1

1 Ho vha hu na muṅwe munna a no pfi Jobo, a tshi dzula shangoni ḽa Utsi. O vha e munna a sa solisei, a tshi fulufhedzea, a tshi ofha Mudzimu, a sa funi u tshinya.

2 O vha e na vhana vhaṱanu na vhavhili vha vhatuka na vhararu vha vhasidzana,

3 e na nngu dza 7 000 na gamela dza 3 000 na kholomo dza 1 000 na ḓonngi dza 500, a dovha a vha na vhashumi vhanzhi-vhanzhi; o vha o pfuma u fhira vhoṱhe vhe vha vha tshi dzula vhubvaḓuvha ha Kanana.

4 Vhana vha Jobo vho vha vha tshi ḓi sielisana u ita vhuṱambo he vha vha vha tshi ṱangana vhoṱhe, vha ita na u vhidza khaladzi dzavho tharu, na vhone vha ḓa-vho.

5 Ho vha hu tshi ri vhuṱambo ho no ṱanganya vhoṱhe, ḽi tshi tsha Jobo a fhinduwa a vhidza vhana vhawe a vha kumulula, a ṋekedza Mudzimu zwipfumelo a tshi itela vhana vhawe nga muthihi nga muthihi; o vha a tshi ri khamusi muṅwe wavho a nga kha ḓi vha o tshinya a sa zwi pfi, a sema Mudzimu. Yeneyo yo vha i nḓowelo yawe ya misi.

6 Musi ḓuvha ḽi tshi swika ḽine magota a Mudzimu a fanela u ḓa khoroni ya Muṋe washu, na Saṱhane a vha e henefho vhukati havho.

7 Muṋe washu a mu vhudzisa a ri, “Wo vha u tshi khou itani?” Saṱhane a fhindula a ri, “Ndo vha ndi tshi khou tendeleka ndi tshi mona-mona na ḽifhasi.”

8 Muṋe washu a vhudzisa a ri, “Wo vhuya wa vhona mulanda wanga Jobo? A hu na na muthihi shangoni ane a nga ene, ha solisei, ha na vhufhura, u ofha Mudzimu, ha funi u tshinya.”

9 Saṱhane a fhindula a ri, “Jobo o vha a tshi nga u luvha hu si na tshine wa mu itela naa?

10 Hufha u tshi dzula wo mu tsireledza na muṱa wawe na zwoṱhe zwine a vha nazwo. U shudufhadza zwoṱhe zwine a ita; thakha yawe yo ḓala shango ḽoṱhe.

11 Edzou lozwa zwoṱhe zwine a vha nazwo; ngoho u ḓo vhona a tshi u sema a sa dzumbi!”

12 Muṋe washu a vhudza Saṱhane a ri, “Ndi zwone, zwine a vha nazwo zwi zwanḓani zwau, tenda ene Jobo wa si mu huvhadze.” Ndi hone Saṱhane a tshi ṱuwa.

13 Muṅwe musi vhana vha Jobo vho vha vhe vhuṱamboni muṱani wa mukomana wavho wa tanzhe.

14 Ha mbo ḓi ḓa muḓinḓa ha Jobo a ri, “Ro vha ri tshi khou lima nga phulu, ḓonngi dzi mafuloni a tsini.

15 Kathihi fhedzi Vhasabia vha mbo ḓi dzi wela vha dzi thuba dzoṱhe, vha vhulaha vhashumi vhavho vhoṱhe ha sala nṋe fhedzi. Ndi nṋe ndi ndoṱhe we nda ponyoka uri ndi ḓe ndi vha vhudze.”

16 A sa athu fhedza u amba ha ḓa muṅwe mushumi a ri, “Nḓadzi yo rwa ya vhulaha nngu dzoṱhe na vhalisa vhoṱhe! Ndi nṋe ndi ndoṱhe we nda ponyoka uri ndi ḓe ndi vha vhudze.”

17 A sa athu fhedza u amba ha ḓa muṅwe mushumi a ri, “Ro welwa nga zwigwada zwiraru zwa Vhakhaladia, vha thuba dzigamela, vha vhulaha vhashumi vhavho vhoṱhe, ha sala nṋe fhedzi. Ndi nṋe ndi ndoṱhe we nda ponyoka uri ndi ḓe ndi vha vhudze.”

18 A sa athu fhedza u amba ha ḓa muṅwe mushumi a ri, “Vhana vhavho vho vha vhe vhuṱamboni muṱani wa tanzhe ḽavho ḽa mutuka,

19 ha ḓa ḓumbu ḽi tshi vhudzula ḽi tshi bva phangani, ḽa mbo ḓi wisa nnḓu ya vha vhulaha vhoṱhe. Ndi nṋe ndi ndoṱhe we nda ponyoka uri ndi ḓe ndi vha vhudze.”

20 Ndi hone Jobo a tshi takuwa a kherukanya zwiambaro zwawe nga u pfa vhuṱungu, a vheula ṱhoho, a ḓiposa fhasi nga tshifhaṱuwo,

21 a ri, “Ndo bva muvhilini wa mme anga ndi fhedzi, ndi ḓo huma ndi fhedzi. Muṋe washu o ṋea, Muṋe washu o dzhia — Muṋe washu nga a rendiwe!”

22 Naho Jobo o vha o welwa nga khombo dzoṱhe hedzo, ho ngo tshinya, ho ngo gungulela Mudzimu.

2

1 Musi hu tshi swika ḓuvha ḽine magota a Mudzimu a fanela u ya khoroni ya Muṋe washu, na Saṱhane a vha e henefho vhukati havho, a tshi fanela u ḓa.

2 Muṋe washu a mu vhudzisa a ri, “Wo vha u tshi khou itani?” Saṱhane a fhindula a ri, “Ndo vha ndi tshi khou tendeleka ndi tshi mona-mona na ḽifhasi.”

3 Muṋe washu a mu vhudzisa a ri, “Wo vhuya wa vhona mulanda wanga Jobo? A hu na na muthihi shangoni ane a nga ene, ha solisei, u a fulufhedzea, u ofha Mudzimu, ha funi u tshinya. Wo ita uri ndi mu lozwe a si na mulandu, hone naho zwo ralo u kha ḓi fulufhedzea unga kale.”

4 Saṱhane a fhindula a ri, “Mavhele nga mavhele; muthu a nga lifha nga zwoṱhe zwine a vha nazwo uri a tshile.

5 Edzou vhaisa muvhili wawe; ngoho u ḓo u sema a sa dzumbi!”

6 Ndi hone Muṋe washu a tshi amba na Saṱhane a ri, “Ndi zwone, u zwanḓani zwau, hone u songo mu vhulaha!”

7 Zwenezwo Saṱhane a ṱuwa hune Muṋe washu a vha hone, a ita uri Jobo a bviwe nga zwilonda muvhili woṱhe.

8 Jobo a ya a dzula ḓaleḓaleni a ḓikweta zwilonda nga tshikengevheḓa tsha khali.

9 Mufumakadzi wawe a amba nae a ri, “Mathina vha kha ḓi fulufhedzea? Khezwi vha sa semi Mudzimu vha ḓifela!”

10 Jobo a fhindula a ri, “Ni khou amba unga tsilu! Mudzimu a ri ṋea zwivhuya ri a takala, zwino a tshi ri ṋea zwo vhifhaho ri zwi landule naa?” Nangwe Jobo o welwa nga khombo nngafho, ho ngo vhuya a amba zwo bvaho nḓilani.

11 Jobo o vha e na khonani tharu. Ndi Elifasi wa Themana, na Bilidadi wa Shuwa, na Tsofara wa Naama. Vho ri u pfa khombo dzo welaho Jobo vha langana u yo mu khuthadza na u imela.

12 Musi vha tshi kha ḓi vha kule vha vhona Jobo, hone vha si mu ḓivhe; vha tshi vhona uri ndi ene vha thoma u rothisa miṱodzi vha honḓa, vha kherukanya zwiambaro zwavho vhó ṱungufhala, vha hasha buse muyani na ṱhohoni dzavho.

13 Ndi hone vha tshi dzula henefho mavuni nae, vha fhedza maḓuvha maṱanu na mavhili na vhusiku hao vha sa vhuyi vha amba tshithu nae, nge vha vhona a tshi khou tambula zwihulu.

3

1 Ndi hone Jobo a tshi thoma u amba, a teketela ḓuvha ḽe a bebwa ngaḽo. Jobo:

2 Yawee Mudzimu, teketela ḓuvha ḽe nda bebwa ngaḽo! Teketela vhusiku he ha amba ha ri, “Ho mela mutukana muvhilini wa musadzi.”

3

4 Ḓuvha ḽeneḽo nga ḽi shanduke swiswi. U songo tsha ḽi elelwa, u songo tsha ḽi penyisela tshedza.

5 Ngavhe ḽi tshi dovha ḽa milwa nga swiswi ha tou bodo, ḽa tibwa nga makole, tshedza tshaḽo tsha dzima.

6 Ngavhe vhusiku honoho vhu tshi milwa nga swiswi, ha sudzuluswa kha maḓuvha a ṅwaha, ha si tsha vhalwa kha maḓuvha a ṅwedzi.

7 Vhusiku honoho hu songo tsha bebwa muthu, hu songo pfala mifhululu.

8 Vhaloi vhane vha kona u phuphudza na yone Liviathani nga vha ḽi teketele,

9 Masase yalo i si tsha penya, ngavhe vhu tshi lindela mutsho ḽi si tshe, vhu si vhone mapfuvhi!

10 Ndi mini vhu songo shatela mulomo wa mbumbelo, ndi si bebwe, maṱo anga a si vhone maṱungu mangafha?

11 Ngavhe ndo fela thumbuni ya mme anga, kana ndi ri u bebwa ndi mbo ḓi fa.

12 Khefha mme anga vho vhuya vha ntakula marumbini avho? Ndi mini vho vhuya vha mmamisa?

13 Ngavhe ndi fe zwenezwiḽa, ndo vha ndi tshi ḓo vha ndo awela zwino, nda lala tshaloni, nde tshete,

14 ndó fama na mahosi na magota vhe vha ḓifhaṱela pfamo, dza sala dzi matumba.

15 Ndo vha ndi tshi ḓo vha ndo fama, unga vhavhusi vhe vha ḓadza pfamo dzavho nga musuku na siliva.

16 Ndi mini ndi songo mbo ḓi swiṱwa unga mafhelelanḓuni, nda nga ṅwana we a si vhuye a vhona tshedza.

17 Tshaloni vhavhi a vha tsha luka vhunwa, vhashumi vho netaho vha a awela,

18 na zwivhotshwa a zwi tsha shuma, a zwi tsha kaidzekanywa.

19 Vhoṱhe vhá henengei, vha na bvumo na vha sa ḓihwi; phuli dzi fhedza nga u vhofhololwa.

20 Ndi mini Mudzimu a tshi litsha vha no tambula vha tshi ḓi tshila? Ndi mini tshedza tshawe tshi tshi ḓi vhonetshela vha ḽaho mbilu?

21 Vha lindela lufu lwa si ḓe, vha funa tshalo u fhira lupfumo;

22 vha tshi elekanya tshalo vha a takala; vha tshi humbula thulwi ya mavu vha a fhululedza.

23 Hufha muthu a tshi tshila a sa ḓivhi hune a ya, Mudzimu ó mu vhetshela luhura.

24 Tshigomelo ndi zwone zwiḽiwa zwanga, tshinwiwa tshanga ndi miṱodzi.

25 Zwoṱhe zwine nda zwi ofha zwi a nngwela; tshine nda tshi tetemela a tshi litshi u ḓa.

26 A thi na mulalo, a thi rudzi mbilu, a thi aweli, tshanga ndi nyofho.

4

1 Ndi hone Elifasi wa Themana a tshi fhindula. Elifasi:

2 Jobo, arali nda amba zwi ḓo ni dina? Hone ndi nnyi ane a nga sokou konḓelela a si ambe tshithu?

3 Inwi no laya vhathu vhanzhi, na khwaṱhisa vho kuleaho nungo.

4 Maipfi aṋu o vha a tshi tika vha no wa, na khwaṱhisa magona a tepaho.

5 Zwino inwi nó welwa nga khombo a ni koni u konḓelela; yo ni tsikeledza na hanganea.

6 Hufha no vha ni tshi ofha Mudzimu ni sa solisei, zwino ni kundwa ngani u mu fulufhela?

7 Edzonou elekanya zwiṱuku: Ho no vhuya ha lovha a si na mulandu naa? A si na vhufhura o no vhuya a lozwiwa?

8 Nṋe ndi tshi sedza ndo vhona uri vhane vha lima vhuvhi, vha zwala khombo, vha kaṋa zwenezwo.

9 Mudzimu u vha lozwa o sinyuwa, vha lovha nga mbiti dzawe.

10 Vhavhi vha vhomba vha kuma unga dzindau, hone Mudzimu a vha vunḓa maṋo,

11 vha fa unga ndau i tshi shaya tshine ya ponda, vhana vhavho vhoṱhe vha balangana.

12 Ndo dzumbululelwa ipfi tshiphirini; nḓevheni dzanga ho pfala tshihevhehevhe.

13 Vhukati ha vhusiku, vhathu vho ya nga khofhe vho tou mbwandaa, nṋe nda tshenuswa nga mabono,

14 nda farwa nga nyofho na u tetemela, marambo anga oṱhe a dzinginyea.

15 Khofheni hanga ha fhira muya, mavhudzi anga a takuwa nga nyofho.

16 Nda vhona tshiṅwe tshithu tsho ima henefho, nda ṱalela nda si ḓivhe uri ndi mini. Zwenezwo hu tshee he tshete, nda pfa ipfi ḽi tshi ri,

17 “Muthu a nga vha muvhuya maṱoni a Mudzimu naa? U hone ane a nga vhonala o ṱamba maṱoni a Muvhumbi wawe naa?

18 Hufha na vhalanda vhawe vha ṱaḓulu a sa vha fulufhedzi; na vharuṅwa u vhona vha tshi ṱahedza.

19 Ni vhona unga a nga fulufhedza tshivhumbwa tsha vumba, tshithu tshi no bva buseni, tshine tsha pwaṱuwa unga tshisusu?

20 Muthu a nga ḓi vuwa a tshi khou tshila nga matsheloni, ḽi sa athu kovhela a mbo ḓi fa, a hangwiwa a si tsha humbulwa,

21 nnḓu yawe ya thuthwa, a fa a songo guda tshithu.”

5

1 Jobo, huwelelani, ni pfe arali hu na ane a fhindula. Kani hu na muruṅwa ane na ḓitika ngae?

2 Ngoho mbilaelo dzi vhulaha a si na ṱhalukanyo; mbiti dzi vhulaha a si na nzhele.

3 Nṋe ndo no vhona tsilu ḽi tshi ṱoka midzi, hu si kale nnḓu yawe ya teketelwa.

4 Vhana vhawe a vha wani vhushavhelo, vha kumbiwa nga maḓumbu vha si vhe na mulamukisi.

5 Vha shayaho zwiḽiwa vha ḓo ḽa zwe a kaṋa; vha ḓo kaṋa na o tshotshelwaho nga mipfa; vha re na ḓora vha ḓo emula lupfumo lwawe vha tou lu phaga.

6 Vhuvhi a vhu meli mavuni, na khombo a i rungi i tshi bva muṱavhani na kathihi;

7 muthu ene muṋe u ḓiovhela khombo, zwa nga ṱhase dzi tshi thamuwa dzi tshi bva muliloni.

8 Ngavhe i vhe nṋe ndi musi ndo rembulutshela ha Mudzimu, nda mu suma mafhungo anga.

9 A ri koni u ṱalukanya mishumo yawe mihulu; maḓembe awe ha fheli.

10 Shango u ḽi nisela mvula, a sheledza masimu.

11 Ee, ndi Ene a no hulisa vha no ḓiṱukufhadza, vha lilaho a vha takadza.

12 U piringanya maano a vha vhukwila, uri zwe vha luka zwi si pfumbe;

13 a fasha vhaṱali nga maano avho, vhunwa havho ha kumbiwa.

14 Vha welwa nga swiswi maṱavhelo, masiari tshivhangalala vha phuphudzika ha nga ndi vhusiku.

15 Mudzimu Ene u tinyisa vhaheḓana pfumo ḽa vhadziavhunwa, u tsireledza vhashai vha si kandeledzwe;

16 u ṋea vhatshinyali fulufhelo, vhavhi a vha vala milomo.

17 Wa mashudu ndi uyo ane a kaidzwa nga Mudzimu, ni songo lamba Ramaanḓaoṱhe a tshi ni laya;

18 ndi Ene a no phula mbonzhe, a dovha a dzi fhodza; tshanḓa tshawe tshi a huvhadza, tsha dovha tsha rindidza.

19 Naho khombo dza anda hani, u ḓo u lamukisa wa si huvhale;

20 ha wa nḓala u ḓo u tshidza wa si fe; ha vuwa nndwa u ḓo u pilela pfumo.

21 Naho vha u sasaladza nga ndimi dzi no nga ṱhamu, u ḓo u tsireledza, ndozwo i tshi ḓa wa si ofhe tshithu.

22 Hú na ndozwo na nḓala, iwe u ḓo sokou sea, wa si ofhe zwivhanda zwa ḓaka.

23 U tshi lima, matombo a ḓo u sendelela, wa tshila nga mulalo na zwivhanda zwa ḓaka.

24 Ndi hone u tshi ḓo tshila nḓuni yau u sa ofhi tshithu, u tshi vhala thakha yau wa wana hu si na yo xelaho.

25 U ḓo vha na vhana vhanzhi; vha ḓo anda unga hatsi mafuloni.

26 U ḓo dzhena tshaloni wo ranga u lalama wa shulwa muṱoḓo, wa nga goroi ine ya kaṋiwa yo vhibva.

27 Jobo, hezwo ro zwi ṱoḓesesa ra zwi ḓivha, ndi ngoho; na inwi ni tshi zwi pfa ni zwi dzhiele nzhele.

6

1 Jobo:

2 Arali mbilaelo dzanga dzi tshi nga kaliwa, khombo dzanga dza kuvhanganywa dza vhewa nṱha ha tshikalo,

3 dzo vha dzi tshi ḓo lemela u fhira muṱavha wa lwanzhe; ndi zwine nda sokou amba ndi sa humbuli.

