1 Nga ṅwaha wa vhuraru wa muvhuso wa Jehoyakimu khosi ya Juda, Nebukhadnetsara khosi ya Babele a ya Jerusalema a u govhela.
2 Muṋe washu a mu kumedza Jehoyakimu khosi ya Juda khathihi na iṅwe thundu ya thembele ya Mudzimu. A dzi hwala a dzi isa shangoni ḽa Shinari, a vhea iyo midzio mikhethwa thembeleni ya midzimu yawe hune ha khokhwa lupfumo.
3 Ndi hone khosi i tshi vhudza Ashphenasi, ḽone gota ḽawe ḽihulwane, uri a nange vhaṅwe vhaṱhanngana vha Vhaisraele vhane vha bva muṱani wa musanda kana vhana vha vhaḓivhalea,
4 vhaṱhanngana vha si vhahoṱa, vho nakaho, vha no kona u ṱalukanya zwa vhuṱali hoṱhe, vha re na nḓivho, vhane vha ṱavhanya u ṱalukanya, vho fanelaho u shuma pfamoni ya musanda. Uyo Ashphenasi a dovha a pfi a vha funze luambo lwa Vhakhaladia na maṅwalo avho.
5 Khosi ya ri vha ṋewe zwiḽiwa zwa nga misi na waini zwi bvaho ḓafulani ḽa musanda. Ha pfi vha aluswe vha funzwe hu vhuye hu fhele miṅwaha miraru, vhó no fhedza vha konou dzhena mushumoni wa musanda.
6 Vhukati havho ho vha hu na Daniele na Hanania na Mishaele na Azaria; vhenevho vho vha vhe vha tsinde ḽa Juda.
7 Iḽo gota ḽa vha ira maṅwe madzina, Daniele a pfi Beletheshatsara, Hanania a pfi Shadraka, Mishaele a pfi Mishaka, Azaria a pfi Abedenego.
8 Daniele o vha o vhofha ḽa uri ha nga ḓishati tshika nga zwiḽiwa na waini zwi bvaho ḓafulani ḽa musanda, ndi zwe a humbela iḽo gota ḽihulwane uri a ḓiilise zwone.
9 Mudzimu a ita uri iḽo gota ḽihulwane ḽi itele Daniele vhuthu ḽi mu khathutshele.
10 Hone a vhudza Daniele a ri, “Ndi ofha khosi muṋe wanga: o amba zwine na fanela u zwi ḽa na zwine na fanela u zwi nwa, zwino arali a vhona khofheni haṋu ho onda hu sa ngi ha vhaṅwe vhaṱhanngana vha murole waṋu? Khosi i ḓo ntumula ṱhoho nga mulandu waṋu.”
11 Daniele a tshi pfa zwenezwo a amba na mulindi we gota ḽihulwane ḽa ri a lange Daniele na Hanania na Mishaele na Azaria, a ri,
12 “A vha ri lingi zwavho maḓuvha a fumi, maḓuvha eneo vha ri fhe muroho na maḓi fhedzi tshi vhe tshone tshiḽiwa tshashu?
13 Ndi hone vha tshi ḓo kona u vhambedza khofheni hashu na ha vhaṱhanngana vhane vha ḽa zwiḽiwa zwa musanda, vha ḓo konou ita nga hune vha vhona.”
14 Uyo munna a tenda u ita zwe vha mu humbela, a vha linga maḓuvha a fumi.
15 Musi maḓuvha a fumi o no fhela vha sedzea vho takala u fhira vhaṱhanngana vhoṱhe vhe vha vha vha tshi ḽa zwi bvaho ḓafulani ḽa musanda.
16 Ndi hone mulindi a si tsha vha ṋea zwiḽiwa zwe vha pfi vha ṋewe na waini ye vha pfi vha i nwe, a vha ṋea miroho.
17 Avho vhaṱhanngana vhaṋa Mudzimu a vha ṋea nḓivho na ṱhalukanyo ya zwoṱhe zwa maṅwalwa na zwa vhuṱali, Daniele a dovha a ṋewa na mpho ya u kona u ṱalutshedza mabono oṱhe na miloro.
