1

1 Khosi Dafita o vha o no kalaha, o lalama, naho vha tshi mu ambadza zwifuko a si tsha pfa vhududo.

2 Ndi hone vhalanda vhawe vha tshi amba nae vha ri, “Thovhele nga vha litshe ri vha ṱoḓele musidzana a sa athu ḓivha munna a dzule navho a tshi vha londola. U ḓo lala tsini havho uri thovhele muṋe wanga vha dudelwe.”

3 Ndi hone vha tshi ṱoḓa musidzana o nakaho kha ḽa Israele ḽoṱhe, vha wana Abishaga wa Shuneme, vha mu ḓisa ha khosi.

4 Musidzana uyo o vha o nakesa. O vha a tshi ṱwa na khosi a tshi i londola, hone khosi a yo ngo vhuya ya mu dzhenisa nḓuni.

5 Zwino Adonia, ṅwana wa Dafita na musadzi wawe Hagithi, a ḓivhea phanḓa a ri, “Ndi nṋe ane nda ḓo vha khosi.” A ḓiwanela gariki na dzibere na vhanna vha 50 vhane vha ḓo gidima phanḓa hawe.

6 Khotsi vho vha vho mu lema, vha si mu kaidze vha mu vhudzisa vha ri, “Ni itelani nga u ralo?” Ho ri u bebwa Abisalomo ha bebwa ene. Na ene o vha o naka.

7 Adonia a amba na Juaba ṅwana wa Tseruya na tshifhe Abiathara, vhenevho vha mu tikedza.

8 Hone tshifhe Tsadoko na Benaya ṅwana wa Jehoyada na muporofita Nathani na Shimei na Rei na vhahali vha Dafita vha si ime na Adonia.

9 Muṅwe musi Adonia a ṋekedza tshiṱhavhelo tsha dzinngu na dzikholomo na ṋamana dzo noniswaho Tomboni ḽa Ṋowa tsini ha tshisima tsha Eni Rogele. A ramba vharathu vhawe vhoṱhe, vhana vha khosi, na vhanna vhoṱhe vha Juda vhe vha vha vhe magota a musanda,

10 hone muporofita Nathani na Benaya na vhahali vha khosi na murathu wawe Solomoni a si vha rambe.

11 Ndi hone Nathani a tshi vhudzisa Batshiba mme a Solomoni a ri, “A vho ngo zwi pfa uri Adonia ṅwana wa Hagithi o vha khosi muṋe washu Dafita vha sa zwi ḓivhi?

12 Zwino-ha, nga vha litshe ndi vha eletshedze uri vha kone u ḓitshidza vha tshidze na ṅwana wavho Solomoni.

13 Nga vha ye ha khosi Dafita vha mu vhudze vha ri, ‘Thovhela muṋe wanga, a thi ri vho mpfulufhedzisa vha ri: Vhukumakuma Solomoni ṅwana wau u ḓo tevhela nṋe vhuhosini, a dzula kha khulunoni yanga? Zwino ndi mini Adonia o no vha ene khosi?’

14 Musi vhone vha tshee henengei vha tshi khou amba na khosi, nṋe ndi ḓo mbo ḓi dzhena nda khwaṱhisa zwe vha amba.”

15 Ndi hone Batshiba a tshi yo amba na khosi pfamoni yayo. Khosi yo vha yo no kalahesa, i tshi khou londolwa nga Abishaga wa Shuneme.

16 Batshiba a khotha a losha khosi. Khosi ya vhudzisa ya ri, “Ni ṱoḓa mini?”

17 Batshiba a amba na khosi a ri, “Thovhele vho nnyanela nga Muṋe washu Mudzimu wavho vha ri Solomoni ṅwananga u ḓo tevhela vhone vhuhosini, a dzula kha khuluṋoni yavho.

18 Hone zwino Adonia o no vha ene khosi nahone thovhele muṋe wanga a vha zwi ḓivhi.

19 O ṱhavha kholomo nnzhi na ṋamana dzo noniswaho, na nngu, a ṋekedza tshiṱhavhelo, a vhidza vhana vhoṱhe vha thovhele na tshifhe Abiathara na mulangammbi Juaba, hone ṅwana wavho Solomoni ho ngo vhidzwa.

20 Thovhela muṋe wanga, maṱo a Vhaisraele vhoṱhe o sedza vhone, uri vha pfe nga vhone uri a no ḓo dzula kha khulunoni yavho musi thovhele muṋe wanga vha si tsheeho ndi nnyi!

21 Zwa sa ralo, musi une vhone thovhele muṋe wanga vha dzama vha ladzwa na vhokhotsi avho, nṋe na ṅwananga Solomoni a ri nga ḽi lu ḓifhaho.”

22 Batshiba a tshi kha ḓi amba na khosi, muporofita Nathani a mbo ḓi swika.

23 Vha vhudza khosi vha ri, “Muporofita Nathani u fhano.” A ya phanḓa ha khosi a wa nga tshifhaṱuwo.

24 Nathani a ri, “Kani-ha thovhele muṋe wanga vho amba uri Adonia u ḓo tevhela vhone vhuhosini, a dzula kha khuluṋoni yavho naa?

25 Ndi amba ngauri ṋamusi o no ṱhavha kholomo nnzhi na ṋamana dzo noniswa na nngu, a ṋekedza tshiṱhavhelo. O vhidza vhana vhoṱhe vha thovhele na vhalangammbi na tshifhe Abiathara. Zwenezwino vha khou ḽa nae, vha khou nwa nae vha tshi ri, ‘Thovhele Adonia nga a lalame!’

26 Hone nṋe na tshifhe Tsadoko na Benaya ṅwana wa Jehoyada na ṅwana wavho Solomoni ho ngo ri vhidza.

27 Kani izwi ndi zwe vhone thovhele muṋe wanga vha ita vhá songo ḓivhadza vhalanda vhavho uri ane a ḓo dzula kha khuluṋoni yavho musi thovhele muṋe wanga vha si tsheeho ndi ufhio?”

28 Ndi hone khosi Dafita a tshi ri, “Vhidzani Batshiba a ḓe a dzhene.” Batshiba a ḓa a ima phanḓa ha khosi.

29 Khosi ya ana ya ri, “Nga Muṋe washu a tshilaho, we a nndamukisa khomboni dzanga dzoṱhe,

30 vhukumakuma ṋamusi ndi ḓo khunyeledza zwe nda ni anela nga Muṋe washu Mudzimu wa Israele nda ri, ‘Solomoni ṅwana waṋu u ḓo tevhela nṋe vhuhosini a dzula kha khuluṋoni yanga vhudzuloni hanga.’ ”

31 Ndi hone Batshiba a tshi wa nga tshifhaṱuwo, a losha khosi a ri, “Ngavhe thovhele muṋe wanga vha tshi tshila lini na lini!”

32 Khosi Dafita a ri, “Vhidzani tshifhe Tsadoko a ḓe fhano na muporofita Nathani na Benaya ṅwana wa Jehoyada.” Musi vha tshi swika phanḓa ha khosi,

33 ya vha vhudza ya ri, “Ṱuwani na vhalindi vhanga, ni yo namedza Solomoni meila yanga, ni tsele nae tshisimani tsha Gihoni.

34 Henefho tshifhe Tsadoko na muporofita Nathani vha mu ḓodze mapfura vha mu vhumbe khosi ya Israele. Ni lidze phalaphala ni ṱavhe mukosi ni ri, ‘Khosi Solomoni nga a lalame!’

35 Ni gonye nae, a ḓe a dzule kha khuluṋoni yanga, a vhuse vhudzuloni hanga. Ndo mu vhea uri a vhe muvhusi wa Israele na Juda.”

36 Benaya ṅwana wa Jehoyada a fhindula khosi a ri, “Amen! Ngavhe Muṋe washu Mudzimu wa thovhele muṋe wanga a tshi zwi khwaṱhisa.

37 Vhunga Muṋe washu o vha e na thovhele muṋe wanga, ngavhe a tshi ḓi vha-vho na Solomoni, a ita uri muvhuso wawe u hule u fhira na wa muṋe wanga khosi Dafita!”

38 Ndi hone tshifhe Tsadoko na muporofita Nathani na Benaya ṅwana wa Jehoyada, na Vhakhrita na Vhaphelethe vhalindi vha musanda vha tshi yo namedza Solomoni meila ya khosi Dafita, vha mu isa tshisimani tsha Gihoni.

39 Tshifhe Tsadoko a dzhia luṋanga lwa mapfura denndeni khethwa, a ḓodza Solomoni. Vha konou lidza phalaphala, vhathu vhoṱhe vha ṱavha mukosi vha ri, “Khosi Solomoni nga a lalame!”

40 Vhathu vhoṱhe vha tevhela Solomoni, vha tshi khou lidza zwiṱiringo, vha tshi khou pembela zwihulu, lwe mavu a dzinginyea nga mutsindo.

41 Adonia na vhaeni vhoṱhe vhe a vha e navho vha zwi pfa musi vha tshi khou fhedzisa vhuṱambo havho. Juaba a ri u pfa phalaphala i tshi lila, a vhudzisa a ri, “Mukosi uyo u re muḓini ndi wa mini?”

42 Juaba a tshi kha ḓi amba, Jonathani ṅwana wa tshifhe Abiathara a vha o no swika. Adonia a ri, “Dzhenani. Muḓivhalea a no nga inwi o fanela u vha a tshi khou ri ḓela na mafhungo mavhuya.”

43 Jonathani a fhindula a ri, “Na kathihi! Khosi Dafita muṋe washu o vhumba Solomoni khosi.

44 Khosi yo ruma tshifhe Tsadoko na muporofita Nathani na Benaya ṅwana wa Jehoyada khathihi na Vhakhrita na Vhaphelethe vhalindi vha musanda, vha mu fhelekedza vhó mu namedza meila ya khosi,

45 tshifhe Tsadoko na muporofita Nathani vha mu ḓodza mapfura vha mu vhumba khosi tshisimani tsha Gihoni. U bva henefho vha gonya vha tshi pembela, muḓi wa tou bvuma. Ndi wone mukosi une na u pfa.

46 Solomoni zwino o dzula kha khuluṋoni ya musanda.

47 Na magota a musanda vho ḓa u fhululedza muṋe washu khosi Dafita vha tshi ri, ‘Ngavhe Mudzimu wavho a tshi ita uri dzina ḽa Solomoni ḽi vhe na bvumo ḽi no fhira ḽavho, muvhuso wawe wa hula u fhira wavho!’ Khosi Dafita a kotama a luvha e vhulaloni hawe,

48 a ri, ‘Nga hu rendwe Muṋe washu Mudzimu wa Israele, we a tendela maṱo anga uri ṋamusi a vhone ane a ḓo vha khosi vhudzuloni hanga.’ ”

49 Vhaeni vhoṱhe vha Adonia vha ri u pfa zwenezwo vha takuwa vho tshenuwa, vha balangana, muṅwe na muṅwe a fara nḓila yawe.

50 Huno Adonia, nga u ofha Solomoni, a ṱuwa a ya a farelela ṋanga dza aḽiṱari.

51 Solomoni a vhudzwa ha pfi, “Adonia u ofha khosi Solomoni, o farelela ṋanga dza aḽiṱari, u ri, ‘Khosi Solomoni nga a mpfulufhedzise ṋamusi uri ha nga mmbulahi nga pfumo.’ ”

52 Solomoni a fhindula a ri, “Arali Adonia a ḓisumbedza uri ndi muthu-muthu, na luvhudzi na luthihi lwa ṱhoho yawe a lu nga weli fhasi, hone arali a wanala e na vhukwila, u ḓo fa.”

53 Ndi hone khosi Solomoni a tshi ruma vhanna, vha yo mu dzhia kha aḽiṱari. Adonia a ḓa a gwadamela khosi Solomoni, Solomoni a ri, “Ṱuwani ni ye hayani haṋu.”

2

1 Musi tshifhinga tsha Dafita tsha u dzama tshi tshi sendela, a laya ṅwana wawe Solomoni a ri,

2 “Hu si kale ndi ḓo tevhela vhanzhi. Inwi ni vhe na nungo, ni vhonale ni munna,

3 ni tevhedze zwine Muṋe washu Mudzimu waṋu a ri zwi itwe. Tshimbilani nḓilani dzawe, ni tevhedze ndayo dzawe na milayo yawe na zwoṱhe zwe a laya, nga he zwa ṅwalwa kha Mulayo wa Mushe, ndi hone zwoṱhe zwine na ita zwi tshi ḓo ni nakela hoṱhe hune na ya,

4 ndi hone Muṋe washu a tshi ḓo khunyeledza zwe a mpfulufhedzisa a tshi ri, ‘Arali vhaḓuhulu vhau vha sedza kutshilele kwavho, nda vhona vha tshi tshila nga u fulufhedzea nga mbilu yavho yoṱhe na muya woṱhe, hu ḓo ḓi vha na muṅwe wavho a no ḓo dzula kha khuluṋoni ya Israele.’

5 “Zwino inwi muṋe ni a zwi ḓivha zwe Juaba ṅwana wa Tseruya a nnyita, zwe a ita vhalangammbi vhavhili vha Israele, Abinere ṅwana wa Nere na Amasa ṅwana wa Jethere. O shulula malofha avho nga tshifhinga tsha mulalo zwa nga ndi nndwani, malofha avho a si na mulandu a khakhaṱhela kha bannda yawe khunduni na kha navhula dzi re ṋayoni dzawe.

6 Ni mu lifhedze nga vhuṱali haṋu, a songo fa nga eṱhe.

7 “Hone vhana vha Barasilai wa Giliadi ni vha itele vhuthu, vha ḽe na vhane vha ḽa ḓafulani ḽaṋu. Vho ntonda ndi tshi shavha mukomana waṋu Abisalomo.

8 “Ni songo hangwa Shimei ṅwana wa Gera, wa Mubenyamini a no bva Bahurimu, o nteketela lu ṱungufhadzaho musi we nda shavhela Mahanaimi. Ndi zwiḽa a tshi ḓa u nṱanganedza Jorodani, ndo mu fulufhedzisa nga dzina ḽa Muṋe washu nda ri ndi nga si mu vhulahe.

9 Huno zwino ni songo mu sedza sa a si na mulandu. Inwi ni munna wa vhuṱali, ni ḓo ḓivha zwine na fanela u mu ita. Naho o kalaha nga a fe nga tshihali.”

10 Dafita a dzama, a swiṱwa Muḓini wa Dafita.

11 O vha o vhusa Israele a fhedza miṅwaha ya 40, miṅwaha miṱanu na mivhili o vhusa e Hebroni, ya 33 o vhusa e Jerusalema.

12 Solomoni a dzula kha khuluṋoni ya khotsi awe Dafita, muvhuso wawe wa ṱoka midzi.

13 Liṅwe ḓuvha Adonia ṅwana wa Hagithi a ya ha Batshiba mme a Solomoni. Batshiba a mu vhudzisa a ri, “Ni khou ḓa nga mulalo?” Adonia a fhindula a ri, “Ndi khou ḓa nga mulalo.

14 Hu na zwine nda funa u amba navho.” Batshiba a tenda a ri, “Ambani zwaṋu.”

15 Adonia a ri, “Vhunga vha tshi zwi ḓivha, muvhuso wo vha u wanga. Vhaisraele vhoṱhe vho vha vho sedza nṋe uri ndi ḓo vha khosi yavho. Hone zwithu zwo shanduka, muvhuso wo ya kha murathu wanga, o u ṋewa nga Muṋe washu.

16 Zwino hu na tshithu tshithihi tshine nda funa u vha humbela. Vha songo vhuya vha hana.” Batshiba a ri, “Humbelani zwaṋu.”

17 Adonia a ri, “Nga vha humbele khosi Solomoni a mphe Abishaga wa Shuneme a vhe musadzi wanga, ha humbela vhone khosi i nga si hane.”

18 Batshiba a tenda a ri, “Ndi zwone. Ndi ḓo ni ambela na khosi.”

19 Batshiba a ya ha khosi Solomoni a tshi yo ambela Adonia, khosi ya takuwa uri i mu ṱanganedze, ya wa nga tshifhaṱuwo phanḓa hawe, ya konou dzula kha khuluṋoni yayo. Khosi ya ri hu ḓiswe khuluṋoni ya mme a khosi, a dzula thungo ya tshauḽa tsha khosi.

20 Batshiba a ri, “Ndi na khumbelo ṱhukhu ine nda fanela u i swikisa khavho. Vha songo hana.” Khosi ya fhindula ya ri, “Mme anga, nga vha i swikise, ndi nga si hane.”

21 Ndi hone Batshiba a tshi ri, “Nga vha litshe Abishaga wa Shuneme a ṋewe mukomana wavho Adonia a mu dzee.”

22 Khosi Solomoni a fhindula mme awe a ri, “Khezwi vha tshi humbelela Adonia uri a ṋewe Abishaga wa Shuneme fhedzi? Khezwi vha sa mu humbeleli na vhuhosi ha vha hawe? Hufha e mukomana wanga, hufha na tshifhe Abiathara na Juaba ṅwana wa Tseruya vha tshi ima nae.”

23 Ndi hone khosi Solomoni a tshi ana nga Muṋe washu a ri, “Ngavhe Mudzimu a tshi nthwa a dovha arali Adonia a sa lifha nga ṱhoho yawe nge a humbela izwi!

24 Nga Muṋe washu a tshilaho, Ene we a ntika kha khuluṋoni ya khotsi anga Dafita, a khunyeledza zwe a fulufhedzisa, vhuhosi a ṋea nṋe na vhaḓuhulu vhanga, vhukumakuma ṋamusi Adonia u a fa!”

25 Ndi hone khosi Solomoni a tshi ruma Benaya ṅwana wa Jehoyada, uyo a ya a vhulaha Adonia.

26 Khosi ya vhudza tshifhe Abiathara ya ri, “Iyani masimuni a haṋu ngei Anathotho. Inwi no vha no fanela u fa, hone zwino ndi nga si ni vhulahe, nge na hwala mbulungelo ya Muṋe wa zwoṱhe Muṋe washu phanḓa ha khotsi anga Dafita, na ita na u konḓelela vhuleme hoṱhe he khotsi anga vha ṱangana naho.”

27 Zwenezwo Solomoni a thatha Abiathara a si tsha vha tshifhe wa Muṋe washu, ha vha u khunyeledza ipfi ḽe Muṋe washu a ḽi amba Shilo, a tshi amba nnḓu ya Eli.

28 Musi mafhungo ayo a tshi swika ha Juaba, ene we a ita tshimbevha na Adonia naho a songo ita tshimbevha na Abisalomo, a shavhela denndeni ya Muṋe washu, a farelela ṋanga dza aḽiṱari.

29 Khosi Solomoni a vhudzwa upfi Juaba o shavhela denndeni ya Muṋe washu nahone u tsini na aḽiṱari. Solomoni a ruma Benaya ṅwana wa Jehoyada a ri, “Nga vha ye vha mu vhulahe!”

30 Benaya a dzhena denndeni ya Muṋe washu a amba na Juaba a ri, “Khosi i ri, ‘Bvelani nnḓa!’ ” Huno Juaba a hana a ri, “Aiwa, ndi ḓo fela henefha.” Benaya a swikisa mafhungo ayo ha khosi a ri, “Juaba o ri, ‘Ndi fela henefha aliṱarini.’ ”

31 Khosi ya vhudza Benaya ya ri, “Nga vha ite zwine a amba. Nga vha mu vhulahe vha mu swiṱe, vha ralo vha ḓo vha vho ṱanzwa nṋe na nnḓu ya khotsi anga malofha a si na mulandu e a shululwa nga Juaba.

32 Muṋe washu u ḓo mu lifhedza malofha e a a shulula, ngauri o vhulaha vhanna vhavhili nga pfumo khotsi anga Dafita vha sa zwi ḓivhi. Vhuvhili havho, Abinere ṅwana wa Nere, mulangammbi wa Israele, na Amasa ṅwana wa Jethere, mulangammbi wa Juda, vho vha vhe vhathu-vhathu, vhe vhavhuya u fhira ene.

33 Ngavhe mulandu wa malofha avho u tshi vhilwa kha Juaba na vhaḓuhulu vhawe lini na lini. Hone kha Dafita na vhaḓuhulu vhawe na kha nnḓu yawe na khuluṋoni yawe, ngavhe hu tshi vha na mulalo wa Muṋe washu lini na lini.”

34 Ndi hone Benaya ṅwana wa Jehoyada a tshi gonya a vhulaha Juaba, a mu swiṱa shangoni ḽa hawe sogani.

35 Khosi ya vhea Benaya ṅwana wa Jehoyada uri a vhe mulangammbi vhuimoni ha Juaba, vhuimoni ha Abiathara a vhea tshifhe Tsadoko.

36 Ndi hone khosi i tshi vhidzisa Shimei ya mu vhudza ya ri, “Ḓifhaṱeleni nnḓu fhano Jerusalema, ni dzule henefha, ni songo vhuya na ya huṅwe fhethu.

37 Musi une na ṱuwa na wela Govha ḽa Kidroni, vhukumakuma ni ḓo fa; na fa mulandu u ḓo vha u waṋu.”

38 Shimei a fhindula khosi a ri, “Zwine vha amba ndi zwavhuḓi. Ndi ḓo ita zwe thovhele muṋe wanga vha amba.” Shimei a dzula Jerusalema tshifhinga tshilapfu.

39 Huno ngavhuya ho no fhela miṅwaha miraru, ha shavha phuli mbili dza Shimei dza ya ha Akhishi ṅwana wa Maakha, khosi ya Gathi. Shimei a vhudzwa upfi, “Phuli dzavho dzi ngei Gathi.”

40 Shimei a ri u pfa zwenezwo, a hwesa donngi yawe sala, a livha ha Akhishi muḓini wa Gathi a tshi yo ṱoḓa phuli dzawe, a dzi wana Gathi, a vhuya nadzo.

41 Huno Solomoni a tshi vhudzwa upfi Shimei o vha o ṱuwa Jerusalema a ya Gathi, a dovha a vhuya,

42 a vhidzisa Shimei a mu vhudza a ri, “Ndo ni anisa nga dzina ḽa Muṋe washu nda ni kaidza nda ri, ‘Musi une na ṱuwa na ya huṅwe fhethu, vhukumakuma ni ḓo fa!’ Inwi na mphindula na ri, ‘Zwine vha amba ndi zwavhuḓi. Ndi ḓo zwi ita.’

43 Zwino ndi mini ni songo tevhedza zwe na anela Muṋe washu na ita zwe nda ni laya?”

44 Khosi ya vhudza Shimei ya ri, “Mbiluni yaṋu ni a zwi ḓivha zwoṱhe zwe na khakhela khotsi anga Dafita ngazwo. Zwino Muṋe washu u ḓo ni lifhedza zwe na tshinya.

45 A vha nṋe Solomoni ndi ḓo shudufhadzwa, nahone khuluṋoni ya Dafita i ḓo dzula yo tsireledzwa phanḓa ha Muṋe washu lini na lini.”

46 Ndi hone khosi i tshi ruma Benaya ṅwana wa Jehoyada, a ya a vhulaha Shimei. Zwo no ralo vhuhosi ha Solomoni ha khwaṱha.

3

1 Solomoni a vhinga ṅwananyana wa Farao khosi ya Egipita a vha shaka ḽawe. Solomoni a ḓisa uyo musadzi Muḓini wa Dafita a vhuya a fhedza u fhaṱa pfamo yawe na thembele ya Muṋe washu na mutsheṱo wo tangaho Jerusalema.

2 Vhathu vho vha vha tshi kha ḓi ṋekedza nduvho dzavho aḽiṱarini dzi re zwikwarani ngauri dzina ḽa Muṋe washu ḽo vha ḽi sa athu fhaṱelwa thembele.

3 Solomoni o sumbedza uri u funa Muṋe washu nga u tevhedza ndayo dza khotsi awe Dafita, hone na ene o vha a tshi ṋekedza zwiṱhavhelo a dubisa zwioro kha dziaḽiṱari dzi re zwikwarani.

4 Khosi ya ya Gibioni u ṋekedza zwiṱhavhelo, ngauri itsho tsho vha tshikwara tshi re na bvumo, Solomoni a ṋekedza tshigidi tsha zwiṱhavhelo zwi fhiswaho kha aḽiṱari yeneyo.

5 Henefho Gibioni Muṋe washu a ḓisumbedza Solomoni nga muloro vhusiku, Mudzimu a ri, “Humbela tshine wa funa ndi tshi u ṋea tshone.”

