1

1 U rangani Mudzimu o sika ḽiṱaḓulu na ḽifhasi.

2 Ḽifhasi ḽo vha ḽi si na tshivhumbeo, nahone hu si na tshithu khaḽo; ho vha hu na swiswi, ḽifhasi ḽó tibwa nga dzivha, hone Muya wa Mudzimu o alama kha maḓi.

3 Mudzimu a ri, “Nga hu vhe na tshedza!” tshedza tsha mbo ḓi vha hone.

4 Mudzimu a sedza a vhona tshedza tshi tshavhuḓi, a fhandekanya tshedza na swiswi.

5 Tshedza Mudzimu a ri tshi pfi masiari, swiswi a ri ḽi pfi vhusiku. Ḽa kovhela, ḽa tsha, ḽa vha ḓuvha ḽa u ranga.

6 Mudzimu a ri, “Nga hu vhe na lutombo vhukati ha maḓi, lu fhandekanye maḓi na maḓi.”

7 Ndi hone Mudzimu a tshi ita lutombo, a fhandekanya maḓi a fhasi ha lutombo na a nṱha halwo, zwa mbo ralo.

8 Lutombo Mudzimu a ri lu pfi ḽiṱaḓulu. Ḽa kovhela, ḽa tsha, ḽa vha ḓuvha ḽa vhuvhili.

9 Mudzimu a ri, “Maḓi a re fhasi ha lutombo nga a kuvhangane fhethu huthihi, mavu a sale khagala!” Zwa mbo ralo.

10 Mavu Mudzimu a ri a pfi shango, maḓi o kuvhanganaho Mudzimu a ri a pfi lwanzhe. Mudzimu a sedza a vhona zwi zwavhuḓi.

11 Ndi hone Mudzimu a tshi ri, “Shango nga ḽi medze zwimela: zwimela zwi no aṋwa mbeu, na miri ya mitshelo i no aṋwa mitshelo i re na mbeu ngomu hayo, i tshi ya nga tshakha dzayo dzo fhambanaho!” Zwa mbo ralo —

12 shango ḽa medza zwimela: zwimela zwi no aṋwa mbeu zwi tshi ya nga tshakha dzazwo, na miri i aṋwaho mitshelo i re na mbeu ngomu hayo, i tshi ya nga tshakha dzayo. Mudzimu a sedza a vhona zwi zwavhuḓi.

13 Ḽa kovhela, ḽa tsha, ḽa vha ḓuvha ḽa vhuraru.

14 Mudzimu a ri, “Nga hu vhe na zwiedza lutomboni lwa ḽiṱaḓulu, zwi fhandekanye masiari na vhusiku, zwi vhe zwiga zwi no sumbedza khalaṅwaha na maḓuvha na miṅwaha,

15 zwi vhe zwiedza lutomboni lwa ḽitaḓulu, zwi vhonetshele ḽifhasi.” Zwa mbo ralo.

16 Mudzimu o ita zwiedza zwivhili zwihulwane — tshihulwane tsha vha tsha u vhusa masiari, tshiṱuku tsha vha tsha u vhusa vhusiku; a ita na dziṋaledzi.

17 Mudzimu a dzi vhea lutomboni lwa ḽiṱaḓulu uri dzi vhonetshele ḽifhasi,

18 dzi vhuse masiari na vhusiku, dzi fhandekanye tshedza na swiswi. Mudzimu a sedza, a vhona zwi zwavhuḓi.

19 Ḽa kovhela, ḽa tsha, ḽa vha ḓuvha ḽa vhuṋa.

20 Mudzimu a ri, “Maḓini nga hu tshatshame zwisikwa zwi tshilaho, nṱha ha ḽifhasi hu fhufhe zwiṋoni, zwi buḓekanye lutombo lwa ḽiṱaḓulu.”

21 Zwenezwo Mudzimu a sika mabuka mahulwane a lwanzheni na zwoṱhe zwi tshilaho zwi tshatshamaho maḓini zwi tshi ya nga tshakha dzazwo, na zwiṋoni zwoṱhe zwi tshi ya nga tshakha dzazwo. Mudzimu a sedza a vhona zwi zwavhuḓi.

22 Mudzimu a zwi shudufhadza a ri, “Bebani ni ande ni ḓadze lwanzhe, zwiṋoni zwi ande shangoni!”

23 Ḽa kovhela, ḽa tsha, ḽa vha ḓuvha ḽa vhuṱanu.

24 Mudzimu a ri, “Ḽifhasi nga ḽi vhe na zwisikwa zwi tshilaho zwi tshi ya nga tshakha dzazwo — zwifuwo na zwisikwa zwi kokovhaho mavuni, na phukha dza ḓaka, zwoṱhe zwi tshi ya nga tshakha dzazwo.” Zwa mbo ralo.

25 Mudzimu o vhumba phukha dza ḓaka dzi tshi ya nga tshakha dzadzo, na zwifuwo zwi tshi ya nga tshakha dzazwo, na zwisikwa zwoṱhe zwi kokovhaho mavuni zwi tshi ya nga tshakha dzazwo. Mudzimu a sedza a vhona zwi zwavhuḓi.

26 Ndi hone Mudzimu a tshi ri, “Nga ri vhumbe muthu ri tshi ḓifanyisa, a fane na riṋe, a vhuse khovhe dza lwanzheni, na zwiṋoni, na zwifuwo, na ḽifhasi ḽoṱhe, na zwipuka zwoṱhe zwi kokovhaho mavuni.”

27 Mudzimu a vhumba muthu a tshi ḓifanyisa; o mu vhumba a tshi fana na Mudzimu; o vha vhumba muṅwe e munna muṅwe e musadzi.

28 Mudzimu a vha shudufhadza a ri, “Bebani ni ande; ḓadzani ḽifhasi ni ḽi kunde; vhusani dzikhovhe na zwiṋoni na zwipuka zwoṱhe zwi kokovhaho mavuni!”

29 Zwenezwo Mudzimu a ri, “Ndi ni kumedza zwimela zwoṱhe zwi aṋwaho mbeu zwi re shangoni, na miri yoṱhe ya mitshelo i re na mbeu ngomu hayo; zwi ḓo vha zwone zwiḽiwa zwaṋu.

30 Phukha dzoṱhe na zwiṋoni na swisikwa zwoṱhe zwi kokovhaho mavuni, zwoṱhe zwi femaho, ndi zwi kumedza maṱari na hatsi; zwi ḓo vha zwiḽiwa zwazwo.” Zwa mbo ralo.

31 Mudzimu a sedza zwoṱhe zwe a zwi ita, a vhona zwi zwavhuḓi vhukuma. Ḽa kovhela, ḽa tsha, ḽa vha ḓuvha ḽa vhuṱanu na vhuthihi.

2

1 Ha vha hu hone ḽiṱaḓulu na ḽifhasi zwo khunyelela, na zwoṱhe zwi re khazwo.

2 Nga ḓuvha ḽa vhuṱanu na vhuvhili Mudzimu a vha o fhedza mushumo wawe wa u sika, a si tsha sika tshithu, a awela.

3 Mudzimu a ri ḓuvha ḽa vhuṱanu na vhuvhili ḽi vhe na mashudu, ḽi vhe ḽikhethwa, nge a awela ngaḽo ó fhedza mushumo wawe woṱhe wa u sika.

4 Hayo ndi one mafhungo a u sikwa ha ḽiṱaḓulu na ḽifhasi. Musi Muṋe washu Mudzimu a tshi ita ḽifhasi na ḽiṱaḓulu

5 ho vha hu sa athu vha na tshiṱaka fhano fhasi, hu sa athu mela na tshimela; Muṋe washu Mudzimu o vha a sa athu nisela ḽifhasi mvula, nahone ho vha hu si na muthu a no lima mavu,

6 fhasi ho tou phulea zwisima zwa maḓi, a ṋukadza mavu oṱhe.

7 Muṋe washu Mudzimu a vhumba muthu nga mavu, ningoni dzawe a vhudzulela mufemo u ṋeaho vhutshilo, muthu a mbo ḓi thoma u tshila.

8 Zwino Muṋe washu Mudzimu o vha o lima tsimu Edeni thungo ya vhubvaḓuvha; henefho a vhea muthu we a mu vhumba.

9 Muṋe washu Mudzimu a medza miri ya tshakha dzoṱhe mavuni, miri ye ya vha i tshi takadza muthu a tshi i vhona, ine ya ḓifha. Vhukati ha tsimu a medza muri u ṋeaho vhutshilo, na muri u ṋeaho ṱhalukanyo ya zwivhuya na zwivhi.

10 Edeni ho vha hu tshi ela mulambo u sheledzaho iyo tsimu, u bva henefho wa fhandekana wa bva milambo miṋa.

11 Wa u thoma u pfi Phishoni; u ela u tshi mona na shango ḽoṱhe ḽa Havila, hune ha wanala musuku.

12 (Musuku wa iḽo shango ndi wavhuḓi; henefho hu na zwiḓolo zwi sa sokou wanala, na matombo a mutengo muhulu.)

13 Mulambo wa vhuvhili u pfi Gihoni; u ela u tshi mona na shango ḽoṱhe ḽa Kushu.

14 Mulambo wa vhuraru u pfi Thigirisi; u ela u tshi tsa na shango ḽa Ashuru nga vhubvaḓuvha. Wa vhuṋa u pfi Yufuratha.

15 Muṋe washu Mudzimu a dzhia muthu a mu vhea tsimuni ya Edeni uri a shume khayo, a i linde.

16 Muṋe washu Mudzimu a laya muthu a ri, “U nga ḓi ḽa muri muṅwe na muṅwe afho tsimuni,

17 hone muri u ṋeaho ṱhalukanyo ya zwivhuya na zwivhi u songo u ḽa; wa vhuya wa u ḽa, vhukuma u ḓo fa.”

18 Muṋe washu Mudzimu a ri, “A si zwavhuḓi muthu a tshi dzula e eṱhe. Ndi ḓo mu vhumbela mufarisi o mu fanelaho.”

19 Muṋe washu Mudzimu a dzhia mavu a vhumba phukha dza shango na zwiṋoni, a zwi ḓisa ha muthu u vhona uri a nga zwi vhidza hani; madzina e muthu a zwi vhidza ngao a mbo ḓi vha madzina azwo.

20 Huno muthu o rina madzina a zwifuwo, na zwiṋoni, na phukha dzoṱhe dza shango, hone a si wane mufarisi o mu fanelaho.

21 Ndi hone Muṋe washu Mudzimu a tshi eḓedza muthu khofhe khulu; musi a tshee o eḓela, a bvisa luvhabvu lwawe, afho fhethu a hu thivha nga ṋama.

22 Ndi hone Muṋe washu Mudzimu a tshi vhumba musadzi nga luvhabvu lwe a lu bvisa kha muthu, a mu ḓisa khae.

23 Muthu a tshi mu vhona a ri, “Zwino ndi hone ndo wana a no nga nṋe; ndi shaka ḽanga vhukuma; u ḓo pfi ‘musadzi’, nge a bviswa kha munna.”

24 Ndi zwine munna a ḓo ṱutshela khotsi awe na mme awe, a vhofhekana na musadzi wawe, vha vha ṋama nthihi.

25 Munna na musadzi, vhoṱhe vhuvhili havho, vho vha vhe fhedzi, vha sa shoni.

3

1 Ṋowa yone yo vha yo thanya u fhira phukha dzoṱhe dza ḓaka dze Muṋe washu Mudzimu a dzi vhumba. Ya vhudzisa musadzi ya ri, “Nṋa vhukumakuma Mudzimu o amba a ri ni songo vhuya na ḽa na muri na muthihi u re tsimuni?”

2 Musadzi a fhindula ṋowa a ri, “Miri i re tsimuni ri a i ḽa,

3 hone Mudzimu o ri muri u re vhukati ha tsimu ri songo vhuya ra u ḽa, ri songo vhuya ra u kwama, ri sa ḓo fa.”

4 Ṋowa ya vhudza musadzi ya ri, “A si zwone, ni nga si fe na kathihi!

5 Ndi uri Mudzimu u a ḓivha uri arali na u ḽa ni ḓo bonyolowa na nga Mudzimu, na vho ḓivha zwivhuya na zwivhi.”

6 Ndi hone musadzi a tshi vhona uri uyo muri u a ḽiwa, na uri muthu a tshi u lavhelesa u a takadza nahone u a ṱoḓea uri muthu a wane vhuṱali; a u fula, a ḽa, a ṋea-vho na munna wawe we a vha e nae henefho, na ene a ḽa.

7 Ndi hone maṱo avho vhuvhili havho a tshi bonyolowa, vha thoma u vhona uri vha fhedzi; vha rungekanya maṱari a muhuyu, vha ḓiitela vhupila.

8 Nga madekwana hu tshi vho rotholela, munna na musadzi wawe vha pfa mutsindo wa Muṋe washu Mudzimu a tshi khou tshimbila tsimuni, vha dzhena mirini ya tsimu vha dzumbama Muṋe washu Mudzimu.

9 Hone Muṋe washu Mudzimu a vhidzelela muthu a ri, “U ngafhi?”

10 Ene a fhindula a ri, “Ndo u pfa u tsimuni, nda ofha, ngauri ndo vha ndi fhedzi. Ndi zwe nda dzumbama.”

11 Mudzimu a ri, “Ndi nnyi we a u vhudza uri u fhedzi? Izwi a wo ngo ḽa uḽa muri we nda ri u songo u ḽa?”

12 Muthu a ri, “Musadzi hoyu we vha mpha uri ndi dzule nae, ndi ene we a fula mutshelo kha muri a nṋea, nṋe nda ḽa.”

13 Ndi hone Muṋe washu Mudzimu a tshi vhudzisa musadzi a ri, “Wo ita zwithu-ḓe?” Musadzi a fhindula a ri, “Ndo fhurwa nga ṋowa, nda ḽa.”

14 Mudzimu a vhudza ṋowa a ri, “Nge wa ita zwenezwo, wo teketelwa! Kha zwifuwo zwoṱhe na phukha dzoṱhe dza ḓaka ndi iwe fhedzi une wa ḓo kokovha nga thumbu, wa ḽa buse vhutshilo hau hoṱhe, nge wa ita hezwo!

15 Ndi ḓo u luṱanya na musadzi, na vhana vhau na vhawe vha ḓo vhengana; ṅwana wawe u ḓo u pwasha ṱhoho, iwe wa mu luma tshirethe.”

16 A tshi vhudza musadzi a ri, “Ndi ḓo andisa vhuṱungu hau u tshi beba vhana; u ḓo beba vhana u tshi tambula; tshau hu ḓo vha u ṱuvha munna wau; ene u ḓo u vhusa.”

17 A tshi vhudza munna a ri, “Iwe nge wa thetshelesa musadzi wau, wa ḽa muri we nda ri u songo vhuya wa u ḽa, mavu o teketelwa nga mulandu wau; vhutshilo hau hoṱhe u ḓo ḽa zwi bvaho khao nga u shuma wa tambula.

18 A ḓo u medzela mipfa na mitshutshungu; u ḓo ḽa zwimela zwa ḓaka.

19 U ḓo ḽa tsha biko, u swika u tshi vhuelela mavuni e wa bviswa khao; u buse, u ḓo vha buse.”

20 Adamu a ri musadzi wawe u pfi Efa, ngauri o vha mme a vhathu vhoṱhe.

21 Muṋe washu Mudzimu a itela Adamu na musadzi wawe zwiambaro zwa mukumba a vha ambadza.

22 Muṋe washu Mudzimu a ri, “Muthu zwino u vho nga riṋe, u vho ḓivha zwivhuya na zwivhi; a songo vhuya a tendelwa u swikisa tshanḓa tshawe na kha muri u ṋeaho vhutshilo, a u fula a ḽa, a vho ḓo tshila lini na lini.”

23 Muṋe washu Mudzimu a mu thatha tsimuni ya Edeni uri a lime mavu e a bviswa khao.

24 O ri u pandela muthu, afho phanḓa ha tsimu ya Edeni a vhea vhakherube, na banga ḽa khavhu ya mulilo ḽi no penyisa phanḓa na murahu, u linda nḓila i yaho murini u ṋeaho vhutshilo.

4

1 Adamu o dzhenisa musadzi wawe Efa nḓuni, Efa a vhifha muvhilini a beba Kaini, a ri, “Muṋe washu o mpfarisa nda beba munna.”

2 Ngavhuya a beba murathu wawe Abele. Abele o vha o fuwa dzinngu, Kaini a tshi lima masimu.

3 Musi ho no fhela tshifhinga, Kaini a ḓisa mitshelo ye a lima, a i ita nduvho a ṋekedza Muṋe washu.

4 Abele ene a nanga ngwana ya tanzhe, yo nonaho i no bva kha sambi ḽawe, a ṋekedza miraḓo yayo yavhuḓi. Muṋe washu a takalela Abele na nduvho yawe,

5 hone a si takalele Kaini na nduvho yawe. Zwenezwo Kaini a sinyuwa nga maanḓa, a sinyalala.

6 Muṋe washu a vhudzisa Kaini a ri, “Ndi ngani wo sinyuwa? Ndi ngani wo sinyalala?

7 Khezwi u sa iti zwivhuya, wa ṱanganedzwa. Hone wa sa ita zwivhuya, vhutshinyi ho u lalela vothini ḽau; vhu ṱoḓa u u ḽa, hone iwe wo fanela u vhu kunda.”

8 Huno muṅwe musi Kaini a vhudza murathu wawe a ri, “Nga ri bve ri ye ḓakani.” Musi vhe ḓakani a thoma u lwa na murathu wawe Abele a mu vhulaha.

9 Ndi hone Muṋe washu a tshi vhudzisa Kaini a ri, “Murathu wau Abele u ngafhi?” Ene a fhindula a ri, “A thi ḓivhi! Kani ndi nṋe mulisa wa murathu wanga?”

10 Muṋe washu a ri, “Wo ita zwithu-ḓe? A u pfi malofha a murathu wau a tshi khou nṱavhela mukosi e mavuni?

11 Zwino wo teketelwa, wo thathwa mavuni ayo e a aṱama mulomo a nwa malofha a murathu wau we wa mu vhulaha.

12 U ḓo ri u tshi lima mavu a si tsha u ṋea zwiḽiwa. U ḓo tendeleka na ḽifhasi u sa aweli.”

13 Kaini a vhudza Muṋe washu a ri, “Ṱhamu yanga ndi nga si kone u i konḓelela.

14 Ṋamusi u khou nthatha shangoni, ndi ḓo dzumbama tshifhaṱuwo tshau; ndi ḓo tendeleka na ḽifhasi ndi sa aweli; ane a vhuya a ṱangana na nṋe u ḓo mmbulaha.”

15 Huno Muṋe washu a amba nae a ri, “A zwo ngo ralo; arali muthu a vhulaha Kaini, u ḓo lifhedzwa kaṱanu na kavhili.” Ndi hone Muṋe washu a tshi vhea Kaini luswayo, uri hu si vhe na a no ri u mu wana a mu vhulaha.

16 Huno Kaini a ṱuwa maṱoni a Muṋe washu, a yo dzula shangoni ḽa Mutendeleko, vhubvaḓuvha ha Edeni.

17 Kaini a dzhenisa musadzi wawe nḓuni, a vhifha muvhilini a beba Enokho. Zwenezwo Kaini o vha a tshi khou fhaṱa muḓi, a u rina dzina ḽa ṅwana wawe Enokho.

18 Enokho a beba Iradi, khotsi a Mehuyaele, khotsi a Methushaele, khotsi a Lamekhe.

19 Lamekhe a vhinga vhasadzi vhavhili, muṅwe a tshi pfi Ada, muṅwe a tshi pfi Tsila.

20 Ada a beba Jabala; ene a vha khotsi a vhathu vha no fuwa zwifuwo vha tshi dzula dzidenndeni.

21 Murathu wawe o vha a tshi pfi Jubala; ene o vha khotsi a vhathu vha no lidza mbila na zwiṱiringo.

22 Tsila na ene a vha na ṅwana a no pfi Thubala Kaini; ene o vha a tshi fula zwithu zwa tshakha dzoṱhe nga tshirongana na ngweḓi. Khaladzi a Thubala Kaini o vha a tshi pfi Naama.

23 Lamekhe a rendela vhasadzi vhawe tshirendo a ri, “Ada na Tsila, nthetsheleseni! Ipfani maipfi anga, inwi vhasadzi vha Lamekhe! Ndo vhulaha munna nge a mphula mbonzhe! Ndo vhulaha muṱhannga nge a nkhuvhadza!

24 Kaini u lifhedzelwa kaṱanu na kavhili. Lamekhe ene u ḓo lifhedzelwa lwa mahumi maṱanu na mavhili na kaṱanu na kavhili!”

25 Adamu a dovha a dzhenisa musadzi wawe nḓuni, a beba mutukana, a ri u pfi Sethe, nge a ri, “Mudzimu o nṋea muṅwe ṅwana vhudzuloni ha Abele, vhunga Kaini o mu vhulaha.”

26 Sethe a vha na ṅwana wa mutukana, a ri u pfi Enosi. Misi yeneyo vhathu vha thoma u rabela Muṋe washu.

5

1 Ngea mafhungo a lutsinga lwa Adamu. Zwiḽa Mudzimu a tshi sika muthu o mu fanyisa na Ene muṋe.

2 O vha sika muṅwe e munna muṅwe e musadzi, a vha shudufhadza a ri vha pfi muthu.

3 Musi Adamu o no vha na miṅwaha ya 130, a vha na ṅwana wa mutuka a no fana nae, wa tshivhumbeo tshi no tou nga tshawe vhukuma; a ri u pfi Sethe.

4 Musi ho no bebiwa Sethe, Adamu a dovha a tshila miṅwaha ya 800, a vha na vhaṅwe vhana vha vhatuka na vha vhasidzana.

5 Adamu o tshila miṅwaha ya 930, a konou fa.

6 Sethe ó no vha na miṅwaha ya 105, a vha khotsi a Enosi,

7 musi o no beba Enosi, a dovha a tshila miṅwaha ya 807, a vha na vhaṅwe vhana vha vhatuka na vha vhasidzana.

8 Sethe o tshila miṅwaha ya 912 yo ṱangana, a konou fa.

9 Enosi ó no vha na miṅwaha ya 90, a vha khotsi a Kenani,

10 musi o no beba Kenani, a dovha a tshila miṅwaha ya 815, a vha na vhaṅwe vhana vha vhatuka na vha vhasidzana.

11 Enosi o tshila miṅwaha ya 905 yo ṱangana, a konou fa.

12 Kenani ó no vha na miṅwaha ya 70, a vha khotsi a Mahalalele,

13 musi o no beba Mahalalele, a dovha a tshila miṅwaha ya 840, a vha na vhaṅwe vhana vha vhatuka na vha vhasidzana.

14 Kenani o tshila miṅwaha ya 910 yo ṱangana, a konou fa.

15 Mahalalele ó no vha na miṅwaha ya 65, a vha khotsi a Jarede,

16 musi o no beba Jarede, a dovha a tshila miṅwaha ya 830, a vha na vhaṅwe vhana vha vhatuka na vha vhasidzana.

17 Mahalalele o tshila miṅwaha ya 895 yo ṱangana, a konou fa.

18 Jarede ó no vha na miṅwaha ya 162, a vha khotsi a Enokho,

19 musi o no beba Enokho, a dovha a tshila miṅwaha ya 800, a vha na vhaṅwe vhana vha vhatuka na vha vhasidzana.

20 Jarede o tshila miṅwaha ya 962 yo ṱangana, a konou fa.

21 Enokho ó no vha na miṅwaha ya 65, a vha khotsi a Methushaele,

22 musi o no beba Methushaele, a dovha a fhedza miṅwaha ya 300 a tshi ḓi konana na Mudzimu, a vha na vhaṅwe vhana vha vhatuka na vha vhasidzana.

23 Enokho o tshila miṅwaha ya 365 yo ṱangana.

24 Enokho o vha a tshi konana na Mudzimu, a vhuya a nyamalala nge Mudzimu a mu dzhia a mu ṱuwisa.

25 Methushaele ó no vha na miṅwaha ya 187, a vha khotsi a Lamekhe,

26 musi o no beba Lamekhe, a dovha a tshila miṅwaha ya 782, a vha na vhaṅwe vhana vha vhatuka na vha vhasidzana.

27 O tshila miṅwaha ya 969 yo ṱangana a konou fa.

28 Lamekhe ó no vha na miṅwaha ya 182, a vha na ṅwana wa mutuka,

29 a ri u pfi Nua, nge a ri, “Onoyu u ḓo ri khuthadza kha mishumo yashu na kha u tambula hashu ri tshi lima mavu e Muṋe washu a teketela.”

30 Musi Lamekhe o no beba Nua, a dovha a tshila miṅwaha ya 595, a beba vhaṅwe vhana vha vhatuka na vha vhasidzana.

31 Lamekhe o tshila miṅwaha ya 777 yo ṱangana, a konou fa.

32 Nua ó no vha na miṅwaha ya 500, a vha khotsi a Semu na Hamu na Jafethe.

6

1 Musi vhathu vha tshi thoma u anda fhano fhasi, hu tshi bebwa na vhana vha vhasidzana,

2 vha no pfi vharwa vha Mudzimu vha vhona avho vhananyana vha vhathu vho naka, vha dzea ane vha tou mu funa.

3 Huno Muṋe washu a ri, “Muya wanga a u tsha ḓo dzula tshoṱhe muthuni; u a fa; maḓuvha awe a ḓo vha miṅwaha ya 120.”

4 Misi iyo, na ngavhuya, ho vha hu na miswonḓa fhano fhasi, nge vha no pfi vharwa vha Mudzimu vha ya ha vhananyana vha vhathu vha beba vhana navho. Avho vhana ndi vhone vhahali vha kale, vhanna vha bvumo.

5 Muṋe washu a vhona uri vhuvhi ha vhathu fhano fhasi ho no hulela, a vhona na uri mihumbulo yoṱhe i bvaho mbiluni dzavho yo dzula yo tshingamela vhuvhini fhedzi misi yoṱhe.

6 Muṋe washu a ḓisola zwe a vhuya a vhumba muthu fhano fhasi, mbilu yawe ya vhavha.

7 Zwenezwo Muṋe washu a ri, “Ndi ḓo fhedza vhathu vhe nda vha vhumba, ndi ḓo vha thutha fhano fhasi — vhathu na dziphukha, na zwivhumbwa zwi kokovhaho mavuni, na zwiṋoni, ngauri ndi a ḓisola ndi ri ndo zwi vhumbelani.”

8 We Muṋe washu a vha a tshi mu takalela ndi Nua fhedzi.

9 Mafhungo a Nua ngea: Nua o vha e muvhuya; kha vhathu vha misi yawe o vha e ene fhedzi a sa solisei. O vha a tshi konana na Mudzimu.

10 Nua o vha e na vhana vhararu vha vhatuka, Semu na Hamu na Jafethe.

11 Zwino Mudzimu a vhona shango ḽo tshinyala, vhathu vha tshi huvhadzana.

12 Mudzimu a vhona shango ḽo tou tshinyala tshoṱhe, vhathu vhoṱhe fhano fhasi vha tshi tshila vhutshilo vhuvhi.

13 Ndi hone Mudzimu a tshi amba na Nua a ri, “Ndi ḓo fhedza vhathu vhoṱhe; shango ḽo no ḓala u levhelana; vhukuma ndi ḓo lozwa zwoṱhe — vhathu na ḽifhasi.

14 Zwenezwo ḓifhaṱele tshikepe nga miri yo khwaṱhaho, u ite phera ngomu hatsho, u tshi fhome nga tshikonṱiri ngomu na nnḓa.

15 U tshi fhaṱe nga u rali: u navha hatsho tshi vhe mithara dza 150, vhuphara tshi vhe mithara dza 25, u ya nṱha tshi vhe mithara dza 15.

16 Itsho tshikepe u tshi fulele, u sie tshikhala tshi no ita hafu ya mithara vhukati ha ṱhanga na nga matungo. Kwea vothi nga matungo. U ite zwitizi zwiraru.

17 Nṋe nga ndoṱhe ndi ḓo ḓisa muḓalo wa maḓi kha ḽifhasi a lozwa zwoṱhe zwi tshilaho zwi re fhasi ha lutombo; zwi ḓo lovha zwoṱhe, vhathu na dziphukha.

18 Huno ndi ḓo vhofha mulanga na iwe; u ḓo dzhena tshikepeni — iwe na vhana vhau vha vhatuka, na musadzi wau na vhasadzi vha vhana vhau.

19 Ngomu tshikepeni u longe zwivhili-zwivhili zwa zwivhumbwa zwoṱhe zwi tshilaho — tshiduna na tshisadzi; u ḓitshidze nazwo.

20 Hu ḓo ḓa zwivhili-zwivhili zwa zwiṋoni zwa tshakha dzoṱhe, na zwa zwifuwo zwa tshakha dzoṱhe; zwi ḓo ḓa ha iwe uri zwi tshidzwe.

21 U longe tshakha dzoṱhe dza zwiḽiwa zwine zwa ḓo ḽiwa; u zwi vhulunge, zwi vhe zwiḽiwa zwau na zwazwo.”

22 Nua a ita zwoṱhe nga he Mudzimu a mu laya.

7

1 Ndi hone Muṋe washu a tshi amba na Nua a ri, “Dzhena tshikepeni, iwe na muṱa wau woṱhe; ndo vhona e iwe fhedzi a re muvhuya kha vha murafho houno.

2 Phukha dzoṱhe dzi ḽiwaho u longe zwiduna zwiṱanu na zwivhili na zwisadzi zwiṱanu na zwivhili zwa lushaka luṅwe na luṅwe, dzi sa ḽiwi u longe mbili, tshiduna na tshisadzi.

3 U longe na zwiṋoni zwa lushaka luṅwe na luṅwe, zwiduna zwiṱanu na zwivhili na zwisadzi zwiṱanu na zwivhili, uri tshakha dzazwo dzo fhambanaho dzi si lovhe fhano shangoni.

4 Hu ḓo ri ho no fhela maḓuvha maṱanu na mavhili u bva zwino, ḽifhasi nda ḽi nisela mvula ha vhuya ha fhela maḓuvha a 40 na vhusiku hao, nda lozwa zwoṱhe zwi tshilaho zwe nda zwi vhumba, zwa si tsha vha hone fhano fhasi.”

5 Nua a ita zwoṱhe zwe Muṋe washu a mu laya.

6 Ḽifhasi ḽi tshi ḓelwa nga muḓalo wa maḓi, Nua o vha o no vha na miṅwaha ya 600.

7 Nua na vhana vhawe vha vhatuka na musadzi wawe na vhasadzi vha vhana vhawe vha dzhena tshikepeni uri vha tinye muḓalo wa maḓi.

8 Ha ḓa zwivhili-zwivhili zwa phukha dzi ḽiwaho na dzi sa ḽiwi, na zwa zwiṋoni, na zwa zwivhumbwa zwoṱhe zwi kokovhaho mavuni,

9 tshiduna na tshisadzi, zwa dzhena tshikepeni, nga he Mudzimu a laya Nua.

10 Musi ho no fhela ayo maḓuvha maṱanu na mavhili, ḽifhasi ḽa ḓelwa nga muḓalo wa maḓi.

11 Nua o ri o no vha na miṅwaha ya 600, nga ḓuvha ḽa 17 ḽa ṅwedzi wa vhuvhili — ḓuvha ḽeneḽo ha phulea zwisima zwoṱhe zwa mativha mahulu, mabuli oṱhe a muḓalo wa maḓi a ngei ṱaḓulu a vulea,

12 mvula ya nela ḽifhasi ya fhedza maḓuvha a 40 na vhusiku hao.

13 Nga ḓuvha ḽeneḽo Nua na vhana vhawe vha vhatuka, Semu na Hamu na Jafethe, vha dzhena tshikepeni khathihi na musadzi wawe na vhasadzi vha vhana vhawe vhararu,

14 vha dzhena na phukha dzoṱhe dza ḓaka dzi tshi ya nga tshakha dzadzo, na zwifuwo zwoṱhe zwi tshi ya nga tshakha dzazwo, na zwivhumbwa zwoṱhe zwi kokovhaho mavuni zwi tshi ya nga tshakha dzazwo, na zwiṋoni zwoṱhe zwi tshi ya nga tshakha dzazwo, na zwoṱhe zwi re na phapha.

15 Ho ḓa zwivhili-zwivhili zwa zwivhumbwa zwi femaho, zwa ḓa ha Nua zwa dzhena tshikepeni.

16 Phukha dzo dzhenaho dzo vha dzi tshiduna na tshisadzi tsha zwoṱhe zwi tshilaho, nga he Mudzimu a laya Nua. Ndi hone Muṋe washu a tshi mu hoṋela ngomu.

17 Ha fhela maḓuvha a 40 ḽifhasi ḽi tshi khou ḓi hulelwa nga muḓalo wa maḓi. Musi maḓi a tshi ḓi anda, a takula tshikepe tsha papamala tsha si tsha kwama fhasi.

18 Maḓi a takuwa a anda zwihulu a ḓadza ḽifhasi, tshikepe tsha papamala nṱha ha maḓi.

19 A takuwa zwihulu a ḓadza ḽifhasi, thavha dzoṱhe dza miṱumba dzi re fhasi ha lutombo dza tibedzwa,

20 maḓi a takuwa a tibedza dzithavha, a fhira miṱumba ya dzithavha nga mithara ṱhanu na mbili,

21 zwoṱhe zwi tshilaho kha ḽifhasi zwa lovha — zwiṋoni na zwifuwo na phukha dza ḓaka na mutshatshame woṱhe wa zwivhumbwa fhano fhasi, na vhathu vhoṱhe;

22 zwoṱhe zwi femaho zwa shangoni ḽo omaho zwa fa.

23 Muṋe washu o lozwa zwoṱhe zwi tshilaho, zwa si tsha vha hone fhano fhasi — vhathu na dziphukha na zwivhumbwa zwi kokovhaho mavuni na zwiṋoni, zwa tou swielwa fhano fhasi, ha sala Nua fhedzi na vhe vha vha vhe nae tshikepeni.

24 Maḓi a ḓadza ḽifhasi ha vhuya ha fhela maḓuvha a 150.

8

1 Huno Mudzimu a elelwa Nua na phukha dzoṱhe dza ḓaka na zwifuwo zwe zwa vha zwi nae tshikepeni, a ḓisa muya wa vhudzula ḽifhasi, maḓi a thoma u tsa,

2 zwisima zwa mativha na mabuli a muḓalo wa maḓi a re lutomboni zwa hoṋiwa, mvula ya pfula.

3 Maḓi o tibaho ḽifhasi a fhungudzea nga zwiṱuku. Musi hu tshi fhela maḓuvha a 150, maḓi a vha o no fhungudzea,

4 nga ḓuvha ḽa 17 ḽa ṅwedzi wa vhuṱanu na vhuvhili, tshikepe tsha dzula kha thavha ya Ararathi.

5 Maḓi a ḓi fhungudzea a tshi ya u swika nga ṅwedzi wa fumi, huno nga ḓuvha ḽa u ranga ḽa ṅwedzi wa fumi miṱumba ya dzithavha ya thoma u vhonala.

6 Musi ho no fhela maḓuvha a 40, Nua a vula fasiṱere ḽa tshikepe ḽe a vha o kwea,

7 a ruma funguvhu, ḽa ḓi fhufha ḽi tshi ya phanḓa na murahu maḓi o tibaho ḽifhasi a vhuya a xa.

8 A konou ruma ḽiivha u yo sedza arali maḓi o no tsa, mavu a tshi vho vhonala.

9 Hone ḽiivha ḽa si wane fhethu hune ḽa nga kavha hone, ngauri shango ḽo vha ḽi tshee ḽo ḓala maḓi; ḽa humela ha Nua tshikepeni. A bvisa tshanḓa tshawe, a dzhia ḽiḽa ḽiivha a ḽi humisela hune a vha hone ngomu tshikepeni.

10 A lindela maṅwe maḓuvha maṱanu na mavhili, a dovha a ruma ḽiivha.

11 Huno musi ḽiivha ḽi tshi humela khae nga madekwana, ḽa ḓa ḽo khuba ṱari ḽiṋu ḽa muolivi. Ndi hone Nua a tshi vho ḓivha uri maḓi a re shangoni o tsa.

12 A lindela ha fhela maṅwe maḓuvha maṱanu na mavhili, a dovha hafhu a ruma ḽiivha, ḽone ḽa si tsha vhuya.

13 Huno nga ḓuvha ḽa u ranga ḽa ṅwedzi wa u ranga, Nua ó no vha na miṅwaha ya 601, maḓi a vha o no xa shangoni. Ndi hone Nua a tshi rula ṱhanga ya tshikepe, a vhona uri mavu a nṱha o oma.

14 Nga ḓuvha ḽa 27 ḽa ṅwedzi wa vhuvhili ḽifhasi ḽa vha ḽo no oma tshoṱhe.

15 Ndi hone Mudzimu a tshi amba na Nua a ri,

16 “Ibva tshikepeni, iwe na musadzi wau na vhana vhau na vhasadzi vhavho.

17 Vulela tshakha dzoṱhe dza zwivhumbwa dzi re na iwe — zwiṋoni na zwifuwo na zwivhumbwa zwoṱhe zwine zwa kokovha mavuni, uri zwi ḓadze ḽifhasi, zwi bebe, zwi ande khaḽo.”

18 Huno Nua a bvela nnḓa, khathihi na vhana vhawe vha vhatuka, na musadzi wawe, na vhasadzi vha vhana vhawe.

19 Phukha dzoṱhe na zwivhumbwa zwoṱhe zwi kokovhaho mavuni, na zwiṋoni zwoṱhe — zwoṱhe zwi tshilaho shangoni, zwa bva tshikepeni zwi tshi tevhekana nga dzitshakha.

20 Huno Nua a fhaṱela Muṋe washu aḽiṱari, a dzhia zwiṅwe zwa zwifuwo zwoṱhe zwi ḽiwaho na zwiṋoni zwi ḽiwaho, a ṋekedza Muṋe washu zwiṱhavhelo khayo.

21 Muṋe washu a pfa zwi tshi nukhelela, a amba nga mbilu a ri, “A thi tsha ḓo dovha nda teketela mavu nga mulandu wa muthu, hufha nzulele yawe yo tshingamela vhuvhini u bva hanani hawe. A thi tsha ḓo dovha nda lozwa zwivhumbwa zwoṱhe zwi tshilaho sa zwe nda ita.