18 Musi tshifhinga tsho vhewaho nga khosi tsho no fhela, gota ḽihulwane ḽa vha isa ha Nebukhadnetsara.
19 Khosi ya amba navho, a wana kha vhaṱhanngana vhoṱhe hu si na ane a nga eḓanyiswa na Daniele na Hanania na Mishaele na Azaria. U bva zwenezwo vha shumela khosi musanda.
20 Kha mafhungo oṱhe a zwa vhuṱali na zwa ṱhalukanyo zwe a vha a tshi vha vhudzisa o wana vha tshi fhira vhadziamanditi na vhabvumbi vha re muvhusoni wawe woṱhe kafumi.
21 Daniele o dzula henefho u swika ṅwaha wa u thoma wa muvhuso wa khosi Khoreshe.
1 Nga ṅwaha wa vhuvhili wa muvhuso wa Nebukhadnetsara, Nebukhadnetsara a lora miloro; mbilu yawe ya pfa u vhavha, a si tsha fara na khofhe.
2 Khosi ya vhidzisa vhadziamanditi na vhabvumbi na mingome na vhaḓivhi vha zwa dziṋaledzi uri vha mu vhudze zwine miloro yawe ya amba. Vha swika vha ima phanḓa ha khosi.
3 Khosi ya vha vhudza ya ri, “Ndo lora muloro, mbilu yanga i a vhavha, ndi funa u ḓivha zwine uyo muloro wa amba.”
4 Vha vhuṱali vha fhindula khosi vha ri, “Ngavhe thovhela a tshi lalama! Nga vha ri vhudze uyo muloro, ri konou vha ṱalutshedza zwine wa amba.”
5 Khosi ya fhindula Vhakhaladia ya ri, “Zwe nda khwaṱhisa ngezwi: Arali na sa mmbudza zwe nda lora, na si nṱalutshedze uri zwi amba mini, ndi ḓo ita uri ni paḓukanywe miraḓo, nnḓu dzaṋu dzi thuthwe hu sale matumba.
6 Huno arali na mmbudza zwe nda lora, na nṱalutshedza uri zwi amba mini, ndi ḓo ni ṋea zwifhiwa na pfufho nda ni hulisa zwihulu. Zwino-ha mmbudzeni zwe nda lora na uri zwi amba mini.”
7 Vhone vha dovha vha ri, “Thovhele nga vha ri vhudze zwe vha lora, ndi hone ri tshi ḓo kona u vha ṱalutshedza.”
8 Huno khosi ya fhindula ya ri, “Ndi khou zwi vhona uri ni khou ntikisa luwa, nga u ḓivha uri zwe nda amba ndo khwaṱhisa:
9 na sa mmbudza zwe nda lora, ṱhamu ndi nthihi. Hone inwi no langana u mmbudza zwithu zwi xedzaho zwo vhifhaho ngeno ni tshi khou ntikisa luwa. Zwino-ha mmbudzeni zwe nda lora, ndi hone ndi tshi ḓo kona u ḓivha arali ni tshi kona u zwi ṱalutshedza kana ni sa koni.”
10 Vhakhaladia vha fhindula khosi vha ri, “A hu na na muthu na muthihi shangoni ḽoṱhe ane a nga ṱalutshedza zwine thovhele vha zwi ṱoḓa; a hu na na khosi na nthihi, naho e na vhuhulwane na maanḓa mangafhani, we a vhuya a vhudzisa vhadziamanditi kana vhabvumbi kana Vhakhaladia mbudziso yo ralolo.
11 Mbudziso ine thovhele vha vhudzisa i a konḓa, a hu na ane a nga kona u fhindula thovhele, arali i si midzumi, i sa dzuli na vhathu vha ṋama.”