6 Solomoni a fhindula a ri, “Khotsi anga Dafita mulanda wau wo mu ita nga vhuthu hau vhuhulu ngauri wo vhona a tshi fulufhedzea, a tshi ita zwi re zwone, a si na muhoyo. Wo ḓi mu sumbedza vhuthu honoho vhuhulu, wa mu ṋea ṅwana wa mutuka uri a dzule kha khuluṋoni yawe ṋamusi.

7 Yawee Muṋe washu Mudzimu wanga, wo mmbumba khosi vhudzuloni ha khotsi anga Dafita. Hone ndi kha ḓi vha ṅwana, thi na nḓivho ya u vhusa vhathu.

8 Ndi fhano vhukati ha vhathu vhe wa vha nanga, lushaka luhulu, vhathu vhanzhi vha sa vhalei.

9 Zwenezwo nṋee mbilu i no kona u thetshelesa uri ndi kone u haṱula mafhungo a vhathu vhau ndi ṱalukanye zwi re zwone na zwi si zwone. Ndi nnyi ane a nga kona u vhusa lushaka holu lwau luhulu nga eṱhe?”

10 Muṋe washu a takala nge Solomoni a humbela zwenezwo,

11 Mudzimu a vhudza Solomoni a ri, “Vhunga wo humbela izwo, wa si humbele u lalama kana wa ḓihumbelela lupfumo kana lufu lwa maswina au, wa tou humbela mbilu i no kona u thetshelesa uri u kone u vhusa nga nḓila yo fanelaho,

12 ndi ḓo ita zwe wa humbela. Ndi ḓo u ṋea mbilu ya vhuṱali na ṱhalukanyo, zwine ha sa athu vhuya ha vha na muthihi we a vha nazwo nahone ha sa ḓo vha na muṅwe ane a ḓo dovha a vha nazwo.

13 Ndi ḓo u ṋea na zwe wa si zwi humbele: lupfumo na tshileme, vhutshilo hau hoṱhe a hu na khosi ine ya ḓo eḓana na iwe.

14 Arali wa tshimbila nḓilani dzanga, wa tevhedza ndayo dzanga na milayo yanga unga khotsi au Dafita, ndi ḓo ita uri u lalame.”

15 Ndi hone Solomoni a tshi karuwa, a zwi ḓivha uri Mudzimu o amba nae muloroni. Solomoni a vhuelela Jerusalema, a ima phanḓa ha mbulungelo ya mulanga ya Muṋe wa zwoṱhe a ṋekedza zwiṱhavhelo zwi fhiswaho na nduvho dza u konana na Mudzimu. A ri u fhedza a itela magota awe oṱhe vhuṱambo.

16 Zwino muṅwe musi dziṅwe phombwe mbili dza ḓisa mulandu ha khosi Solomoni dza ima phanḓa hawe.

17 Muṅwe wavho a ri, “Muṋe wanga, nṋe na musadzi hoyu ri dzula nḓuni nthihi. Nṋe ndo vha na ṅwana zwenezwo ri tshi dzula roṱhe.

18 Huno nga ḓuvha ḽa vhuraru ṅwananga ó bebwa, na uyu musadzi a vha na ṅwana. Ro vha ri tshi dzula roṱhe afho nḓuni, ho vha hu si na muṅwe muthu, ro vha ri tshi tou vha vhavhili fhedzi.

19 “Vhukati ha vhusiku uyu musadzi a tsika ṅwana wawe a fa.

20 Zwino a vuwa vhukati ha vhusiku, a dzhia ṅwananga we a vha e tsini hanga, nṋe ndi tshee ndo farwa nga khofhe, a mu isa vhulaloni hawe, a dzhia ṅwana wawe o faho a mu vhea vhulaloni hanga.

21 Nga matshelo nda vuwa ndi tshi ri ndi nuse ṅwananga, nda wana o fa! Hone musi ndi tshi mu sedza zwavhuḓi nga tshedza tsha nga matsheloni, nda vhona uri a si ṅwananga we nda beba.”

22 Huno musadzi uyo muṅwe a ri, “A si zwone! Ṅwana a tshilaho ndi wanga, o faho ndi wau!” Hone musadzi wa u thoma a ḓi oma a tshi ri, “A si zwone! Ṅwana o faho ndi wau, a tshilaho ndi wanga!” Vha ṱaṱisana henefho phanḓa ha khosi.

23 Khosi ya elekanya ya ri, “Muṅwe u ri, ‘Ṅwana a tshilaho ndi wanga, wau ndi o faho,’ ngeno muṅwe a tshi ri, ‘A si zwone! Ṅwana o faho ndi wau, a tshilaho ndi wanga!’ ”

24 Ndi hone khosi i tshi ri, “Ḓisani banga!” Vha ḓisela khosi banga.

25 Khosi ya ri, “Fhandulani ṅwana a tshilaho nga vhukati, muṅwe na muṅwe ni mu fhe lurumbu.”

26 Musadzi we ṅwana wawe a vha a tshi tshila a mu pfela vhuṱungu, a vhudza khosi a ri, “Yawee, muṋe wanga, nga vha fhe zwavho uyu musadzi ṅwana uyo a tshilaho! Vha songo mu vhulaha!” Hone uḽa muṅwe musadzi a ri, “Nṋe ndi nga si mu wane, na iwe u nga si mu wane. Nga a fhandulwe nga vhukati!”

27 Ndi hone khosi i tshi haṱula ya ri, “Ni songo mu vhulaha, musadzi hoyu wa u thoma ndi ene mme awe, nga a fhiwe ene.”

28 Musi Vhaisraele vhoṱhe vha tshi pfa iyo khaṱhulo ya khosi, vha hulisa khosi, nge vha vhona uri i na vhuṱali vhu no bva ha Mudzimu ha u vhusa nga khaṱhulo yo fanelaho.

4

1 Khosi Solomoni o vha a tshi vhusa ḽa Israele ḽoṱhe.

2 Vhakoma vhawe vhahulwane ngevha: Tshifhemuhulu: Azaria ṅwana wa Tsadoko.

3 Vhaṅwaleli vha muvhuso: Elihorefe na Ahia, vhana vha Shisha. Tshanḓa tsha khosi: Josafati ṅwana wa Ahiludi.

4 Mulangammbi muhulwane: Benaya ṅwana wa Jehoyada. Vhotshifhe: Tsadoko na Abiathara.

5 Mulangi wa magota a madzingu: Azaria ṅwana wa Nathani. Tshifhe a re ene mueletshedzi wa khosi: Zabudi ṅwana wa Nathani.

6 Mulangi wa pfamo: Ahishara. Mulangi wa vhashumi vha khombekhombe: Adoniramu ṅwana wa Abida.

7 Solomoni o vhea vhavhusi vha 12 vha madzingu oṱhe a Israele, vhenevho vho vha vha tshi ḓisela khosi na muṱa wa musanda zwiḽiwa, muṅwe na muṅwe a tshi ḓisa zwiḽiwa zwa ṅwedzi muthihi nga ṅwaha.

8 Madzina avho ngea: Beni Huru: mivhunduni ya Efraimi.

9 Beni Dekere: Makatsi na Shaalabimu na Bethe Shemeshe na Eloni na Bethe Hanani.

10 Beni Hesede: Arubotho na Sokho na shango ḽoṱhe ḽa Hefere.

11 Beni Abinadaba, we a vha o dzea Tafathi ṅwananyana wa Solomoni: dzingu ḽoṱhe ḽa Doro.

12 Baana ṅwana wa Ahiludu: Thaanakha na Megido na dzingu ḽoṱhe ḽa Bethe Shiani tsini ha Tsarethani tshipembe ha Jesriele, u bva Bethe Shiani u swika Abele Mihola u wetshela Jokomiamu.

13 Beni Gebere: Ramotho kha ḽa Giliadi na miḓana ya dzidennde ya Giliadi ya vhaḓuhulu vha Jairi muḓuhulu wa Manase, na dzingu ḽa Arigobo kha ḽa Bashani, ndi miḓi ya 60 yo ṱangana, yo tangeledzwaho nga mitsheṱo i na tswinga dza musinaseṱha getheni.

14 Ahinadaba ṅwana wa Ido: dzingu ḽa Mahanaimi.

15 Ahimaatsi, we a vha o dzea Basimatha, muṅwe ṅwananyana wa Solomoni: shango ḽa Nafuthali.

16 Baana ṅwana wa Hushai: dzingu ḽa Ashere na muḓi wa Alotho.

17 Josafati ṅwana wa Pharua: shango ḽa Isakhara.

18 Shimei ṅwana wa Ela: shango ḽa Benyamini.

19 Gebere ṅwana wa Uri: shango ḽa Giliadi, he kale ha vha hu tshi vhusa Sihoni khosi ya Vhaamori na Ogo khosi ya Bashani. Shangoni ḽoṱhe ḽa Juda ho vha hu na muvhusi muthihi.

20 Vhathu vha Juda na Israele vho vha vho anda unga muṱavha wa lwanzhe, vha sa shayi tshithu, vho ḓitakalela.

21 Solomoni o vha a tshi vhusa mivhuso yoṱhe u bva mulamboni wa Yufuratha u swika shangoni ḽa Vhafilista, u vhuya u swika masakhani a Egipita. Vhathu vha mashango hayo vho vha vha tshi thela muthelo, nahone vho vha vhalanda vha Solomoni vhutshilo hawe hoṱhe.

22 Zwiḽiwa zwe Solomoni a vha a tshi zwi ṱoḓa ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe zwo vha zwi litha dza 5 000 dza vhukhopfu vhutete na litha dza 10 000 dza vhukhopfu vhu songo sefiwaho;

23 kholomo dza fumi dzi no ḽela tshidaleni na kholomo dza 20 dzi no tou fula; nngu na mbudzi dza ḓana khathihi na tholo na phuluvhulu na phala na khuhu dzo noniswaho.

24 Ndi uri o vha a tshi vhusa mivhuso yoṱhe vhukovhela ha mulambo wa Yufuratha, u bva Thifisa u swika Gaza, hu na mulalo masia oṱhe.

25 Musi Solomoni a tshi kha ḓi tshila, vhathu vha Juda na Israele u bva Dani u swika Bierisheba vho vha vha tshi tshila vha sa ofhi tshithu, munna muṅwe na muṅwe a tshi awela murunzini wa munḓirivhe wawe na muhuyu wawe.

26 Solomoni o vha e na bere dza 4 000 dza gariki dza nndwa na bere dza 12 000 dza u namela nndwani.

27 Magota a madzingu, muṅwe na muṅwe nga ṅwedzi wawe, o vha a tshi isa zwiḽiwa zwa khosi Solomoni na vhane vha ḽa ḓafulani ḽa khosi. Vho vha vha tshi ita uri hu si vhe na tshi ṱahelaho.

28 Vha ita na u isa mukovhe wavho wa bali na maṱanga a bere dza u kokodza gariki dza nndwa na dziṅwe bere, vha zwi isa ho teaho.

29 Mudzimu a ṋea Solomoni vhuṱali na ṱhalukanyo khulu na nḓivho yo ṱanḓavhuwaho i sa elei i no nga muṱavha wa lwanzhe.

30 Vhuṱali ha Solomoni ho vha vhu tshi fhira ha vhanna vhoṱhe vha vhubvaḓuvha, vhu tshi fhira na ha vhaṱali vhoṱhe vha Egipita.

31 O vha o ṱalifha u fhira vhanna vhoṱhe, a tshi fhira na Ethani wa Esra, ó ṱalifha u fhira Hemani na Khalakholo na Darida vhana vha Maholo. Bvumo ḽawe ḽa ṱanganya tshakha dzoṱhe thungo dzoṱhe.

32 O vhumba mirero ya 3 000, a sika nyimbo dzi no fhira 1 000.

33 O fanyisedza nga zwimela, u bva kha mukedara wa Libanoni u swika kha muhisopo une wa mela luvhondoni. O ita na u funza nga phukha na zwiṋoni na zwikhokhonono na khovhe.

34 Ho ḓa vhanna vha tshakha dzoṱhe vha thetshelesa vhuṱali ha Solomoni, vhó ruṅwa nga mahosi oṱhe a mashango e a pfa vhuṱali hawe vhu tshi ambiwa.

5

1 Musi Hiramu khosi ya Tiro a tshi pfa uri Solomoni o ḓodzwa mapfura a vhumbwa khosi vhudzuloni ha khotsi awe Dafita, a ruma vhaḓinḓa vhawe ha Solomoni, ngauri o vha e khonani ya Dafita.

2 Solomoni a humisela malaedzwa ha Hiramu a ri,

3 “Vhone vha a ḓivha uri nndwa dze khotsi anga Dafita vha dzi lwa matungo oṱhe dzo vha kundisa u fhaṱela dzina ḽa Muṋe washu Mudzimu wavho thembele, Muṋe washu a vhuya a ita uri vha kande maswina avho nga milenzhe.

4 Huno zwino Muṋe washu Mudzimu wanga o nndadzela shango masia oṱhe, a hu tshee na swina kana khombo.

5 Zwenezwo ndo elekanya uri ndi fhaṱele dzina ḽa Muṋe washu Mudzimu wanga thembele, nga he Muṋe washu a vhudza khotsi anga Dafita a ri, ‘Ṅwana wau ane nda ḓo mu vhea kha khuluṋoni vhudzuloni hau u ḓo fhaṱela dzina ḽanga thembele.’

6 Zwino nga vha ṋee ndaela uri ndi remelwe mikedara thavhani ya Libanoni. Vhanna vhanga vha ḓo shuma na vhavho, nṋe ndi ḓo vha holela nga hune vhone vha i ta ngaho. Vhone vha a ḓivha uri riṋe a ri na vhatsila vhane vha kona u vhaḓa miri unga Vhasidoni.”

7 Hiramu a tshi pfa mafhungo a Solomoni, a takala nga maanḓa, a ri, “Nga hu rendwe Yahavee ṋamusi, ngauri o ṋea Dafita ṅwana wa vhuṱali uri a vhuse lushaka holu luhulu.”

8 Ndi hone Hiramu a tshi swikisa ipfi ha Solomoni a ri, “Mafhungo avho o swika kha nṋe, ndi ḓo ita zwoṱhe zwine vha zwi ṱoḓa nda vha ṋea matanda a mikedara na mipaini.

9 Vhanna vhanga vha ḓo a dzhia Libanoni vha a ḓisa lwanzheni, vha a vhofhekanya a vha magungwa vha a ḓisa nga lwanzheni vha a isa hune vhone vha hu amba. Henefho vha ḓo a vhofholola, vhanna vhavho vha konou a dzhia vha ṱuwa nao. Tshine nṋe nda tshi tama ndi uri vhone vha ṋee vha no dzula musanda wanga zwiḽiwa.”

10 Ngauralo Hiramu a ḓi isela Solomoni matanda oṱhe a mikedara na mipaini ane a a ṱoḓa,

11 Solomoni a ṋea Hiramu dzithani dza maṱiriki dza 2 000 dza goroi na mapfura a muolivi a dzilitha dza 4 400 uri zwi ḽiwe nga muṱa wawe. Solomoni a ḓi itela Hiramu zwenezwo ṅwaha nga ṅwaha.

12 Muṋe washu a ṋea Solomoni vhuṱali, nga he a mu fulufhedzisa ngaho. Hiramu na Solomoni vha ḓi dzula vha tshi pfana, vha ita na u vhofha mulanga.

13 Khosi Solomoni a ṅwala vhashumi vha no bva kha ḽa Israele ḽoṱhe, vha vha vhanna vha 30 000.

14 A vha ruma Libanoni vha tshi tou sielisana nga zwigwada zwa 10 000 nga ṅwedzi. Vho vha vha tshi fhedza ṅwedzi vhe Libanoni, vha fhedza miṅwedzi mivhili vhe hayani. Adoniramu o vha e ene ane a langa mushumo wonoyo wa khombekhombe.

15 Solomoni o vha e na vhatsheṱi vha matombo vha 80 000 mivhunduni na vhahwali vha 70 000,

16 a vhea vhanna vha 3 300 uri vha ingamele uyo mushumo vha tshi langa vhashumi.

17 Khosi ya vha laya uri vha tsheṱe matombo mahulwane avhuḓi uri a vhe one a muteo wa thembele.

18 Vhatsila vha Solomoni na Hiramu na vhanna vha Gebala vha tumula matanda vha a dzudzanya na matombo a u fhaṱa thembele.

6

1 Solomoni o thoma u fhaṱela Muṋe washu thembele hó no fhela miṅwaha ya 480 tshee Vhaisraele vha pfuluwa Egipita, nga ṅwaha wa vhuṋa tshee a thoma u vhusa Vhaisraele, nga ṅwedzi wa vhuvhili, ṅwedzi wa Zivi.

2 Thembele ye khosi Solomoni a i fhaṱela Muṋe washu, yo vha i na vhunavha ha mitha dza 30 na vhuphara ha mitha dza fumi, na mitha dza 15 u lapfela nṱha.

3 Vhuambarelo ho vha vhu mitha ṱhanu, vhuphara haḽo vhu mitha dza fumi, vhuphara hone vhu tshi eḓana na Hukhethwa hone huṋe.

4 Mbondo dza thembele dzo vha dzi na mabuli o thivhiwa nga sase.

5 U mona na mbondo dza nnḓa matungo na murahu ha thembele ho vha ho fhaṱiwa lufhera lu na zwitizi zwiraru.

6 Lufhera lwa fhasi lwo vha lu na vhuphara ha mitha 2,5, tshitizi tsha vhukati tshi na vhuphara ha mitha tharu, tshitizi tsha nṱha tshi na vhuphara ha mitha 3,5. Luvhondo lwa thembele lwo vha lwo ḓi sekena lu tshi gonya na zwitizi, u itela uri phera dzi kone u ima nṱha ha luvhondo uri thanda dza phera dzi si dzhene luvhondoni lwa thembele.

7 Matombo e a fhaṱa thembele o vha o vhaḓiwa ngei nnḓa he a bwiwa, lwe ha si pfale phosho ya hamula kana tshezela kana iṅwe-vho tsimbi ine ha shumiwa ngayo musi thembele i tshi khou fhaṱwa.

8 Muṋango wa tshitizi tsha fhasi-fhasi wo vha u thungo ya tshipembe ya thembele, hú na zwiṱepisi zwine wa gonya ngazwo kha tshitizi tsha vhuvhili na tsha vhuraru.

9 Huno khosi Solomoni a fhedza u fhaṱa thembele, a i fulela nga thanda na mabulannga a mukedara.

10 A fhaṱa phera dza matungo oṱhe u lapfa na thembele. Vhulapfu ha lufhera luṅwe na luṅwe u ya nṱha ho vha hu mitha 2,5, nahone dzo vha dzo ṱumetshedzwa kha thembele nga thanda dza mukedara.

11 Ipfi ḽa Muṋe washu ḽa ḓa ha Solomoni ḽa ri,

12 “Thembele iyi ine wa khou i fhaṱa, arali wa tevhedza ndaela dzanga, wa ita zwine ndayo dzanga dza amba, wa vhulunga milayo yanga, wa i thetshelesa, ndi ḓo khunyeledza nga iwe zwe nda fulufhedzisa Dafita khotsi au.

13 Ndi ḓo dzula na Vhaisraele, nda si ṱutshele vhathu vhanga Vhaisraele.”

14 Huno Solomoni a vuledza u fhaṱa thembele.

15 Mbondo dza ngomu dzo vha dzo tibedzwa nga mabaphathi a mukedara u bva fhasi u swika kha silini, fhasi thembeleni hó adziwa mabulannga a mupaini.

16 Kamara ya ngomu-ngomu ine ya pfi Hukhethwakhethwa, yo vha yo fhaṱwa bvungwi ha thembele. Yone yo vha i na vhunavha ha mithara dza fumi, yó fhandekanywa na hukhethwa nga mabaphathi a mukedara u bva fhasi u swika kha silini.

17 Kamara i re phanḓa ha Hukhethwakhethwa yo vha i na vhunavha ha mithara dza 20.

18 Mabulannga a mukedara o vha o nakiswa nga phaphana na maluvha o vuleaho, zwó koriwa khao, ngomu hoṱhe ho vha ho tibedzwa nga mukedara, matombo a mbondo a sa vhonali.

19 Bvungwi ha thembele ho vha ho fhaṱwa hukhethwa ha ngomu-ngomu he ha vha ho vhewa mbulungelo ya mulanga ya Muṋe washu.

20 Hukhethwa ha ngomu-ngomu ho vha hu na vhunavha ha mitha dza fumi na vhuphara ha mitha dza fumi na vhulapfu u ya nṱha ha mitha dza fumi, ngomu hoṱhe hó fhomiwa musuku u songo vangiwaho. Aḽiṱari yo itwaho nga mutanda a mukedara, na yone ya fhomiwa musuku.

21 Solomoni o fhoma ngomu ha thembele musuku u songo vangiwaho, phanḓa ha hukhethwa ha ngomu ha rambaladzwa geḓane dza musuku, na hone ha fhomiwa musuku.

22 Ngomu ha thembele hoṱhe a hu fhoma musuku. Aḽiṱari ya hukhethwa ha ngomu-ngomu na yone a i fhoma musuku.

23 Hukhethwa ha ngomu-ngomu a ita vhakherube vhavhili nga thanda ya muolivi, muṅwe na muṅwe e na vhulapfu ha mitha ṱhanu.

24 Lufhafha luthihi lwa mukherube wa u thoma lwo vha lu na vhulapfu ha mitha 2,5, luṅwe lufhafha lu mitha 2,5. U bva ṱhodzini ya luṅwe lufhafha u swika ṱhodzini ya luṅwe vhulapfu hadzo ho vha hu mitha ṱhanu.

25 Mukherube wa vhuvhili na ene o vha e mitha ṱhanu, ngauri vhakherube avho vhavhili vho vha vha tshi fana nga vhuhulu na nga tshivhumbeo.

26 Tshiimo tsha mukherube muṅwe na muṅwe tsho vha tshi mitha ṱhanu.

27 Solomoni a vhea avho vhakherube kamarani ya ngomu-ngomu ya thembele, phapha dzavho dzó ṱharamuwa. Lufhafha lwa muṅwe mukherube lwa kwama luvhondo, lwa uḽa muṅwe na lwone lwa kwama luṅwe luvhondo, phapha dzavho dzone dza kwamana vhukati ha kamara.

28 Vhakherube avho a vha fhoma musuku.

29 Mbondoni hoṱhe u mona na thembele, hoṱhe kamarani ya ngomu na ya nnḓa ho vha ho ṱamiwa nga vhakherube vho vhaḓiwaho na miri ya mitshevho na maluvha o vuleaho.

30 Fhasi ha kamara ya ngomu-ngomu na ya nnḓa ya thembele a ita na u hu shula nga musuku.

31 Muṋangoni wa hukhethwa ha ngomu a kwea mahothi a thanda ya muolivi, mihangammbwa yao i na khuḓa ṱhanu.

32 Mahothi o vha o vhaḓwa nga thanda ya muolivi, khao a vhaḓa vhakherube na mitshevho na maluvha o vuleaho, vhakherube na miri ya mitshevho a zwi fhoma musuku wo fuliwaho.

33 Muṋangoni wa Hukhethwa a longa mihangammbwa ya khuḓa nṋa ya thanda ya muolivi nga u ralo.

34 A vhaḓa na mahothi mavhili a mupaini, ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽi na zwipiḓa zwivhili zwi tshi kona u vulwa nga u fhandekanywa.

35 A kora vhakherube na mitshevho na maluvha o vuleaho khao, afho ho koriwaho a hu fhoma nga musuku wo fuliwaho.

36 Solomoni a fhaṱa lutambwe u mona na thembele, guvha ḽí na maalo mararu a matombo o vhaḓiwaho na ḽialo ḽithihi ḽa thanda dza mukedara dzo tumulelwaho, maalo mararu a matombo, ḽithihi ḽa thanda ya mukedara, ḽi tshi ḓi gonya nga u ralo.

37 Muteo wa thembele ya Muṋe washu wa tewa nga ṅwaha wa vhuṋa, nga ṅwedzi wa vhuvhili, ṅwedzi wa Zivi.

38 Nga ṅwaha wa 11 wa muvhuso wa Solomoni, nga ṅwedzi wa vhu-8, ṅwedzi wa Bulu, ha vha hu hone thembele yo fhela tshoṱhe u fhaṱiwa nga he ya dzudzanywa ngaho. Solomoni o fhedza miṅwaha miṱanu na mivhili a tshi i fhaṱa.