4 Ramaanḓaoṱhe o mpfula nga misevhe; vhutulu hayo ho ḓala muvhili wanga, ha nṱanganya ṱhoho; ndo thathedzwa nga zwi ofhisaho zwa Mudzimu.

5 Mbiḓi i nga kuma yo wana pfulo naa? Phulu yo fura i nga vhomba kani?

6 Huno ndi nnyi ane a nga ḽa zwiḽiwa zwi sa ḓifhi, zwí songo lungwa muṋo? Bwindi ḽitshena ḽa gumba ḽi ḓifhelafhi?

7 Nṋe zwine nda nuswa nga Mudzimu a thi zwi tami; zwoṱhe zwine nda kapudzwa zwi a nnengisa.

8 Ngavhe zwe nda humbela zwi tshi pfiwa, Mudzimu a nṋee zwe nda zwi lavhelela,

9 a mbo ḓi mphedzisa zwanga nandi! Khezwi a sa angaladzi tshanḓa a mbo ḓi nndozwa!

10 Ngavhe a tshi tou ralo, ndo vha ndi tshi ḓo fhufha nda ṋanzwa makole nga dakalo, nangwe vhuṱungu vhu sa konḓelelei, tenda maipfi a Ene Mukhethwa ndí songo vhuya nda a landula.

11 Nungo dza u konḓelela ndi dzi wanafhi? Hufha ndo no ṱovhowa; ndi ḓo vha ndi tshi kha ḓi lavhelelani?

12 Kani ndo vhumbwa nga tombo? Muvhili wanga ndi tshirongana kani?

13 A thi tshee na nungo dzine nda nga tshila ngadzo; na ane a nga ntika a hu na.

14 Khomboni yo raliho hu ṱoḓea khonani dzi fulufhedzeaho, uri muthu a sa ḓo ṱamba Ramaanḓaoṱhe,

15 hone inwi khonani dzanga ni a nndaṱedza; ni nga milambwana ine ya xa musi mvula i sa ni.

16 Gabugu na tshifhango zwi tshi ṋoka, zwi ḓadza milambwana ya tou fhalala;

17 hone ḽa fhisa zwi a nyamalala, magovha a sala e swoto, o oma.

18 Vhaendi vha pambuwa nḓilani dzavho vha yo ṱoḓa maḓi, vha gonya na milambwana, vha fa nga ḓora.

19 Vhaendi vha Thema vha ṱoḓa maḓi khayo; vhavhambadzi vha Saba vha sedza vho fulufhela,

20 hone vha si wane tshithu; vha wana yo xa, vha ṱovhowa.

21 Inwi ndi vhona ni tshi nga milambwana yeneyo: ni ri u vhona khombo yo nngwela na huma nga tsha murahu nga nyofho.

22 Kani ndo ni humbela tshifhiwa? Ndo ri ni mmvisele tshanḓanguvhoni kani?

23 Ndo vhuya nda ri, “Nndamuleleni kha swina ḽanga” naa? Kani ndo vhuya nda ri, “Nthengululeni kha ḽivemu”?

24 Ndi zwone, mpfunzeni-ha! Mmbudzeni vhukhakhi hanga. Ndi ḓe tshete nda ni thetshelesa.

25 Ngoho i a vhavha, hone zwine inwi na amba a zwi pfali.

26 Kani ni ṱoḓa u nkaidzela zwe nda amba, maipfi a muthu o ṱovhowaho na a ita muya?

27 Ni ḓo ṱuwa ni tshi itela tsiwana madeṅwa, na rengisa khonani yaṋu.

28 Ntsedzeni tshifhaṱuwo: ngoho a thi zwifhi!

29 Nkhumeleni, ni songo nkhaṱhulela u laṱwa ndi si na mulandu; nṋe ndi ngohoni!

30 Ḽivhi ḽe nda vhuya nda ḽi amba ndi ḽifhio? Mulomo wanga wá amba vhuvhi ndi nga si zwi pfe naa?

7

1 Vhutshilo ha muthu ndi nndwa ya mukumuṱelo, ndi mushumo u lemelaho wa pfarela-u-lila;

2 vhu nga phuli i no swa nga ḓuvha ya si dzule murunzini, vhu nga mushumi o lindela malamba awe.

3 Na nṋe ndo kovhelwa zwo raloho: Miṅwedzi i tshi ḓi ṱandulukana a thi tshileli tshithu; vhusiku vhu tshi ḓi tevhekana vhu ḓisa maṱungu fhedzi.

4 Ndi tshi yo lala ndi ri, “Ḽi tsha lini?” A ḽi tshi, ndi lala ndi tshi vhumbuluwa, mapfuvhi a vhuya a tswuka.

5 Muvhili wanga wo ḓala mbungu, wo phapha makwanda, lukanda lwanga lu bva vhulwa.

6 Maḓuvha anga a gidima u fhira nzhara ya muluki; a fhela ndo fulufhuwa.

7 Mudzimu, u songo hangwa uri vhutshilo hanga vhu tou vha mufemo, a thi tsha ḓo dovha nda vhona zwivhuya.

8 Zwino u a mmbona, a u tsha ḓo mmbona: u tshi nṱoḓa u ḓo wana ndi si tsheeho.

9 Muthu a fa ha tsha vhuya; u nga gole ḽine ḽa balangana, ḽa mbo ḓi nyamalala;

10 ha tsha humela nḓuni yawe; u a hangwiwa.

11 Ndi zwine nda nga si fhumule! Ndi amba ndi tshi pfa vhuṱungu; ndi gungula ndi tshi ḽa mbilu.

12 Mudzimu, ndi mini u tshi dzula wo nndinda? Kani ndi nṋe lwanzhe u tshi mmbetshela mukano? Ndi nṋe buka ḽa lwanzhe kani?

13 Ndi tshi ri ndi lale ndi awele, vhuṱungu vhu dzike,

14 u ntshushedza nga miloro, wa nnyofhisa nga mabono.

15 Ngavhe ndi tshi tshipwa zwanga nda fa, u fhira u tshila nda tambula.

16 Ndo ṱovhowa, vhutshilo ho nnetisa; nnditshe, hufha vhutshilo hanga vhu tshi tou vha mufemo.

17 Muthu ndi mini u tshi vhuya wa ḓidina ngae? Ndi mini u tshi mu dzhenisa mbiluni?

18 Ḽi tshi tsha u a mu ṱola, wa dzulela u mu linga.

19 A u edzou lavhelesa thungo nda mila-vho mare?

20 Arali ndo tshinya, Iwe ndo u itani? Ndi amba Iwe mulindi wa vhathu! Ndi mini u tshi nnyita tshipfulwa tshau? Kani ndo no vha muhwalo wau?

21 A thi hangwelwi zwanga vhutshinyi hanga naa? Vhuvhi hanga a u tsinyi iṱo wa vhu hangwa naa? Hufha ndi tshi ḓo ṱuwa ndi tshi yo lala mavuni; u ḓo nṱoḓa, nda vha ndi si tsheeho!

8

1 Bilidadi:

2 Ni ḓo amba u swika lini, na fhedza nyambo yaṋu i no nga muya u tshi vumuludza?

3 Mudzimu a nga rwa muthu nga ṱhamu i songo mu teaho naa? Ramaanḓaoṱhe a nga shanda zwi re zwone naa?

4 Ngoho a hu shayi tshe vhana vhaṋu vha mu dina ngatsho, o tou vha rwa a tshi tevhedza vhutshinyi havho.

5 Zwino inwi ṱoḓani zwine Mudzimu Ramaanḓaoṱhe a zwi funa, ni mu luvhelele.

6 Arali no kuna, ni si na vhufhura, u ḓo takuwa a ni imelela, a ni pfufha nga zwo ni teaho.

7 Lupfumo lwaṋu lwe lwa fhalala a lu nga vhuyi lwa vha tshithu lu tshi vhambedzwa na zwine Mudzimu a ḓo ni ṋea.

8 Edzonu vhudzisa vhuṱali ha vha kale, ni pfe zwe vhokhotsi avho vha vhona.

9 Riṋe vhana vha mulovha, a ri ḓivhi tshithu; vhutshilo hashu fhano fhasi a vhu yi thambo, vhu fhira unga murunzi.

10 Litshani vhaṱali vha kale vha ni funze; thetshelesani zwine vha amba, vha ri,

11 “Ṱhanga dzi nga mela hu si na maḓi? Madzhesi a nga wanala hu si na maṱafa?

12 Maḓi a vhuya a xa, ndi dzone dzi no thoma u puta, dzi sa athu vhibva uri dzi hwivhiwe.”

13 Vha no hangwa Mudzimu vha nga ṱhanga dzenedzo: Vha no nyadza Mudzimu a vha wani zwe vha fulufhela.

14 Zwine vha fulufhela ndi mahandana fhedzi; zwi nga muḓali wa lubuvhi.

15 Vha ḓitika nga lubuvhi — lu nga vha tika naa? Vha farelela muḓali — vha nga gogoḓela ngawo naa?

16 Vhavhi vha navha unga ṱhanga tshedzani, minavhela ya ṱanganya tsimu,

17 midzi yayo ya tanda matombo, ya ṱoka lutomboni.

18 Edzou tupula — a hu na a no ḓo zwi ḓivha zwauri yo vhuya ya vha hone.

19 Vhonani, hoyo ndi wone muḓifho wa vhavhi: Hu ḓa vhaṅwe vha vha dzhiela vhudzulo.

20 Hone vha sa solisei Mudzimu ha vha furaleli; vhaitazwivhi na vhone ha vha tiki.

21 U ḓo ita uri ni dovhe ni see, ni ṱavhe mukosi nga dakalo.

22 Vhane vha ni vhenga vha ḓo tou niwa nga ṱhoni; mahaya a vhavhi a ḓo nyamalala.

9

1 Ndi zwone, hezwo ndo no ḓi zwi pfa kale: Muthu wa ṋama a nga kunda Mudzimu tsengoni naa?

2

3 Naho a tshi funa u livhana na Mudzimu tsengoni, arali Mudzimu a mu vhudzisa mbudziso dza tshigidi, ene na nthihi a nga si i fhindule.

4 Vhuṱali ha Mudzimu ndi vhuhulu, maanḓa awe ha konadzei; ndi nnyi we a vhuya a imedzana nae, a vhuya a tshi tshila?

5 U sudzulusa dzithavha dzi sa zwi ḓivhi, a dzi phusukanya o sinyuwa.

6 U vusa mudzinginyo wa ḽifhasi, ḽa tseka, phuphu dzaḽo dza tetemela.

7 U kona u fara ḓuvha ḽi si bve, a dzima tshedza tsha ṋaledzi vhusiku.

8 U ṱharamudza ḽiṱaḓulu e eṱhe, a tshimbila nṱha ha lwanzhe.

9 Ndi Ene we a sika Masase na Maakhala, na Tshilimela na Ṱhuḓa.

10 Mishumo yawe mihulu ndi khundaṱhalukanyo, maḓembe awe na one ha fheli.

11 Mudzimu u a fhira tsini hanga, nda si kone u mu vhona, e fhiri, nda si mu ṱalukanye.

12 U dzhia tshine a funa, ha si vhe na ane a mu dzivhisa; a hu na na muthihi ane a nga vhudzisa a ri, “U itani?”

13 Mudzimu a sinyuwa, o sinuywa, maswina awe e a ima na Rahaba, buka ḽa lwanzheni, o kokovha a luvha ṋayoni dzawe.

14 Zwenezwo nṋe ndi nga mu hanedza hani? Maipfi a u mu fhindula ndi ḓo a wanafhi?

15 Naho ndi si na mulandu, ndi nga si mu vhile pfanelo dzanga; o dzula o nndaṱa, tshanga ndi u mu luvhelela uri a nkhathutshele.

16 Nangwe a tenda u ḓa tsengoni, ndi vhona unga a nga si nthetshelese;

17 u nnziamedza nga maḓumbu, a mphula mbonzhe a dovha, ndí songo tshinya tshithu;

18 ha vhui a tenda ndi tshi femuluwa; u ntiba nga maṱungu.

19 Arali i nungo, nṋe ndi nga si mu kone, hufha e Ene Ramaanḓa. Ndi nga mu hwelela khoroni? Ndi nnyi ane a nga mu vhidza?

20 A thi na mulandu, a thi solisei, hone maipfi anga a ḓo nkhaṱhula, a nkhwesa mulandu.

21 A thi solisei, a thi tsha ḓilonda, vhutshilo hanga ndi a vhu nyadza.

22 Zwi a fana; ndi zwine nda ri: U lozwa vhoṱhe, a sa solisei khathihi na muvhi.

23 Arali muthu a si na mulandu a sokou mbo ḓi welwa nga khombo a fa, Mudzimu u a sea.

24 Shango o ḽi kumedza vhavhi; o pofulisa vhahaṱuli vhoṱhe. Arali zwi songo itwa nga Mudzimu, zwo itwa nga nnyi-ha?

25 Maḓuvha anga a fhira nga luvhilo, lu no fhira lwa mugidimi makone; a hu na na ḓuvha ḽavhuḓi-vho.

26 A fhira unga tshikepe tsha luvhilo; a nga goni ḽi tshi doba muvhuḓa.

27 Arali nda ri, “Kha ndi hangwe lugungulo, ndi dovhe ndi see!”

28 ndi pfa ndi tshi ḓi ofha vhuṱungu hanga; ndi ḓivha uri Iwe Mudzimu u ḓo ḓi vhona ndi na mulandu.

29 Vhunga ndi na mulandu, ndi kha ḓi zwi londelani?

30 Nangwe nda ṱamba nga maḓi-maḓi, zwanḓa zwanga nda zwi ṱamba nga tshisibe,

31 Iwe Mudzimu u ḓo mposa dindini ḽa tshika, na zwiambaro zwanga zwa nnengwa.

32 Ngavhe Mudzimu e muthu ndo vha ndi tshi ḓo mu fhindula, nda ri, “Kha ri livhane tsengoni!”

33 Hone a ri na mupfumedzanyi; ane a nga lamula nṋe na Mudzimu haho;

34 haho ane a nga humisa mbuno ya Mudzimu, nda si tsha ḓo ofha vhuhali hawe.

35 Ndo vha ndi tshi ḓo amba ndi sa mu ofhi. Hone zwino a hu na tshine nda nga ita.

10

1 Ndo neta nga vhutshilo. Litsha ndi gungule, ndi khou ḽa mbilu!

2 Ndi ri, Mudzimu, u songo mmbea mulandu; edzou mmbudza: Ndo tshinyani?

3 Ndi zwavhuḓi u tshi nkandeledza, u tshi nyadza tshe wa tshi vhumba? Vhavhi vhone vha tshi luka vhunwa, u a zwi takalela naa?

4 U sedza zwithu unga muthu naa? U vhona unga muthu wa ṋama naa?

5 Vhutshilo hau ndi vhupfufhi unga ha muthu naa? Miṅwaha yau i nga ya muthu kani,

6 zwine wa vhuya wa londolosa vhuvhi hanga, wa zwima vhukhakhi hanga hoṱhe?

7 Hufha u tshi ḓivha uri a thi na mulandu, na uri a hu na ane a nga nndamukisa zwanḓani zwau.

8 Ndo vhumbwa nga zwanḓa zwau, hone zwino zwenezwo zwanḓa zwi vho nndozwa tshoṱhe.

9 U songo hangwa uri wo mmbumba nga vumba; kani u vho ṱoḓa u nkuya nda vhuelela buseni?

10 Ndi Iwe we wa ṋea khotsi anga nungo uri vha ntsike, wa nnyalusa muvhilini wa mme anga.

11 Wo vhumba muvhili wanga nga marambo na tsinga, marambo wa a ambadza ṋama na lukanda.

12 Wo nṋea vhutshilo, wa mpfuna nga lufuno lu sa dzinginyei, wa nndondola nda ḓi tshila.

13 Hone zwino ndi vho ḓivha uri matsina wo vha u na tshimbevha:

14 Wo vha u tshi khou sedza uri ndi nga si khakhe naa, wa ḓo konou mpfara nga mbilu.

15 Nda tou tshinya, u a ntambudza, hu uri nda ita zwivhuya, a thi wani tshithu. Ndo nyadziwa tshoṱhe, ndo mbwandamela maṱunguni.

16 Zwa nnakela, u nndodela unga ndau, wa vhuya wa ita na maḓembe u tshi ṱoḓa u mmbaisa.

17 U dzula u tshi nṱoḓela ṱhanzi dza u mpomoka; u ntsinyutshela hau hu ḓi hulela hu tshi ya; vhahali vhau a vha nkhumeli, vha sielisana u nkovhola.

18 Mudzimu, wo itelani uri ndi bebwe? Ngavhe ndi fe ndi sa athu vhonwa nga muthu,

19 u bva thumbuni nda dzhena tshaloni! Zwi ḓi fana na u sa bebwa.

20 Maḓuvha anga a ho ngo sala a si gathi kani? Nṱutshele, litsha ndi ḓiphiṋenyana,

21 ndi sa athu ya hune nda si tsha ḓo vhuya, shangoni ḽa swiswi ḽo touho bodo,

22 ḽa swiswi na mirunzi, hu si na tshedza tsha ḓuvha, hune tshedza tshaho tsha vha swiswi.

11

1 Tsofara:

2 A hu na ane a nga fhindula mafhafhaḓo aya? Kani u ravhaḓa ndi hone hune ha ṱanzwa muthu mulandu?

3 Jobo, ni vhona unga u lopola haṋu hu nga ri runga milomo? Ni vhona unga ni tshi nzhonzhowedza a ri koni u ni kaidza?

4 Ni ri zwine na amba ndi ngoho? Na ri no ṱamba maṱoni a Mudzimu?

5 Ngavhe Mudzimu Ene muṋe a tshi ni fhindula, a amba a ni kaidza.

6 O vha a tshi ḓo ni dzumbululela zwiphiri zwa vhuṱali, na konou ṱalukanya uri zwi kanukisa hani. Ḓivhani uri Mudzimu u khou ni rwa nga ṱhamu ṱhukhu.