22 “Musi shango ḽi tshee hone, zwifhinga zwa u zwala na u kaṋa, u rothola na u fhisa, tshilimo na vhuriha, vhusiku na masiari, zwi ḓo ḓi vha hone.”

9

1 Huno Mudzimu a shudufhadza Nua na vhana vhawe, a amba navho a ri, “Bebani ni ande ni ḓadze ḽifhasi.

2 Phukha dzoṱhe dza shango dzi ḓo ni ofha, na zwiṋoni, na zwivhumbwa zwoṱhe zwi kokovhaho mavuni, na khovhe dzoṱhe dza lwanzheni — zwoṱhe hezwo zwo kumedzwa zwanḓani zwaṋu.

3 Zwoṱhe zwi tshilaho zwi tshatshamaho fhano fhasi zwi ḓo vha zwiḽiwa zwaṋu. Vhunga ndo ni ṋea zwimela, zwino ndi ni ṋea zwithu zwoṱhe uri ni zwi ḽe,

4 hone ṋama ine ya kha ḓi vha na malofha ngomu hayo ni i ile; malofha ndi vhutshilo.

5 Ane a fhaladza malofha aṋu ndi ḓo mu lifhedza, ngauri malofha aṋu ndi hone vhutshilo haṋu; phukha ya vhulaha muthu, i ḓo vhulawa; muthu a vhulaha muṅwe u ḓo vhulawa.

6 “Wa shulula malofha a muthu, na iwe u ḓo vhulawa nga muthu; Mudzimu o vhumba muthu a tshi ḓifanyisa.

7 Inwi bebani ni ande, ḓadzani ḽifhasi ni tshatshame khaḽo.”

8 Mudzimu o amba na Nua na vhana vhawe a ri,

9 “Zwino ndi vhofha mulanga na inwi na vhaḓuhulu vhaṋu vhane vha kha ḓi ḓo bebwa,

10 na zwivhumbwa zwoṱhe zwe zwa vha zwi na inwi — zwiṋoni na zwifuwo na phukha dzoṱhe dza ḓaka — zwoṱhe zwe na bva nazwo tshikepeni, zwoṱhe zwi tshilaho fhano fhasi.

11 Ndi vhofha mulanga wanga na inwi, ndi ri: Zwoṱhe zwi tshilaho a zwi tsha ḓo dovha zwa lozwiwa nga muḓalo wa maḓi; a hu tsha ḓo dovha ha vha na muḓalo wa maḓi une wa ḓo lozwa ḽifhasi.”

12 Mudzimu a ri, “Ngetshi tshiga tsha mulanga une nda ḓo u vhofha na inwi, inwi na zwivhumbwa zwoṱhe zwi tshilaho zwine zwa vha na inwi, mulanga wa mirafho yoṱhe ine ya kha ḓi ḓa:

13 Ndo vhea musingavhadzimu wanga makoleni, u ḓo vha tshone tshiga tsha mulanga une nda u vhofha na ḽifhasi.

14 Arali nda ḓisa makole a tiba ḽifhasi, ha vhonala musingavhadzimu makoleni,

15 ndi ḓo elelwa mulanga wanga we nda vhofha na inwi na zwivhumbwa zwoṱhe zwi tshilaho zwa tshakha dzoṱhe. Maḓi ha tsha ḓo dovha a ḓala a lozwa zwoṱhe zwi tshilaho.

16 Ha vhuya ha vhonala musingavhadzimu makoleni, ndi ḓo u vhona nda elelwa mulanga wanga wa lini na lini we nda vhofha na zwivhumbwa zwoṱhe zwi tshilaho zwa tshakha-tshakha fhano fhasi.”

17 Mudzimu a amba na Nua a ri, “Hetsho ndi tshone tshiga tsha mulanga we nda u vhofha na zwoṱhe zwi tshilaho fhano fhasi.”

18 Vhana vha Nua vhe vha bva tshikepeni ndi Semu na Hamu na Jafethe (Hamu ndi khotsi a Kanana).

19 Havho ndi vhone vhana vha Nua vhararu vha vhatuka; ndi vhone vho bebaho vhathu vhe vha sala vha tshi balangana na shango.

20 Nua o vha e mulimi; a mbo ḓi thoma u lima tsimu ya minḓirivhe.

21 A ri u nwa waini yayo a kambiwa, a lala denndeni a songo fuka tshithu.

22 Huno Hamu khotsi a Kanana a vhona khotsi awe vhe fhedzi, a yo vhudza vhakomana vhawe vhe vha vha vhe nnḓa.

23 Semu na Jafethe vha dzhia nguvho, vha i kapea mahaḓani avho ya tou buḓa, vha dzhena nga tsha murahu, vha fukedza khotsi avho, vha lavhelesa thungo uri vha si vhone khotsi avho vhe fhedzi.

24 Nua a kambuluwa a karuwa, a pfa zwe ṅwana wawe muṱuku a mu ita,

25 a ri, “Kanana nga a teketelwe! U ḓo vha phuli i nyadzeaho ya vhana vha mme awe.”

26 A ri, “Nga hu rendwe Muṋe washu Mudzimu wa Semu; ngavhe Kanana a tshi vha phuli ya Semu!

27 Ngavhe Mudzimu a tshi engedzedza shango ḽa Jafethe; ngavhe Jafethe a tshi dzula denndeni dza Semu, Kanana a vha phuli yawe!”

28 Huno musi muḓalo wa maḓi wo no fhira, Nua a dovha a tshila miṅwaha ya 350.

29 Nua a tshila miṅwaha ya 950 yo ṱangana, a konou fa.

10

1 Vhaḓuhulu vha Semu na Hamu na Jafethe, vhana vha Nua, ngevha. Vho vha beba ho no fhira muḓalo wa maḓi.

2 Vhana vha Jafethe vha vhatuka ndi Gomere na Magogo na Madai na Javani na Thubala na Meshekhe na Thirasi.

3 Vhana vha Gomere vha vhatuka ndi Ashikenasi na Rifathi na Thogarama.

4 Vhana vha Javani ndi Elisha na Tharashishi na Vhakipirosi na Vhadodani.

5 Vhenevho ndi vhomakhulukuku wa vhathu vhe vha vha vha tshi dzula khunzikhunzini ya lwanzhe, vha balangana na mashango avho zwi tshi ya nga nyambo na mitupo na tshakha dzavho.

6 Vhana vha Hamu ndi Kushu na Mitsiraimi na Phuthi na Kanana.

7 Vhana vha Kushu ndi Seba na Havila na Sabutha na Raama na Sabuthekha. Vhana vha Raama ndi Sheba na Dedani.

8 Kushu ndi khotsi a Nimirodo; ene o ḓo vha muhali muhulu wa u ranga fhano shangoni.

9 Na Muṋe washu o vhona e muzwimi wa nungo. Ndi zwine ha pfi, “Mukene u nga Nimirodo, ane Muṋe washu a vhona e muzwimi wa nungo.”

10 O ranga u vhusa Babele na Erekhe na Akhadi na Khalane e shangoni ḽa Shinari.

11 U bva shangoni ḽeneḽo a ya Ashuru, a fhaṱa miḓi ya Ninive na Rehobotho Iri na Khala

12 na Reseni, une wa vha vhukati ha Ninive na Khala, wone muḓi muhulu.

13 Mitsiraimi ndi khotsi a vhathu vha Ludi na Anamu na Lehabu na Nafuthu

14 na Phathirosi na Khasilu (ene khotsi a Vhafilista) na Khafuthoro.

15 Tanzhe ḽa Kanana ndi Sidoni, ha tevhela Hethe

16 na Vhajebusi na Vhaamori na Vhagirigashi

17 na Vhahivi na Vhaariki na Vhasini

18 na Vhaaravadi na Vhatsemari na Vhahamathi. Ngavhuya vha mitupo ya Kanana vha balangana,

19 mikano ya Kanana ya bva Sidoni ya swika Gerara ya guma Gaza, ya vhuya ya guma Sodoma na Gomora na Adima na Tseboimi, u vhuya u swika Lasha.

20 Ndi vhone vhana vha Hamu zwi tshi ya nga mitupo yavho na nyambo, zwi tshi ya nga mashango avho na dzitshakha.

21 Semu mukomana wa Jafethe na ene a beba vhana. Ndi ene makhulukuku wa vhana vhoṱhe vha Ebere, vhone Vhaheberu.

22 Vhana vha Semu ndi Elamu na Ashuru na Ariphakhadi na Ludi na Aramu.

23 Vhana vha Aramu ndi Utsi na Hulu na Gethere na Mashi.

24 Ariphakhadi ndi khotsi a Shela khotsi a Ebere.

25 Ebere o vha na vhana vhavhili: muṅwe o vha a tshi pfi Phelege, ngauri misi yawe vhathu vha ḽifhasi vho vha vho fhandekana; murathu wawe o vha a tshi pfi Jokotani.

26 Jokotani ndi khotsi a Alimodadi na Shelefe na Hatsaramavethe na Jera

27 na Hadoramu na Uzali na Dikila

28 na Obala na Abimaele na Sheba

29 na Ofiri na Havila na Jobaba. Vhoṱhe havho ndi vhana vha Jokotani.

30 Shango ḽe vha vha vha tshi dzula khaḽo ndi u bva Mesha u swika Sefara, shangoni ḽa vhubvaḓuvha ḽa zwivhanga.

31 Havho ndi vhone vhana vha Semu zwi tshi ya nga mitupo yavho na dzinyambo, zwi tshi ya nga mashango avho na dzitshakha.

32 Ndi yone mitupo ya vhana vha Nua vha vhatuka zwi tshi ya nga lutsinga lwa vhubvo havho kha tshakha dzavho. Tshakha dzo balanganaho na ḽifhasi ho no fhira muḓalo wa maḓi dzi bva kha vhenevho.

11

1 Huno shango ḽoṱhe ḽo vha ḽi na luambo luthihi na maambele a no fana.

2 Huno musi vhathu vha tshi ṱutshela vhubvaḓuvha vha wana mudavhi shangoni ḽa Shiniari, vha dzula hone.

3 Vha vhudzana vha ri, “Iḓani ri forome zwidina ri zwi fhise zwavhuḓi!” Vha fhaṱa nga zwidina vha litsha matombo, vha shuma nga tshikonṱiri vha litsha matope.

4 Vha ri, “Iḓani, nga ri ḓifhaṱele muḓi u re na mutsheṱo u no guma nga makole, ri vhe na bvumo, ri si tsha ḓo balangana na ḽifhasi ḽoṱhe!”

5 Huno Muṋe washu a tsela fhasi u ḓa u ṱola uyo muḓi na mutsheṱo we vhathu vha vha vha tshi khou u fhaṱa.

6 Muṋe washu a ri, “Khezwi, vhoṱhe ndi lushaka luthihi, vha amba luambo luthihi; ndi hone vha tshi tou thoma mishumo yavho! A hu tshee na tshine vha ḓo ri u dzudzanya uri vha tshi ite, tsha vha kunda.

7 Iḓani ri tsele fhasi ri yo piringanya luambo lwavho, uri vha tshi amba vha si tsha pfana!”

8 Ndi hone Muṋe washu a tshi vha balanganya na ḽifhasi vha tshi bva henefho, uyo muḓi vha si tsha u fhaṱa.

9 Ndi zwe wa pfi Babele, nge Muṋe washu a piringanya luambo lwa ḽifhasi ḽoṱhe henefho. U bva henefho Muṋe washu a vha balanganya na ḽifhasi ḽoṱhe.

10 Vhaḓuhulu vha Semu ngevha: Musi ho no fhela miṅwaha mivhili tshee muḓalo wa maḓi wa fhira, Semu ó no ḓi vha na miṅwaha ya ḓana, a konou vha khotsi a Ariphakhadi.

11 Musi o no vha khotsi a Ariphakhadi, a dovha a tshila miṅwaha ya 500, a beba vhaṅwe vhana vha vhatuka na vha vhasidzana.

12 Musi Ariphakhadi o no vha na miṅwaha ya 35 a vha khotsi a Shela.

13 Musi o no beba Shela, a dovha a tshila miṅwaha ya 403, a beba vhaṅwe vhana vha vhatuka na vha vhasidzana.

14 Musi Shela o no vha na miṅwaha ya 30 a vha khotsi a Ebere.

15 Musi o no beba Ebere, a dovha a tshila miṅwaha ya 403, a beba vhaṅwe vhana vha vhatuka na vha vhasidzana.

16 Musi Ebere o no vha na miṅwaha ya 34, a vha khotsi a Phelege.

17 Musi o no beba Phelege, a dovha a tshila miṅwaha ya 430, a vha na vhaṅwe vhana vha vhatuka na vha vhasidzana.

18 Musi Phelege o no vha na miṅwaha ya 30, a vha khotsi a Reu.

19 Musi o no beba Reu, a dovha a tshila miṅwaha ya 209, a vha na vhaṅwe vhana vha vhatuka na vha vhasidzana.

20 Musi Reu o no vha na miṅwaha ya 32, a vha khotsi a Serugu.

21 Musi o no beba Serugu, a dovha a tshila miṅwaha ya 207, a beba vhaṅwe vhana vha vhatuka na vha vhasidzana.

22 Musi Serugu o no vha na miṅwaha ya 30, a vha khotsi a Nahoro.

23 Musi o no beba Nahoro, a dovha a tshila miṅwaha ya 200, a vha na vhaṅwe vhana vha vhatuka na vha vhasidzana.

24 Musi Nahoro o no vha na miṅwaha ya 29, a vha khotsi a Thera.

25 Musi o no beba Thera, a dovha a tshila miṅwaha ya 119, a vha na vhaṅwe vhana vha vhatukana vha vhasidzana.

26 Musi Thera o no vha na miṅwaha ya 70, a vha khotsi a Abramu na Nahoro na Harani.

27 Vhaḓuhulu vha Thera ngevha: Thera o vha khotsi a Abramu na Nahoro na Harani, Harani a vha khotsi a Loto.

28 Harani o fela Uru wa Vhakhaladia, shangoni ḽe a bebwa khaḽo. Izwo ndi musi khotsi awe Thera a tshi kha ḓi tshila.

29 Abramu na Nahoro vhuvhili havho vha dzea vhasadzi. Musadzi wa Abramu o vha a tshi pfi Sarai, wa Nahoro a tshi pfi Milikha; o vha e ṅwananyana wa Harani khotsi a Milikha na Isikha.

30 Huno Sarai o vha e muumba, a si na ṅwana.

31 Thera a dzhia ṅwana wawe Abramu na muḓuhulu wawe Loto ṅwana wa Harani, na Sarai mazwale wawe musadzi wa Abramu, vha pfuluwa Uru wa Vhakhaladia vha livha Kanana. Huno musi vha tshi swika Harani vha mbo ḓi dzula hone.

32 Thera o tshila miṅwaha ya 205, a fela Harani.

12

1 Muṋe washu o amba na Abramu a ri, “Pfuluwa shangoni ḽa hau, u ṱutshele vhathu vha hau na muṱa wa khotsi au, u pfulutshele shangoni ḽine nda ḓo u sumbedza.

2 Ndi ḓo u ita lushaka luhulu, nda u shudufhadza; ndi ḓo hudza dzina ḽau; u ḓo ḓisela vhathu mashudu!

3 Ndi ḓo shudufhadza vhane vha u shudufhadza; ane a vhuya a u sema, ndi ḓo mu teketela; tshakha dzoṱhe dza ḽifhasi dzi ḓo wana mashudu nga iwe.”

4 Ndi hone Abramu a tshi pfuluwa nga he Muṋe washu a mu vhudza; Loto a ṱuwa nae. Abramu a tshi pfuluwa Harani o vha e na miṅwaha ya 75.

5 O ṱuwa na musadzi wawe Sarai na Loto ṅwana wa murathu wawe na thundu yoṱhe ye vha vha vhe nayo, na phuli dze vha dzi wana Harani, vha takuwa vha livha shangoni ḽa Kanana, vha vhuya vha swika.

6 Abramu a buḓekanya shango a vhuya a swika fhethu ha muri muhulu wa More muḓini wa Shikheme. O wana Vhakanana vha tshi kha ḓi dzula shangoni iḽo,

7 hone Muṋe washu a ḓa ha Abramu a ri, “Shango heḽi ndi ḓo ḽi ṋea vhana vhau.” Henefho a fhaṱela Mune washu we a ḓa khae aḽiṱari.

8 U bva henefho a tshimbila o livha zwivhangani zwi re vhubvaḓuvha ha Bethele, a akha dennde yawe, Bethele o hu sumbela vhukovhela, Ai o hu sumbela vhubvaḓuvha. Henefho a fhaṱela Muṋe washu aḽiṱari, a mu rabela.

9 Ndi hone Abramu a tshi takuwa a tshimbila o livha tshipembe.

10 Huno ha wa nḓala shangoni iḽo, Abramu a tsela Egipita a yo dzula hone tshifhinganyana, nge nḓala ya vha i khulu.

11 Musi a tshi ṱoḓou dzhena Egipita, a vhudza musadzi wawe Sarai a ri, “Ndi a ḓivha uri no naka;

12 musi Vhaegipita vha tshi ni vhona vha ḓo ri, ‘Hoyu ndi musadzi wawe,’ vha mmbulaha, inwi vha ni litsha na tshila.

13 Inwi ni vha vhudze uri ni khaladzi anga, ndi hone vha tshi ḓo mpfara zwavhuḓi vha tshi itela inwi, vha nnditsha nda tshila vha tshi itela inwi.”

14 Musi Abramu a tshi swika Egipita, Vhaegipita vha vhona uri Sarai ndi musadzi wa lunako vhukuma.

15 Musi magota a Farao vha tshi vhona Sarai, vha mu khoḓa vha tshi vhudza Farao, Sarai a dzhiwa a iswa pfamoni ya Farao.

16 Farao a tonda Abramu a tshi itela Sarai, a mu fha nngu na kholomo na donngi dza mboho na dza tsadzi, na phuli dza vhanna na dza vhasadzi, na dzigamela.

17 Huno Muṋe washu a ḓisela Farao na muṱa wawe vhulwadze vhu ofhisaho nga mulandu wa Sarai musadzi wa Abramu.

18 Ndi hone Farao a tshi vhidzisa Abramu. A mu vhudzisa a ri, “No nnyita zwithu-ḓe? Ndi mini ni songo mmbudza uri ndi musadzi waṋu?

19 Ndi ngani no ri ndi khaladzi aṋu, nda vhuya nda mu dzhia nda mu ita musadzi wanga? Zwino-ha, musadzi waṋu ngoyu! Mu dzhieni ni ṱuwe!”

20 Ndi hone Farao a tshi ruma vhalanda vhawe uri vha fhelekedze Abramu na musadzi wawe na zwoṱhe zwe a vha e nazwo.

13

1 Huno Abramu a ṱuwa Egipita a livha Negeve e na musadzi wawe na thundu yawe, na Loto a ṱuwa nae.

2 Abramu o vha o pfuma zwihulu nga thakha na siliva na musuku.

3 U bva Negeve a tendeleka a tshi ṱoka a tshi ṱokolola a vhuya a swika Bethele, fhaḽa marubini awe vhukati ha Bethele na Ai,

4 he a ranga u fhaṱa aḽiṱari. Henefho Abramu a rabela.

5 Huno Loto o vha a tshi ḓi tendeleka na Abramu. Na ene o vha e na masambi a dzinngu na kholomo, na dzidennde.

6 Hone pfulo yo vha i sa eḓani uri vha dzule fhethu huthihi, ngauri vho vha vhe na thakha nnzhi lwe u dzula vhoṱhe zwa si tende.

7 Vhalisa vha Abramu na vha Loto vha thoma u fhiriṱana — hafhu na Vhakanana na Vhapherisi vho vha vha tshi dzula-vho henefho shangoni ḽeneḽo.

8 Abramu a vhudza Loto a ri, “Nṋe na inwi ri songo vhuya ra fhiriṱana; na vhalisa vhashu vha songo lwa, hufha ri vhathihi.

9 Shango a ḽo ngo aṱama naa? Nga ri fhandekane; arali inwi na ṱutshela thungo ya tshamonde, nṋe ndi ḓo ṱutshela thungo ya tshauḽa; arali na ṱutshela thungo ya tshauḽa, nṋe ndi ḓo ṱutshela thungo ya tshamonde.”

10 Loto a livha-livha a vhona govha ḽoṱhe ḽa Jorodani u swika Tsuara ḽi na maḓi manzhi, ḽi tshi nga Ngade ya Muṋe washu, ya Edeni, ḽi tshi nga shango ḽa Egipita. (Hezwo zwo itea miḓi ya Sodoma na Gomora i sa athu phusukanywa.)

11 Loto a ḓikhethela govha ḽoṱhe ḽa Jorodani, a takuwa a livha vhubvaḓuvha; vhanna avho vhavhili vha mbo ḓi fhandekana,

12 Abramu a dzula shangoni ḽa Kanana, Loto a dzula vhukati ha miḓi ya govhani, a vhuya a akha dennde dzawe tsini ha Sodoma.

13 Huno vhathu vha Sodoma vho vha vhe vhavhi, vha tshi khakhela Muṋe washu zwihulu.

14 Musi Loto na Abramu vho no fhandekana, Muṋe washu a amba na Abramu a ri, “Takusa maṱo au u henefho hune wa vha hone, u sedze devhula na tshipembe, vhubvaḓuvha na vhukovhela.

15 Shango ḽoṱhe ḽine wa ḽi vhona ndi ḓo ḽi ṋea iwe na vhana vhau, ḽa vha ḽaṋu lini na lini.

16 Ndi ḓo andisa vhana vhau vha nga buse ḽa ḽifhasi; arali hu na ane a nga kona u vhala buse, izwo na vhana vhau a nga vha vhala.

17 Takuwa u tshimbile u tshi tandula masia oṱhe a shango heḽi, ndi khou ḽi ṋea iwe.”

18 Ndi hone Abramu a tshi hwala dennde dzawe, a yo dzula tsini ha miri mihulu ya Mamuri muḓini wa Hebroni, a fhaṱela Muṋe washu aliṱari henefho.

14

1 Misi yeneyo Amurafele khosi ya Shiniari na Ariokho khosi ya Elasara na Khedorolaomere khosi ya Elamu na Thidiala khosi ya tshakha nnzhi

2 vha yo lwa na Bera khosi ya Sodoma na Birisha khosi ya Gomora na Shinaba khosi ya Adima na Shemebere khosi ya Tseboimi na khosi ya Bela (Bela ndi Tsuara).

3 Mahosi hayo maṱanu o ima oṱhe a bva pfumo a yo lwa govhani ḽa Sidimu (Govha ḽa Sidimu ndi Lwanzhe lwa Muṋo).

4 Ho vha ho fhela miṅwaha ya 12 vha tshi luvha Khedorolaomere, hone nga ṅwaha wa 13 vha mu shandukela.

5 Huno nga ṅwaha wa 14 Khedorolaomere na mahosi e a ima nae vha bva pfumo, vha kunda Vharefai vha Ashtherotho Karanaimi na Vhazuzi vha Hamu, na Vhaemi vha vha kunda mudavhini wa Kiriathaimi,

6 Vhahori vha vha kunda zwivhangani zwa shango ḽa Seiri, u vhuya u swika Elepharani tsini ha phanga.

7 Zwenezwo vha humela murahu, vha ya Tshisimani tsha Khaṱhulo (ndi Kadeshe), vha kunda shango ḽoṱhe ḽa Vhaamaleke na ḽa Vhaamori vhe vha vha vha tshi dzula Hatsatsoni Thamara.

8 Ndi hone mahosi a Sodoma na Gomora na Adima na Tseboimi na Bela (Bela ndi Tsuara) vha tshi takutshedza vha ima na mmbi dzavho govhani ḽa Sidimu,

9 vha lwa na Khedorolaomere khosi ya Elamu na Thidiala khosi ya tshakha nnzhi na Amurafele khosi ya Shiniari na Ariokho khosi ya Elasara — mahosi maṋa a tshi lwa na maṱanu.

10 Zwino govha ḽa Sidimu ḽo vha ḽo ḓala milindi ya tshikonṱiri; musi mahosi a Sodoma na Gomora a tshi shavha, vha wela ngomu hayo, vhaṅwe vha shavhela zwivhangani.

11 Mahosi aḽa maṋa a thuba thundu yoṱhe ya Sodoma na Gomora, na zwiḽiwa zwavho zwoṱhe, vha konou ṱuwa.

12 Vha hwala na Loto ṅwana wa murathu wa Abramu, vha ṱuwa nae na thundu dzawe, ngauri o vha a tshi dzula Sodoma.

13 Muṅwe we a ponyoka a ḓa ha Abramu wa Muheberu a mu vhudza hayo mafhungo. Abramu o vha a tshi dzula tsini ha miri mihulu ya Mamuri wa Muamori, murathu wa Eshkolo na Anere. Vhoṱhe vhenevho vho vha vho vhofha mulanga na Abramu.

14 Musi Abramu a tshi pfa uri shaka ḽawe ḽo thubiwa, a vhidza vhanna vha 318 vho bebwaho muṱani wawe, vho gudiswaho zwa nndwa, a tevhela aḽa mahosi a vhuya a swika Dani.

15 Abramu a khethekanya vhanna vhawe vha ita zwigwada zwivhili, vha vha wela vhukati ha vhusiku, vha vha kunda, vha vha vhilimedza u vhuya u swika Hoba, devhula ha Damasko.

16 A dzhiulula thundu yoṱhe, a vhuya na shaka ḽawe Loto na thundu dzawe, khathihi na vhasadzi na vhaṅwe vhathu vhoṱhe.

17 Musi Abramu o no vhuya a tshi bva u kunda Khedorolaomere na mahosi e a ima nae, khosi ya Sodoma ya ya u mu ṱanganedza govhani ḽa Shave (ndi govha ḽa Khosi).

18 Zwenezwo Melkitsedeke khosi ya Salema a ḓa na vhurotho na waini. O vha e tshifhe wa Mudzimu Waṱaḓuluṱaḓulu.

19 O shudufhadza Abramu a ri, “Abramu nga a shudufhadzwe nga Mudzimu Waṱaḓuluṱaḓulu, Musiki wa ḽiṱaḓulu na ḽifhasi.

20 Nga hu rendwe Mudzimu Waṱaḓuluṱaḓulu we a mu kumedza maswina awe.” Ndi hone Abramu a tshi mu ṋea tshafumi tsha zwithu zwoṱhe zwe a thuba.

21 Khosi ya Sodoma ya vhudza Abramu ya ri, “Kha vha mphe vhathu, thundu vha ḓidzhiele zwavho.”

22 Hone Abramu a vhudza khosi ya Sodoma a ri, “Ndo imisa tshanḓa nda anela Muṋe washu, Mudzimu Waṱaḓuluṱaḓulu, Musiki wa ḽiṱaḓulu na ḽifhasi,

23 nda ri a thi nga ṱanganedzi tshithu tshavho na tshithihi — na harane zwayo kana luzwa lwa navhula, vhone vha sa ḓo ri, ‘Ndi nṋe ndo pfumisaho Abramu.’

24 Nṋe a thi nga ṱanganedzi tshithu; zwine nda ḓo ṱanganedza ndi zwe zwa ḽiwa nga vhanna vhanga; hone vhe vha bva pfumo na nṋe, Anere na Eshkolo na Mamuri, vhone kha vha wane mukovhe wavho.”

15

1 Musi zwo no ralo, ipfi ḽa Muṋe washu ḽa ḓa ha Abramu nga bono ḽa ri, “Abramu, u songo ofha, ndi Nṋe tshiṱangu tshau, ndi tou vha yone pfufho yau khulu.”

2 Abramu a fhindula a ri, “Muṋe wa zwoṱhe Muṋe washu, nṋe u nga nṋea mini? Hufha na ṅwana ndi si na. Ifa ḽanga ḽi ḓo ḽiwa nga Eliesere wa Damasko?”

3 Abramu a dovha a ri, “A wo ngo nṋea vhana; phuli i re muṱani wanga u ḓo vha ene muḽaifa wanga.”

4 Ndi hone ipfi ḽa Muṋe washu ḽi tshi ḓa khae ḽa ri, “Hoyo munna a nga si vhe ene muḽaifa wau; a no ḓo vha muḽaifa wau ndi ṅwana ane wa ḓo mu beba.”

5 A dzhia Abramu a bvela nae nnḓa, a ri, “Sedza ṱaḓulu u vhone dziṋaledzi. U nga kona u dzi vhala naa?” Ndi hone Muṋe washu a tshi ri, “Vhana vhau vha ḓo anda nga u ralo.”

6 Abramu a fulufhela Muṋe washu, Muṋe washu a vhona u fulufhela hawe hu hone u ita zwi re zwone.

7 Muṋe washu a dovha a amba na Abramu a ri, “Ndi Nṋe Yahavee we a u pfulusa Uru wa Vhakhaladia nda u ṋea shango heḽino uri ḽi vhe ḽau.”

8 Abramu a ri, “Muṋe wa zwoṱhe Muṋe washu, ndi ḓo zwi ḓivha hani uri ḽi ḓo vha ḽanga?”

9 Ndi hone Muṋe washu a tshi mu vhudza a ri, “Nnḓisele tholehadzi na mbudzi na thutha, iṅwe na iṅwe i na miṅwaha miraru, na ḽiivha na fhondo ḽa ḽiivha.”

10 Abramu a mu ḓisela zwoṱhe hezwo, a zwi fhandula nga vhukati, a vhekanya zwipiḓa izwo zwo livhana, zwiivha zwone a si zwi fhandule nga vhukati.

11 Maanga a tsela kha izwo zwitumbu, Abramu a a shusha.

12 Musi ḓuvha ḽi tshi vho kovhela Abramu e nga khofhe mbwandaa, a farwa nga nyofho, a tibwa nga swiswi ḽihulu.

13 Muṋe washu a amba nae a ri, “Ḓivha uri vhana vhau vha ḓo dzula shangoni ḽi si ḽavho vhe vhatsinda, vha itwa dziphuli vha tambudzwa ha vhuya ha fhela miṅwaha ya 400.

14 Huno lushaka lune lwa vha ita dziphuli ndi ḓo lu rwa, vhone vha fhedza nga u pfuluwa vhe na thundu nnzhi.

15 Iwe naho zwo ralo u ḓo yo eḓela na vhokhotsi au nga mulalo, wa swiṱwa wo no kalaha zwavhuḓi.

16 Hu ḓo ri kha murafho wa vhuṋa, vhaḓuhulu vhau vha vhuelela henefhano, ngauri hezwino Vhaamori a vha athu khunyeledza vhuvhi havho.”

17 Musi ḓuvha ḽo no kovhela, ho no vha na swiswi, ha bvelela ṋanḓo i dubaho vhutsi na khavhu ya mulilo, ya fhira vhukati ha izwo zwipiḓa.

18 Musi wonoyo Muṋe washu a vhofha mulanga na Abramu a ri, “Shango heḽino ndi ḽi ṋea vhana vhau, u bva mulamboni wa Egipita u swika mulamboni muhulu wa Yufuratha —

19 shango ḽa Vhakeni na Vhakenisi na Vhakadimoni

20 na Vhahithi na Vhapherisi na Vharefai

21 na Vhaamori na Vhakanana na Vhagirigashi na Vhajebusi.”

16

1 Huno Sarai musadzi wa Abramu o vha a sa athu mu bebela ṅwana. O vha e na phuli yawe ya musidzana wa Muegipita a no pfi Hagara.

2 Huno a vhudza Abramu a ri, “Muṋe washu o nnzima vhana; phuli yanga ya musidzana ngei, nga vha mu dzhenise nḓuni; khamusi ene a nga mphaṱela muṱa.” Abramu a tenda zwe zwa ambiwa nga Sarai,

3 Sarai a dzhia Hagara phuli yawe ya musidzana wa Muegipita, a mu ṋea munna wawe uri a vhe musadzi wawe. Zwenezwo Abramu o vha o no vha na fumi ḽa miṅwaha e Kanana.

4 Abramu a dzhenisa Hagara nḓuni, a vhifha muvhilini. Musi a tshi vho ḓivha uri o vhifha muvhilini, a vho thoma u nyadza Sarai muṋe wa muṱa.

5 Ndi hone Sarai a tshi vhudza Abramu a ri, “Ndi tshi tambula nga u rali ndi mulandu wavho. Ndi nṋe ndo vha kumedzaho iyi phuli yanga, hone zwino a tshi vho vhona uri o vhifha muvhilini, u vho nnyadza; ngavhe Muṋe washu a tshi haṱula a re na mulandu kha nṋe na vhone!”

6 Abramu a ri, “Phuli yaṋu i zwanḓani zwaṋu; mu iteni zwine na funa.” Ndi hone Sarai a tshi tambudza Hagara; a vhuya a mu shavha.

7 Muruṅwa wa Muṋe washu a wana Hagara phangani, tshisimani tsha maḓi tshi re tsini ha gondo ḽi yaho Shuru.

8 Muruṅwa a ri, “Iwe Hagara phuli ya Sarai, u bva ngafhi? U ya ngafhi?” Ene a fhindula a ri, “Ndi khou shavha Sarai muṋe wa muṱa.”

9 Ndi hone muruṅwa wa Muṋe washu a tshi mu vhudza a ri, “Humela ha muṋe wa muṱa u mu luvhe.”

10 Muruṅwa a dovha a ri, “Ndi ḓo andisa vhana vhau ha si vhe na ane a nga kona u vha vhala.”

11 Muruṅwa wa Muṋe washu a dovha a mu vhudza a ri, “Zwino wo vhifha muvhilini, u ḓo vha na ṅwana wa mutukana. U ḓo mu rina dzina ḽa Ishmaele (Mudzimu-o-pfa), ngauri Yahavee o pfa u tambula hau.

12 Uyo mutukana u ḓo vha munna a no nga mbiḓi i sa langiwi nga muthu; u ḓo lwa na vhathu vhoṱhe, vhoṱhe vha ḓo lwa nae; a hu na shaka ḽawe ḽine a ḓo pfana naḽo.”

13 Hagara a rina Muṋe washu we a amba nae dzina a ri, “Ndi Iwe Mudzimu ane a mmbona”, nge a ri, “Vhukuma, we a mmbona, nṋe ndo mu vhona-vho!”

14 Ndi zwine tshisima itsho tsha pfi Lakhai Roi (Tshisima tsha a tshilaho ane a mmbona). Tshi vhukati ha Kadeshe na Berede.

15 Hagara a bebela Abramu ṅwana wa mutuka, Abramu a ri uyo ṅwana u pfi Ishmaele.

16 Abramu o vha e na miṅwaha ya 86 musi Hagara a tshi mu bebela Ishmaele.

17

1 Musi Abramu e na miṅwaha ya 99, Muṋe washu a ḓisumbedza ene a ri, “Ndi Nṋe Mudzimu Ramaanḓaoṱhe. U fanela u tshila u tshi ita zwine nda funa u sa ṱahedzi,

2 ndi ḓo vhofha mulanga na iwe nda andisa vhana vhau zwihulu.”

3 Abramu a wa nga tshifhaṱuwo. Mudzimu a amba nae a ri,

4 “A vha Nṋe, mulanga une nda vhofha na iwe ngoyu: u ḓo vha khotsi a tshakha nnzhi.

5 A u tsha ḓo pfi Abramu (Khotsi anga Mudzimu ndi muhulu), u vho ḓo pfi Abrahamu (Khotsi a magogo), ngauri ndo u ita khotsi a tshakha nnzhi.

6 Ndi ḓo ita uri u vhe na vhana vhanzhi; ndi ḓo vhumba dzitshakha nga iwe; kha iwe hu ḓo bva mahosi.

7 Ndi ḓo vhofha mulanga wa lini na lini na iwe na vhana vhau vha mirafho i kha ḓi ḓaho, nda vha Mudzimu wau na vhana vhau.

8 Shango ḽoṱhe ḽa Kanana hune zwino wa vha mutsinda, ndi ḓo u ṋea ḽa vha ḽau na vhana vhau lini na lini; Nṋe ndi ḓo vha Mudzimu wavho.”

9 Mudzimu a dovha a amba na Abrahamu a ri, “A vha iwe u vhulunge mulanga wanga — iwe na vhana vhau na mirafho i kha ḓi ḓaho.

10 Hoyu ndi mulanga we nda vhofha na iwe na vhana vhau. Mulanga une na fanela u u vhulunga ngoyu: vhoṱhe vha muṱa wau vha tshinnani vha fanela u fumbiswa.

11 No fanela u fumba; tshi ḓo vha tshone tshiga tsha mulanga we nda vhofha na inwi.

12 Na kha mirafho i ḓaho mutuka muṅwe na muṅwe a fumbiswe e na maḓuvha maṱanu na mararu, naho i phuli yo bebwaho muṱani wau, na o rengwaho kha mutsinda a si wa hau.

13 O bebwaho muṱani waṋu kana o rengwaho a fumbiswe, tshenetsho tshi ḓo vha tshiga tsha mulanga wanga tshi re muvhilini waṋu; u ḓo vha mulanga wa lini na lini.

14 Munna a songo fumbaho u ḓo bvisiwa kha lushaka lwa hawe; o vhofholola mulanga wanga.”

15 Mudzimu a dovha a vhudza Abrahamu a ri, “A vha Sarai musadzi wau, ha tsha pfi Sarai, u vho ḓo pfi Sara (Mufumakadzi wa musanda).

16 Ndi ḓo mu shudufhadza a u bebela ṅwana wa mutukana. Ndi ḓo mu shudufhadza a vha mme a dzitshakha; u ḓo beba mahosi a no ḓo vhusa vhathu.”

17 Abrahamu a mbo ḓi wa nga tshifhaṱuwo, a sea a ḓivhudzisa a ri, “Munna o no ḓi vhaho na miṅwaha ya ḓana a nga kha ḓi beba ṅwana naa? Sara a nga beba ṅwana o no ḓi vha na miṅwaha ya 90?”

18 Ndi hone Abrahamu a tshi vhudza Mudzimu a ri, “Ngavhe u tshi shudufhadza Ishmaele zwawe a tshila!”

19 Mudzimu a ri, “Aiwa, Sara musadzi wau u ḓo u bebela ṅwana wa mutukana; u ḓo pfi Isaka (Tshiseo); ndi ḓo vhofha mulanga wanga nae na vhaḓuhulu vhawe, wa vha wa lini na lini.