12 Khosi i tshi pfa zwenezwo a sinyuwa a tou halifha, a ri vhaṱali vhoṱhe vha Babele vha vhulawe.
13 Musi hu tshi vhewa mulayo wa uri vhaṱali vha vhulawe, ha ruṅwa vhathu vha yo londa na Daniele na khonani dzawe uri vha vhulawe.
14 Huno musi Ariokho mulangammbi wa u linda khosi a tshi bva a tshi yo vhulaha vhaṱali vha Babele, Daniele a ya khae a amba nae nga maipfi a vhuṱali, a ṱhalukanyo.
15 Daniele a vhudzisa Ariokho a ri, “Ndi ngani khosi yo vhofha zwa tshiṱuhu tshingafhangafha?” Ariokho a ṱalutshedza Daniele ayo mafhungo,
16 Daniele a konou ya ha khosi a humbela uri a thome u wana tshifhinga tsha a dzumbululela khosi zwine muloro wa amba.
17 Ndi hone Daniele a tshi ya hayani a yo vhudza khonani dzawe Hanania na Mishaele na Azaria zwe zwa itea,
18 a vha ṱuṱuwedza uri vha humbele Mudzimu wa makoleni a sumbedze khathutshelo yawe kha mafhungo ayo a tshiphiri, uri Daniele na khonani dzawe vha si vhulawe na vhaṅwe vhaṱali vha Babele.
19 Itsho tshiphiri tsha dzumbululelwa Daniele kha bono vhusiku; Daniele a renda Mudzimu wa ṱaḓulu
20 a ri, “Dzina ḽa Mudzimu nga ḽi rendwe lini na lini! Vhuṱali na maanḓa ndi zwawe e eṱhe.
21 A no langa kutshimbilele kwa tshifhinga na khalaṅwaha, ndi Ene; u vhumba mahosi a a sudzulusa, vhaṱali ndi Ene a vha ṋeaho vhuṱali, vha re na ṱhalukanyo ndi Ene a no vha ṋea nḓivho.
22 Ndi Ene a no dzumbulula zwo dzumbamaho na zwiphiri, u ḓivha zwo dzumbamaho swiswini; u dzula tshedzani.
23 Iwe Mudzimu wa vhokhotsi anga ndi a u livhuha, ndi a u renda zwe wa nṋea vhuṱali na maanḓa. Zwino wo ntsumbedza zwe ra u humbela, wo ri dzumbululela zwi dinaho khosi.”
24 Ndi hone Daniele a tshi ya ha Ariokho, we a vhewa nga khosi uri a vhulahe vhaṱali vha Babele, a mu vhudza a ri, “Vha songo vhulaha vhaṱali vha Babele. Nga vha ntswikise ha thovhele, ndi ḓo ṱalutshedza thovhele zwine muloro wa amba.”
25 Ariokho a mbo ḓi ṱavhanya a swikisa Daniele ha thovhele, a ri, “Kha mathubwa a no bva Juda ndo wana munna ane a nga kona u ṱalutshedza thovhele zwine muloro wa amba.”
26 Khosi ya amba na Daniele (we a vha a tshi pfi Beletheshatsara) ya ri, “Ni nga mmbudza zwe nda lora na uri zwi amba mini naa?”
27 Daniele a lavhelesana na khosi a fhindula a ri, “A hu na na muṱali na muthihi kana mubvumbi kana mudziamanditi kana mungome we a kona u vhudza thovhele ngoho ya tshiphiri tshe thovhele a vhudzisa,
28 hone hu na Mudzimu wa ṱaḓulu ane a dzumbulula zwiphiri, ndi Ene o sumbedzaho khosi Nebukhadnetsara zwine zwa ḓo itea misi i ḓaho. Zwino-ha muloro na mabono zwe vha zwi vhona vho fama vhulaloni ngezwi:
29 Musi thovhele vho fuma vhulaloni havho, mihumbulo yavho ya vhona zwine zwa kha ḓi ḓo itea, Mudzumbululi wa zwiphiri o vha sumbedza zwine zwa ḓo itea.