7 Zwiphiri zwa Mudzimu ni nga zwi swikela naa? Hune Ramaanḓaoṱhe a guma ni nga hu hovhelela naa?

8 Zwo hula u fhira makole — inwi ni nga itani? Zwo tsisa u fhira vhudzulavhafu — inwi ni ḓivha mini?

9 Zwo hula u fhira ḽifhasi; zwo ṱaṋdavhuwa u fhira lwanzhe.

10 Arali Mudzimu a ni fara a ni isa tsengoni, ndi nnyi ane a nga mu dzivhisa?

11 Ene u ḓivha u sa ḓivhalea ha vhathu; u vhona vhuvhi havho hoṱhe, naho vhone vhaṋe vha sa vhu vhoni.

12 Madodo a ḓo thoma u ṱalifha mbiḓi dzi tshi vho dzwala vhathu.

13 Vhuedzedzani mbilu yaṋu vhudzuloni; luvhani Mudzimu;

14 laṱani vhuvhi vhu re zwanḓani zwaṋu; hayani haṋu ni songo tendela vhutshinyi;

15 ndi hone ni tshi ḓo ḓipfa ni si na valuvalu, na ḓo ima no khwaṱha ni sa ofhi tshithu;

16 ndi hone maṱungu aṋu oṱhe a tshi ḓo fhufha, ni tshi a elelwa na vhona a tshi nga mikumbela ye ya ela ya fhira;

17 ndi hone vhutshilo haṋu vhu tshi ḓo nga tshedza, ha fhira ḓuvha ḽi vhukati ha ṱhoho, swiswi ḽa nga mapfuvhi a tshi tswuka.

18 Ni ḓo pfa ni na fulufhelo ni sa ofhi tshithu; ni tshi sedza zwa muḓi waṋu ni ḓo wana zwoṱhe zwo naka, na yo lala no rudza mbilu,

19 na eḓela ni sa ofhi swina; vhathu vhanzhi vha ḓo ni luvhelela.

20 Vhavhi vhone vha ḓo pfa vho kulea nungo; a vha nga wani nzanyo ya u ponyoka vha shavha, tshavho hu ḓo vha u tou lindela lufu.

12

1 Vhukumakuma hu tshi pfi vhathu, hu ambiwa inwi! Na fa, vhuṱali ho fa!

2

3 Hone na nṋe ndi na ṱhalukanyo ine na vha nayo; a ni mphiri. Ndi nnyi a sa ḓivhi zwe na amba?

4 Zwino ndi vho sewa na nga khonani dzanga; vha ntsea nangwe ndi sa solisei, ndi si na mulandu, ndí muthu wa u rabela, Mudzimu a tshi ḓi mphindula.

5 Inwi a ni na tshi ni dinaho, ni tamba nga nṋe a no tambula; ni raha muthu a no khou redzemuwa;

6 hone mavemu vha a ḓiphiṋa; vha no kolela Mudzimu a vha ofhi tshithu, hufha Mudzimu vho mu kona.

7 Edzonu vhudzisa dziphukha, dzi ḓo ni funza; na zwiṋoni zwi ḓo ni vhudza;

8 ambani na ḽifhasi, ḽi ḓo ni laya; litshani khovhe dza lwanzheni dzi ni anetshele.

9 Tshivhumbwa tshi sa ḓivhi uri zwo vhumbwa nga tshanḓa tsha Muṋe washu, ndi tshifhio?

10 Ene u londola vhutshilo ha zwisikwa zwoṱhe; vhutshilo ha vhathu vhoṱhe vhu zwanḓani zwawe.

11 Lulimi lu thetshela zwiḽiwa; tsha nḓevhe ndi u ṱanḓulukanya maipfi.

12 Vhuṱali vhu na ṱhoho tshena; ndalamo i ḓisa ṱhalukanyo;

13 hone vhuṱali vhukuma na maanḓa ndi zwa Muṋe washu; nyeletshedzo na ṱhalukanyo ndi zwawe.

14 Ene a phusukanya, ndi nnyi ane a nga dovha a fhaṱa? A vhofha muthu, a nga vhofhololwa nga nnyi?

15 A fara mvula, hu vha na gomelelo; a vulela maḓi, a kumba shango.

16 Maanḓa ndi awe, ha kundwi nga tshithu; hu mufhurwa, hu mufhuri, vhoṱhe vha langwa ngae.

17 Vhaeletshedzi vha khosi u vha bvula navhula a vha isa vhuthubwani, vhahaṱuli a vha tsilufhadza.

18 Mahosi u vha bvula lupila, a vha ambadza tsindi ya phuli.

19 Vhotshifhe u vha bvula navhula a vha isa vhuthubwani, a tupula vho ṱokaho midzi kale.

20 Vhomakone vha nyambo u vha ita zwimuma, vhakalaha a vha dzhiela ṱhalukanyo.

21 Vhahulwane u vha nisela ṱhoni, a kula nungo dza vha maanḓa.

22 U dzumbulula zwi re ngomu-ngomu swiswini, swiswi ḽihulu a ḽi bvisela tshedzani.

23 U fhaṱa dzitshakha dza vha na bvumo, a fhedza nga u dzi furalela dza lovha.

24 Vharangaphanḓa vhadzo u a vha tsilufhadza, vha tendeleka sogani vhó ḓaḓa, vha xela,

25 vha phuphudzika swiswini, vha pepeleka unga zwidakwa.

13

1 Zwoṱhe zwine na amba ndo no ḓi zwi vhona, ndo no ḓi zwi pfa, ndo no ḓi zwi ṱalukanya.

2 Zwine na zwi ḓivha, na nṋe ndi a zwi ḓivha, a ni mphiri.

3 Nṋe a thi khou amba na inwi, ndi khou amba na Ramaanḓaoṱhe, ndi ṱoḓa u hanedzana na Mudzimu.

4 Inwi ni pila u shaya nḓivho haṋu nga mazwifhi; noṱhe ni dziṅanga dzi sa fhodzi muthu.

5 Ngavhe ni tshi ḓifhumulela zwaṋu, vhathu vho vha vha tshi nga ḓo ḓi ri no ṱalifha.

6 Thetshelesani ndi tshi hwedza mulandu wanga, ni pfe vhuṱanzi hanga.

7 Ni zwifhelani? Nṋa ni nga ambela Mudzimu nga mazwifhi?

8 Ni nga ri ni tshi ambela Mudzimu na ita tshiṱalula? Ndi nnyi we a ri ni mu sengele khoroni?

9 Arali a ṱola mbilu dzaṋu a nga wana tshivhuya? Ni vhona unga ni nga mu fhura unga ni tshi fhura vhathu?

10 Nangwe tshiṱalula tshaṋu tsho dzumbama, ha nga litshi u ni kaidza.

11 Vhuhulu hawe a vhu ni ofhisi? Ni tshi mu elekanya a ni tetemeli?

12 Mirero yaṋu ndi milora, i fhufha na muya; nyambo yaṋu i ṋoka unga vumba.

13 Ni tshete ndi ambe; zwi nngwelaho kha zwi nngwele.

14 Ndi ḓo luma mbilu nda amba, naho ndi tshi khou dembelela nga lwatsi.

15 Ndi kha ḓi fulufhelani? Hufha Mudzimu a tshi ḓo ḓi mmbulaha — tenda nda thoma u livhana nae tsengoni.

16 Nda ralo ndi nga tshidzwa; muvhi ha livhani na Mudzimu.

17 Zwino thetshelesani ndi ṱalutshedze; kolongonyani nḓevhe dzaṋu ni pfe.

18 Ndo lindela u ḓisengela, hufha ndi tshi ḓivha uri ndi ngohoni.

19 Ha ḓa ane a ḓo livhana na nṋe tsengoni, a mphindula, ndi ḓo fhumula nda ḓifela.

20 Mudzimu, litsha ndi humbele zwithu zwivhili, ndi hone ndi sa ḓo u dzumbama:

21 Nkhumele! U songo mmbulaha nga nyofho!

22 Nkhwelele, ndi ḓo fhindula, kana nṋe ndi ambe, Iwe u fhindule.

23 Vhuvhi hanga ndi vhufhio? Ndo tshinyani? Ndi pomokelwani? Ntsumbedze vhutshinyi hanga!

24 Khefha u tshi nnzumbama wa nnyita swina ḽau?

25 U nga endela u shushedza ṱari ḽi fhufhaho nga muya? U nga pandamedza mathukhwi?

26 U mmbetshela ṱhamu i vhavhaho, wa nthwela zwe nda ita ndi tshee muṱuku.

27 Wo mpata milenzhe nga tshipato; u sedza zwoṱhe zwine nda ita, wa londa vhuṱala hanga.

28 Ndi zwe nda ṱahala unga vongori, nda nga nguvho yo ḽiwaho nga tsole.

14

1 Muthu o bebwaho nga musadzi u tshila maḓuvha a si gathi, ha wani mulalo;

2 u ri u aluwa a mbo ḓi puta unga dzuvha; u fhira nga luvhilo unga murunzi u tshi vhuya.

3 Mudzimu, tshithu tsho raloho u tshi londelani? U ḓidinelani nga u nnyisa tsengoni wa nkhaṱhula?

4 Hufha u tshi ḓivha uri muthu ndi muri u vhavhaho, a nga aṋwa hani mitshelo i ḓifhaho?

5 Maḓuvha a vhutshilo ha muthu a dzula o vhalwa, na miṅwedzi ine a ḓo tshila; Iwe wo mu vhetshela mikano, a nga si i pfuke.

6 Lavhelesa thungo, u mu litshe, ḽi kovhele zwaḽo e mutholiwa.

7 Muri wó reṅwa u a ḓi vha na fulufhelo; u a vuwa wa mela maḓadzwane.

8 Nangwe midzi yawo yo no vha ya kale, tshiguthe tshawo tshó no fela mavuni,

9 wá wana maḓi u a simuwa, wa ṱuma lurere unga tshimela tshiswa.

10 Muthu ene a fa zwo fhela; u ri u fa a yafhi?

11 Milambo i nga vhuya ya xa, lwanzhe lwa vhuya lwa oma,

12 muthu a sa athu vuwa tshee a fa. Lutombo lu tshi kha ḓi vha hone a nga si vuwe; a nga si vhuye a tsukunyea o eḓela.

13 Ngavhe u tshi nnzumba vhudzulavhafu, nda dzumbama mbiti dzau dza vhuya dza dzika, wa konou vhea ḓuvha ḽine wa ḓo nnyelelwa ngaḽo.

14 Huno muthu a fa u a dovha a tshila naa? Maḓuvha oṱhe ndi tshee ndo hwala hoyu muhwalo ndi ḓo lindela ndi vhuye ndi rulwe.

15 Ndi hone u tshi ḓo mmbidza nda aravha, wa takadzwa nga nṋe tshisikwa tshau.

16 Zwenezwo u ḓo ri u tshi londa vhuṱala hanga, wa si tsha londa he nda bvisa mulenzhe nḓilani.

17 Vhutshinyi hanga u ḓo vhu shatela khalini, wa tiba vhuvhi hanga.

18 Thavha dzi a ḓi korea dza wa, nngwa dza sudzuluswa vhudzuloni hadzo,

19 maḓi a ṱahadza matombo, mvula dza mikumbela dza kumba mavu; na zwe vhathu vha fulufhela, Iwe u zwi lozwa nga u ralo, vha fulufhuwa.

20 U kuyekanya muthu a si tsha vha hone, wa rivhisa tshifhaṱuwo tshawe a fa.

21 Vhana vhawe vha sala vha tshi huliswa, ene a si zwi ḓivhe; nangwe vha tshi shoniswa, a si zwi pfe.

22 Tshine a tshi pfa ndi vhuṱungu ha muvhili wawe na u vhavha ha mbilu yawe.

15

1 Elifasi wa Themana:

2 Jobo, a no ngo amba tshithu; a hu na na muṱali na muthihi a no amba zwi sa pfali unga inwi,

3 a ḓilamulela nga maipfi a sa ambi tshithu, a sokou anza nyambo i si na mushumo.

4 Ni ita uri vhathu vha si tsha ofha Mudzimu, vha mu nyadze.

5 Vhuvhi haṋu vhu pfala nga zwine na amba; ni khou dzumbama nga vhukwila.

6 A si nṋe a no khou ni laṱa, inwi muṋe ni khou laṱwa nga maipfi aṋu, ṱhanzi i no ni laṱa ndi mulomo waṋu.

7 Kani o rangaho u bebwa ndi inwi? Mudzimu a tshi vhumba dzithavha no vha ni hone?

8 Kani no zwi pfa a tshi dzudzanya zwoṱhe? Vhuṱali vhu na inwi ni noṱhe kani?

9 Zwoṱhe zwine na zwi ḓivha, riṋe a ri zwi ḓivhi-vho? Ndi ifhio nḓivho yaṋu ine ri si vhe nayo?

10 Ro guda vhuṱali kha vhakalaha vho tshenaho mmvi, vha re na makole a no fhira a khotsi aṋu.

11 Mudzimu a tshi ni khuthadza ni zwi nyadzelani? Hufha ro mu ambela nga maipfi a vhulenda.

12 Mbilu yaṋu i ni isa kule; ni ri lavhelesa no sinyalala.

13 Ni sinyutshela Mudzimu, na shulula maipfi o raliho!

14 Ndi nnyi wa mbilu yo ṱambaho? O bebwaho nga musadzi ndi nnyi a re muvhuya?

15 Hufha Mudzimu na vharuṅwa vhawe a sa vha fulufhedzi, na vha ṱaḓulu a tshi vha sedza u vhona mbilu dzavho dzi songo ṱamba;

16 muthu ene, Mudzimu a nga mu vhona o ṱamba hani? Hufha a tshi nengisa, o tshinyala, a tshi tshinya a sa zwi pfi, zwa nga ndi u nwa maḓi.

17 Zwino thetshelesani ndi ni funze; ndi ḓo ni vhudza zwe nda vhona nga anga maṱo.

18 Vhaṱali vho mpfunza ngoho ye vha pfa nga vhokhotsi avho, a vho ngo vhuya vha dzumba zwiphiri.

19 Shango ḽo vha ḽi tshee ḽavho vhe vhoṱhe, vhá songo vangana na vhannḓa.

20 Muvhi u kandeledza vhaṅwe, hone u dzula nga nyofho vhutshilo hawe hoṱhe, nga u ḓivha uri a nga si pfuke ḓuvha ḽawe.

21 Nḓevheni dzawe hu dzula hu tshi pfala mikosi i ofhisaho; a tshi tou ri, ndi a ḓiphiṋa, mavemu a a mu wela.

22 Ha fulufheli uri u ḓo vhuya a ponyoka swiswi; tshawe hu ḓo vha u ḽiwa nga pfumo;

23 maanga o lindela tshitumbu tshawe; u a ḓivha uri o lindelwa nga swiswi;

24 u ofhiswa nga khombo na maṱungu, zwa mu wela unga khosi khulu i tshi yo dia.

25 Munna ane a sumba Mudzimu nga vili, a imedzana na Ramaanḓaoṱhe, o livhiwa nga zwenezwo.

26 O angula, a bva na tshiḽelo, ndi zwine a vho omisa mutsinga, a takusa tshiṱangu tshawe, a gidimela u yo lwa na Mudzimu.

27

28 Ndi ene munna we a yo dzula matumbani, a dzhia nnḓu dzo ṱutshelwaho nga vhaṋe vhadzo, marubi e a phusukanywa a pfi a songo tsha vuswa, ene a a vusa a sa londi uri o teketelwa nga Mudzimu.

29 A nga si tsha pfuma a ya thambo; thundu yawe a i tsha ḓo vha hone; thakha yawe a i tsha ḓo ḓala shango.

30 Swiswi ha nga ḽi ponyoki; u ḓo nga muri une matavhi awo a swa nga mulilo; u ḓo hwalwa nga mufemo u bvaho mulomoni wa Mudzimu.

31 Ane a ḓifhura nga u fulufhela mahandana, u ḓo pfufhiwa nga one mahandana.

32 U ḓo nga davhi ḽine ḽi si tsha ḓo ṱuma lurere, a puta tshifhinga tshawe tshi sa athu swika.

33 U ḓo nga munḓirivhe u no moḓisa magaga, a nga muolivi une wa fhufhura maluvha.

34 A nyadzaho Mudzimu u ḓo shaya vhana; mahaya o fhaṱwaho nga tshanḓanguvhoni a ḓo tou lore.

35 Ndi vhone vha no vhifha muvhilini nga vhunwa, vha beba vhuvhi, vha wana vho ḓifhura.

16

1 Ndo no ḓi pfa manzhi o raloho. Inwi ni tshi ri ni a nkhuthadza, ndi hone ni tshi nkula nungo.

2

3 Nṋa ni tshi ravhaḓa ni ḓo sokou ela ni sa gumi? Ni dinwa ngani ni tshi vhuya na fhindula?

4 Arali no vha ni tshi nga nṋe, nṋe ndi tshi nga inwi, ndo vha ndi tshi ḓo ḓi amba zwoṱhe zwine na amba. Ndo vha ndi tshi nga ḓi ni shoshela nga maipfi, nda ni dzungudzela ṱhoho nga lunyadzo.

5 Ndo vha ndi tshi ḓo amba a u ni khwaṱhisa, hone i si vhe khuthadzo ya mulomo fhedzi.

6 Ndi tshi amba a zwi mpfarisi tshithu, na u fhumula a zwi dzikisi vhuṱungu hanga.

7 Mudzimu, wo nṱahadza, wo lozwa muṱa wanga;

8 wo nzhongondedza nda sala ndi mukumba na marambo, ndi zwine vhathu vha ri ndi na mulandu.

9 Wo nthathekanya wo sinyuwa; u tshi mmbona u shenganya maṋo nga mbiti; u tou nnzwondolola wa nnyita swina.

10 Vhathu vha a nnzhonzhowedza, vha ntshata mpama nga lunyadzo, vha a nthathedza.

11 Mudzimu o nkumedza mavemu; o mposela vhavhi, vha mpfara vhe ndwa.

12 Ndo vha ndi tshi tshila nga mulalo, a mpfara nga mikulo, a nndevha nde mbala; u nnyita tshipfuliwa,

13 a mposa nga misevhe thungo dzoṱhe, a ita tshiṱuhu a mpfula tswio, a shululela ndulu yanga fhasi;

14 u nkhuvhadza a dovha; u nngwela unga muhali.