20 A vha Ishmaele, ndo zwi pfa zwe wa amba: Ngoho ndi ḓo mu shudufhadza; u ḓo beba nda andisa vhana vhawe. U ḓo vha khotsi a vhavhusi vha 12; ndi ḓo mu ita lushaka luhulu.

21 Hone mulanga wanga ndi ḓo u vhofha na Isaka ane Sara a ḓo u bebela ene mwakani nga tshifhinga tshenetshi.”

22 Musi Mudzimu o fhedza u amba na Abrahamu a mu ṱutshela a gonya ṱaḓulu.

23 Musi wonoyo Abrahamu a mbo dzhia ṅwana wawe Ishmaele na vhoṱhe vho bebwaho muṱani wawe na vho rengwaho, muṅwe na muṅwe wa tshinnani a re muṱani wawe, a vha fumbisa sa zwe Mudzimu a mu vhudza.

24 Abrahamu o fumba e na miṅwaha ya 99;

25 ṅwana wawe Ishmaele o vha e na miṅwaha ya 13;

26 Abrahamu na ṅwana wawe Ishmaele vho fumba vhoṱhe musi wonoyo muthihi,

27 ha fumba na vhoṱhe vha tshinnani vha muṱa wa Abrahamu, vho bebelwaho muṱani wawe khathihi na vho rengwaho kha vhatsinda.

18

1 Abrahamu o vha a tshi dzula tsini ha miri mihulu ya Mamuri. Muṅwe musi ó dzula muṋangoni wa dennde yawe masiari tshivhangalala, Muṋe washu a ḓisumbedza ene.

2 Abrahamu a tshi posa maṱo a vhona vhanna vhararu vho ima henefho tsini. A ri u vha vhona a mbo ḓi ṱavhanya a takuwa muṋangoni wa dennde yawe a yo vha ṱanganedza, a gwadama.

3 A ri, “Muṋe wa zwoṱhe, arali vha tshi ntakalela vha songo mphira.

4 Nga vha litshe hu ḓiswe maḓinyana vha ṱambe milenzhe, vha awele murunzini hoyu.

5 Nga vha litshe ndi vha wanele zwiḽiwanyana, vha netuluwe, vha konou fhira zwavho. Hufha vho no ḓi swika ha mulanda wavho.” Vhone vha fhindula vha ri, “Ndi zwone, ita zwine wa amba.”

6 Ndi hone Abrahamu a tshi gidimela ha Sara denndeni, a ri, “Ṱavhanyani ni dzhie vhukhopfu vhutete ha ndilo tharu, ni suke ni bike mikonde ya vhurotho.”

7 A gidimela sambini ḽawe, a nanga ṋamana thethe yavhuḓi, a i ṋea phuli yawe, uyo a mbo ḓi ṱavhanya u i lugisa.

8 Abrahamu a ḓisa mukhaha wa makheṱhe na wa luvhisi na iḽa ṋama yo bikwaho, a zwi vhea phanḓa havho. Musi vha tshi khou ḽa ene a ima tsini navho murunzini a tshi khou vha ṋekedza.

9 Vhone vha vhudzisa vha ri, “Musadzi wau Sara u ngafhi?” Ene a fhindula a ri, “U denndeni.”

10 Muṅwe wavho a ri, “Ndi ḓo dovha nda vhuya mwakani nga tshifhinga tshenetshi; ndi ḓo wana musadzi wau Sara e na ṅwana wa mutukana.” Zwino Sara o vha e murahu ha Abrahamu muṋangoni wa dennde a tshi khou thetshelesa.

11 Abrahamu na Sara vho vha vho no ḓi vha vha maḓuvha, miṅwaha yavho yo no ḓi vhala, Sara o no pfuka miṅwaha ya u beba vhana.

12 Sara a ḓisetshela nge a humbula a ri, “Hufha ndo no kegula, na munna wanga o no kalaha, ndi nga dovha nda tama munna naa?”

13 Muṋe washu a vhudzisa Abrahamu a ri, “Ndi mini Sara o sea a ri, ‘Vhukuma ndi nga wana ṅwana zwino ndo no kegula naa?’

14 Hu na maḓembe ane a nga kunda Yahavee naa? Ndi ḓo vhuya mwakani nga tshifhinga tsho tiwaho, nda wana Sara e na ṅwana wa mutukana.”

15 Sara o vha o farwa nga nyofho, ndi zwe a zwifha a ri, “A tho ngo sea.” Hone Muṋe washu a ri, “Wo sea.”

16 Musi vhaḽa vhanna vha tshi vho takuwa vha tshi ṱuwa, Abrahamu a vha fhelekedza, vha swika hune vha kona u vhona Sodoma thungo ya fhasi.

17 Zwenezwo Muṋe washu a ri, “Ndi nga dzumbela Abrahamu zwine nda ṱoḓa u zwi ita naa?

18 Hufha a tshi ḓo vha lushaka luhulu lwa maanḓa, tshakha dzoṱhe dza ḽifhasi dzi tshi ḓo wana mashudu ngae.

19 Ndo mu nanga uri a kone u laya vhana vhawe na vhaḓuhulu uri vha tshimbile nḓilani yanga, vha ite zwi re zwone zwi ntakadzaho, uri Abrahamu ndi mu itele zwoṱhe zwe nda mu fulufhedzisa.”

20 Muṋe washu a ri, “Mukosi wa u pomoka Sodoma na Gomora wo no hulela; vhutshinyi havho ho no tou ṋaṋa;

21 litshani ndi tse ndi yo vhona arali zwine vha ita zwo vhifha u fana na mukosi we wa swika kha Nṋe. Arali zwi songo ralo ndi ḓo zwi ḓivha.”

22 Muṋe washu a sala henefho o ima na Abrahamu, vhaḽa vhanna vhavhili vha ṱuwa vha livha Sodoma.

23 Ndi hone Abrahamu a tshi sendela tsini ha Muṋe washu a ri, “U tshi kumba vhavhi u ḓo kumba na vhavhuya naa?

24 Arali afho muḓini hu na vhavhuya vha 50? U ḓo u kumba woṱhe, wa si u khathutshele u tshi itela vhavhuya vha 50 vha re ngomu hawo naa?

25 U nga si tou ralo wa lozwa vhavhuya na vhavhi, vhavhuya na vhavhi wa vha ita zwi fanaho! Hufha u muhaṱuli wa shango ḽoṱhe, u nga ri u tshi haṱula wa khakha?”

26 Muṋe washu a ri, “Arali nda wana vhavhuya vha 50 muḓini wa Sodoma, ndi ḓo u khathutshela woṱhe ndi tshi itela vhenevho.”

27 Abrahamu a dovha a amba a ri, “Vhunga zwino ndo luma mbilu nda amba na Muṋe wa zwoṱhe, hone ndi si tshithu ndi tshi tou vha buse na milora,

28 zwino kha vhavhuya arali ho ṱahela vhaṱanu uri vha vhe 50? U ḓo lozwa muḓi woṱhe nge ha ṱahela avho vhaṱanu naa?” Muṋe washu a fhindula a ri, “Arali nda wana vha 45 ndi nga si u lozwe.”

29 Abrahamu a dovha hafhu a amba na Muṋe washu a ri, “Zwino arali ha wanala hu na vha 40?” Muṋe washu a ri, “Ndi ḓo u khathutshela ndi tshi itela avho vha 40.”

30 Abrahamu a ri, “Muṋe wa zwoṱhe a songo sinyuwa, nga a nnditshe ndi ambe. Zwino arali ha wanala hu na vha 30?” Muṋe washu a ri, “Ndi nga si zwi ite arali nda wana hu na vha 30.”

31 Abrahamu a ri, “Vhunga ndo no ḓi luma mbilu nda amba na Muṋe wa zwoṱhe — zwino arali ha tou wanala vha 20?” Muṋe washu a ri, “Ndi ḓo u khathutshela ndi tshi itela avho vha 20.”

32 Abrahamu a ri, “Ngavhe Muṋe wa zwoṱhe a sa sinyuwi, a tshi nnditsha nda tou amba holuno luthihi fhedzi — zwino arali ha wanala vha fumi fhedzi?” Muṋe washu a ri, “Ndi ḓo u khathutshela ndi tshi itela vhenevho vha fumi.”

33 Musi Muṋe washu o fhedza u amba na Abrahamu, a ṱuwa, Abrahamu a humela hayani.

19

1 Vhaḽa vharuṅwa vhavhili vha swika Sodoma nga madekwana, vha wana Loto o dzula khoroni ya muḓi. A tshi vha vhona, a takuwa a yo vha ṱanganedza, a kotama a vhuya a gwadama,

2 a ri, “Vhaṋe vhanga, vha songo fhira, kha vha ḓe nḓuni yanga. Vha ḓo ṱamba milenzhe vha kuvhama henefha, vha konou vuwa vha tshi fara lwendo lwavho matshelo nga matsheloni.” Vhone vha fhindula vha ri, “Aiwa, ri ḓo lala nnḓa.”

3 Hone ene a sivhelela a ita lunzili, vha vhuya vha ṱuwa nae vha dzhena nḓuni yawe. A vha lugisela zwiḽiwa, a bika vhurotho vhu si na mbilisa, vha ḽa.

4 Huno vha sa athu yo kuvhama, vhanna vhoṱhe vha muḓi wa Sodoma, vhahulwane na vhaṱuku, vha bva masia oṱhe a muḓi, ha si sale na muthihi, vha tanga iyo nnḓu,

5 vha vhidzelela Loto vha ri, “Vhaḽa vhanna vhe vha u dalela madekwana ano vha ngafhi? Vha bvisele nnḓa ri lale navho!”

6 Loto a bvela nnḓa u yo vha ṱanganedza muṋangoni, a sia o vala vothi,

7 a ri, “Aiwa nandi vha hashu, ni songo ita vhuvhi ho raloho.

8 Vhonani, nṋe ndi na vhana vhavhili vha vhasidzana vha sa athu dzhena nḓuni na muthu wa munna. Litshani ndi ni ḓisele vhone ni ite zwine na funa ngavho. Hone avha vhanna ndi vhaeni vha re nḓuni yanga, ndo fanela u vha tsireledza, ni songo vha ita tshithu.”

9 Vhone vha ri, “Ibva nḓilani! Wo ḓa fhano u mutsinda, zwino u vho ḓiita khosi! Ri ḓo u ita zwi no fhira zwa havho!” Vha tshi ralo vha ḓi kombetshedza Loto, vha sendela vha tshi ri vha pwashe vothi.

10 Hone vhaḽa vhanna vha re nga ngomu vha kokodzela Loto ngomu nḓuni, vha vala vothi.

11 Vha mbo ḓi pofudza vhaḽa vhanna vhe vha vha vhe muṋangoni wa nnḓu, vha tou pofula vhoṱhe, vhahulwane na vhaṱuku, vha si tsha kona u vhona muṋango.

12 Vhaḽa vhanna vhavhili vha vhudzisa Loto vha ri, “U na muṅwe muthu fhano — vhakwasha kana vhana vha vhatukana na vha vhasidzana, kana muṅwe muthu fhano muḓini ane a vha wa hau? Vha bvise hafhano;

13 fhethu fhano ri khou ṱoḓa u hu phusukanya. Mukosi u no swika ha Muṋe washu u tshi pomoka vhathu vhaho wo no hulela lwe a vhuya a ri ruma uri ri ḓe ri hu phusukanye.”

14 Ndi hone Loto a tshi yo amba na vhakwasha vhawe vhe vha vha vho no fulufhedzisa u vhinga vhananyana vhawe, a ri, “Ṱavhanyani ni bve fhethu fhano, Muṋe washu u ṱoḓa u hu phusukanya!” Hone vhakwasha vhawe vha vhona unga u khou swaswa.

15 Musi mapfuvhi a tshi tswuka, vharuṅwa vha ṱuṱuwedza Loto vha ri, “Ṱavhanya u dzhie musadzi wau na vhananyana vhau vhavhili vha re fhano, ni sa ḓo lovha na muḓi uno musi u tshi lifhedzwa.”

16 Huno a tshi kha ḓi timatima, vhaḽa vhanna vhavhili vha mu fara nga tshanḓa na musadzi wawe na vhananyana vhawe vhavhili, vha vha endedza vha bva afho muḓini, ngauri Muṋe washu o vha khathutshela.

17 Musi vha tshi khou vha bvisa, muṅwe wavho a ri, “Shavhani ni sa ḓo fa! Ni songo sedza murahu, nahone ni songo vhuya na ima huṅwe fhano mudavhini! Shavhelani dzithavhani, ni sa ḓo kumbiwa!”

18 Huno Loto a vha fhindula a ri, “Aiwa nandi vhaṋe vhanga!

19 Vho ntakalela, vho nnyita nga vhuthu vhuhulu vha ntshidza. Hone u shavhela dzithavhani ndi nga si kone; khombo i nga ḓo mpfara ndi tshee nḓilani nda fa.

20 Kha vha vhone, kuḓi ngoku fhano tsini hune nda nga shavhela hone, na u vha kuṱuku ndi kuṱuku. Nga vha litshe ndi shavhele hone, hufha ku kuṱuku. Ndi hone ndi tshi ḓo vha ndo tshila.”

21 Muruṅwa a fhindula a ri, “Ndi zwone, na zwenezwo ndi ḓo u tendela; a thi nga phusukanyi muḓi une wa khou u amba.

22 Hone ṱavhanya u gidimele hone, ngauri a thi koni u ita tshithu u sa athu swika khawo.” (Ndi zwine uyo muḓi wa pfi Tsuara.)

23 Musi ḓuvha ḽi tshi bva, Loto a vha a tshi swika Tsuara.

24 Muṋe washu a nisela Sodoma na Gomora tsevhela i fhisaho i tshi bva ha Muṋe washu ṱaḓulu.

25 A phusukanya iyo miḓi na mudavhi woṱhe, khathihi na vhoṱhe vha dzulaho afho muḓini, na zwimela zwa shango.

26 Musadzi wa Loto a sedza murahu a mbo ḓi shanduka phuphu ya muṋo.

27 Nga matshelo Abrahamu a fhindutshela fhaḽa fhethu he a vha o ima na Muṋe washu,

28 a sedza Sodoma na Gomora nga thungo ya fhasi, na govha ḽoṱhe ḽa Jorodani, a vhona shango ḽoṱhe ḽi tshi duba buluvhutsi, zwi tshi nga vhutsi vhu no duba vhu tshi bva ṋanḓoni.

29 Huno musi Mudzimu a tshi phusukanya miḓi ya govha ḽa Jorodani he Loto a vha a tshi dzula hone, a lamukisa Loto khomboni nge a elelwa Abrahamu.

30 Loto na vhananyana vhawe vha pfuluwa Tsuara vha yo dzula dzithavhani, nge a vha a tshi ofha u dzula Tsuara. Ene na vhananyana vhawe vhavhili vha yo dzula bakoni.

31 Muṅwe musi mukomana a vhudza murathu a ri, “Khotsi ashu vho kalaha, nahone a hu na munna shangoni ḽino ane a nga ri vhinga sa zwine zwa itwa mashangoni oṱhe.

32 Nga ri nwise khotsi ashu waini ri dzhene navho nḓuni, ri vhumbe lutsinga lwa muṱa wa hashu nga khotsi ashu.”

33 Vhusiku honoho vha nwisa khotsi avho waini, mukomana a kuvhama navho, khotsi awe vha si vhe na nzhele nazwo uyo ṅwananyana a tshi kuvhama na musi a tshi vuwa.

34 Nga matshelo mukomana a vhudza murathu a ri, “Madekwe ndo kuvhama na khotsi anga; nga ri dovhe ri vha nwise waini ṋamusi nga madekwana, inwi ni dzhene ni kuvhame navho uri ri vhumbe lutsinga lwa muṱa wa hashu nga khotsi ashu.”

35 Ndi hone vha tshi dovha u nwisa khotsi avho waini vhusiku honoho, murathu a kuvhama navho. Na zwenezwo a vho ngo vha na nzhele nazwo a tshi kuvhama na musi a tshi vuwa.

36 Vhananyana vha Loto vhuvhili havho vha mbo ḓi vhifha muvhilini nga khotsi avho,

37 mukomana a vha na ṅwana wa mutukana, a pfi Muaba (Ndo-mu-wana-kha-baba); ndi ene khotsi a Vhamuaba vha misi ino.

38 Murathu na ene a vha na ṅwana wa mutukana, a pfi Benami (Ṅwana-wa-shaka-ḽanga); ndi ene khotsi a Vhaamoni vha misi ino.

20

1 Zwino Abrahamu a pfuluwa henefho a ya dzinguni ḽa Negeve, a dzula vhukati ha Kadeshe na Shuru. A dovha a pfuluwa a yo dzula Gerara.

2 Abrahamu e henefho a vhudza vhathu a tshi amba Sara musadzi wawe a ri, “Ndi khaladzi anga.” Ndi hone Abimelekhe khosi ya Gerara a tshi vhidzisa Sara a mu dzhia.

3 Hone ḽiṅwe ḓuvha nga madekwana Mudzimu a ḓa ha Abimelekhe muloroni a ri, “U ḓo fa nga mulandu wa musadzi we wa mu dzhia; u na munna wawe.”

4 Zwino Abimelekhe o vha a sa athu sendela tsini ha Sara, ndi zwe a fhindula a ri, “Iwe Muṋe wa zwoṱhe, vhukuma u nga lozwa lushaka lu si na mulandu naa?

5 A thi ri Abrahamu o mmbudza a ri, ‘Ndi khaladzi anga’? Na ene muṋe Sara o ri, ‘Ndi khaladzi anga.’ Hezwo a tho ngo zwi ita nga khole.”

6 Ndi hone Mudzimu a tshi amba nae muloroni a ri, “Ee, ndi a zwi ḓivha uri izwo a wo ngo zwi ita nga khole, ndi zwe na Nṋe nda si u litshe u tshi nkhakhela nga u mu kwama.

7 Zwino humisa musadzi wa hoyo munna, ngauri ndi muporofita; u ḓo u rabelela wa tshila. Hone wa sa mu humisa, u ḓivhe uri iwe na vhathu vhau vhoṱhe ni ḓo fa.”

8 Nga matshelo ḽi tshi tou tsha Abimelekhe a vhidza magota awe oṱhe, a vha vhudza zwoṱhe zwe a pfa; vha farwa nga nyofho khulu.

9 Ndi hone Abimelekhe a tshi vhidza Abrahamu a ri, “No ri ita mini? Ndo ni khakhela ngani ni tshi vhuya na nnzhenisa mulanduni mungafha, nṋe na muvhuso wanga? No nnyita zwi sa itwi!”

10 Abimelekhe a sengisa Abrahamu a ri, “Izwi no zwi itelani?”

11 Abrahamu a fhindula a ri, “Ndo humbula nda ri, ‘Vhukuma fhano Mudzimu ha ofhiwi, vha ḓo mmbulaha vha tshi mmbulahela musadzi wanga.’

12 Ene ndi khaladzi anga, ndi ṅwananyana wa khotsi anga, naho e si wa mme anga; a dovha a vha musadzi wanga.

13 Huno zwiḽa Mudzimu a tshi ita uri ndi ṱuwe muṱani wa khotsi anga ndi tendeleke na shango, ndo mu vhudza nda ri, ‘Arali ni tshi mpfuna, hoṱhe hune ra ya, ni tshi nnyamba ni ri: Ndi khaladzi anga.’ ”

14 Ndi hone Abimelekhe a tshi ḓisa nngu na kholomo na dziphuli, dza vhanna na dza vhasadzi, a ṋea Abrahamu, a dovha a mu ṋea Sara musadzi wawe.

15 Abimelekhe a ri, “Shango ḽanga ngeḽi, kha vha dzule hune vha funa.”

16 A amba na Sara a ri, “Ndi khou ṋea khaladzi avho mangwende a 1 000 a siliva. Hetshi ndi tshipfumelo tsha mulandu wa zwe nda vha khakhela; ndi tshi bvisa vhoṱhe vha re navho vha tshi zwi vhona; vhone musadzi vho ṱamba mulandu tshoṱhe.”

17 Zwenezwo Abrahamu a rabela Mudzimu, Mudzimu a fhodza Abimelekhe na mufumakadzi wawe na phuli dzawe dza vhasadzi uri vha dovhe vha vhe na vhana,

18 ngauri Muṋe washu o vha o fara ṋowa dza vhasadzi vhoṱhe muṱani wa Abimelekhe a tshi lifhedzela Sara musadzi wa Abrahamu.

21

1 Zwino Muṋe washu a ita Sara nga vhuthu nga he a vha o no ḓi dzula o amba; Muṋe washu a itela Sara zwe a fulufhedzisa.

2 Sara a vha muthu wa thovhela a bebela Abrahamu ṅwana wa mutuka Abrahamu ó no ḓi kalaha; izwo zwo itea nga tshenetshiḽa tshifhinga tshe Mudzimu a fulufhedzisa.

3 Abrahamu a ri uyo ṅwana we a bebelwa nga Sara u pfi Isaka.

4 Musi Isaka e na maḓuvha maṱanu na mararu, Abrahamu a mu fumbisa nga he Mudzimu a amba.

5 Abrahamu o vha e na ḓana ḽa miṅwaha musi ṅwana wawe Isaka a tshi bebwa.

6 Sara a ri, “Mudzimu o ita uri ndi see; vhoṱhe vhane vha zwi pfa vha ḓo ntsea.”

7 A dovha a ri, “Ndi nnyi we a vha a tshi nga vhudza Abrahamu uri Sara u ḓo vhuya a mamisa ṅwana? Zwino khezwi, ndo mu bebela ṅwana wa mutukana ene o no ḓi kalaha!”

8 Ṅwana a aluwa, a lumulwa. Huno musi wonoyo we Isaka a litshiswa ḓamu, Abrahamu a ita vhuṱambo vhuhulu.

9 Hone Sara a vhona uri ṅwana we Hagara wa Muegipita a bebela Abrahamu, u a kola.

10 Sara a vhudza Abrahamu a ri, “Nga vha thathe musadzi hoyo wa phuli na ṅwana wawe; ṅwana wa musadzi wa phuli a songo kovhekana ifa na ṅwananga Isaka.”

11 Mafhungo ayo a dina Abrahamu zwihulu, ngauri o vha a tshi kwama ṅwana wawe.

12 Hone Mudzimu a vhudza Abrahamu a ri, “U songo dinalea nga uyo mutukana na phuli yau ya musadzi; thetshelesa zwoṱhe zwine Sara a u vhudza, ngauri vhana vha lutsinga lwau vha ḓo bva kha Isaka.

13 Ṅwana wa phuli ya musadzi na ene ndi ḓo mu ita lushaka, ngauri ndi ṅwana wau.”

14 Musi ḽi tshi tsha hu tshee nga matsheloni, Abrahamu a dzhia zwiḽiwa na mukhwama wa maḓi wa mukumba, a ṋea Hagara. A mu hwesa mahaḓani, a mu thatha na ṅwana. Hagara a ṱuwa a tendeleka na soga ḽa Bierisheba.

15 Musi maḓi a re mukhwamani o no fhela, Hagara a sia ṅwana fhasi ha tshiṅwe tshiṱaka,

16 a ṱuwa a yo dzula fhasi henefho tsini, hune muthu a tshi posa musevhe wa swika, nge a humbula a ri, “Ndi nga si tou sedza mutukana wanga a tshi khou fa.” A dzula a thoma u lila.

17 Mudzimu a pfa mutukana a tshi khou lila, muruṅwa wa Mudzimu a huwelela Hagara e makoleni a ri, “Hagara, wo dinwa ngani? U songo ofha tshithu; Mudzimu o pfa tshililo tsha ṅwana henefho he a lala hone.

18 Takuwa u takuse ṅwana, u mu fare nga tshanḓa; ndi ḓo mu ita lushaka luhulu.”

19 Zwenezwo Mudzimu a bonyolosa maṱo a Hagara, a vhona tshisima tsha maḓi, a yo ḓadza mukhwama nga maḓi, a ṋea mutukana uri a nwe.

20 Mudzimu a ḓi vha na uyo mutukana a tshi aluwa, a dzula sogani a vha muzwimi,

21 a dzula sogani ḽa Pharani, mme awe a mu wanela musadzi a no bva Egipita.

22 Misi yeneyo Abimelekhe a ḓa na Phikholo mulangammbi wawe, a amba na Abrahamu a ri, “Mudzimu u navho kha zwoṱhe zwine vha ita.

23 Zwino kha vha nnyanele nga Mudzimu uri a vha nga mphuri, nṋe na vhana vhanga na vhaḓuhulu vhanga. Vhunga nṋe ndo vha itela vhuthu, na vhone nga vha nnyitele vhuthu, vha vhu itele na shango ḽine vha khou dzula khaḽo vhe mutsinda.”

24 Abrahamu a ri, “Ndi ana uri ndi ḓo ralo.”

25 Ndi hone Abrahamu a tshi gungulela Abimelekhe nga mulandu wa tshisima tsha maḓi tsho dzhiwaho nga vhalanda vha Abimelekhe.

26 Hone Abimelekhe a ri, “A thi ḓivhi we a zwi ita. Na vhone Vho-Abrahamu a vho ngo mmbudza, ndi hone ndi tshi thoma u zwi pfa ṋamusi.”

27 Ndi hone Abrahamu a tshi ḓisa nngu na kholomo a dzi ṋea Abimelekhe, vhanna avho vhavhili vha vhofha mulanga.

28 Abrahamu a khetha ngwana ṱhanu na mbili dza tsadzi dzi tshi bva kha sambi ḽawe.

29 Abimelekhe a vhudzisa Abrahamu a ri, “Idzi ngwana ṱhanu na mbili dza tsadzi dze vha dzi khethela thungo ndi dza mini?”

30 Ene a fhindula a ri, “Nga vha ṱanganedze ngwana hedzi ṱhanu na mbili dzi no bva tshanḓani tshanga, vhu vhe vhuṱanzi ha uri ndi nṋe ndo bwaho tshisima hetshi.”

31 Fhethu henefho ha pfi Bierisheba (Bidzi ḽa muano), ngauri ndi hone he vhanna avho vhavhili vha anelana vha vhofha mulanga.

32 Musi vho no fhedza u vhofha mulanga afho Bierisheba, Abimelekhe na Phikholo mulangammbi wawe vha humela shangoni ḽa Vhafilista.

33 Abrahamu a ṱavha muri wa muthamarisika henefho Bierisheba, a rabela Muṋe washu Mudzimu wa lini na lini.

34 Abrahamu a dzula shangoni ḽa Vhafilista tshifhinga tshilapfu.

22

1 Ngavhuya Mudzimu a linga Abrahamu, a mu vhudza a ri, “Abrahamu!” Abrahamu a fhindula a ri, “Ndi fhano.”

2 Mudzimu a ri, “Dzhia mutukana wau muthihi fhedzi Isaka, ane wa mu funa, u ye dzinguni ḽa Moria, thavhani ine nda ḓo u sumbedza, u mu ite tshiṱhavhelo tshi fhiswaho henefho.”

3 Nga matshelo Abrahamu a fhinduwa a vhelesa donngi yawe. A ṱuwa na phuli dzawe mbili na mutukana wawe Isaka. A fhanza khuni dzo eḓanaho dza tshiṱhavhelo, a livha he Mudzimu a mu vhudza.

4 Nga ḓuvha ḽa vhuraru Abrahamu a tshi posa maṱo a vhona fhethu afho hu tshi kha ḓi vha kule.

5 A vhudza phuli dzawe a ri, “Salani na donngi henefha, nṋe na mutukana ri ḓo fhirela hafhaḽaa. Musi ro no luvha Mudzimu ri ḓo vhuya ha inwi.”

6 Abrahamu a dzhia khuni dza tshiṱhavhelo a dzi hwesa mutukana wawe Isaka, ene muṋe a fara mulilo na lufhanga. Musi avho vhavhili vha tshi khou tshimbila vhoṱhe,

7 Isaka a vhudzisa khotsi awe Abrahamu a ri, “Baba!” Abrahamu a fhindula a ri, “Ndi mini ṅwananga?” Isaka a ri, “Mulilo na khuni ngezwi, hone ngwana ya tshiṱhavhelo i ngafhi?”

8 Abrahamu a fhindula a ri, “Ṅwananga, Mudzimu Ene muṋe u ḓo ḓisa ngwana ya tshiṱhavhelo.” Vha ḓi tshimbila vhoṱhe.

9 Musi vha tshi swika fhethu he Mudzimu a mu vhudza, Abrahamu a fhaṱa aḽiṱari henefho, a vhekanya khuni nṱha hayo. A vhofha mutukana wawe Isaka, a mu ladza kha aḽiṱari nṱha ha khuni.

10 Abrahamu a isa tshanḓa a dzhia lufhanga uri a shidzhe ṅwana wawe.

11 Hone muruṅwa wa Muṋe washu a mu vhidzelela e ṱaḓulu a ri, “Abrahamu! Abrahamu!” Abrahamu a fhindula a ri, “Ndi fhano!”

12 Muruṅwa a ri, “U songo vhuya wa kwama uyo mutukana. U songo mu ita tshithu. Zwino ndi a zwi ḓivha uri u ofha Mudzimu, ngauri a wo ngo nnzima na ṅwana wau muthihi fhedzi.”

13 Abrahamu a tshi posa maṱo, a vhona thutha yo fashwa ṋanga tshiṱakani. A mbo ḓi yo dzhia iyo thutha a i ita tshiṱhavhelo tshi fhiswaho vhudzuloni ha ṅwana wawe.

14 Henefho fhethu Abrahamu a ri hu pfi, “Muṋe washu u ḓo ḓisa tshililelwa.” Na ṋamusi hu kha ḓi pfi, “Thavhani ya Muṋe washu hu ḓo ḓiswa tshililelwa.”

15 Muruṅwa wa Muṋe washu a dovha a vhidzelela Abrahamu e ṱaḓulu

16 a ri, “Muṋe washu u ri, ‘Ndi ana nga Nṋe muṋe, ndi ri nge wa ita hezwo, wa si nnzime mutukana wau muthihi fhedzi,

17 vhukumakuma ndi ḓo u shudufhadza nda andisa vhaḓuhulu vhau vha nga ṋaledzi dza lutomboni, vha nga muṱavha wa khunzikhunzini ya lwanzhe. Vhaḓuhulu vhau vha ḓo dzhia miḓi ya maswina avho ya vha yavho.

18 Tshakha dzoṱhe dza ḽifhasi dzi ḓo wana mashudu nga vhana vhau, nge wa nthetshelesa.’ ”

19 Ndi hone Abrahamu a tshi humela phulini dzawe, vha ṱuwa vhoṱhe vha ya Bierisheba. Abrahamu a dzula Bierisheba.

20 Ngavhuya Abrahamu a vhudzwa upfi, “Milikha na ene u na vhana; o bebela murathu wau Nahoro vhana vha vhatuka:

21 Utsi ndi ene tanzhe; vharathu vhawe ndi Buzi na Kemuele khotsi a Aramu,

22 na Khesede na Hazo na Philidashi na Jidilafu na Bethuele.”

23 Bethuele a vha khotsi a Rabeka. Milikha o bebela Nahoro murathu wa Abrahamu vhana havho vhaṱanu na vhararu.

24 Musadzi wawe wa phuli we a vha a tshi pfi Riuma, na ene a vha na vhana vha vhatuka: Teba na Gahama na Thahashi na Maakha.

23

1 Sara o tshila a vhuya a swika miṅwaha ya 127.

2 O fela Kiriathi Araba (Hebroni), shangoni ḽa Kanana. Abrahamu a yo lila Sara a tou ṱavha mukosi.

3 Abrahamu a sia mufu wawe a yo amba na Vhahithi, a ri,

4 “Nṋe ndi mutsinda, ndi tou vha ṱhunḓu vhukati haṋu; nthengiseleni fhethu ha zwalo fhano ha haṋu uri ndi kone u swiṱa mufu wanga.”

5 Vhahithi vha fhindula Abrahamu vha ri,

6 “Muṋe wanga, nga vha ri thetshelese! Ri a vha hulisa unga vhe muthu we Mudzimu a mu ṋea vhuhulwane. Kha vha ḓinangele tshalo tshashu tsha khwiṋe vha swiṱe mufu wavho. A hu na na muthihi washu ane a nga hana vha tshi swiṱa mufu wavho tshaloni tshawe.”

7 Abrahamu a takuwa a kotamela fhasi phanḓa ha Vhahithi vhaṋe vha shango ḽeneḽo,

8 a vha vhudza a ri, “Arali ni tshi zwi funa ndi tshi swiṱa mufu wanga, nthetsheleseni ni nnyambele na Efroni ṅwana wa Tsohara,

9 uri a nthengisele bako ḽa Makhaphela ḽine ḽa vha ḽawe; ḽi henefho lukomboni lwa tsimu yawe. Mu vhudzeni a nthengisele nga mutengo wo ḓalaho uri hu vhe fhethu hanga ha zwalo.”

10 Efroni wa Muhithi o vha o dzula henefho na vhathu vha hawe, a fhindula Abrahamu Vhahithi vhoṱhe vha tshi zwi pfa, vhe vha vha vhe khoroni ya muḓi wawe,

11 a ri, “Aiwa muṋe wanga, nga vha nthetshelese: Ndi vha ṋea iyo tsimu na bako ḽi re ngomu hayo. Ndi vha ṋea vhathu vhanga vha tshi zwi vhona. Nga vha swiṱe mufu wavho.”

12 Abrahamu a dovha a kotamela fhasi phanḓa ha vhathu vha shango iḽo,

13 a amba na Efroni vha tshi zwi pfa a ri, “Nga vha nthetshelese: Ndi ḓo bvisa mutengo wa tsimu yoṱhe. Nga vha u ṱanganedze uri ndi kone u swiṱa mufu wanga henefho.”

14 Efroni a fhindula Abrahamu a ri,

15 “Muṋe wanga, nga vha nthetshelese: tsimu ya maseṱha a maḓana maṋa ndi mini kha nṋe na vhone? Vhone nga vha swiṱe mufu wavho.”

16 Abrahamu a tenda zwe Efroni a amba, a mu kalela mutengo we a u amba Vhahithi vha tshi zwi pfa: maḓana maṋa a mangwende a siliva zwi tshi tevhedza kukalele kwo teaho kwa vhavhambadzi.

17 Zwenezwo tsimu ya Efroni i re Makhaphela tsini ha Mamuri, khathihi na bako na miri yoṱhe u guma lukomboni lwa tsimu, zwa vha

18 zwa Abrahamu, ya pfi ndi thundu yawe Vhahithi vhoṱhe vha tshi zwi pfa, vhe vha vha vho ḓa khoroni ya muḓi.

19 Ndi hone Abrahamu a tshi swiṱa musadzi wawe Sara bakoni ngomu tsimuni ya Makhaphela tsini ha Mamuri, Hebroni, shangoni ḽa Kanana.

20 Zwenezwo tsimu na bako ḽi re ngomu hayo zwa vha zwa Abrahamu zwi tshi bva kha Vhahithi, ha vha fhethu hawe ha zwalo.

24

1 Abrahamu o vha o no kalaha, o no vha wa maḓuvha. Muṋe washu o vha o mu shudufhadza kha zwoṱhe zwe a ita.

2 A amba na phuli yawe khulwane muṱani wawe, ene mukoma wa zwoṱhe zwe a vha e nazwo, a ri, “Longa tshanḓa tshau tswaroni dzanga.

3 Ndi ṱoḓa uri u ane nga Muṋe washu, Mudzimu wa ḽiṱaḓulu na ḽifhasi, uri a u nga ṱoḓeli ṅwananga musadzi kha vhananyana vha Vhakanana vhane nda dzula navho,

4 u ḓo ya shangoni ḽa hashu mashakani anga, wa yo ṱoḓela ṅwananga Isaka musadzi henengei.”

5 Phuli ya vhudzisa ya ri, “Zwino arali uyo musadzi a sa funi u vhuya na nṋe fhano shangoni ḽino? Kani ndi humisele ṅwana wavho shangoni iḽo ḽine vha bva khaḽo?”

6 Abrahamu a ri, “U vhone uri u songo humisela ṅwananga henengei.

7 Muṋe washu Mudzimu wa ṱaḓulu o mpfulusa muṱani wa khotsi anga, shangoni ḽe nda bebwa khaḽo, a amba na nṋe a mpfulufhedzisa nga muano a ri, ‘Vhana vhau ndi ḓo vha ṋea shango iḽi’; Ene u ḓo ruma muruṅwa wawe a u ranga phanḓa uri u kone u ṱoḓela ṅwananga musadzi a tshi bva henengei.

8 Arali uyo musadzi a sa funi u vhuya na iwe, izwo u ḓo vha wo vhofhololwa kha uno muano une wa nnyanela. Tenda wa si humise ṅwananga a vhuelela henengei.”

9 Ndi hone iyo phuli i tshi longa tshanḓa tswaroni dza muṋe wayo Abrahamu ya mu anela uri i ḓo ita nga u ralo.

10 Zwenezwo phuli ya dzhia gamela dza fumi dza muṋe wayo ya dzhena nḓilani, ya ṱuwa na zwithu zwavhuḓi zwa tshakha-tshakha zwa muṋe wayo, ya fara lwendo ya ya Misopothamia, ya livha muḓini wa Nahoro.

11 A tshi swika a ita uri gamela dzi gwadame tsini ha bidzi nnḓa ha muḓi; ho vha hu tshi vho ṱoḓou vha madekwana, tshifhinga tshine vhasadzi vha bva vha tshi yo ka maḓi.

12 Ene a rabela a ri, “Muṋe washu, Mudzimu wa muṋe wanga Abrahamu, ita uri ṋamusi zwi nnakele, u itele muṋe wanga Abrahamu vhuthu.

13 Vhona, ndo ima hafhano tsini ha bidzi hei; vhananyana vha vhathu vha no dzula muḓini uyu vha khou bva, vha ḓa u ka maḓi.