30 Tshiphiri itsho tshó dzumbululelwa nṋe, a si uri ndo ṱalifha u fhira vhathu vhoṱhe, zwo itelwa uri thovhele vha ḓivhe ṱhalutshedzo yazwo, vha ṱalukanye zwine vha elekanya mbiluni.
31 Thovhele vho vhona bono, zwe vha zwi vhona ngezwi: ndi tshifanyiso tsho vhumbwaho, tshifanyiso tshihulu tshi no penya lwa u kalula, tshó ima phanḓa havho, tsha tou ofhisa muthu a tshi tshi vhona.
32 Ṱhoho ya itsho tshifanyiso yo vha i ya musuku wavhuḓi, khana na zwishasha zwi siliva, tshiḽelo na zwirumbi zwi musinaseṱha,
33 milenzhe i ya tsimbi, ṋayo dzi tsimbi yo vanganaho na vumba.
34 Musi vha tshee vho sedza, ha kunguluwa tombo ḽi songo kwamiwa nga tshanḓa, ḽa rwa tshiḽa tshifanyiso kha ṋayo dza tsimbi yo vanganaho na vumba ya dzi kuekanya.
35 Ndi hone tsimbi yo vanganaho na vumba, na musinaseṱha, na siliva, na musuku, zwoṱhe zwi tshi pwashea zwa tou kuekanywa zwa nga mungu u luvhanḓeni lwa u fhulela tshilimo. Muya wa zwi vhudzulela kule, ha sala hu si tsha vhonala tshithu. Tombo ḽiḽa ḽe ḽa rwa tshiḽa tshifanyiso ḽa aluwa ḽa vha thavha khulu, ya ḓadza ḽifhasi ḽoṱhe.
36 Hoyo ndi wone muloro, zwino ri ḓo ṱalutshedza thovhele zwine wa amba.
37 “Thovhele ndi vhone khosi ya mahosi, Mudzimu wa ṱaḓulu o vha ṋea muvhuso na nungo na maanḓa na vhugala,
38 a ita uri vha lange vhathu na phukha dza shango na zwiṋoni zwi fhufhaho, hoṱhe hune zwa dzula hone, a zwi kumedza vhone, a vha ita khosi yazwo zwoṱhe. Vhone ndi vhone heyo ṱhoho ya musuku.
39 Vhone vha ḓo ri u fhedza u vhusa ha vuwa muṅwe muvhuso, wone a u nga vhi na bvumo ḽi no nga ḽa wavho, ha dovha ha vha na wa vhuraru, wa musinaseṱha; wonoyo u ḓo vhusa shango ḽoṱhe.
40 Hu ḓo vha na muvhuso wa vhuṋa wo khwaṱhaho unga tsimbi, ngauri yone i pwashekanya ya kuya zwoṱhe. Zwino unga tsimbi i tshi pwashekanya zwoṱhe, na wone u ḓo pwasha wa kuekanya mivhuso yoṱhe ya u ranga.
41 Ṋayo na zwikunwe dze vha dzi vhona dza vumba ḽo vanganaho na tsimbi, ndi muvhuso une wa ḓo fhandekana wa vha zwipiḓa zwipiḓa; hone u ḓo ḓi vha na u khwaṱha ha tsimbi sa zwenezwo, sa zwe vha vhona vumba ḽo vangana na tsimbi.
42 Ṋayo na zwikunwe í tsimbi yo vanganaho na vumba, zwi amba uri muvhuso wa hone u ḓo khwaṱha nga ḽiṅwe sia, nga ḽiṅwe wa tseka.
43 Vhunga vho vhona tsimbi yo vangana na vumba, zwenezwo izwo zwivhili zwi ḓo vangana nga u dzetshelana ha vhathu, hone a zwi nga nambatelani, unga na tsimbi i sa nambatelani na vumba.
