1 Misi ya vharangaphanḓa ho vhuya ha wa nḓala shangoni, ha vha na muṅwe munna wa muḓi wa Betlehema kha ḽa Juda we a pfuluwa na musadzi wawe na vhana vhavhili vha vhatuka, vha tshi yo ṱunḓa shangoni ḽa Muaba.
2 Uyo munna o vha a tshi pfi Elimelekhe, musadzi wawe a tshi pfi Naumi, vhana vhawe ndi Mahaloni na Khilioni. Vho vha vhe vha Efratha vha Betlehema, shangoni ḽa Juda. Vho ri u swika shangoni ḽa Muaba vha dzula hone.
3 Musi vhe Muaba, Elimelekhe a fa, Naumi a sala na vhatuka vhawe vhavhili.
4 Vhenevho vho dzea vhasadzi vha Vhamuaba, Oripa na Rute. Vha dzula Muaba ha fhela miṅwaha ine ya nga swika fumi,
5 ha vhuya ha fa na Mahaloni na Khilioni vhuvhili havho, mme avho a sala e tshilikadzi, na ṅwana a si tshee na.
6 Musi Naumi a tshee Muaba, a pfa uri Muṋe washu o dovha a tonda vhathu vhawe a vha ṋea zwiḽiwa. Ndi hone a tshi ḓilugisa na vhasadzi vha vhana vhawe, a tshi ri u humela hayani,
7 a mbo takuwa he a vha a tshi dzula hone, a fara lwendo e na vhomazwale vhawe vhavhili a tshi vhuelela shangoni ḽa Juda.
8 Musi vhe nḓilani, Naumi a amba na vhomazwale vhawe a ri, “Humani ni ye mahayani aṋu ha vhomme aṋu; ngavhe Muṋe washu a tshi ni tonda u ḓi nga inwi no ntonda na vhana vhanga zwiḽa vha tshee hone.
9 Ngavhe Muṋe washu a tshi dovha a ni ṋea vhanna, na dzula nga mulalo.” Ndi hone a tshi vha kuvhatedza a tshi ri u onesana navho. Vhone vha mbo ḓi thoma u lila vha tou ṱavha mukosi,
10 vha ri, “Aiwa nandi, ri ṱuwa navho vha tshi vhuelela ha havho!”
11 Naumi a si tende, a ri, “Hai nandi vhananga, zwi nga farisa mini ni tshi ṱuwa na nṋe? Kani-ha ndi nga dovha nda beba vhatuka vha vha vhanna vhaṋu?
12 Humani zwaṋu, hufha ndo no kegula, ndi nga si tsha wana munna. Hone naho zwo vha zwi tshi nga itea uri ndi vhe na munna vhusiku ha ṋamusi nda beba vhana vha vhatuka,
13 no vha ni tshi nga kona u lindela vha vhuya vha aluwa naa? No vha ni tshi nga landula vhaṅwe vhanna nó lindela vhana vhanga vha tshi thoma u aluwa naa? Aiwa nandi vhananga! Hafhu nṋe zwi a mmbavha u fhira inwi, tshanḓa tsha Muṋe washu tsho nnziamedza.”
14 Naumi a ri u ralo vha mbo dovha u lila vha tou ṱavha mukosi. Ndi hone Oripa a tshi kuvhatedza mazwale wawe a onesana nae, hone Rute a mu nambatela.
15 Naumi a mu kwengweledza a ri, “Hufha murathu waṋu o humela ha hawe hu na midzimu yawe, a ni mu tevheli?”
16 Rute a fhindula a ri, “Vha songo nkombetshedza u vha ṱutshela, hune vhone vha ya, na nṋe ndi ya navho; hune vha ḓo dzula hone, na nṋe ndi ḓo dzula henefho; lushaka lwa havho, na nṋe ndi lushaka lwanga; Mudzimu wavho na nṋe ndi Mudzimu wanga;
17 hune vha fela hone, na nṋe ndi ḓo fela hone nda swiṱwa henefho; ngavhe Muṋe washu a tshi nthwa a dovha arali nda tenda u fhandekanywa navho; na lwone lufu a lu nga ri fhandekanyi!”