15 Ndi khou lila: ndo rungelela saga nṱha ha lukanda lwanga; ndi khou tsumbudzea mavuni.

16 Ndo lila nda tswukisa maṱo; maṱo anga o swifhala.

17 Ndo pfalwo ndi si na mulandu wa vhuvemu, na thabelo yanga i si na muhoyo.

18 Iwe ḽifhasi, u songo fukedza malofha anga; mukosi wanga kha u ḓi pfala.

19 Ṱhanzi yanga i makoleni, i ima na nṋe i henengei ṱaḓulu.

20 Khonani dzanga dzi a nngoḓa; Mudzimu Ene u vhona miṱodzi yanga i tshi tevhuwa.

21 Ndi ṱoḓa wa u mphuphuthela kha Mudzimu, a nga muthu a tshi phuphuthela khonani yawe. A songo lenga.

22 Hu tshee ho sala miṅwaha i si gathi, ndi ḓo ṱuwa ndi tshi fara lwendo nda si tsha vhuya.

17

1 Ndi vho fa, muya wo pwashekana, ho sala tshalo fhedzi.

2 Ngoho ndo tingwa nga vhagoḓi; a vha nkhumeli.

3 Ndi ḓo ambelwa nga nnyi ha Iwe? Nga a vhe Iwe muṋe.

4 Wo vha dzhiela ṱhalukanyo; u songo tenda vha tshi nkunda.

5 Zwi nga munna a no kovhela khonani dzawe vhuṱali, ngeno vhana vhawe vho kovhedza maṱo nga nḓala.

6 Mudzimu o nnyita tshianeo; ndi pfelwa mare khofheni.

7 Ndo ṱoḓou pofula nga u ḽa mbilu; miraḓo yanga yo fhelela, ndo sala ndi murunzi.

8 Avha vha no ḓiita vha si na vhufhura, vha tshi zwi vhona vha a tshenuwa; vha si na mulandu vha tshi vhona nṋe muvhi, vha a dinalea.

9 Naho zwo ralo, a no thetshelesa Mudzimu ha pambuwi nḓilani yawe; wa zwanḓa zwi si na tshika u ḓi wana nungo a tshi ya.

10 Hone naho inwi na ḓa noṱhe na ima phanḓa hanga, a thi nga wani muṱali na muthihi kha inwi.

11 Maḓuvha anga o fhela; hu maano anga, hu zwine mbilu ya tama, zwoṱhe zwo pfuvha.

12 Khonani dzanga dzi tshi vhona vhusiku dzi ri ndi masiari; vha tshi vhona swiswi vha ri ḽi vho tsha.

13 Ndi kha ḓi lavhelelani? Hayani hanga ndi tshalo, hune nda ḓo adza thovho yanga swiswini.

14 Tshalo ndi ḓo ri ndi tshone khotsi anga, mme anga na khaladzi anga ndi mbungu.

15 Zwino fulufhelo ḽanga ḽi ngafhi-ha? Ndi nnyi ane a ḽi vhona?

16 Kani ḽi ḓo ntevhela ndi tshi tsela vhudzulavhafu? Ri ḓo dzhena roṱhe buseni?

18

1 Bilidadi:

2 Jobo, a ni koni u vhuya na fhumula-vho naa? Ni ri tshete, ri ambe-vho, ni thetshelese.

3 Ndi mini ni tshi ri ita dziphukha? Ni ri itelani matsilu?

4 Ni khou tou ḓivhaisa nga mbiti dzaṋu. Ni ḓo ri u sinyuwa vhathu vha pfuluwa shangoni naa? Kani-ha ni vhona unga zwikwara zwi ḓo sudzuluwa?

5 Nṋe ndi ri tshedza tsha muvhi tshone tshi ḓo dzima; tshivhasoni tshawe a hu tsha ḓo duga khavhu;

6 nḓuni yawe a hu nga vhi na tshedza; luvhone lwawe lu ḓo dzima.

7 A tshi tshimbila ho vha hu tshi pfala mutsindo, hone zwino u vho pepeleka; o ḓifasha nga vhukwila hawe;

8 o longa mulenzhe tshikwekweni; khunḓa yo fasha muvei;

9 tshilibana tsho mu fasha tshirethe; tsho ganedza a fashwa;

10 o retshelwa tshikwekwe ngomu mavuni; nḓilani yawe ho rewa mulavhu.

11 O tangwa nga ḓuvha na mulilo; a zwi mu humeli;

12 o kulea nungo nga nḓala; khombo yo lindela u mu mila;

13 dwadze ḽi ḽa lukanda lwawe; tanzhe ḽa lufu ḽi ḽa miraḓo yawe.

14 U kwatulwa, a bviswa nḓuni he a vha o dzumbama, a khwikhwidzelwa ha khosi ya zwi ofhisaho,

15 hayani hawe ha hashwa tsevhela, hu si mele tshithu,

16 midzi yawe ngeno fhasi yó oma, ngei nṱha matavhi ó puta,

17 bvumo ḽawe fhano shangoni ḽa fhela, dzina ḽawe ḽa si tsha humbulwa.

18 U thathiwa shangoni, a pandelwa tshedzani a shavhela swiswini.

19 Ha na na ṅwana; he a vha a tshi dzula ho ngo sia na muthu.

20 U bva vhubvaḓuvha u swika vhukovhela, vha no pfa zwe a livhanywa nazwo vha tetemela nga nyofho.

21 Vhavhi vha livhiwa nga zwo raloho; vha sa londi Mudzimu vho fanelwa nga zwenezwo.

19

1 Ni ḓo litsha lini u nṱhavha mbilu? Uvhani ni tou mpaḓukanya nga maipfi aṋu;

2

3 ni ḓi endela u ntsema, na nndevhela, na u shona a ni shoni.

4 Nangwe ndo khakha zwanga, inwi zwi ni dina ngani?

5 Arali ni tshi ḓiita vhahaṱuli vhanga, dambulo ḽanga í yone ṱhanzi yaṋu,

6 ḓivhani-ha uri ndo khakhelwa nga Mudzimu; ndi Ene o ntandaho nga mambule awe.

7 Ndi tshi ṱavha mukosi ndó huvhadzwa, a hu na phindulo; nda luvhelela, nda si haṱulwe.

8 Mudzimu o dzivha nḓila, a thi koni u fhira; nḓila yanga o i tiba nga swiswi;

9 o mmvula vhugala, a mmvisa mvumbo;

10 u nkovhola thungo dzoṱhe, ndo fhela; o tupula fulufhelo ḽanga unga muri;

11 u nndyela vhuhali, u nnyita swina ḽawe;

12 mbiti dzawe dzo bva pfumo, dzo ḓa u dia nṋe, dzo govhela nnḓu yanga.

13 O nnduṱanya na vha hashu; khonani dzanga dzi vho nnyita mutsinda;

14 mashaka anga na ṱhama dzanga vho nṱamba; vhe vha dala nḓuni yanga vho nkhangwa; vhashumi vhanga vha vhasidzana vha ntsedza unga mutsinda;

15

16 ndi tshi vhidza phuli yanga, a i aravhi, ndi fanela u tou i luvhelela;

17 musadzi wanga ha koni u konḓelela mufemo wanga; vhana vha mme anga vha ri ndi a nukha;

18 na vhana vhaṱuku vha a nnyadza, nda takuwa vha a kwetedzana;

19 khonani dzanga dza mbiluni dzi a nnengwa; vhe nda vha ndi tshi vha funa vho ntshandukela;

20 ndo fhela, ndo sala ndi lukanda na marambo; ho tou sala dethele fhedzi.

21 Khonani dzanga, a ni mpfeli vhuṱungu naa? Ndi ri mpfeleni vhuṱungu nandi; tshanḓa tsha Mudzimu tsho nthwa!

22 Ndi mini Mudzimu a tshi ri u ntovhola na inwi na ntovhola? A ni athu pfelela u ntambudza naa?

23 Ngavhe maipfi anga haya a tshi ṅwalwa! Ngavhe a tshi tou ṅwalwa buguni!

24 Ngavhe a tshi ṅwalwa kha mutobvu nga luunzhi, zwa tou korwa kha tombo, zwa dzula zwi hone lini na lini!

25 Nṋe ndi a zwi ḓivha uri Mulifheli wanga u a tshila; u ḓo fhedza nga u ḓa a kunda ḽifhasi.

26 Nangwe lukanda lwanga lu tshi ḓo vha lwo no ṱahala, nangwe ndi si tsha vha kha uno muvhili, Mudzimu ndi ḓo mu vhona.

27 Ndi ḓo mu vhona nga anga maṱo, e si a muṅwe; mbilu yanga i nyengela zwenezwo!

28 Arali na ri, “Ri nga mu tovhola hani, vhunga a tshi tambudzelwa vhuvhi hawe?” —

29 zwino-ha ofhani pfumo ḽo ni sumbaho; mbiti dza Mudzimu dzi swiela vhavhi nga pfumo, ndi hone ni tshi ḓo ḓivha uri hu na khaṱhulo.

20

1 Tsofara:

2 A thi tsha kona u konḓelela; ndi ḓo fhindula; ndo dinalea, ndi vho fhela mbilu.

3 Ni tshi amba nga u ralo ni khou ntsema; ndi na ṱhalukanyo, ndi ḓo ni fhindula.

4 A ni zwi ḓivhi uri u bva mathomoni, tshee muthu a vhewa fhano fhasi,

5 a hu na muvhi we a ḓiphiṋa u ya thambo naa? Dakalo ḽa a no nyadza Mudzimu a ḽi lengi u fhela.

6 A nga vha na bvumo ḽa guma lutomboni, ṱhoho yawe ya kwama makole;

7 u ḓo lovha unga mupfudze wawe, vhane vha mu ḓivha vha si ḓivhe he a ya.

8 U ḓo fhufha unga muloro a si tsha wanala; u ḓo thathwa unga bono ḽa vhusiku,

9 ḽiṱo ḽe ḽa vhona bono iḽo ḽa si tsha ḽi vhona; u ḓo vuwa a si tsheeho.

10 Vhana vhawe vha ḓo vhuedzedza zwe a tswela vhashai; zwanḓa zwawe zwo fanela u humisa lupfumo lwawe.

11 Muvhili wawe wo vha u muswa, u na nungo, hone u ḓo ṱuwa u tshi vha buse.

12 Vhuvhi vhu a mu ḓifhela lune a vhu khuba mulomoni,

13 a muṋedza nga zwiṱuku, a si tende vhu tshi ṱavhanya u fhelela.

14 Hone thumbuni yawe zwiḽiwa zwi a shanduka, zwa kalakata unga vhuṱungu ha ṋowa.

15 Lupfumo lwe a mila, u a lu ṱanza; Mudzimu u mu ṱanzisa lwone.

16 U ḓo nga o mama vhuṱungu ha ṋowa, a nga ó lumiwa nga vuluvulu, a fa.

17 Ha tsha ḓo ḓiphiṋa nga milambo i elaho mapfura, na milambwana yo ḓalaho mutoli na luvhomba.

18 Zwe a zwi bvela biko, u ḓo zwi humisa zwi songo ḽiwa; ha nga ḓiphiṋi nga mbuelo dza bindu ḽawe.

19 Hufha o kandeledza vhashai a vha ṅaledza, a dzhia nnḓu dzo fhaṱwaho nga vhaṅwe.

20 U a phaga, ha furi; lupfumo lwe a khokha lu nga si mu tshidze.

21 A tshi ḽa ha sii; mashudu awe ha nga yi thambo.

22 U ḓo ri a tshi kha ḓi ḽa a tshi fura, a welwa nga khombo, a ḓelwa nga maṱungu mahulu.

23 Litshani a ḽe a fure — Mudzimu u ḓo sinyuwa a mu laṱisa, a tou mu nisela mavili.

24 U ḓo ri a tshi shavha pfumo ḽa tsimbi, a pfulwa nga musevhe wo poswaho nga vhura ha musinaseṱha.

25 U ḓo ri a tshi u ṱomola muṱanani wawe, ṱhodzi i penyaho a i ṱomola kha tshavhuṱungu, a welwa nga zwi ofhisaho.

26 Zwoṱhe zwe a vhulunga zwi ḓo phusukanywa; u ḓo fhiswa nga mulilo u songo vhudzedzwaho nga muthu, thundu yo salaho nḓuni ya swa ye lore.

27 Ḽiṱaḓulu ḽi ḓo dzumbulula vhuvhi hawe, na ḽifhasi ḽi ḓo ṱanzilela ḽa mu laṱa;

28 thundu i re nḓuni yawe i ḓo kumbiwa nga muḓalo wa maḓi, musi wa mbiti dza Mudzimu.

29 Mudzimu u livhanya vhavhi na zwo raloho; ndi ḽone ifa ḽe a vha dzudzanyela.

21

1 Thetshelesani zwine nda amba, zwi vhe zwone zwine na nkhuthadza ngazwo.

2

3 Nkonḓeleleni ndi ambe, ndi hone ni tshi ḓo kona u nkolela.

4 Ndi khou gungulela vhathu vhapenyu naa? Ndi ḓo litshelani u fhela mbilu?

5 Ni tshi ntsedza a ni akhamali? A zwi ni someli?

6 Ndi tshi elekanya zwo nngwelaho ndi pfa ndi tshi ofha, muvhili wanga wa tetemela.

7 Ndi mini Mudzimu a tshi tendela vhavhi vha tshi tshila? Ndi ngani vha tshi lalama maanḓa avho a ḓi engedzedzea?

8 Vha na vhana na vhaḓuhulu, vho ṱoka midzi, vha aluwa vha tshi khou ḓi vha vhona.

9 Miṱani yavho hu na mulalo, a vha ofhi tshithu; ṱhamu ya Mudzimu a i vha weli.

10 Mboho dzavho dzi a hwela, tsadzi dza si kundwe u vha na maḓamu; na u fholodza a dzi fholodzi.

11 Vha sokou litsha zwiṱoma zwavho, zwa bva unga sambi ḽa ngwana; vhana vhavho vha tshina, vha thamukana.

12 Vha imba hu tshi khou lila tshwayo na mbila; vha pembela hu tshi khou lila tshiṱiringo.

13 Vha tshila vha guma vho takala, vha dzhena tshaloni nga mulalo.

14 Vha vhudza Mudzimu vha ri, “Ri litshe! A ri ṱoḓi u ḓivha nḓila dzau!

15 Ramaanḓaoṱhe ndi nnyi ane ra pfi ri mu luvhe? Ri tshi mu rabela ri wanani?”

16 Arali na ri, zwi tshi vha nakela a zwi bvi kha nungo dzavho, na ri kuhumbulele kwavho a ku anḓani na Mudzimu —

17 mmbudzeni-ha uri luvhone lwa muvhi lwo no vhuya lwa dziṅwa naa; o no vhuya a welwa nga khombo kani? Mudzimu ó sinyuwa u a vhuya a mu livhanya na mafhanza?

18 U a vhuya a mu vhudzula unga mathukhwi a hwalwaho nga muya, a nga mungu u hwalwaho nga maḓumbu?

19 Ni ri muthu u ri u tshinya, Mudzimu a rwa vhana vhawe! Aiwa, nga a rwe ene muṋe a zwi ḓivhe!

20 Muvhi nga a wane ṱhamu ye a livhanywa nayo! Nga a nwe mbiti dza Ramaanḓaoṱhe.

21 Arali muthu o fa, miṅwedzi yawe yo tumuwa, u kha ḓi londa zwa muṱa wawe naa?

22 Muthu a nga funza Mudzimu vhuṱali naa? Hufha Ene a tshi haṱula vha re vhuimoni vhuhulwane.

23 Muṅwe u a lalama, a vha na nungo a vhuya a fa, a fa o takala o rudza mbilu,

24 zwirumbi zwawe zwó angula, marambo awe ó fura mwongo.

25 Muṅwe ha vhuyi a takala; u tshila a fa mbilu i tshi vhavha;

26 vhoṱhe vhuvhili havho vha fhedza nga u vhandekana buseni, mbungu dza tou phapha nṱha havho.

27 Nṋe ndi ḓivha mihumbulo yaṋu, na maano ane na ṱoḓa u mmbaisa ngao ndi a a ḓivha.

28 Ni ri, “Nnḓu ya munna muhulu i ngafhi zwino? I ngafhi pfamo ye muvhi a vha o dzula khayo?”

29 No vha ni sa vhudzisi vhafhiri vha gondo naa? Zwe vha ni vhudza a no ngo zwi pfa kani,

30 hu tshi pfi muvhi u a sala musi wa khombo, musi wa mbiti dza Mudzimu u a ponyokiswa?

31 Ane a nga hanedzana na muvhi khoroni ndi nnyi? Ndi nnyi ane a nga mu lifhedza zwe a ita?

32 U yo swiṱwa nga mutsindo, tshalo tshawe tsha lindwa,

33 vhathu vhanzhi vha rwa muduba vha mu fhelekedza; na mavu a tou mu tsika zwavhuḓi.

34 Huno inwi ndi mini ni tshi nkhuthadza nga maipfi a sa ambi tshithu? Phindulo dzaṋu ndi muhoyo fhedzi!

22

1 Elifasi:

2 Muthu a nga itela Mudzimu mini? Na vhuṱali hawe, zwi farisa ene muṋe fhedzi.

3 Arali ni muvhuya, Ramaanḓaoṱhe zwi mu takadza ngani? Arali ni sa solisei, ú wanani?

4 Hezwi Mudzimu a tshi ni kaidza a ni isa tsengoni, u zwi ita nga u vhona ni tshi mu hulisa naa?

5 A si uri no tshinyesa naa? Ndi nga mulandu wa vhuvhi haṋu vhu sa fheli!

6 Ni sokou fara thundu ya wa haṋu ni tshi ri a nga si lifhe mulandu, na vhuya na tou ṱangula vhathu vha sala fhedzi.

7 We a vha e na ḓora no mu dzima maḓi, a na nḓala na si mu fhe zwiḽiwa.

8 No dzhia shango nge na vha na maanḓa, vhaswikeli vhaṋu vha dzula khaḽo.

9 No thatha tshilikadzi dza ṱuwa fhedzi, na khokhovhedza tsiwana.

10 Ndi zwe na tangwa nga zwikwekwe, na mbo ḓi tshenuswa nga zwi ofhisaho,

11 swiswi ḽa tou bodo na si tsha vhona, na tibwa nga muḓalo wa maḓi.