14 Musidzana ane ndi tshi amba nae nda ri, ‘Rula mvuvhelo yau ndi nwe maḓi,’ ene a ri, ‘Kha vha nwe, ndi ḓo nwisa na gamela dzavho,’ ngavhe a tshi vha ene we wa mu khethela mulanda wau Isaka. Ndi ḓo ḓivha nga zwenezwo uri muṋe wanga wo mu itela vhuthu.”

15 A sa athu fhedza u rabela, ha swika Rabeka o vhea mvuvhelo kha shaḓa. Ndi uḽa ṅwananyana wa Bethuele ṅwana wa Milikha, we a vha e musadzi wa Nahoro murathu wa Abrahamu.

16 Uyo musidzana o vha o nakesa, hu si na munna we a vha o no mu dzhenisa nḓuni. A tsela bidzini, a ḓadza mvuvhelo yawe, a huma.

17 Phuli ya Abrahamu ya ṱavhanya u ya khae ya ri, “Nkeleni-vho maḓi mvuvheloni yaṋu.”

18 Musidzana a ri, “Nga vha nwe muṋe wanga,” a ṱavhanya a rula mvuvhelo a i fara nga zwanḓa, a mu fha a nwa.

19 Musi o no mu fha maḓi a nwa, a ri, “Na gamela dzavho ndi ḓo dzi kela maḓi a u nwa, dzi vhuye dzi dzimule ḓora.”

20 Zwenezwo a mbo ḓi ṱavhanya u shululela mvuvhelo yawe kha mukungwa, a gidimela bidzini a ka maṅwe maḓi, a ka o eḓanaho gamela dzoṱhe.

21 Uyo munna a sokou tshete, a mu lavhelesa nga vhusedzi a tshi ṱoḓa u ḓivha arali Muṋe washu o ita uri lwendo lwawe lu mu nakele.

22 Musi gamela dzo no fhedza u nwa, uyo munna a bvisa tshiṅina tsha musuku tshi no ambarwa ningoni, tshi no lemela giramu ṱhanu na nthihi, na vhukunda vhuvhili ha musuku vhu no lemela giramu dza 110, a mu ambadza.

23 Uyo munna a ri, “Ni ṅwana wa nnyi? Mmbudzeni nandi, hu na vhulalo nḓuni ya khotsi aṋu hune riṋe ra nga eḓela hone?”

24 Musidzana a fhindula a ri, “Ndi nṋe ṅwana wa Bethuele, ṅwana wa Nahoro; mme a khotsi anga ndi Milikha.”

25 A dovha a ri, “Ri na maṱanga manzhi na zwiḽiwa zwa zwifuwo, na vhulalo hune vha nga eḓela hone.”

26 Ndi hone uyo munna a tshi kotamela fhasi a luvha Muṋe washu,

27 a ri, “Nga hu rendwe Muṋe washu Mudzimu wa muṋe wanga Abrahamu; o ḓi fulufhedzea, muṋe wanga a si litshe u mu itela vhuthu. A vha nṋe, Muṋe washu o nnyendedza lwendoni lwanga nda swika muṱani wa mashaka a muṋe wanga.”

28 Musidzana a gidima a yo vhudza vha muṱa wa mme awe zwithu hezwo.

29 Zwino Rabeka o vha e na khaladzi a no pfi Labani, onoyo a gidimela ha uḽa munna a re ngei tshisimani.

30 Ndi nge a ri a tshi tou vhona tshiṅina na vhukunda zwe zwa vha zwo ambarwa nga khaladzi awe, na u pfa khaladzi awe Rabeka a tshi anetshela zwe a vhudzwa nga uyo munna, a mbo ḓi takuwa a ya khae, a mu wana a tshee o ima tsini na gamela dzawe tshisimani,

31 a ri, “Kha vha ḓe vhone vho shudufhadzwaho nga Muṋe washu! Vho imelani fhano nnḓa? Ndo vha lugisela nnḓu na vhulalo ha dzigamela.”

32 Ndi hone uyo munna a tshi ya muṱani na Labani, gamela dza rulwa mihwalo, dza ḓiselwa maṱanga na zwiḽiwa, ha ḓiswa na maḓi awe na a vhanna vhe a ḓa navho, a u ṱamba milenzhe,

33 ha vhewa zwiḽiwa phanḓa havho. Hone ene a ri, “A thi nga ḓo ḽa ndi sa athu amba zwine nda fanela u ni vhudza.” Labani a ri, “Nga vha ri vhudze.”

34 Ene a ri, “Nṋe ndi phuli ya Abrahamu.

35 Muṋe washu o shudufhadza muṋe wanga zwihulu, a pfuma. O mu ṋea nngu na kholomo na siliva na musuku na phuli dza vhanna na dza vhasadzi na dzigamela na dzidonngi.

36 Sara mufumakadzi wa muṋe wanga o mu bebela ṅwana wa mutuka ó no ḓi kegula, muṋe wanga a kumedza uyo ṅwana zwoṱhe zwine a vha nazwo.

37 Muṋe wanga o nnyanisa a ri, ‘U songo vhuya wa ṱoḓela ṅwananga musadzi kha vhananyana vha Vhakanana, vhane nda dzula shangoni ḽavho,

38 iwe iya muṱani wa khotsi anga, kha vha mutupo wa hashu, u ṱoḓele ṅwananga musadzi.’

39 Nṋe nda vhudzisa muṋe wanga nda ri, ‘Zwino arali uyo musadzi a sa funi u vhuya na nṋe?’

40 Ene a fhindula a ri, ‘Muṋe washu ane nda tshila ndi tshi konana nae u ḓo ruma muruṅwa wawe a tshimbila na iwe, a nakisa lwendo lwau uri u wanele ṅwananga musadzi kha mutupo wa hashu, kha muṱa wa khotsi anga.

41 Huno arali wa ya ha vha mutupo wa hashu, vha hana u u ṋea uyo musidzana, u ḓo vha wo vhofhololwa kha muano uno une wa nnyanela, a u nga vhi na mafhanza.’

42 “Ṋamusi ndi tshi swika tshisimani ndo ri, ‘Muṋe washu, Mudzimu wa muṋe wanga Abrahamu, arali u tshi zwi funa, ita uri lwendo lwanga lwe nda lu fara lu nake.

43 Vhona, ndo ima tsini ha tshisima; ita uri musidzana ane a ḓo ri a tshi ḓa u ka maḓi, nda amba nae nda ri: Edzonu mpha maḓinyana a re mvuvheloni yaṋu ndi nwe,

44 ene a mmbudza a ri: Kha vha nwe, ndi ḓo kela na gamela dzavho — nga a vhe ene we Muṋe washu a mu nangela ṅwana wa muṋe wanga.’

45 Huno ndi sa athu fhedza u rabela nga mbilu, Rabeka a mbo ḓi swika o vhea mvuvhelo yawe kha shaḓa. A tsela tshisimani u ka maḓi, nṋe nda amba nae nda ri, ‘Mpheni-vho maḓi ndi nwe.’

46 A ṱavhanya a rula mvuvhelo kha shaḓa a ri, ‘Kha vha nwe, ndi ḓo kela na gamela dzavho.’ Ndi hone ndi tshi nwa, a kela na dzigamela.

47 Nda mu vhudzisa nda ri, ‘Ni ṅwana wa nnyi?’ Ene a ri, ‘Ndi ṅwana wa Bethuele ṅwana wa Nahoro; mme a khotsi anga ndi Milikha.’ Ndi hone nṋe ndi tshi mu ambadza tshiṅina ningoni na vhukunda zwanḓani,

48 nda kotamela fhasi nda luvha Muṋe washu. Nda renda Muṋe washu Mudzimu wa muṋe wanga Abrahamu, we a nnyendedza a nnakisela lwendo, nda wanela ṅwana wa Abrahamu musadzi a re muḓuhulu wa murathu wa muṋe wanga.

49 Zwino arali ni tshi ḓo fulufhedzea, muṋe wanga na vha itela vhuthu, mmbudzeni; arali ni tshi landula, ni mmbudze, uri ndi ṱoḓe huṅwe.”

50 Labani na Bethuele vha fhindula vha ri, “Hezwo zwi bva kha Muṋe washu; a hu na tshine ra nga ni vhudza.

51 Rabeka ngoyu; mu dzhieni ni ṱuwe, a vhe musadzi wa ṅwana wa muṋe waṋu, sa zwe Muṋe washu a amba.”

52 Musi phuli ya Abrahamu i tshi pfa zwe vha amba, a kotamela fhasi a gwadamela Muṋe washu,

53 a konou bvisa maṱeleṱele a siliva na musuku na nungu na zwifuko a ṋea Rabeka; a dzhia na zwifhiwa zwa mutengo muhulu a ṋea khaladzi a Rabeka na mme awe.

54 Ndi hone iyo phuli na vhanna vhe ya vha i navho vha tshi ḽa vha nwa, vha eḓela henefho. Musi vha tshi vuwa nga matshelo phuli ya Abrahamu ya ri, “Kha vha litshe ndi humele ha muṋe wanga.”

55 Hone khaladzi a Rabeka na mme awe vha fhindula vha ri, “A ni litshi musidzana a dzula na riṋe maḓuvha ane a nga ḓi ita fumi, na konou ṱuwa?”

56 Hone ene a vha fhindula a re, “Vha songo mpfareledza hezwino Muṋe washu ó ita uri lwendo lwanga lu nake. Kha vha litshe ndi humele ha muṋe wanga.”

57 Vhone vha ri, “Litshani ri vhidze musidzana a ḓifhindulele ene muṋe.”

58 Vha mbo ḓi vhidza Rabeka vha mu vhudzisa vha ri, “Ni ṱuwa na uyu munna naa?” Ene a fhindula a ri, “Ndi ṱuwa nae.”

59 Ndi hone vha tshi litsha khaladzi avho Rabeka a ṱuwa na phuli ya Abrahamu na vhaḽa vhanna vhe ya ḓa navho; na phuli ye ya mu lela ya ṱuwa nae.

60 Vha shudufhadza Rabeka vha ri, “Khaladzi ashu, ngavhe ni tshi vha mme a vhana vha zwigidi na zwigidi; ngavhe vhana vhaṋu vha tshi thuba miḓi ya maswina avho.”

61 Ndi hone Rabeka na pheletshedzi dzawe vha tshi ḓilugisa, vha namela gamela dzavho, vha ṱuwa na uyo munna. Zwenezwo iyo phuli ya dzhia Rabeka ya ṱuwa.

62 Zwino Isaka o vha a tshi khou bva tshisimani tshi no pfi Lakhai Roi; o vha a tshi dzula Negeve.

63 Muṅwe musi nga madekwana a vha a tshi khou ḓitshimbilela zwawe. A tshi posa maṱo a vhona gamela dzi tshi khou swika.

64 Rabeka na ene a tshi posa maṱo a vhona Isaka. A tsa kha gamela yawe,

65 a vhudzisa phuli a ri, “Uḽa munna henefho nnḓa a no khou ḓa u ri ṱanganedza ndi nnyi?” Phuli ya fhindula ya ri, “Ndi muṋe wanga.” Zwenezwo Rabeka a dzhia ṅwenda wawe a khurumela.

66 Ndi hone phuli i tshi vhudza Isaka zwoṱhe zwe ya ita.

67 Isaka a dzhenisa Rabeka denndeni ya mme awe Sara, a mu vhinga. A vha musadzi wawe, a mu funa; a pfa o khuthadzwa, a si tsha lilela mme awe.

25

1 Abrahamu a vhinga muṅwe musadzi, we a vha a tshi pfi Ketura.

2 Ketura a mu bebela Zimirani na Jokoshani na Medani na Midiani na Ishibaka na Shua.

3 Jokoshani o vha khotsi a Sheba na Dedani; vhana vha Dedani ndi Vhaashuri na Vhaletushi na Vhaleumi.

4 Vhana vha Midiani ndi Epha na Efere na Hanokho na Abida na Elidaa. Vhoṱhe havho vho vha vhe vhaḓuhulu vha Ketura.

5 Abrahamu o siela Isaka ifa ḽawe ḽoṱhe.

6 O ri a tshi kha ḓi tshila, vhana vha vhasadzi vhawe vha dziphuli a vha ṋea zwifhiwa a ri vha ṱutshele ṅwana wawe Isaka vha ye shangoni ḽa vhubvaḓuvha.

7 Abrahamu o tshila miṅwaha ya 175,

8 a fa o lalama, e mukalaha, ó no vha wa maḓuvha, a oroswa ha vha hawe.

9 Vhana vhawe Isaka na Ishmaele vha mu swiṱa bakoni ḽa Makhaphela tsini ha Mamuri, tsimuni ya Efroni ṅwana wa Tsohara wa Muhithi;

10 ndi tsimu ye Abrahamu a i renga kha Vhahithi. Abrahamu a swiṱwa henefho na musadzi wawe Sara.

11 Musi Abrahamu o no fa, Mudzimu a shudufhadza ṅwana wawe Isaka; onoyo zwenezwo o vha a tshi dzula tsini ha tshisima tsha Lakhai Roi.

12 Ngevha vhana vha Ishmaele ṅwana wa Abrahamu we a bebelwa nga Hagara, phuli ya Sara ya Muegipita.

13 Ngea madzina a vhana vha Ishmaele vha vhatuka; a tevhekana nga kutevhekanele kwavho vha tshi bebwa, ndi: Nabayotho ene tanzhe ḽa Ishmaele, na Kedara na Adibiele na Mibisamu

14 na Mishima na Duma na Masa

15 na Hadadi na Thema na Jeturu na Nafishi na Kedema.

16 Ndi vhone vhana vha Ishmaele; ayo ndi one madzina a vhavhusi vha matsinde a fumi na vhavhili zwi tshi ya nga miḓana yavho na dzigammba dzavho.

17 Ishmaele o tshila miṅwaha ya 137, a fa a yo lala na vha hawe.

18 Vhaḓuhulu vhawe vha dzula muvhunduni u no bva Havila u swika Shuru, tsini ha mukano wa Egipita, muthu o livha Ashuri. Ndi hone hu tshi itea zwe Ishmaele a ambiwa hu tshi pfi, “A hu na shaka ḽawe ḽine a ḓo pfana naḽo.”

19 Ngea mafhungo a Isaka ṅwana wa Abrahamu. Abrahamu o vha khotsi a Isaka.

20 Isaka o vha e na miṅwaha ya 40 musi a tshi vhinga Rabeka ṅwana wa Bethuele wa Muaramu wa Phadani Aramu; Rabeka o vha e khaladzi a Labani wa Muaramu.

21 Isaka a rabela Muṋe washu a tshi itela musadzi wawe nge a vha e muumba. Muṋe washu a fhindula thabelo yawe, musadzi wawe Rabeka a vhifha muvhilini.

22 A pfa vhana vha tshi khou kuḓana muvhilini wawe, a ri, “Ndi ngani hu tshi itea zwo raliho kha nṋe?” Ndi hone a tshi ya a vhudzisa Muṋe washu.

23 Muṋe washu a mu vhudza a ri, “Muvhilini wau hu na tshakha mbili; idzo tshakha mbili dzi ḓo fhandekanyiwa; luṅwe lushaka lu ḓo kunda luṅwe; mukomana u ḓo shumela murathu.”

24 Musi tshifhinga tshawe tsha u vhofholowa tshi tshi swika, a beba mawela.

25 Wa u thoma a tshi bebwa a wanala o tswuka, muvhili wawe woṱhe u tshi nga nguvho ya vhukuse; vha ri u pfi Esau.

26 Ngavhuya ha bebwa murathu wawe, ó fara Esau nga tshirethe; uyo a pfi Jakopo. Isaka o vha e na miṅwaha ya 60 musi vha tshi bebwa.

27 Vhatukana avho vha aluwa, Esau a vha muzwimi makone, munna a no ṱwa ḓakani, Jakopo ene o vha e munna o vuḓaho, a tshi dzula hayani.

28 Isaka o vha a tshi tama ṋama ya phukha dza ḓaka, ndi zwe a vha a tshi funa Esau, hone Rabeka o vha a tshi funa Jakopo.

29 Muṅwe musi Jakopo a tshi khou ita muthotho, Esau a ḓa a tshi bva ḓakani o farwa nga nḓala.

30 A amba na Jakopo a ri, “Ṱavhanyani ni mphe muthotho hoyo mutswuku, hoyo mutswuku nandi, ndi na nḓala!” (Ndi zwe ḽiṅwe a vha a tshi pfi Edomo.)

31 Jakopo a fhindula a ri, “Thomani ni nthengisele vhukomana.”

32 Esau a ri, “Vhukomana hanga vhu khou mpfarisani ndi tshi khou fa nga nḓala?”

33 Hone Jakopo a ri, “Thomani ni nnyanele.” Zwenezwo a mu anela muano, a rengisela Jakopo vhukomana hawe.

34 Ndi hone Jakopo a tshi ṋea Esau vhurotho na muthotho. Esau a ḽa, a nwa, a takuwa a ṱuwa. Ngauralo Esau o nyadza vhukomana hawe.

26

1 Zwino afho shangoni ha wa nḓala — i si iḽa nḓala ya misi ya Abrahamu — Isaka a pfulutshela Gerara shangoni ḽa Abimelekhe khosi ya Vhafilista.

2 Muṋe washu a ḓa ha Isaka a ri, “U songo tsela Egipita; dzula henefha shangoni ḽine nda u vhudza uri u dzule hone.

3 Dzula hafhano shangoni heḽi tshifhinganyana, Nṋe ndi ḓo vha na iwe nda u shudufhadza. Mashango haya oṱhe ndi ḓo a ṋea iwe na vhaḓuhulu vhau, nda khwaṱhisa muano we nda anela khotsi au Abrahamu.

4 Ndi ḓo andisa vhaḓuhulu vhau vha nga ṋaledzi dza lutomboni, nda vha ṋea mashango haya oṱhe; vhathu vhoṱhe vha ḽifhasi vha ḓo wana mashudu nga vhana vhau,

5 nge Abrahamu a nthetshelesa, a ita zwine nda zwi ṱoḓa na zwe nda mu vhudza, a vhulunga milayo yanga.”

6 Zwenezwo Isaka a dzula Gerara.

7 Musi vhathu vha henefho fhethu vha tshi mu vhudzisa nga musadzi wawe, ene a ri, “Ndi khaladzi anga,” nge a vha a tshi ofha u ri, “Ndi musadzi wanga.” A humbula a ri, “Rabeka o naka; vhanna vha fhano vha nga mmbulaha.”

8 Musi Isaka o no vha na maḓuvha e henefho, Abimelekhe khosi ya Vhafilista a ṱodzimela nga fasiṱere, a vhona Isaka a tshi khou vhanḓa musadzi wawe Rabeka.

9 Ndi hone Abimelekhe a tshi vhidzisa Isaka a ri, “Vhukumakuma hoyu ndi musadzi waṋu! Ndi mini no ri ndi khaladzi aṋu?” Isaka a mu fhindula a ri, “Ndi nge nda humbula uri ndi nga vhulahelwa ene.”

10 Abimelekhe a ri, “Edzonu vhona zwe na nnyita! Muṅwe wa avha vhanna o vha a tshi nga ḓi dzhenisa musadzi waṋu nḓuni, na vha no ri hwesa mulandu.”

11 Ndi hone Abimelekhe a tshi vhudza vhathu vhoṱhe a ri, “Ane a vhuya a kwama uyu munna kana musadzi wawe, vhukumakuma u ḓo vhulawa.”

12 Isaka a lima shangoni ḽeneḽo, ṅwaha u tshee wonoyo a kaṋa kaḓana nge Muṋe washu a mu shudufhadza.

13 A pfuma, lupfumo lwawe lwa ḓi anda lu tshi ya, a vhuya a vha mupfumi muhulu.

14 O vha na maṱambi manzhi a nngu na kholomo, na dziphuli, lwe Vhafilista vha thoma u mu itela vivho,

15 vha thivha mabidzi oṱhe o bwiwaho nga phuli dza khotsi awe Abrahamu misi iḽa, Vhafilista vha sala vha tshi a ḓadza mavu.

16 Abimelekhe a amba na Isaka a ri, “Nga vha pfuluwe shangoni ḽashu, a ri tsha vha kona.”

17 Ndi hone Isaka a tshi pfuluwa a yo fhaṱa govhani ḽa Gerara a dzula hone.

18 Isaka a fukula mabidzi e a bwiwa misi ya khotsi awe Abrahamu e Vhafilista vha vha vho a thivha Abrahamu o no fa, a a rina madzina eneaḽa e a rinwa nga khotsi awe.

19 Phuli dza Isaka dza bwa govhani dza tumbula tshisima tsha maḓi a elaho henefho.

20 Hone vhalisa vha Gerara vha luṱana na vhalisa vha Isaka vha ri, “Maḓi aya ndi ashu!” Zwenezwo a ri itsho tshisima tshi pfi Eseke (Maluṱa), nge vha luṱana nae.

21 Ndi hone vha tshi bwa ḽiṅwe bidzi, na ḽone vha dovha vha ḽi lwela; ndi zwe a ri ḽi pfi Sithina (Vhuswina).

22 A ṱuwa henefho a bwa ḽiṅwe bidzi, ha si vhe na ane a ḽi lwela. A ri ḽi pfi Rehobotho (Ḽo aṱama), nge a ri, “Zwino Muṋe washu o ri ḓisa shangoni ḽo aṱamaho; ri ḓo anda shangoni ḽino.”

23 U bva henefho a ya Bierisheba.

24 Vhusiku honoho Muṋe washu a ḓa khae a ri, “Ndi Nṋe Mudzimu wa khotsi au Abrahamu. U songo ofha tshithu, ndi na iwe; ndi ḓo u shudufhadza nda andisa vhaḓuhulu vhau ndi tshi itela mulanda wanga Abrahamu.”

25 Isaka a fhaṱa aḽiṱari henefho, a rabela Muṋe washu. A akha dennde henefho, phuli dzawe dza bwa bidzi.

26 Abimelekhe a ḓa u dalela Isaka a tshi bva Gerara, e na Ahuzathi mueletshedzi wawe na Phikholo mulangammbi wawe.

27 Isaka a vha vhudzisa a ri, “Ndi ngani ni tshi nndalela, hufha no vha ni tshi mmbenga na nthatha?”

28 Vhone vha fhindula vha ri, “Ro tou zwi vhona zwavhuḓi uri Yahavee u na vhone; ndi zwe ra ri, ‘Nga ri anelane ri vhofhe mulanga,’

29 uri vhone a vha nga ri huvhadzi, vhunga na riṋe rí songo vha kwama, ró ḓi vha fara zwavhuḓi, ra vha pfulusa nga mulalo. Zwi a vhonala uri Yahavee o vha shudufhadza.”

30 Isaka zwenezwo a vha itela vhuṱambo, vha ḽa vha nwa.

31 Ḽi tshi tsha avho vhanna vha vhofha mulanga nga muano. Isaka a onesana navho, vha mu ṱutshela nga mulalo.

32 Musi wonoyo phuli dza Isaka dza ḓa dza mu vhudza nga bidzi ḽe dza bwa. Vha ri, “Ro wana maḓi!”

33 A ri ḽi pfi Sheba (Muano). Na ṋamusi dzina ḽa muḓi ḽi kha ḓi pfi Bierisheba (Bidzi ḽa muano).

34 Musi Esau e na miṅwaha ya 40, a vhinga Judithi ṅwananyana wa Bieri wa Muhithi, a vhinga na Basimatha ṅwananyana wa Eloni wa Muhithi.

35 Avho vhasadzi vha ita uri Isaka na Rabeka vha dzule vha tshi ḽa mbilu.

27

1 Musi Isaka o no kalaha, maṱo awe o no neta a si tsha kona u vhona, a vhidza Esau ṅwana wawe muhulwane, a mu vhudza a ri, “Ṅwananga!” Ene a fhindula a ri, “Ndi fhano.”

2 Isaka a ri, “Zwino ndo no kalaha, musi wa lufu lwanga a thi u ḓivhi.

3 Zwino-ha, dzhia zwihali zwau — mukutu na vhura — u ye ḓakani u yo nnzwimela phukha ya ḓaka.

4 U mmbikele zwiḽiwa zwa u ḓifha zwine nda zwi funa, u nnḓisele zwone uri ndi ḽe, ndi u shudufhadze nga mbilu yoṱhe ndi sa athu fa.”

5 Zwino Rabeka o vha a tshi khou thetshelesa musi Isaka a tshi khou amba na ṅwana wawe Esau. Esau a tshi bva a tshi ya ḓakani u yo zwima phukha uri a vhuye nayo,

6 Rabeka a vhudza ṅwana wawe Jakopo a ri, “Vhona, ndo pfa khotsi au vha tshi khou vhudza Esau mukomana wau vha tshi ri,

7 ‘Nnḓisele phukha u mmbikele zwiḽiwa zwa u ḓifha ndi ḽe, uri ndi u shudufhadze maṱoni a Muṋe washu ndi sa athu fa.’

8 Zwino-ha ṅwananga, thetshelesa zwavhuḓi u ite zwine nda u vhudza:

9 Ibva u ye sambini, u nnḓisele mbudzana mbili dzi no fhira dzoṱhe, uri ndi bikele khotsi au zwiḽiwa zwi ḓifhaho, zwone zwine vha zwi funa.

10 U ḓo zwi isa ha khotsi au, vha ḽa, uri vha u shudufhadze vha sa athu fa.”

11 Jakopo a fhindula mme awe Rabeka a ri, “Hufha mukomana wanga Esau e munna a re na mahaha, nṋe a thi na mahaha.

12 Zwino arali khotsi anga vha mphuphuledza? Ndi vho ḓo nga ndi khou vha itela vhukwila, nda vho teketelwa nda si tsha shudufhadzwa.”

13 Mme awe vha mu vhudza vha ri, “Ṅwananga, nga hu teketelwe nṋe. Iwe ita zwine nda u vhudza: tshimbila u yo nnzhiela mbudzana hedzo.”

14 Ndi hone a tshi yo dzi dzhia, a dzi ḓisa ha mme awe, Rabeka a bika zwiḽiwa zwi ḓifhaho, zwone zwine khotsi awe vha zwi funa.

15 Zwenezwo Rabeka a dzhia zwiambaro zwa ṅwana wawe muhulwane Esau, zwa maṱeleṱele, zwe Rabeka a vha e nazwo ngomu nḓuni, a ambadza ṅwana wawe muṱuku Jakopo.

16 A dovha a mu ambadza mukumba wa mbudzana zwanḓani na mukuloni hune ha si vhe na mahaha.

17 A konou ṋekedza ṅwana wawe Jakopo zwiḽiwa zwi ḓifhaho, na vhurotho he a vhu bika.

18 Jakopo a ya ha khotsi awe a ri, “Muṋe wanga!” Isaka a fhindula a ri, “Ndi fhano ṅwananga. Ndi nnyi?”

19 Jakopo a amba na khotsi awe a ri, “Ndi nṋe Esau tanzhe ḽavho. Ndo ita zwe vha mmbudza. Kha vha vuwe vha dzule, vha ḽe ṋama ya phukha vha kone u ntshudufhadza nga mbilu yoṱhe.”

20 Isaka a vhudzisa ṅwana wawe a ri, “Khefha u songo vhuya wa lenga na u i wana, ṅwananga?” Ene a fhindula a ri, “Muṋe washu Mudzimu wavho ndi Ene we a ita uri zwi nnakele.”

21 Ndi hone Isaka a tshi vhudza Jakopo a ri, “Sendela tsini ndi kone u u kwama ṅwananga, ndi ḓivhe arali vhukumakuma e iwe ṅwananga Esau kana u si ene.”

22 Jakopo a sendela tsini ha khotsi awe Isaka, vha mu phuphuledza vha ri, “Ipfi ndi ḽa Jakopo, zwanḓa zwone ndi zwa Esau.”

23 Ho ngo mu ḓivha, nge zwanḓa zwawe zwa vha zwi na mahaha unga zwa mukomana wawe Esau; zwenezwo a mu shudufhadza.

24 A vhudzisa a ri, “Vhukumakuma u ṅwananga Esau naa?” Ene a fhindula a ri, “Ndi nṋe.”

25 Ndi hone a tshi ri, “Ṅwananga, ḓisa ṋama ya phukha yau ndi ḽe, ndi kone u u shudufhadza nga mbilu yoṱhe.” Jakopo a mu ṋea a ḽa; a mu ḓisela waini a nwa.

26 Khotsi awe Isaka vha amba nae vha ri, “Iḓa fhano ṅwananga u nkhise.”

27 Ene a ya khavho vha mu khisa. Musi Isaka a tshi pfa munukho wa zwiambaro zwawe, a mu shudufhadza a ri, “Ṅwananga u nukhelela unga ḓaka ḽe Muṋe washu a ḽi shudufhadza.

28 Ngavhe Mudzimu a tshi u wisela ṅwando u bvaho ṱaḓulu, a ita uri masimu au a vhibvele, wa kaṋa mavhele manzhi na nḓirivhe dza waini.

29 Ngavhe tshakha dzi tshi u shumela, vhathu vha mashango vha u luvha. Ngavhe u tshi vhusa vhana vha khotsi au, vhana vha mme au vha u luvha. Vhane vha u teketela ngavhe vha tshi teketelwa, vhane vha u shudufhadza vha shudufhadzwa.”

30 Musi Isaka o no fhedza u mu shudufhadza, Jakopo a tshi kha ḓi tou bva u takuwa he a vha e na khotsi awe, mukomana wawe Esau a vha a tshi dzhena a tshi bva u zwima.

31 Na ene a lugisa zwiḽiwa zwa u ḓifha, a zwi ḓisa ha khotsi awe. A amba navho a ri, “Khotsi anga, kha vha vuwe vha dzule vha ḽe ṋama ya phukha ye nda vha ḓisela, uri vha kone u ntshudufhadza.”

32 Khotsi awe Isaka vha mu vhudzisa vha ri, “Ndi iwe nnyi?” Ene a fhindula a ri, “Ndi nṋe tanzhe ḽavho Esau.”

33 Isaka a tshenuwa a tou tetemela a ri, “Zwino ndi nnyi-ha we a zwima phukha a i ḓisa ha nṋe? U tshi swika ndo vha ndi tshi kha ḓi tou bva u i ḽa, nda mu shudufhadza — ngoho ene u ḓo vha na mashudu.”

34 Esau a tshi pfa maipfi a khotsi awe, a thoma u lila a tshi tou tshema lu ṱungufhadzaho, a amba na khotsi awe a ri, “Kha vha ntshudufhadze na nṋe, baba!”

35 Hone vhone vha ri, “Murathu wau o ḓa nga vhufhura a dzhia mashudu au.”

36 Esau a ri, “A tshi pfi Jakopo ho ngo rinwa zwavhuḓi? Zwino lwo no vha lwa vhuvhili a tshi mphura: O thoma a nnzhiela vhukomana, zwino o nnzhiela mashudu!” Zwenezwo a vhudzisa a ri, “A vho ngo vhuya vha ntsiela maṅwe mashudu?”

37 Isaka a fhindula a ri, “Ndo mu ita muvhusi wau, mashaka awe oṱhe nda vha ita phuli dzawe, nda mu ṋea mavhele na nḓirivhe dza waini. Zwino tshine nda nga kha ḓi u itela tshone ndi mini ṅwananga?”

38 Esau a vhudza khotsi awe a ri, “Muṋe wanga, vha tou vha na mashudu mathihi fhedzi? Nṋe a vha ntshudufhadzi-vho?” Esau a lila a tou ṱavha mukosi.

39 Khotsi awe Isaka a mu fhindula a ri, “U ḓo dzula kule na lupfumo lwa ḽifhasi, kule na ṅwando u bvaho ṱaḓulu.

40 U ḓo tshila nga pfumo, wa shumela murathu wau. Hone u ḓo ri u tshi mu vutshela, wa bvula dzhogo yawe mutsingani wau wa i laṱa kule.”

41 Esau a fara Jakopo nga mbilu nga mulandu wa mashudu e khotsi awe vha mu ṋea. A amba nga mbilu a ri, “Maḓuvha a u lilela khotsi anga o sendela; ndi hone ndi tshi ḓo vhulaha murathu wanga Jakopo.”

42 Musi Rabeka a tshi vhudzwa zwe ṅwana wawe muhulwane Esau a amba, a vhidzisa ṅwana wawe muṱuku Jakopo, a mu vhudza a ri, “Mukomana wau Esau u khou ṱoḓa u ḓilifhedzela nga u u vhulaha.

43 Zwino-ha ṅwananga, ita zwine nda amba: Ṱavhanya u shavhele ha khaladzi anga Labani ngei Harani.

44 U dzule navho tshifhinganyana u swika mbiti dza mukomana wau dzi tshi dzika.

45 Hu ḓo ri mukomana wau a songo tsha u sinyutshela, ó no hangwa zwe wa mu ita, nda konou u laedzela uri u vhuye. Zwi nga mpfarisani ni tshi fa noṱhe nga ḓuvha ḽithihi vhuvhili haṋu?”

46 Rabeka a vhudza Isaka a ri, “Ndo netiswa nga vhutshilo nga mulandu wa vhasadzi havha vha Vhahithi. Arali na Jakopo a vhinga musadzi wa ḽino shango a no bva kha vhasadzi vha Vhahithi vha no nga havha, ndi ḓo vha ndi si tshee na tshine nda tshilela tshone.”

28

1 Isaka a vhidzisa Jakopo, a mu shudufhadza, a mu laya a ri, “U songo vhinga musadzi wa Mukanana.

2 Ṱavhanya u mbo ḓi ya Phadani Aramu, muṱani wa Bethuele khotsi a mme au. Ḓiwanele musadzi henefho, kha vhananyana vha Labani malume wau.

3 Ngavhe Mudzimu Ramaanḓaoṱhe a tshi u shudufhadza, a ita uri u bebe, vhana vhau vha ande, u vhe khotsi a tshakha nnzhi.

4 Ngavhe iwe na vhaḓuhulu vhau a tshi vha ṋea mashudu a Abrahamu, uri u dzhie shango ḽine zwino wa khou dzula khaḽo u mutsinda, shango ḽe Mudzimu a ḽi ṋea Abrahamu.”

5 Ndi hone Isaka a tshi ri Jakopo a ṱuwe, a ṱuwa a ya Phadani Aramu, ha Labani ṅwana wa Bethuele wa Muaramu. Labani ndi khaladzi a Rabeka, mme a Jakopo na Esau.

6 Zwino Esau a zwi pfa uri Isaka o shudufhadza Jakopo a mu ruma Phadani Aramu uri a yo wana musadzi hone, na zwauri a tshi mu shudufhadza o mu laya a ri, “U songo vhinga musadzi wa Mukanana,”

7 a pfa na zwauri Jakopo o thetshelesa khotsi awe na mme awe a ya Phadani Aramu.

8 Esau a thoma u vha na nzhele ya uri vhasadzi vha Vhakanana a vha takadzi khotsi awe Isaka.

9 Zwenezwo a ya ha Ishmaele a vhinga Mahalathi khaladzi a Nebayotho, ṅwana wa Ishmaele ṅwana wa Abrahamu, na vhaḽa vhaṅwe vhasadzi vhawe a ḓi dzula navho.

10 Jakopo a takuwa Bierisheba a livha Harani.

11 A ri u kovhelelwa huṅwe fhethu, a lala henefho. A dzhia ḽiṅwe tombo henefho a siamela, a eḓela.

12 A lora a tshi khou vhona nḓila ya tshitizi tsho ima fhasi, nga nṱha hayo i tshi swika makoleni, vharuṅwa vha Mudzimu vha tshi gonya vha tshi tsa ngayo.

13 Ngei nṱha hayo ho vha ho ima Muṋe washu, a ri, “Ndi Nṋe Yahavee Mudzimu wa makhulu wau Abrahamu, Mudzimu wa Isaka. Shango ḽe wa lala khaḽo ndi ḓo ḽi ṋea iwe na vhaḓuhulu vhau.

14 Vhaḓuhulu vhau vha ḓo anda unga thorwana dza mavu, na ḓala ni tshi ya vhukovhela na vhubvaḓuvha, ni tshi ya devhula na tshipembe. Vhathu vhoṱhe vha ḽifhasi vha ḓo wana mashudu nga iwe na vhana vhau.

15 Nṋe ndi na iwe, ndi ḓo u londola hoṱhe hune wa ya, nda u vhuisa shangoni heḽino. A thi nga u litshi; ndi ḓo vhuya nda khunyeledza zwe nda u fulufhedzisa.”

16 Musi Jakopo a tshi vuwa khofheni a elekanya a ri, “Vhukumakuma Muṋe washu u hone hafhano fhethu; nṋe ndo vha ndi sa zwi ḓivhi.”

17 A farwa nga nyofho a ri, “Fhethu afha hu ofhisa hani! Hafhano ndi nḓuni ya Mudzimu, a hu na zwiṅwe; hei ndi khoro ya ḽiṱaḓulu.”

18 Ḽi tshi tsha Jakopo a fhinduwa a dzhia tombo ḽe a vha o ḽi siamela, a ḽi imisa sa phuphu a ḽi tevhulela mapfura.

19 Fhethu afho a ri hu pfi Bethele (Nnḓu ya Mudzimu). Kale muḓi wo vha u tshi pfi Lusi.

20 Ndi hone Jakopo a tshi ana a ri, “Arali Mudzimu a vha na nṋe, a nndondola lwendoni ulu lwe nda lu fara, a mpha zwiḽiwa nda ḽa, na zwiambaro nda ambara,

21 nda vhuya nda humela muṱani wa khotsi anga nga mulalo, ndi hone Muṋe washu a tshi ḓo vha Mudzimu wanga,

22 tombo heḽi ḽe nda ḽi imisa sa phuphu ḽi ḓo vha nnḓu ya Mudzimu; zwoṱhe zwine a ḓo nṋea ndi ḓo mu ṋea tsha fumi tshazwo.”

29

1 Huno Jakopo a dovha a fara lwendo lwawe, a swika shangoni ḽa tshakha dza vhubvaḓuvha.

2 Henefho a vhona bidzi ḓakani, na maṱambi mararu a nngu o shuvhama tsini haḽo, ngauri maṱambi ayo o vha a tshi nwa maḓi bidzini ḽeneḽo. Tombo ḽe ḽa vha ḽo vala mulomo wa bidzi ḽo vha ḽi ḽihulwane.