18 Naumi a tshi vhona uri Rute o ḓiimisela u ṱuwa nae, a si tsha mu dzivhisa.
19 Vha mbo fhirela phanḓa vhoṱhe vha vhuya vha swika Betlehema. Musi vha tshi swika, phungo yavho ya mbo ṱanganya muḓi wa Betlehema, vhafumakadzi vha amba nga tshavho vha ri, “Nṋa ndi Vho-Naumi avha?”
20 Naumi ene a ri, “A thi tsha pfi Naumi (Tshinakaho), ndi vho pfi Mara (Zwiavhavha), ngauri Ramaanḓaoṱhe o nnyita zwi vhavhaho vhukuma.
21 Ndo ṱuwa ndi na muṱa, Muṋe washu a mmbuisa ndi si na tshithu. Ni kha ḓi mmbidzelani nga ḽa Naumi, hufha Muṋe washu o ntambudza, hufha Ramaanḓaoṱhe o nndivhanya na zwi lemelaho.”
22 Ngauralo Naumi o vhuya a tshi bva Muaba na mazwale wawe, Rute wa Mumuaba. Vho swika Betlehema vhathu vha tshi tou thoma u kaṋa bali.
1 Elimelekhe munna wa Naumi o vha e na shaka ḽi no pfi Buasi, muḓivhalea o pfumaho.
2 Ḽiṅwe ḓuvha Rute wa Mumuaba a amba na Naumi a ri, “Kha vha litshe ndi ye masimuni ndi yo ṱala ṱhalane tsimuni ya onoyo ane a nga ntendela.” Naumi a ri, “Ndi zwone ṅwananga.”
3 Rute a ya masimuni, a tshenuwa ó swika tsimuni ya Buasi shaka ḽa Elimelekhe, a ṱala ṱhalane a tshi tevhela vhakaṋi.
4 Buasi a mbo swika masimuni a tshi bva Betlehema, a reshana na vhakaṋi a ri, “Muṋe washu a vhe na inwi!” Vhone vha mu fhindula vha ri, “Muṋe washu a vha shudufhadze!”
5 Buasi a vhudzisa mulangi wa vhakaṋi a ri, “Uḽa musidzana ndi wa nnyi?”
6 A fhindula a ri, “Ndi uḽa musadzi wa Mumuaba we a vhuya na Naumi shangoni ḽa Muaba.
7 O humbela u ṱala ṱhalane dzo wiswaho nga vhakaṋi. Tshi tsheetsho tshe ḽa tsha ha aweli, ndi hone o thoma u awelanyana zwino murunzini.”
8 Ndi hone Buasi a tshi amba na Rute a ri, “Edzonu pfa ṅwananga, ni songo vhuya na ṱuwa na yo ṱala ṱhalane tsimuni ya muṅwe, tshaṋu ni tou ṱwa na vhashumi vhanga vha vhasidzana.
9 Konḓelelani afha tsimuni ni tshi tevhela vhakaṋi, ndo vha vhudza uri vha songo ni dina. Na pfa ḓora ni ye mvuvheloni hedziḽa ni nwe maḓi e vhakaṋi vha ḓikela.”
10 Rute a mbo ḓi gwadama a losha a ri, “Vha nga nnyita hani nga vhuthu, vha vhuya vha tou ḓidina nga nṋe, hufha ndi mutsinda?”
11 Buasi a fhindula a ri, “Ndi uri ndo pfa zwoṱhe zwe na itela mazwale waṋu musi vho felwa nga munna, na tou ṱutshela khotsi aṋu na mme aṋu na shango ḽa haṋu na ḓa fhano ha hashu he na vha ni sa hu ḓivhi.