12 Mudzimu ha dzuli ṱaḓulu-ṱaḓulu kani? Edzonu sedza ṋaledzi uri dzi kule hani!

13 Naho zwo ralo, inwi ni ri, “Mudzimu u ḓivhani? A nga haṱula hani ó tsirwa nga makole?”

14 Ni vhona unga makole a mu kundisa u vhona, hezwi a tshi tandula mikano ya lutombo.

15 Ni ḓo ḓi tshimbila nḓilani ya kale yo tshimbilwaho nga vhavhi?

16 Ḓivhani uri vho kumbwa nga muḓalo wa maḓi tshifhinga tshavho tshi sa athu swika.

17 Ndi vhathu vhane vha amba na Mudzimu, vha ri, “Ri litshe! Ramaanḓaoṱhe a nga ri itani?” —

18 hone e Ene o ḓadzaho nnḓu dzavho nga zwithu zwavhuḓi. Mihumbulo ya vhavhi nṋe a thi pfani nayo.

19 Vhavhuya vha tshi vhona muvhi a tshi ṱungufhadzwa, vha a takala, vha si na mulandu vha a sea, vha ri,

20 “Koṱo, maswina ashu o lozwiwa! Lupfumo lwavho lwo fhiswa nga mulilo lwe lore!”

21 Pfumedzanani na Mudzimu, ndi hone zwi tshi ḓo ni nakela;

22 ṱanganedzani pfunzo yawe, ni vhulunge ipfi ḽawe mbiluni yaṋu;

23 humelani ha Ramaanḓaoṱhe, ndi hone a tshi ḓo ni tika; ni laṱe vhuvhi vhu no itwa nḓuni yaṋu,

24 na musuku waṋu ni laṱe kule, lupfumo lwaṋu ni lu kudze muṱavhani wa mulambo!

25 Ramaanḓaoṱhe nga a vhe Ene musuku waṋu, a vhe Ene siliva yaṋu yo khokhwaho,

26 ndi hone Ramaanḓaoṱhe a tshi ḓo vha Ene dakalo ḽaṋu, na konana na Mudzimu.

27 Ni tshi rabela u ḓo ni aravha, na ḓo konou khunyeledza zwe na mu anela.

28 Zwoṱhe zwine na ita zwi ḓo ni nakela; nḓila dzaṋu dzi ḓo vhonetshelwa nga tshedza.

29 Arali muthu a ri u wiswa, inwi na ri, “Nga a vusiwe!” — ndi hone Mudzimu a tshi ḓo tshidza vha u ḓiṱukufhadza;

30 u ḓo vhofholola na a re na mulandu, a tshi itela vhuvhuya haṋu.

23

1 Ndi kha ḓi gungula nga u pfa mbilu u vhavha; tshanḓa tsha Mudzimu tsho ntsikeledza nangwe ndi tshi khou gomela.

2

3 Ngavhe ndi tshi ḓivha hune nda nga mu wana hone, nda tou swika hune a dzula!

4 Ndo vha ndi tshi ḓo hwedza mulandu wanga, nda ḓisengela ndo tanda na tsinga;

5 ndo vha ndi tshi ḓo ḓivha phindulo yawe, nda ṱalukanya zwine a amba.

6 O vha a tshi ḓo nkhanedza nga maanḓa awe mahulu? Aiwa, o vha a sa nga mpomoki;

7 ndo vha ndi tshi ḓo hanedzana nae, a thi na mulandu; muhaṱuli wanga o vha a tshi ḓo mmbofholola, nda si tsha vhuya nda pomokwa.

8 Ndo ṱoḓa Mudzimu vhubvaḓuvha nda si mu wane, nda ṱoḓa vhukovhela, na hone nda si mu wane;

9 a tshi shuma devhula, a thi mu vhoni; a tshi ya tshipembe, na hone a thi mu vhoni.

10 Hone Ene u a ḓivha hoṱhe hune nda tshimbila; á nṱola u ḓo vhona ndo kuna unga musuku.

11 Milenzhe yanga yo kanda vhuṱalani hawe; ndo tshimbila nḓilani yawe ndi sa pambuwi.

12 Ndi ḓi dzula ndi tshi ita zwine a ri zwi itwe; zwine a amba ndi zwi vhulunga mbiluni yanga.

13 Hone Ene a amba o amba; ndi nnyi ane a nga mu dzivhisa? U ita zwine a funa.

14 U ḓo khunyeledza zwe a nnzudzanyela zwone, naho hu na zwiṅwe zwinzhi zwe a mmbetshela.

15 Ndi zwine nda tetemela nga nyofho maṱoni awe; ndi tshi elekanya zwoṱhe hezwi ndi a mu ofha.

16 Mudzimu o nkula nungo; Ramaanḓaoṱhe o nnyofhisa.

17 Naho zwo ralo, swiswi ḽino ḽo ntibaho khofheni ḽi nga si nthivhe mulomo.

24

1 Ndi mini Ramaanḓaoṱhe a sa vhei tshifhinga tsha u haṱula? Ndi mini vhane vha mu ḓivha vha sa vhoni maḓuvha eneo?

2 Vhathu vha sudzulusa matombo a mikano vha ḓiengedzela masimu, vha fuwa sambi ḽa nngu dze vha tswa,

3 vha kumba donngi ya tsiwana, vha fara phulu ya tshilikadzi a vhuya a lifha mulandu;

4 vha thatha vhaheḓana nḓilani, vha kombetshedza vhasingili u yo dzumbama.

5 Vha ita uri vhashai vha yo ṱoḓa zwiḽiwa sogani unga mbiḓi, vha ri vhana vhavho vha yo doba zwidu phangani;

6 vhaheḓana vha kaṋa zwiḽiwa zwa zwifuwo masimuni, vha ḽa, vha ṱala ṱhalane ya nḓirivhe masimuni a vhavhi;

7 vhusiku vha lala vha songo fuka tshithu, a vha na tsha u pila phepho,

8 vha ṋukadzwa nga vhusuṱo vhu naho dzithavhani, vha nambatela matombo nga u shaya vhudzumbamo.

9 Tshetshe dzi si na vhokhotsi dzi zhuvhulwa dzi tshi mama dza itwa dziphuli, vhana vha vhashai vha a dzhiwa ha lifhiwa mulandu ngavho;

10 vhashai vha tshimbila fhedzi nga tsiku; vha kaṋela vhapfumi mavhele, ngeno vhone vha tshi dzivhiswa u a ḽa;

11 vha hamula nyolivi vha ita mapfura, vha fhonḓela nḓirivhe bonḓeloni vha ṱuḓa waini, vhone vhaṋe vha tshi khou fa nga ḓora.

12 Ngei miḓini vha faho vha a gomela, khuvhabvu dzi ṱavha mukosi, hone Mudzimu ha vhuyi a vhea vhavhi mulandu.

13 Hu na vhane vha vhenga tshedza; a vha tshi ṱalukanyi, na hune tsha vhonetshela a vha yi.

14 Phondi i vuwa hu tshee vhusiku, ya yo vhulaha mushai na musingili, vhusiku u vha fobvu.

15 Phombwe yone i lindela lufhimavhaeni; i a khurumela uri i si vhonwe nga muthu.

16 Mafobvu a pwasha dzinnḓu vhusiku; masiari vha a dzumbama, a vha pfani na tshedza;

17 ḽi tshi tsha vhoṱhe vha vhona hu hone ḽo sikuwa, ho tou bodo; zwi ofhisaho zwa vhusiku, vhone a vha zwi ofhi.

18 Kha vha nge makukwi a hwalwaho nga muḓalo wa maḓi, Mudzimu a teketele thundu dzavho, masimuni avho a minḓirivhe hu si tsha shuma muthu!

19 Vhavhi nga vha milwe nga tshalo, vha nge mahaḓa a tshi ṋoka nga biso, vha nge maḓi a tshi nwelela mavuni o omaho,

20 na vhomme avho vha si tsha vha elelwa, mbungu dzi ḓiphiṋe nga u vha ḽa! Nga vha hangwiwe, vha paḓukane unga muri, u vhe wone mulifho wa vhuvhi havho!

21 Vha ḽeledza muumba a si na vhana, tshilikadzi vha si i itele vhuthu.

22 Mudzimu u khwikhwidza vha maanḓa nga maanḓa awe; a takuwa, vha dzula vhe na nyofho ya lufu.

23 Mudzimu a nga ḓi vha litsha, vha pfa vho tsireledzea, hone a ḓi dzula o vha vhea iṱo.

24 Nga zwi vha nakele tshifhinganyana, vha mbo ḓi ṱuwa, vha pute unga lukumbe lwa muṋawa lwo ṱhukhulwa, vha nge khula ya makhaha yo tshewa!

25 Zwo ralo! Ndi nnyi ane a nga nkhanedza a ri a si ngoho?

25

1 Bilidadi:

2 Muvhuso ndi wa Mudzimu, o fanela u ofhiwa; u vhusa nga mulalo ngei ṱaḓulu makoleni.

3 Ndi nnyi ane a nga vhala mara awe? Ndi nnyi ane tshedza tsha Mudzimu tsha si mu vhonetshele?

4 Muthu wa ṋama a nga kona hani-ha u vha muvhuya maṱoni a Mudzimu? Muthu o bebwaho nga musadzi a nga vhuya a pfi ha na mulandu naa?

5 Hufha na ṅwedzi Mudzimu a tshi vhona u sa penyi, na ṋaledzi dzi songo kuna —

6 muthu ene-ha ane a tou nga tshivhungu, ṅwana wa muthu a no tou vha shonzha, zwi nga tou ngani?

26

1 No mpfarisa hani, nṋe ndi shayaho nungo! No tshidza nṋe muhoṱa!

2

3 No nnyeletshedza, nṋe ndi si na vhuṱali! No ntsumbedza uri ni na nḓivho i si na vhukono!

4 O ni funzedzaho uri ni ambe zwo raliho, ndi nnyi? Muya we na amba ngawo ndi wa nnyi?

5 Mimuya ya vhafu i a tetemela, na zwoṱhe zwi re fhasi ha maḓi.

6 Mudzimu a tshi sedza vhudzulavhafu u vhona hu khagala, na dindi ḽone ḽiṋe a ḽo ngo mu dzumbama.

7 Ndi Ene we a ṱharamudza lutombo hu si na tshithu, a fhahea ḽifhasi tshikhalani;

8 a putela maḓi nga makole, makole a si balee a tshi pfa u lemela.

9 U tibedza khuluṋoni yawe, a u tsira nga makole awe;

10 o tala mutalo a monisa nṱha ha lwanzhe, ha vha u fhandekanya tshedza na swiswi.

11 A tshi kaidza, phuphu dzo tikaho lutombo dzi a dzinginyea dza tetemela nga nyofho;

12 u dzikisa lwanzhe nga maanḓa awe; o tumukanya Rahaba buka ḽa lwanzhe nga vhuṱali hawe;

13 lutombo lwo swielwa nga mufemo wawe, tshanḓa tshawe tsha rumbula ḽiṋowa ḽa luvhilo;

14 heyo i tou vha mishumo yawe i si gathi; zwe ra zwi pfa ndi mahevhehevhenyana awe fhedzi; huno ndi nnyi ane a nga ḓivha uri maanḓa a Mudzimu ndi mangafhani?

27

1 Ndi ana nga Mudzimu Ramaanḓaoṱhe a tshilaho, Ene ane a nndaṱa ndi si na mulandu, a ntambudza,

2

3 ndi ri: arali Mudzimu a tshee o mpha mufemo, mufemo wawe u tshi kha ḓi vha ningoni dzanga,

4 milomo yanga i nga si vhuye ya bula mavhi, lulimi lwanga lu nga si vhuye lwa amba a vhufhura!

5 Ngoho ndi nga si vhuye nda ri inwi ni ngohoni, ndi ḓo ḓi ri a thi na mulandu nda vhuya nda fa,

6 ndi ḓo ḓi omelela kha ḽa uri ndi ngohoni; luvalo lwanga lwo ṱamba.

7 Ngavhe maswina anga oṱhe ane a nkhanedza a tshi itwa zwine zwa itwa vhavhi, a rwiwa unga vhatshinyi.

8 Vha nyadzaho Mudzimu vha ḓo fulufhela zwifhio musi vha tshi tumulwa, musi Mudzimu a tshi vha dzhiela vhutshilo havho?

9 Musi wa khombo Mudzimu u ḓo thetshelesa mukosi wavho naa?

10 Ramaanḓaoṱhe o vha o fanela u dzula e dakalo ḽavho, vha ḓi dzula vha tshi mu rabela misi yoṱhe.

11 Litshani ndi ni funze uri maanḓa a Mudzimu ndi mangafhani; ndi nga si ni dzumbele zwe Ramaanḓaoṱhe a dzudzanya.

12 Hufha zwoṱhe no tou zwi vhona inwi vhaṋe, zwino ndi mini ni tshi amba zwi sa pfali?

13 Zwine Mudzimu a livhanya vhavhi nazwo ngezwi; ndi ḽone ifa ḽine mavemu a ṋewa nga Ramaanḓaoṱhe:

14 vha nga ḓi vha na vhana vhanzhi vha vhatuka — vhoṱhe vha ḽiwa nga pfumo, vhaḓuhulu vhavho vha si ḽe vha fura;

15 vha salaho vha ḓo fa nga dwadze vha si swiṱwe, na tshilikadzi dzavho dza si vha lile.

16 Muvhi a nga ḓi khokha siliva ya nga buse, zwiambaro zwa nga thulwi dza vumba,

17 hone zwa sala zwi tshi ambarwa nga vha thetshelesaho Mudzimu, vha si na mulandu vha kovhekana iyo siliva.

18 Nnḓu i no fhaṱwa nga muvhi i ḓo nga tshiṱaha tsha lubuvhi, kana ḓingo ḽa u linda masimu.

19 A tshi yo lala u vha o pfuma, a tshi vuwa a wana lupfumo lwo fhufha, a si tsha dovha a lu wana.

20 Zwi ofhisaho zwi ḓo mu kumba unga muḓalo wa maḓi; u ḓo hwalwa nga maḓumbu vhusiku;

21 muya u fhisaho u ḓo mu hwala wa ṱuwa nae, wa mu swiela nḓuni yawe;

22 u ḓo mu vhudzula u sa mu khathutsheli, ene a shavha nga luvhilo luhulu,

23 ḓumbu ḽa fhululedza a tshi shavha, ḽa tita ḽa mu thatha nḓuni yawe.

28

1 Siliva i bwiwa mugodini; na musuku u na hune wa ṱanzwiwa;

2 vhathu vha bwa ngweḓi mavuni; vha ṋokisa musina u tshi bva kha matombo.

3 Vhathu vha tshi bwa matombo vha sunguvhela malani a shango, na swiswi a vha ḽi ofhi, vha tshimbila swiswini ho tou bodo.

4 Vha bwa milonga ya migodi, fhasi-fhasi, kule na hune ha dzula vhathu, hune muthu a sa ḓivhe uri ho vhuya ha kandwa; henengei kule na vhathu vha nembelela nga thambo.

5 Zwiḽiwa zwi mela mavuni, hone ngomu mavuni eneo ho fukukanywa, zwa nga ho fhiswa nga mulilo.

6 Matomboni hu bva safire, buseni ḽaho hu bva thombwana dza musuku.

7 A hu na lurwanzhivha lu no vhona nḓila heyo yo dzumbamaho; na ḽiṱo ḽa goni ḽi nga si i vhone.

8 Tshivhanda a tshi vhuyi tsha hu kanda; na ndau a i vhuyi ya ṋengeledza henefho.

9 Vhathu vha kora matombo a konḓesaho, vha fukula dzithavha mudzini wadzo,

10 vha phuletshedza lutombo, vha tumbula matombo a mutengo muhulu.

11 Vha thivha zwisima zwa milambo ngomu mavuni, zwo dzumbamaho vha zwi bvisela tshedzani.

12 Vhuṱali hone vhu nga wanala ngafhi? Ri nga guda ngafhi u ṱalukanya?

13 A hu na muthu a no ṱalukanya mutengo waho; a vhu wanali kha vhathu vha ṋama.

14 Dzivha ḽi ri, “A vhuho fhano!” Lwanzhe lu ri, “Nṋe thi naho!”

15 Na musuku a u koni u vhu renga; mutengo waho a u vhambedzwi na siliva;

16 musuku u songo vangwaho u nga si vhu renge; onikisi na safire a zwi vhambedzwi naho;

17 vhu fhira mutengo wa musuku, na mudzio wa musuku kana ngilasi i vhonadzaho;

18 khorala na khristala a zwi vhuyi zwa vhambedzwa naho; mutengo waho u fhira pherele;

19 gurannḓa yo nanguludzwaho a i vhambedzwi naho; na musukusuku a u vhu rengi.

20 Zwino-ha tshisima tsha vhuṱali tshi ngafhi? Ndi ngafhi hune ra nga guda u ṱalukanya?

21 A vhu vhonwi nga tshivhumbwa tshi tshilaho na tshithihi, nangwe tshi tshiṋoni tshi fhufhaho.

22 Lufu na dindi zwi ri, “Ro tou pfa zevhezevhe ḽaho fhedzi.”

23 Ndi Mudzimu e eṱhe a no ḓivha nḓila yo livhaho khaho; ndi Ene a no ḓivha hune vhuṱali ha wanala;

24 Ene u vhona he ḽifhasi ḽa guma; u vhona na zwoṱhe zwi re fhasi ha lutombo.

25 Zwiḽa a tshi kalela muya maanḓa awo, a vhetshela lwanzhe mukano;

26 zwiḽa a tshi nanga hune mvula ya ḓo na, makole a no bvuma a a sumba nḓila,

27 ndi musi we a vhona vhuṱali a vhu anganya, a vhona mutengo waho a vhu khwaṱhisa,

28 a konou vhudza muthu a ri, “U ofha Muṋe wa zwoṱhe ndi hone vhuṱali; u furalela vhuvhi ndi yone ṱhalukanyo.”

29

1 Jobo a thoma hafhu u amba. Jobo:

2 Ndo ṱuvha hani iḽa miṅwedzi yo fhiraho, na aḽa maḓuvha e Mudzimu a vha a tshi nndondola,

3 zwiḽa a tshi nnakisela zwoṱhe, tshedza tshawe tshi tshi mmbonetshela swiswini!

