi nga ḽa 14 ḽa ṅwedzi wa Adara, ḽa vha ḓuvha ḽa u pembela na vhuṱambo, ḓuvha ḽi takadzaho, ḽine vhathu vha ṋekana zwifhiwa zwa zwiḽiwa.

20 Maradokai a ita uri zwoṱhe hezwo zwo iteaho zwi ṅwaliwe, a ṅwalela Majuda vhoṱhe, vha kule na vha tsini, hoṱhe muvhusoni wa Serekesese,

21 a tshi vha vhudza uri nga ḓuvha ḽa 14 na ḽa 15 ḽa ṅwedzi wa Adara ṅwaha muṅwe na muṅwe vha awele mishumoni yavho.

22 Hayo ndi maḓuvha e Majuda vha vhulaha maswina avho ngao; hoyo ndi ṅwedzi we wa vha u wa u tambula na u ṱovhowa, zwino wa shandulwa wa vha wa tshifhinga tsha dakalo. Vha vhudzwa uri vha khethe maḓuvha eneo vha a ite a vhuṱambo na u pembela vha tshi ṋekana zwifhiwa zwa zwiḽiwa, na vhashai vha ṋewe-vho.

23 Vhukuma Majuda vha tevhedza zwe vha laiwa nga Maradokai, uho vhuṱambo ha vha ha ṅwaha muṅwe na muṅwe.

24 Hamani ṅwana wa Hamedatha, wa lutsinga lwa Agaga, ene swina ḽa Majuda, o vha o ita madeṅwa (ndi phurimi, nga he zwa vha zwi tshi vhidzwa ngaho) uri a wane ḓuvha ḽa u lozwa Majuda; o vha o luka vhunwa ha u vha vhulaha vhoṱhe hu si sale na muthihi.

25 Hone Estere a ya ha khosi, khosi ya ṅwala ndaela, Hamani a vho welwa nga khombo ye a vha o rekanya uri i wele Majuda, khunḓa ya fasha muvei, ene na vhana vhawe vha rutshelelwa.

26 Ndi zwine maḓuvha ayo a u awela a pfi “Phurimi”. Ndi nge Maradokai a ṅwala luṅwalo, na nga zwe a vha o vha dzudzanyela zwone,

27 Majuda vha ita uri u vhe mulayo wavho na vhaḓuhulu vhavho na nnyi na nnyi ane a nga vha Majuda, uri nga tshifhinga tsho teaho ṅwaha muṅwe na muṅwe maḓuvha hayo mavhili a khethiwe hu tshi tevhedzwa ndayo ya Maradokai.

28 Ha pfaniwa uri miṱa yoṱhe ya Majuda vha mirafho i ḓaho madzinguni oṱhe na miḓini yoṱhe vha songo litsha u elelwa maḓuvha a Phurimi lini na lini.

29 Ndi hone mufumakadzi Estere, ṅwananyana wa Abihaili, e na Maradokai, na ene a tshi ṅwala luṅwalo a tshi sumbedza maanḓa ane a vha nao, a ombedzela luṅwalo lune lwa amba nga Phurimi, lwe lwa ranga u ṅwalwa nga Maradokai.

30 Luṅwalo ulwo lwa ṅwalelwa Majuda vhoṱhe, ha itwa na kopi dzalwo dza iswa madzinguni oṱhe a 127 a muvhuso wa Serekesese. Lwo ri ngavhe Majuda vha tshi vha na mulalo, vha pfe vho tsireledzea,

31 lwa laya vhone na vhaḓuhulu vhavho uri vha khethe maḓuvha a Phurimi nga tshifhinga tsho teaho, nga hune vha tevhedza milayo ya u ḓidzima zwiḽiwa nga zwifhinga zwa u lila. Heyo ndaela yo itwa nga Maradokai na mufumakadzi Estere.

32 Ndaela ya Estere ya u ombedzela mulayo wa Phurimi, ya ṅwalwa kha bugu.

10

1 Khosi Serekesese a kombetshedza vhathu vhawe vha dzulaho madzinguni a khunzikhunzini muvhusoni wawe, na vha no dzula tshivhindini tsha shango uri vha mu shumele.

2 Zwithu zwoṱhe zwihulwane na zwi mangadzaho zwe a ita, na mafhungo oṱhe a musi a tshi hulisa Maradokai uri a vhe muḓivhalea muhulwane, o ṅwalwa maṅwaloni a mahosi a Pheresia na Media.

3 Maradokai wa Mujuda o vha e kha tshiimo tsha vhuvhili nga vhuhulwane, a tshi tou fhirwa nga khosi Serekesese ene muṋe fhedzi. O vha a tshi huliswa nahone a tshi funwa nga Majuda. O vha a tshi shumela uri vha hawe vha wane zwivhuya na uri vhaḓuhulu vhavho vhoṱhe vha tsireledzee.