12 Ngavhe Muṋe washu a tshi ni pfufha a tevhedza zwivhuya zwe na ita. Ngavhe Muṋe washu Mudzimu wa Israele we na ḓa u khuda nga phapha dzawe a tshi ni ṋea pfufho khulu.”
13 Rute a ri, “Muṋe wanga, vha nnyitela vhuthu vhungafha na tshilidzi, vha amba na nṋe nga vhulenda, nṋe ndi sa vhuyi nda vha muṅwe wa vhashumi vhavho!”
14 Nga tshifhinga tsha u ṅwata, Buasi a mu vhidza a ri, “Sendelani ngeno ni ḽe, ṅwatani zwaṋu ni thothe kha muthotho washu wa nḓirivhe.” Rute a dzula fhasi na vhakaṋi, Buasi a mu ṋea goroi yo hadzingwaho, a ḽa a fura ya ita na u sala,
15 a takuwa a isa phanḓa u ṱala ṱhalane. Buasi a laya vhakaṋi a ri, “Mu litsheni a ṱale na vhukati ha khuḽane dzo no vhoxwaho, ni songo mu halifhela,
16 nahone ni ite ni tshi ṱomola khaṱha kha khuḽane ni wisele fhasi uri a kone u doba, ni songo mu kaidza.”
17 Rute a ḓi ṱala ṱhalane ḽa vhuya ḽa kovhela. A tshi fhula bali a wana o ṱoḓou swikisa khilogiramu dza 13.
18 A i dzhia a humela muḓini. Mazwale wawe vha vhona uri o ṱala nngafhani, a dovha a vha ṋea na yo hadzingwaho ye a sia musi o no ḽa a fura.
19 Vha mu vhudzisa vha ri, “No i ṱala ngafhi? No ṱala tsimuni ya nnyi ṋamusi? Ngavhe Muṋe washu a tshi shudufhadza onoyo munna we a ni tonda nga u rali!” Ndi hone Rute a tshi vha vhudza zwoṱhe zwe a ita tsimuni, a vha vhudza na uri muṋe wa tsimu iyo ndi Buasi.
20 Naumi a ri, “Ngavhe Muṋe washu a tshi shudufhadza uyo munna, ngauri hu riṋe ri tshilaho, hu vhanna vhashu vho faho, Muṋe washu o ri itela vhuthu roṱhe; hoyo munna ndi shaka ḽashu, ndi muṅwe wa vhalamuleli vhashu.”
21 Rute wa Mumuaba a ri, “O dovha a mmbudza uri ndi ṱwe na vhakaṋi vhawe khaṋo i vhuye i fhele.”
22 Naumi a fhindula a ri, “Zwo naka ṅwananga, ni ṱwe na vhashumi vhawe vha vhasidzana, tsimuni ya muṅwe vhathu vha nga ni kolela.”
23 Nangoho Rute a ḓi ṱwa na vhashumi vha Buasi ha vhuya ha fhela khaṋo ya baḽi na ya goroi, hayani a tshi ḓi dzula na mazwale wawe.
1 Ḽiṅwe ḓuvha Naumi a amba na Rute mazwale wawe a ri, “Ṅwananga, ndi funa u ni ṱoḓela munna uri ni vhe na muṱa waṋu.
2 A thi ri Buasi uḽa we na ṱwa na vhashumi vhawe ndi shaka ḽashu? Nga madekwana u ḓo vha a khou yo fhula baḽi luvhatani.
3 Ṱambani ni ḓole zwinukheleli ni ambare ni tsele luvhatani. Hone a songo ni vhona a sa athu ṅwata na u nwa.
4 Ni sedze fhethu hune a lala hone, ni konou sendela ni fukule nguvho ni lale tsini ha milenzhe yawe; ene u ḓo ni vhudza tshine na fanela u ita.”