7

1 Solomoni a ita na u ḓifhaṱela pfamo, a fhedza miṅwaha ya 13 a tshi khou i fhaṱa.

2 O fhaṱa na nnḓu ye ya vha i tshi pfi “Maṱaka a Libanoni”, ya vhunavha ha mitha dza 50 na vhuphara ha mitha dza 25 na vhulapfu u ya nṱha ha miṱha dza 15, i na miduba miṋa ya phuphu dza mukedara dzo tika thanda dza mukedara.

3 Nṱha ha balaga dzo ḓitikaho nga phuphu yo vha yo fulelwa nga mukedara, hú na balaga dza 45, muduba muṅwe na muṅwe u na 15.

4 Mafasitere ayo o vha o rwa miduba miraru, muṅwe u nṱha ha muṅwe, o lavhelesana.

5 Miṋango yoṱhe yo vha i na mihangammbwa ya khuḓa nṋa, yo vha i kha masia mapfufhi, miraru miraru kha luvhondo, yo lavhelesana.

6 Solomoni a fhaṱa lukumbi lwa dziphuphu lwa vhunavha ha mitha dza 25 na vhuphara ha mitha dza 15. Phanḓa halwo ho vha hu na guḓa, ṱhanga yayo yó tikwa nga dziphuphu.

7 Solomoni a fhaṱa holo ya khuluṋoni, ye ya vha i tshi pfi Holo ya Khaṱhulo, he a vha a tshi ḓo haṱula hone milandu, a i tibedza nga mabaphathi a mukedara u bva fhasi u swika nga silini.

8 Pfamo ye a vha a tshi ḓo dzula khayo yo vha i murahurahu, kufhaṱelwe yo vha i tshi fana na dziṅwe nnḓu. Solomoni a ita na u fhaṱela mufumakadzi wawe ṅwananyana wa Farao pfamo i no fana na yeneyo holo.

9 Zwifhaṱo zwoṱhe hezwo, u bva nnḓa u ya muṱani muhulu na u bva kha muteo u swika nṱha, zwo vha zwo fhaṱwa nga matombo avhuḓi o vhaḓiwa a tou eliwa, a tumulelwa nga saha masia oṱhe nnḓa na ngomu.

10 Miteo yo vha yo tewa nga matombo mahulwane avhuḓi, maṅwe e na vhulapfu ha mitha thaṋu na hafu, maṅwe e na vhulapfu ha mitha nṋa.

11 Mbondo dzo vha dzo fhaṱwa nga matombo avhuḓi, o vhaḓiwa a tou eliwa, na thanda dza mukedara.

12 Muṱa muhulu wo vha wo tangwa nga luvhondo lwa maalo mararu a matombo o vhaḓiwaho na ḽialo ḽithihi ḽa thanda dza mukedara dzo tumulelwaho, lu tshi ḓi gonya nga u ralo, u fana na lutambwe lu monaho na thembele ya Muṋe washu na guḓa ḽayo.

13 Khosi Solomoni a vhidzisa munna we a vha a tshi pfi Huramu, mutsila a dzulaho muḓini wa Tiro.

14 Mufu khotsi awe vho vha vhe mutsila makone kha zwa u shuma nga musinaseṱha, vhone vho vha vhe vha Tiro, mme awe vho vha vhe vha tsinde ḽa Nafuthali. Huramu o vha e na vhuṱali, e na nḓivho ya zwa vhutsila. Ene a tenda musi Solomoni a tshi mu vhidza uri a lange mushumo woṱhe wa u shuma nga musinaseṱha.

15 Huramu a fula phuphu mbili dza musinaseṱha, iṅwe na iṅwe i na vhulapfu ha mitha ṱhanu na nṋa u ya nṱha, na mitha ṱhanu na nthihi u mona nayo, a dzi vhea muṋangoni wa thembele.

16 A fula na ṱhoho mbili dza musinaseṱha, iṅwe na iṅwe i na vhulapfu ha mitha dza 2,5, dza u vhea nṱha ha dzenedzo phuphu.

17 Ṱhoho dzenedzo dzi re nṱha ha phuphu dzo vha dzo ṱamiwa nga sase ḽo lukiwaho nga geḓane, ṱhoho iṅwe na iṅwe i na geḓane ṱhanu na mbili.

18 Huramu a ita miduba mivhili ya maramba a musinaseṱha a mona na dzenedzo geḓane dzo tandekanaho uri dzi ṱame idzo ṱhoho dzi re nṱha ha phuphu. Ṱhoho iṅwe na iṅwe a i ita zwenezwo.

19 Ṱhoho dzi re nṱha ha phuphu ngomu guḓani dzo vha dzi na tshivhumbeo tsha maromboḓa, vhulapfu hadzo dzi mitha mbili.

20 Ṱhohoni dza idzo phuphu mbili, nṱha ha tshipiḓa tsho vhumbwaho unga ndilo tsini ha geḓane dzo tandekanaho, ho vha hu na maramba a 200 o ita miduba u mona hoṱhe.

21 Huramu a fhaṱa dziphuphu guḓani ḽa thembele. Phuphu ya thungo ya tshipembe a ri i pfi Jakhini, ya thungo ya devhula a ri i pfi Buasi.

22 Ṱhoho nga nṱha dzo vha dzi na tshivhumbeo tsha maromboḓa. Ha vha hu hone mushumo wa phuphu wo khunyelela.

23 Huramu a ita thannge ya tshitengelele ya musinaseṱha, u ya nṱha dzi mitha mbili na hafu, u buḓekanya vhukati hayo u bva kha ḽiṅwe sia u swika kha ḽiṅwe dzi mitha ṱhanu, u mona hoṱhe dzi mitha dza 15.

24 Hoṱhe u mona lumemeni lwa nnḓa lwa iyo thannge ho vha hu na miduba mivhili ya phaphana dza musinaseṱha dze dza vha dzo fulwa dzo momekana dzoṱhe na thannge, dzoṱhe dzi 300.

25 Thannge iyo yo vha yo ima nṱha ha miṱoḓo ya mboho dza 12 dza musinaseṱha dze dza vha dzo lavhelesa nnḓa, sia ḽiṅwe na ḽiṅwe hú na tharu, devhula na vhukovhela na tshipembe na vhubvaḓuvha.

26 Mbondo dza thannge dzo vha dzi milimitha dza 90 vhudenya. Lubomo lwayo lwo vha lu tshi nga lubomo lwa tshinwelo, lwo kombamela nnḓa unga nḓevhe dza maromboḓa. Thannge iyo yo vha i tshi fara maḓi a ḽitha dza 40 000.

27 Huramu a ita na zwigoloi zwa fumi zwa musinaseṱha. Tshiṅwe na tshiṅwe tsho vha tshi mitha mbili vhunavha na vhuphara, vhulapfu u ya nṱha tshi mitha na hafu.

28 Zwigoloi izwo zwo vha zwo itwa nga mabaphathi o longwaho vhukati ha dzifureme,

29 hú na zwifanyiso zwa dzindau na kholomo na vhakherube khao, nṱha ha fureme, na nṱha na fhasi ha dzenedzo ndau na mboho, ho vha hu na dzikhare.

30 Tshigoloi tshiṅwe na tshiṅwe tsho vha tshi na milinga miṋa ya musinaseṱha i na asi dza musinaseṱha. Khuḓani nṋa ho vha hu na thikho dza musinaseṱha dzo tikaho tshidzulo, thanda idzo dzo vha dzo ṱamiwa nga dzikhare.

31 Kha sia ḽa ngomu ḽa tshidzulo ho vha hu na buli ḽa fureme ya tshitengelele, ḽo tsa ḽa ita hafu ya mitha. Buli iḽo ḽo vha ḽi tshitengelele, ḽó ṱangana na fureme yaḽo ḽo vha ḽi tshi ita 75 cm. Ho vha hu na makolo o koriwaho u mona na iḽo buli. Mabaphathi a tshidzulo o vha o eḓana vhulapfu na vhuphara, a si zwitengelele.

32 Milinga iyo miṋa yo vha i fhasi ha mabaphathi, asi dza milinga dzo vha dzi tshithu tshithihi na tshigoloi. U aṱama ha milinga u bva sia ḽiṅwe u swika kha ḽiṅwe ho vha hu 75 cm.

33 Milinga iyo yo vha yo itwa unga ya gariki ya nndwa, asi na mbomo na zwipoko na dzihabu, zwoṱhe zwo vha zwo tou fulwa.

34 Tshigoloi tshiṅwe na tshiṅwe tsho vha tshi na mikungelo miṋa, khuḓa iṅwe na iṅwe i na muthihi, tshi tshithu tshithihi na tshigoloi.

35 Nṱha ha tshidzulo ho vha hu na tshiraho tsha tshitengelele tshe tsha vha tshi 75 cm u lapfela nṱha. Thikho na mabaphathi zwo vha zwo ṱumetshedzwa ṱhodzini ya tshigoloi.

36 Huramu a kora makolo a vhakherube na ndau na mitshevho nṱha ha idzo thikho na nṱha ha mabaphathi, hoṱhe hu re na tshikhala, na khare u mona hoṱhe.

37 Hoku ndi kwone kuitele kwa zwigoloi zwa fumi. Zwoṱhe zwo vha zwo fulwa nga u fana, zwi tshi fana nga vhuhulu na nga tshivhumbeo.

38 Huramu a konou ita masambelo a fumi a musinaseṱha, tshigoloi tshiṅwe na tshiṅwe tshi na ḽithihi. Sambelo ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽo vha ḽi mitha mbili u bva sia ḽiṅwe u swika kha ḽiṅwe, ḽi tshi kona u fara maḓi a ḽitha dza 800.

39 Zwigoloi zwiṱanu a zwi vhea thungo ya tshipembe ya thembele, zwiṱanu a zwi vhea thungo ya devhula. Thannge a i vhea sia ḽa tshipembe, khuḓani ya vhubvaḓuvhatshipembe ha thembele.

40 Huramu a ita na masambelo na dzifosholo na ndilo dza u fara zwa u handulula. Ha mbo vha hu hone Huramu o khunyeledza mushumo woṱhe we a u shumela khosi Solomoni thembeleni ya Muṋe washu:

41 Phuphu mbili. Ṱhoho mbili ḓza tshivhumbeo tsha ndilo nṱha ha dziphuphu. Geḓane dzo lukiwaho sa sase dzo ṱamaho ṱhoho dzi re nṱha ha phuphu.

42 Maramba a 400 a musinaseṱha, a miduba mivhili ine muṅwe na muṅwe wa vha na maramba a 200, o ṱamaho ṱhoho iṅwe na iṅwe i re nṱha ha phuphu u mona nayo.

43 Gariki dza fumi na masambelo adzo a fumi.

44 Thannge na mboho dza 12 dzo ḽi tikaho.

45 Dzikhali na dzifosholo na ndilo dza u fara zwa u handulula. Thundu idzo dzoṱhe dza thembele ya Muṋe washu dze Huramu a itela khosi Solomoni dzo vha dzi dza musinaseṱha wo kulutedzwaho.

46 Khosi yo zwi vhumbisa ngomu ha dziforomo dza vumba mudavhini wa Jorodani vhukati ha Sukotho na Tsarethani.

47 Solomoni zwithu zwoṱhe hezwo ho ngo vhuya a zwi kala, ngauri zwo vha zwo ḓalesa, tshileme tsha musinaseṱha a tsho ngo vhuya tsha ḓivhea.

48 Solomoni a vhumbisa na thundu dza thembele ya Muṋe washu: Aḽiṱari ya musuku na ḓafula ḽa musuku ḽa vhurotho vhune ha ṋekedzwa Mudzimu.

49 Zwivheambone zwa musuku u songo vangiwaho, zwiṱanu thungo ya tshauḽa na zwiṱanu thungo ya tshamonde, phanḓa ha Hukhethwakhethwa, na maluvha a musuku na mbone na zwifarathambo.

50 Ndongo dza musuku u songo vangiwaho na zwiṱunyathambo na ndilo dza u handulula na ndongo dza u fara masimbe na zwidongo zwa u fara zwioro na mikungelo ya musuku ya kamara ya ngomu-ngomu, hone Hukhethwakhethwa, na mahothi a nnḓa a thembele o vha e a musuku.

51 Musi khosi Solomoni o vuledza mushumo woṱhe wa thembele ya Muṋe washu, a dzhenisa zwithu zwe khotsi awe Dafita a vha o zwi kumedza Mudzimu, siliva na musuku na thundu, a zwi vhea mbulungeloni dza thembele ya Muṋe washu.

8

1 Khosi Solomoni a ramba vhahulwane vha Israele na vharangaphanḓa vhoṱhe vha matsinde na vhahulwane vha miṱa ya Vhaisraele uri vha ḓe Jerusalema, vha yo dzhia mbulungelo ya mulanga ya Muṋe washu thavhani ya Tsioni, Muḓini wa Dafita, vha i ḓise thembeleni.

2 Vhanna vhoṱhe vha Israele vha ḓa ha khosi Solomoni nga tshifhinga tsha vhuṱambo, nga ṅwedzi wa Ethanimu, ṅwedzi wa vhuṱanu na vhuvhili.

3 Musi vhahulwane vha Israele vho no khunyelela, vhotshifhe vha hwala mbulungelo ya Muṋe washu,

4 vha i isa thembeleni. Vhalivi na vhotshifhe vha hwala dennde ya u ṱangana na Mudzimu na thundu yoṱhe khethwa vha zwi isa thembeleni.

5 Khosi Solomoni na vhathu vhoṱhe vha Israele vhe vha vha vho kuvhangana nae vho vha vhe phanḓa ha mbulungelo ya mulanga, vha tshi khou ṋekedza zwiṱhavhelo zwa nngu na kholomo dzi sa vhalei, dzi sa ṅwalei nga u ḓala hadzo.

6 Vhotshifhe vha hwala mbulungelo ya mulanga ya Muṋe washu vha i isa vhudzuloni hayo, hukhethwa ha ngomu ha thembele, Hukhethwakhethwa, vha i vhea fhasi ha phapha dza vhakherube.

7 Vhakherube phapha dzavho dza ṱharamuwa nṱha ha henefho fhethu hu re na mbulungelo vhó tibedza mbulungelo na thanda dza u i hwala.

8 Thanda idzo dzo vha dzo lapfa lwe ṱhodzi dzadzo dza vha dzi tshi kona u vhonala muthu o ima Hukhethwa phanḓa ha Hukhethwa ha ngomu, hu si musi muthu o ima nnḓa ha Hukhethwa. Na ṋamusi dzi tshee henefho.

9 Ngomu mbulungeloni ho vha hu na maḓaba mavhili fhedzi a matombo e Mushe a a longa ngomu hayo thavhani ya Horebe. Henefho ndi he Muṋe washu a vhofha mulanga na Vhaisraele vho no pfuluwa Egipita.

10 Musi vhotshifhe vha tshi vhuya Hukhethwa, ha ḓa gole ḽa ḓadza thembele ya Muṋe washu,

11 vhotshifhe vha si tsha kona u shuma mishumo yavho nga ṅwambo wa iḽo gole, nge lupenyo lu kombodzaho lwa Muṋe washu lwa ḓadza thembele yawe.

12 Solomoni a rabela a ri, “Muṋe washu, wo ri u ḓo dzula goleni ḽitswu.

13 Zwino ndo u fhaṱela thembele khulu ya vhugala, ndi hune wa ḓo dzula hone lini na lini.”

14 Musi vhathu vhoṱhe vha Israele vha tshee vho ima henefho, khosi Solomoni a rembuluwa a livhana navho, a vha shudufhadza

15 a ri, “Nga hu rendwe Muṋe washu Mudzimu wa Israele! O khunyeledza zwe a fulufhedzisa khotsi anga Dafita, zwiḽa a tshi ri,

16 ‘Tshee nda pfulusa vhathu vhanga Egipita, a tho ngo vhuya nda nanga muṅwe muḓi kha matsinde a Israele uri dzina ḽanga ḽi fhaṱelwe thembele ḽi vhe henefho, ndo nanga Dafita uri a vhuse vhathu vhanga vha Israele.’

17 “Khotsi anga Dafita vho vha vha tshi ḓi vha nazwo mbiluni uri vha fhaṱe thembele ya dzina ḽa Muṋe washu, Mudzimu wa Israele.

18 Huno Muṋe washu a vhudza khotsi anga Dafita a ri, ‘Vhunga wo vha u tshi elekanya u fhaṱela dzina ḽanga thembele, wo ita zwone u tshi humbula zwenezwo.

19 Naho zwo ralo a si iwe ane wa ḓo fhaṱa thembele, i ḓo fhaṱwa nga ṅwana wau ane wa ḓo beba, ndi ene ane a ḓo fhaṱela dzina ḽanga thembele.’

20 “Zwino ndi hone Muṋe washu o khunyeledza zwe a fulufhedzisa. Nṋe ndo vha khosi vhudzuloni ha khotsi anga Dafita, ndo dzula kha khuluṋoni ya Israele, nga he Muṋe washu a fulufhedzisa, nahone ndo fhaṱa thembele ndi tshi fhaṱela dzina ḽa Muṋe washu Mudzimu wa Israele.

21 Nda ita uri hu vhe na fhethu ha mbulungelo henefho thembeleni, ngomu hayo hu na mulanga wa Muṋe washu we a vhofha na vhokhotsi ashu musi a tshi vha pfulusa Egipita.”

22 Solomoni a ima phanḓa ha aḽiṱari ya Muṋe washu, phanḓa ha tshivhidzo tshoṱhe tsha Israele, a imisela zwanḓa ṱaḓulu

23 a rabela a ri, “Muṋe washu Mudzimu wa Israele, a hu na Mudzimu ane a nga Iwe ngeo ṱaḓulu kana fhano fhasi. A u vhofhololi mulanga wau we wa vhofha na vhalanda vhau vhane vha ḓi tshimbila nḓilani yau nga mbilu yoṱhe, lufuno lwau a lu fheli.

24 Wo khunyeledza zwe wa fulufhedzisa khotsi anga mulanda wau Dafita, ṋamusi zwoṱhe zwe wa fulufhedzisa wo zwi ita zwa khunyelela.

25 “Zwino-ha Muṋe washu Mudzimu wa Israele, khunyeledza zwe wa fulufhedzisa khotsi anga mulanda wau Dafita zwiḽa u tshi ri, ‘Arali vhana vhau vha londa zwoṱhe zwine vha ita vha tshila na Nṋe unga iwe, Nṋe ndi ḓo ita uri hu si kundwe u vha na muḓuhulu wau ane a dzula kha khuluṋoni ya Israele.’

26 Zwino-ha Mudzimu wa Israele, ngavhe hu tshi itea zwe wa amba u tshi fulufhedzisa khotsi anga mulanda wau Dafita.

27 “Hone vhukuma Mudzimu a nga dzula fhano fhasi naa? Ḽiṱaḓulu na musi ḽi ḽiṱaḓulu ḽa nṱha-nṱha a u koni u fhelela khaḽo. Zwino iyi thembele ye nda fhaṱa u nga fhelela hani khayo?

28 Yawee Muṋe washu Mudzimu wanga, thetshelesa thabelo yanga ndi tshi u humbela uri u nkhathutshele. Thetshelesa tshililo na thabelo yanga ine nda rabela maṱoni au ṋamusi.

29 Ngavhe maṱo au a tshi dzula o lavhelesa, wa linda thembele hei vhusiku na masiari, henefha fhethu he wa ri, ‘Dzina ḽanga ḽi ḓo vha henefha,’ wa thetshelesa thabelo ine nda rabela ndo livhana na henefha fhethu.

30 Thetshelesa khumbelo yanga na ya vhathu vhau vha Israele vha tshi rabela vho livhana na fhethu afha. Thetshelesa u ṱaḓulu hune wa dzula hone, u tshi zwi pfa u ri hangwele.

31 “Arali munna a khakhela muṅwe a pfi a ite muano, a ḓa a ana uyo muano phanḓa ha aḽiṱari yau thembeleni ino,

32 thetshelesa u ṱaḓulu, u haṱule vhalanda vhau, u laṱe a re na mulandu, zwe a ita zwi vhe nṱha ha ṱhoho yawe, a si na mulandu u sumbedze uri o ṱamba.

33 “Musi vhathu vhau vha Israele vha tshi kundwa nga maswina nge vha u khakhela, huno-ha arali vha rembulutshela ha Iwe vha ḓa thembeleni hei, vha renda dzina ḽau vha u rabela vha tshi ḓiṱukufhadza uri u vha hangwele,

34 vha thetshelese u ṱaḓulu. Hangwela vhathu vhau vhuvhi havho, u vha vhuedzedze shangoni ḽe wa ḽi ṋea vhomakhulukhulu wavho.

35 “Arali vhathu vhau vha u khakhela wa si tsha nisa mvula, vhone vha ḓisola vhó livha thembele hei, vha renda dzina ḽau vha u rabela nga u ḓiṱukufhadza,

36 vha thetshelese u ṱaḓulu. Hangwela khosi vhuvhi hayo na ha vhathu vha Israele. Vha funze u ita zwi re zwone, u nise mvula shangoni heḽi ḽe wa ṋea vhathu vhau uri ḽi vhe ḽavho tshoṱhe.

37 “Arali ha wa nḓala fhano shangoni kana dwadze kana zwiliṅwa zwa fhiswa nga muya kana zwa ḽiwa nga magerere kana vhathu vhau vha diwa nga maswina kana ha vha na vhulwadze kana vha farwa nga mudinyane,

38 u thetshelese thabelo dzavho. Arali vhathu vhau vha Israele mbilu dzavho dzi tshi vhavha, vha rabela vho imisa zwanḓa zwavho zwo livha thembeleni hei, muṅwe na muṅwe a tshi ḓivha tshililo tshawe,

39 thetshelesa thabelo yavho. Vha thetshelese u hayani hau ngeo ṱaḓulu, u vha hangwele, u vha farise. Ndi Iwe u woṱhe u no ḓivha mihumbulo ya mbilu dza vhathu. Ita muṅwe na muṅwe zwo mu fanelaho,

40 uri vhathu vhau vha u thetshelese misi yoṱhe vha tshi dzula shangoni ḽe wa ḽi ṋea vhomakhulukuku washu.

41 “Arali mutsinda ane a dzula shangoni ḽa kule a pfa bvumo ḽau na zwithu zwihulu zwe wa itela vhathu vhau, a ḓa a u luvha, a rabela thembeleni hei,

42

43 thetshelesa thabelo yawe. Mu thetshelese u ṱaḓulu hune wa dzula hone, u ite zwine a u humbela, uri tshakha dzoṱhe dza ḽifhasi dzi u ḓivhe, dzi u hulise unga vhathu vhau vha Israele. Ndi hone vha tshi ḓo zwi ḓivha uri thembele hei ye nda fhaṱa ndi fhethu hune wa luvhiwa hone.

44 “Arali u tshi ruma vhathu vhau uri vha yo lwa na maswina, vhone vha u rabela vho livha muḓi uno we wa u nanga na thembele hei ye nda u fhaṱela,

45 thetshelesa thabelo dzavho u pfe mukosi wavho u ṱaḓulu, u vha fhe gundo.

46 “Arali vhathu vhau vha u khakhela — ngauri a hu na a sa khakhi — Iwe wa sinyuwa wa litsha maswina a tshi vha kunda, a vha ita mathubwa, a vha hwalela kha ḽiṅwe shango, naho iḽo shango ḽi kule —

47 vha ri vhe henefho vha ḓisola, vha ṱavha mukosi vha ri, ‘Ro tshinya, ri na mulandu, ro ita vhuvhi,’ thetshelesa thabelo yavho.

48 Arali vha vhuelela ha Iwe vha sa hoyi, vha ḓisola nga mbilu yoṱhe, vhe shangoni ḽeneḽo he vha thubelwa hone vha u rabela vho livha shango heḽi ḽe wa ḽi ṋea vhomakhulukuku washu na muḓi hoyu we wa u nanga na thembele hei ye nda u fhaṱela,

49 u thetshelese thabelo dzavho, u pfe mukosi wavho u hayani hau ṱaḓulu u vha khathutshele.

50 Hangwela vhathu vhau vhuvhi havho, u vha hangwele zwe vha u khakhela na hoṱhe he vha pfuka, u ite uri vho vha thubaho vha vha khathutshele.