44 “Misi ya mahosi eneo Mudzimu wa ṱaḓulu u ḓo vusa muvhuso une wa sa ḓo phusukana, muvhuso hoyo a u nga dzhiwi nga luṅwe lushaka: u ḓo phusukanya mivhuso yoṱhe ya u ranga wa i mila, wone wa ima lini na lini,
45 sa zwe vha vhona tombo ḽi songo kwamiwaho nga tshanḓa ḽi tshi kunguluwa ḽi tshi bva thavhani ḽa pwashekanya tsimbi na musinaseṱha na vumba na siliva na musuku. Mudzimu muhulu o sumbedza thovhele zwine zwa ḓo itea misi i ḓaho. Muloro uyo ndi wa ngoho, ṱhalutshedzo ndi yone-yone.”
46 Khosi Nebukhadnetsara a ri u pfa zwenezwo a wa nga tshifhaṱuwo phanḓa ha Daniele a mu luvha, a ri Daniele a ṋekedzwe nduvho a dubiselwe zwioro.
47 Khosi ya vhudza Daniele ya ri, “Vhukuma Mudzimu waṋu ndi Mudzimu wa midzimu, ndi Muṋe wa mahosi, ndi Mudzumbululi wa zwiphiri, vhunga no kona u dzumbulula itsho tshiphiri.”
48 Khosi ya vhea Daniele vhuimoni vhuhulwane, ya mu ṋea zwifhiwa zwinzhi zwa u naka. A dovha a mu ita muvhusi wa shango ḽoṱhe ḽa Babele, a mu ita muhulwane wa vhaṱali vha Babele.
49 Daniele a humbela khosi uri i vhee mafhungo a shango ḽa Babele zwanḓani zwa Shadraka na Mishaka na Abedenego, ene muṋe a dzula muṱani wa musanda.
1 Khosi Nebukhadnetsara o vhuya a vhumbisa tshifanyiso tsha musuku, vhulapfu u ya nṱha tsha vha mithara dza 30, u aṱama tsha vha mithara tharu, tsha imiswa mudavhini wa Dura, shangoni ḽa Babele.
2 Khosi Nebukhadnetsara zwino a vhidza vhavhusi na magota na vhakoma na vhaeletshedzi na vhafaragwama na vhahaṱuli na vhahulwane vha mapholisa na vhahulwane vhoṱhe vha shango uri vha kuvhangane, vha vhe hone hu tshi hangulwa tshifanyiso tshe tsha imiswa nga khosi Nebukhadnetsara.
3 Ndi hone vhavhusi na magota na vhakoma na vhaeletshedzi na vhafaragwama na vhahaṱuli na vhahulwane vha mapholisa na vhahulwane vhoṱhe vha shango vha tshi kuvhangana u hangula itsho tshifanyiso tsho imiswaho nga khosi Nebukhadnetsara, vha ima henefho phanḓa ha tshifanyiso tshe tsha vha tsho imiswa nga khosi Nebukhadnetsara.
4 Muḓinḓa a vhidzelela nga ipfi ḽihulu a ri, “Inwi vhathu vha tshakha dzoṱhe na matsinde na dzinyambo, thetshelesani!
5 Ni tshi tou pfa hu tshi lila phalaphala na tshiṱiringo na mbila na dende na haripa na ṋanga na tshilidzo tshifhio na tshifhio, no fanela u gwadama na luvha tshifanyiso tsha musuku tsho imiswaho nga khosi Nebukhadnetsara.
6 Ane a si gwadame a luvha u ḓo mbo ḓi poswa ṋanḓoni ya mulilo u dugaho.”
7 Zwenezwo vhathu vha tshi tou pfa hu tshi lila phalaphala na tshiṱiringo na mbila na dende na haripa na ṋanga na tshilidzo tshifhio na tshifhio, vhathu vha tshakha dzoṱhe na matsinde oṱhe na nyambo dzoṱhe vha gwadama vha luvha tshifanyiso tsho imiswaho nga khosi Nebukhadnetsara.