4 Ndi misi iḽa zwi tshi kha ḓi nnyanḓa, vhukonani ha Mudzimu vhu tshi tsireledza muṱa wanga;

5 ndi misi Ramaanḓaoṱhe a tshi kha ḓi vha na nṋe, ndó tangwa nga vhana vhanga.

6 Muṱa wanga wo vha u tshi shulwa nga ṱhowa, matomboni hu tshi gubunyea milambwana ya mapfura.

7 Ho vha hu tshi ri ho kuvhangana vhahulwane khoroni ya muḓi, na nṋe ndó thukha vhukati havho,

8 vhaṱhanngana vha tshi ri u mmbona vha sendela kule, vhakalaha vha nkhulisa nga u takuwa vha ima nga milenzhe,

9 magota vha fhumula vha si tsha amba,

10 vhaḓivhalea zwa vha somela, vhe tshete.

11 Vhoṱhe vhe vha pfa bvumo ḽanga vho vha vha tshi nkhoḓa; vhe vha mmbona vha khoḓa mishumo yanga.

12 Vhashai vha tshi lila, ndo vha ndi tshi vha lamukisa, ndi tshi farisa na tsiwana, dzi si na mutikedzi.

13 Vhe vha vha vho ingamela tshalo, vho vha vha tshi nkhoḓa nge nda vha tshidza, nda ita uri mbilu ya tshilikadzi i fhululedze.

14 Ndo vha ndi tshi ambara vhuthu unga nguvho, lupila lwanga na nguwane yanga hu u tonda vhathu;

15 ndo vha ndi maṱo a bofu, ndi milenzhe ya zwihole;

16 kha vhashai ndo vha ndi tshi nga khotsi, vhatsinda ndi tshi vha sengela;

17 ndo vha ndi tshi fhedza maanḓa a vhadziatshiṱuhu; vhe vha vha vha tshi ṱoḓou pondiwa nda vha ponyokisa.

18 Ndo vha ndi tshi ri ndi ḓo lalama, maḓuvha anga a anda unga muṱavha wa lwanzhe, nda fa ndo tangiwa nga vhana vhanga,

19 ndi tshi nga muri une midzi yawo ya dzula yo khuba maḓi, matavhi awo a dzula o ṋukala nga ṅwando,

20 vhoṱhe vha tshi dzula vha tshi nkhulisa, nungo dzanga dzi sa fheli, dzi tshi nga vhura vhu no ḓi posa misevhe.

21 Musi ndi tshi eletshedza vhathu ho vha hu tshi fhumulwa, ha thetsheleswa zwine nda amba,

22 nda ri u fhedza u amba vha si tsha fhindula, maipfi anga a nwelela mbiluni dzavho, a nga marotha a mvula,

23 muṅwe na muṅwe a a lindela unga vhalimi vha tshi lavhelela mvula ya tseula;

24 ndo vha ndi tshi ri u sea, vho hanganeaho vha dovha u wana nungo; naho vhoṱhe vho kulea nungo; nṋe nda ḓi sala ndo khwaṱha.

25 Ndo vha ndi tshi vha ranga phanḓa, nda vha khethela nḓila, nda vha endedza unga khosi, yo ranga mmbi dzayo phanḓa, vha tshi lila nda vha fhumudza.

30

1 Hone zwino vhanna vhane nda vha fhira vha vho tamba nga nṋe! Vhokhotsi avho vho vha vha si tshithu, lwe nda vha ndi sa nga vha tendeli u dzula na mmbwa dze dza vha dzi tshi lisa nngu dzanga.

2 Nahone vho vha vha tshi ḓo kona u ntshumelani? Hufha vho vha vho fhela nungo.

3 Vho vha vhe vhashai vha tshi fa nga nḓala, vha tshi ṱafuna midzi yo omaho vhusiku, ngei sogani hu sa dzuli muthu,

4 vha ṱunya maṱari a dungaho vha tshi ḽa, vhuswa havho vhu midzi ya muṱhobi.

5 Vho thathwa nga vha havho vha tshi vha ṱavhela mukosi unga mafobvu,

6 vha kombetshedzwa u yo dzula miedzini, na milindini, na mapakoni,

7 henengei ḓakani vha dziḓa unga donngi, vha dzumba ṱhoho zwiṱakani.

8 Ndi vhathu vha songo bebeaho, vha si na madzina; vho thathwa shangoni.

9 Zwino vhana vhavho vha vho nngoḓa nga zwiimbo; ndi tou vha tshianeo.

10 Vha a nnyala, a vha funi u sendela tsini hanga, vha ita na u mpfa mare.

11 Vha vho ita nga u funa nga u vhona Mudzimu o nṱangula a nṱungufhadza;

12 zwikhokhonono hezwi zwi vho ḓiṋea maanḓa; zwi a mpiringedza, zwi a nngovhela;

13 vho nthivhela, vha ṱoḓa u nndozwa, a hu na ane a vha dzivhisa.

14 Vho zhakekanya luhura lwanga, vha dzhena; khombo yo nngwela, vha dzhena vha tshi tou kunguluwa;

15 ndo tsikeledzwa nga zwi ofhisaho; vhugala hanga ho fhufha na muya; mashudu anga o balangana unga gole.

16 Zwino ndi ḓo ṱuwa ndi tshi fa; ndo zhongondedzwa nga misi ya maṱungu;

17 vhusiku marambo anga a lala a tshi rema; vhuṱungu vhu nnduma vhu sa imi;

18 Mudzimu o mpfara nga mikulo nga maanḓa awe mahulu, a somba zwiambaro zwanga zwa onyana;

19 u mposa fhasi matopeni; ndi vho tou nga buse na milora.

20 Mudzimu, ndi tshi u vhidzelela a u aravhi; ndi tshi rabela u sokou ṱanzwa maṱo wa lavhelesa;

21 u vho nnyitela tshiṱuhu; wa ntovhola nga nungo dzau dzoṱhe;

22 u a mphephera, muya wa mmbudzulela kule; u nkhwala nga maḓumbu, wa mphufhisela nṱha na fhasi.

23 Ndi a ḓivha uri u khou nnyisa lufuni, henefho hune ha kuvhangana vhathu vhoṱhe.

24 Ndó no vha shubi, ndi kha ḓi ḓo vuswa nga nnyi? Mudzimu ha mmvusi ndi sa athu wa tshoṱhe naa?

25 Vha lilaho a tho ngo lila navho naa? Kani vha shayaho, a tho ngo vha pfela vhuṱungu?

26 Ndo vha ndo lavhelela dakalo, ha ḓa khombo, nda lindela tshedza, ha ḓa zwiswi ḽa tou bodo.

27 Ndi lala ndi tshi ḽa mbilu; ndi sokou dzula ndi maṱunguni;

28 ndo swifhadzwa ndí songo swa nga ḓuvha. Ndi ima vhukati haṋu nda ṱavha mukosi.

29 Ndo no tou vha shaka ḽa phunguhwe; khonani dzanga ndi mphwe.

30 Lukanda lwanga lwo no swifhala; muvhili u khou swa nga dali.

31 Mbila dzanga dzi vho imba dza maṱungu fhedzi; tshiṱiringo tshi vho lidza dza zwililo.

31

1 Ndo langana na maṱo anga, nda ri a thi nga vhuyi nda ri u sedza musidzana nda mu emula.

2 Zwino Mudzimu e makoleni, u ḓo mpfufha nga mini? Mukovhe wanga u no bva ha Ramaanḓaoṱhe ngei ṱaḓulu ndi ufhio?

3 Khombo a yo ngo fanela u wela vhavhi naa? Phanzi a i weli vhaitazwivhi kani?

4 Mudzimu u vhona zwoṱhe zwine nṋe nda ita, hufha maga anga oṱhe a tshi a vhala.

5 Ndi a ana ndi ri, a thi athu vhuya nda ita vhumbulu, a thi athu vhuya nda fhura muthu.

6 Mudzimu nga a mmbee tshikaloni tshi sa fhuri — u ḓo wana ndi sa solisei.

7 Arali nda pambuwa nḓilani ya ngoho, mbilu yanga ya kungwa nga maṱo anga, arali zwanḓa zwanga zwo ḓala tshika dza zwivhi,

8 izwo mavhele anga nga a ḽiwe nga muṅwe, zwe nda lima zwi tupulwe nga vhaṅwe.

9 Arali mbilu yanga yo kungwa nga musadzi wa muṅwe, nda mu lindela ndo vhandalala tsini ha vothi ḽawe,

10 izwo musadzi wanga, nga a bikele muṅwe munna, a mu dzhenise nḓuni.

11 Zwo vha zwi tshi ḓo shonisa hani! Wo vha u tshi ḓo vha mulandu u iswaho tsengoni.

12 Ndi mulilo u lozwaho hoyo; wo vha u tshi ḓo vha wo fhisa zwoṱhe zwine nda vha nazwo.

13 Arali ndi songo thetshelesa muṅwe wa vhashumi vhanga a tshi nngungulela,

14 ndo vha ndi tshi ḓo livhana hani na Mudzimu? A tshi ḓa u ntsengisa ndo vha ndi tshi ḓo ri mini?

15 Onoyo Mudzimu o mmbumbaho muvhilini wa mme anga a si Ene o sikaho na vhashumi vhanga naa?

16 Ndo no vhuya nda lamba u farisa vhadziili naa? Ndo no vhuya nda thatha tshilikadzi dza ṱuwa na nḓala naa?

17 Ndo no vhuya nda litsha tsiwana dza ṱwa na nḓala nṋe ndó ḽa naa?

18 Hufha u bva hanani hanga ndo ḓi dzi lela unga khotsi. U bva tshee nda bebwa ndo ḓi endedza dzitshilikadzi.

19 Ndo vha ndi tshi ri u wana mushai a sa koni u ḓishavhedza, kana nda wana mutshinyali, a tshi tambula nga tsiku,

20 nda mu fha zwiambaro zwo lukwaho nga vhukuse ha nngu dzanga, a konou ntenda nga u pfa vhududo.

21 Arali ndo vhuya nda khakhela tsiwana nga u vhona vhahaṱuli vha tshi nnyofha,

22 zwenezwo ngavhe zwanḓa zwanga zwi tshi vunḓwa, ngavhe zwi tshi paḓulwa kha mahaḓa anga.

23 Zwo raloho ndo vha ndi sa nga zwi iti, hufha ndi tshi ofha ṱhamu ya Mudzimu na vhuhulu hawe.

24 Arali ndo vhuya nda fulufhela musuku, kana nda u vhudza nda ri, “Ndi iwe vhushavhelo hanga”;

25 arali ndo vhuya nda takalela lupfumo lwanga luhulu lwe nda lu wana nga ṋala dzanga;

26 arali ndo vhuya nda ri u vhona vhugala ha ḓuvha, kana u naka ha ṅwedzi u tshi tshimbila,

27 nda tenda zwi tshi kunga mbilu yanga, nda zwi hulisa nga u khisa tshanḓa tshanga tshiphirini —

28 vhuvhi ho raloho ndo vha ndi tshi ḓo vhu lifha nga u wana ṱhamu; ho vha hu tshi ḓo vha u landula Mudzimu a re ṱaḓulu.

29 A thi athu vhuya nda takala swina ḽanga ḽi tshi tambula, kana nda fhululedza o welwa nga khombo;

30 a thi athu vhuya nda tshinya nga u teketela swina ḽanga uri ḽi fe.

31 Vhashumi vhanga vhoṱhe ndi ṱhanzi: Ndi nnyi we a vhuya a ḽa ṋama ha Jobo a si fure?

32 Vhatshimbili ndo vha ndi tshi vha vhidza vha dzhena nḓuni yanga, nda si vhuye nda litsha vha tshi lala nnḓa.

33 A thi athu vhuya nda tshinya unga Adamu, nda tiba vhutshinyi hanga, nda dzumba mulandu wanga mbiluni

34 nga u ofha uri vhathu vha ḓo ri mini; a thi athu vhuya nda fhumula kana nda dzumbama nḓuni nga u ofha uri vha ḓo nnyadza.

35 Arali tsimu yanga ya nṱavhela mukosi i tshi mpomoka, ya ri ndo i tswa, maḓinga ayo oṱhe a ṋukala nga miṱodzi, a ri ndo i dzhiela muṋe wayo;

36 arali ndo ḽa zwiḽiwa zwe nda zwi kaṋa, nda si lifhe tshithu, vhe nda i wana khavho nda litsha vha tshi fa nga nḓala, izwo-ha i songo mela mavhele, nga i mele mipfa; i songo mela mufhoho, nga i mele tsheṋe.

37 A hu na a no thetshelesa zwine nda amba naa? Ndi a ana, tshiga ngetshi: Ramaanḓaoṱhe nga a fhindule! Ngavhe mupomoki wanga a tshi tou ṅwala milandu yanga, nda i vhona!

38 Ndo vha ndi tshi ḓo i atha kha mahaḓa, nda i ambara unga tshiala.

39 Ndo vha ndi tshi ḓo vhudza Mudzimu zwoṱhe zwe nda ita, nda livhana nae ndi si na luvalo.

40 Maipfi a Jobo a fhelela henefha.

32

1 Vhunga Jobo o vha a tshi ḓipfa a si na mulandu, vhaḽa vhanna vhararu a vho ngo tsha kona u mu fhindula.

2 Hone muṅwe we a vha o ima henefho, a no pfi Elihu, a si tsha kona u koṋdelela nga mbiti, nge Jobo a vha a tshi vhona o khakhaho e Mudzimu, ene a si na mulandu. Onoyo Elihu o vha e ṅwana wa Barakhele, wa lutsinga lwa Busi, wa mutupo wa Ramu.

3 A sinyutshela na khonani dza Jobo dziḽa tharu, nge vha kundwa ḽa u fhindula Jobo, ha vho nga ho khakha Mudzimu.

4 Hezwi vha tshi khou amba na Jobo, Elihu a lindela vhoṱhe vha tshi fhedza u amba, nge a vha e muṱuku khavho.

5 A tshi vhona uri vhaḽa vhanna vhararu a vha koni u fhindula Jobo, a sinyuwa,

6 a thoma u amba — ene Elihu ṅwana wa Barakhele, wa lutsinga lwa Busi, wa mutupo wa Ramu — a ri, Nṋe ndi muṱuku, inwi no tshena mmvi, ndi zwe nda vha ndi tshi khou ofha u ni vhudza zwi re mbiluni yanga,

7 nda ri, nga hu ambe vha kale; vho no vhaho vha maḓuvha nga vha funze a vhuṱali.

8 Mathina Muya wa Ramaanḓaoṱhe a re ngomu ha vhathu ndi Ene a vha ṋeaho ṱhalukanyo.

9 Vhulala a si u bebwa kale; a si vha kale fhedzi vha no ṱalukanya zwi re zwone.

10 Ndi zwine nda ri ni nthetshelese-vho; litshani ndi ni vhudze zwi re mbiluni yanga.

11 Ndo ni lindela ndi sa fheli mbilu ni tshi khou amba, nda thetshelesa ndi tshi nanga maipfi a vhuṱali.

12 Ndo tou kolongonya nḓevhe ni tshi amba — a hu na na muthihi waṋu we a ladza Jobo na khani, kana a kona u fhindula zwe a amba.

13 Ni songo ri ndi hone no wana vhuṱali ni tshi fhedza nga ḽa u ri, “Muthu a nga si mu kone, u ḓo konwa nga Mudzimu fhedzi.”

14 Vho-Jobo vho vha vha sa athu ṱaṱa khani na nṋe; nṋe a thi nga mu fhinduli unga inwi.

15 Vho-Jobo, havha vhathu vho ḓaḓa, a vha tsha kona u fhindula, a vha tshee na tshine vha amba;

16 zwino vhó fhumula, na nṋe ndi fhumule naa, vhó sokou tshenzhemala vha sa fhinduli tshithu?

17 Zwino nṋe-vho ndi ḓo amba, nda ni vhudza-vho zwi re mbiluni yanga.

18 Zwino a thi tsha kona u fhumula; mbiluni yanga ho ḓala maipfi.

19 Mbilu yanga i nga waini yo shatelwa; i nga mukumba wa waini muswa, une wa ḓo ṱuwa u tshi thuthuba.

20 A tshi tsha kona u konḓelela, ndi fanela u amba; ndo fanela u fhindula.

21 A thi nga imi na muthu, a thi nga hoyi muthu;

22 ngavhe ndi ite zwa muhoyo, Muvhumbi wanga o vha a sa nga lengi u nndozwa.

33

1 Zwino-ha Vho-Jobo, nga vha thetshelese zwine nda amba, vha kolongonye nḓevhe, vha pfe zwoṱhe zwine nda bula.

2 Zwino ndi hone ndi tshi vho ṱoḓou amba; maipfi anga a tou vha ṱhodzini ya lulimi lwanga;

3 zwine nda amba zwi bva mbiluni i si na vhufhura; ndi khou amba ngoho ndi sa dzumbi zwine nda ḓivha.

4 Ndo vhumbwa nga Muya wa Mudzimu; mufemo wa Ramaanḓaoṱhe u nṋea vhutshilo.

5 Nga vha mphindule arali vha tshi kona, vha nkhanedze!

6 Nṋe na vhone ri a fana maṱoni a Mudzimu; roṱhe ro ṅwatiwa kha vumba ḽithihi;

7 zwenezwo vha songo ntetemela; vha songo tenda ndi tshi vha kunda nga u vha shushedza.

8 Ndo tou zwi pfa zwavhuḓivhuḓi vha tshi amba; maipfi avho a kha ḓi pfala nḓevheni dzanga,

9 vha tshi ri, “A thi na mulandu, a tho ngo tshinya tshithu, ndo ṱamba, a thi na tshivhi,

10 Mudzimu u tou ita swiswimbadise uri a mmvutshele, a nnyita swina.

11 U mpata milenzhe nga zwipato, a londa vhuṱala hanga hoṱhe.”

12 Huno ndi a vha vhudza ndi ri, vha tshi ralo vho khakha; Mudzimu ndi muhulwane, u fhira muthu.

13 Ndi mini vha tshi mu gungulela, vha ri ha fhinduli maipfi a muthu?

14 Mudzimu u a ḓi amba a dovha; vhathu vha ro sa mu thetshelesa.

15 Vhusiku, muthu ó eḓela e mbwanda nga khofhe, ó lala vhulaloni hawe, Mudzimu u amba nae nga miloro na mabono.

16 U a mu nuṅunedza nḓevheni, a mu kaidza a ofha.

17 U itela uri a laṱe vhuvhi hawe, a si ḓihudze,

18 ha vha u mu tshidza uri a si lovhe, a si wetshele vhudzulavhafu.