51 Hufha vhe vhathu vhau vhukuma vhe wa vha pfulusa Egipita, wa vha bvisa ṋanḓoni i fhisaho.

52 “Ngavhe u tshi ṱanganedza zwililo zwanga na zwa vhathu vhau Vhaisraele, wa thetshelesa thabelo dzavho musi vha tshi ṱavha mukosi.

53 Wo vha nanga kha tshakha dzoṱhe uri vha vhe vhathu vhau sa zwe wa ḓivhadza nga Mushe muḓinḓa wau musi Iwe Muṋe wa zwoṱhe Muṋe washu u tshi pfulusa vhokhotsi ashu Egipita.”

54 Musi Solomoni o no fhedza u rabela Muṋe washu, a takuwa phanḓa ha aḽiṱari ya Muṋe washu, he a vha o gwadama hone o imisela zwanḓa ṱaḓulu.

55 Solomoni a ima a shudufhadza tshivhidzo tsha Israele a tshi amba nga ipfi ḽihulu a tshi ri,

56 “Nga hu rendwe Muṋe washu we a ṋea vhathu vhawe Vhaisraele shango hune vha nga dzula nga mulalo nga he a fulufhedzisa. O khunyeledza zwivhuya zwe a fulufhedzisa nga muḓinḓa wawe Mushe, a hu na tshe tsha sala.

57 Ngavhe Muṋe washu Mudzimu washu a tshi vha na riṋe unga zwe a vha na vhokhotsi ashu, ngavhe a sa vhuyi a ri litsha kana a ri ṱutshela.

58 Ngavhe a tshi rembulusela mbilu dzashu khae, ra ita zwoṱhe zwine a funa, ra vhulunga ndaela na ndayo na pfanelo dze a ṋea vhokhotsi ashu.

59 Ngavhe maipfi a thabelo hei yanga ye nda i bula phanḓa ha Muṋe washu a tshi vha tsini ha Muṋe washu Mudzimu washu vhusiku na masiari, nahone ngavhe a tshi khathutshela nṋe na vhathu vhawe Vhaisraele, nga hune vha zwi lila ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe,

60 uri tshakha dzoṱhe dza ḽifhasi dzi zwi ḓivhe uri Muṋe washu ndi Ene Mudzimu e eṱhe, a hu na muṅwe.

61 Huno ngavhe mbilu dzaṋu dzi tshi dzula dzi kha Muṋe washu Mudzimu washu, na tshila nga u tevhedza ndayo dzawe, na thetshelesa ndaela dzawe unga zwino.”

62 Ndi hone khosi na Vhaisraele vhoṱhe vhe a vha e navho vha tshi ṋekedza Muṋe washu zwiṱhavhelo.

63 Solomoni a ṋekedza Muṋe washu tshiṱhavhelo tsha kholomo dza 22 000 na nngu dza 120 000 ya vha nduvho ya u konana na Mudzimu. Khosi na Vhaisraele vhoṱhe vha kumedza Muṋe washu thembele.

64 Musi wonoyo khosi ya hangula tshipiḓa tsha vhukati tsha muṱa u re phanḓa ha thembele ya Muṋe washu, henefho ya ṋekedza tshiṱhavhelo tshi fhiswaho na nduvho ya thoro na mapfura a zwiṱhavhelo zwa u konana na Mudzimu, ngauri aḽiṱari ya musinaseṱha i re phanḓa ha Muṋe washu yo vha yo ṱukufhalesa, zwiṱhavhelo zwi fhiswaho na nduvho dza thoro na mapfura a zwiṱhavhelo zwa u konana na Mudzimu zwi sa fheleli khayo.

65 Solomoni na Vhaisraele vhoṱhe vhe a vha e navho vha ita vhuṱambo ha Mishasha musi wonoyo vha tshi hulisa Mudzimu Muṋe washu, vha fhedza maḓuvha maṱanu na mavhili, ngavhuya vha dovha vha fhedza maḓuvha maṱanu na mavhili, a ṱangana a vha maḓuvha a 14. Ho vha ho kuvhangana vhathu vhanzhi vha no bva Pharani ya Hamathi thungo ya devhula u vhuya u swika masakhani a Egipita thungo ya tshipembe.

66 Hó no fhela vhege Solomoni a ri vhathu vha ḓiṱutshele. Vhone vha onesana na khosi vha i renda, vha humela hayani vha tshi khou pembela, mbilu dzo takalela zwivhuya zwoṱhe zwe Muṋe washu a itela mulanda wawe Dafita na vhathu vhawe Vhaisraele.

9

1 Musi khosi Solomoni o no fhedza u fhaṱa thembele ya Muṋe washu na pfamo ya musanda, ó no fhedza zwoṱhe zwe a vha a tshi tama u zwi ita,

2 Muṋe washu a ḓisumbedza ene lwa vhuvhili, unga o thoma u ḓisumbedza ene Gibioni.

3 Muṋe washu a mu vhudza a ri, “Ndo pfa thabelo yau na zwe wa humbela. Thembele iyi ye wa i fhaṱa ndo i ita khethwa, dzina ḽanga ḽi ḓo vha henefho lini na lini. Ndi ḓo i linda, mbilu yanga ya dzula i henefho misi yoṱhe.

4 “Huno iwe, arali wa ntshumela nga mbilu i fulufhedzeaho, u tshi ita zwi re zwone unga khotsi au Dafita, wa ita zwoṱhe zwine nda u laya, wa tevhedza ndaela dzanga, wa vhulunga milayo yanga,

5 ndi ḓo pfumbisa vhuhosi hau, vhaḓuhulu vhau vha vhusa Israele lini na lini, nga he nda fulufhedzisa khotsi au Dafita zwiḽa ndi tshi ri, ‘A u nga kundwi u vha na muḓuhulu ane a ḓo vhusa Israele.’

6 “Huno arali iwe kana vhana vhau na ntshandukela na si tsha tevhedza ndaela dzanga na ndayo dzanga dze nda ni ṋea, na ṱuwa na shumela miṅwe midzimu, na i luvha,

7 zwenezwo ndi ḓo pfulusa Vhaisraele shangoni ḽe nda vha ṋea, thembele hei ye nda i ita khethwa ndi tshi itela dzina ḽanga, nda i landula. Vhaisraele zwenezwo vha ḓo tou vha milomoni ya vhathu vha tou vha samba vha nyadziwa nga tshakha dzoṱhe.

8 Naho thembele iyi i ya vhugala, i ḓo sala i thulwi ya mathukhwi, vhafhiri vha nḓila vha ḓo tshenuwa, vha nyefula vha ri, ‘Ndi ngani Yahavee o ita zwo raliho shangoni iḽa na thembeleni iyi?’

9 Vhathu vha ḓo konou fhindula vha ri, ‘Ndi nge vha ṱutshela Yahavee Mudzimu wavho we a pfulusa vhokhotsi avho Egipita, vha nambatela miṅwe midzimu, vha i luvha, vha i shumela, ndi zwe Yahavee a ita uri vha welwe nga khombo nngafha.’ ”

10 Solomoni o fhedza miṅwaha ya 20 a tshi fhaṱa nnḓu hedzo mbili, thembele ya Muṋe washu na pfamo ya musanda.

11 Khosi Hiramu wa Tiro o ṋea Solomoni zwoṱhe zwe a vha a tshi zwi ṱoḓa uri a shume uyo mushumo, mikedara na mipaini na musuku, khosi Solomoni a ṋea Hiramu khosi ya Tiro miḓi ya 20 i re shangoni ḽa Galelia.

12 Hiramu a takuwa Tiro u yo vhona miḓi ye Solomoni a mu ṋea, hone a si i takalele.

13 Hiramu a vhudzisa Solomoni a ri, “Wa hashu, ndi miḓi-ḓe iyi ye na nṋea yone?” Ndi zwine na ṋamusi ya kha ḓi pfi shango ḽa Khabulu

14 Hiramu o vha o rumela Solomoni musuku une wa nga fhira khilogiramu dza 4 000.

15 Khosi Solomoni o vha a tshi shumisa vhathu nga khombekhombe musi a tshi fhaṱa thembele ya Muṋe washu na pfamo yawe na mirango na mutsheṱo wa Jerusalema na miḓi ya Hatsoro na Megido na Gezere.

16 Farao khosi ya Egipita o vha o dia muḓi wa Gezere a u thuba, a vhulaha vhadzulapo vhawo vha Vhakanana, a u fhisa nga mulilo, a u ṋea ṅwananyana wawe tshi tshifhiwa musi a tshi vhingwa nga Solomoni.

17 Solomoni a vusa uyo muḓi wa Gezere, a fhaṱa na Bethe Horoni wa fhasi,

18 na Baalathi na Thamara phangani ya Juda

19 na miḓi ya u vhulungela zwiḽiwa zwawe na miḓi ya gariki dzawe na bere dzawe, a fhaṱa na zwe a vha a tshi tou tama u fhaṱa Jerusalema na Libanoni na shangoni ḽoṱhe ḽe a vha a tshi ḽi vhusa.

20 Ho vha ho sala vhathu vha si Vhaisraele, Vhaamori na Vhahithi na Vhapherisi na Vhahivi na Vhajebusi,

21 ndi vhaḓuhulu vha havhaḽa vhe Vhaisraele vha si vha fhedze tshoṱhe vha sala shangoni, vhenevho Solomoni o vha shumisa mushumo wawe wa khombekhombe, na ṋamusi zwi tshee zwo ralo.

22 Hone Vhaisraele Solomoni ho ngo vha shumisa mishumo ya khombekhombe, vhone vho vha vhe vhahali vhawe na magota awe na vhalangammbi vhawe na vhalangi vha gariki dzawe na vhanameli vha bere dzawe.

23 Ho vha hu na magota a 550 vha tshi langa mushumo wa khombekhombe wa u fhaṱa.

24 Musi mufumakadzi wa Solomoni, ṅwananyana wa Farao khosi ya Egipita, o no pfuluwa Muḓini wa Dafita, o no pfulutshela pfamoni ye a fhaṱelwa nga Solomoni, Solomoni a fhaṱa na murango.

25 Solomoni o vha a tshi ri kararu nga ṅwaha a ṋekedza zwiṱhavhelo zwi fhiswaho na nduvho dza u konana na Mudzimu kha aḽiṱari ye a i fhaṱela Muṋe washu. Solomoni a ita na u dubisela Muṋe washu zwioro, u ralo a vha o khunyeledza zwa thembele.

26 Khosi Solomoni a fhaṱa na zwikepe zwinzhi vhuimangalavha ha Etsioni Gebere, hune ha vha tsini ha Elathi shangoni ḽa Edomo, khunzikhunzini ya Lwanzhe Lutswuku.

27 Khosi Hiramu a ruma vhanna vhawe, vhatshimbidzi vha zwikepe vhe vha vha vha tshi ḓivha lwanzhe, uri vha shume afho zwikepeni na vhanna vha Solomoni.

28 Vha tala lwanzhe nga zwikepe vha livha shangoni ḽa Ofiri, vha vhuya na musuku wa khilogiramu dza 4 000 vha u ḓisa ha khosi Solomoni.

10

1 Khosi ya Sheba ya mufumakadzi na ene o pfa bvumo ḽa Solomoni na dzina ḽa Yahavee, a fara lwendo a ya Jerusalema u yo mu linga nga u mu vhudzisa mbudziso dza u konḓa.

2 A swika Jerusalema e na vhaḓinḓa vhanzhi na gamela dzo hwala zwilungi na musuku munzhi na matombo a mutengo muhulu, a ḓa ha Solomoni a mu vhudzisa zwoṱhe zwe zwa vha zwi mbiluni yawe.

3 Solomoni a fhindula mbudziso dzoṱhe, ha si vhe na tshine tsha konḓela Solomoni u ṱalutshedza iyo khosi.

4 Khosi ya Sheba ya pfa vhuṱali hoṱhe ha Solomoni, a vhona pfamo ye Solomoni a fhaṱa,

5 na zwiḽiwa zwine zwa ḓiswa ḓafulani ḽawe na hune ha dzula magota na vhashumi vha pfamoni na zwiambaro zwavho na vhashumi vhane vha mu shumela vhuṱamboni na zwiṱhavhelo zwine a ṋekedza thembeleni ya Muṋe washu, zwa mu akhamadza.

6 A vhudza khosi Solomoni a ri, “Zwe nda zwi pfa ndí shangoni ḽanga nga vhuṱali havho na mishumo yavho ndi ngoho!

7 Huno izwo zwithu a tho ngo zwi tenda nda vhuya nda tou ḓa nda zwi vhona nga anga maṱo. Vhukuma ndo vha ndi songo vhuya nda vhudzwa na hafu yazwo; vhuṱali havho na lupfumo lwavho zwi fhira zwe nda vhudzwa.

8 Vhathu vhavho vha na mashudu hani! Na magota avho vhane vha dzula navho vha tshi endela u pfa vhuṱali havho vha na mashudu!

9 Nga hu rendwe Yahavee Mudzimu wavho we a vha takalela, a vha vhea kha khuluṋoni ya Israele. Yahavee o vha vhea khosi uri vha vhe na khaṱhulo mbuya, vha ite zwi re zwone nge a funa Israele nga lufuno lu sa gumi.”

10 A ṋea khosi Solomoni zwifhiwa zwe a ḓa nazwo, zwa musuku une wa fhira khilogiramu dza 4 000 na zwilungi zwinzhi na matombo a mutengo muhulu. A ho ngo dovha ha ḓiswa zwilungi zwinzhi zwi no eḓana na zwe khosi ya Sheba ya mufumakadzi ya ṋea khosi Solomoni.

11 Zwikepe zwa Hiramu zwe zwa vha zwo ḓisa musuku u tshi bva Ofiri, zwa ḓisa na matanda manzhi a musandala na matombo a mutengo muhulu zwi tshi bva henengei.

12 Solomoni a ita thikho dza thembele ya Muṋe washu na dza pfamo ya musanda nga eneo matanda, a ita na haripa na zwihwana zwa vhaimbi. O vha e one matanda avhuḓi a musandala e a vhuya a ḓiswa kha ḽa Israele, o raloho ho ngo tsha dovha a vhonwa.

13 Khosi Solomoni a ṋea khosi ya Sheba zwoṱhe zwe a zwi tama a zwi humbela, a dovha a mu tonda nga zwiṅwe. Ndi hone khosi ya Sheba i tshi humela shangoni ḽa Sheba na vhalanda vhayo.

14 Ṅwaha muṅwe na muṅwe khosi Solomoni o vha a tshi ḓiselwa musuku une wa nga lemela khilogiramu dza 23 000,

15 hu sa vhalwi mithelo ine ya theliwa nga vhashavhi na mbuelo ine ya bva kha mabindu na muthelo une wa theliwa nga mahosi a Maarabia na vhavhusi vha madzingu a Israele.

16 Khosi Solomoni a ita zwiṱangu zwihulu zwa 200, tshiṅwe na tshiṅwe tsha fhomiwa musuku wo fuliwaho une wa lemela khilogiramu ṱhanu na mbili.

17 A ita na zwiṱangu zwiṱuku zwa 300, tshiṅwe na tshiṅwe a tshi fhoma musuku wo fuliwaho une wa ṱoḓou lemela khilogiramu mbili. Khosi ya zwi vhea huvhewazwihali ha Maṱaka a Libanoni.

18 Khosi ya itisa na khuluṋoni khulu, ya tibedzwa nga ṋanga dza nḓou, ya dovha ya fhomiwa na musuku u songo vangiwaho.

19 Khuluṋoni iyo yo vha i na zwiṱepisi zwiṱanu na tshithihi, nga murahu hayo i na muṱumba wa ṱhoho ya mboho. Masia oṱhe a tshidzulo ho vha hu na zwitikatshanḓa, hu na tshifanyiso tsha ndau yo imaho tsini ha tshiṅwe na tshiṅwe.

20 Ho vha hu na zwifanyiso zwa ndau dza 12 dzo ima kha zwiṱepisi izwo zwiṱanu na tshithihi, magumoni a tshiṱepisi tshiṅwe na tshiṅwe ho ima ndau, nthihi ngeno nthihi ngeno. Mashangoni oṱhe a hu na iṅwe khosi ye ya vhuya ya itelwa khuluṋoni yo raloho.

21 Zwinwelo zwoṱhe zwa khosi Solomoni zwo vha zwi zwa musuku, na thundu dzoṱhe dza nḓuni ya huvhewazwihali ha Maṱaka a Libanoni dzo vha dzi dza musuku u songo vangiwaho. Ho vha hu si na tsho itwaho nga siliva, ngauri siliva yo vha i si na mutengo misi ya Solomoni.

22 Khosi yo vha i na zwikepe zwine zwa vhambadza thundu lwanzheni zwi tshi tshimbila na zwa Hiramu. Ho vha hu tshi ri u fhela miṅwaha miraru zwa vhuya zwo hwala musuku na siliva na ṋanga dza nḓou na dziṱhoho na mapfeṋe.

23 Khosi Solomoni o vha a tshi fhira mahosi oṱhe a ḽifhasi nga lupfumo na nga vhuṱali.

24 Vhathu vha mashango oṱhe vho vha vha tshi tama u thetshelesa Solomoni uri vha pfe vhuṱali he Mudzimu a vha o vhu vhea mbiluni yawe.

25 Ṅwaha nga ṅwaha, muṅwe na muṅwe we a ḓa o vha a tshi ḓa na nduvho, zwithu zwa siliva na musuku na dziphuraphura na zwihali na zwilungi na dzibere na dzimeila.

26 Solomoni o vha e na gariki nnzhi na bere, o vha e na gariki dza 1 400 na bere dza 12 000, zwe a vha o zwi vhea miḓini ya dzigariki, zwiṅwe a tshi dzula nazwo Jerusalema.

27 Khosi ya khokha siliva nnzhi Jerusalema ya nga matombo, mikedara ya anda unga mihuyu zwigodini.

28 Bere dza Solomoni dzo vha dzi tshi bva Egipita na Kue, vhashavhi vha musanda vho vha vha tshi dzi renga dzi tshi bva Kue.

29 Vho vha vha tshi renga gariki nthihi i no bva Egipita nga mangwende a 600 a siliva, bere i tshi rengwa nga mangwende a 150 a siliva. Vho vha vha tshi ita na u dzi rengisela mahosi a Vhahithi na Vhaaramu.

11

1 Khosi Solomoni o funa vhasadzi vhanzhi vha vhatsinda, hu sa vhaliwi na ṅwananyana wa Farao. O dzea vhasadzi vha Vhamuaba na Vhaamoni na Vhaedomo na Vhasidoni na Vhahithi —

2 tshakha dze Muṋe washu a vhudza Vhaisraele a ri, “Ni songo dzetshelana navho, ngauri vhukuma vha nga ḓo rembulusela mbilu dzaṋu kha midzimu yavho.” Naho zwo ralo Solomoni a vha funa, a vha nambatela.

3 O vha e na vhasadzi vha 700 vha vhakololo, na vhasadzi vha dziphuli vha 300. Vhasadzi vhawe vha mu xedza.

4 Musi Solomoni o no kalaha, vhasadzi vhawe vha rembulusela mbilu yawe kha miṅwe midzimu, a si tsha ḓikumedza Muṋe washu Mudzimu wawe nga mbilu yawe yoṱhe sa Dafita khotsi awe.

5 Solomoni a luvha Ashtharotho mudzimu wa musadzi wa Vhasidoni na Milikhomu mudzimu u nengisaho wa Vhaamoni.

6 Solomoni a ita zwi sa takadzi Muṋe washu, a si tsha tevhela Muṋe washu tshoṱhe unga Dafita khotsi awe.

7 Nṱha ha thavha vhubvaḓuvha ha Jerusalema, Solomoni a fhaṱa fhethu ha u luvhela Khemosho mudzimu u nengisaho wa Muaba na fhethu ha u luvhela Milikhomu mudzimu u nengisaho wa Vhaamoni.

8 Solomoni a fhaṱa na fhethu ha u luvha hune vhasadzi vhawe vha vhatsinda vha fhisa zwioro, vha ṋekedza midzimu yavho zwiṱhavhelo.

9 Muṋe washu a sinyutshela Solomoni nge mbilu yawe ya furalela Muṋe washu Mudzimu wa Israele, we a vha o ḓisumbedza ene luvhili.

10 Naho Muṋe washu o vha o dzivhisa Solomoni u luvha miṅwe midzimu, Solomoni ho ngo tevhedza ndaela ya Muṋe washu.

11 Muṋe washu a vhudza Solomoni a ri, “Vhunga wo ḓiimisela u pfuka mulanga wanga na ndayo dzanga dze nda u laya, ndi ḓo u dzhiela muvhuso nda u ṋea muṅwe wa magota au.

12 Naho zwo ralo a thi nga zwi iti iwe u tshi kha ḓi tshila, ndi tshi itela Dafita khotsi au. Muvhuso ndi ḓo u dzhiela ṅwana wau.

13 Huno a thi nga mu dzhieli muvhuso woṱhe, ndi ḓo mu ṋea tsinde ḽithihi ndi tshi itela Dafita mulanda wanga na Jerusalema he nda hu khetha.”

14 Muṋe washu a ita uri Hadadi wa nnḓu ya musanda wa Edomo a vutshele Solomoni.

15 Zwiḽa kale musi Dafita a tshi khou lwa na vha Edomo, Juaba mulangammbi o vha o ya u swiṱa vhafu, a vhulaha vhanna vhoṱhe vha Edomo.

16 Juaba na Vhaisraele vhoṱhe vho dzula henengei vha fhedza miṅwedzi miṱanu na muthihi, vha vhuya vha vhulaha vhanna vhoṱhe vha Edomo.

17 Hone Hadadi, we a vha a tshi kha ḓi vha mutukana, a shavhela Egipita na vhaṅwe magota vha Edomo vhe vha vhuya vha shumela khotsi awe.

18 Vha takuwa Midiani vha livha Pharani. Vha dzhia vhaṅwe vhanna vha Pharani vha ṱuwa navho, vha livha Egipita ha Farao khosi ya Egipita, uyo a ṋea Hadadi nnḓu na tsimu na zwiḽiwa.

19 Farao a takalela Hadadi lwe a vhuya a mu ṋea murathu wa mufumakadzi wawe Thaphenese uri a mu dzee.

20 Murathu wa Thaphenese a mu bebela ṅwana wa mutuka we a vha a tshi pfi Genubathi, onoyo o lelwa nga Thaphenese pfamoni ya musanda. Henefho Genubathi o vha a tshi dzula na vhana vha Farao.

21 Musi Hadadi e Egipita, a pfa upfi Dafita o dzama, na uri Juaba mulangammbi na ene o fa. Ndi hone Hadadi a tshi amba na Farao a ri, “Nga vha litshe ndi ṱuwe ndi vhuelele shangoni ḽa hashu.”

22 Farao a vhudzisa a ri, “Ndi tshini tshine na tshi shaya fhano lune na funa u vhuelela shangoni ḽa haṋu?” Hadadi a fhindula a ri, “A hu na, hone nga vha litshe ndi ṱuwe!”

23 Mudzimu a ita na uri swina ḽiṅwe ḽi vutshele Solomoni, uyo o vha e Rezoni ṅwana wa Eliada, we a vha o shavha muṋe wawe Hadadi Ezere khosi ya Tsoba.

24 O kuvhanganya vhanna, a vha murangaphanḓa wa tshigwada tsha mashandukwa zwiḽa Dafita a tshi lozwa mmbi ya Tsoba, mashandukwa ayo a livha Damasko, vha swika vha dzula hone vha vhusa.

25 Rezoni o vha swina ḽa Israele misi yoṱhe Solomoni a tshi kha ḓi tshila, a ita uri u dina ha Hadadi hu kalule. Rezoni o vha a tshi vhusa Aramu, e swina ḽa Vhaisraele.

26 Jerobiamu ṅwana wa Nebati na ene a shandukela khosi. O vha e muṅwe wa magota a Solomoni, e Muefraimi wa Tsereda, mme awe e tshilikadzi a tshi pfi Tserua.

27 Ngea mafhungo a musi a tshi shandukela khosi. Solomoni o vha a tshi khou fhaṱa mirango ya u tika, a tshi khou thivha mavhende mutsheṱoni wa muḓi wa Dafita khotsi awe.

28 Zwino Jerobiamu o vha e munna ane a ḓipfa, nahone musi Solomoni a tshi vhona uri uyo muṱhannga u shuma mushumo wawe zwavhuḓi, a mu vhea uri a lange mushumo woṱhe wa khombekhombe wa vha Manase na Efraimi.