3 Musi maṱambi oṱhe o kuvhangana henefho, vhalisa vho vha vha tshi kungulusa tombo iḽo ḽa bva mulomoni wa bidzi, nngu dza konou nwa. Ngavhuya vha konou dovha vha kungulusela tombo vhudzuloni haḽo ḽa vala mulomo wa bidzi.

4 Jakopo a vhudzisa vhalisa a ri, “Vha hashu, ni bva ngafhi?” Vhone vha fhindula vha ri, “Ri bva Harani.”

5 Ene a vha vhudzisa a ri, “Vho-Labani muḓuhulu wa Nahoro ni a vha ḓivha naa?” Vhone vha fhindula vha ri, “Ee, ri a vha ḓivha.”

6 Jakopo a vha vhudzisa a ri, “Vho takala naa?” Vhone vha fhindula vha ri, “Ee, vho takala; ṅwananyana wavho Rahele ngoyu a tshi khou ḓa na nngu.”

7 Ene a ri, “Vhonani, hu tshee masiari tshivhangalala, a tshi athu vha tshifhinga tsha u kuvhanganya maṱambi a nngu. Nwisani nngu maḓi ni dzi humisele pfuloni.”

8 Vhone vha fhindula vha ri, “Ri nga si kone, ri ḓo thoma ra lindela maṱambi a nngu a tshi kuvhangana oṱhe, tombo ḽa kunguluswa ḽa bva mulomoni wa bidzi. Ndi hone ri tshi ḓo nwisa nngu.”

9 Musi a tshi kha ḓi amba navho, Rahele a mbo ḓi swika na nngu dza khotsi awe, ngauri o vha e ene mulisa wadzo.

10 Jakopo a tshi vhona Rahele ṅwananyana wa Labani malume wawe, na nngu dza Labani, a mbo ḓi kungulusa tombo a ḽi bvisa mulomoni wa bidzi, nngu dza malume awe dza nwa maḓi.

11 Zwenezwo Jakopo a khisa Rahele, a thoma u lila a tshi tou ṱavha mukosi.

12 O vha o vhudza Rahele uri ndi ene shaka ḽa khotsi awe, ndi ene ṅwana wa Rabeka. Ndi hone Rahele a tshi gidima a yo vhudza khotsi awe.

13 Labani a tshi tou pfa mafhungo a Jakopo ṅwana wa khaladzi awe, a mbo ḓi ṱavhanya a yo mu ṱanganedza. A mu kuvhatedza, a mu khisa, a vhuya nae hayani hawe; henefho Jakopo a vhudza Labani zwoṱhe zwo iteaho.

14 Labani a vhudza Jakopo a ri, “Inwi ni tou vha malofha a hashu.” Musi Jakopo o no dzula na Labani ṅwedzi woṱhe,

15 Labani a amba nae a ri, “Ni nga sokou ntshumela fhedzi nge na vha shaka ḽanga? Mmbudzeni malamba ane na a ṱoḓa.”

16 Zwino Labani o vha e na vhananyana vhavhili; muhulwane o vha a tshi pfi Lea, muṱuku a tshi pfi Rahele.

17 Maṱo a Lea o vha a sa penyi; Rahele ene o vha e na tshivhumbeo tshavhuḓi, ó nakesa.

18 Jakopo o vha a tshi funana na Rahele, ndi zwe a ri, “Ndi ḓo vha shumela miṅwaha miṱanu na mivhili, vha konou mpha ṅwananyana wavho muṱuku Rahele.”

19 Labani a ri, “Ndi khwiṋe u mu ṋea iwe u fhira u mu ṋea mutsinda. Iwe dzula fhano na nṋe.”

20 Ndi hone Jakopo a tshi shuma miṅwaha miṱanu na mivhili uri a fhiwe Rahele, hone iyo miṅwaha o vhona i tshi tou nga maḓuvha a si gathi, nge a vha a tshi funa Rahele.

21 Musi miṅwaha iyo miṱanu na mivhili yo no fhela, Jakopo a vhudza Labani a ri, “Nga vha mphe musadzi wanga, ndi ṱoḓa u mu dzhenisa nḓuni.”

22 Labani a kuvhanganya vhathu vhoṱhe vha henefho a ita munyanya.

23 Hó no vha madekwana, a dzhia ṅwananyana wawe Lea a mu ṋea Jakopo, Jakopo a mu dzhenisa nḓuni.

24 (Labani o dzhia phuli yawe ya musidzana, Zilipha, a i ṋea ṅwananyana wawe uri i vhe phuli yawe ya musidzana.)

25 Musi ḽi tshi tsha, ha wanala hu na Lea! Ndi hone Jakopo a tshi vhudza Labani a ri, “Ndi mini izwi zwe vha nnyita? Hufha ndo vha shumela uri ndi wane Rahele, zwino ndi mini vho mphura?”

26 Labani a fhindula a ri, “Fhano ha hashu zwi a ila murathu a tshi vhingiwa mukomana a sa athu vhingwa.

27 Litsha vhege ya munyanya wa uyu ṅwananyana i fhele, ndi hone ri tshi ḓo u fha na hoyu muṱuku Rahele, wa konou shuma miṅwe miṅwaha miṱanu na mivhili nge nda u fha ene.”

28 Jakopo a ita nga u ralo. A fhedza vhege e na Lea, Jakopo a konou mu ṋea ṅwananyana wawe Rahele a vha musadzi wawe.

29 Labani a dzhia phuli yawe ya musidzana Biliha a i ṋea ṅwananyana wawe Rahele, ya vha phuli yawe ya musidzana.

30 Jakopo a dzhenisa Rahele nḓuni, a funa Rahele u fhira Lea. A shumela Labani miṅwe miṅwaha miṱanu na mivhili.

31 Musi Muṋe washu a tshi vhona uri Lea ha funiwi, a ita uri a bebe vhana, Rahele a vha muumba.

32 Lea a vhifha muvhilini a beba ṅwana wa mutukana. A ri u pfi Rubeni, nge a ri, “Muṋe washu o vhona u tambula hanga; vhukuma munna wanga zwino u ḓo mpfuna.”

33 A dovha a vhifha muvhilini, a beba ṅwana wa mutukana, a ri, “Muṋe washu o dovha a mpha hoyu, nge a vhona uri a thi funwi.” A ri u pfi Simioni.

34 A dovha a vhifha muvhilini, a beba ṅwana wa mutukana, a ri, “Zwino munna wanga u ḓo pfana na nṋe, nge nda mu bebela vhatuka vhararu.” Ndi zwe a ri u pfi Livi.

35 A dovha hafhu a vhifha muvhilini, a beba ṅwana wa mutukana, a ri, “Zwino ndi ḓo renda Muṋe washu.” A ri u pfi Juda. Zwenezwo a si tsha vha na vhana.

30

1 Musi Rahele a tshi vhona uri ha bebeli Jakopo vhana, a thoma u vhivha mukomana wawe. A vhudza Jakopo a ri, “Nga vha mphe vhana; vha sa mpha ndi a fa!”

2 Jakopo a mu sinyutshela a ri, “Kani ndi nṋe Mudzimu? Ndi Ene we a ni kundisa u wana vhana!”

3 Rahele a ri, “Biliha phuli yanga ya musidzana ngoyu. Nga vha mu dzhenise nḓuni a mmbebele vhana, uri na nṋe ndi kone u fhaṱa-vho muṱa ngae.”

4 Ndi hone Rahele a tshi ṋea Jakopo phuli yawe Biliha a vha musadzi wawe. Jakopo a mu dzhenisa nḓuni,

5 a vhifha muvhilini, a mu bebela ṅwana wa mutukana.

6 Rahele a ri, “Muṋe washu o ntsengela; o thetshelesa tshililo tshanga, a nṋea ṅwana wa mutukana.” Ndi zwe a ri u pfi Dani.

7 Biliha phuli ya Rahele a dovha a vhifha muvhilini a bebela Jakopo mutukana wa vhuvhili.

8 Rahele a ri, “Ndo lwa nndwa khulu na mukomana wanga, nda kunda.” Ndi zwe a ri u pfi Nafuthali.

9 Lea a tshi vhona uri o no ima u wana vhana, a dzhia Zilipha phuli yawe ya musidzana a mu ṋea Jakopo uri a vhe musadzi wawe.

10 Zilipha phuli ya Lea ya bebela Jakopo ṅwana wa mutukana.

11 Lea a ri, “Ndi mashudu mangafhani!” a ri u pfi Gadi.

12 Zilipha phuli ya Lea ya bebela Jakopo mutukana wa vhuvhili.

13 Lea a ri, “Ndo takala hani! Vhasadzi vha ḓo ri ndi na mashudu.” A ri u pfi Ashere.

14 Ḽiṅwe ḓuvha nga tshifhinga tsha musi hu tshi kaṋiwa goroi, Rubeni a bva a ya masimuni, a wana mitshelo, a i fha mme awe Lea. Rahele a amba na Lea a ri, “Nga vha mphe-vho mitshelo ya ṅwana wavho.”

15 Lea a mu fhindula a ri, “Zwe na nnzhiela munna a zwo ngo eḓana naa? Zwino ni ṱoḓa u dzhia na mitshelo ya ṅwananga?” Rahele a ri, “Ndi zwone, Vho-Jakopo vha ḓo vha dzhenisa nḓuni vhusiku ha ṋamusi, tenda vhone vha mpha mitshelo ya ṅwana wavho.”

16 Jakopo a tshi vhuya masimuni nga madekwana, Lea a yo mu ṱanganedza, a ri, “Vha fanela u nnzhenisa nḓuni, ndo vha renga nga mitshelo ya ṅwananga.” Vhusiku honoho Jakopo a dzhenisa Lea nḓuni.

17 Mudzimu a thetshelesa thabelo ya Lea, a mbo ḓi vhifha muvhilini, a bebela Jakopo ṅwana wa vhuṱanu wa mutukana.

18 Lea a ri, “Mudzimu o mpfufha nge nda fha munna wanga phuli yanga ya musidzana.” Ndi zwe a ri ṅwana u pfi Isakhara.

19 Lea a dovha a vha muthu wa thovhela, a bebela Jakopo ṅwana wa vhuṱanu na vhuthihi wa mutukana.

20 Zwino Lea a ri, “Mudzimu o mpha tshifhiwa tsha mutengo muhulu. Zwino ndi hone munna wanga a tshi ḓo nkhulisa, nge nda mu bebela vhatuka vhaṱanu na muthihi.” A ri ṅwana u pfi Zebuloni.

21 Ngavhuya a beba musidzana a ri u pfi Dina.

22 Ndi hone Mudzimu a tshi elelwa Rahele; a thetshelesa thabelo yawe, a ita uri a bebe ṅwana.

23 Rahele a vhifha muvhilini, a beba mutukana, a ri, “Mudzimu o ṱusa u nyadziwa hanga.”

24 A ri uyo ṅwana u pfi Josefa, a ri, “Ngavhe Muṋe washu a tshi dovha a nnyengedza muṅwe mutukana.”

25 Musi Rahele o no beba Josefa, Jakopo a amba na Labani a ri, “Kha vha litshe ndi ṱuwe ndi vhuelele ha hashu.

26 Kha vha nṋee vhasadzi vhanga na vhana vhanga vhe vha mpha nge nda tou vha shumela, ndi kone u ṱuwa. Vhone vha a ḓivha uri ndo vha shumela zwingafhani.”

27 Labani a mu fhindula a ri, “Arali ni tshi ntakalela, dzulani na nṋe. Ndo vhonisa nda pfa uri Yahavee o ntshudufhadza a tshi itela inwi.”

28 A dovha a ri, “Mmbudzeni malamba ane na a ṱoḓa, ndi ḓo ni fha.”

29 Jakopo a mu vhudza a ri, “Vha a zwi ḓivha uri ndo vha shumela hani, na uri thakha yavho ndi tshi i londola yo anda hani.

30 Zwiṱukuṱuku zwe vha vha vhe nazwo ndi sa athu ḓa zwo anda nga maanḓa, nahone Muṋe washu o vha shudufhadza hoṱhe he nda vha ndi hone. Hone zwino, muṱa wanga ndi ḓo u shumela lini?”

31 Labani a mu vhudzisa a ri, “Ndi ni fhe mini?” Jakopo a fhindula a ri, “Vha songo mpha tshithu. Hone arali vha nnyitela tshithu hetshi tshithihi fhedzi, ndi ḓo ḓi londola maṱambi a nngu dzavho nda dzi lisa:

32 Kha vha ri ndi tandule maṱambi a nngu dzavho ṋamusi ndi khethe khwana kana thamahana, ngwana dzoṱhe tswana na mbudzi dzoṱhe thamahana kana khwana. Dzenedzo dzi ḓo vha dzone malamba anga.

33 U fulufhedzea hanga hu ḓo nṱanzilela nga tshifhinga tshi ḓaho, musi vha tshi sedza muholo we vha nkholela. Mbudzi iṅwe na iṅwe ine nda vha nayo ine ya si vhe khwana kana thamahana, kana ngwana ine ya si vhe tswana nga i pfi ndo i tswa.”

34 Labani a ri, “Ro pfana. Nga zwi tou ralo.”

35 Hone musi wonoyo Labani a mbo ḓi khetha mbokoṱo dzoṱhe tseha kana thamaha na mbudzi dzoṱhe dza tsadzi khwana kana thamahana, dzoṱhe dze dza vha dzi na muvhala mutshena, na ngwana dzoṱhe tswana, a ri dzi liswe nga vhana vhawe vha vhatuka.

36 A ṱuwa nadzo a fara lwendo lwa maḓuvha mararu, Jakopo ene a sala a tshi londola nngu dza Labani.

37 Jakopo a dzhia matavhi maṋu a mupopuliri na mualimondo na mupulatani a tsheṱa mitalo mitshena khao nga u kwatula makwati, ha vhonala thanda tshena ya nga ngomu ya matavhi.

38 A vhea matavhi ayo o kwatulwaho mikungwani ya maḓi na hoṱhe hune dza nwa hone, uri a livhane na nngu musi dzi tshi ḓa u nwa maḓi,

39 thutha dza hwela tsadzi henefho phanḓa ha ayo matavhi. Dza dzwala ngwana tsehana kana khwana kana thamahana.

40 Jakopo a khethela ngwana thungo, hone a ita uri dziṅwe dzoṱhe dzi lavhelese tsehana na tswana dze dza vha dzi dza Labani. Nga u ralo a khetha dzawe nngu a si tende dzi tshi ṱangana na dza Labani.

41 Ho vha hu tshi ri musi tsadzi dzi re na ḓafu dzo siama, Jakopo a vhea aḽa matavhi mikungwani phanḓa hadzo uri dzi hwelane tsini ha matavhi,

42 hone arali izwo zwifuwo zwi zwirole, o vha a sa vhei matavhi phanḓa hazwo. Zwenezwo zwirole zwo vha zwa Labani, zwi re na ḓafu zwa vha zwa Jakopo.

43 Ngauralo Jakopo a pfuma, a vha na maṱambi mahulu a nngu na phuli dza vhasidzana na dza vhanna, na dzigamela na dziḓonngi.

31

1 Jakopo a pfa uri vhana vha Labani vho vha vha tshi khou ri, “Jakopo o dzhia zwoṱhe zwe zwa vha zwi zwa khotsi ashu; lupfumo lwe lwa vha lu lwa khotsi ashu lwo no vha lwawe.”

2 Jakopo a zwi vhona uri Labani ha tsha mu sedza sa kale.

3 Ndi hone Muṋe washu a tshi amba na Jakopo a ri, “Humela shangoni ḽa vhokhotsi au, mashakani au; Nṋe ndi ḓo vha na iwe.”

4 Jakopo a laedzela Lea na Rahele uri vha ḓe pfuloni he maṱambi awe a vha e hone.

5 A vha vhudza a ri, “Ndi vhona uri khotsi aṋu a vha tsha ntsedza sa kale, hone Mudzimu wa khotsi anga o ḓi vha na nṋe.

6 Inwi ni a zwi ḓivha uri ndo shumela khotsi aṋu nga nungo dzanga dzoṱhe,

7 hone khotsi aṋu vho mphura vha shandukisa kafumi muholo we ra langana. Naho zwo ralo Mudzimu ho ngo vha tendela u nkhuvhadza.

8 He vha ri, ‘Khwana dzi ḓo vha dzau,’ maṱambi oṱhe o mbo ḓi dzwala khwana; he vha ri, ‘Tsehana dzi ḓo vha dzau,’ maṱambi oṱhe o mbo ḓi dzwala tsehana.

9 Zwino-ha, ndi Mudzimu we a dzhia thakha ya khotsi aṋu a i fha nṋe.

10 “Nga tshifhinga tsha musi zwifuwo zwi tshi dzwala ndo vhuya nda lora ndi tshi khou sedza nda vhona mbokoṱo dzine dza hwela maṱambi dzi tshi nga ndi tseha na nkhwe kana thamaha.

11 Muruṅwa wa Mudzimu a amba na nṋe muloroni a ri, ‘Jakopo!’ Nṋe nda fhindula nda ri, ‘Ndi fhano!’

12 Ene a ri, ‘Sedza u vhone uri mbokoṱo dzoṱhe dzi no hwela maṱambi ndi tseha na nkhwe na thamaha, ngauri ndo zwi vhona zwoṱhe zwine Labani a khou u ita.

13 Ndi Nṋe Mudzimu we wa mu vhona Bethele he wa tevhulela phuphu mapfura, wa nnyanela. Zwino ṱavhanya u pfuluwe shangoni ḽino, u vhuele shangoni ḽa haṋu.’ ”

14 Ndi hone Rahele na Lea vha tshi fhindula vha ri, “Riṋe ri kha ḓi vha na mukovhe kha ifa ḽa khotsi ashu lini?

15 A thi ri khotsi ashu vha vho ri sedza sa vhatsinda. Vho tou ri rengisa, vha dovha vha ḽa na thundu yo ri rengaho.

16 Vhukuma lupfumo lwoṱhe lwe Mudzimu a lu dzhiela khotsi ashu ndi lwashu na vhana vhashu. Zwino vhone nga vha ite zwe Mudzimu a vha vhudza.”

17 Ndi hone Jakopo a tshi namedza vhana vhawe na vhasadzi gamela,

18 a khada thakha yawe yoṱhe, a ṱuwa khathihi na thundu yawe yoṱhe ye a i wana Phadani Aramu, a humela ha khotsi awe Isaka shangoni ḽa Kanana.

19 Muṅwe musi Labani o ya u vheula nngu dzawe vhukuse, Rahele a tswa zwitungulo zwa khotsi awe.

20 Jakopo na ene a dovha a fhura Labani wa Muaramu nga u shavha a songo mu vhudza.

21 Ndi hone a tshi shavha na zwoṱhe zwe a vha e nazwo, a pfuka mulambo wa Yufuratha, a livha makwarani a Giliadi.

22 Huno nga ḓuvha ḽa vhuraru Labani a vhudzwa uri Jakopo o shavha.

23 Labani a ramba mashaka awe, a londa Jakopo a fhedza maḓuvha maṱanu na mavhili, a mu fara makwarani a Giliadi.

24 Zwenezwo Mudzimu a ḓa ha Labani wa Muaramu nga muloro vhusiku, a amba nae a ri, “U vhone, u songo vhuya wa sengisa Jakopo tshithu na tshithihi tshe a ita.”

25 Labani a tshi swika ha Jakopo a wana o akha dennde yawe thavhani dza Giliadi, Labani na mashaka awe na vhone vha ṱoka mishasha yavho henefho.

26 Ndi hone Labani a tshi amba na Jakopo a ri, “No ita mini? No mphura, nahone no hwala vhananyana vhanga na ṱuwa navho unga mathubwa a nndwani.

27 Ndi mini no tou ṋenga na mphura? Ndi ngani ni songo mmbudza, uri ndi ni fhelekedze nga dakalo na nyimbo hu tshi lila mirumba na mbila?

28 A no ngo vhuya na nnditsha nda onesana na vhaḓuhulu vhanga na vhananyana vhanga. No ita zwithu zwa vhutsilu.

29 Nṋe ndi na maanḓa a uri ndi ni huvhadze; hone madekwe Mudzimu wa khotsi aṋu o mmbudza a ri, ‘U vhone, u songo vhuya wa sengisa Jakopo na tshithu na tshithihi tshe a ita!’

30 Zwino ndi zwone, no ṱuwa nge na ṱuvha u humela muṱani wa khotsi aṋu; hone ndi ngani no tswa midzimu yanga?”

31 Jakopo a fhindula Labani a ri, “Ndo vha ndi tshi ofha, ndi tshi ri vhone vha ḓo nnzhiela vhananyana vhavho nga khani.

32 Hone arali vha wana a re na midzimu yavho, onoyo kha a fe. Henefha maṱoni a mashaka ashu, nga vha ḓisedzele arali nṋe ndi na tshine tsha vha tshavho fhano; arali tshi hone nga vha tshi dzhie.” Jakopo a tshi ralo o vha a sa ḓivhi uri Rahele o tswa izwo zwitungulo.

33 Ndi hone Labani a tshi dzhena denndeni ya Jakopo na ya Lea na ya phuli mbili dza vhasadzi, a si wane tshithu. A ri u bva denndeni ya Lea a dzhena kha ya Rahele.

34 Zwino Rahele o vha o dzhia zwitungulo a zwi longa ngomu ha sala ya gamela yawe, a dzula nṱha hazwo. Labani a sedza hoṱhe denndeni a si wane tshithu.

35 Rahele a vhudza khotsi awe a ri, “Muṋe wanga, vha songo sinyuwa ndi sa koni u takuwa ndi tshi vha vhona; ndi khou vhona ṅwedzi.” Zwenezwo Labani a sedza zwitungulo a si vhuye a zwi wana.

36 Ndi hone hu tshi vho sinyuwa Jakopo, a ḽela Labani vhuhali. A ri, “Ndo tshinyani? Tshivhi tshe nda ita ndi tshifhio lune vha vhuya vha tou nnzwima?

37 Vhunga zwino vho guduba thundu yanga yoṱhe, tshe vha tshi wana tshi re tsha muṱani wavho ndi tshifhio? Kha vha tshi vhee hafha phanḓa ha mashaka ashu, vha vhe vhone vha no haṱula riṋe vhavhili.

38 Ndo no ḓi dzula navho nda fhedza miṅwaha ya 20 zwino. Nngu dzavho na mbudzi dzavho dzo vha dzi sa fholodzi, na thutha dza maṱambi avho a tho ngo vhuya nda dzi ḽa.

39 Zwifuwo zwo fhafhulwaho nga zwivhanda a tho ngo vhuya nda vha ḓisela zwone; nṋe ndi nne we nda lifha. Vhone vho nndifhisa zwoṱhe zwe zwa tswiwa vhusiku kana masiari.

40 Ndo vha ndi tshi swa nga ḓuvha masiari, vhusiku ndi tshi pfa phephe, ndi tshi lala ndo linda ndi sa fari khofhe.

41 Zwa ḓi ralo ha vhuya ha fhela miṅwaha ya 20 ndi mushumi wavho. Ndo vha shumela miṅwaha ya 14 uri ndi fhiwe vhananyana vhavho vhavhili, miṅwaha miṱanu na muthihi ndi tshi shuma uri ndi wane matambi a nngu dzavho, vhona vha ḓi shandukisa muholo wanga lu sa gumi.

42 Ngavhe Mudzimu wa khotsi anga, Mudzimu wa Abrahamu, Mudzimu a ofhisaho wa Isaka, a si ime na nṋe, vho vha vha tshi ḓo ri ndi ṱuwe ndi si na tshithu. Hone Mudzimu o vhona vhuleme hanga na u ḓinetisa ndi tshi shuma nga zwanḓa zwanga, ndi zwe madekwe a nnyimelela.”

43 Labani a fhindula Jakopo a ri, “Vhasadzi havha ndi vhananyana vhanga, vhana havha ndi vhana vhanga, maṱambi haya a nngu ndi anga. Zwoṱhe zwine na zwi vhona ndi zwanga. Zwino ṋamusi ndi nga huvhadza hani avha vhananyana vhanga, kana vhana vhe vha vha beba?

44 Ndi khwiṋe ri tshi vhofha mulanga, nṋe na inwi, vhu vhe vhuṱanzi hashu riṋe vhavhili.”

45 Ndi hone Jakopo a tshi dzhia tombo a ḽi imisa ḽa vha tshihumbudzo.

46 A vhudza mashaka awe a ri, “Kuvhanganyani matombo.” Vhone vha dzhia matombo vha a khokha, vha ḽa henefho he vha khokha matombo.

47 Labani nga Tshiaramu a ri iyo thulwi i pfi Jegara Sahadutha (Thulwi ya vhuṱanzi), Jakopo nga Tshiheberu a ri i pfi Galiede (Thulwi ya vhuṱanzi).

48 Labani a ri, “Hei thulwi ndi ṱhanzi yanga na inwi ṋamusi.” Ndi zwe ya pfi Galiede.

49 Ḽiṅwe yo vha i tshi pfi Mitsipha (Tshiingamo), nge Labani a dovha a ri, “Ngavhe Yahavee a tshi ri londola nṋe na inwi musi ri kule na kule.

50 Arali na tambudza vhananyana vhanga kana na dzea vhaṅwe vhasadzi, nangwe hu tshi ḓo vha hu si tshee na muṅwe a re na riṋe, ḓivhani uri Mudzimu ndi ṱhanzi yanga na inwi.”

51 Labani a dovha a vhudza Jakopo a ri, “Thulwi iyi ndi tshihumbudzo tshashu nṋe na inwi tshe nda tshi ṱoka tsha ima, ngetshi.

52 Thulwi hei ndi ṱhanzi, tshihumbudzo hetshi na tshone ndi ṱhanzi ya uri nṋe a thi nga fhiri thulwi hei nda pfukela siani ḽaṋu nda ḓa nda ni huvhadza, na uri inwi a ni nga fhiri thulwi hei na tshihumbudzo hetshi na pfukela siani ḽanga na ḓa na nkhuvhadza.

53 Ngavhe mudzimu wa Abrahamu na mudzimu wa Nahoro, midzimu ya vhokhotsi avho, i tshi vha yone vhahaṱuli vhashu, nṋe na inwi.” Ndi hone Jakopo a tshi ana nga dzina ḽa Mudzimu a ofhisaho wa khotsi awe Isaka.

54 A ṋekedza tshiṱhavhelo henefho makwarani, a vhidza mashaka awe uri vha ḓe vha ḽe zwiḽiwa. Musi vho fhedza u ḽa vha eḓela henefho.

55 Ḽi tshi tsha hu tshee nga matsheloni Labani a onesana na vhaḓuhulu vhawe na vhananyana vhawe a vha shudufhadza. Ndi hone a tshi ṱuwa a humela hayani.

32

1 Musi na Jakopo o fara yawe nḓila, vharuṅwa vha Mudzimu vha ṱangana nae.

2 Jakopo a tshi vha vhona a ri, “Hoyu ndi mushasha wa Mudzimu!” A ri afho fhethu hu pfi Mahanaimi (Mishasha mivhili).

3 Jakopo a ruma vhaḓinḓa vha mu ranga phanḓa vha ya ha mukomana wawe Esau shangoni ḽa Seiri kha ḽa Edomo.

4 A vha laya a ri, “Ni tshi vhudza muṋe wanga Esau ni ri, ‘Mulanda wavho Jakopo u ri: Ndo vha ndi tshi dzula na Labani, nda dzula henengei u swika zwino.

5 Ndi na kholomo na donngi, nngu na mbudzi, phuli dza vhanna na dza vhasadzi. Zwino ndi khou swikisa malaedzwa haya ha muṋe wanga, ndi ri ngavhe vha tshi ntakalela.’ ”

6 Musi vhaḓinḓa vha tshi humela ha Jakopo, vha ri, “Ro ya ha mukomana wavho Esau, vha khou ḓa u vha ṱanganedza, vha khou ḓa na vhanna vha 400.”

7 Jakopo a ofha zwihulu a tou hanganea. A fhandekanya vhathu vhe vha vha vhe nae vha bva zwigwada zwivhili, a fhandekanya na maṱambi a nngu na a kholomo na a gamela nga u ralo.

8 A elekanya a ri, “Arali Esau a tshi swika a lwa na tshigwada tshithihi, khamusi tshigwada tsho salaho tshi nga ḓi ponyoka tsha shavha.”

9 Zwenezwo Jakopo a rabela a ri, “Mudzimu wa makhulu wanga Abrahamu, Mudzimu wa khotsi anga Isaka, Iwe Muṋe washu, wo mmbudza wa ri, ‘Humela shangoni ḽa hau ha mashaka au, ndi ḓo ita uri zwi u nakele.’

10 Muṋe washu, a tho ngo fanelwa nga vhuthu hoṱhe he wa nnyitela na u fulufhedzea he wa sumbedza nṋe mulanda wau. Ndi tshi wela mulambo uyu wa Jorodani ndo vha ndi tshi tou vha na mbaḓa yanga fhedzi, hone zwino ndo no vha na zwigwada zwivhili.

11 Ndi a rabela ndi ri, ntshidze zwanḓani zwa mukomana wanga Esau; ndi a ofha uri u ḓo ḓa a lwa na nṋe a vhulaha vhomme na vhana vhavho.

12 Hufha wo ri, ‘Vhukuma ndi ḓo ita uri zwi u nakele, nda andisa vhaḓuhulu vhau vha nga muṱavha wa lwanzhe, une wa si kone u vhaliwa nga u anda.’ ”

13 A lala henefho. Kha zwe a vha e nazwo a nangela mukomana wawe tshifhiwa:

14 maḓana mavhili a mbudzi dza phambala na mbokoṱo dza 20, nngu dza tsadzi dza 200 na thutha dza 20,

15 gamela dza tsadzi dza 30 na vhana vhadzo, kholomo dza tsadzi dza 40 na mboho dza fumi na donngi dza tsadzi dza 20 na mboho dza fumi.

16 A ri vhashumi vhawe vha dzi londole, sambi ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽi thungo, a vhudza vhashumi vhawe a ri, “Nthangeni phanḓa ni sie tshikhala vhukati ha masambi.”

17 A laya o rangaho phanḓa a ri, “Arali mukomana wanga Esau a ṱangana na iwe a u vhudzisa a ri, ‘U wa nnyi? U ya ngafhi? Muṋe wa zwifuwo izwi zwoṱhe zwine wa khou zwi swoga ndi nnyi?’

18 iwe u mu fhindule u ri, ‘Ndi zwa mulanda wavho Jakopo; ndi tshifhiwa tshi no khou iswa ha muṋe wanga Esau; Jakopo u khou ri tevhela.’ ”

19 Jakopo a laya na wa vhuvhili na wa vhuraru na vhaṅwe vhoṱhe vha no khou swoga maṱambi ayo a ri, “Na inwi ni tshi ṱangana na Esau ni ambe zwi fanaho.

20 Ni songo hangwa u ri, ‘Mulanda wavho Jakopo u khou ri tevhela.’ ” Jakopo o humbula a ri, “Ndi ḓo rudza mbilu yawe nga zwifhiwa hezwi zwe nda zwi rangisa phanḓa; ngavhuya ndi tshi vho mu vhona, khamusi u ḓo nṱanganedza nga mulalo.”

21 Nangoho zwifhiwa zwa Jakopo zwa mu ranga phanḓa, hone ene muṋe a lala henefho mushashani.

22 Vhusiku honoho Jakopo a vuwa a dzhia vhasadzi vhawe vhavhili na phuli mbili dza vhasadzi na vhana vhawe vha vhatuka vha 11, a wela mulambo wa Jaboko nga ḓambuwoni.

23 Musi o no vha wedza mulambo a wedza na thundu dzawe dzoṱhe.

24 Zwenezwo Jakopo o vha o no sala e eṱhe, ha ḓa munna a ita tsimbe nae ḽa vhuya ḽa tsha.

25 Huno munna uyo a tshi vhona uri ha koni u kunda Jakopo, a rwa Jakopo kha khundu dza fhirea a tshi khou ita tsimbe na uyo munna.

26 Ndi hone uyo munna a tshi ri, “Ḽo tsha, nnditshe ndi ṱuwe.” Jakopo a fhindula a ri, “Ndi nga si u litshe wa ṱuwa u sa athu ntshudufhadza.”

27 Uyo munna a mu vhudzisa a ri, “U pfi nnyi?” Ene a fhindula a ri, “Ndi pfi Jakopo.”

28 Ndi hone uyo munna a tshi ri, “A u tsha ḓo pfi Jakopo, u vho ḓo pfi Israele, nge wa ita tsimbe na Mudzimu na vhathu wa konḓelela.”

29 Jakopo a ri, “Zwino mmbudze uri u pfi nnyi.” Huno Ene a fhindula a ri, “Ndi ngani u tshi vhudzisa dzina ḽanga?” Ndi hone a tshi shudufhadza Jakopo henefho.

30 Jakopo a ri, “Ndo vhona Mudzimu ndo livhana nae, hone ndi si fe.” Ndi zwe a ri afho fhethu hu pfi Phenuele (Tshifhaṱuwo tsha Mudzimu).

31 Jakopo a tshi ṱuwa Phenuele, ḓuvha ḽa vha ḽi tshi bva, a tshi khou ṱudza nge a vha o fhirea khundu.

32 Ndi zwine u swika ṋamusi Vhaisraele vha ila luṱale lwa khuli, nge Jakopo a rwiwa kha khundu tsini na luṱale lwonolwo.

33

1 Jakopo a tshi sedza a vhona Esau a tshi khou ḓa na vhanna vhawe vha 400; zwenezwo a kovhekanya vhana, vhaṅwe a vha kovhela Lea, vhaṅwe a vha kovhela Rahele, vhaṅwe a vha kovhela vhasadzi vhawe vhavhili vha dziphuli.

2 A rangisa vhasadzi vhawe vhavhili vha dziphuli phanḓa na vhana vhavho, ha tevhela Lea na vhana vhawe, ha konou tevhela Rahele na Josefa vha salela murahu.

3 Jakopo ene muṋe a ranga phanḓa, a shuvhama fhasi mavuni kaṱanu na kavhili hezwi a tshi vho sendela tsini ha mukomana wawe.

4 Hone Esau a gidima a yo ṱanganedza Jakopo a mu kuvhatedza a mu khisa. Vhoṱhe vhuvhili havho vha thoma u lila.

5 Esau a tshi sedza a vhona vhasadzi na vhana. A vhudzisa a ri, “Avha vhane na vha navho ndi vhonnyi?” Jakopo a fhindula a ri, “Ndi vhana vhe Mudzimu nga vhuthu hawe a vha fha nṋe mulanda wavho.”

6 Ndi hone hu tshi swika phuli dza vhasadzi na vhana vhavho, vha gwadamela Esau.

7 Ha tevhela Lea na vhana vhawe vha gwadama. Ha konou tevhela vha u fhedzisela, Josefa na Rahele, na vhone vha gwadama.

8 Esau a ri, “Zwiḽa zwe nda ṱangana nazwo zwi tshi khou swogiwa ndi zwa mini?” Jakopo a fhindula a ri, “Ndi nduvho ya uri muṋe wanga vha ntakalele.”

9 Hone Esau a ri, “Murathu wanga, nṋe ndo no ḓi vha na zwinzhi. Zwine na vha nazwo nga zwi vhe zwaṋu.”

10 Jakopo a ri, “Aiwa nandi! Arali vha tshi ntakalela nga vha ṱanganedze nduvho hei i no bva kha nṋe. Ndo ḓa u vhona tshifhaṱuwo tshavho zwa nga ndi u swika phanḓa ha Mudzimu, vhone vha nṱanganedza nga mbilu tshena.

11 Vhone nga vha ṱanganedze mashudu e a ḓiswa khavho, ngauri Mudzimu o nnyitela vhuthu, ndi na zwoṱhe zwine nda zwi lila.” Jakopo a tou sivhelela, Esau a vhuya a zwi ṱanganedza.

12 Ndi hone Esau a tshi ri, “Kha ri ṱuwe; ndi ḓo ni fhelekedza.”

13 Hone Jakopo a mu fhindula a ri, “Muṋe wanga vha a ḓivha uri vhana ndi vhatete, nahone ndi fanela u londola nngu na kholomo dza tsadzi dzine dza kha ḓi mamisa. Arali dza tou tshimbilesa ḓuvha ḽithihi zwaḽo, dzoṱhe dzi ḓo fa.

14 Zwino muṋe wanga nga vha nthange phanḓa, nṋe ndi tshimbile nga u tou ongolowa ndi tshi khada zwifuwo, ndi tshi endedza vhana, ndi vhuye ndi swike ha muṋe wanga shangoni ḽa Seiri.”

15 Esau a ri, “Zwino litshani ndi sie vhaṅwe vhanna vhanga na inwi.” Jakopo a fhindula a ri, “Izwo vha vhuya vha zwi itelani? Vhone muṋe wanga nga vha tou ntakalela fhedzi.”

16 Musi wonoyo Esau a mbo ḓi takuwa a humela Seiri.

17 Jakopo ene a livha Sukotho, a ḓifhaṱela hone, thakha yawe a i fhaṱela madanga. Ndi zwine afho fhethu ha pfi Sukotho (Madanga).

18 Jakopo a tshi vhuya a tshi bva Phadani Aramu, o vhuya a swika muḓini wa Shikheme kha ḽa Kanana nga mulalo, a dzula tsini ha muḓi.

19 A renga tsimu kha vhana vha Hamoro, khotsi a Shikheme, nga mangwende a ḓana a siliva, a akha dennde yawe henefho.

20 A fhaṱa aḽiṱari, a ri i pfi “Mudzimu wa Israele ndi Ene Mudzimu”.

34

1 Zwino Dina, ṅwananyana we Lea a mu bebela Jakopo, a ṱuwa a yo dalela vhasidzana vha shango ḽeneḽo.

2 Shikheme ṅwana wa Hamoro wa Muhivi, muvhusi wa muvhundu wonoyo, a mu vhona, a mu dzhia a mu tshipa.

3 Mbilu ya uyo muṱhannga yo vha yo ungwa nga Dina ṅwananyana wa Jakopo, a funa uyo musidzana a mu ambisa.

4 Shikheme a vhudza khotsi awe Hamoro a ri, “Nga vha nnzetshele uyu musidzana a vhe musadzi wanga.”

5 Musi Jakopo a tshi pfa uri ṅwananyana wawe Dina o shatwa tshika, vhana vhawe vha vhatuka vho vha vhe malisoni na thakha yawe; a fhumula a si zwi ambe u swika vha tshi vhuya hayani.