19 U mu laṱisa nga u mu ladza thovhoni i fhisaho, marambo a rema,

20 a si tsha tama zwiḽiwa, na mapfura a si tsha mu ḓifhela,

21 muvhili wa ṱahala wa fhelela, ha sala marambo fhedzi,

22 a sendela tshaloni, ó livha kha vhaḓinḓa vha lufu.

23 Khamusi muruṅwa wa Mudzimu a nga ḓa a mu tika — muṅwe wa vhaḓinḓa vha zwigidigidi, a ḓivhadza muthu zwine a fanela u ita,

24 a mu pfela vhuṱungu a ri, “Kha a vhofhololwe, a si tsele dindini, tshipfumelo ngetshi!”

25 Ndi hone muvhili wawe u tshi ḓo dovha wa vha muswa, wa khwaṱha, zwa nga zwiḽa a tshee muṱuku.

26 A tshi rabela, Mudzimu u ḓo mu takalela; u ḓo vhona Mudzimu a pembela, Mudzimu a sumbedza uri u a fulufhedzea, a mu nakisela zwoṱhe.

27 Ndi hone a tshi ḓo imba vhathuni, a ri, “Ndo tshinya, a tho ngo ita zwi re zwone, hone Mudzimu o nthwa nga ṱhamu ṱhukhu-ṱhukhu;

28 o ntshidza nda si dzhene tshaloni, zwino ndi kha ḓi tshila.”

29 Zwoṱhe hezwo Mudzimu u zwi itela muthu, a dovha a ḓi dovha,

30 a tshi itela u humisa muthu dindini, uri a tshile.

31 Zwino Vho-Jobo, nga vha thetshelese zwine nda amba, vha ri tshete ndi ambe.

32 Hone arali vhe na zwine vha ṱoḓa u amba, kha vha ambe; ndi nga takala arali vha tshi wanala vha si na mulandu.

33 Arali vha sa nkhanedzi, vha ri tshete vha thetshelese, ndi ḓo vha funza vhuṱali.

34

1 Inwi vhaṱali, ipfani zwine nda amba! Inwi no funzeaho, nthetsheleseni!

2

3 Hufha nḓevhe i tshi nanguludza maipfi unga lulimi lu tshi thetshela zwiḽiwa.

4 Riṋe kha ri khethe zwi re zwone, ri gude roṱhe zwi re zwavhuḓi.

5 Vho-Jobo vha ri, “A thi na mulandu; Mudzimu u khou tou nkundisa u wana zwo mpfanelaho!

6 Naho ndi ngohoni, ndi pfi ndi a zwifha; nangwe ndi songo tshinya, musevhe wawe u mpfula mbonzhe i sa lafhei.”

7 No no vhuya na vhona muthu a no nga Vho-Jobo, ane a tshi tamba nga Mudzimu, zwa nga ndi u nwa maḓi?

8 U konana na vhaitazwivhi, u ḓowelana na vhavhi.

9 Hufha a tshi ri, “Muthu a tshi lingedza u takadza Mudzimu ha wani tshithu.”

10 Zwino nthetsheleseni, inwi ni re na ṱhalukanyo! Mudzimu u a ita vhuvhi naa? Ramaanḓaoṱhe u a khakha naa?

11 U pfufha muthu a tshi tevhedza mishumo yawe; u mu ita zwo teaho zwiito zwawe.

12 Vhukumakuma Mudzimu ha khakhi; Ramaanḓaoṱhe ha haṱuleli muthu thungo.

13 Ndi nnyi o mu vheaho uri a vhuse ḽifhasi? Ndi nnyi we a ri a lange shango?

14 Arali o vha a tshi tou zwi funa, a humisa muya wawe na mufemo wawe,

15 vhathu vhoṱhe vho vha vha tshi ḓo lovha kathihi, muthu a humela buseni.

16 Zwino arali vhe na ṱhalukanyo, nga vha pfe, vha thetshelese zwine nda amba.

17 A sa funi ḽi tshi lala a nga vhusa naa? A no haṱula a sa ṱaluli, Ene wa maanḓa, ni nga mu vhea mulandu naa?

18 Kani-ha a si Ene a no vhudza mahosi a ri, “A ni tshithu!” a amba na vhahulwane a ri, “Ni vhavhi!”?

19 Ene u na tshiṱalula naa? Hu vhavhusi, hu vhapfumi, hu vhashai, ha vhoni vha tshi fana naa? Hufha o vha vhumba vhoṱhe.

20 Muthu a nga ḓi fa kathihi fhedzi vhukati ha vhusiku; Mudzimu u lozwa vhathu, vha lovha; vha maanḓa u vha sudzulusa á songo vhuya a vusa nungo.

21 U dzula o vhea iṱo kha zwoṱhe zwine vhathu vha ita; u vhona hoṱhe hune vha kanda.

22 A hu na swiswi, na u swifhala haḽo, ḽine muitazwivhi a nga dzumbama khaḽo a si vhonwe nga Mudzimu.

23 Ha vhuyi a ṱwa a tshi sengisa muthu a sa athu mu haṱula;

24 vha maanḓa u vha tekula a songo ranga u vhudzisa, vhudzuloni havho a vhea vhaṅwe;

25 u sedza zwine vha ita, a vha wisa vhusiku a vha kuyekanya:

26 u vha rwela vhutshinyi havho, zwa vhonwa nga vhathu vhoṱhe.

27 Ndi nge vha mu furalela, nḓila dzawe vha si dzi londe.

28 Vha kandeledza vhashai vha lilela Mudzimu, Ene a pfa mukosi wa vhaheḓana.

29 Huno naho a sokou fhumula, ndi nnyi ane a mu vhea mulandu? Arali a dzumba tshifhaṱuwo, ndi nnyi ane a nga mu vhona? Hu vhathu, hu dzitshakha, vha nga itani

30 arali Ene a litsha muvhi a vhusa lushaka lwa tshipimbi?

31 Arali muthu onoyo a vhudza Mudzimu, a ri, “Ndi na mulandu, ndo laṱa!

32 Mpfunze, ndi vhone vhukhakhi hanga vhune nda si kone u vhu vhona; arali ndo khakha, ndi nga si tsha dovha” —

33 zwino zwo ralo vhone vha kha ḓi funa Mudzimu a tshi mu rwa, vhunga vhone vho dzula vho haṱula naa? A hu khethi nṋe, hu khetha vhone: nga vha mmbudze zwine vha ḓivha.

34 Vha re na ṱhalukanyo vha a tenda; vha re vhaṱali vha tshi mpfa, vha ḓo ri,

35 “Jobo u ambiswa nga u shaya nḓivho; zwine a amba a zwi sumbi ṱhalukanyo.”

36 Ngavhe Vho-Jobo vha tshi tou lingwa tshoṱhe nge vha fhindula unga muthu muvhi!

37 Vha engedzedza vhutshinyi havho nga u dovha vha vutshela Mudzimu, vha ḓi tamba nga Mudzimu roṱhe ri tshi zwi pfa!

35

1 Vho-Jobo, nṋa ndi zwone vha tshi ri a vha na mulandu maṱoni a Mudzimu?

2

3 Vha vhudziselani Mudzimu vha ri, “Nda ita zwivhuya Iwe u wanani? A zwi fani na musi ndi tshi tshinya naa?”

4 Nṋe ndi ḓo vha fhindula, nda dovha nda fhindula na khonani dzavho.

5 Kha vha dzou sedza lutomboni: Kha vha vhone uri makole a kule hani.

6 Arali vha tshinya, Mudzimu zwi mu dina ngani? Naho vhutshinyi havho ha anda hani, Ene zwi mu itani?

7 Vhuvhuya havho vhu mu ṋeani? U wanani tshanḓani tshavho?

8 Vhuvhi havho vhu dina muthu a no nga vhone; vhuvhuya havho vhu tonda vhathu fhedzi.

9 Vhathu vha a gomela nga u kandeledzwa; vha lila u lamulelwa kha vha maanḓa,

10 hone a hu na ane a ya ha Mudzimu Muvhumbi wawe, Ene a no ita uri a fhululedze naho o tibwa nga swiswi.

11 Ene o ri funza zwinzhi ra fhira phukha, a ri ṱalifhisa ra fhira zwiṋoni.

12 Vhathu vha tshi ṱavha mukosi, ha fhinduli; vha a ḓihudza, ndi vhavhi.

13 A zwi farisi tshithu, Mudzimu ha vha thetshelesi; Ramaanḓaoṱhe ha zwi londi.

14 Vho-Jobo, vhone vha ri a vha koni u mu vhona; vha songo fhela mbilu, mafhungo avho o swika khae.

15 Vha vhona unga a sinyuwa ha lifhedzi, na vhutshinyi vhuhulu ha vhuyi a vhu londa,

16 ndi zwine vha sokou amba zwi sa farisi tshithu, vha sokou anza maipfi vha si na nḓivho.

36

1 Vha songo fhela mbilu, kha vha thetshelesenyana zwine nda ambela Mudzimu.

2

3 Nḓivho yanga a si ya zwino, ndi ḓo vha sumbedza uri Muvhumbi wanga ha khakhi.

4 Vhukuma, zwine nda vha vhudza, a hu na tshi si tshone; ane vha mu vhona phanḓa havho ndi munna wa vhuṱali ho khunyelelaho.

5 Naho maanḓa a Mudzimu e mahuluhulu, ha nyadzi muthu; u na maanḓa, ṱhalukanyo yawe ndi khulu.

6 Ha tendi vhavhi vha tshi ḓi tshila; vhashai u ḓi vha ṋea pfanelo dzavho;

7 u dzula a tshi londola vhavhuya. U ita uri mahosi a vhuse miṅwaha na miṅwaha, hone vhá vhuya vha ḓihudza,

8 vha farwa vha vhoxwa nga dzigeḓane, vha tandwa nga thambo, vha tambudzwa;

9 u vha sumbedza zwe vha ita — uri vho tshinya nga u ḓihudza;

10 u ralo ha vha u ita uri vha kolongonye nḓevhe vha tshi laiwa, a vha vhudza uri vha laṱe.

11 Arali vha mu thetshelesa vha mu shumela, vha ḓo ḓi tshila nga mulalo, zwa ḓi vha nakela.

12 Hone arali vha ita tshipimbi vha ḓo ḽiwa nga pfumo, vha fa vha songo humbula.

13 Vha no nyadza Mudzimu vha dzulela u mu sinyusa; a tshi vha vhofha a vha ṱavhi mukosi.

14 Vha fa vha tshee vhaṱuku, unga phombwe dza vhanna dzi no dzula thembeleni dza midzimu.

15 Vha tambulaho u vha tshidza nga ḽone dambudzo, a ita uri maṱungu a vha vule bonyolose.

16 Na vhone Vho-Jobo o vha kunga uri a vha ponyokise mulomoni wa i ḽaho, a ita uri vha ḓiphiṋe vho tsireledzea ḓafula ḽavho ḽí na muṱumba wa zwiḽiwa zwa mapfura.

17 Hone zwino vha khou rwiwa nga ṱhamu yo fanelaho muvhi; vho haṱulwa hu sa itwi tshiṱalulo.

18 Vha vhone vha sa ḓo ri u sinyuwa vha vho ṱunga Mudzimu; vha vhone vha sa ḓo edzisa u pfumedzana na Mudzimu nga tshanḓanguvhoni.

19 Vha vhona unga lupfumo lwavho na maanḓa avho oṱhe zwi nga vha tika vha si wele khomboni naa?

20 Vha songo tama vhusiku ha khaṱhulo vhu tshi swika; ndi tshifhinga tshine tshakha dza ḓo thubwa.

21 Vha vhone vha sa ḓo pambutshela vhutshinyini, vhune nda vhona vha tshi vhu takalela u fhira dambudzo.

22 Vha songo hangwa uri maanḓa a Mudzimu ndi mahulu; ndi nnyi mufunzi ane a nga Ene?

23 Ndi nnyi ane a nga mu sengisa zwine a fanela u ita? Ndi nnyi ane a nga mu vhudza a ri, “Wo khakha”?

24 U ḓi rendelwa zwine a ita; na vhone kha vha mu rende;

25 vhathu vhoṱhe vha a zwi vhona, naho muthu a tshi zwi ṱalela e kule.

26 Vhuhulu ha Mudzimu ndi khundaṱhalukanyo; a ri koni u vhala miṅwaha yawe.

27 Ndi Ene a no kupula marotha a mvula, shango ḽa oma, a dovha a a ṱuḓa, a vha mvula, a ḓadza milambo.

28 U shulula mvula i tshi bva kha makole, ya nela vhathu vhanzhi.

29 A no ḓivha kutshimbilele kwa makole ndi nnyi? Ene a tshi ri ngindii, ngindii, e pfamoni yawe, zwi ṱalukanywa nga nnyi?

30 U ita uri lutomboni lwoṱhe hu ri “vhenge”, hone vhudzivha ha lwanzhe a dzula o tiba.

31 U vhusa vhathu nga u ralo, a tshi vha ṋea zwiḽiwa, vha ḽa vha laṱa.

32 U puta lupenyo nga tshanḓa, a lu sumba hune lwa yo rwa;

33 kholomo dzi ri u pfa mubvumo dza ḓivha uri maḓumbu a mvula a nḓilani, dza fembedza.

37

1 Hezwo zwi karusa mbilu yanga, ya tou sinḓa, ya fhufha ya bva vhudzuloni hayo.

2 Noṱhe thetshelesani zwavhuḓi Mudzimu a tshi vhomba! Ipfani a tshi amba ha tou bvuma!

3 U vhofholola lupenyo lwa buḓekanya lutombo, lwa ri vhenge u bva vhusendekamisi u swika vhusendekamisi;

4 zwenezwo ha pfala ipfi ḽawe ḽi tshi vhomba, a ri ngindii, ha pfala ipfi ḽawe ḽa maanḓa, na lupenyo a sa lu humisi hezwi ipfi ḽawe ḽi tshi bvuma.

5 Ipfi ḽa Mudzimu ḽi tshi bvuma hu itea zwimangadzo; u ita mishumo mihulu ine ra si i ṱalukanye.

6 U amba na gabugu a ri, “Wela fhasi!” a amba na mvula a ri, “Shulutshela fhasi hu tou pwaṱa!”

7 U imisa mishumo yoṱhe ya vhathu, uri vhathu vhoṱhe vha ḓivhe mishumo yawe.

8 Phukha dza ḓaka dzi yo dzumbama, dza dzula vhulaloni hadzo.

9 Maḓumbu a vuwa a tshi bva tshisikuni tshao, muya wa ḓa na murotho u lumaho,

10 mufemo wa Mudzimu u khaṱhisa maḓi, a oma a tou te.

11 U panga makole maḓi a tou pha, a ruma lupenyo lwa buḓekanya lutombo,

12 a rembulusa makole, a a sumba hune a ya, a ita zwoṱhe zwine Mudzimu a amba hoṱhe shangoni ḽoṱhe.

13 A nga ḓi nisa mvula a tshi itela u lozwa vhathu, kana u vha sumbedza vhuthu hawe, kana u ḓitakadza.

14 Vho-Jobo, nga vha thetshelese ndi vha vhudze: nga vha dzou elekanya zwimangadzo zwi itwaho nga Mudzimu.

15 Vha a ḓivha uri Mudzimu u langa hani makole, na uri u penyisa hani lupenyo lu tshi bva khao?

16 Vha a ḓivha uri a nembelela hani lutomboni? Zwimangadzo hezwo zwi itwa nga Ene a re na nḓivho yo khunyelelaho.

17 Zwino vhone khezwi na zwiambaro zwi tshi vha bvisa mabiko nga biso musi shango ḽoṱhe ḽo netiswa nga muya u bvaho phangani!

18 Mudzimu a tshi ṱharamudza lutombo lwa tou oma unga tshivhoni tsha tsimbi, vha nga mu farisa naa?

19 Vhone nga vha ri funze zwine ra fanela u vhudza Mudzimu. Riṋe a ri koni u hanedzana nae, ri swiswini.

20 A nga vhudzwa ha pfi ndi ṱoḓa u amba? Muthu a nga tou ri kha ndi govhedzwe?

21 Zwino ndi nnyi ane a nga sedza ḓuvha ḽi tshi kombodza nga u rali ḽi lutomboni, lwó swielwa nga muya?

22 U ḓa a tshi bva devhula, e kha vhugala ha musuku; Mudzimu u ḓa o fuka lupenyo lu ofhisaho.

23 Maanḓa a Ramaanḓaoṱhe ha swikelwi nga muthu; u haṱula a sa ṱaluli, u na vhuthu vhuhulu, ha kandeledzi muthu.

24 Ndi zwine vhathu vha mu ofha. Vhoṱhe vhane vha ḓiita vhaṱali u a vhuya a vha londa naa?

38

1 Ndi hone Muṋe washu a tshi fhindula Jobo e kha ḓumbu.

2 Muṋe washu: Ndi nnyi uyu ane a tsira nzudzanyo yanga nga maipfi a sa sumbi nḓivho?

3 Edzou takuwa u ime wo khwaṱha sa munna: Ndi ḓo u vhudzisa mbudziso, iwe wa fhindula.

4 Ndi tshi tea ḽifhasi, wo vha u hone? Arali u tshi zwi ṱalukanya, mmbudze.

5 Ndi nnyi we a ela ḽifhasi? Hufha u tshi zwi ḓivha. Ndi nnyi we a ḽi ela nga ludzi a tshi ḽi tea?

6 Tshi tikaho phuphu dzaḽo nga fhasi ndi mini? Tombo ḽa muteo waḽo ḽo vhewa nga nnyi?

7 Ḓuvha ḽeneḽo ho fhululedza ṋaledzi dzoṱhe dza mutsho, vharuṅwa vhoṱhe vha pembela.