29 Muṅwe musi Jerobiamu a tshi khou bva Jerusalema, a ṱangana na Ahia muporofita wa Shilo, ó ambara phuraphura ntswa. Ho vha hu si na muṅwe henefho, vhe vhavhili fhedzi.

30 Ahia a bvula phuraphura ntswa ye a vha o i ambara, a i kherukanya ya bva mbemba dza 12,

31 a amba na Jerobiamu a ri, “Dzhiani mbemba dza fumi dzi vhe dzaṋu, ngauri Muṋe washu Mudzimu wa Israele u ri, ‘Ndi ḓo dzhiela Solomoni muvhuso, iwe nda u ṋea matsinde a fumi.

32 Hone ene ndi ḓo mu ṋea tsinde ḽithihi, ndi tshi itela mulanda wanga Dafita na muḓi wa Jerusalema we nda u nanga kha matsinde oṱhe a Israele.

33 Izwo ndi ḓo zwi ita nge Solomoni a mpfuralela a luvha Ashtharotho mudzimu wa musadzi wa Vhasidoni na Khemosho mudzimu wa Vhamuaba na Milikhomu mudzimu wa Vhaamoni, a si tshimbile nḓilani dzanga, a si ite zwi ntakadzaho, a si tevhedze ndayo dzanga na milayo yanga unga Dafita khotsi awe.

34 Hone Solomoni a thi nga mu dzhieli muvhuso woṱhe ene muṋe, ndi ḓo mu litsha a vhusa a vhuya a fa, ndi tshi itela Dafita mulanda wanga we nda mu nanga, a thetshelesa milayo yanga na ndayo dzanga.

35 Ndi ḓo dzhiela ṅwana wawe muvhuso, iwe nda u ṋea matsinde a fumi,

36 ṅwana wawe nda mu ṋea tsinde ḽithihi uri mulanda wanga Dafita a dzule o mpfarela luvhone Jerusalema, muḓi we nda u nanga uri ndi vhee dzina ḽanga hone.

37 Iwe Jerobiamu ndi ḓo u dzhia wa vhusa zwoṱhe zwine mbilu yau ya zwi tama, wa vha khosi ya Israele.

38 Arali wa ita zwoṱhe zwine nda u laya, wa tshimbila nḓilani dzanga, wa ita zwi ntakadzaho nga u tevhedza ndayo dzanga na u vhulunga milayo yanga unga mukoma wanga Dafita, ndi ḓo vha na iwe. Ndi ḓo u fhaṱela muvhuso wa dzula u hone unga we nda fhaṱela Dafita, ndi ḓo u ṋea Israele.

39 Ndi ḓo ṱukufhadza vhaḓuhulu vha Dafita nga mulandu wa vhuvhi ha Solomoni, hone a thi nga vha ṱukufhadzi lini na lini.’ ”

40 Solomoni a linga u vhulaha Jerobiamu, hone Jerobiamu a shavhela ha khosi Shishaka wa Egipita, a dzula hone Solomoni a vhuya a dzama.

41 Mafhungo maṅwe oṱhe a Solomoni, zwoṱhe zwe a ita na zwa vhuṱali hawe, zwo ṅwalwa kha Histori ya Solomoni.

42 Solomoni o vhusa ḽoṱhe ḽa Israele e Jerusalema a fhedza miṅwaha ya 40.

43 Solomoni a dzama, a yo awela na vhokhotsi awe, a swiṱwa Muḓini wa Dafita khotsi awe. Ṅwana wawe Rehabiamu a vha khosi vhudzuloni hawe.

12

1 Rehabiamu a takuwa a ya Shikheme, ngauri Vhaisraele vhoṱhe vho vha vho ya henengei uri vha mu vhumbe khosi.

2 Musi Jerobiamu ṅwana wa Nebati a tshi zwi pfa e Egipita he a vha o shavhela hone a tshi shavha khosi Solomoni, a vhuya henengei.

3 Vhathu vha vhidzisa Rehabiamu, Jerobiamu na tshivhidzo tshoṱhe tsha Vhaisraele vha ya ha Rehabiamu vha mu vhudza vha ri,

4 “Khotsi avho vho vha vho ri hwesa dzhogo i lemelaho, hone arali vha ri fhungudzela mushumo wa tshiṱuhu, vha ri leludzela dzhogo i lemelaho ye Solomoni a ri hwesa yone, ri ḓo vha vhalanda vhavho.”

5 Rehabiamu a vha fhindula a ri, “Ṱuwani ni fhedze maḓuvha mararu ni konou vhuya, ndi ḓo ni fhindula.” Vhathu vha ṱuwa.

6 Khosi Rehabiamu a vhudzisa vhakalaha vhe vha vha vha tshi shumela khotsi awe Solomoni a tshi kha ḓi tshila, a ri, “Nga vha nnyeletshedze uri ndi tshi fhindula avha vhathu ndi ri mini!”

7 Vhone vha mu fhindula vha ri, “Arali vha tshi funa u shumela vhathu havha zwavhuḓi, vha vha fhindule zwavhuḓi; vha ḓo dzula vha tshi vha shumela.”

8 Huno Rehabiamu a litsha nyeletshedzo ya vhakalaha, a yo vhudzisa vhaṱhannga vhe a aluwa navho vha tshi mu shumela.

9 A vha vhudzisa a ri, “Vhathu avha ri nga vha fhindula hani vhane vha ri ndi vha leludzele dzhogo ye khotsi anga a vha hwesa yone?”

10 Vhaṱhannga vhe vha aluwa nae vha mu fhindula vha ri, “Vhathu havho vhe vha vha vhudza vha ri khotsi avho vho vha hwesa dzhogo i lemelaho, zwino vhone vha vha leludzele dzhogo, vha vha fhindule vha ri, ‘Tshinwaunwane tshanga tsho denyefhala u fhira khundu dza khotsi anga.

11 Khotsi anga vho vha vho ni hwesa dzhogo ya u lemela, nṋe ndi ḓo ita uri i lemelese. Khotsi anga vho vha vha tshi ni rwa nga zwimebi, nṋe ndi ḓo ni rwa nga mboma.’ ”

12 Musi ho no fhela maḓuvha mararu, Jerobiamu na vhathu vhoṱhe vha humela ha Rehabiamu, nga he khosi ya vha vhudza ya ri, “Ṱuwani ni fhedze maḓuvha mararu ni konou vhuya ha nṋe, ndi ḓo ni fhindula.”

13 Khosi ya fhindula vhathu nga u tou vha ḽela vhuhali, ya nyadza nyeletshedzo i no bva kha vhahulwane,

14 ya tevhela nyeletshedzo ya vhaṱhannga ya ri, “Khotsi anga vho vha vho ni hwesa dzhogo i lemelaho, nṋe ndi ḓo ita uri i lemelese. Khotsi anga vho vha vha tshi ni rwa nga zwimebi, nṋe ndi ḓo ni rwa nga mboma.”

15 Khosi a yo ngo thetshelesa vhathu, izwo zwo vha zwo itwa nga Muṋe washu, uri hu khunyelele ipfi ḽe Muṋe washu a vhudza Jerobiamu ṅwana wa Nebati nga mulomo wa Ahia wa Shilo.

16 Musi Vhaisraele vhoṱhe vha tshi vhona uri khosi yo landula zwe vha humbela, vha fhindula khosi vha ri, “Ri na mukovhe-ḓe na Dafita? Ṅwana wa Isai ri mu londeleni? Vhaisraele humelani hayani! Dafita londola nnḓu yau!” Ndi hone Vhaisraele vha tshi ya hayani.

17 Huno Vhaisraele vhe vha vha vha tshi dzula miḓini ya Juda, Rehabiamu a ḓi vha vhusa.

18 Khosi Rehabiamu a ruma Adoniramu we a vha a tshi langa mushumo wa khombekhombe uri a ye ha Vhaisraele, hone vhone vha mu kanḓa nga matombo vha mu vhulaha. Zwo no ralo khosi Rehabiamu a ṱavhanya a dzhena kha gariki yawe a shavhela Jerusalema.

19 U bva zwenezwo Vhaisraele a vho ngo tsha luvha nnḓu ya Dafita, na ṋamusi.

20 Musi Vhaisraele vha tshi zwi pfa uri Jerobiamu o vhuya a tshi bva Egipita, vha mu vhidza uri a ḓe tshivhidzoni, vha mu vhumba khosi ya Israele ḽoṱhe. Tsinde ḽa Juda ndi ḽone fhedzi ḽe ḽa sala ḽi tshi luvha nnḓu ya Dafita.

21 Musi Rehabiamu a tshi swika Jerusalema, a kuvhanganya vhahali vhukuma vha 180 000 vha tsinde ḽa Juda na ḽa Benyamini, uri vha yo lwa na muvhuso wa Israele vha dzhiulule muvhuso u vhe wa Rehabiamu ṅwana wa Solomoni.

22 Hone ipfi ḽa Mudzimu ḽa ḓa ha muporofita Shemaya ḽa ri, “Vhudza Rehabiamu ṅwana wa Solomoni khosi ya Juda na vhoṱhe

23 vha Juda na vha Benyamini, na vhathu vhoṱhe u ri,

24 ‘Muṋe washu u ri: Ni songo gonya u lwa na Vhaisraele vha haṋu. Iyani hayani noṱhe, ngauri zwo itwa nga Nṋe.’ ” Ndi hone vha tshi thetshelesa ipfi ḽa Muṋe washu, vha dovha vha humela hayani, nga he Muṋe washu a vha laya.

25 Khosi Jerobiamu a fhaṱa mitsheṱo muḓini wa Shikheme mivhunduni ya Efraimi, a dzula hone. A ṱuwa a yo fhaṱa mitsheṱo muḓini wa Phenuele.

26 Jerobiamu a elekanya a ri, “Muvhuso u nga vhuelela kha nnḓu ya Dafita.

27 Arali avha vhathu vha ḓi gonya vha tshi yo ṋekedza zwiṱhavhelo thembeleni ya Muṋe washu ngei Jerusalema, vha ḓo dovha vha luvha muṋe wavho Rehabiamu, khosi ya Juda. Vha ḓo mmbulaha vha vhuelela ha khosi Rehabiamu.”

28 Khosi ya funzedzana na vhaeletshedzi vhayo, ya konou vhumba mbohwana mbili dza musuku, ya amba na vhathu ya ri, “Zwi a ni netisa u gonya Jerusalema. Inwi Vhaisraele, midzimu yaṋu yo ni pfulusaho Egipita ngei.”

29 Iṅwe mbohwana ya musuku a i vhea Bethele, iṅwe a i vhea Dani,

30 izwo zwa ita uri vhathu vha tshinye. Vha ita na u ḓala muḓalo vho hwala iḽa iṅwe mbohwana ya musuku u vhuya u swika Dani.

31 Jerobiamu a ita na u fhaṱa zwitembele zwikwarani, a vhea vhotshifhe vha no bva kha miṱa yoṱhe vha si vha tsinde ḽa Livi.

32 Jerobiamu a thoma vhuṱambo nga ḓuvha ḽa 15 ḽa ṅwedzi wa vhuṱanu na vhuraru, vhune ha fana na vhuṱambo ha mishasha vhune ha itwa kha ḽa Juda. Mboho dza musuku dze a dzi vhumba a dzi ṋekedza zwiṱhavhelo kha aḽiṱari henefho Bethele, thembeleni ya Bethele a dovha a vhea vhotshifhe vhane vha shuma zwitembeleni zwa zwikwarani.

33 Nga ḓuvha ḽa 15 ḽa ṅwedzi wa vhuṱanu na vhuraru, ḓuvha ḽe Jerobiamu a tou ḽi vhea ene muṋe, a ya Bethele a ṋekedza zwiṱhavhelo kha aḽiṱari a ita vhuṱambo he a vhu thomela Vhaisraele.

13

1 Bethele ha ḓa muḓinḓa wa Mudzimu a tshi bva Juda o ruṅwa nga Muṋe washu, a tshi swika a wana Jerobiamu o ima aḽiṱarini a tshi ṱoḓa u ṋekedza tshiṱhavhelo.

2 Uyo munna a ṱavha mukosi a teketela iyo aḽiṱari ó laiwa nga Muṋe washu a ri, “Iwe aḽiṱari, aḽiṱari wee! Muṋe washu u ri, ‘Hu ḓo bebwa ṅwana a no pfi Josiasi kha nnḓu ya Dafita. Henefha kha iwe ene u ḓo ṱhavha vhotshifhe vha zwitembele zwa zwikwarani vhane vha ṋekedza zwiṱhavhelo fhano, hu ḓo fhiswa marambo a vhathu kha iwe.’ ”

3 Musi wonoyo muḓinḓa wa Mudzimu a ita tshiga a ri, “Ngetshi tshiga tshe tsha ḓivhadzwa nga Muṋe washu u ri: Aḽiṱari hei i ḓo fhanduwa, milora yo kamaho mapfura ya balangana.”

4 Musi khosi Jerobiamu a tshi pfa zwe muḓinḓa wa Mudzimu a teketela aḽiṱari i re Bethele, a imisa tshanḓa tshawe o ima aḽiṱarini a ri, “Mu fareni!” Hone itsho tshanḓa tshe a tshi imisa tshi tshi sumba uyo munna tsha mbo ḓi kongonyala, a si tsha kona u tshi humisela murahu.

5 Aḽiṱari ya mbo ḓi fhanduwa, milora ya balangana, zwi tshi tevhedza tshiga tshe tsha ambiwa nga muḓinḓa wa Mudzimu ó laiwa nga Muṋe washu.

6 Ndi hone khosi i tshi amba na muḓinḓa wa Mudzimu ya ri, “Mpfumedzanyeni na Yahavee Mudzimu waṋu, ni nthabelele uri tshanḓa tshanga tshi fhole.” Muḓinḓa wa Mudzimu a mu ambela na Muṋe washu, tshanḓa tsha khosi tsha fhola, tsha vhuelelela ngonani.

7 Khosi ya amba na muḓinḓa wa Mudzimu ya ri, “Nga ri ṱuwe roṱhe ri ye hayani ni yo ḽa, ndi ḓo ni ṋea na tshifhiwa.”

8 Huno muḓinḓa wa Mudzimu a fhindula khosi a ri, “Naho vho vha vha tshi nga mpha hafu ya lupfumo lwavho, ndo vha ndi sa nga ṱuwi navho kana nda ḽa zwiḽiwa kana nda nwa maḓi fhano.

9 Muṋe washu o nndaya a ri, ‘U songo ḽa zwiḽiwa kana wa nwa maḓi kana wa huma nga nḓila ye wa ḓa ngayo.’ ”

10 Ndi hone a tshi fara iṅwe nḓila, a si tsha huma nga nḓila ye a ya ngayo Bethele.

11 Zwino ho vha hu na muṅwe muporofita wa mukalaha a tshi dzula Bethele, vhana vhawe vha ḓa vha mu vhudza zwoṱhe zwe uḽa muḓinḓa wa Mudzimu a ita henefho Bethele musi wonoyo, na zwoṱhe zwe a vhudza khosi Jerobiamu.

12 Khotsi avho a vha vhudzisa a ri, “O ṱuwa nga nḓila ifhio?” Vhana vhawe vha mu sumbedza nḓila ye uyo muḓinḓa wa Mudzimu a no bva Juda a i fara.

13 Ene a vhudza vhana vhawe a ri, “Vhelesani donngi.” Vha mu vhelesela donngi, a namela,

14 a tevhela uḽa muḓinḓa wa Mudzimu, a mu wana o dzula fhasi ha muri muhulu, a mu vhudzisa a ri, “Ndi vhone muḓinḓa wa Mudzimu a no bva Juda?” Munna uyo a fhindula a ri, “Ndi nṋe.”

15 Ndi hone muporofita a tshi mu vhudza a ri, “Nga ri ṱuwe roṱhe ri ye hayani ri yo ḽa zwiḽiwa.”

16 Muḓinḓa wa Mudzimu a ri, “Ndi nga si humele murahu nda ṱuwa navho kana nda ḽa zwiḽiwa kana nda nwa maḓi navho fhano fhethu.

17 Muṋe washu o mmbudza a ri, ‘U songo ḽa zwiḽiwa kana wa nwa maḓi henefho kana wa vhuya nga nḓila ye wa ṱuwa ngayo.’ ”

18 Muporofita uyo wa mukalaha a fhindula a ri, “Na nṋe ndi muporofita unga vhone. Muṋe washu o ruma muruṅwa a ḓa a mmbudza a ri, ‘Huma nae u mu ise muṱani wau uri a ḽe zwiḽiwa, a nwe maḓi.’ ” Hone muporofita uyo wa mukalaha o vha a tshi khou mu zwifhela.

19 Ndi hone muḓinḓa wa Mudzimu a tshi huma na uyo muporofita wa mukalaha a yo ḽa zwiḽiwa, a nwa muṱani wawe.

20 Musi vha tshee vho dzula ḓafulani, ipfi ḽa Muṋe washu ḽa ḓa ha muporofita uyo wa mukalaha we a huma nae,

21 a vhidzelela a tshi vhudza muḓinḓa wa Mudzimu a no bva Juda a ri, “Muṋe washu u ri, ‘Wo nyadza ipfi ḽa Yahavee, a wo ngo tevhedza ndaela ye wa fhiwa nga Muṋe washu Mudzimu wau.

22 Wo huma wa yo ḽa zwiḽiwa, wa nwa maḓi fhethu he a u vhudza uri u songo ḽa, u songo nwa. Zwenezwo tshitumbu tshau a tshi nga swiṱwi tshaloni tsha vhokhotsi au.’ ”

23 Musi uyo muḓinḓa wa Mudzimu o no fhedza u ḽa na u nwa, muporofita we a huma nae a mu vhelesela donngi yawe.

24 Musi e lwendoni a ṱangana na ndau nḓilani ya mu vhulaha, tshitumbu tshawe tsha kudzwa nḓilani, donngi na ndau vhuvhili hazwo zwa ima tsini hatsho.

25 Vhaṅwe vhathu vhe vha fhira henefho vha vhona tshitumbu tsho rambalala henefho fhasi, ndau yo ima tsini ha tshitumbu, vha swikisa ayo mafhungo muḓini hune muporofita wa mukalaha a dzula hone.

26 Uḽa muporofita we a mu humisa lwendoni lwawe a tshi zwi pfa a ri, “Ndi muḓinḓa wa Mudzimu we a nyadza ndaela ya Muṋe washu. Muṋe washu o mu kumedza ndau, ya mu zhongondedza, ya mu vhulaha, nga he ipfi ḽa Muṋe washu ḽa mu vhudza.”

27 Muporofita a vhudza vhana vhawe a ri, “Mmbeleseleni donngi.” Vha ita nga u ralo,

28 a namela a ṱuwa. A wana tshitumbu tsho rambalala nḓilani, donngi na ndau zwo ima tsini hatsho. Ndau yo vha i songo ḽa itsho tshitumbu, na donngi í songo i zhongondedza.

29 Ndi hone muporofita a tshi takula tshitumbu tsha muḓinḓa wa Mudzimu, a tshi hwesa donngi, a humela natsho Bethele uri a mu lile, a mu swiṱe.

30 Ndi hone a tshi swiṱa itsho tshitumbu tshaloni tshawe, vha mu lila vha ri, “Yawee, shaka ḽanga!”

31 Musi vho no mu swiṱa a vhudza vhana vhawe a ri, “Musi ndi tshi fa ni ntswiṱe tshaloni tshe uyu muḓinḓa wa Mudzimu a swiṱwa khatsho, ni ladze marambo anga tsini ha marambo awe.

32 Ndi uri mafhungo e a ḓivhadzwa nga ipfi ḽa Muṋe washu hu tshi teketelwa aḽiṱari ya Bethele na zwitembele zwa zwikwarani miḓini ya Samaria, vhukuma ha nga weli fhasi.”

33 Naho ho itea hezwo, khosi Jerobiamu wa Israele ho ngo laṱa vhuvhi hawe, a ḓi nanga vhotshifhe kha miṱa zwayo uri vha shume zwitembeleni zwa zwikwarani. Muṅwe na muṅwe we a vha a tshi funa u vha tshifhe o vha a tshi mu vhumba tshifhe wa zwitembele zwa zwikwarani.

34 Uho ndi hone vhukhakhi ha vha nnḓu ya Jerobiamu he ha ita uri zwi si vha nakele, vha vhuya vha lovha tshoṱhe vha si tsha vha hone fhano fhasi.

14

1 Zwenezwo Abia ṅwana wa khosi Jerobiamu a lwala.

2 Jerobiamu a vhudza mufumakadzi wawe a ri, “Edzonu ḓikhakhisa hu si vhe na ane a ḓivha uri ni mufumakadzi wanga, ni ye Shilo hune ha dzula muporofita Ahia, uḽa we a mmbudza uri ndi ḓo vha khosi ya vhathu havha.

3 Ṱuwani na mikonde ya fumi ya vhurotho na dzikhekhe na mvuvhelo ya ṋotshi ni mu fhe. U ḓo ni vhudza zwine zwa ḓo itea kha hoyu mutukana.”

4 Mufumakadzi wa Jerobiamu a ita zwe munna wawe a amba, a ya muṱani wa Ahia u re Shilo. Zwino Ahia o vha a si tsha kona u vhona nge a vha o no kalaha.

5 Hone Muṋe washu o vha o no ḓi vhudza Ahia a ri, “Mufumakadzi wa Jerobiamu u khou ḓa u u vhudzisa nga ṅwana wawe ane a lwala, u mu fhindule nga u rali na nga u rali. Musi a tshi swika u ḓo vha o ḓikhakhisa.”

6 Musi Ahia a tshi pfa mutsindo vothini a ri, “Dzhenani mufumakadzi wa Jerobiamu. Ndi mini ni tshi ḓikhakhisa? Ndo laedzwa uri ndi ni vhudze mavhi.

7 Tshimbilani ni yo vhudza Jerobiamu uri Muṋe washu Mudzimu wa Israele u ri, ‘Ndo u hulisa vhukati ha vhathu, nda u ita murangaphanḓa wa vhathu vhanga Vhaisraele.

8 Ndo dzhiela nnḓu ya Dafita muvhuso, nda u ṋea iwe, hone iwe a wo ngo nga mulanda wanga Dafita we a tevhedza ndayo dzanga, a ntevhela nga mbilu yawe yoṱhe a tshi ita zwi ntakadzaho.

9 Wo ita vhuvhi vhu no fhira ha vhoṱhe vhe vha vha hone iwe u sa athu vha hone. Wo ḓiitela miṅwe midzimu, zwitungulo zwo fulwaho nga tsimbi, wo nṱunga wa ntsinyusa, wa mpfuralela.

10 Nga mulandu wa zwenezwo, ndi ḓo ḓisa khombo kha nnḓu ya Jerobiamu. Ndi ḓo vhulaha vhaḓuhulu vhoṱhe vha Jerobiamu vha vhanna kha ḽa Israele, hu si sale na muthihi. Ndi ḓo lozwa vha nnḓu ya Jerobiamu unga muthu a tshi swielela vhutoko kule, vha vhuya vha fhela vhoṱhe.

11 Vha Jerobiamu vha no fela muḓini vha ḓo ḽiwa nga mmbwa, vhane vha fela ḓakani vha ḓo ḽiwa nga maṋoni. Ho amba Nṋe Yahavee!’

12 “Zwino inwi humelani hayani. Ni tshi tou dzhena muḓini mutukana u ḓo fa.

13 Vhaisraele vhoṱhe vha ḓo mu lila, vha mu swiṱa. Ndi ene e eṱhe a re wa Jerobiamu a no ḓo swiṱwa, ngauri ndi ene e eṱhe kha vha nnḓu ya Jerobiamu we Muṋe washu Mudzimu wa Israele a vhona hu na tshivhuya khae.

14 “Muṋe washu u ḓo ḓivhetshela khosi ine ya ḓo vhusa Israele, onoyo u ḓo fhedza nnḓu ya Jerobiamu kathihi, ha nga lengi.

15 Muṋe washu u ḓo lifhedza shango ḽa Israele, ḽa khura sa luṱanga lu maḓini. U ḓo tupula Vhaisraele shangoni heḽi ḽavhuḓi ḽe a ḽi ṋea vhomakhulukuku wavho, a vha balanganya seli ha mulambo wa Yufuratha, nge vha ṱunga Muṋe washu vha mu sinyusa nga u vhaḓa zwitungulo zwa thanda zwa Ashera mudzimu wa musadzi.