6 Ndi hone Hamoro khotsi a Shikheme a tshi yo amba na Jakopo,

7 a swika mazha na vhana vha Jakopo vha tshi vhuya malisoni. Vha tshi pfa zwe zwa itea, vha ṱungufhala vha sinyuwa, nge Shikheme a ita zwi shonisaho na Muisraele nga u dzhenisa ṅwananyana wa Jakopo nḓuni — zwithu zwi no ila.

8 Huno Hamoro a vha vhudza a ri, “Mutukana wanga Shikheme u funa ṅwana waṋu nga mbilu yawe yoṱhe. Zwino mu ṋeeni ene a vhe musadzi wawe.

9 Kha ri dzetshelane; ri ṋeeni vhananyana vhaṋu, ni ḓidzhiele vhananyana vhashu.

10 Ni nga ḓi dzula na riṋe, shango ngeḽi. Dzulani khaḽo, vhambadzani thundu yaṋu khaḽo, rengani mashango khaḽo.”

11 Ndi hone Shikheme a tshi vhudza khotsi a Dina na khaladzi dzawe a ri, “Ni songo nkhana, ndi ḓo ni ṋea zwoṱhe zwine na nkhumbela.

12 Mmbudzeni lumalo lwa muselwa na tshifhiwa tshine nda fanela u tshi ḓisa, tshi vhe tshihulwane nga hune na funa; ndi ḓo bvisa zwine na ri ndi bvise, tenda na mpha musidzana a vha musadzi wanga.”

13 Vhana vha Jakopo vha fhindula nga nḓila ya vhufhura vha tshi amba na Shikheme na khotsi awe Hamoro, nge khaladzi avho Dina a vha o shatwa tshika;

14 vha ri, “Zwo raloho ri nga si zwi ite; ri nga si dzhie khaladzi ashu ra mu ṋea munna a songo fumbaho. Izwo zwi a shonisa.

15 Ri nga ni tendela arali ra pfana kha tshithu tshithihi fhedzi: uri ni nge riṋe nga u fumbisa vhalume vhaṋu vhoṱhe.

16 Ndi hone ri tshi ḓo ni ṋea vhananyana vhashu, ra ḓidzhiela vhaṋu vha vha vhashu. Ri ḓo dzula na inwi ra vha lushaka luthihi.

17 Hone arali ni sa tendi u fumbiswa, ri ḓo dzhia khaladzi ashu ra ṱuwa.”

18 Hamoro na ṅwana wawe Shikheme vha pfana na mafhungo e vha vhudzwa.

19 Uyo muṱhannga o vha e ene a no huliswa u fhira vhoṱhe vha muṱani wa khotsi awe. Ho ngo tsha vhuya a lenga u ita zwe vha amba, nge a vha a tshi takadzwa nga ṅwananyana wa Jakopo.

20 Zwenezwo Hamoro na ṅwana wawe Shikheme vha ya khoroni ya muḓi wavho u yo amba na vhanna vha havho vhadzulapo vha uyo muḓi, vha ri,

21 “Havha vhathu vha dzula na riṋe nga mulalo. Nga vha dzule shangoni ḽashu, vha vhambadze thundu dzavho khaḽo; ndi hunzhi hune vha nga dzula, shango ḽo aṱama. Ri nga vhinga vhananyana vhavho, na vhone vha vhinga vhashu.

22 Hone avha vhanna vha ri vhalume vhashu vhoṱhe vha fumbiswe, unga vhone vhaṋe vho fumba, ndi hone vha tshi ḓo tenda u dzula na riṋe ra vha lushaka luthihi.

23 Thakha yavho na thundu yavho na zwiṅwe zwifuwo zwavho zwoṱhe zwi nga si vhe zwashu naa? Zwenezwo nga ri tende zwine vha amba, vha ḓo konou dzula na riṋe.”

24 Vhanna vhoṱhe vha uyo muḓi vha tenda zwe zwa ambiwa nga Hamoro na ṅwana wawe Shikheme; vhalume vhoṱhe vha uyo muḓi vha fumbiswa.

25 Hone nga ḓuvha ḽa vhuraru, musi vha sa athu fhola, vhana vhavhili vha Jakopo, Simioni na Livi, khaladzi dza Dina, vha dzhia mafumo avho vha dia uyo muḓi vhathu vha songo vhuya vha zwi humbulela, vha vhulaha vhalume vhoṱhe;

26 vha vhulaha na Hamoro na ṅwana wawe Shikheme, vha dzhia Dina nḓuni ya Shikheme vha ṱuwa.

27 Vhaṅwe vhana vha Jakopo vha wela zwitumbu vha ṱangula muḓi, nge khaladzi avho a itwa zwi shonisaho.

28 Vha dzhia maṱambi a avho vhathu a dzinngu na kholomo na dzidonngi na iṅwe thundu yavho yoṱhe i re muḓini, na zwi re masimuni,

29 vha hwala lupfumo lwavho lwoṱhe na vhasadzi vhavho vhoṱhe na vhana, vha thuba zwoṱhe zwi re dzinḓuni.

30 Jakopo a vhudza Simioni na Livi a ri, “No nnḓisela khombo nga u nnduṱanya na Vhakanana na Vhapherisi, vhadzulapo vha ḽino shango. Riṋe ri vha si gathi, zwino arali vha ima vhoṱhe vha lwa na nṋe, vha nndia, nṋe na muṱa wanga ri ḓo lozwiwa.”

31 Hone vhone vha fhindula vha ri, “Ngavhe ri tende khaladzi ashu a tshi itwa unga phombwe naa?”

35

1 Mudzimu a vhudza Jakopo a ri, “Gonya Bethele u dzule hone, henefho u mphaṱele aḽiṱari, Nṋe we nda ḓa kha iwe zwiḽa u tshi khou shavha mukomana wau Esau.”

2 Ndi hone Jakopo a tshi amba na muṱa wawe na vhoṱhe vhe vha vha vhe nae, a ri, “Laṱani midzimu isili ine na vha nayo, ni ḓikumulule, ni ambare zwiṅwe zwiambaro.

3 Zwino iḓani, nga ri gonye Bethele; henefho ndi ḓo fhaṱela Mudzimu aḽiṱari; ndi Ene we a nnyaravha musi ndi khomboni, a ḓi vha na nṋe hoṱhe he nda ya.”

4 Ndi hone avho vhathu vha tshi ṋea Jakopo midzimu yoṱhe isili ye vha vha vhe nayo, na zwitungulo zwa zwiṅina zwa nḓevheni, Jakopo a zwi bwela fhasi ha muri muhulu henefho Shikheme.

5 Ndi hone vha tshi pfuluwa, Mudzimu a ita uri miḓi yoṱhe yo vha tangaho i vha ofhe, ha si vhe na ane a vha tevhelela.

6 Jakopo na vhathu vhoṱhe vhe a vha e navho vha swika Lusi, hune zwino ha pfi Bethele, shangoni ḽa Kanana.

7 Henefho a fhaṱa aḽiṱari, a ri i pfi Mudzimu wa Bethele, ngauri ndi hone he Mudzimu a ḓidzumbululela ene zwiḽa a tshi khou shavha mukomana wawe.

8 Zwino Debora muleli wa Rabeka a fa, a swiṱwa fhasi ha muri muhulu tshipembe ha Bethele; wa pfi Muri wa Tshililo.

9 Musi Jakopo a tshi vhuya Phadani Aramu, Mudzimu a dovha a ḓa khae a mu shudufhadza.

10 Mudzimu a mu vhudza a ri, “Iwe u pfi Jakopo, hone a u tsha ḓo pfi Jakopo, u vho ḓo pfi Israele.” A ri dzina ḽawe ndi Israele.

11 Mudzimu a amba nae a ri, “Ndi Nṋe Mudzimu Ramaanḓaoṱhe; beba vhana vha ande. U ḓo vha khotsi a lushaka na dzitshakha; u ḓo beba mahosi.

12 Shango ḽe nda ḽi ṋea Abrahamu na Isaka, na iwe ndi u ṋea ḽone, nda ḽi ṋea na vhaḓuhulu vhau.”

13 Zwenezwo Mudzimu a gonya a mu sia henefho fhethu he a vha a tshi khou amba nae.

14 Jakopo a ṱoka tombo ḽa tshihumbudzo ḽa ima henefho fhethu he Mudzimu a amba nae, a tevhulela thevhula nṱha haḽo, a shela na mapfura nṱha haḽo.

15 Jakopo a ri fhethu afho he Mudzimu a amba nae hu pfi Bethele.

16 Jakopo na muṱa wawe vha pfuluwa Bethele. Musi vha tshi vho sendela Efratha, tshifhinga tsha Rahele tsha u vhofholowa tsha swika; zwa mu konḓela nga maanḓa.

17 Musi vhuṱungu ha u beba ho no tou hulela, mubebisi a mu vhudza a ri, “Vha songo ofha tshithu, vho dovha u beba mutukana.”

18 Hone ene o vha a tshi vho welela; musi a tshi khou fa, a ri ṅwana u pfi Binoni (Ntshengedzeni), hone khotsi awe a ri u pfi Benyamini (Mashudu).

19 Rahele a fa, a swiṱwa nḓilani ya u ya Efratha, hune zwino ha pfi Betlehema.

20 Jakopo a imisa tombo ḽa tshihumbudzo nṱha ha tshalo tshawe. Tshihumbudzo itsho tshi sumba hune tshalo tsha Rahele tsha vha hone, na ṋamusi.

21 Israele a dovha a pfuluwa, a akha dennde yawe o no fhira Migidala Edere (Ḓingo ḽa masambi).

22 Musi Israele a tshi khou dzula dzinguni ḽeneḽo, Rubeni a dzhena nḓuni na musadzi wa khotsi awe wa phuli a no pfi Biliha, Israele a zwi pfa. Jakopo o vha e na vhana vha vhatuka vha 12.

23 Vhana vha Lea ndi: Rubeni tanzhe ḽa Jakopo, na Simioni na Livi na Juda na Isakhara na Zebuloni.

24 Vhana vha Rahele ndi: Josefa na Benyamini.

25 Vhana vha Biliha phuli ya Rahele ya musadzi ndi: Dani na Nafuthali.

26 Vhana vha Zilipha phuli ya Lea ya musadzi ndi: Gadi na Ashere. Ndi vhone vhana vha Jakopo vhe vha bebwa Phadani Aramu.

27 Jakopo a ya hayani ha khotsi awe Isaka muḓini wa Mamuri, tsini ha Kiriathi Araba (Hebroni), he Abrahamu na Isaka vha vhuya vha dzula hone.

28 Isaka o tshila miṅwaha ya 180,

29 a fa a oroswa ha vha hawe, ó kalaha ó no ḓi vha wa maḓuvha. Vhana vhawe Esau na Jakopo vha mu swiṱa.

36

1 Ngea mafhungo a Esau, ene Edomo.

2 Esau o dzea vhasadzi vhawe kha vhasadzi vha Kanana: Ada ṅwananyana wa Eloni wa Muhithi, na Oholibama; Oholibama ndi ṅwana wa Ana, ṅwana wa Tsibioni wa Muhivi;

3 a dzea na Basimatha ṅwananyana wa Ishmaele, khaladzi a Nebayotho.

4 Ada a bebela Esau Elifasi, Basimatha a beba Reuele,

5 Oholibama a beba Jeushu na Jalamu na Kora. Ndi vhone vhana vha Esau vha vhatuka, vhe a vha bebelwa Kanana.

6 Esau a dzhia vhasadzi vhawe na vhana vhawe vha vhatuka na vha vhasidzana na thakha yawe na zwiṅwe zwifuwo zwawe zwoṱhe na thundu yoṱhe ye a i wana Kanana, a pfulutshela shangoni ḽe ḽa vha ḽi kule na murathu wawe Jakopo.

7 Thundu yavho yo vha yo andesa lune vha nga si kone u dzula vhoṱhe; shango ḽe vha vha vha tshi dzula khaḽo ḽo vha ḽi sa vha eḓani vhoṱhe vhuvhili havho nge vha vha vhe na thakha nnzhi.

8 Zwenezwo Esau, ene Edomo, a yo dzula makwarani a Seiri — ndi ḽone ḽa Edomo.

9 Ngea mafhungo a Esau khotsi a Vhaedomo musi e makwarani a Seiri.

10 Ngea madzina a vhana vha Esau vha vhatuka: Ndi Elifasi, ṅwana wa Ada musadzi wa Esau, na Reuele, ṅwana wa Basimatha musadzi wa Esau.

11 Vhana vha Elifasi vha vhatuka ndi: Themana na Omara na Tsefo na Gathama na Kenasi.

12 Elifasi ṅwana wa Esau o vha e na musadzi wa phuli-vho; ndi Thimina we a mu bebela Amaleke. Vhaḓuhulu vha Ada musadzi wa Esau ngevha:

13 Vhana vha Reuele vha vhatuka ndi: Nahatha na Zera na Shama na Miza. Avho ndi vhone vhaḓuhulu vha Basimatha musadzi wa Esau.

14 Vhana vha vhatuka vha musadzi wa Esau, Oholibama ṅwananyana wa Ana, muḓuhulu wa Tsibioni, vhe a vha bebela Esau ndi: Jeushu na Jalamu na Kora.

15 Ngea magota a vhaḓuhulu vha Esau: Vhana vha vhatuka vha Elifasi tanzhe ḽa Esau vhe vha vha magota ndi Themana na Omara na Tsefo na Kenasi

16 na Kora na Gathamu na Amaleke. Havho ndi vhone magota a lutsinga lwa Elifasi shangoni ḽa Edomo; ndi vhaḓuhulu vha Ada.

17 Vhana vha vhatuka vha Reuele ṅwana wa Esau wa mutuka vhe vha vha magota ndi: Nahathi na Zera na Shama na Miza. Hayo ndi one magota a lutsinga lwa Reuele shangoni ḽa Edomo; ndi vhaḓuhulu vha Basimatha musadzi wa Esau.

18 Vhana vha vhatuka vha Oholibama musadzi wa Esau vhe vha vha magota ndi: Jeushu na Jalamu na Kora. Hayo ndi one magota a lutsinga lwa musadzi wa Esau, Oholibama ṅwananyana wa Ana.

19 Ndi vhone vhana vha Esau, ene Edomo. Hayo ndi one magota avho.

20 Ngevha vhana vha vhatuka vha Seiri wa Muhori, vhone vhadzulapo vha kale vha shango ḽa Edomo: Ndi Lothani na Shobala na Tsibioni na Ana

21 na Dishoni na Etsere na Dishani. Havho vhana vha Seiri ndi one magota a Vhahori kha ḽa Edomo.

22 Vhana vha Lothani vha vhatuka ndi: Hori na Hemamu. Thimina o vha e khaladzi a Lothani.

23 Vhana vha Shobala vha vhatuka ndi: Alavani na Manahathi na Ebala na Shefo na Onamu.

24 Vhana vha Tsibioni vha vhatuka ndi: Aya na Ana. Hoyo ndi uḽa Ana we a tumbula zwipise sogani musi a tshi khou lisa donngi dza khotsi awe Tsibioni.

25 Vhana vha Ana ndi: Dishoni na Oholibama ṅwananyana wa Ana.

26 Vhana vha Dishoni vha vhatuka ndi: Hemedana na Eshebani na Ithirani na Kherani.

27 Vhana vha Etsere vha vhatuka ndi: Bilihani na Zaavani na Akani.

28 Vhana vha Dishani vha vhatuka ndi: Utsi na Arani.

29 Ndi one magota a Vhahori. Ndi Lothani na Shobala na Tsibioni na Ana

30 na Dishoni na Etsere na Dishani. Hayo ndi one magota a Vhahori zwi tshi ya nga matsinde avho shangoni ḽa Seiri.

31 Ngea mahosi e a vhusa Edomo hu sa athu vhuya ha vhusa na khosi na nthihi ya Israele:

32 Bela ṅwana wa Bioro o vha khosi ya Edomo. Musanda wawe wo pfi Dinihaba.

33 Bela o ri u fa, Jobaba ṅwana wa Zera a no bva Botsora a vha khosi vhudzuloni hawe.

34 Jobaba o ri u fa, Hushamu a no bva shangoni ḽa Vhathemana a vha khosi vhudzuloni hawe.

35 Hushamu a ri u fa, Hadadi ṅwana wa Bebadi a vha khosi vhudzuloni hawe. Ndi ene we a kunda Vhamidiani shangoni ḽa Muaba. Musanda wawe wa pfi Avithi.

36 Hadadi a ri u fa, Samula a no bva Masireka a vha khosi vhudzuloni hawe.

37 Samula a ri u fa, Shaulo a no bva Rehobotho-tsini-ha-mulambo a vha khosi vhudzuloni hawe.

38 Shaulo a ri u fa, Baali Hanani ṅwana wa Akhiboro a vha khosi vhudzuloni hawe.

39 Baali Hanani a ri u fa, Hadadi a vha khosi vhudzuloni hawe. Musanda wawe wa pfi Phau; musadzi wawe o vha a tshi pfi Mehetabele ṅwananyana wa Matirede, ṅwananyana wa Mesahaba.

40 Ngevha magota a Esau, zwi tshi ya nga madzina na mitupo na madzingu: Thimina na Aliva na Jethethe

41 na Oholibama na Ela na Phinoni

42 na Kenasi na Themana na Mibitsara

43 na Magadiele na Iramu. Hayo ndi one magota a Edomo, zwi tshi ya nga vhudzulo havho shangoni ḽe vha vha vha tshi dzula khaḽo. Havho ndi vhone vha lutsinga lwa Esau khotsi a Vhaedomo.

37

1 Jakopo o vha a tshi dzula shangoni ḽe khotsi awe vha vha vha tshi dzula khaḽo, ḽa Kanana.

2 Mafhungo a Jakopo ngea: Josefa a tshi kha ḓi vha muṱhanngana wa miṅwaha ya 17, o vha a tshi lisa maṱambi a nngu na vhakomana vhawe vhana vha Biliha na vha Zilipha, vhasadzi vha khotsi awe, ene a hevhedza khotsi avho musi vha tshi ita zwo vhifhaho.

3 Huno Israele o vha a tshi funa Josefa u fhira vhana vhawe vhoṱhe, nge a mu bebelwa o no ḓi vha wa maḓuvha; a mu rungela nguvho ya maṱeleṱele.

4 Huno vhakomana vhawe vha tshi vhona uri khotsi avho u mu funa u fhira vhone vhoṱhe, vha thoma u mu vhenga, vha si tsha amba nae zwavhuḓi.

5 Muṅwe musi Josefa a lora muloro, huno a tshi u vhudza vhakomana vhawe, vha tou ṋaṋa u mu vhenga.

6 A vha hanelela muloro wawe a ri, “Edzonu thetshelesa muloro we nda u lora:

7 Ro vha ri masimuni ri tshi khou vhofha khuḽane dza goroi, kathihi fhedzi khuḽane yanga ya mbo ḓi takuwa ya ima ye tswiti, dzaṋu khuḽane dza tanga yanga, dza i gwadamela.”

8 Vhakomana vhawe vha mu vhudza vha ri, “Ni ṱoḓa u vha khosi yashu? Ni vhona unga ni ḓo ri vhusa naa?” Vha vho mu vhenga lwa u tou kalula, vha tshi mu vhengela zwe a lora na zwe a amba.

9 A dovha a lora, a ḓi vhudza vhakomana vhawe a ri, “Edzonu thetshelesa, ndo dovha nda lora, nda vhona ndi tshi khou gwadamelwa nga ḓuvha na ṅwedzi na ṋaledzi dza 11.”

10 Musi a tshi zwi vhudza khotsi awe na vhakomana vhawe, khotsi awe vha mu kaidza vha ri, “Muloro uyo we wa u lora ndi muloro-ḓe? Vhukuma nṋe na mme au na vhakomana vhau ri ḓo ḓa ra gwadama fhasi phanḓa hau naa?”

11 Vhakomana vhawe vha thoma u vha na vivho, hone khotsi awe vha vhulunga ayo mafhungo mbiluni yavho.

12 Huno vhakomana vhawe vho vha vho bva na masambi a khotsi avho a dzinngu vho ya u dzi lisa Shikheme.

13 Israele a vhudza Josefa a ri, “A thi ri vhakomana vhau vha khou lisa masambi a nngu thungo dza Shikheme. Iḓa ndi u rume khavho.” Josefa a fhindula a ri, “Ndi zwone.”

14 Khotsi awe vha ri, “Tshimbila u yo vhona arali vhakomana vhau vha tshi kha ḓi vha vho takala khathihi na zwifuwo, u vhuye u tshi mmbudza.” Khotsi awe vha mu ruma a takuwa a ṱuwa vhe govhani ḽa Hebroni. Josefa a tshi swika Shikheme,

15 muṅwe munna a ṱangana nae a tshi khou tendeleka na ḓaka, a mu vhudzisa a ri, “Ni khou ṱoḓa mini?”

16 Josefa a fhindula a ri, “Ndi khou ṱoḓa vhakomana vhanga. Vha nga mmbudza hune vha khou lisa hone masambi avho a dzinngu?”

17 Uḽa munna a fhindula a ri, “Vho ṱuwa hafhano. Ndo pfa vha tshi ri, ‘Nḓarieni Dothani.’ ” Ndi hone Josefa a tshi tevhela vhakomana vhawe, a vha wana Dothani.

18 Huno vhone vha mu vhona a tshee kule, a sa athu swika khavho, vha luka vhunwa ha u mu vhulaha.

19 Vha vhudzana vha ri, “Mulori ngouḽaa u khou ḓa!

20 Kha ri mu vhulahe ri mu pose dindini; ri ḓo ri o pondiwa nga tshivhanda; ndi hone ri tshi ḓo vhona arali zwe a lora zwi tshi ḓo itea naa.”

21 Musi Rubeni a tshi zwi pfa, a linga u mu lamukisa zwanḓani zwavho, a ri, “Ri songo tou mu vhulaha.

22 Ni songo fhaladza malofha. Mu poseni dindini heḽino hafhano ḓakani, ni songo vhuya na mu huvhadza.” Rubeni a tshi ralo o vha a tshi ṱoḓa u mu lamukisa khavho, uri a mu humisele ha khotsi awe.

23 Zwenezwo Josefa a tshi swika ha vhakomana vhawe, vha mu bvula iḽa nguvho yawe — nguvho yawe ya maṱeleṱele ye a vha o ambara,

24 vha mu dzhia, vha mu posa dindini. Huno iḽo dindi ḽo vha ḽi si na maḓi.

25 Vha dzula fhasi vha ḽa zwiḽiwa zwavho, vha tshi sedza vha vhona kharavani ya Vhaishmaele vha tshi bva Giliadi. Gamela dzavho dzo vha dzo hwala zwilungalungane na ṋonzhe na zwinukheleli vha tshi khou zwi isa Egipita.

26 Juda a vhudza vharathu vhawe a ri, “Arali ra vhulaha murathu washu ra fukedza malofha awe ri ḓo wanani?

27 Nga ri mu rengisele Vhaishmaele, ri songo mu huvhadza; hufha e murathu washu; ri vhathihi, ri malofha mathihi.” Vharathu vhawe vha tenda.

28 Zwenezwo vhashavhi vha Midiani vha tshi swika, vhakomana vha Josefa vha mu bvisa dindini, vha mu rengisela Vhaishmaele nga zwipiḓa zwa 20 zwa siliva, vhenevho vha mu dzhia vha ya nae Egipita.

29 Musi Rubeni a tshi humela ngei dindini, a tshi vhona Josefa a si tsheeho, a kherukanya zwiambaro zwawe.

30 A humela ha vharathu vhawe a ri, “Uḽa mutukana ha tsheeho! Nṋe ndi ḓo itani zwino?”

31 Zwenezwo vha dzhia nguvho ya Josefa, vha vhulaha mbudzi, vha lovhea iyo nguvho malofhani.

32 Vha dzhia iḽa nguvho ya maṱeleṱele vha i isa ha khotsi avho vha ri, “Ro wana nguvho hei. Vhone nga vha i sedze vha vhone arali i ya ṅwana wavho.”

33 Jakopo a i ḓivha a ri, “Ndi nguvho ya ṅwananga! O pondiwa nga tshivhanda! Vhukuma Josefa o tou ṱhukhukanywa!”

34 Ndi hone Jakopo a tshi kherukanya zwiambaro zwawe, a ambara madzanganda, a fhedza maḓuvha manzhi a tshi khou lila ṅwana wawe.

35 Vhana vhawe vhoṱhe vha vhatuka na vha vhasidzana vha ḓa vha mu fhumudza, ene a si tende u fhumudzwa; a ri, “Ndi nga si fhumule, ndi ḓo lila nda vhuya nda ya tshaloni nda tevhela ṅwananga.” Khotsi awe a ḓi mu lila.

36 Vhaḽa Vhamidiani vha rengisa Josefa ngei Egipita, vha mu rengisela Photifara muṅwe wa magota a Farao, we a vha e mulangammbi wa u linda pfamo.

38

1 Misi yeneyo Juda a ṱutshela vhana vha khotsi awe, a yo dzula na munna wa Adulamu a no pfi Hira.

2 Henefho Juda a vhona ṅwananyana wa muṅwe munna wa Mukanana a no pfi Shua. A mu vhinga a mu dzhenisa nḓuni;

3 a vhifha muvhilini, a beba ṅwana wa mutukana, a ri u pfi Ere.

4 A dovha a vhifha muvhilini a beba ṅwana wa mutukana, a ri u pfi Onani.

5 A dovha hafhu a beba ṅwana wa mutukana, a ri u pfi Shela. Uyo o mu bebela muḓini wa Akhazibi.

6 Juda a ṱoḓela tanzhe ḽawe Ere musadzi; o vha a tshi pfi Thamara.

7 Hone Muṋe washu a vhona Ere tanzhe ḽa Juda e muvhi; ndi zwe Muṋe washu a mu vhulaha.

8 Ndi hone Juda a tshi vhudza Onani a ri, “Dzhenisa musadzi wa mukomana wau nḓuni, u mu khunyeledzele pfanelo dzau sa murathu wa munna wawe uri u bebele mukomana wau vhana.”

9 Hone Onani a zwi ḓivha uri avho vhana a vha nga vhi vhawe; ndi zwe a ri musi a tshi dzhenisa musadzi wa mukomana wawe nḓuni, a tevhulela mbeu yawe fhasi uri a si bebele mukomana vhana.

10 Muṋe washu o vhona zwe a ita zwo vhifha; ndi zwe na ene a mu vhulaha.

11 Ndi hone Juda a tshi vhudza Thamara musadzi wa ṅwana wawe a ri, “Iyo dzula u tshilikadzi muṱani wa khotsi au ṅwananga Shela a vhuye a aluwe.” Ndi nge a humbula a ri, “Na Shela a nga kha ḓi fa unga vhakomana vhawe.” Ndi hone Thamara a tshi ṱuwa a yo dzula muṱani wa khotsi awe.

12 Hó no fhela tshifhinga tshilapfu, musadzi wa Juda ṅwananyana wa Shua a fa. Musi Juda o no rudza mbilu, i si tsha vhavha, a gonya Thimina he vhanna vha vha vha tshi khou vheula nngu dzawe, khonani yawe Hira wa Adulamu a ṱuwa nae.

13 Huno Thamara a tshi pfa upfi, “Khotsi a munna wau vha khou ya Thimina u vheula nngu dzavho,”

14 a bvula nguvho dzawe dza tshilikadzi, a khurumela ṅwenda uri a ḓikhakhise, a dzula fhasi khoroni i dzhenaho Enaimi, muḓi u re tsini ha gondo ḽi livhaho Thimina. Ndi nge a vhona uri naho Shela o no aluwa, ha athu kumedzwa ene uri a vhe musadzi wawe.

15 Musi Juda a tshi mu vhona, a humbula uri ndi phombwe nge a vha o khurumela.

16 Nga u sa ḓivha uri ndi musadzi wa ṅwana wawe, a ya khae nga thungo ha gondo a ri, “Iḓani zwino ndi ni dzhenise nḓuni.” Thamara a vhudzisa a ri, “Vha tshi nnzhenisa nḓuni vha ḓo mpha mini?”

17 Juda a ri, “Ndi ḓo ni fha mbudzana i no bva sambini ḽanga.” Thamara a ri, “Vha ḓo mpha tshiṅwe tshine nda ḓo sala ndo tshi fara u swika vha tshi i ḓisa.”

18 Juda a ri, “Ndi nga ni fha mini tshine na ḓo sala no fara?” Thamara a fhindula a ri, “Nga vha mphe rinngi yavho ya luswayo na geḓane yayo na mbaḓa ye vha fara.” Juda a zwi dzhia a mu ṋea, a konou mu dzhenisa nḓuni, a mu vhifhisa muvhilini.

19 Thamara a ṱuwa a swika a bvula ṅwenda wawe, a dovha a ambara zwiambaro zwawe zwa tshilikadzi.

20 Zwino-ha, Juda a ruma khonani yawe wa Adulamu a isa iḽa mbudzana uri tshiḽa tshe uḽa musadzi a sala o tshi fara tshi vhuye, hone uyo musadzi a si mu wane.

21 Uyo munna a vhudzisa vhanna vha dzulaho henefho a ri, “Uḽa musadzi wa phombwe we a vha e tsini ha nḓila ngei Enaimi u ngafhi?” Vhone vha ri, “A ho ngo vhuya ha vha na musadzi wa phombwe hafhano.”

22 Uyo munna a humela ha Juda a ri, “Uḽa musadzi a tho ngo mu wana. Na vhanna vha no dzula henengei vho ri a ho ngo vhuya ha vha na musadzi wa phombwe henefho.”

23 Ndi hone Juda a tshi ri, “Nga a dzule na zwine a vha nazwo, ri sa ḓo ḓiseisa nga vhathu; tenda ndo isa mbudzana heino khae, inwi no ro sa mu wana.”

24 Musi ho no fhela miṅwedzi miraru, Juda a vhudzwa upfi, “Thamara musadzi wa ṅwana wavho u na mulandu wa vhupombwe; zwino ri tshi khou amba o no ḓi vhifha muvhilini.” Juda a ri, “Nga a bviselwe nnḓa a fhiswe, a fe!”

25 Musi a tshi khou bviswa, a ruma munna a isa mafhungo ha khotsi a munna wawe a ri, “Zwine nda vha nazwo ndi zwa muṋe wa thundu hei.” A dovha a ri, “Kha vha sedze vha vhone arali vha tshi ḓivha uri rinngi iyi ya luswayo na geḓane yayo na mbaḓa ndi zwa nnyi?”

26 Juda a ḓivha iyo thundu a ri, “A si ene o khakhaho, ho khakha nṋe, nge nda si mu fhe ṅwananga Shela uri a vhe musadzi wawe.” Zwa ri u ralo Juda a si tsha dovha a mu dzhenisa nḓuni.

27 Musi tshifhinga tshawe tsha u vhofholowa tshi tshi swika, a wanala e na mawela a vhatukana muvhilini wawe.

28 Musi a tshi khou beba, muṅwe ṅwana a bvisa tshanḓa; mubebisi a fara itsho tshanḓa a tshi vhofhelela harani tswuku a ri, “Hoyu ndi ene we a thoma u swika.”

29 Huno uyo a humisa tshanḓa, muṅwe ngae a bvela nnḓa, mubebisi a ri, “Khezwo, wo ḓivulela nḓila!” Onoyo a pfi Pheretse (Mvulanḓila).

30 Ha konou bebwa muṅwe ngae we a vha o vhofhelelwa harani tswuku tshanḓani, onoyo a pfi Zera (Vhutswuku).

39

1 Huno Josefa o vha o no iswa Egipita; Photifara wa Muegipita, gota ḽa Farao, mulangammbi wa pfamo ya musanda, a mu renga kha Vhaishmaele vhe vha mu isa henengei.

2 Muṋe washu o vha e na Josefa, zwa mu nakela, a dzula muṱani wa muṋe wawe wa Muegipita.

3 Muṋe wawe a zwi vhona uri Muṋe washu u nae, na u vhona uri Muṋe washu u mu nakisela zwoṱhe zwine a ita,

4 a thoma u takalela Josefa, a vha mudzulatsini wawe. Photifara a vhea Josefa uri a lange zwa muṱa wawe, a mu kumedza zwoṱhe zwe a vha e nazwo.

5 U bva tshifhinga tshe a mu vhea uri a lange zwa muṱa wawe na zwoṱhe zwe a vha e nazwo, Muṋe washu a shudufhadza muṱa wa uyo Muegipita a tshi itela Josefa; Muṋe washu a shudufhadza zwoṱhe zwe Photifara a vha e nazwo, hoṱhe muṱani na tsimuni,

6 zwoṱhe zwe a vha e nazwo a zwi kumedza Josefa uri a zwi londole, Photifara a si tsha ḓidina nga tshithu arali zwi si zwiḽiwa zwine a ḽa fhedzi. Huno Josefa o vha o vhumbea zwavhuḓi, o naka.

7 Ngavhuya mufumakadzi wa muṋe wawe a mu emula a ri, “Nga ri dzhenisane nḓuni!”

8 Josefa a hana, a fhindula mufumakadzi wa muṋe wawe a ri, “Nga vha vhone, nṋe ndi langa zwoṱhe, muṋe wanga a vha tsha ḓidina nga tshithu fhano muṱani; zwoṱhe zwine vha vha nazwo vho zwi kumedza nṋe uri ndi zwi londole.

9 A hu na ane a vha muhulwane fhano muṱani u fhira nṋe. Muṋe wanga a vha nnzivhisi tshithu arali vhe si vhone fhedzi nge vha vha mufumakadzi wavho. Zwino ndi nga itelani vhuvhi vhungafho nda khakhela Mudzimu?”

10 Naho uyo mufumakadzi o amba na Josefa a dovha misi yoṱhe, Josefa a lamba u mu dzhenisa nḓuni, naho hu u tou dzula nae.

11 Muṅwe musi Josefa a ya nḓuni a tshi yo shuma mishumo yawe; henefho ngomu ho vha hu si na na muthihi wa vhashumi vha nḓuni.

12 Uyo mufumakadzi a fara Josefa nga khanzu a ri, “Nga ri dzhenisane nḓuni!” Hone Josefa a shavha a bva nḓuni, a sia khanzu yawe yo farwa nga uyo mufumakadzi.

13 Musi uyo mufumakadzi a tshi vhona uri Josefa o shavha a bva nḓuni a sia khanzu yawe zwanḓani zwawe,

14 a vhidza vhashumi vhawe vha nḓuni a ri, “Vhonani, uyu Muheberu o ḓiswa kha riṋe uri a tambe nga riṋe! O dzhena hafhano a tshi ri a ntshipe, nṋe nda ṱavha mukosi.

15 Musi a tshi pfa ndi tshi ṱavha mukosi, a mbo ḓi shavha a bva nḓuni a sia khanzu yawe ndo i fara.”

16 A vhea khanzu ya Josefa tsini hawe u swika muṋe wawe a tshi vhuya hayani.

17 Ndi hone a tshi mu vhudza ayo mafhungo a ri, “Iḽa phuli ya Muheberu ye vha ri ḓisela yone yo ḓa kha nṋe ya tamba nga nṋe.

18 Hone musi ndi tshi thoma u ṱavha mukosi, a shavha a bva nḓuni, a sia khanzu yawe ndo i fara.”

19 Musi muṋe wa Josefa a tshi pfa mafhungo e a vhudzwa nga mufumakadzi wawe a tshi ri, “Phuli yavho yo nnyita tshauri na tshauri,” a sinyuwa zwihulu.

20 Muṋe wa Josefa a mu dzhia a mu hoṋela dzhele, henefho he ha vha ho valelwa zwivhotshwa zwa khosi. Huno musi Josefa e henefho dzhele,

21 Muṋe washu o vha e nae; a mu itela vhuthu, a ita uri mulindadzhele a mu takalele.

22 Mulindadzhele a ita uri Josefa a lange vhoṱhe vhe vha vha vho farwa dzhele, a ita uri a lavhelese zwoṱhe zwi no itwa henefho.

23 Zwoṱhe zwine zwa londolwa nga Josefa mulindadzhele a si tsha zwi londa, nge Muṋe washu a vha e na Josefa, a ita uri zwoṱhe zwine a ita zwi mu nakele.

40

1 Ngavhuya, ndumi na mubiki vha khosi ya Egipita vha khakhela muṋe wavho khosi ya Egipita.

2 Farao a sinyutshela ayo magota awe mavhili, ndumi khulwane na mubiki muhulwane,

3 a vha valela nḓuni ya mulangammbi wa pfamo ya musanda, henefho he Josefa a vha o hoṋelwa hone.

4 Mulangammbi wa pfamo ya musanda a vha kumedza Josefa, a vha londola. Huno musi o no ḓi vha maḓuvha vho valelwa,

5 avho vhanna vhavhili, ndumi na mubiki wa khosi ya Egipita, vhe vha vha vho valelwa dzhele, vhoṱhe vha lora vhusiku honoho vhuthihi, muloro muṅwe na muṅwe ú na zwine wa amba.

6 Musi Josefa a tshi ḓa khavho nga ḽa matshelo nga matsheloni, a vhona uri vho ṱungufhala.

7 Zwenezwo a vhudzisa magota a Farao vhe vha vha vho valelwa nae nḓuni ya muṋe wawe a ri, “Ndi ngani zwifhaṱuwo zwaṋu zwo ṱungufhala ṋamusi?”

8 Vhone vha fhindula vha ri, “Riṋe vhuvhili hashu ro lora miloro, hone a hu na ane a nga i ṱalutshedza.” Josefa a vha vhudza a ri, “A thi ri ṱhalutshedzo dzi bva kha Mudzimu? Edzonou nnyanetshela miloro yaṋu.”

9 Ndi hone ndumi khulwane i tshi vhudza Josefa muloro wayo. A mu vhudza a ri, “Muloroni wanga ndo vhona munḓirivhe;

10 munḓirivhe wonoyo wo vha u na thavhi tharu. Wa ri u kulukusha, wa mbo ḓi fhufhumisa, wa vha na zwiṱokola zwa nḓirivhe dzo vhibvaho.

11 Ndo vha ndo fara tshinwelo tsha Farao, nda dzhia idzo nḓirivhe nda dzi hamulela tshinweloni tsha Farao, nda mu ṋekedza a ṱanganedza.”