8 Zwenezwo vhaṅwe Vhakhaladia vha ya vha pomoka Majuda.
9 Vha vhudza khosi Nebukhadnetsara vha ri, “Thovhele nga vha lalame lini na lini!
10 Thovhele vho vhea mulayo vha ri muṅwe na muṅwe a tshi pfa hu tshi lila phalaphala na tshiṱiringo na mbila na dende na haripa na ṋanga na tshilidzo tshifhio na tshifhio a gwadame a luvhe tshifanyiso tsha musuku,
11 vha ri a sa gwadami a luvha u ḓo poswa ṋanḓoni ya mulilo u dugaho.
12 Zwino hu na vhaṅwe Majuda vhe vha vha kumedza mafhungo a shango ḽa Babele, ndi Shadraka na Mishaka na Abedenego, havho vhathu a vha londi zwe thovhele vha amba, a vha shumeli midzimu yavho, vha hana u luvha tshifanyiso tsha musuku tshe thovhele vha tshi imisa.”
13 Nebukhadnetsara a sinyuwa zwihulu, a vhidzisa Shadraka na Mishaka na Abedenego, vha mbo ḓi ḓiswa phanḓa ha khosi.
14 Nebukhadnetsara a amba navho a ri, “Shadraka na Mishaka na Abedenego, ndi ngoho hu tshi pfi inwi a ni shumeli midzimu yanga nahone ni hana u luvha tshifanyiso tsha musuku tshe nda tshi imisa naa?
15 Zwino-ha musi ni tshi pfa hu tshi dovha u lila phalaphala na tshiṱiringo na mbila na dende na haripa na ṋanga na tshilidzo tshifhio na tshifhio, ni ḓo gwadama na luvha tshifanyiso tshe nda tshi vhumba naa? Arali na hana u tshi luvha, vhukuma ni ḓo mbo ḓi posiwa ṋanḓoni ya mulilo u dugaho. Ndi ufhio mudzimu ane a nga ni lamukisa zwanḓani zwanga?”
16 Shadraka na Mishaka na Abedenego vha fhindula khosi Nebukhadnetsara vha ri, “Mbudziso yavho a i ṱoḓi phindulo;
17 arali Mudzimu washu ane ra mu shumela a tshi kona u ri lamukisa ṋanḓoni ya mulilo u dugaho na zwanḓani zwa thovhele, u ḓo ri tshidza.
18 Hone nangwe a si ri lamukise, zwenezwo nga vha ḓivhe uri ri nga si shumele mudzimu wavho kana ra luvha tshifanyiso tsha musuku tshe vha tshi imisa.”
19 Mafhungo hayo a sinyusa khosi Nebukhadanetsara zwihulu, a si tsha lavhelesa Shadraka na Mishaka na Abedenego nga vhulenda. A ri ṋanḓo i vhasedzwe kaṱanu na kavhili u fhira nga misi,
20 a vhudza vhahali vha maanḓa vha mmbi yawe uri vha vhofhe Shadraka na Mishaka na Abedenego vha vha pose ṋanḓoni ya mulilo u dugaho.
21 Zwenezwo vha mbo ḓi vhoxwa vho ḓi ambara khanzu na marukhu na miṅadzi na zwiambaro zwoṱhe vha poswa ṋanḓoni ya mulilo u dugaho.
22 Zwino nge khosi ya amba yo tou khwaṱhisa nahone ṋanḓo ya vha i tshi fhisa zwihulu, vhaḽa vhanna vho hwalaho Shadraka na Mishaka na Abedenego vha mbo ḓi fhiswa nga khavhu ya mulilo vha fa.
23 Vhanna avho vhararu, Shadraka na Mishaka na Abedenego vha wela ṋanḓoni ya mulilo u dugaho vha tshee vho vhofhiwa.
24 Khosi Nebukhadnetsara a mbo takuwa a ima nga milenzhe o akhamala, a vhudzisa vhaeletshedzi vhawe a ri, “A ro ngo vhofha vhanna vhararu ra vha posa muliloni naa?” Vhone vha fhindula vha ri, “Ndi zwenezwo thovhela.”