8 We a hoṋela lwanzhe ndi nnyi, zwiḽa lu tshi thuthuba lu tshi bva thumbuni ya shango?

9 Ndi zwiḽa ndi tshi lu tiba nga makole, nda lu putela nga swiswi, unga mme a tshi putela lushie.

10 Ndo lu vhetshela mukano nda lu hoṋela thungo dzoṱhe,

11 nda lu vhudza nda ri, “U guma henefha, a u tsha pfuka! Hafha ndi hone hune magabelo au a maanḓa a ḓo guma hone!”

12 Jobo, tshee wa bebwa, wo no vhuya wa ri nga ḽi tshe, ḽa tsha naa? Wo no vhuya wa ri ḽi tshe,

13 ḽi kwame vhusendekamisi, vhavhi vha ukhuthwe he vha dzumbama hone naa?

14 Ḽi ita uri mivhundu na magovha zwi vhonale zwavhuḓi, unga mutalo wa makolo kha vumba, zwa nga nguvho yo onyana.

15 Vhavhi vhone vha dziṅwa tshedza, vha kulwa nungo, vha si tsha huvhadza vhaṅwe.

16 Wo no vhuya wa tshimbila wa swika zwisimani zwa lwanzhe? Wo no vhuya wa tshimbila mativhani alwo?

17 Wo no vhuya wa sumbedzwa khoro dza lufu? Wo no vhuya wa vhona tshifhingo itsho tshitswu-tshitswu?

18 U a vhuya wa ṱalukanya uri ḽifhasi ndi ḽingafhani? Mmbudze arali hezwo zwoṱhe u tshi zwi ḓivha.

19 U a ḓivha hune tshedza tsha bva hone? Swiswi ḽone ḽi dzulafhi?

20 U nga zwi sumbedza hune zwa fanela u guma hone, kana wa dovha wa zwi humisela hune zwa dzula?

21 Ndi vhona unga u a zwi ḓivha — hufha wo vha wo no bebwa. Wo tshila wa lalama.

22 Wo no vhuya wa dzhena tshisikuni tsha gabugu, kana wa vhona ḓulu ḽa tshifhango?

23 Ndo zwi vhulungela musi wa khombo, maḓuvha a govholano na nndwa.

24 Wo no vhuya wa ya hune ḓuvha ḽa bva hone, kana hune muya wa vhubvaḓuvha wa vhudzula u tshi bva hone?

25 Ndi nnyi we a phula milonga ya mvula ya mikumbela, maḓumbu a mvula a a swielela nḓila?

26 Ndi nnyi a no nisa mvula sogani, ya na phangani hu sa dzuli muthu?

27 Ndi nnyi a no sheledza shango ḽo omelelaho ha mela hatsi vhutete?

28 Mvula i na khotsi naa? Ṅwando u bebwa nga nnyi?

29 Tshifhango tshi bva thumbuni ya nnyi? Ndi nnyi a bebaho mahaḓa?

30 A no shandukisa maḓi a tou te unga tombo, a khaṱhisa lwanzhe, ndi nnyi?

31 U ḓo kona u vhofhekanya Tshilimela, kana wa vhofholola mbofho dza Maakhala?

32 U nga endedza ṋaledzi dzi no kala ṅwaha, wa tshimbidza Khohamutsho na vhana vhayo naa?

33 U ḓivha milayo i no vhusa lutombo naa? U nga ita uri na fhano fhasi zwi ralo naa?

34 U nga ṱavhela makole mukosi a nisa mvula ya u tiba naa?

35 Nḓadzi i tshi yo rwa i ruṅwa nga iwe naa? I nga ḓa phanḓa hau ya ri, “Ri fhano!”?

36 Ndi nnyi a no sevha lufhoro uri ḽi tshi tsha hu ḓo vha na mvula ya mibvumbi, kana a ṋea mukuku ṱhalukanyo ya u imba mutsho?

37 A re na vhuṱali ha u vhala makole ndi nnyi? Ndi nnyi a no shulula mvuvhelo dza ṱaḓulu, ya na,

38 buse ḽo omelelaho ḽa ṋukala ḽa vhumbana, maḓinga a nambatelana?

39 Ndau dza tsadzi u a dzi zwimela, wa fusha ndau i na nḓala —

40 ndi amba musi dzo dzumbama dzo lalela, dzi tshi dodela maṱakani dzi tshi yo ponda?

41 Ndi nnyi a no posela mahunguvhu tshidu musi vhana vhao vha tshi lilela Mudzimu, a tshi tendeleka nga u shaya zwiḽiwa?

39

1 U a ḓivha uri ngululu dzi dzwala lini? U a vhuya wa sedza phala i tshi dzwala ṋamana yayo?

2 U a vhala miṅwedzi u swika dzi tshi dzwala? Tshifhinga tshadzo u a tshi ḓivha naa?

3 Dzi a tumba dza dzwala vhana vhadzo, maṱungu a u dzwala a mbo ḓi vha o fhela.

4 Vhana vhadzo vha aluwa vho khwaṱha ngei ḓakani, vha tuwa vha si tsha vhuya.

5 Ndi nnyi we a litsha mbiḓi ya sokou ḓitshimbilela? Ndi nnyi we a vhofholola thambo dzo i vhofhaho?

6 Ndo i ṋea soga uri ḽi vhe hayani hayo, nda i ṋea mavu a muṋo uri i dzule hone.

7 I sea vilinga ḽi re muḓini; na mukosi wa musi dzo pana a i u pfi.

8 I rambalala mivhunduni uri i wane pfulo, ya ṱoḓa mafulo madala.

9 Ṋari i ḓo tenda u u shumela naa? I ḓo lala dangani ḽau naa?

10 U nga i fara nga muhala ya lima naa? I nga u limela miṱanga naa?

11 Nungo dzayo dzi ḓo u ṋeani? U nga i kumedza mishumo yau i lemelaho naa?

12 U nga fulufhela uri i ḓo u kaṋela mavhele naa? Ya a kuvhanganya hune wa fhula hone naa?

13 Mphwe i ḓiphiṋa nga u ṱongisa phapha dzayo, hone a i fhufhi unga gololwane.

14 I kudzela makumba ayo fhasi, ya a alamela muṱavhani,

15 i sa londi uri i nga a pwasha nga milenzhe, na uri phukha dza ḓaka dzi nga a kandekanya.

16 I itela vhana vhayo tshiṱuhu, vha nga a si vhayo, ya si londe uri zwe ya shuma o vha e mahandana.

17 Mudzimu ho ngo i ṋea vhuṱali, ho ngo i kovhela ṱhalukanyo.

18 Nangwe zwo ralo, ya ṱharamudza phapha i a gidima; i sea bere na munameli wayo.

19 Bere i ṋewa nungo nga iwe naa? Mudzedze yo ambadzwa nga iwe naa?

20 Ndi iwe u no ita uri i fhufhe unga nzie? I tshi ṱonga nga u fumula, zwi a ofhisa.

21 I ḓiphiṋa nga maanḓa ayo i tshi pala fhasi, ya tou fhinini nga luvhilo yo livha nndwani.

22 I sea nyofho, yone i sa ofhi tshithu; a i shoni pfumo.

23 Mukutu u lila matungo ayo, pfumo na banga zwe vhai.

24 I ḽa mavu yo nyanyuwa; phalaphala i tshi lila a i tsha dumbelwa.

25 I tshi pfa lufhalafhala i a lila ya ri, “Ahaa!” I pfa munukho wa nndwa i tshee kule, ya pfa ndaela na mukosi wa nndwa.

26 Kani lurwanzhivha lu fhufha nga vhuṱali hau lu tshi ṱharamudza phapha lwo livha tshipembe?

27 Goni ḽi tshi fhufhela nṱha ḽi vhudzwa nga iwe naa? Ndi iwe u no vhudza ḽianga uri ḽi fhaṱe tshiṱaha tshaḽo nṱha ha luwa naa?

28 Ḽi dzula luwani vhusiku; ḽi dzumbama muṱumbani wa luwa;

29 u bva henefho ḽi ḓiṱoḓela zwiḽiwa; maṱo aḽo a zwi vhona ḽi kule.

30 Mafhondo aḽo a ḓiphiṋa nga malofha; ha vhulawa phukha, ḽi henefho.

40

1 Muṋe washu:

2 Jobo, u funa u imedzana na Ramaanḓaoṱhe wa mu khakhulula naa? U funa u hanedzana na Mudzimu naa? Ndi zwone, mphindule!

3 Jobo a tshi fhindula:

4 A zwo ngo mpfanela. Ndi ḓo fhindula nda ri mini? Zwo ntsomela.

5 Hufha ndo no ḓi amba nda pfukisa, a thi tsha dovha.

6 Ndi hone Muṋe washu a tshi dovha a amba na Jobo e kha ḓumbu. Muṋe washu:

7 Edzou takuwa u ime wo khwaṱha sa munna: Nṋe ndi ḓo u vhudzisa mbudziso, iwe u mphindule.

8 Kani-ha u khou ṱoḓa u sumbedza uri a wo ngo khakha, mukhakhi ndi Nṋe, u ralo ha vha u thutha khaṱhulo yanga?

9 Maanḓa au a nga a Mudzimu naa? Ipfi ḽau ḽi nga bvuma unga ḽawe naa?

10 Ndi zwone, ḓiṱame nga vhuhulu na vhurena, u ambare vhugala na lupenyo.

11 Edzou vhona vhadzia-u-ḓihudza: vha sinyutshele, u vha balanganye u vha ṱukufhadze.

12 Edzou sedza vhadzia-u-ḓiḓivha, u vha nyadzise, he vha ima hone u mbo ḓi vha kuya!

13 Vha swiṱe vhoṱhe buseni; tiba zwifhaṱuwo zwavho tshaloni,

14 ndi hone na Nṋe ndi tshi ḓo u khoḓa, nda ri wo kunda nga maanḓa au.

15 Edzou vhona mvuvhu ye nda i vhumba u ḓi nga ndo vhumba iwe: I fula hatsi unga phulu.

16 Edzou vhona uri muṱoḓo wayo wo khwaṱha hani! Misipha ya thumbu yayo i na maanḓa mangafhani!

17 Mutshila wayo wo tou tswititi unga mukedara; tsinga dza tshizwa tshayo dzo tou tandekana;

18 marambo ayo ndi phaiphi dza musinaseṱha; mbabvu dzayo dzi nga mabaphathi a tsimbi.

19 I fhira miṅwe mishumo ya Mudzimu; i nga kundwa nga Muvhumbi wayo fhedzi.

20 Hatsi vhune ya fula vhu mela mivhunduni, hune ha tamba phukha dza ḓaka.

21 I shuvhama fhasi ha mukhalu, ya dzumbama ṱhangani maṱafani.

22 I dzumbama henefho mirunzini yo tangiwa nga miṋengeledzi.

23 Mulambo u tshi ḓala a i shavhi; yo tsireledzea naho maḓi a Jorodani a tshi nga i hambela.

24 Ndi nnyi ane a nga phuphudza maṱo ayo, a i fara a i phulela muhala?

25 U nga fasha ngweṋa nga tshilazwulo tsha khovhe naa? U nga vhofha lulimi lwayo nga thambo naa?

26 U nga i longa muhala wa muṱaṱe naa? U nga phula ṱhaha dzayo nga huka ya mupfa naa?

27 U vhona unga i ḓo dzula i tshi u luvhelela? I ḓo amba na iwe nga vhulenda naa?

28 I ḓo pfana na iwe ya tenda uri i ḓo vha phuli yau tshoṱhe naa?

29 U nga i fuwa unga tshiṋoni naa? U nga i hunga wa takadza ngayo vhasidzana naa?

30 Vhavhambadzi vha ḓo i renga nga muṱaṱisano naa? Vha nga i kovhekanya vharengisi naa?

31 Misevhe ya huka i nga pfula mukumba wayo naa? Pfumo ḽa khovhe ḽi nga phula ṱhoho yayo naa?

32 Edzou vhea tshanḓa tshau khayo: I ḓo vha nndwa khulu; u nga si tsha dovha!

41

1 U songo vhuya wa fulufhela uri u nga i kona; u tou i vhona fhedzi zwi kula nungo.

2 A hu na muthu a re na tshiṱuhu tsha u i thoma; zwino ane a nga lwa nayo ndi nnyi?

3 Ndi nnyi ane a ri ndo ḽa mulandu wawe? Hufha zwoṱhe zwi re fhasi ha lutombo zwi zwanga.

4 A thi nga litshi u amba miraḓo ya ngweṋa, na nungo dzayo, na u naka ha tshivhumbeo tshayo:

5 Ane a nga i sutula mukumba ndi nnyi? Ndi nnyi ane a nga i longa ḓomo?

6 Mulomo wayo wo ḓala maṋo a ofhisaho; ndi nnyi ane a nga u ganulula?

7 Muṱana wayo wo phapha ngwasa dza makwanda a no nga zwiṱangu, zwo tou lukekana zwoṱhe,

8 makwanda a ṱumana lune muya wa si dzhene;

9 o nambatelana a tou kwakwana, ha fhandekanywi nga tshithu.

10 I tshi atsamula hu fhufha ṱhase; maṱo ayo o tswuka unga mapfuvhi;

11 mulomoni wayo hu duga khavhu dza mulilo, ha thamuwa ṱhase;

12 ningoni dzayo hu duba vhutsi, zwa nga hu khou vhila khali i no vhasedzwa nga ṱhanga;

13 i tshi fema hu bva masimbe, ha duga khavhu mulomoni wayo.

14 Nungo dzayo dzi mutsingani; vhoṱhe vha a i ofha vha tou tetemela;

15 ṋama dzayo dzo tou vhofhekana; dzo tou te, a dzi sudzuluwi;

16 khana yayo yo khwaṱha unga tombo, i nga lwala.

17 Ya vuwa, vha maanḓa na vhone vha a ofha; ya ritha maḓi vha huma nga tsha murahu.

18 Pfumo ḽa poswa ḽi nga itani? Hu banga, hu tsanga, hu musevhe, a zwi i iti tshithu.

19 I vunḓa tsimbi unga ṱanga, musinaseṱha i vhona ḽi vongori;

20 i tshi vhona musevhe a i shavhi, matombo a gatho ya vhona e mathukhwi;

21 mugopi i vhona u tshi nga ṱanga; vhathu vha tshi posa mafumo, i a sea;

22 makwanda a re thumbuni yayo a nga zwipali zwa khali, a sia mutalo matopeni unga tshilei;

23 i selusa mativha unga khali i tshi vhila, a nga khali ya mapfura i tshi xaxara;

24 ya tala, i sia mutalo u penyaho, wa vhona unga mativha a na mmvi.

25 A hu na tshi no vhambedzwa nayo fhano fhasi; ndi tshisikwa tshi sa ofhi tshithu;

26 i nyadza na phukha dzoṱhe khulwane; ndi yone khosi ya mabuka oṱhe.

42

1 Jobo:

2 Ndi a ḓivha uri u kona u ita zwoṱhe; zwe wa dzudzanya a u kundwi u zwi ita.

3 Wo vhudzisa wa ri, “Ndi nnyi uyu a no tsira nzudzanyo yanga nga maipfi a sa sumbi nḓivho?” Vhukumakuma ndo amba zwine nda si zwi ṱalukanye; mishumo yau ndi zwimangadzo, a thi i ṱalukanyi.

4 Wo ri, “Zwino thetshelesa, Nṋe ndi ḓo amba; ndi ḓo u vhudzisa mbudziso, iwe wa mphindula.”

5 Ndo vha ndo tou u pfa nga nḓevhe, zwino ndo u vhona nga maṱo.

6 Ndi zwine nda ḓinyadza, nda ḓisola ndi tshi vhumbuluwa buseni na milorani.

7 Muṋe washu o no vhudza Jobo mafhungo ayo, a amba na Elifasi wa Themana, a ri, “Ndo sinyutshela iwe na khonani dzau mbili; ni tshi nnyamba a no ngo amba zwi re zwone, we a amba zwi re zwone ndi mulanda wanga Jobo.

8 Zwino vhonani! Dzhiani mboho ṱhanu na mbili na thutha ṱhanu na mbili, ni ye ha mulanda wanga Jobo, ni ṋekedze tshiṱhavhelo tsho fhiswaho ni tshi itela inwi vhaṋe. Mulanda wanga Jobo u ḓo ni rabelela; Nṋe ndi ḓo ṱanganedza thabelo yawe, nda si tsha ni lifhedzela vhutsilu haṋu; ni tshi nnyamba a no ngo amba zwi re zwone, we a amba zwi re zwone ndi mulanda wanga Jobo.”

9 Ndi hone Elifasi wa Themana na Bilidadi wa Shuwa na Tsofara wa Naama vha tshi ya vha ita zwe Muṋe washu a vha vhudza; ndi hone Muṋe washu a tshi ṱanganedza thabelo ya Jobo.

10 Musi Jobo o no rabelela khonani dzawe, Muṋe washu a dovha u mu shudufhadza, a mu ṋea kavhili zwe a vha e nazwo kale.

11 Vharathu vhawe na dzikhaladzi na khonani dzawe dzoṱhe vha ḓa vha ḽa nae nḓuni yawe, vha mu fhumudza vha mu khuthadza vha tshi itela khombo dzoṱhe dze Muṋe washu a vha o mu hwesa, muṅwe na muṅwe a mu ṋea ḽingwende ḽa siliva na rinngi ya musuku.

12 Muṋe washu a shudufhadza Jobo u fhira zwiḽa zwa u ranga, a vha na nngu dza 14 000, na gamela dza 6 000, na phulu dza 2 000, na donngi dza 1 000,

13 a dovha a vha na vhana vhaṱanu na vhavhili vha vhatuka na vhararu vha vhasidzana.

14 Ṅwana wa u thoma wa musidzana a mu rina dzina ḽi no pfi Jemima, wa vhuvhili a pfi Kesia, wa vhuraru a pfi Kerene Haphukhu.

15 Shangoni ḽoṱhe ho vha hu si na vhasadzi vho nakaho unga vhana vha Jobo vha vhasidzana; khotsi avho a vha kovhela ifa na khaladzi dzavho.

16 Ho no fhira izwo, Jobo a tshila a fhedza ḓana ḽa miṅwaha na miṅwaha ya mahumi maṋa, a vhona vhana vhawe, na vhana vhavho, u swika kha murafho wa vhuṋa.

17 Ndi hone a tshi ḓifela, ó kalaha, ó lalama.