12 Josefa a mu vhudza a ri, “Muloro uyo u amba hezwi: Thavhi idzo tharu ndi maḓuvha mararu.

13 Musi ho fhela maḓuvha mararu Farao u ḓo ni hudza, a ni humisela mushumoni waṋu, na ṋekedza Farao tshinwelo a ṱanganedza, sa zwe na vha ni tshi ḓi zwi ita ni tshi kha ḓi vha ndumi yawe.

14 Hone musi zwi tshi ni nakela ni nkhumbule ni nnyitele vhuthu; nnyambeleni ha Farao a mmvise hafhano dzhele.

15 Ndi uri ndo tou hwalwa nga khombe-khombe ndi tshi bva shangoni ḽa Vhaheberu, na fhano a hu na tshe nda tshinya zwine nda nga vhuya nda longwa dindini heḽino.”

16 Zwino mubiki muhulwane a tshi vhona uri Josefa o ṋea ṱhalutshedzo i takadzaho, a vhudza Josefa a ri, “Na nṋe ndo lora muloro: Ndo vha ndo hwala zwirundu zwiraru zwa khekhe ṱhohoni.

17 Tshirunduni tsha nṱha ho vha hu na tshakha dzoṱhe dza zwo bagelwaho Farao, hone zwiṋoni zwo vha zwi tshi khou ḽa izwo zwiḽiwa zwi re tshirunduni nṱha ha ṱhoho yanga.”

18 Josefa a ri, “Muloro uyo u amba hezwi: Zwirundu zwiraru zwi amba maḓuvha mararu.

19 Hu ḓo ri u fhela maḓuvha mararu Farao a ni humbula, a ni nembeledza kha thanda, zwiṋoni zwa ḽa ṋama yaṋu.”

20 Zwino ḓuvha ḽa vhuraru ḽa vha ḽa mabebo a Farao, a itela magota awe oṱhe vhuṱambo, a vhofholola ndumi khulwane na mubiki muhulwane magota awe a tshi zwi vhona.

21 A vhuedzedza ndumi khulwane mushumoni wayo, ya dovha ya ṋekedza Farao tshinwelo a ṱanganedza,

22 hone mubiki muhulwane a nembeledzwa, sa zwe Josefa a vha vhudza a tshi vha ṱalutshedza miloro.

23 Hone ndumi khulwane a yo ngo vhuya ya elelwa Josefa, yo mu hangwa.

41

1 Hó no fhela miṅwaha mivhili, Farao a lora muloro. O lora o ima tsini ha mulambo wa Nile,

2 a vhona kholomo ṱhanu na mbili dzavhuḓi dza tsadzi, dzo nonaho, dzi tshi bva mulamboni, dza fula ṱhangani.

3 Dza tevhelwa nga dziṅwe kholomo ṱhanu na mbili dza tsadzi, dzo vhifhaho, dzo ondaho, dzi tshi bva mulamboni wa Nile, dza ima tsini na dziḽa dziṅwe philiphilini ya mulambo.

4 Kholomo idzo dza u vhifha dzo ondaho dza mila kholomo ṱhanu na mbili dzavhuḓi dzo nonaho. Zwenezwo Farao a mbo ḓi karuwa.

5 A dovha a fara khofhe, a lora muloro wa vhuvhili. A lora a tshi khou vhona ṱhotshe ṱhanu na mbili dza thoro, dzo ḓalela dzo vhibva, dzo mela kha tsinde ḽithihi.

6 Ha tevhela dziṅwe ṱhotshe ṱhanu na mbili dza thoro dza mbo ḓi mela, dzi tsekene dzo fhiswa nga muya wa phangani.

7 Idzo ṱhotshe tsekene dza thoro dza mila dziḽa ṱhanu na mbili dzo ḓalelaho dzo vhibvaho. Zwenezwo Farao a karuwa, a wana uri ndi muloro.

8 Ḽi tshi tsha mbilu yawe ya dinalea, a vhidzisa vhotshifhe vhoṱhe vha mingome na vhaṱali vha Egipita. Farao a vha vhudza miloro yawe, hone ha si vhe na ane a kona u mu ṱalutshedza yone.

9 Ndi hone ndumi khulwane a tshi amba na Farao a ri, “Ṋamusi ndi khou elelwa vhutshinyi hanga!

10 Farao vho vhuya vha ri sinyutshela vha ri hoṋela dzhele, nṋe na mubiki muhulwane, ngei nḓuni ya mulangammbi wa pfamo ya musanda.

11 Vhuvhili hashu ra lora miloro vhusiku vhuthihi, muloro muṅwe na muṅwe ú na zwine wa amba.

12 Henefho ro vha ri na muṱhanngana wa Muheberu, phuli ya mulangammbi wa pfamo ya musanda. Ro mu anetshela miloro yashu, ene a ri ṱalutshedza yone, a tshi ṱalutshedza muṅwe na muṅwe zwine muloro wawe wa amba zwone.

13 Zwithu zwa bvelela nga he a ri ṱalutshedza: Nṋe ndo vhuedzedzwa mushumoni wanga, uḽa muṅwe munna a nembeledzwa.”

14 Ndi hone Farao a tshi vhidzisa Josefa, a ṱavhanya a bviswa dzhele, a vheulwa a ambara zwiṅwe zwiambaro, a ḓa phanḓa ha Farao.

15 Farao a vhudza Josefa a ri, “Ndo lora muloro, a hu na ane a kona u u ṱalutshedza. Hone ndo pfa hu tshi pfi inwi na vhudzwa muloro ni kona u u ṱalutshedza.”

16 Josefa a fhindula Farao a ri, “Izwo nṋe a thi zwi koni, ndi Mudzimu a no ḓo ṋea Farao ṱhalutshedzo i takadzaho.”

17 Ndi hone Farao a tshi vhudza Josefa a ri, “Ndo lora ndo ima khunzikhunzini ya mulambo wa Nile,

18 henefho mulamboni ha bva kholomo ṱhanu na mbili dzavhuḓi dza tsadzi dza u nona, dza fula ṱhangani.

19 Ha tevhela dziṅwe kholomo ṱhanu na mbili dza tsadzi dzo vhifhaho, dzo ondaho. Kholomo dzo vhifhaho zwingafho a thi athu vhuya nda dzi vhona shangoni ḽa Egipita.

20 Idzo kholomo dza u onda dzo vhifhaho dza mila dziḽa ṱhanu na mbili dza u nona dze dza ranga u bvelela.

21 Hone naho dzo no dzi mila a hu na we a vha a tshi nga ri dzo dzi mila; dzo ḓi sala dzo vhifha. Ndi hone ndi tshi karuwa.

22 Miloroni yanga ndo vhona na ṱhotshe ṱhanu na mbili dza thoro dzo vhibva lwa u naka, dzo mela kha tsinde ḽithihi.

23 Ha tevhela dziṅwe ṱhotshe ṱhanu na mbili dza mela dzo puta, dzo sekena, dzo tou swa nga muya wa phangani.

24 Idzo ṱhotshe dzo sekenaho dza mila dziḽa ṱhotshe ṱhanu na mbili dzavhuḓi. Izwo ndo zwi vhudza vhotshifhe vha mingome, hone a hu na we a kona u nṱalutshedza zwone.”

25 Josefa a fhindula Farao a ri, “Miloro ya Farao i amba zwithihi, i a fana. Mudzimu o dzumbululela Farao zwine a ṱoḓa u zwi ita.

26 Kholomo ṱhanu na mbili dzo nonaho ndi miṅwaha miṱanu na mivhili; ṱhotshe ṱhanu na mbili dza thoro dzavhuḓi na dzone ndi miṅwaha miṱanu na mivhili; miloro iyo yoṱhe i amba zwithihi.

27 Kholomo ṱhanu na mbili dzo vhifhaho dzo ondaho dze dza dzi tevhela ndi miṅwaha miṱanu na mivhili, u ḓi nga ṱhotshe ṱhanu na mbili dza thoro dzo sekenaho dzo swaho nga muya wa phangani: Ndi miṅwaha miṱanu na mivhili ya nḓala.

28 Ndi zwenezwo zwe nda vhudza Farao nda ri: Mudzimu o sumbedza Farao zwine a ṱoḓa u ita.

29 Hu khou ḓa miṅwaha miṱanu na mivhili ya nḓalo shangoni ḽoṱhe ḽa Egipita,

30 hone hu ḓo tevhela miṅwaha miṱanu na mivhili ya nḓala. Zwenezwo a hu tsha ḓo vhuya ha humbulwa uri ho vhuya ha vha na nḓalo kha ḽa Egipita; shango ḽi ḓo tou fa nga nḓala.

31 A hu na muthu ane a kha ḓi ḓo elelwa uri ho vhuya ha vha na nḓalo shangoni, ngauri nḓala i no ḓo tevhela i ḓo vha i tshi ofhisa.

32 Tshe tsha ita uri Farao vha lore luvhili mafhungo a fanaho, ndi uri mafhungo ayo Mudzimu o a elekanya a fhedza, nahone Mudzimu ha nga lengi u zwi ita.

33 “Zwino-ha, Farao nga vha ṱoḓe muthu wa ṱhalukanyo na vhuṱali, vha mu vhee uri a lange shango ḽa Egipita.

34 Farao nga vha vhee vhalavhelesi shangoni, vha dzhie tshipiḓa tshithihi kha zwiṱanu tsha khaṋo ya Egipita miṅwaha heyo miṱanu na mivhili ya nḓalo.

35 Vho fanela u kuvhanganya zwiḽiwa zwoṱhe zwa heyo miṅwaha ya nḓalo ine ya khou ḓa, vha vhulunge goroi i tshi langwa nga Farao, i vhulungwe miḓini uri vhathu vha ḓo kona u wana zwiḽiwa.

36 Hezwo zwiḽiwa zwi fanela u vhetshelwa thungo uri shango ḽoṱhe ḽi kone u ḽa miṅwaha miṱanu na mivhili ya nḓala ine ya ḓo wa fhano Egipita, uri shango ḽi si fe nga nḓala.”

37 Maano ayo Farao na magota awe vha vhona e avhuḓi.

38 Ndi hone Farao a tshi vha vhudzisa a ri, “Ri nga wanafhi muṅwe ane a nga uyu munna, ane muya wa Mudzimu wa dzula khae?”

39 Farao a vhudza Josefa a ri, “Vhunga Mudzimu o ni dzumbululela zwithu hezwo zwoṱhe, a hu na a re na ṱhalukanyo na vhuṱali unga inwi.

40 Inwi ni ḓo langa zwa pfamo yanga; vhathu vhanga vhoṱhe vho fanela u thetshelesa zwine na amba. Khuluṋoni hei ndi yone fhedzi i no ḓo ita uri nṋe ndi vhe muhulwane kha inwi.”

41 Farao a vhudza Josefa a ri, “Ndi khou ni vhea muvhusi wa shango ḽoṱhe ḽa Egipita.”

42 Ndi hone Farao a tshi bvula rinngi yawe ya luswayo kha munwe wawe a i longa kha munwe wa Josefa. A mu ambadza khanzu ya maṱeleṱele, mukuloni a mu ambadza geḓane ya musuku.

43 A mu namedza gariki ya tshanḓa tsha Farao, vhathu vha huwelela phanḓa hawe vha ri, “Ibvani nḓilani, ibvani nḓilani!” Ha vha u mu vhea mulangi wa shango ḽoṱhe ḽa Egipita.

44 Ndi hone Farao a tshi vhudza Josefa a ri, “Nṋe ndi Farao, hone kha ḽoṱhe ḽa Egipita a hu na ane a ḓo ita tshithu a songo vhudzwa nga inwi.”

45 Farao a ri Josefa u pfi Tsafunathi Phania, a mu ṋea Asinathi ṅwananyana wa Photifera tshifhe wa Oni, a vha musadzi wawe. Josefa a tandula shango ḽa Egipita.

46 Josefa o vha e na miṅwaha ya 30 a tshi thoma u shumela Farao khosi ya Egipita. Josefa a ṱuwa ha Farao a tandula shango ḽoṱhe ḽa Egipita.

47 Miṅwaha iyo miṱanu na mivhili ya nḓalo shango ḽa bveledza khaṋo khulu.

48 Josefa a kuvhanganya zwiḽiwa zwoṱhe zwe zwa waniwa miṅwaha iyo miṱanu na mivhili ya nḓalo kha ḽa Egipita, a zwi vhulunga miḓini. Muḓini muṅwe na muṅwe a vhea zwiḽiwa zwe zwa limiwa masimuni o u tangaho.

49 Josefa a vhulunga goroi nnzhi ya tou anda unga muṱavha wa lwanzhe; yo vha yo anda lwe a si tsha i ṅwala, ngauri yo vha i si na vhukono.

50 Musi miṅwaha ya nḓala i sa athu swika, Josefa a bebelwa vhana vhavhili vha vhatuka nga Asinathi ṅwananyana wa Photifera, tshifhe wa muḓi wa Oni.

51 Josefa a ri tanzhe ḽawe ḽi pfi Manase, a ri, “Ndi nge Mudzimu a ntonda uri ndi hangwe u tambula hanga, ndi hangwe na muṱa wa khotsi anga.”

52 Ṅwana wa vhuvhili wa mutuka a ri u pfi Efraimi, a ri, “Ndi nge Mudzimu a nṋea vhana shangoni ḽe nda tambula khaḽo.”

53 Miṅwaha iḽa miṱanu na mivhili ya nḓalo kha ḽa Egipita ya fhela,

54 ha thoma miṅwaha miṱanu na mivhili ya nḓala, nga he Josefa a amba. Ha wa nḓala na kha maṅwe mashango oṱhe, hone shangoni ḽoṱhe ḽa Egipita ho vha hu na zwiḽiwa.

55 Huno vhathu vhoṱhe vha Egipita vha tshi vho thoma u pfa nḓala, vha lilela Farao uri a vha ṋee zwiḽiwa. Farao a vhudza Vhaegipita vhoṱhe a ri, “Iyani ha Josefa ni ite zwine a ni vhudza.”

56 Musi nḓala yo no ṱanganya shango ḽoṱhe, Josefa a vula zwisiku, a rengisela Vhaegipita goroi, nge nḓala ya vha i khulu kha ḽoṱhe ḽa Egipita.

57 Vhathu vha mashango oṱhe vha ḓa Egipita u renga goroi kha Josefa, nge nḓala ya vha i khulu mashangoni oṱhe.

42

1 Jakopo a zwi pfa uri hu na mavhele Egipita. Ndi hone a tshi amba na vhana vhawe vha vhatuka a ri, “Ndi ngani ni tshi sokou dzula no lavhelesana?”

2 A dovha a ri, “Ndo pfa uri Egipita hu na mavhele. Tselani henengei ni yo ri ṱunḓela, ri tshile ri si fe.”

3 Ndi hone vhakomana vha Josefa vha fumi vha tshi tsela Egipita u yo renga mavhele.

4 Hone Jakopo a tshi vha ruma a vho ngo ṱuwa na Benyamini murathu wa Josefa, nge Jakopo a ofha uri a nga welwa nga khombo.

5 Zwenezwo vhana vha Israele vha ṱuwa na vhaṅwe vhe vha vha vha tshi khou ya u renga mavhele, ngauri shangoni ḽoṱhe ḽa Kanana ho vha ho wa nḓala.

6 Zwino Josefa o vha e ene muvhusi wa shango ḽa Egipita, a tshi rengisela vhathu vhoṱhe mavhele. Musi vhakomana vha Josefa vha tshi swika, vha mu gwadamela zwifhaṱuwo zwavho zwa ita na u kwama fhasi.

7 Josefa a tshi tou vhona vhakomana vhawe, a vha ḓivha, hone a ḓiita mutsinda, a vha ḽela vhuhali, a vha vhudzisa a ri, “Ni bva ngafhi?” Vhone vha fhindula vha ri, “Ri bva shangoni ḽa Kanana, ro ḓa u renga zwiḽiwa.”

8 Naho Josefa o ḓivha vhakomana vhawe, vhone a vho ngo mu ḓivha.

9 Ndi hone a tshi elelwa miloro yawe ye ya amba vhone. A vha vhudza a ri, “Ni dziṱholi! No ḓa u vhona he shango ḽashu ḽa si tsireledzwe!”

10 Vhone vha fhindula vha ri, “Aiwa muṋe wanga, riṋe vhalanda vhavho ro tou ḓa u renga zwiḽiwa.

11 Roṱhe ri vhana vha munna. Riṋe vhalanda vhavho ri a fulufhedzea, a ri dziṱholi lini.”

12 Ene a vha vhudza a ri, “A si zwone hezwo, no ḓa u vhona he shango ḽashu ḽa si tsireledzwe.”

13 Hone vhone vha fhindula vha ri, “Riṋe vhalanda vhavho ro vha ri vharathu na vhakomana vha 12, ri vhana vha munna a no dzula shangoni ḽa Kanana. Phedzi yashu o sala na khotsi ashu; muṅwe ha tsheeho.”

14 Josefa a vha vhudza a ri, “Ndo no ḓi ni vhudza nda ri: Ni dziṱholi!

15 Ndi ḓo ni linga nga u rali: Ndi khou ana nga vhutshilo ha Farao ndi ri, a ni nga ṱuwi fhano phedzi yaṋu a sa athu ḓa fhano.

16 Rumani muṅwe waṋu a yo dzhia murathu waṋu; vhaṅwe vhaṋu vha ḓo vha vho hoṋelwa dzhele, uri zwi vhonale arali ni tshi khou amba ngoho. Arali ni sa ambi ngoho, vhukuma ndi ana nga vhutshilo ha Farao ndi ri, ni dziṱholi!”

17 A vha hoṋela dzhele vha fhedza maḓuvha mararu.

18 Nga ḓuvha ḽa vhuraru Josefa a vha vhudza a ri, “Nṋe ndi ofha Mudzimu, zwenezwo arali ni tshi ṱoḓa u tshila itani hezwi:

19 Arali ni vhanna vha fulufhedzeaho, siani muṅwe waṋu fhano dzhele, inwi vhaṅwe ni dzhie mavhele ni a ise miṱani yaṋu i no khou ṋoka nga nḓala.

20 Hone ni nnḓisele phedzi ya muṱa wa haṋu, uri zwi vhonale uri ni khou amba ngoho, ni sa ḓo fa.” Vha mbo ḓi ita zwenezwo.

21 Vha vhudzana vha ri, “Vhukuma ri khou tambudzelwa murathu washu. Ro zwi vhona uri o vha o hanganea hani a tshi khou ri luvhelela uri a tshile, hone ra si thetshelese; ndi zwine ra welwa nga khombo heino.”

22 Rubeni a vha vhudza a ri, “A tho ngo ni vhudza nda ri ni songo khakhela uḽa mutukana? Hone inwi a no ngo thetshelesa! Zwino ri lifhedzelwa malofha awe.”

23 Vho vha vha sa ḓivhi uri Josefa u khou vha pfa, nge a vha a tshi amba navho nga muṱalutshedzi.

24 Ene a vha tsiruwa a thoma u lila, a dovha a huma a yo amba navho. A ita uri Simioni a ṱuwiswe khavho, a vhoxwa vha tshi zwi vhona.

25 Josefa a ri saga dzavho dzi ḓadzwe goroi, tshelede ya muṅwe na muṅwe i longwe sagani yawe, vha ṋewe na mbuvha. Musi vho no itelwa zwenezwo,

26 vha hwesa dzidonngi mavhele avho, vha ṱuwa.

27 He vha lala hone vhusiku, muṅwe a vula saga yawe uri a bvise zwiḽiwa zwa donngi yawe, a mbo ḓi vhona tshelede mulomoni wa saga yawe.

28 A vhudza vhana vha khotsi awe a ri, “Tshelede yanga yo humiswa, ngei i ngomu sagani yanga.” Mbilu dzavho dza tou ṋoka, vha lavhelesana vha tshi khou tetemela vha ri, “Mudzimu o ri ita zwithu-ḓe?”

29 Musi vha tshi swika ha khotsi avho Jakopo shangoni ḽa Kanana, vha mu anetshela zwoṱhe zwe vha itwa, vha ri,

30 “Munna ane a vhusa iḽo shango o ri ḽela vhuhali, a ri ita unga ri dziṱholi dzo ḓaho u tandula iḽo shango.

31 Hone riṋe ro mu vhudza ra ri, ‘Riṋe ri vhanna vha fulufhedzeaho, a ri dziṱholi.

32 Ri vhakomana na vharathu vha 12; ri vhana vha munna muthihi. Muṅwe ha tsheeho, wa phedzi o sala Kanana na khotsi ashu.’

33 Ndi hone uyo munna ane a vhusa iḽo shango a tshi ri vhudza a ri, ‘Ndi ḓo ḓivha uri ni vhanna vha fulufhedzeaho nga hezwi: Litshani ndi sale na muṅwe waṋu, ni dzhie zwiḽiwa ni ṱuwe ni isele miṱa yaṋu i no khou ṋoka nga nḓala.

34 Hone ni nnḓisele phedzi ya muṱa wa haṋu, ndi hone ndi tshi ḓo ḓivha uri a ni dziṱholi, ni vhanna vha fulufhedzeaho. Ndi hone ndi tshi ḓo ni ṋea ṅwana wa khotsi aṋu, na konou ita zwa u ḓitshimbilela fhano shangoni ḽino.’ ”

35 Musi vha tshi khou shulula saga dzavho, sagani ya muṅwe na muṅwe ha wanala mukhwama wa tshelede! Musi vhone na khotsi avho vha tshi vhona mikhwama ya tshelede, vha farwa nga nyofho.

36 Khotsi avho Jakopo a vha vhudza a ri, “No ntshaisa vhananga. Josefa ha tsheeho, Simioni ha tsheeho, zwino ni ṱoḓa u dzhia na Benyamini. Vhonani uri ni khou nkonḓisela hani vhutshilo!”

37 Ndi hone Rubeni a tshi ri, “Vha nga ḓi vhulaha vhana vhanga vha vhatuka vhuvhili havho arali nda sa vhuya na Benyamini nda mu ḓisa khavho. Kha vha nkumedze ene, ndi ḓo mu londola nda vhuya nae.”

38 Hone Jakopo a ri, “Ṅwananga a nga si ṱuwe na inwi; mukomana wawe o fa, ho sala ene e eṱhe. Arali a huvhala lwendoni lune na khou lu fara, ndi ḓo fa nga mbilu ndo tshena ṱhoho ndo rano.”

43

1 Huno nḓala yo vha i tshee khulu shangoni.

2 Zwenezwo musi vho no fhedza goroi i no bva Egipita, khotsi avho a vha vhudza a ri, “Vhuelelani ni yo ri rengela zwiḽiwanyana.”

3 Hone Juda a mu vhudza a ri, “Houḽa munna o tou ri vhudza o khwaṱhisa a ri, ‘A thi tsha ḓo dovha nda ni ṱanganedza ni si na murathu waṋu.’

4 Arali vha tenda ri tshi ṱuwa na murathu washu, ri ḓo ya ra vha rengela zwiḽiwa.

5 Hone arali vha sa tenda ri tshi ṱuwa nae a ri nga yi, ngauri uḽa munna o ri vhudza a ri, ‘A thi tsha ḓo dovha nda ni ṱanganedza ni si na murathu waṋu.’ ”

6 Israele a vhudzisa a ri, “No itelani ni tshi nngwedza khomboni nga u vhudza uyo munna uri ni na muṅwe murathu?”

7 Vhone vha fhindula vha ri, “Uyo munna o ri vhudzisesa a tshi ṱoḓa u ḓivha zwa riṋe vhaṋe na zwa muṱa wa hashu. O ri vhudzisa a ri, ‘Khotsi aṋu vha kha ḓi tshila naa? Ni na muṅwe murathu naa?’ Riṋe tshashu ho vha hu u fhindula mbudziso dzawe. Ro vha ri tshi nga zwi ḓivha ngani uri u ḓo ri, ‘Ni vhuye na murathu waṋu’?”

8 Ndi hone Juda a tshi vhudza khotsi awe Israele a ri, “Kha vha ri mutukana hoyu a ṱuwe na nṋe, ri mbo ḓi ṱuwa zwino, uri riṋe na vhone na vhana vhashu ri tshile ri si fe.

9 A vha nṋe ndi a khwaṱhisa uri a hu na tshi no ḓo mu wela; mafhungo awe kha a hweswe nṋe; arali nda sa vhuya nae nda mu ḓisa ha vhone, nda mu vhea phanḓa havho, mulandu u ḓo vha wanga vhutshilo hanga hoṱhe.

10 Vhukuma arali ro vha ri songo lenga ndi musi ri tshi ḓo vha ro no ḓi ya ra vhuya ra ita luvhili.”

11 Ndi hone khotsi avho Israele a tshi vha vhudza a ri, “Arali zwo fanela u ralo, izwo itani hezwi: Dzhiani zwiṅwe zwibveledzwa zwavhuḓi zwa shango ḽino ni longe sagani dzaṋu ni ṱuwe nazwo ni yo ṋea uyo munna i vhe nduvho — zwiḓolonyana na mutolinyana wa zwilungi na ṋonzhe i nukhelelaho na thebvu na nḓuhu.

12 Ni fare na tshelede i no lingana na iḽa kavhili, ngauri no fanela u humisa tshelede iḽa yo longwaho milomoni ya saga dzaṋu. Khamusi vho tou khakha.

13 Ṱuwani na murathu waṋu ni mbo ḓi ṱavhanya u humela kha uḽa munna.

14 Ngavhe Mudzimu Ramaanḓaoṱhe a tshi ni khathutshela uri ni tshi swika ha uyo munna a litshe Simioni na Benyamini vha vhuye na inwi. A vha nṋe, arali nda felwa, ndo ḓi felwa zwanga.”

15 Ndi hone avho vhanna vha tshi dzhia iyo nduvho na iḽa tshelede yo vhalwa kavhili, vha ṱuwa na Benyamini. Vha ṱavhanya u tsela Egipita, vha swikiswa ha Josefa.

16 Musi Josefa a tshi vhona Benyamini e navho, a vhudza mukoma wa nnḓu yawe a ri, “Dzhiani vhanna havha ni vha ise nḓuni yanga, ni ṱhavhe tshifuwo, ni lugise tshiswiṱulo; vha ḓo swiṱula na nṋe.”

17 Uyo munna a ita zwe Josefa a mu vhudza, a dzhia avho vhanna a vha isa nḓuni ya Josefa.

18 Zwino vhanna avho vha tshi iswa nḓuni yawe vha pfa vho farwa nga nyofho. Vha elekanya vha ri, “Ro ḓiswa hafhano nga mulandu wa tshelede ye ya dzheniswa sagani dzashu luḽa lwa u thoma. U ṱoḓa u ri zhongondedza a ri kunda a ri fara a ri ita dziphuli, a dzhia donngi dzashu.”

19 Vha ya ha mukoma wa Josefa vha amba nae tshifhingoni tshi yaho nḓuni,

20 vha ri, “Muṋe washu, ro vhuya ra ḓa fhano lwa u thoma ra renga zwiḽiwa.

21 Hone he ra lala hone ra vula saga dzashu, muṅwe na muṅwe washu a wana tshelede yawe yoṱhe i songo ṱumbuliwa, i henefho mulomoni wa saga yawe. Zwino ro vhuya nayo,

22 ra dovha ra ḓa na iṅwe tshelede ya u renga zwiḽiwa. A ri ḓivhi uri we a longa tshelede yashu sagani dzashu ndi nnyi.”

23 Ene a ri, “Ndi zwone, ni songo ofha tshithu. Mudzimu waṋu, Ene Mudzimu wa khotsi aṋu, ndi Ene o ni ṋeaho tshelede ye na i wana sagani dzaṋu; tshelede yaṋu ndo i ṱanganedza.” Ndi hone a tshi ḓisa Simioni khavho.

24 Uyo mukoma a isa avho vhanna nḓuni ya Josefa, a vha ṋea maḓi uri vha ṱambe milenzhe, donngi dzavho a dzi ṋea zwiḽiwa.

25 Vha lugisa zwifhiwa zwine vha ḓo zwi ṋea Josefa a tshi swika masiari, ngauri vho vha vho no zwi pfa uri vha ḓo swiṱula nae.

26 Josefa a tshi ḓa hayani, vha mu ṋea nduvho dze vha ḓa nadzo nḓuni yawe, vha gwadama ṱhoho dza kwama fhasi.

27 A vhudzisa uri vho vuwa hani, a konou ri, “Mukalaha khotsi aṋu vhe na mmbudza vha vuwa hani? Vha kha ḓi tshila naa?”

28 Vhone vha fhindula vha ri, “Mulanda wavho khotsi ashu vha kha ḓi tshila, vho takala.” Vha mu hulisa nga u gwadama.

29 Musi a tshi sedza a vhona murathu wawe Benyamini, ene ṅwana wa mme awe, a vhudzisa a ri, “Uyu ndi ene phedzi ya muṱa wa haṋu we na mmbudza ngae?” A ri, “Mudzimu a u ite nga vhuthu, ṅwananga.”

30 Josefa a ri u vhona murathu wawe, zwa ritha mbilu yawe, a ṱavhanya a bvela nnḓa, a ṱoḓa hune a nga dzula hone a lila. A dzhena pfamoni yawe a lilela hone.

31 A ṱamba khofheni, a dovha a bvela nnḓa, a ḓikhwaṱhisa, a ri, “Avhani zwiḽiwa.”

32 Ene vha mu avhela thungo, na Vhaegipita vhe vha vha vha tshi khou ḽa nae vha vha avhela thungo, ngauri Vhaegipita a vha ḽi na Vhaheberu, izwo zwi a ila kha Vhaegipita.

33 Avho vhanna vho vha vho dzudzwa phanḓa ha Josefa vho tou tevhekana zwi tshi ya nga u bebwa havho, u bva kha tanzhe u swika kha phedzi; vha kanuka vha sedzana.

34 Musi vha tshi avhelwa mikovhe yavho i tshi bva ḓafulani ya Josefa, mukovhe wa Benyamini wa fhira ya vhaṅwe kaṱanu. Ndi hone vha tshi ḽa, vha nwa nae vha vhuya vha dzelela.

44

1 Zwino Josefa a vhudza vhakoma vha nnḓu yawe a ri, “Ḓadzani saga dza havha vhanna nga zwiḽiwa zwinzhi nga hune vha kona u hwala, tshelede ya muṅwe na muṅwe ni i longe mulomoni wa saga yawe.

2 Ni longe tshinwelo tshanga tsha siliva mulomoni wa saga ya wa phedzi wa muṱani wa havho, ni longe na tshelede yawe ya u renga mavhele.” Uyo a ita nga he Josefa a mu vhudza.

3 Musi mapfuvhi a tshi tswuka, avho vhanna vha ṱuwa na donngi dzavho.

4 Huno vha sa athu vha kule na muḓi, Josefa a vhudza mukoma wawe a ri, “Ṱavhanyani ni tevhele havhaḽa vhanna, ni tshi swika khavho ni ri, ‘Ndi mini ni tshi lifhedza zwivhuya nga zwivhi?

5 Itshi a si tshinwelo tshine muṋe wanga a nwa ngatsho a bvumba ngatsho naa? No ita vhuvhi!’ ”

6 Musi mukoma a tshi swika khavho, a dovholola ayo maipfi.

7 Hone vhone vha mu fhindula vha ri, “Ndi ngani muṋe wanga a tshi amba zwo raloho? Riṋe ri nga si ite zwo raloho!

8 Hufha ro ri ri tshi bva shangoni ḽa Kanana ra ita na u vhuya na iḽa tshelede ye ra i wana milomoni ya saga dzashu, ra vha ṋea. Zwino ri nga tswa hani siliva kana musuku nḓuni ya muṋe wavho?

9 Arali vha wana muṅwe washu e nayo, nga a vhulawe; riṋe vhaṅwe roṱhe nga ri itwe phuli dza muṋe wanga.”

10 Ene a ri, “Izwo ndi zwone, zwine na amba zwi ḓo tou ralo. Ane a wanala e natsho u ḓo vha phuli yanga; inwi vhaṅwe noṱhe a ni nga vhi na mulandu.”

11 Muṅwe na muṅwe wavho a mbo ḓi tsisela saga yawe fhasi, a i vula.

12 Ndi hone mukoma a tshi sedza a thoma nga tanzhe a fhedzisela nga wa phedzi. Tshinwelo tsha wanala sagani ya Benyamini.

13 Zwo no ralo, vha kherukanya zwiambaro zwavho. Vhoṱhe vha hwesa donngi dzavho mihwalo, vha humela muḓini.

14 Josefa o vha a tshi kha ḓi vha nḓuni musi Juda na vhana vha khotsi awe vha tshi dzhena, vha ḓiposa fhasi phanḓa hawe.

15 Josefa a vha vhudza a ri, “No ita zwithu-ḓe? No vha ni sa ḓivhi uri munna a no nga nṋe u kona u ḓivha zwithu nga u bvumba?”

16 Juda a fhindula a ri, “Ri ḓo fhindula muṋe wanga ra ri mini? Ri nga ri mini? Ri nga ḓikupula hani mulandu? Mudzimu o dzumbulula mulandu washu, zwino ri dziphuli dzavho muṋe wanga, riṋe na uyo we a wanwa e na tshinwelo.”

17 Huno Josefa a ri, “Nṋe zwo raloho ndi nga si zwi ite! Onoyo munna we a wanala e na tshinwelo ndi ene a no ḓo vha phuli yanga e eṱhe. Inwi vhaṅwe noṱhe ḓiṱutsheleni nga mulalo ni humele ha khotsi aṋu.”

18 Ndi hone Juda a tshi sendela a ri, “Ndi a vha humbela muṋe wanga, nga vha litshe ndi ambe navho muṋe wanga. Navho vha tshi eḓana na Farao vha songo ntsinyutshela.

19 Vhone muṋe wanga vho ri vhudzisa vha ri, ‘Ni na khotsi kana murathu naa?’

20 Riṋe ra fhindula ra ri, ‘Ri na khotsi vho no ḓi vhaho vha maḓuvha; hu na ṅwana muṱuku wa mutuka we vha mu bebelwa vho no ḓi kalaha. Mukomana wawe o fa, ndi ene ṅwana wa mme awe e eṱhe o salaho, khotsi awe a vha mu funi zwone.’

21 Ndi hone vhone vha tshi ri vhudza vha ri, ‘Mu ḓiseni ha nṋe ndi tou mu vhona nga anga maṱo.’

22 Riṋe ra vhudza vhone muṋe wanga ra ri, ‘Uyo mutukana ha koni u ṱutshela khotsi awe; arali a ṱutshela khotsi awe vha ḓo fa.’

23 Hone vhone vho ri vhudza vha ri, ‘Na sa ḓa na murathu waṋu wa phedzi, a ni tsha ḓo vhona tshifhaṱuwo tshanga.’

24 “Musi ri tshi humela ha mulanda wavho khotsi anga, ra vha vhudza zwe vhone muṋe wanga vha amba.

25 Ndi hone khotsi ashu vha tshi ri, ‘Humani ni yo renga zwiṅwe zwiḽiwanyana.’

26 Hone riṋe ra ri, ‘Arali ra ṱuwa na murathu washu wa phedzi, ndi hone ri tshi nga ya; ra sa ṱuwa nae a ri koni u tsela hone. A ri koni u vhona tshifhaṱuwo tsha uyo munna ri si na murathu washu wa phedzi.’

27 Mulanda wavho khotsi anga vha ri vhudza vha ri, ‘Ni a ḓivha uri musadzi wanga o mmbebela vhana vhavhili vha vhatuka.

28 Muṅwe wavho o nṱutshela, nṋe nda ri: Vhukuma uyo o ṱhukhukanywa. Tshi tsheetsho a tho ngo tsha dovha nda mu vhona.

29 Arali na nnzhiela na uyu, a huvhala, ni ḓo ita uri ndi fe nga mbilu ndo tshena ṱhoho ndo rano.’

30 “Zwino-ha, mulanda wavho khotsi ashu a vha tsha ṱoḓa u fhambana na uyu mutukana; arali ra mu sia,

31 ri tshi swika vha vhona uri mutukana haho, vha ḓo fa. Ri ḓo vha ro ita uri khotsi ashu vha fe nga mbilu vho tshena ṱhoho vho ralo.

32 Nṋe ndo fulufhedzisa khotsi anga ndo tou khwaṱhisa nda ri a hu na tshi no ḓo wela hoyu mutukana. Ndo ri, ‘Arali nda sa vhuya nae nda mu ḓisa ha vhone, kha vha nkhwese mulandu khotsi anga, vhutshilo hanga hoṱhe!’

33 Zwino-ha, ndi humbela uri nṋe ndi sale fhano ndi vhe phuli yavho vhudzuloni ha hoyu mutukana, vha litshe uyu mutukana a hume na vhakomana vhawe.

34 Nṋe ndi nga humela hani ha khotsi anga, uyu mutukana ndi si nae? Aiwa nandi! Ndi nga si kone u konḓelela ndi tshi vhona u vhavha ha mbilu ya khotsi anga.”

45

1 Zwenezwo Josefa a pfa a si tsha kona u konḓelela hezwi e na vhoṱhe vhe vha vha vha tshi mu shumela, a takusa ipfi a ri, “Noṱhe nṱutsheleni!” Josefa a tshi sala a tshi ḓidzumbululela vhakomana vhawe, vhaṅwe vhathu vhoṱhe vho vha vho no bva.

2 Hone a lila a tou ṱavha mukosi lwe na Vhaegipita vha zwi pfa, mafhungo ayo a vhuya a swika pfamoni ya Farao.

3 Josefa a vhudza vhakomana vhawe a ri, “Ndi nṋe Josefa! Vhukumakuma khotsi anga vha kha ḓi tshila naa?” Vhakomana vhawe vha si kone u mu fhindula; vho vha vho hanganea vha tshi mu vhona.

4 Ndi hone Josefa a tshi vhudza vhakomana vhawe a ri, “Sendelani tsini hanga.” Musi vho no sendela tsini hawe a ri, “Ndi nṋe murathu waṋu Josefa we na mu rengisa a iswa Egipita.

5 Hone zwino ni songo ṱungufhala, ni songo ḽa mbilu nge na nthengisa, ndi Mudzimu we a nthuma nda ni ranga phanḓa uri ni tshidzwe.