5 Rute a tenda a ri, “Ndi ḓo ita zwoṱhe zwine vha mmbudza.”
6 Ndi hone a tshi tsela luvhatani, a tshi swika a ita zwenezwiḽa zwe mazwale vha mu laya.
7 Buasi o ri u ḽa na u nwa, mbilu yawe ya takala, a yo lala tsini ha thulwi ya baḽi, Rute a ḓa a tshi tou ṋengeledza, a fukula nguvho ya Buasi a lala tsini ha milenzhe yawe.
8 Vhukati ha vhusiku Buasi a karuwa, a rembuluwa a pfa hu na musadzi o lalaho tsini ha milenzhe yawe,
9 a vhudzisa a ri, “Ndiwe nnyi?” Rute a ri, “Ndi nṋe Rute muṋe wanga, ndi khou humbela uri vha mmbavhalele, ngauri vha shaka ḽashu.”
10 Buasi a fhindula a ri, “Muṋe washu u ḓo ni shudufhadza ṅwananga; ndi hone no sumbedza u fulufhedzea u fhira na zwiḽa zwa u thoma, ngauri a no ngo ṱaha na vhaṱhannga, vha vhashai kana vho pfumaho.
11 Zwino-ha ṅwananga, ni songo ḽa mbilu, ndi ḓo ita zwoṱhe zwine na humbela; vhathu vhoṱhe fhano ha hashu vha ni ḓivha ni musadzisadzi.
12 Ni amba zwone, nṋe ndi shaka ḽaṋu, ndi fanela u ni londola. Hone hu na muṅwe munna a re shaka ḽa tsini u fhira nṋe.
13 Eḓelani zwaṋu fhano. Arali matshelo onoyo a tshi ḓo tenda u ni dzea, ndi zwone; arali a sa funi ndi ana nga Muṋe washu a tshilaho ndi ri ndi ḓo ni dzea. Inwi eḓelani zwaṋu fhano ḽi vhuye ḽi tshe.”
14 Nangoho Rute a eḓela henefho tsini ha milenzhe ya Buasi, ḽi sa athu vhonadza a mbo vuwa uri a si vhonwe nga muthu, ngauri Buasi o vha o mu vhudza a ri, “Ndi khwiṋe vha sa zwi ḓivhi uri ho ḓa musadzi a eḓela fhano luvhatani.”
15 Rute a sa athu ṱuwa Buasi a ri a bvule nguvho a i ṱharamudze. Rute a ita nga u ralo, Buasi a shela baḽi ine ya nga swika khilogiramu dza 25, a mu hwesa.
16 Buasi a humela muḓini, Rute ene a humela ha mazwale wawe. Vha mu vhudzisa uri o tshimbila hani, a vha hanelela zwoṱhe zwe Buasi a mu itela,
17 a ri, “Vho ita na u nṋea khilogiramu dza 25 idzi dza baḽi, ngauri vho ri ndi songo humela kha vhone ndi songo fara tshithu.”
18 Naumi a ri, “Zwino sokonu lindela ṅwananga, ni ḓo vhona uri hu ḓo itea mini. Uḽa munna a nga si rudze mbilu, mafhungo u ḓo a dzudzanya ṋamusi.”
1 Nga matsheloni Buasi a bubela khoroni ya muḓi a dzula henefho. Ḽiḽa shaka ḽa tsini ḽe a ḽi amba ḽa fhira nga henefho. Buasi a mu vhidza a ri, “Wa hashu, nga vha thome u ḓa ngeno, vha dzule fhasi ri ambe.” Uḽa a ḓa a dzula.
2 Buasi a dovha a vhidza vhaṅwe vhahulwane vha muḓi vha fumi a ri vha dzule-vho henefho. Musi vho no dzula fhasi,
3 a vhudza shaka ḽawe a ri, “A thi ri Naumi o vhuya Muaba? Zwino u khou ṱoḓa u rengisa iḽa tsimu ya shaka ḽashu Elimelekhe,
4 nṋe ndi tshi zwi pfa nda ri ndi fanela u vha luma nḓevhe nga ayo mafhungo. Zwino-ha, arali vha tshi i ṱoda nga vha i renge. Ṱhanzi ndi havha vhoṱhe vho dzulaho hafha, khathihi na vhahulwane avha vha muḓi. Arali vha tshi landula vha mmbudze uri ndi zwi ḓivhe. Ndi uri wa u thoma ane a fanela u i renga ndi vhone, ha konou ḓa nṋe.” Munna uyo a ri, “Ndi ḓo i renga.”