16 Muṋe washu u ḓo ṱutshela Vhaisraele nga vhuvhi he Jerobiamu a vhu ita, a dovha a ita uri na Vhaisraele vha tshinye.”

17 Ndi hone mufumakadzi wa Jerobiamu a tshi takuwa a ṱuwa a livha Thiritsa. Hezwi a tshi tou pfuka tshiukhuvha tsha nnḓu, mutukana a mbo ḓi fa.

18 Vha mu swiṱa, Vhaisraele vhoṱhe vha mu lila, nga he Muṋe washu a amba nga mulomo wa mulanda wawe muporofita Ahia.

19 Maṅwe mafhungo oṱhe a zwe khosi Jerobiamu a ita, a dzinndwa dze a lwa na a kuvhusele kwawe, o ṅwalwa kha bugu ya Histori ya Mahosi a Israele.

20 Jerobiamu o vhusa a fhedza miṅwaha ya 22, a dzama, a swiṱwa, ṅwana wawe Nadaba a vha khosi vhudzuloni hawe.

21 Rehabiamu ṅwana wa Solomoni o vha khosi ya Juda e na miṅwaha ya 41, a vhusa a fhedza miṅwaha ya 17 e Jerusalema, muḓi we Muṋe washu a u nanga kha mitupo yoṱhe ya Israele uri a vhee dzina ḽawe hone. Mme a Rehabiamu o vha e Naama wa Amoni.

22 Vha Juda vha ita zwi sa takadzi Muṋe washu, vha mu sinyusa nga vhuvhi he vha vhu ita, vha ita zwi no fhira zwa vhokhotsi avho,

23 vha ḓifhaṱela zwitembele zwikwarani, vha fhaṱa na phuphu dza matombo, vha vhaḓa na zwitungulo zwa thanda zwa Ashera mudzimu wa musadzi, zwikwarani zwoṱhe zwi re na muṱumba na fhasi ha miri yoṱhe yo bvukaho.

24 Tshe tsha vha tshi tshi nengisa ndi vhanna na vhasadzi vhe vha vha vha tshi luvha midzimu nga vhupombwe henefho zwitembeleni. Vhathu vha Juda vho vha vha tshi edzisa zwoṱhe zwi nengisaho zwe zwa vha zwi tshi itwa nga vhathu vhe Muṋe washu a vha thatha shangoni zwiḽa Vhaisraele vha tshi swika.

25 Nga ṅwaha wa vhuṱanu wa muvhuso wa Rehabiamu, khosi Shishaka wa Egipita a dia Jerusalema.

26 A hwala lupfumo lwoṱhe lwa thembele ya Muṋe washu na lupfumo lwa pfamo ya musanda a ṱuwa nalwo. A dzhia zwoṱhe, na zwiṱangu zwa musuku zwe zwa itwa nga Solomoni.

27 Khosi Rehabiamu a ita zwiṱangu zwa musinaseṱha zwa u thivha izwo, a zwi ṋea magota a vhalindi vha no linda muṋango u yaho pfamoni ya musanda.

28 Musi khosi i tshi ya thembeleni ya Muṋe washu, vhalindi vho vha vha tshi ḓi fara zwiṱangu, ngavhuya vha konou zwi humisela rumuni ya vhalindi.

29 Mafhungo maṅwe oṱhe a zwe Rehabiamu a ita o ṅwalwa buguni ya Histori ya Mahosi a Juda.

30 Rehabiamu na Jerobiamu vho vha vha tshi dzulela u lwa.

31 Rehabiamu a dzama, a swiṱwa na vhokhotsi awe Muḓini wa Dafita. Mme awe o vha e Naama wa Amoni. Ṅwana wawe Abia a vha khosi vhudzuloni hawe.

15

1 Nga ṅwaha wa 18 wa muvhuso wa Jerobiamu khosi ya Israele ṅwana wa Nebati, Abia a vha khosi ya Juda,

2 a vhusa e Jerusalema a fhedza miṅwaha miraru. Mme awe o vha e Maakha ṅwananyana wa Abisalomo.

3 O ita vhuvhi hoṱhe he khotsi awe a ita; o vha a songo ḓikumedza Muṋe washu Mudzimu wawe nga mbilu yoṱhe unga makhulu wawe Dafita.

4 Naho zwo ralo, Muṋe washu Mudzimu wawe, a tshi itela Dafita, o siela Abia luvhone a mu ṋea ṅwana uri a vhuse Jerusalema ene o no fa, na u tsireledza muḓi wa Jerusalema.

5 Ndi uri Dafita o ita zwe zwa takadza Muṋe washu, a si litshe u tevhedza ndaela dza Muṋe washu maḓuvha oṱhe a vhutshilo hawe. Vhuvhi vhuthihi he a ita ndi zwiḽa zwa u vhulahisa Uria wa Muhithi.

6 Abia na Jerobiamu vho vha vha tshi ḓi bvelana pfumo misi yoṱhe hu tshi vhusa Abia.

7 Mafhungo maṅwe oṱhe a muvhuso wa Abia na zwoṱhe zwe a ita zwo ṅwalwa buguni ya Histori ya Mahosi a Juda.

8 Abia a dzama, a swiṱwa Muḓini wa Dafita, ṅwana wawe Asa a vha khosi vhudzuloni hawe.

9 Nga ṅwaha wa 20 wa muvhuso wa Jerobiamu khosi ya Israele, Asa a vha khosi ya Juda,

10 a vhusa e Jerusalema a fhedza miṅwaha ya 41. Makhulu wawe o vha e Maakha ṅwananyana wa Abisalomo.

11 Asa a ita zwe zwa takadza Muṋe washu, u ḓi nga zwe makhulu wawe Dafita a ita.

12 A thatha phombwe dza vhanna na dza vhasadzi dza u luvha midzimu, dza si tsha vha hone shangoni, a thutha midzimu yoṱhe i nengisaho yo itwaho nga vho mu rangaho phanḓa.

13 Asa a bvisa makhulu wawe Maakha vhudzuloni hawe a si tsha vha vhakoma, nge a ita tshitungulo tsha mulagalu u nengisaho wa Ashera mudzimu wa musadzi wa zwa mbebo. Asa a rema iyo thanda a i fhisa Govhani ḽa Kidroni.

14 Naho Asa a songo thutha zwitembele zwa zwikwarani, o vha o ḓikumedza Muṋe washu nga mbilu yoṱhe vhutshilo hawe hoṱhe.

15 O dzhia na siliva na musuku na midzio ye ene na khotsi awe vha vha vho i kumedza Mudzimu, a zwi vhea thembeleni.

16 Asa khosi ya Juda na Baasha khosi ya Israele vho vha vha tshi dzula nga u bvelana pfumo musi vha tshi kha ḓi vhusa.

17 Baasha khosi ya Israele a gonya a yo dia ḽa Juda, a thoma u vusa Rama uri hu si tsha vha na muthu ane a bva kana a dzhena shangoni ḽa Asa khosi ya Juda.

18 Khosi Asa a dzhia siliva yoṱhe na musuku woṱhe zwe zwa vha zwo sala mbulungeloni dza thembele ya Muṋe washu na pfamoni, a ruma vhaṅwe magota awe vha zwi isa Damasko ha khosi ya Aramu, Beni Hadadi ṅwana wa Tabrimoni, ṅwana wa Hesioni, a ri,

19 “Nṋe na vhone nga ri vhofhe mulanga unga khotsi anga na khotsi avho. Ndi khou vha rumela tshifhiwa tsha siliva na musuku. Zwino nga vha litshe mulangano we vha vhofha na Baasha khosi ya Israele uri a nṱutshele.”

20 Khosi Beni Hadadi a tenda zwe khosi Asa a mu vhudza, a ruma vhalangammbi vhawe vha bva na mmbi vha yo dia miḓi ya Israele. Vha kunda vha Iyoni na Dani na Abele Bethe Maakha, na shango ḽoṱhe ḽi re tsini ha Khinirethe, na shango ḽoṱhe ḽa Nafuthali.

21 Musi khosi Baasha a tshi zwi pfa, a litsha u khwaṱhisa Rama a humela Thiritsa.

22 Ndi hone khosi Asa a tshi bvisa ndaela ya ya kha ḽoṱhe ḽa Juda uri hu si vhuye ha sala muthu, muṅwe na muṅwe a ye Rama a yo hwala matombo na matanda zwe Baasha a vha a tshi khou khwaṱhisa ngazwo muḓi. Khosi Asa a dzhia iyo thundu a khwaṱhisa ngayo Geba, kha ḽa Benyamini, a khwaṱhisa na Mitsipha.

23 Mafhungo maṅwe oṱhe a khosi Asa, zwoṱhe zwe a ita na mishumo i no sumbedza vhuhali hawe na miḓi ye a i vusa, zwoṱhe zwo ṅwalwa buguni ya Histori ya Mahosi a Juda. Huno musi o no kalaha milenzhe yawe ya farwa nga vhulwadze.

24 Asa a dzama, a swiṱwa zwaloni zwa musanda Muḓini wa Dafita, ṅwana wawe Josafati a vha khosi vhudzuloni hawe.

25 Nga ṅwaha wa vhuvhili wa muvhuso wa Asa khosi ya Juda, Nadaba ṅwana wa Jerobiamu a vha khosi ya Israele, a vhusa a fhedza miṅwaha mivhili.

26 Nadaba a ita zwi sa takadzi Muṋe washu, a kanda vhuṱalani ha khotsi awe, a ita vhuvhi honovhuḽa he khotsi awe a ita uri Vhaisraele vha tshinye ngaho.

27 Baasha ṅwana wa Ahia, wa mutupo wa Isakhara, a itela Nadaba tshimbevha a mu vhulaha musi ene Nadaba na mmbi yawe vha tshi khou govhela muḓi wa Gibithoni kha ḽa Filista.

28 Baasha o vhulaha Nadaba nga ṅwaha wa vhuraru wa muvhuso wa Asa khosi ya Juda, Baasha a vha khosi ya Israele vhudzuloni ha Nadaba.

29 Hezwi a tshi tou thoma u vhusa, a vhulaha vha nnḓu ya Jerobiamu vhoṱhe. Ho ngo siela Jerobiamu na muthihi zwawe we a sala a tshi tshila, o vha lozwa vhoṱhe, zwi tshi tevhedza ipfi ḽe Muṋe washu a ḽi amba nga mulomo wa muḓinḓa wawe, muporofita Ahia wa Shilo.

30 Izwo zwo itea nge Jerobiamu a sinyusa Muṋe washu Mudzimu wa Israele nga vhuvhi he a vhu ita, a dovha a ita uri Vhaisraele vha tshinye-vho.

31 Mafhungo maṅwe oṱhe a Nadaba na zwoṱhe zwe a ita, zwo ṅwalwa buguni ya Histori ya Mahosi a Israele.

32 Asa khosi ya Juda na Baasha khosi ya Israele vho vha vha tshi ḓi dzula vha tshi bvelana pfumo misi yoṱhe ya u vhusa havho.

33 Nga ṅwaha wa vhuraru wa muvhuso wa Asa khosi ya Juda, Baasha ṅwana wa Ahia a vha khosi ya Israele, a vhusa e Thiritsa a fhedza miṅwaha ya 24.

34 Baasha a ita zwi sa takadzi Muṋe washu, a kanda vhuṱalani ha Jerobiamu, we a ita uri Vhaisraele vha tshinye.

16

1 Ipfi ḽa Muṋe washu ḽa ḓa ha Jehu ṅwana wa Hanani ḽi tshi kaidza Baasha ḽa ri,

2 “Ndo u wana u si tshithu, nda u hulisa nda u ita murangaphanḓa wa Vhaisraele, hone iwe wa kanda vhuṱalani ha Jerobiamu, wa ita uri vhathu vhanga Vhaisraele vha tshinye, vha ntsinyusa nga vhutshinyi havho.

3 Zwenezwo ndi ḓo ṱuwa ndi tshi u lozwa na nnḓu yau, nnḓu yau ndi ḓo i ita zwe nda ita nnḓu ya Jerobiamu ṅwana wa Nebati.

4 Vha nnḓu ya Baasha, vha no ḓo fela muḓini vha ḓo ḽiwa nga mmbwa, vha no ḓo fela ḓakani vha ḓo ḽiwa nga maṋoni.”

5 Mafhungo maṅwe oṱhe a Baasha na zwe a ita na mishumo i no sumbedza vhuhali hawe, zwo ṅwalwa buguni ya Histori ya Mahosi a Israele.

6 Baasha a dzama, a swiṱwa Thiritsa, ṅwana wawe Ela a vha khosi vhudzuloni hawe.

7 Ipfi ḽa Muṋe washu ḽa ḓa nga mulomo wa muporofita Jehu ṅwana wa Hanani ḽa amba na Baasha na vha nnḓu yawe, nga zwoṱhe zwe a ita zwi sa takadzi Muṋe washu, a tshi mu sinyusa nga zwe a ita, zwa nga zwa nnḓu ya Jerobiamu, a dovha a vha ene we a vha lozwa.

8 Nga ṅwaha wa 26 wa muvhuso wa Asa khosi ya Juda, Ela ṅwana wa Baasha a vha khosi ya Israele, a vhusa e Thiritsa a fhedza miṅwaha mivhili.

9 Zimiri o vha e muṅwe wa magota awe, a tshi langa hafu ya gariki dzawe dza nndwa; onoyo a mu itela tshimbevha. Ela o vha e Thiritsa, a tshi khou kambwa hayani ha Aritsa munna we a vha a tshi langa pfamo i re Thiritsa.

10 Zimiri a dzhena nḓuni, a mu rwa a wela fhasi a mu vhulaha. Hezwo zwo itea nga ṅwaha wa 27 wa muvhuso wa Asa khosi ya Juda. Zimiri a vha khosi vhudzuloni ha Ela.

11 Huno Zimiri a tshi tou thoma u vhusa, a vhulaha vhoṱhe vha nnḓu ya Baasha. Munna muṅwe na muṅwe na a re shaka kana khonani vha vhulawa.

12 Zimiri a lozwa nnḓu yoṱhe ya Baasha, zwi tshi tevhedza ipfi ḽo ambiwaho nga Muṋe washu a tshi kaidza Baasha nga mulomo wa muporofita Jehu,

13 nga vhuvhi hoṱhe he Baasha na ṅwana wawe Ela vha vhu ita, zwa ita uri na Vhaisraele vha tshinye, u ralo ha vha u sinyusa Muṋe washu Mudzimu wa Israele nga midzimu yavho i si tshithu.

14 Mafhungo maṅwe a Ela na zwoṱhe zwe a ita o ṅwalwa buguni ya Histori ya Mahosi a Israele.

15 Nga ṅwaha wa 27 wa muvhuso wa Asa khosi ya Juda, Zimiri o vha khosi, a vhusa Israele e Thiritsa a fhedza maḓuvha maṱanu na mavhili. Mmbi yo vha i tshi khou govhela Gibithoni, muḓi wa Vhafilista.

16 Musi Vhaisraele vha re mishashani vha tshi pfa uri Zimiri o itela khosi tshimbevha a i vhulaha, vha mbo ḓi dzhia Omuri mulangammbi musi wonoyo henefho mishashani vha mu vhumba khosi ya Israele.

17 Ndi hone Omuri na Vhaisraele vhoṱhe vhe a vha e navho vha tshi ṱuwa Gibithoni vha yo govhela Thiritsa.

18 Zimiri a tshi vhona uri muḓi wo dzhiwa, a dzhena dzhavheloni ḽa ngomu ḽa pfamo ya musanda, a fhisa pfamo, mulilo wa mu tanga, a swa nga khavhu ya mulilo a fa,

19 nga vhuvhi he a ita, a tshi ita zwi sa takadzi Muṋe washu, a tshi kanda vhuṱalani ha Jerobiamu, a ita vhuvhi he Jerobiamu a ita, zwa ita uri na Vhaisraele vha tshinye.

20 Mafhungo maṅwe a Zimiri na tshimbevha tshe a ita o ṅwalwa buguni ya Histori ya Mahosi a Israele.

21 Vhaisraele vha fhandekana vha bva zwigwada zwivhili, vhaṅwe vha ima na Thibini ṅwana wa Ginathi uri a vhe khosi, vhaṅwe vha ima na Omuri.

22 Vhane vha ima na Omuri vha kunda vhane vha ima na Thibini ṅwana wa Ginathi. Thibini a fa, Omuri a vha khosi.

23 Omuri o vha khosi ya Israele nga ṅwaha wa 31 wa muvhuso wa Asa khosi ya Juda, a vhusa a fhedza miṅwaha ya 12, miṅwaha miṱanu na muthihi a vhusa e Thiritsa.

24 Omuri a renga tshikwara tsha Samaria nga mangwende a 6 000 a siliva kha muṅwe munna we a vha a tshi pfi Shemere, a fhaṱa muḓi henefho nṱha ha tshikwara itsho, wa pfi Samaria, u tshi rinelwa Shemere, we kale a vha e muṋe watsho.

25 Huno Omuri a ita zwi sa takadzi Muṋe washu, a tshinya u fhira vhoṱhe vho mu rangaho phanḓa.

26 O kanda vhuṱalani hoṱhe ha Jerobiamu ṅwana wa Nebati na vhuvhini hawe he a ita ngaho uri Vhaisraele vha tshinye, vha sinyusa Muṋe washu Mudzimu wa Israele nga midzimu yavho i si na mushumo.

27 Mafhungo maṅwe oṱhe a Omuri, na mishumo mihulu ye a vuledza, zwo ṅwalwa buguni ya Histori ya Mahosi a Israele.

28 Omuri a dzama, a swiṱwa Samaria, ṅwana wawe Ahaba a vha khosi vhudzuloni hawe.

29 Nga ṅwaha wa 38 wa muvhuso wa Asa khosi ya Juda, Ahaba ṅwana wa Omuri a vha khosi ya Israele, a vhusa e Samaria a fhedza miṅwaha ya 22.

30 Ahaba ṅwana wa Omuri a ita zwinzhi zwi sa takadzi Muṋe washu u fhira vhoṱhe vho mu rangaho phanḓa.

31 Ene ho ngo tou ita vhuvhi ho itwaho nga Jerobiamu ṅwana wa Nebati fhedzi, o ita na u dzea Jesebele ṅwananyana wa khosi Ethibaali wa Sidoni, a thoma u shumela Baali a u luvha.

32 Ahaba a fhaṱela Baali aḽiṱari thembeleni ya wonoyo Baali ye a i fhaṱa Samaria.

33 Ahaba a ita na mulagalu wa thanda wa mudzimu wa musadzi, a ita zwi no sinyusa Muṋe washu Mudzimu wa Israele, zwi no fhira zwa mahosi oṱhe a Israele o mu rangaho phanḓa.

34 Misi ya Ahaba, Hiele wa Bethele a vusa Jerikho. A tshi tea miteo, Abiramu ṅwana wawe wa tanzhe a fa, a tshi kwea dzigethe ha fa Segubu ṅwana wawe wa phedzi, zwi tshi tevhedza ipfi ḽe Muṋe washu a amba nga mulomo wa Joshua ṅwana wa Nunu.

17

1 Zwino Elia, muṅwe muporofita we a vha a tshi bva Thishibe kha ḽa Giliadi a vhudza khosi Ahaba a ri, “Nga Muṋe washu Mudzimu a tshilaho wa Israele ane nda vha muḓinḓa wawe, ndi ri a hu nga vhi na ṅwando kana mvula ndi sa athu amba nda ri zwi vhe hone.”

2 Ndi hone ipfi ḽa Muṋe washu ḽi tshi ḓa ha Elia ḽa ri,

3 “Ṱuwa fhano u livhe vhubvaḓuvha u yo dzumbama mulamboni wa Kherithi, vhubvaḓuvha ha Jorodani.

4 Maḓi u ḓo nwa henefho mulamboni nahone ndo ruma mahunguvhu uri a u ḓisele zwiḽiwa.”

5 Elia a ita zwe Muṋe washu a mu vhudza, a ya mulamboni wa Kherithi, vhubvaḓuvha ha Jorodani, a dzula hone.

6 Mahunguvhu a mu ḓisela vhurotho na ṋama nga matsheloni na nga madekwana, a nwa maḓi henefho mulamboni.

7 Ngavhuya mulambo wa xa nge mvula ya vha i sa ni shangoni iḽo.

8 Ipfi ḽa Muṋe washu ḽa ḓa kha Elia ḽa ri,

9 “Takuwa u ye muḓini wa Tsariphathi thungo dza Sidoni u dzule hone. Ndo vhudza iṅwe tshilikadzi i re henefho uri i u fhe zwiḽiwa.”

10 Ndi hone Elia a tshi ya Tsariphathi. Musi a tshi swika khoroni ya muḓi, a vhona tshilikadzi i tshi khou reḓa khuni. Elia a vhidza uyo musadzi a ri, “Nga vha mphe maḓinyana nga mvuvhelo ndi nwe!”

11 Musi uyo musadzi a tshi khou yo ka maḓi, Elia a vhidzelela a ri, “Vha nnḓele na kurotho.”

12 Musadzi a fhindula a ri, “Nga Yahavee Mudzimu wavho a tshilaho ndi ri a thi na na kugaku zwakwo, ndi tou vha na zwikopfu zwi sa ḓadzi tshanḓa mvuvheloni na zwipfuranyana kha mudzio. Ndi khou reḓa khuninyana uri ndi ise hayani ndi ḓibikele zwiḽiwa na ṅwananga wa mutuka ri ḽe ri fe zwashu.”

13 Elia a vhudza musadzi uyo a ri, “Vha songo ofha tshithu. Nga vha ye vha ite zwe vha amba. Hone nga vha thome u mmbikela kugakunyana nga zwine vha vha nazwo vha nnḓisele vha konou ḓibikela vhone na ṅwana wavho.

14 Ndi uri Muṋe washu Mudzimu wa Israele u ri, ‘Vhukhopfu vhu re mvuvheloni a vhu nga fheli, na mapfura a re mudzioni ha nga fheli Muṋe washu a vhuya a nisa mvula shangoni.’ ”

15 Musadzi a ṱuwa a ya a ita zwe Elia a mu vhudza. Elia na uyo musadzi na muṱa wawe vha ḽa.

16 Vhukhopfu vhu re mvuvheloni a ho ngo fhela, na mapfura a re mudzioni ho ngo fhela, nga he ipfi ḽa Muṋe washu ḽa ambiwa nga Elia.

17 Ngavhuya ṅwana wa uyo musadzi muṋe wa nnḓu a lwala, vhulwadze ha ḓi hulela vhu tshi ya, ha swika he a si tsha kona u fema.

18 Musadzi a amba na Elia a ri, “Nandi vhone muḓinḓa wa Mudzimu, ndo vha tshinyani? Vho ḓela u nkhumbudza vhuvhi hanga na u vhulaha ṅwananga?”

19 Elia e fhindula a ri, “Nga vha nṋekedze ṅwana wavho.” Elia a dzhia uyo ṅwana zwanḓani zwa mme awe, a mu takula a gonya nae kamarani ya nṱha he a vha a tshi dzula hone, a mu vhea vhulaloni hawe.

20 Ndi hone a tshi vhidzelela Muṋe washu a ri, “Yawee Muṋe washu Mudzimu wanga, kani vhukuma wo tou ri u vhaise iyi tshilikadzi ine nda dzula nayo nga u ita uri ṅwana wayo a fe?”

21 Ndi hone Elia a tshi shuvhama nṱha ha uyo mutukana kararu, a vhidzelela Muṋe washu a ri, “Yawee Muṋe washu Mudzimu wanga, litsha mutukana hoyu a dovhe a tshile!”

22 Muṋe washu a thetshelesa tshililo tsha Elia, mutukana a dovha a fema, a tshila.

23 Elia a takula ṅwana, a tsela nae fhasi a tshi bva kamarani ya nṱha, a mu ṋekedza mme awe a ri, “Nga vha vhone, ṅwana wavho u khou tshila!”

24 Ndi hone uyo musadzi a tshi amba na Elia a ri, “Zwino ndi vho zwi ḓivha uri vha muḓinḓa wa Mudzimu na uri ipfi ḽine vha amba ndi ḽa Yahavee vhukuma.”

18

1 Hó no fhela tshifhinga tshilapfu, nga ṅwaha wa vhuraru, ipfi ḽa Muṋe washu ḽa ḓa ha Elia ḽa ri, “Ṱuwa u yo ḓiswikisa ha khosi Ahaba, ndi ḓo nisa mvula shangoni.”