6 Uno u tou vha ṅwaha wa vhuvhili tshee nḓala ya wa shangoni; hu kha ḓi ḓo fhela miṅwaha miṱanu hu sa limiwi, hu sa kaṋiwi.

7 Mudzimu o nthuma nda ni ranga phanḓa uri lushaka lwa haṋu lu si fe tshoṱhe shangoni, ni tshile, hu vhe na vhanzhi vha tshidzwaho.

8 Zwenezwo a si inwi no nnḓisaho fhano, ndi Mudzimu, o nnyita khotsi a Farao, ndi langa zwoṱhe zwa muṱa wawe, ndi vhusa shango ḽoṱhe ḽa Egipita.

9 “Ṱavhanyani ni humele ha khotsi anga, ni vha vhudze ni ri, ‘Ṅwana wavho Josefa u ri: Mudzimu o nnyita muvhusi wa shango ḽoṱhe ḽa Egipita. Kha vha ḓe ngeno ha nṋe, vha songo tsha lenga.

10 Vha ḓo dzula shangoni ḽa Gosheni hune vha ḓo vha tsini hanga, vhone na vhana vhavho na vhaḓuhulu vhavho na maṱambi a nngu dzavho na kholomo dzavho na thundu yavho yoṱhe.

11 Ndi ḓo vha londola vhe henefho, ngauri hu kha ḓi ḓa miṅwe miṅwaha miṱanu ya nḓala; nṋe a thi funi vha tshi fa nga nḓala, vhone na muṱa wavho na zwoṱhe zwine vha vha nazwo.’ Ni vha vhudze nga u ralo.

12 “Ni khou zwi vhona nga aṋu maṱo, na murathu wanga Benyamini u khou zwi vhona uri ndi wanga mulomo u no khou amba na inwi.

13 Vhudzani khotsi anga uri ndo huliswa hani fhano Egipita, ni vha vhudze na zwoṱhe zwe na zwi vhona. Ṱavhanyani ni yo dzhia khotsi anga ni vha ḓise fhano.”

14 Ndi hone a tshi kuvhatedza murathu wawe Benyamini a lila; na Benyamini a mu kuvhatedza-vho a tshi khou lila.

15 A kuvhatedza vhakomana vhawe vhoṱhe a tshi khou lila; ndi hone vhakomana vhawe vha tshi konou amba nae.

16 Mafhungo a uri vhakomana vha Josefa vho ḓa a swika pfamoni ya Farao. Farao a ri u zwi pfa a takala, na magota awe vha takala.

17 Farao a vhudza Josefa a ri, “Vhudzani vhakomana vhaṋu ni ri, ‘Itani hezwi: Hwesani donngi dzaṋu mihwalo, ni humele shangoni ḽa Kanana,

18 ni dzhie khotsi aṋu na miṱa yaṋu ni ḓe navho fhano ha nṋe. Ndi ḓo ni ṋea shango fhano Egipita ḽi fhiraho oṱhe; ni ḓo ḓiphiṋa nga mapfura a shango.’

19 Na inwi ndi khou ni ruma; vha vhudzeni ni ri, ‘Itani hezwi: Dzhiani dzigoloi dzi no bva shangoni ḽa Egipita, ni ḓo namedza vhana vhaṋu na vhasadzi vhaṋu. Dzhiani khotsi aṋu ni vhuye navho.

20 Thundu yaṋu ni songo i londa, ni ḓo wana zwivhuya zwi no fhira zwoṱhe fhano Egipita.’ ”

21 Vhana vha Israele vha ita zwe vha vhudzwa. Josefa a vha ṋea dzigoloi sa zwe Farao a amba, a vha ṋea na mbuvha ya u ḽa nḓilani.

22 Muṅwe na muṅwe a mu ṋea zwiambaro zwiswa, Benyamini a mu ṋea maḓana mararu a mangwende a siliva na zwiambaro zwiṱanu zwiswa.

23 Khotsi awe a vha rumela fumi ḽa donngi dzo hwala zwibveledzwa zwavhuḓivhuḓi zwa Egipita, na donngi dza fumi dza tsadzi dzo hwala mavhele na vhurotho na mbuvha ine khotsi awe vha ḓo ḽa nḓilani.

24 Ndi hone a tshi ri vhakomana vhawe vha ṱuwe, a vha vhudza maipfi awe a u fhedzisela a ri, “Ni songo enda ni tshi rovhedzana nḓilani.”

25 Ndi hone vha tshi ṱuwa Egipita. Musi vha tshi swika shangoni ḽa Kanana, ha khotsi avho Jakopo,

26 vha mu anetshela vha ri, “Josefa u kha ḓi tshila. Vhukuma ndi ene muvhusi wa shango ḽoṱhe ḽa Egipita.” Jakopo zwa mu somela, a si vhuye a tenda zwine vha amba.

27 Hone musi vha tshi mu vhudza zwoṱhe zwe Josefa a vha vhudza, a tshi vhona na dzigoloi dze Josefa a dzi rumela uri dzi ḓe dzi mu dzhie, a dzivhuluwa.

28 Ndi hone Israele a tshi ri, “Ndi vho tenda! Ṅwananga Josefa u kha ḓi tshila. Ndi ḓo ṱuwa nda yo mu vhona ndi sa athu fa.”

46

1 Israele o pfuluwa na thundu yawe yoṱhe, a swika Bierisheba. Henefho a ṋekedza Mudzimu wa khotsi awe Isaka zwiṱhavhelo.

2 Vhusiku honoho Mudzimu a amba na Israele e kha bono a ri, “Jakopo, Jakopo!” Ene a fhindula a ri, “Ndi fhano.”

3 Mudzimu a ri, “Ndi Nṋe Mudzimu, ndi Mudzimu wa khotsi au. U songo ofha u tsela Egipita; ndi ḓo u ita lushaka luhulu henengei.

4 Nṋe muṋe ndi ḓo ya na iwe Egipita; Nṋe muṋe ndi ḓo dovha nda vhuya na iwe. Tshanḓa tsha Josefa ndi tshone tshine tsha ḓo u vala maṱo u tshi fa.”

5 Ndi hone Jakopo a tshi ṱuwa afho Bierisheba. Vhana vha Israele vha endedza khotsi avho Jakopo na vhana vhavho na vhasadzi vhavho nga dzigoloi dze Farao a dzi rumela uri dzi ye dzi vha dzhie.

6 Vha dzhia thakha yavho na zwoṱhe zwe vha zwi wana shangoni ḽa Kanana, vha pfulutshela Egipita, Jakopo na muṱa wawe woṱhe —

7 vhana vhawe vha vhatuka na vha vhasidzana na vhaḓuhulu vhawe vha vhatuka na vha vhasidzana — vhana vhawe vhoṱhe o vha dzhia a pfulutshela navho Egipita.

8 Madzina a vhana vha Israele vho pfulutshelaho Egipita ngea: Ndi Jakopo, na Rubeni tanzhe ḽawe,

9 na vhana vha Rubeni vha vhatuka: Enokho na Phalu na Esromu na Kharami.

10 Vhana vha Simioni vha vhatuka ndi Jemuele na Jamini na Ohadi na Jakhini na Tsohara, na Saulo ṅwana wa musadzi wa Mukanana.

11 Vhana vha Livi vha vhatuka ndi Gerisoni na Kehathi na Mirari.

12 Vhana vha Juda vha vhatuka ndi Ere na Onani na Shela na Pheretse na Zera (Ere na Onani vho fela shangoni ḽa Kanana), na Esromu na Hamuli, vhana vha Pheretse.

13 Vhana vha Isakhara ndi Thola na Phua na Jashubu na Shimironi.

14 Vhana vha Zebuloni vha vhatuka ndi Serede na Eloni na Jahaliele.

15 Ndi vhone vhana vhe Lea a bebela Jakopo shangoni ḽa Phadani Aramu, hu sa vhalwi ṅwananyana wawe Dina. Vha vhatuka na vhasidzana vhoṱhe vho ṱangana ndi 33.

16 Vhana vha Gadi vha vhatuka ndi Tsefoni na Hagi na Shuni na Etsiboni na Eri na Arodi na Areli.

17 Vhana vha Ashere vha vhatuka ndi Jimina na Ishiva na Ishivi na Beria na khaladzi avho Sera. Vhana vha Beria vha vhatuka ndi Hebere na Malakhiele.

18 Ndi vhone vhana vha Zilipha ṅwananyana wa phuli we Labani a mu ṋea ṅwananyana wawe Lea; ndi vhone vhe a vha bebela Jakopo. Vhoṱhe vho ṱangana ndi 16.

19 Vhana vha Rahele musadzi wa Jakopo ndi Josefa na Benyamini.

20 Josefa o vha na vhana vhavhili vha vhatuka shangoni ḽa Egipita: ndi Manase na Efraimi, vhe a vha bebelwa nga Asinathi ṅwananyana wa Photifera tshifhe wa muḓi wa Oni.

21 Vhana vha Benyamini vha vhatuka ndi Bela na Bekhere na Ashibele na Gera na Naamani na Ekhi na Roshi na Muphimi na Huphimi na Aridi.

22 Havho ndi vhone vhana vha vhatuka vhe Rahele a vha bebela Jakopo. Vhoṱhe vho ṱangana ndi 14.

23 Ṅwana wa Dani wa mutuka ndi Hushimi.

24 Vhana vha Nafuthali vha vhatuka ndi Jahatsiele na Guni na Jetsere na Shileme.

25 Ndi vhone vhana vha Jakopo vha vhatuka vhe a vha bebelwa nga Biliha, we Labani a mu ṋea ṅwananyana wawe Rahele. Vhoṱhe vho ṱangana ndi 7.

26 Vhathu vhe vha pfulutshela Egipita na Jakopo, vha malofha awe vhukuma, hu sa vhaliwi vhasadzi vha vhana vhawe, vho vha vhe 66.

27 Vhana vha vhatuka vhe Josefa a vha bebelwa Egipita vho vha vhe vhavhili. Vha muṱa wa Jakopo vho pfulutshelaho Egipita vho vha vhe 70.

28 Israele o ruma Juda uri a mu range phanḓa a ye ha Josefa, uri Josefa a ṱangane nae Gosheni. Musi vha tshi swika shangoni ḽa Gosheni,

29 Josefa a lugiselwa gariki yawe, a yo ṱangana na khotsi awe Israele shangoni ḽa Gosheni. A tshi swika a kuvhatedza khotsi awe, a lila tshifhinga tshilapfu.

30 Israele a amba na Josefa a ri, “Zwino ndi nga ḓi ḓifela zwanga, tenda ndo zwi vhona nga anga maṱo uri ni kha ḓi tshila.”

31 Ndi hone Josefa a tshi amba na vhakomana vhawe na vha muṱa wa khotsi awe a ri, “Ndi ḓo ya ha Farao nda mu vhudza aya mafhungo nda ri, ‘Vhakomana vhanga na vha muṱa wa khotsi anga vhe vha vha vha tshi dzula shangoni ḽa Kanana vho ḓa ha nṋe.

32 Vhanna avho ndi vhalisa, vha fuwa zwifuwo, vho ḓa na masambi a nngu na kholomo na thundu yavho yoṱhe.’

33 Zwino-ha, arali Farao a ni vhidza a ni vhudzisa a ri, ‘Ni shuma mushumo-ḓe?’

34 ni fhindule ni ri, ‘U bva hanani hashu riṋe vhalanda vhavho ro ḓi vha vhalisa vha zwifuwo, u ḓi nga vhomakhulukuku washu.’ Ndi hone ni tshi ḓo kona u dzula shangoni ḽa Gosheni.” (Ndi uri Vhaegipita vho vha vha tshi nyala vhalisa vhoṱhe vha zwifuwo.)

47

1 Ndi hone Josefa a tshi ya ha Farao a ri, “Khotsi anga na vhana vhavho vho ḓa vha tshi bva shangoni ḽa Kanana na masambi avho a nngu na kholomo na thundu yavho yoṱhe, zwino vha shangoni ḽa Gosheni.”

2 O vha o ṱuwa na vhakomana vhawe vhaṱanu, a vha swikisa ha Farao.

3 Farao a vhudzisa vhakomana vhawe a ri, “Ni shuma mushumo-ḓe?” Vhone vha fhindula Farao vha ri, “Riṋe vhalanda vhavho ri vhafuwi, u ḓi nga vhomakhulukuku washu.”

4 Vha dovha vha vhudza Farao vha ri, “Ro ḓa u dzula shangoni ḽino, ngauri shango ḽa Kanana ḽo welwa nga nḓala khulu, zwino masambi ashu a dzinngu a dzi tshee na pfulo. Nga vha ri tendele ri dzule shangoni ḽa Gosheni.”

5 Ndi hone Farao a tshi vhudza Josefa a ri, “Vhunga zwino khotsi aṋu na vhakomana vhaṋu vho swika,

6 shango ḽa Egipita ndi ḽavho. Litshani khotsi aṋu na vhakomana vhaṋu vha dzule mapfurani a shango. Nga vha dzule Gosheni. Arali hu na vha re na vhukoni khavho, ni ri vha ingamele vhalisa vha thakha yanga.”

7 Josefa a ḓisa khotsi awe Jakopo a vha swikisa ha Farao. Jakopo a shudufhadza Farao.

8 Farao a vhudzisa Jakopo a ri, “Vha na miṅwaha mingana?”

9 Jakopo a fhindula Farao a ri, “Miṅwaha ye nda i fhedza ndi tshi khou tendeleka ndi tshi ṱoka ndi tshi ṱokolola ndi 130. Miṅwaha yanga yo vha i si gathi nahone yo ḓala zwi konḓaho, a i eḓani na miṅwaha ya vhokhotsi anga ye vha i fhedza vha tshi khou tendeleka vha tshi ṱoka vha tshi ṱokolola.”

10 Ndi hone Jakopo a tshi shudufhadza Farao, a takuwa a ṱuwa.

11 Josefa a ṋea khotsi awe na vhakomana vhawe vhudzulo kha ḽa Egipita, a vha ṋea shango ḽa mapfura, dzinguni ḽa Ramisese, sa zwe Farao a amba.

12 Josefa a ṋea khotsi awe na vhakomana vhawe na muṱa wa khotsi awe woṱhe zwiḽiwa, zwi tshi ya nga tshivhalo tsha vhana vhavho.

13 Shangoni ḽoṱhe ho vha hu si na zwiḽiwa; nḓala yo vha i khulu lwe vhathu vha shango ḽa Egipita na vha shango ḽa Kanana vha vha vha tshi khou fa nga nḓala.

14 Josefa a kuvhanganya tshelede yoṱhe ye vhathu vha Egipita na vha Kanana vha renga ngayo mavhele, a i isa pfamoni ya Farao.

15 Musi tshelede ya vhathu vha shango ḽa Egipita na ya vha shango ḽa Kanana yo no fhela yoṱhe, Vhaegipita vha ḓa ha Josefa vha ri, “Nga vha ri fhe zwiḽiwa; ri a tou lovha vha tshi zwi vhona naa? Tshelede yashu yoṱhe yo fhela.”

16 Josefa a fhindula a ri, “Ḓisani thakha yaṋu; na nṋea thakha yaṋu ndi ḓo ni ṋea zwiḽiwa arali tshelede yaṋu yo fhela.”

17 Ndi hone vha tshi ḓisa zwifuwo zwavho ha Josefa, ene a vha ṋea zwiḽiwa, vhone vha mu fha dzibere, dzinngu, dzimbudzi, kholomo, kana dzidonngi. Ṅwaha wonoyo woṱhe a vha ṋea zwiḽiwa vhone vha tshi mu ṋea zwifuwo zwavho.

18 Musi ṅwaha wonoyo wo no fhela, vha dovha vha ḓa khae nga ṅwaha u tevhelaho, vha mu vhudza vha ri, “Muṋe wanga, a ri koni u vha dzumbela: vhukuma tshelede yashu yoṱhe yo fhela, zwifuwo zwashu zwo no vha zwavho muṋe wanga. A hu na tsho salaho tshine ra nga vha ṋea muṋe wanga, ho tou sala mivhili yashu na masimu ashu.

19 Ri a tou lovha vha tshi zwi vhona, riṋe na masimu ashu? Nga vha ri renge na masimu ashu vha ri ṋee zwiḽiwa; riṋe ri ḓo vha phuli dza Farao na masimu ashu. Hone nga vha ri fhe mbeu ri zwale, ri kone u tshila ri si fe, shango ḽi sa ḓo sala ḽi si na muthu.”

20 Ngauralo Josefa a rengela Farao masimu oṱhe a Egipita. Vhaegipita vhoṱhe nga muthihi nga muthihi vha rengisa masimu avho nge vha vha vho welwa nga nḓala khulu, masimu oṱhe a vha a Farao.

21 Vhathu Josefa a vha ita dziphuli, shangoni ḽoṱhe ḽa Egipita nga he ḽa guma.

22 Masimu e a si a renge ndi a vhotshifhe fhedzi, ngauri vhotshifhe vho vha vha tshi wana mukovhe une vha ṋewa nga Farao. Zwenezwo vhone a vho ngo rengisa masimu avho.

23 Ndi hone Josefa a tshi vhudza vhathu a ri, “Vhonani, zwino ndo ni renga na masimu aṋu ndi tshi ni rengela Farao. Mbeu ngei ine na ḓo ri u lima na zwala.

24 Hone musi ni tshi kaṋa no fanela u ṋea Farao tshipiḓa tshithihi kha zwiṱanu tsha khaṋo yaṋu. Zwipiḓa zwiṋa kha zwiṱanu i ḓo vha mbeu ine na ḓo zwala masimuni aṋu, na zwiḽiwa zwa inwi vhaṋe na miṱa yaṋu.”

25 Vhone vha fhindula vha ri, “Vho ri tshidza. Arali vha nga ri ita nga vhuthu, ri ḓo ḓi vha phuli dza Farao.”

26 Ndi hone Josefa a tshi vhea mulayo une wa amba masimu a Egipita; u ri: tshipiḓa tshithihi kha zwiṱanu tsha khaṋo tshi ṋewa Farao. Mulayo wonoyo u kha ḓi vha hone na ṋamusi. Ndi masimu a vhotshifhe e oṱhe e a si vhe a Farao.

27 Vhaisraele vho vha vha tshi dzula shangoni ḽa Egipita, kha ḽa Gosheni. Vho ḽi ṋewa ḽa vha ḽavho, vha beba vha anda zwihulu.

28 Jakopo a dzula shangoni ḽa Egipita a fhedza miṅwaha ya 17; vhutshilo hawe hoṱhe ho vha miṅwaha ya 147.

29 Musi tshifhinga tsha Israele tsha u fa tsho no sendela, a vhidza ṅwana wawe Josefa a mu vhudza a ri, “Arali u tshi ntakalela, longa tshanḓa tswaroni dzanga u ane uri u ḓo nnyitela vhuthu wa fulufhedzea; u songo ntswiṱa fhano Egipita.

30 Musi ndi tshi yo eḓela na vhokhotsi anga, nkhwale ndi ṱuwe fhano Egipita, u ntswiṱe tshaloni tshavho.” Josefa a fhindula a ri, “Ndi ḓo ita zwine vha khou amba.”

31 Jakopo a ri, “Nnyanele.” Josefa a mu anela. Israele a luvha Mudzimu henefho vhulaloni hawe.

48

1 Ngavhuya Josefa a ḓa a vhudzwa ha pfi, “Khotsi avho vha a lwala.” A dzhia vhana vhawe vhavhili vha vhatuka a ṱuwa navho a ya ha khotsi awe.

2 Musi Jakopo a tshi vhudzwa upfi, “Ṅwana wavho Josefa khoyo o ḓa u vha vhona,” Israele a vusa nungo dzawe, a vuwa vhulaloni a dzula.

3 Jakopo a vhudza Josefa a ri, “Mudzimu Ramaanḓaoṱhe o ḓa kha nṋe ngei Lusi shangoni ḽa Kanana, a ntshudufhadza,

4 a mmbudza a ri, ‘Ndi ḓo ita uri u bebe vhana, ni ande. Kha iwe hu ḓo bva tshakha nnzhi; shango heḽi ndi ḓo ḽi ṋea vhaḓuhulu vhau ḽa vha ḽavho lini na lini.’

5 “Zwino vhana vhau vhavhili vha vhatuka vhe wa vha bebelwa shangoni ḽa Egipita nṋe ndi sa athu ḓa ha iwe fhano Egipita, vha ḓo vhaliwa sa vhanga; Efraimi na Manase vha ḓo vha vhana vhanga u ḓi nga Rubeni na Simioni.

6 Hone vhana vhe wa vha navho wo no vha na avho, vha ḓo vhaliwa sa vhau; shango ḽine vha ḓo ḽi wana ḽi ḓo vhidzwa nga madzina a vhakomana vhavho Efraimi na Manase.

7 “Musi ndi nḓilani ndi tshi khou vhuya Phadani, nda felwa nga mme au Rahele. Ho vha hu shangoni ḽa Kanana, ri nḓilani ri tshi vho sendela Efratha, vha swiṱwa tsini ha nḓila i no ya Efratha — ndi amba Betlehema.”

8 Huno Israele a tshi vhona vhana vha Josefa vhavhili vha vhatuka, a vhudzisa a ri, “Avha ndi vhonnyi?”

9 Josefa a fhindula khotsi awe a ri, “Ndi vhana vhanga vha vhatuka vhe Mudzimu a mpha vhone ndi fhano.” Jakopo a ri, “Vha ḓise ha nṋe ndi vha shudufhadze.”

10 Maṱo a Israele o vha a si tsha vhona nga u hula, a si tsha vhona zwavhuḓi. Josefa a ita uri vha sendele tsini hawe, Jakopo a vha khisa, a vha kuvhatedza.

11 Ndi hone Israele a tshi vhudza Josefa a ri, “Ndo vha ndi songo humbula uri ndi ḓo dovha nda u vhona, hone Mudzimu o ita uri ndi vhone na vhana vhau.”

12 Josefa a vha sudzulusa tsini ha zwirumbi zwa khotsi awe, a gwadama ṱhoho ya kwama fhasi.

13 Josefa a vha fara nga tshanḓa vhuvhili havho, Efraimi a mu fara nga tshanḓa tshauḽa uri a vhe thungo ya tshamonde tsha Israele, Manase a mu fara nga tshanḓa tshawe tshamonde uri a vhe thungo ya tshauḽa tsha Israele, a vha ḓisa tsini hawe.

14 Huno Israele a onyolosa tshanḓa tshawe tshauḽa a tshi vhea kha ṱhoho ya Efraimi, ene muṱuku, tshamonde a tshi vhea kha ṱhoho ya Manase, a fhambanya zwanḓa zwawe — Manase o vha e mukomana.

15 Ndi hone a tshi shudufhadza Josefa a ri, “Ngavhe Mudzimu we a shumelwa nga vhokhotsi anga Abrahamu na Isaka a tshi shudufhadza vhatukana havha! Mudzimu we a ḓi vha mulisa wanga tshee nda bebwa u swika ṋamusi ngavhe a tshi vha shudufhadza!

16 Ngavhe muruṅwa we a nndamukisa khomboni dzoṱhe a tshi vha shudufhadza! Ngavhe vha tshi vhidzwa nga dzina ḽanga na nga madzina a vhokhotsi anga Abrahamu na Isaka. Ngavhe vha tshi anda fhano fhasi vha tou vha mavhuthu!”

17 Josefa a vhona uri khotsi awe vha khou vhea tshanḓa tshavho tshauḽa ṱhohoni ya Efraimi, zwa mu dina. A dzhia tshanḓa tsha khotsi awe a linga u tshi sudzulusa ṱhohoni ya Efraimi uri a tshi vhee ṱhohoni ya Manase.

18 Josefa a hanedza khotsi awe a ri, “Vha songo ita nga u ralo, baba! Mukomana ndi hoyu: kha vha vhee tshanḓa tshavho tshauḽa ṱhohoni yawe.”

19 Hone khotsi awe vha hana vha ri, “Ndi a zwi ḓivha ṅwananga, ndi a zwi ḓivha. Na ene u ḓo beba lushaka; na ene u ḓo vha muhulwane. Nangwe zwo ralo murathu wawe u ḓo mu fhira, vhawe vhaḓuhulu vha ḓo vha magogo a dzitshakha.”

20 Musi wonoyo a mbo ḓi vha shudufhadza a ri, “Ngavhe Vhaisraele vha tshi shudufhadzana nga madzina aṋu, vha ri, ‘Ngavhe Mudzimu a tshi u ita unga Efraimi na Manase!’ ” Ngauralo Jakopo o rangisa Efraimi phanḓa ha Manase.

21 Ndi hone Israele a tshi vhudza Josefa a ri, “Zwino ndi tsini na u fa, hone Mudzimu u ḓo vha na inwi, u ḓo ni vhuedzedza shangoni ḽa vhokhotsi aṋu.

22 A vha nṋe, ndi u ṋea Shikheme, shango ḽi no fhira ḽa vhakomana vhau, ḽiḽa ḽe nda ḽi dzhiela Vhaamori nga pfumo ḽanga na vhura hanga.”

49

1 Jakopo o vhidza vhana vhawe a ri, “Kuvhanganani ndi ni vhudze zwi no ḓo itea kha inwi misi i ḓaho:

2 “Inwi vhana vha Jakopo, kuvhanganani ni thetshelese; thetshelesani khotsi aṋu Israele.

3 “Iwe Rubeni u tanzhe ḽanga, u nungo dzanga, u mutshelo wa u ranga wa musi ndi tshi vha munna; u vhugala ha u ranga, u maanḓa a u ranga;

4 a u nga vhi wa u ranga, u nga muḓalo wa maḓi a sa langei; wo gonya vhulaloni ha khotsi au, wa vhu shata mashika; hoyu o gonya vhulaloni hanga.

5 “Simioni na Livi ndi mukomana na murathu; mafumo avho ndi zwihali zwi huvhadzaho.

6 A thi nga ḓidzhenisi kha zwa vhukwila havho, a thi nga konani navho. Vho sinyuwa vha vhulaha vhathu, vho holefhadza dzimboho nga khole.

7 Nga hu teketelwe mbiti dzavho, ndi dza tshiṱuhu; u sinyuwa havho hu a ofhisa. Ndi ḓo vha thalanganya vhukati ha vhana vha Jakopo, ndi ḓo vha balanganya vhukati ha Vhaisraele.

8 “Iwe Juda, vhana vha khotsi au vha ḓo u khoḓa. U ḓo vhusa maswina au, vhana vha khotsi au vha ḓo u gwadamela.

9 Juda ndi ndawana; ṅwananga, u ḓo bva wa yo ponda, wa vhuya; u ḓo nga ndau i tshi tumba ya shuvhama, kana ndawana: ndi nnyi ane a nga i ṱunga?

10 Luḓo lwa vhuhosi lu ḓo dzula lu tshanḓani tsha Juda, mbaḓa ya muvhusi i ḓo dzula i phanḓa hawe, ha vhuya ha swika ane zwa vha zwawe; onoyo dzitshakha dzi ḓo mu luvha.

11 Minḓirivhe ya Juda i ḓo ḓala lune na donngi dzawe dza si i fhedze; u ḓo vhofhelela donngi yawe na munḓirivhe, ya tsadzi a i vhofhelela na davhi ḽawo ḽo nakesaho. U kuvha nguvho yawe nga waini yo tswukaho unga malofha;

12 maṱo awe o tou tswukuluwa nga waini, maṋo awe o tou tshena nga mukhaha.

13 “Zebuloni u ḓo dzula khunzikhunzini ya lwanzhe, ha vha vhuimazwikepe; u ḓo ṋekana masakha na Sidoni.

14 “Isakhara ndi donngi ya nungo i no lala vhukati ha maputo mavhili.

15 A tshi vhona vhuawelo hawe vhu havhuḓi, shango ḽawe ḽi tshi takadza, a kotama a hweswa muhwalo, a shumiswa unga phuli.

16 “Dani u ḓo lwela vhathu vhawe, vhunga na ene e ḽiṅwe ḽa matsinde a Israele.

17 Ngavhe Dani a tshi nga mbeḓa i re gondoni, a nga vuluvulu ḽi re nḓilani, ḽine ḽa luma bere tshirethe, munameli wayo a wa nga tshitiko.

18 “Muṋe washu, ndo lavhelela u tshidzwa nga Iwe.

19 “Gadi u ḓo zhongondedzwa nga tshigwada tsha mavemu, ene a lwa navho a vha ṱangula.

20 “Ashere u ḓo ḽa mapfura, u ḓo bveledza zwiḽiwa zwo teaho khosi.

21 “Nafuthali ndi phala i no tshimbila hune ya funa, i no dzwala phalana dza u naka.

22 “Josefa ndi muri u aṋwaho mitshelo, u re tsini ha tshisima, une matavhi awo a adza a tiba luvhondo.

23 Vho faraho vhura vho rambana, vha mu vutshela vha mu posa nga misevhe.

24 Hone vha tshi posa vhura havho ha kundwa, zwanḓa zwavho zwa sokou oma nga Ramaanḓa wa Jakopo, nga dzina ḽa Mulisa wa Israele, Ene Bako ḽavho,

25 nga Mudzimu wa khotsi au ane a u tika, nga Mudzimu Ramaanḓaoṱhe ane a u shudufhadza. O u shudufhadza nga mashudu a bvaho ṱaḓulu makoleni, mashudu a zwisima zwihulu zwi re fhasi, mashudu a mikando na mbebo.

26 Mashudu a khotsi au a fhira mashudu a thavha dza kale, na zwi takadzaho zwa zwivhanga zwa lini na lini. Ngavhe a tshi tsela kha ṱhoho ya Josefa, kha phanḓa ya we a khethwa kha vhakomana vhawe.

27 “Benyamini ndi ḓalerwa ḽa vhuhali; nga matsheloni ḽi mila tshe ḽa ponda, nga madekwana ḽi kovhekanya zwe ya thuba.”

28 Vhoṱhe havho vha vhumba matsinde a Israele a 12. Hezwo ndi zwe khotsi avho a vha vhudza. O vha shudufhadza, a ṋea muṅwe na muṅwe mashudu o mu teaho.

29 Ndi hone Jakopo a tshi laya vhana vhawe a ri, “Ndi ḓo ṱuwa ndi tshi oroswa ha vha hashu. Ni ntswiṱe na vhokhotsi anga, bakoni ḽi re tsimuni ya Efroni wa Muhithi,

30 bakoni ḽi re tsimuni ya ngei Makhaphela, tsini na Mamuri, shangoni ḽa Kanana. Tsimu iyo yo rengwa nga Abrahamu kha Efroni wa Muhithi uri i vhe zwalo zwawe.

31 Henefho ho swiṱwa Abrahamu na musadzi wawe Sara; henefho ho swiṱwa Isaka na musadzi wawe Rabeka; ndi hone he nda swiṱa Lea.

32 Ndi amba tsimu na bako ḽi re ngomu hayo zwe zwa rengwa kha vhana vha Hethe.”

33 Musi Jakopo o no fhedza u laya vhana vhawe, a humisela milenzhe yawe vhulaloni hawe, a mbo welela, a oroswa ha vha hawe.

50

1 Zwa ri u itea, Josefa a ḓiposa nṱha ha khotsi awe, miṱodzi yawe ya tou tevhuwa, a vha khisa.

2 Ndi hone Josefa a tshi vhudza vhalanda vhawe vha dziṅanga uri vha ḓodze tshitumbu tsha khotsi awe mishonga, tshi si sine. Dziṅanga dza ḓodza tshitumbu tsha Israele mishonga uri tshi si sine,

3 vha fhedza maḓuvha a 40 vha tshi khou ita uyo mushumo, ngauri zwi ita maḓuvha a 40 u ḓodza tshitumbu mishonga uri tshi si sine. Vhaegipita vha mu lila maḓuvha a 70.

4 Musi tshifhinga tsha u mu lila tsho no fhela, Josefa a vhudza vha muṱa wa Farao a ri, “Arali ni tshi ntakalela, swikisani mafhungo haya ha Farao, ni ri,

5 ‘Khotsi anga vho nnyanisa vha ri: Ndi ḓo ṱuwa ndi tshi fa; ndi na tshalo tshe nda ḓibwela tshone shangoni ḽa Kanana, u ntswiṱe henefho. Zwino-ha, ndi khou humbela thendelo uri ndi gonye henengei ndi yo swiṱa khotsi anga, ndi ḓo konou vhuya.’ ”

6 Farao a fhindula a ri, “Iyani ni yo swiṱa khotsi aṋu ni tshi tevhedza muano we vha ni anisa.”

7 Josefa a yo swiṱa khotsi awe, vhashumi vhoṱhe vha Farao vhaḓivhalea vha pfamo vha ṱuwa nae, na vhahulwane vhoṱhe vha shango ḽa Egipita,

8 na muṱa wa Josefa na vhakomana vhawe na muṱa wa khotsi awe. A ho ngo sala muthu shangoni ḽa Gosheni, ho tou sala vhana vhavho fhedzi, vha sala na masambi avho a nngu na kholomo dzavho.

9 Vha fhelekedzwa nga dzigariki na vhanameli vha dzibere. Ḽo vha ḽi gogo ḽihulu.

10 Musi vha tshi swika luvhanḓeni lwa u fhulela lwa Atadi vhubvaḓuvha ha Jorodani, vha vusa tshililo tshihulu, zwa ita maḓuvha, Josefa a lila khotsi awe maḓuvha maṱanu na mavhili.

11 Musi Vhakanana, vhadzulapo vha shango ḽeneḽo vha tshi vhona hu tshi itwa tshililo itsho luvhanḓeni lwa u fhulela lwa Atadi, vha ri, “Hetsho ndi tshililo tsha Egipita.” Ndi zwe vha ri fhethu afho hu pfi Abele Mitsiraimi (Tshililo tsha Vhaegipita).

12 Vhana vha Jakopo vha mu itela zwe a vha laya uri vha mu itele,

13 vha mu hwala vha mu isa shangoni ḽa Kanana, vha mu swiṱa bakoni tsimuni ya Makhaphela, tsini ha Mamuri, tsimuni ye Abrahamu a i renga kha Efroni wa Muhithi uri i vhe fhethu ha zwalo zwawe.

14 Musi vho no swiṱa Jakopo, Josefa a humela Egipita, ene na vhakomana vhawe, khathihi na vhoṱhe vhe vha ḓa nae vha tshi ḓa u swiṱa khotsi awe.

15 Vhakomana vha Josefa vha tshi vhona uri khotsi avho vho no fa vha ri, “Zwino arali Josefa a ri u a ri lifhedza vhuvhi hoṱhe he ra vhu ita hu ḓo itea mini?”

16 Ndi hone vha tshi ruma muḓinḓa a ya ha Josefa a swikisa mafhungo a no ri, “Khotsi avho vha sa athu fa vho ri laya vha ri,

17 ‘Ni vhudze Josefa ni ri: Yawee, hangwelani vhakomana vhaṋu vhutshinyi na vhuvhi havho na zwoṱhe zwe vha ni ita. Zwino-ha, ri a vha humbela, nga vha ri hangwele vhutshinyi riṋe vhalanda vha Mudzimu wa khotsi avho.’ ” Josefa a tshi pfa mafhungo e vha a swikisa khae a lila.

18 Ha ḓa vhakomana vhawe vhone vhaṋe vha ḓa vha gwadama phanḓa hawe, vha ri, “Ro ḓa ha vhone, ri phuli dzavho.”

19 Hone Josefa a vha fhindula a ri, “Ni songo ofha tshithu; nṋe ndi nga ḓivhea vhuimoni ha Mudzimu naa?

20 Vhunwa he na nndukela hone, Mudzimu o vhu shandula ha vha zwivhuya nga he a dzudzanya, uri a khunyeledze zwine zwa khou itea zwino, ha tshidzwa vhathu vhanzhi.

21 Zwenezwo ni songo ofha tshithu; a vha nṋe ndi ḓo ni londola na vhana vhaṋu.” Ngauralo a vha rudza mbilu a amba navho nga vhulenda.

22 Huno Josefa a dzula Egipita na muṱa wa khotsi awe. Josefa o tshila miṅwaha ya 110.

23 O vhona vhaḓuhulu vha Efraimi, na vhana vha Makhiri, ṅwana wa Manase, vho ri u bebwa a vha takula marumbini awe ha vha u vha ita vhana vhawe.

24 Josefa a vhudza vhakomana vhawe a ri, “Ndi ḓo ṱuwa ndi tshi fa. Hone vhukuma Mudzimu u ḓo ni elelwa a ni itela vhuthu, a ni bvisa shangoni heḽino, a ni isa shangoni ḽe a fulufhedzisa Abrahamu na Isaka na Jakopo nga muano.”

25 Josefa a tou anisa vhana vha Israele a ri, “Musi Mudzimu a tshi ni elelwa a ni ita nga vhuthu, vhukuma ni hwale marambo anga ni ṱuwe nao.”

26 Josefa a fa e na miṅwaha ya 110. Vho mu ḓodza mishonga uri tshitumbu tshawe tshi si sine, vha mu ladza bogisini ḽawe ḽa mufu henefho Egipita. ZWIFHINGA ZWA HISTORI YA BIVHILI A U RANGA Zwa kale-kale Tsiko na vhutshinyi ha u thoma Nua na muḓalo wa maḓi Mutsheṱo wa Babele VHOMAKHULUKUKU VHA ISRAELE 2000 BC Abrahamu a tshi pfulutshela Palestina ± 1800 BC U bebwa ha Isaka U bebwa ha Jakopo na Esau 1500 BC Vhana na 12 vha Jakopo Josefa a tshi vha tshanḓa tsha khotsi ya Egipita Vhaisraele vhe Egipita ± 1500 – 1250 BC MUSHE A TSHI PFULUSA VHAISRAELE EGIPITA 1 250 BC Vhaisraele vhe phangani ± 1250 – 1210 BC Mulanga wa Sinai Vhaisraele vha tshi dzhia shango ḽa Kanana ± 1210 BC Misi ya Vharangaphanḓa ± 1150 – 1030 BC MUVHUSO MUTHIHI WA ISRAELE ± 1030 – 931 BC 1 000 BC Khosi Saulo ± 1030 – 1010 BC Khosi Dafita ± 1010 – 970 BC Khosi Solomoni ± 970 – 931 BC Nga hu sedzwe na masiaṱari a 339 na 548.