5 Buasi a ri, “Ndi zwone. Huno arali vha tshi renga iyo tsimu kha Naumi, vha ḓo wana na Rute wa Mumuaba, tshilikadzi ya shaka ḽashu, uri vha bebele mufu muḽaifa ane a ḓo wana tsimu iyo.”
6 Munna uyo a fhindula a ri, “Izwo ndi nga si kone u i renga, ngauri i nga si vhe ifa ḽa vhana vhanga. Vhone nga vha i renge, nṋe ndi nga si zwi kone.”
7 Zwino misi iḽa kha ḽa Israele, hu tshi dzudzanywa zwa thengo kana vhathu vha tshi renganyisa thundu, murengisi o vha a tshi bvula navhula yawe a i ṋea murengi ha vha u khwaṱhisa mafhungo.
8 Ndi zwe uḽa munna a tshi ri Buasi a renge zwawe tsimu, a mbo ḓi bvula navhula.
9 Ndi hone Buasi a tshi vhudza vhahulwane na vhaṅwe vhoṱhe vhe vha vha vhe hone a ri, “Ṋamusi noṱhe ni ṱhanzi dza uri thundu yoṱhe ye ya vha i ya Elimelekhe na vhana vhawe Khilioni na Mahaloni ndo i renga kha Naumi,
10 nda dzhia na Rute wa Mumuaba tshilikadzi ya Mahaloni uri a vhe musadzi wanga, u itela uri thundu iyo i ḓi vha ya muṱa wa mufu, lutsinga lwawe lwa si tumuwe kha vhathu vha hawe na muḓini. Ṋamusi inwi ni dziṱhanzi.”
11 Vhahulwane na vhaṅwe vhathu vhoṱhe vho dzulaho khoroni vha mbo tenda vha ri, “Ri dziṱhanzi. Ngavhe Muṋe washu a tshi ita uri musadzi wavho a nge Rahele na Lea vhomakhulukuku wa Vhaisraele vhoṱhe. Nga zwi vha nakele mutuponi wa Efratha, vha vhe na bvumo Betlehema.
12 Vhana vhane Muṋe washu a ḓo vha ṋea nga uyu musidzana, ngavhe vha tshi anda unga muṱa wa Pheretse ṅwana wa Juda na Thamara.”
13 Buasi a vhinga Rute a mu dzhenisa nḓuni. Muṋe washu a mu shudufhadza a vhifha muvhilini, a beba ṅwana wa mutukana.
14 Vhasadzi vha dalela Naumi vha ri, “Nga hu rendwe Muṋe washu, o vha ṋea muḓuhulu ane a ḓo vha londola. Ngavhe uyo mutukana a tshi vha na bvumo kha Vhaisraele!
15 Musadzi wa ṅwana wavho u a vha funa, o vha tonda u fhira vhana vha vhatuka vhaṱanu na vhavhili. Zwino o vha bebela muḓuhulu ane a ḓo ita uri vha tshile zwavhuḓi a vha vhavhalela vho no kegula.”
16 Naumi a takula uyo ṅwana a mu lela a nga ndi wawe.
17 Vhasadzi vha vhahura vha fhululedza vha ri, “Naumi o wana ṅwana wa mutukana,” vha ri u pfi Obede. Obede a vha khotsi a Isai, khotsi a Dafita.
18 Lutsinga lwa Pheretse u swika kha Dafita asulu: Pheretse, Esromu, Ramu, Aminadaba, Nahashoni, Salimoni, Buasi, Obede, Isai, Dafita.