2 Ndi hone Elia a tshi ṱuwa a ya ha Ahaba. Samaria ho vha ho wa nḓala khulu,

3 Ahaba a vhidzisa Obadia we a vha a tshi langa pfamo. Obadia o vha a tshi hulisa Muṋe washu nga mbilu yoṱhe.

4 Musi Jesebele a tshi vhulaha vhaporofita vha Muṋe washu, Obadia o dzhia vhaporofita vha ḓana a vha dzumba mapakoni mavhili, kha liṅwe na ḽiṅwe a dzumba vha 50, a tshi vha ṋea zwiḽiwa na maḓi.

5 Ahaba a amba na Obadia a ri, “Nga ri buḓekanye shango ḽoṱhe ri ye hu re na zwisima na magovha, khamusi ri nga wana hatsi ra tshidza bere na meila uri ri si fhufhudze tshifuwo tshashu na tshithihi.”

6 Vha kovhekana shango, Ahaba a livha buḓo ḽiṅwe, Obadia a livha ḽiṅwe.

7 Musi Obadia a tshi khou tshimbila, a ṱangana na Elia. Obadia a ḓivha Elia, a gwadama fhasi a ri, “Vhukuma ndi vhone Elia muṋe wanga?”

8 Elia a fhindula a ri, “Ndi nṋe. Iyani ni ntswikise ha muṋe waṋu.”

9 Obadia a vhudzisa a ri, “Ndo tshinyani zwine vha nkumedza Ahaba uri a mmbulahe?

10 Nga Yahavee Mudzimu wavho a tshilaho, muṋe wanga vho ruma vhathu kha tshakha dzoṱhe na kha mashango oṱhe u yo ṱoḓa vhone. Arali muvhusi wa ulwo lushaka a ri vhone a vhaho, Ahaba o vha a tshi mu anisa uri vhone a vha wanali.

11 Huno zwino vhone vha mmbudza uri ndi yo vha swikisa ha muṋe wanga.

12 Nṋe a thi ḓivhi hune Muya wa Muṋe washu a ḓo vha hwala a vha isa hone musi ndi tshi vha ṱutshela. Arali nda yo vha swikisa ha Ahaba, a si vha wane, u ḓo mmbulaha. Naho zwo ralo nṋe ndo ḓi luvha Muṋe washu u bva hanani hanga.

13 Vhone a vho ngo zwi pfa zwe nda ita musi Jesebele a tshi vhulaha vhaporofita vha Muṋe washu? Ndo dzumba vhaporofita vha Muṋe washu vha ḓana mapakoni mavhili, kha ḽiṅwe na ḽiṅwe nda dzumba 50, nda vha ṋea zwiḽiwa na maḓi.

14 Zwino vhone vha mmbudza uri ndi yo vha swikisa ha muṋe wanga! Ahaba u ḓo mmbulaha!”

15 Elia a ri, “Nga Muṋe washu Mulangazwoṱhe a tshilaho ane nda vha muḓinḓa wawe, vhukuma nṋe ndi ḓo ḓiswikisa ha Ahaba ṋamusi.”

16 Ndi hone Obadia a tshi ṱuwa a yo ṱangana na Ahaba a swikisa Elia, Ahaba a ṱuwa a yo ṱangana na Elia.

17 Musi Ahaba a tshi vhona Elia a mu vhudza a ri, “Ndi inwi naa, inwi mufhiriṱanyi wa Israele?”

18 Elia a fhindula a ri, “A si nṋe mufhiriṱanyi wa Israele, mufhiriṱanyi wa Israele ndi vhone na vha nnḓu ya khotsi avho. No ṱutshela ndayo dza Muṋe washu na luvha Mabaali.

19 Zwino nga vha rambe vhathu vha ḓe vha tshi bva kha ḽoṱhe ḽa Israele vha ṱangane na nṋe thavhani ya Kharamele. Vha ḓe na vhaporofita vha Baali vha 450 na vhaporofita vha Ashera vha 400 vhane vha ṱunḓelwa nga Jesebele.”

20 Ndi hone Ahaba a tshi ramba Vhaisraele vhoṱhe na vhaporofita vha Baali uri vha kuvhangane thavhani ya Kharamele.

21 Elia a ima phanḓa ha vhathu a ri, “Ni ḓo litsha lini u vha na muya wa murwelahoṱhe? Arali Muṋe washu e Mudzimu, mu luvheni, arali Baali e Mudzimu, luvhani ene.” Hone vhathu vha si fhindule tshithu.

22 Ndi hone Elia a tshi vha vhudza a ri, “Ndi nṋe wa vhaporofita vha Muṋe washu ndo salaho ndi ndoṱhe, hone Baali u na vhaporofita vha 450.

23 Ri waneleni mboho mbili. Vhaporofita vha Baali nga vha ḓinangele nthihi vha i ṱhavhe, vha i tumukanye, vha i vhee kha khuni, hone vha songo funga mulilo. Na nṋe ndi ḓo ita iḽa iṅwe mboho nga u ralo, nda i vhea kha khuni, nda si funge mulilo.

24 Zwenezwo ni rabele mudzimu waṋu, nṋe-vho ndi ḓo rabela Muṋe washu. Ane a fhindula nga u ḓisa mulilo, ndi Ene Mudzimu.” Vhathu vhoṱhe vha tenda vha ri, “Ndi zwone!”

25 Elia a vhudza vhaporofita vha Baali a ri, “Nga hu thome inwi ni re vhanzhi u nanga mboho ni i ṱhavhe ni i tumukanye. Rabelani mudzimu waṋu, hone ni songo funga mulilo.”

26 Vha dzhia mboho ye vha ṋewa, vha i tumukanya, vha rabela Baali u bva nga matsheloni u swika masiari tshivhangalala. Vha ṱavha mukosi vha ri, “Baali, ri fhindule!” Hone phindulo ye ndi bva vhubvo, ha si vhe na a fhindulaho. Vha ḓi tshina vha tshi mona na aḽiṱari ye vha ḓifhaṱela yone.

27 Masiari tshivhangalala Elia a thoma u vha goḓa a ri, “Ṱavhesani mukosi! Hufha e mudzimu! Khamusi u tshee o ya shangoni kana o farakanea kana o fara lwendo. Khamusi o eḓela, u fanela u vusiwa.”

28 Ndi hone vha tshi ṱavhesa mukosi vha ḓirandekanya nga mapanga na mafumo, vha tshi tevhedza maitele avho, vha vhuya vha bva malofha.

29 Ḓuvha ḽa vhuya ḽa fhambanya ṱhoho vha tshi kha ḓi porofita ha vhuya ha swika tshifhinga tsha nduvho ya madekwana, hone ho vha hu si na phindulo, hu si na ane a fhindula, hu si na ane a zwi londa.

30 Ndi hone Elia a tshi amba na vhathu vhoṱhe a ri, “Iḓani fhano hune nda vha hone.” Vhathu vha ḓa khae, a vusa aḽiṱari ya Muṋe washu ye ya vha i dumba.

31 Elia a dzhia matombo a 12, ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽo imela tsinde ḽithihi ḽa vhaḓuhulu vha Jakopo vhe ipfi ḽa Muṋe washu ḽa ḓa khavho ḽa ri, “Dzina ḽau ḽi ḓo pfi Israele.”

32 Elia a fhaṱela Muṋe washu aḽiṱari nga ayo matombo, a bwa mugero u mona nayo wa hula lune wa nga kona u fara mbeu ya litha dzine dza nga vha 14.

33 A thopha khuni, a tumukanya iyo mboho, a i vhea kha khuni. Ndi hone a tshi vha vhudza a ri, “Ḓadzani nkho nṋa nga maḓi ni a shele nṱha ha tshiṱhavhelo tshi re kha khuni.”

34 Elia a ri, “Dovhani!” Vhone vha dovha. Elia a vha vhudza a ri, “Dovhani lwa vhuraru!” Vha dovha lwa vhuraru.

35 Maḓi a ela a tshi mona na aḽiṱari, a ita na u ḓadza mugero.

36 Nga tshifhinga tsha nduvho, muporofita Elia a sendela aḽiṱarini a rabela a ri, “Muṋe washu, Mudzimu wa Abrahamu na Isaka na Israele, nga zwi ḓihwe ṋamusi uri Iwe u Mudzimu wa Israele na uri nṋe ndi muḓinḓa wau, ndo ita zwoṱhe hezwi nge Iwe wa nndaya.

37 Muṋe washu, mphindule, mphindule nandi, uri vhathu havha vha ḓivhe uri Mudzimu ndi Iwe Muṋe washu, na uri u khou dovha u rembulusa mbilu dzavho uri dzi livhe ha Iwe.”

38 Ndi hone mulilo wa Muṋe washu u tshi wela fhasi wa fhisa tshiṱhavhelo na khuni na matombo na mavu wa xisa maḓi a re mugeroni.

39 Vhathu vhoṱhe vha tshi zwi vhona, vha wa nga zwifhaṱuwo vha vhidzelela vha ri, “Muṋe washu ndi Ene Mudzimu! Muṋe washu ndi Ene Mudzimu!”

40 Elia a vha vhudza a ri, “Farani vhaporofita vha Baali. Ni songo vhuya na litsha na muthihi a tshi shavha!” Vhathu vha vha fara vhoṱhe, Elia a ri vha ḓiswe Govhani ḽa Kishoni, a vha vhulahela henefho.

41 Elia a vhudza khosi Ahaba a ri, “Nga vha ṱuwe vha yo ḽa, vha nwe, ngauri hu khou unga mvula khulu.”

42 Ndi hone Ahaba a tshi ṱuwa u yo ḽa na u nwa, hone Elia a gonya muṱumba wa thavha ya Kharamele, a kotamela fhasi, ṱhoho yawe ya vha vhukati ha magona awe.

43 Elia a vhudza mushumi wawe a ri, “Iyani ni sedze siani ḽa lwanzhe.” Mushumi wawe a gonya a sedza, a tshi vhuya a ri, “A hu na tshithu.” Elia a vhudza mushumi wawe a ita kaṱanu na kavhili a tshi ḓi ri, “Humani ni yo sedza.”

44 Lwa vhuṱanu na vhuvhili a tshi vhuya a ri, “Ndo vhona kukole kune kwa eḓana na tshanḓa tsha muthu ku tshi khou raha ku tshi bva lwanzheni.” Ndi hone Elia a tshi vhudza mushumi wawe a ri, “Iyani ha khosi Ahaba ni mu vhudze ni ri, ‘Nga vha dzhene garikini yavho vha tsele hayani mvula i sa ḓo vha fara.’ ”

45 Vha tshi kha ḓi amba, makole a nzwinzwimala lutomboni, ha vuwa muya, ha vhuya mvula khulu, Ahaba a namela gariki yawe a livha Jesriele.

46 Maanḓa a Muṋe washu a ḓa kha Elia, a vhofha phuraphura yawe nga bannda khunduni, a gidima phanḓa ha Ahaba u vhuya u swika Jesriele.

19

1 Zwino khosi Ahaba a vhudza Jesebele zwoṱhe zwe Elia a ita na zwe a vhulaha vhaporofita vha Baali nga banga.

2 Jesebele a ruma muḓinḓa ha Elia uri a swike a ri, “Arali matshelo nga tshifhinga tshenetshino nda vha ndi songo ni ita zwe na ita vhaḽa vhaporofita, midzimu nga i mmbulahe!”

3 Elia a farwa nga nyofho, a shavha uri a si vhulawe, musi a tshi swika Bierisheba kha ḽa Juda, a sia mushumi wawe henefho.

4 Elia a ṱuwa a tshimbila ḓuvha ḽoṱhe o livha phangani. A awela murunzini wa tshiṱaka, a rabela uri ngavhe a tshi fa. Elia a ri, “Muṋe wanga, ndo zwi pfa, mmbulahe, hufha ndi si khwiṋe kha vhomakhulukuku wanga.”

5 Ndi hone Elia a tshi lala henefho fhasi ha tshiṱaka a fara khofhe. Ha mbo ḓi bvelela muruṅwa a mu kwama a ri, “Vuwa u ḽe!”

6 Elia a livhalivha, a vhona mukonde wa vhurotho wo gotshiwaho kha matombo a fhisaho, na mvuvhelo ya maḓi zwi henefho tsini ha ṱhoho yawe. Elia a ḽa, a nwa maḓi, a konou dovha a lala.

7 Muruṅwa wa Muṋe washu a vhuya a mu kwama lwa vhuvhili a ri, “Vuwa u ḽe, lwendo ndi lulapfu.”

8 Elia a vuwa, a ḽa, a nwa maḓi. Zwiḽiwa izwo zwa mu ṋea nungo, a tshimbila maḓuvha a 40 na vhusiku hao, a vhuya a swika Horebe, thavhani ya Mudzimu.

9 A dzhena bakoni a lala henefho. Ipfi ḽa Muṋe washu ḽa ḓa ha Elia ḽa ri, “Elia, u khou itani fhano?”

10 Elia a fhindula a ri, “Muṋe washu Mudzimu Mulangazwoṱhe, nṋe ndo ḓi vha wa u lwela Iwe nga nungo dzoṱhe. Vhaisraele vho laṱa mulanga we wa vhofha navho, vha phusukanya aḽiṱari dzau, vha vhulaha vhaporofita vhau nga pfumo. Ndi nṋe ndi ndoṱhe ndo salaho, zwino na nṋe vha khou linga u mmbulaha.”

11 Muṋe washu a mu vhudza a ri, “Ibva u yo ima nṱha ha thavha phanḓa hanga ngauri ndi ṱoḓa u fhira henefho.” Ha vuwa ḓumbu ḽihulu ḽa maanḓa ḽa fhandula thavha, ḽa phusukanya matombo Muṋe washu a tshi swika, hone Muṋe washu o vha e si kha iḽo ḓumbu. Ḓumbu ḽa ri u dzika, ha vuwa mudzinginyo wa shango, hone Muṋe washu o vha e si kha uyo mudzinginyo wa shango.

12 Mudzinginyo wa shango wa ri u fhira, ha ḓa mulilo, hone Muṋe washu o vha e si kha uyo mulilo. Ha ri u fhira mulilo, ha ḓa u ṅuṅuna ha lumuya.

13 Musi Elia a tshi pfa uho u ṅuṅuna, a khurumela tshifhaṱuwo nga phuraphura yawe, a bva a ima mulomoni wa bako. Elia a pfa ipfi ḽi tshi amba nae ḽi tshi ri, “Elia, u khou itani fhano?”

14 Elia a fhindula a ri, “Muṋe washu Mudzimu Mulangazwoṱhe, nṋe ndo ḓi vha wa u lwela Iwe nga nungo dzoṱhe: Vhaisraele vho landula mulanga we wa vhofha navho, vha phusukanya aḽiṱari dzau, vha vhulaha vhaporofita vhau nga pfumo. Ho sala nṋe fhedzi, zwino na nṋe vha vho linga u mmbulaha.”

15 Muṋe washu a mu vhudza a ri, “Huma nga nḓila ye wa ḓa ngayo, u livhe phangani ya Damasko, u dzhene muḓini u vhee Hazaele a vhe khosi ya Aramu.

16 Na Jehu ṅwana wa Nimishi u mu vhee a vhe khosi ya Israele, na Elisha ṅwana wa Shafati wa Abele Mihola u mu vhumbe muporofita vhuimoni hau.

17 Ane a ponyoka pfumo ḽa Hazaele, u ḓo vhulawa nga Jehu, ane a ponyoka pfumo ḽa Jehu, u ḓo vhulawa nga Elisha.

18 Naho zwo ralo ndi ḓo sia vhathu vha 7 000 kha ḽa Israele vha si fe, vhenevho ndi vhe vha si gwadamele Baali, na vhoṱhe vhe vha si kuvhatedze Baali.”

19 Elia a ṱuwa henefho, a wana Elisha ṅwana wa Shafati a tshi khou lima nga zwipano zwa 12 zwa phulu, ene muṋe a tshi khou tshaela tshipano tsha fumi na vhuvhili. Elia a ya kha Elisha, a mu ambadza phuraphura yawe.

20 Ndi hone Elisha a tshi ṱutshela phulu dzawe, a gidima a tevhela Elia a ri, “Nga vha litshe ndi yo onesana na khotsi anga na mme anga, ndi konou ṱuwa navho.” Elia a fhindula a ri, “Ndi zwone, humani. Thi khou ni dzivhisa.”

21 Elisha a humela kha tshipano tsha phulu dzawe, a dzi ṱhavha, a bika ṋama yadzo, khuni dza mulilo dzi dzhogo dze a vhasa, a dzhia iyo ṋama a i fha vhathu vha ḽa. Ndi hone a tshi takuwa a tevhela Elia a vha mufunziwa wawe a mu shumelaho.

20

1 Beni Hadadi khosi ya Aramu a ramba mmbi yawe yoṱhe, a tikedzwa nga mahosi maṅwe a 32 nga bere dzavho na dzigariki, a gonya a yo govhela Samaria, a u dia.

2 A ruma vhaḓinḓa muḓini ha khosi Ahaba wa Israele vha swika vha ri, “Beni Hadadi u ri,

3 ‘Siliva yau na musuku wau ndi zwanga, vhafumakadzi vhau na vhana vhavhuḓi ndi vhanga.’ ”

4 Ahaba khosi ya Israele a fhindula a ri, “Muṋe wanga, zwine vha amba ndi a tenda, nṋe ndi wavho, na zwoṱhe zwine nda vha nazwo ndi zwavho.”

5 Vhaḓinḓa vha dovha vha vhuya ha Ahaba vha ri, “Beni Hadada u ri, ‘Ndo ruma vhaḓinḓa nda ri ndi ṱoḓa siliva yau na musuku wau na vhafumakadzi vhau na vhana vhau.

6 Zwino matshelo nga tshenetshi tshifhinga ndi ḓo ruma magota anga vha ḓa u ṱangula pfamo yau na nnḓu dza magota au, vha dzhia madzanga oṱhe vha zwi hwala vha zwi ḓisa ngeno.’ ”

7 Ahaba khosi ya Israele a vhidza vhahulwane vhoṱhe vha shango a vha vhudza a ri, “Edzonu vhona uri munna uyu u khou levha hani! Musi a tshi ruma vhaḓinḓa a ri vhafumakadzi vhanga na vhana vhanga na siliva yanga na musuku wanga ndi zwawe, nṋe a tho ngo hana lini.”

8 Vhahulwane na vhathu vhoṱhe vha fhindula vha ri, “Vhone vha songo mu thetshelesa; vha songo tenda uri vha ḓo mu fha zwine a ṱoḓa.”

9 Ndi hone Ahaba a tshi fhindula vhaḓinḓa vha Beni Hadada a ri, “Tshimbilani ni yo vhudza muṋe wanga thovhele ni ri, ‘Nṋe ndi ḓo ita zwoṱhe zwe vha thoma u mmbudza uri vha a zwi ṱoḓa, hone zwine vha ri vha a zwi ṱoḓa zwino ndi nga si zwi kone.’ ” Vhaḓinḓa avho vha ṱuwa vha swikisa iyo phindulo ha Beni Hadada.

10 Beni Hadada a dovha a ruma vhaḓinḓa ha Ahaba a ri, “Ngavhe midzimu yanga i tshi nthwa ya dovha arali Samaria ha sala milora ine ya nga ḓadza zwanḓa zwa vhanna vhanga vhoṱhe.”

11 Ahaba khosi ya Israele a fhindula a ri, “Tshimbilani ni yo mu vhudza ni ri, ‘Muthu u ḓikhoḓa a tshi vhuya nndwani, ha ḓikhoḓi a sa athu kunda.’ ”

12 Beni Hadadi o pfa ayo mafhungo musi ene na vhaṅwe mahosi vhane vha ima nae vha tshi khou nwa denndeni dzavho, a vhudza vhanna vhawe a ri, “Ḓilugiseni ni yo dia uyo muḓi.” Vhone vha ḓilugisela u yo u dia.

13 Ha ḓa muporofita ha Ahaba khosi ya Israele a mu ḓivhadza a ri, “Muṋe washu u ri, ‘Mmbi iyi khulu u khou i vhona? Ndi ḓo i kumedza zwanḓani zwau ṋamusi, ndi hone u tshi ḓo zwi ḓivha uri ndi Nṋe Yahavee.’ ”

14 Ahaba a vhudzisa a ri, “Muṋe washu izwo u ḓo zwi ita nga nnyi?” Muporofita a fhindula a ri, “Muṋe washu u ri, ‘Izwo zwi ḓo itwa nga vhahali vha vhaṱhannga vhane vha langwa nga vhavhusi vha dzingu.’ ” Khosi ya vhudzisa ya ri, “Ane a ḓo thoma iyo nndwa ndi nnyi?” Muporofita a fhindula a ri, “Hu ḓo thoma iwe.”

15 Ndi hone Ahaba a tshi ramba vhahali vha vhaṱhannga vha 232, vhane vha langwa nga vhavhusi vha dzingu. Ahaba a konou kuvhanganya Vhaisraele vhoṱhe vhe tshivhalo tshavho tsha vha tshi 7 000 vho ṱangana.

16 Vha takuwa masiari tshivhangalala musi Beni Hadadi na mahosi a 32 vhane vha ima nae vhe denndeni dzavho vha tshi khou kambwa.

17 Vhahali vha vhaṱhannga vha vhalangammbi ya dzingu vha vha vhone vhane vha thoma u bva. Zwino Beni Hadadi o vha o vhea ṱholi, dza ḓa dza mu vhudza dza ri, “Ri vhona Samaria hu tshi khou bva vhanna.”

18 Beni Hadadi a ri, “Arali vha tshi khou ḓa nga mulalo, vha fareni vha tshi khou tshila; naho vha tshi khou ḓa nga nndwa, vha fareni vha tshi khou tshila.”

19 Vhahali vha vhaṱhannga vha vhavhusi vha dzingu vha bvela khagala, vha tevhelwa nga mmbi ya Vhaisraele.

20 Muṅwe na muṅwe a vhulaha ane a lwa nae. Vhaaramu vha tshi vhona zwenezwo vha shavha, Vhaisraele vha vha pandamedza. Huno Beni Hadadi khosi ya Aramu a shavha nga bere e na vhaṅwe vhanameli vhawe vha bere.

21 Khosi ya Israele a swika a kunda mmbi ya dzibere na dzigariki, a tshinyadza Vhaaramu zwihulu.

22 Ngavhuya uḽa muporofita a ḓa ha khosi ya Israele a ri, “Kha vha khwaṱhise mmbi yaho, vha vhone zwine zwa nga itwa, ngauri khosi ya Aramu i ḓo dovha ya vha dia nga tshifhinga tsha ṱhumalurere.”

23 Magota a khosi Beni Hadadi wa Aramu vha mu eletshedza vha ri, “Midzimu ya Vhaisraele ndi midzimu ya dzithavhani, ndi zwe Vhaisraele vha ri kunda. Hone arali ra lwa navho mudavhini, vhukuma ri ḓo vha kunda.

24 Zwino vhone nga vha ite hezwi: Nga vha sudzuluse mahosi oṱhe kha mmbi dzavho dzine vha dzi langa, vha vhee magota maṅwe vhudzuloni havho.

25 Vha ite na mmbi i no nga iḽa ye ya lovha, i vhe na bere na gariki dzi no eḓana na dzenedziḽa ri konou yo lwa navho mudavhini. Vhukuma ndi hone ri tshi ḓo kona u kunda Vhaisraele.” Beni Hadadi a thetshelesa nyeletshedzo yavho, a ita nga u ralo.

26 Tshifhinga tsha ṱhumalurere tshi tshi swika Beni Hadadi a ramba Vhaaramu a gonya navho muḓini wa Afeke u yo lwa na Vhaisraele.

27 Vhaisraele na vhone vha rambana vha ṋewa mbuvha, vha bva vha yo ṱangana navho. Vhaisraele vha ṱoka mishasha vho livhana navho vha tshi nga zwisambi zwivhili zwa mbudzi, ngeno Vhaaramu vho ḓadza shango vha tshi tou suvha.

28 Uḽa muḓinḓa wa Mudzimu a ya ha khosi ya Israele a ri, “Muṋe washu u ri, ‘Vhunga Vhaaramu vha tshi ri Nṋe Yahavee ndi mudzimu wa dzithavhani, a thi mudzimu wa magovhani, mmbi hei khulu ndi ḓo i kumedza zwanḓani zwau, ndi hone u tshi ḓo zwi ḓivha uri ndi Nṋe Yahavee.’ ”

29 Vhaaramu na Vhaisraele vha dzula mishashani yavho vho livhana vha fhedza maḓuvha maṱanu na mavhili, nga ḓuvha ḽa vhuṱanu na vhuvhili vha thoma u lwa, Vhaisraele nga ḓuvha ḽithihi vha vhulaha vhahali vha Vhaaramu vha 100 000 vha tshimbilaho nga milenzhe.

30 Vhaṅwe vhoṱhe vho ponyokaho pfumo vha shavhela muḓini wa Afeke, henefho 27 000 vhavho vha welwa nga mutsheṱo wa muḓi. Beni Hadada a shavhela muḓini, a dzumbama kamarani ya ngomu-ngomu ya nnḓu.

31 Magota awe vha mu vhudza vha ri, “Ro pfa hu tshi pfi mahosi a Vhaisraele a na khathutshelo. Nga vha litshe ri ye ha khosi ya Israele ro ambara madzanganda khunduni dzashu, ro vhofha ṱhoho nga thambo, khamusi vha ḓo vha litsha vha si vha vhulahe.”

32 Ndi hone vha tshi ambara madzanganda khunduni, vha vhofha ṱhoho dzavho nga thambo, vha ya ha khosi ya Israele vha swika vha ri, “Mulanda wavho Beni Hadada u ri, ‘Nga vha nnditshe ndi tshile.’ ” Ahaba a fhindula a ri, “Mathina u kha ḓi tshila? Hafhu ndi murathu wanga.”

33 Vhanna avho vha vhona itsho tshi tshiga tshavhuḓi, vha mbo ḓi ṱavhanya vha tevhedza ipfi ḽawe vha ri, “Ee, Beni Hadada ndi murathu wavho!” Khosi ya ri, “Iyani u mu dzhia ni mu ḓise fhano.” Musi Beni Hadadi a tshi swika, Ahaba a ri a ḓe garikini yawe a namele nae.

34 Beni Hadadi a vhudza Ahaba a ri, “Ndi ḓo dovha nda vha ṋea miḓi ye khotsi anga vha dzhiela khotsi avho, nahone vha nga ḓi fhaṱa fhethu ha vhushavhi Damasko sa zwe khotsi anga vha ita Samaria.” Ahaba a fhindula a ri, “Arali ra vhofha mulangano wo raloho, izwo ndi a vha vhofholola.” Ndi hone a tshi vhofha mulanga nae, a mu litsha a ṱuwa.

35 Muṅwe wa vhaporofita a vhudza khonani yawe o laiwa nga Muṋe washu a ri, “Nkovhole!” hone uyo munna a hana.

36 Muporofita uyo a ri, “Vhunga u songo thetshelesa Muṋe washu, zwenezwi u tshi ṱuwa kha nṋe u ḓo vhulawa nga ndau.” Munna uyo a tshi tou ṱuwa, a ṱangana na ndau ya mu vhulaha.

37 Muporofita uyo a wana muṅwe munna a ri, “Nkovhole!” Munna uyo a mu kovhola a tou mu huvhadza.

38 Ndi hone uyo muporofita a tshi ḓikhakhisa nga u sendedza luṅwenda lwa ṱhoho maṱoni, a ṱuwa a yo ima nḓilani a lindela khosi ya Israele i tshi fhira.

39 Musi khosi i tshi khou fhira, muporofita a i vhidzelela a ri, “Ndo vha ndi vhukatikati ha nndwa ndi tshi khou lwa, muṅwe muthu a ḓa ha nṋe e na ḽithubwa a ri, ‘Linda munna hoyu; arali a shavha, u ḓo lifha nga ṱhoho yau kana wa lifha nga mangwende a 3 000 a siliva.’

40 Musi ndi tshee ndo farakanea nga zwiṅwe, ḽithubwa ḽa mbo ḓi shavha.” Khosi ya Israele ya ri, “Khaṱhulo yaṋu ndi yeneyo, no tou i bula inwi muṋe.”

41 Ndi hone muporofita a tshi mbo ḓi ṱavhanya a bvisa ṅwenda we a thivha maṱo ngawo, khosi ya Israele ya mu ḓivha uri ndi muṅwe wa vhaporofita.

42 Muporofita a vhudza khosi a ri, “Muṋe washu u ri, ‘Wo vhofholola munna we nda ri a vhulawe. Zwenezwo u ḓo lifha vhutshilo hawe nga ṱhoho yau, wa lifha vhathu vhawe nga vhathu vhau.’ ”

43 Khosi ya Israele ya vhuelela pfamoni yayo i re Samaria yo ṱungufhala, yo sinyuwa.

21

1 Ngavhuya ha itea mafhungo haano: Nabotho wa Jesriele o vha e na tsimu ya minḓirivhe henefho Jesriele, i tsini na pfamo ya Ahaba khosi ya Samaria.

2 Muṅwe musi Ahaba a vhudza Nabotho a ri, “Litshani ndi dzhie tsimu yaṋu ya minḓirivhe ndi lime miroho khayo, ngauri i tsini na pfamo yanga. Ndi ḓo ni ṋea tsimu ya khwiṋe ya minḓirivhe kana arali ni tshi funa ndi tou i renga kha inwi nga mutengo wo teaho.”

3 Huno Nabotho a fhindula a ri, “Muṋe washu ha tendi ndi tshi vha fha ifa ḽa vhokhotsi anga.”

4 Ahaba a ṱuwa a ya hayani ó ṱungufhala, ó sinyuwa nge Nabotho wa Jeseriele a ri, “Ndi nga si vha fhe ifa ḽa vhokhotsi anga.” Ahaba a lala vhulaloni hawe o ṱungufhala, a hana u ḽa zwiḽiwa.

5 Mufumakadzi wawe Jesebele a dzhena a mu vhudzisa a ri, “Khezwi vho tou ṱungufhala? Ndi ngani vha sa ṱoḓi u ḽa zwiḽiwa?”

6 Ahaba a fhindula a ri, “Ndo amba na Nabotho wa Jesriele nda ri, ‘Nthengisele tsimu yau ya minḓirivhe, kana arali u tshi funa ndi u fhe iṅwe tsimu ya minḓirivhe ya u thivha iyi.’ Hone ene a ri, ‘Ndi nga si u fhe tsimu yanga ya minḓirivhe.’ ”

7 Jesebele mufumakadzi wawe a ri, “A si vhone khosi i no vhusa Israele naa? Nga vha vuwe vha ḽe zwiḽiwa vha takale. Nṋe ndi ḓo vha wanela heyo tsimu ya minḓirivhe ya Nabotho wa Jesriele.”

8 Ndi hone Jesebele a tshi ṅwala maṅwalo nga dzina ḽa Ahaba, a a kandisa nga luswayo lwawe, a a rumela vhahulwane na vhaḓivhalea vha no dzula muḓini muthihi na Nabotho.

9 Maṅwaloni eneo a ṅwala a ri, “Ḓivhadzani ḓuvha ḽa u ḓidzima zwiḽiwa, ni rambe vhathu, Nabotho ni mu vhee hune ha dzule vhaḓivhalea.

10 Ni dzudze vhanna vhavhili vha sa ḓivhalekani u livhana nae, ni ri vha ṱanzilele uri o sema Mudzimu na khosi. Ni mu bvisele nnḓa, ni mu kanḓe nga matombo ni mu vhulahe.”

11 Ndi hone vhahulwane na vhaḓivhalea vhane vha dzula na Nabotho muḓini muthihi vha tshi ita zwe Jesebele a vha laya maṅwaloni e a vha ṅwalela.

12 Vha ḓivhadza ḓuvha ḽa u ḓidzima zwiḽiwa, vha ramba vhathu, vha dzudza Nabotho hune ha dzula vhaḓivhalea.

13 Ha ḓa vhanna vhavhili vha sa ḓivhalekani vha dzula u livhana na Nabotho, vha mu pomoka vhathu vha tshi zwi pfa vha ri, “Nabotho o sema Mudzimu na khosi.” Ndi hone vha tshi mu bvisela nnḓa ha muḓi, vha mu kanḓa nga matombo vha mu vhulaha.

14 Vha ruma vhaḓinḓa ha Jesebele vha swika vha ri, “Nabotho o kanḓwa nga matombo, o fa.”

15 Jesebele a tshi pfa uri Nabotho o kanḓwa nga matombo o fa, a vhudza Ahaba a ri, “Zwino nga vha yo dzhia tsimu ya minḓirivhe ya Nabotho wa Jesriele ye a hana u vha rengisela. Ha tsha tshila, o fa.”

16 Musi Ahaba a tshi pfa upfi Nabotho o fa, a ṱuwa a yo dzhia tsimu ya Nabotho ya minḓirivihe ya vha yawe.

17 Ipfi ḽa Muṋe washu ḽa ḓa ha Elia muporofita wa Thishibe ḽa ri,

18 “Itsa u yo ṱangana na Ahaba khosi ya Israele ane a vhusa e Samaria. U ḓo mu wana tsimuni ya minḓirivhe ya Nabotho, o yo i dzhia uri i vhe yawe.

19 U swike u mu vhudze u ri, ‘Yahavee u ri: Wo vhulaha muthu, zwino u khou dzhia na thundu yawe? Ndi zwone; Yahavee u ri: Henefhaḽa he mmbwa dza ṋanzwa malofha a Nabotho, dzi ḓo ṋanzwa au-vho!’ ”

20 Ahaba a tshi vhona Elia a mu vhudza a ri, “Ndi hone wo nngwana iwe swina ḽanga?” Elia a fhindula a ri, “Ndo vha wana ngauri vho ḓikumedza kha u ita zwine Muṋe washu a vhona zwi zwivhi.

21 Muṋe washu u ri, ‘Ndi ḓo u ḓisela khombo nda u lozwa. Ndi ḓo lozwa vhaḓuhulu vhau, nda vhulaha vhaḓuhulu vhoṱhe vha Ahaba vha vhanna kha ḽa Israele, vhaṱuku na vhahulwane.

22 Nnḓu yau ndi ḓo i ita unga nnḓu ya Jerobiamu ṅwana wa Nebati na nnḓu ya Baasha ṅwana wa Ahia, nge wa ntsinyusa, wa ita uri Vhaisraele vha tshinye.’

23 “Muṋe washu a tshi amba Jesebele u ri, ‘Mmbwa dzi ḓo ḽa muvhili wa Jesebele mutsheṱoni wa muḓi wa Jesriele.’

24 Mashaka a Ahaba vhane vha fela muḓini vha ḓo ḽiwa nga mmbwa, vhane vha fela ḓakani vha ḓo ḽiwa nga maṋoni.”

25 A ho ngo vhuya ha vha na munna a no nga Ahaba, we a ḓikumedza kha u ita zwi sa takadzi Muṋe washu a tshi ṱuṱuwedzwa nga Jesebele mufumakadzi wawe.

26 O ita vhuvhi vhu nengisaho nga u luvha midzimu ya tshika unga Vhaamori vhe Muṋe washu a vha thatha musi Vhaisraele vha tshi swika.

27 Musi Ahaba a tshi pfa maipfi a Elia, a kherukanya zwiambaro zwawe, a ambara madzanganda, a ḓidzima zwiḽiwa. A lala o ambara madzanganda, a tendeleka o ṱungufhala.

28 Ndi hone ipfi ḽa Muṋe washu ḽi tshi ḓa ha Elia wa Thishibe ḽa ri,

29 “Wo zwi vhona uri Ahaba u ḓiṱukufhadza hani phanḓa hanga? Vhunga o ḓiṱukufhadza, a thi tsha ḓo mu ḓisela khombo a tshi kha ḓi tshila, ndi ḓo i ḓisela nnḓu yawe misi ya ṅwana wawe.”

22

1 Vhaaramu na Vhaisraele vha fhedza miṅwaha miraru vha si tsha lwa.

2 Hone nga ṅwaha wa vhuraru Josafati khosi ya Juda a yo dalela Ahaba khosi ya Israele.

3 Ahaba khosi ya Israele o vha o vhudza magota awe a ri, “A ni zwi ḓivhi uri muḓi wa Ramotho kha ḽa Giliadi ndi washu? Naho zwo ralo a ri khou ita tshithu uri ri u dzhiulule kha khosi ya Aramu!”

4 Ndi hone Ahaba a tshi vhudzisa Josafati a ri, “A ri ṱuwi roṱhe ri yo dia muḓi wa Ramotho kha ḽa Giliadi naa?” Josafati a fhindula Ahaba khosi ya Israele a ri, “Nṋe na vhone ri tshithu tshithihi, vhathu vhanga ndi vhathu vhavho, bere dzanga ndi bere dzavho.”

5 Huno Josafati a ita na u vhudza khosi ya Israele a ri, “Nga ri thome u vhudzisa Muṋe washu.”

6 Ahaba khosi ya Israele a kuvhanganya vhaporofita vhane vha nga swika vhanna vha 400, a vha vhudzisa a ri, “Ndi ye u dia Ramotho kha ḽa Giliadi kana ndi songo ya?” Vhaporofita vha fhindula vha ri, “Thovhele nga a ye, Muṋe wa zwoṱhe u ḓo ita uri vha kunde.”

7 Huno Josafati a vhudzisa a ri, “A hu na muṅwe muporofita wa Muṋe washu fhano ane a nga ri vhudzisela?”

8 Ahaba khosi ya Israele a fhindula Josafati a ri, “Hu kha ḓi vha na munna muthihi ane a nga ri vhudzisela ha Muṋe washu, hone ndi a mu vhenga ngauri ha vhuyi a porofita zwivhuya nga nṋe, u porofita zwo vhifhaho fhedzi. Ene u pfi Mikhaya ṅwana wa Imila.” Josafati a fhindula a ri, “Thovhele vha songo ralo.”

9 Ndi hone Ahaba khosi ya Israele a tshi vhidza ḽiṅwe ḽa magota awe a ri, “Ṱavhanyani ni yo dzhia Mikhaya ṅwana wa Imila ni ḓe nae.”

10 Khosi ya Israele na Josafati khosi ya Juda vho vha vho ambara phuraphura dza vhuhosi, vho dzula kha khuluṋoni dzavho, luvhatani lwa u fhulela, tsini ha gethe ya khoro ya Samaria, vhaporofita vhoṱhe vha tshi khou porofita henefho phanḓa havho.

11 Zwino Tsedekia ṅwana wa Khenaana o vha o ḓifulela ṋanga dza tsimbi, a ḓivhadza a ri, “Muṋe washu u ri, ‘U ḓo runga Vhaaramu nga ṋanga hedzi wa vha lozwa tshoṱhe.’ ”

12 Vhaporofita vhaṅwe vhoṱhe na vhone vha porofita zwenezwo vha ri, “Thovhele nga vha bve pfumo vha yo dia muḓi wa Ramotho kha ḽa Giliadi; vha ḓo kunda ngauri Muṋe washu u ḓo vha kumedza wone.”

13 Muḓinḓa we a vha o yo vhidza Mikhaya a mu vhudza a ri, “Nga vha vhone, vhaporofita vhaṅwe vhoṱhe vho amba uri khosi zwi ḓo i nakela, maipfi avho nga a fane na a vhenevhaḽa, vha porofite zwivhuya.”

14 Hone Mikhaya a fhindula a ri, “Nga Muṋe washu a tshilaho, nṋe ndi ḓo vhudza khosi zwenezwo fhedzi zwine Muṋe washu a mmbudza.”

15 Musi Mikhaya a tshi swika khosi ya mu vhudzisa ya ri, “Mikhaya, ri ṱuwe ri yo dia muḓi wa Ramotho kha ḽa Giliadi kana ri songo ya?” Mikhaya a fhindula a ri, “Nga vha bve zwavho pfumo, vha ḓo kunda; Muṋe washu u ḓo vha kumedza uyo muḓi.”

16 Huno khosi Ahaba a mu vhudza a ri, “Ndi ḓo vha vhudza kangana uri vha tshi amba na nṋe nga dzina ḽa Muṋe washu vha ambe ngoho fhedzi?”

17 Mikhaya a fhindula a ri, “Ndo vhona Vhaisraele vhoṱhe vho balangana zwikwarani vha tshi nga nngu dzi si na mulisa, Muṋe washu a ri, ‘Vhathu havha a vha na muṋe. Muṅwe na muṅwe nga a humele hayani; nndwa yo fhela.’ ”

18 Khosi ya Israele ya vhudza Josafati ya ri, “Tho ngo vha vhudza nda ri ha porofiti zwivhuya nga nṋe, u porofita zwo vhifhaho fhedzi?”

19 Mikhaya a isa phanḓa a ri, “Zwino nga vha thetshelese zwine Muṋe washu a amba! Ndo vhona Muṋe washu o dzula kha khuluṋoni yawe, mara oṱhe a ṱaḓulu o ima o mu tanga thungo ya tshauḽa tshawe na tsha monde.

20 Muṋe washu a ri, ‘Ndi nnyi ane a nga kunga Ahaba a bva pfumo a ḓa a dia muḓi wa Ramotho kha ḽa Giliadi, a yo fela henengei?’ Muṅwe a amba tshino, muṅwe a amba tshiḽa.

21 Muṅwe muya wa vhuya wa bvela khagala wa ima phanḓa ha Muṋe washu wa ri, ‘Nṋe ndi ḓo mu kunga.’

22 Muṋe washu a vhudzisa a ri, ‘U ḓo mu kunga nga mini?’ Muya wa ri, ‘Ndi ḓo bva nda vha muya wa mazwifhi milomoni ya vhaporofita vhoṱhe.’ Muṋe washu a ri, ‘Iwe u ḓo kona u mu kunga. Tshimbila u yo ita nga u ralo.’

23 Zwino Muṋe washu o longa muya wa mazwifhi milomoni ya vhaporofita vhavho vhoṱhe. Hone vhukuma Muṋe washu o ḓivhadza uri vhone vha ḓo welwa nga khombo.”

24 Ndi hone Tsedekia ṅwana wa Khenaana a tshi sendela a vhanda Mikhaya khofheni, a mu vhudzisa a ri, “Zwo ḓa hani Muya wa Muṋe washu a tshi bva kha nṋe a pfukela kha inwi?”

25 Mikhaya a fhindula a ri, “Izwo ni ḓo zwi ḓivha musi une na yo dzumbama ni tshi bva kamarani iṅwe na shavhela kha iṅwe.”

26 Khosi ya Israele ya bvisa ndaela ya ri, “Dzhiani Mikhaya ni mu vhuedzedze ha Amoni mulangi wa muḓi na ha Juasi ṅwana wa khosi,

27 ni swike ni ri, ‘Khosi i ri: Hoṋelani muthu hoyu dzhele, ni mu fhe vhurotho vhuṱuku na maḓi fhedzi u swika ndi tshi vhuya ndo takala ndi songo huvhala.’ ”

28 Mikhaya a ḓivhadza a ri, “Arali vha tou vhuya vho takala vhá songo huvhala, izwo Muṋe washu u ḓo vha a songo amba nga mulomo wanga.” Mikhaya a dovha a ri, “Vhathu noṱhe thetshelesani zwe nda amba!”

29 Ndi hone khosi ya Israele na Josafati khosi ya Juda vha tshi yo dia muḓi wa Ramotho kha ḽa Giliadi.

30 Ahaba khosi ya Israele a vhudza Josafati a ri, “Ndi ḓo dzhena nndwani ndo ḓikhakhisa, hone vhone vha ambare zwiambaro zwavho zwa vhuhosi.” Khosi ya Israele ya ḓikhakhisa ya ya nndwani.

31 Zwino khosi ya Aramu yo vha yo laya vhalangi vhayo vha dzigariki vha 32 ya ri, “Ni songo londa muṅwe muthu na muthihi, ni londe khosi ya Israele fhedzi.”

32 Musi vhalangi vha dzigariki vha tshi vhona khosi Josafati vha elekanya vha ri, “Vhukuma uyu ndi khosi ya Israele.” Vha rembuluwa uri vha mu wele, hone Josafati a ṱavha mukosi,

33 vhalangi vha dzigariki vha zwi vhona uri a si khosi ya Israele, vha litsha u mu sala murahu.

34 Huno muṅwe a sokou akha vhura a sa londi, a pfula khosi ya Israele he zwitsimbi zwa tshiambaro tsha nndwa zwa ṱanganywa hone. Khosi ya vhudza mutshimbidzi wa gariki yayo ya ri, “Ndo huvhala, monisani gariki ni mmvise hafha nndwani.”

35 Hone nndwa ya hulela ya lwiwa ḓuvha ḽoṱhe, khosi ya ṱwa yo ima kha gariki yayo yo livhana na Vhaaramu. Malofha a no bva kha mbonzhe yawe a ela a tshi tsela garikini, ḽeneḽo ḓuvha nga madekwana a mbo ḓi dzama.

36 Musi ḓuvha ḽi tshi khou kovhela, ha pfala mukosi wa ṱanganya mmbi ya Israele wa ri, “Muṅwe na muṅwe nga a humele shangoni ḽa hawe, muḓini wa hawe!”

37 Khosi Ahaba a dzama nga u ralo, tshitumbu tshawe tsha iswa Samaria tsha swiṱwa henengei.

38 Vha ṱanzwa gariki ishani ḽa Samaria, mmbwa dza ṋanzwa malofha awe, phombwe dza ṱamba ngao, nga he ipfi ḽa Muṋe washu ḽa amba ngaho.

39 Mafhungo maṅwe oṱhe a khosi Ahaba na zwe a ita na pfamo ye a fhaṱa a i nakisa nga ṋanga dza nḓou na miḓi ye a fhaṱa a i tanga nga mitsheṱo, o ṅwalwa kha bugu ya Histori ya Mahosi a Israele.

40 Ahaba a ri u ladzwa na vhokhotsi awe, ṅwana wawe Ahasia a vha khosi vhudzuloni hawe.

41 Josafati ṅwana wa Asa o vha khosi ya Juda nga ṅwaha wa vhuṋa wa muvhuso wa Ahaba khosi ya Israele.

42 Josafati a tshi vha khosi o vha e na miṅwaha ya 35, a vhusa e Jerusalema a fhedza miṅwaha ya 25. Mme awe o vha e Asuba ṅwananyana wa Shilihi.

43 Ene o kanda vhuṱalani ha khotsi awe Asa kha zwoṱhe, a si vhuye a pambuwa khazwo, a ita zwi takadzaho Muṋe washu. O ro sa thuthisa zwitembele zwa zwikwarani, vhathu vha ḓi ṋekedza nduvho vha fhisa zwioro henefho.

44 Josafati a tshila nga mulalo na khosi ya Israele.

45 Mafhungo maṅwe oṱhe a muvhuso wa Josafati, na zwe a ita, na vhuhali hawe nndwani dze a dzi lwa, zwo ṅwalwa buguni ya Histori ya Mahosi a Juda.

46 Josafati o ita na u thatha phombwe dzoṱhe dza u luvha midzimu nga vhupombwe hadzo, dzo salaho henefho na misi ya khotsi awe Asa, dza si tsha vha hone shangoni.

47 Shango ḽa Edomo ḽo vha ḽi si na khosi, ḽo vha ḽi tshi vhuswa nga tshanḓa tsha khosi o vhewaho nga khosi ya Juda.

48 Zwino khosi Josafati a fhaṱa zwikepe zwine zwa tala lwanzheni uri zwi ye shangoni ḽa Ofiri zwi yo dzhia musuku, hone zwa kwashekana Etsioni Gebere zwa si tsha tshimbila.

49 Zwenezwo khosi Ahasia ṅwana wa Ahaba a vhudza Josafati a ri, “Nga vha litshe vhanna vhanga vha tshimbile lwanzheni na vhanna vhavho.” Hone Josafati a hana.

50 Josafati a dzama, a swiṱwa zwaloni zwa musanda Muḓini wa Dafita, ṅwana wawe Jehoramu a vha khosi vhudzuloni hawe.

51 Nga ṅwaha wa 17 wa muvhuso wa Josafati khosi ya Juda, Ahasia ṅwana wa Ahaba a vha khosi ya Israele a vhusa e muḓini wa Samaria, a vhusa Israele a fhedza miṅwaha mivhili.

52 Ahasia a ita zwi sa takadzi Muṋe washu, ngauri o kanda vhuṱalani ha khotsi awe Ahaba na ha mme awe Jesebele na ha khosi Jerobiamu ṅwana wa Nebati, we a ita uri Vhaisraele vha tshinye.

53 O luvha Baali a tshi ḓi mu gwadamela unga khotsi awe, u ralo ha vha u sinyusa Muṋe washu Mudzimu wa Israele.