25 Ene a ri, “Ndi khou vhona vhanna vhaṋa vha tshi khou ḓitshimbilela tshivhindini tsha mulilo, vhá songo vhoxwa, vhá songo huvhala, wa vhuṋa u nga muruṅwa wa Mudzimu.”
26 Nebukhadnetsara a sendela muṋangoni wa ṋanḓo i dugaho mulilo a vhidzelela a ri, “Shadraka na Mishaka na Abedenego, inwi vhaḓinḓa vha Mudzimu Waṱaḓuluṱaḓulu, bvelani nnḓa! Iḓani fhano!” Shadraka na Mishaka na Abedenego vha ḓa vha tshi bva tshivhindini tsha mulilo.
27 Vhavhusi na vhakoma na magota na vhaeletshedzi vha khosi vha kuvhanganela avho vhanna vhararu vha vha sedza: mivhili yavho yo vha i songo swa nga mulilo, na luvhudzi na luthihi lwa ṱhohoni dzavho lwo vha lu songo vhuya lwa vhavhea, nguvho dzavho dzo vha dzi songo swa, vho vha vha sa vhuyi vha nukha na vhutsi.
28 Ndi hone Nebukhadnetsara a tshi ri, “Nga hu rendwe Mudzimu wa Shadraka na Mishaka na Abedenego, o ruma muruṅwa wawe u lamukisa vhaḓinḓa vhawe vhe vha mu fulufhela, vha nyadza zwe khosi ya amba, vha ri ndi khwiṋe vha tshi ṅala vhutshilo havho u fhira u shumela kana u luvha muṅwe mudzimu arali e si Mudzimu wavho fhedzi.
29 Zwenezwo nṋe ndi vhea mulayo ndi ri: Inwi vhathu vha tshakha dzoṱhe na matsinde oṱhe na nyambo dzoṱhe, ane a vhuya a nyefula Mudzimu wa Shadraka na Mishaka na Abedenego u ḓo paḓukanywa miraḓo, nnḓu yawe ya wiselwa fhasi ya itwa thulwi ya mathukhwi, ngauri a hu na muṅwe mudzimu ane a nga lamukisa vhathu nga u rali.”
30 Ndi hone khosi i tshi vhea Shadraka na Mishaka na Abedenego vhuimoni vhuhulwane shangoni ḽa Babele.
1 Khosi Nebukhadnetsara a ḓivhadza vhathu vha tshakha dzoṱhe na matsinde oṱhe na nyambo dzoṱhe shangoni ḽoṱhe mafhungo haya a ri, “Mulalo nga u ḓi vha na inwi!
2 Ndi vhona zwo fanela ndi tshi ni vhudza maḓembe a kanukisaho e Mudzimu Waṱaḓuluṱaḓulu a nnyitela.
3 “Zwiga zwawe zwo hula hani, maḓembe awe a na maanḓa mangafhani! Muvhuso wawe ndi wa lini na lini, u ḓo vhusa ha fhira mirafho na mirafho.
4 “Nṋe Nebukhadnetsara ndo vha ndi tshi dzula hayani pfamoni yanga ndo rudza mbilu zwi tshi nnakela.
5 Ndo lora muloro we wa nnyofhisa. Ndo vha ndo eḓela nda vhona mabono, nda farwa nga nyofho.
6 Nda vhidzisa vhaṱali vhoṱhe vha Babele uri vha ḓe vha nṱalutshedze zwine uyo muloro wa amba.
7 Ha ḓa vhadziamanditi na vhabvumbi na vhaḓivhi vha zwa ṋaledzi, na mingome, nda vha vhudza zwe nda lora, hone vha kundwa u nṱalutshedza muloro.
8 Ha vhuya ha ḓa Daniele, we a irwa ḽa Beletheshatsara hu tshi humbulwa mudzimu wanga, ane muya wa midzimu mikhethwa wa dzula ngomu hawe; onoyo a ḓa hune nda vha hone, nṋe nda mu vhudza muloro wanga.
9 “Nda ri, ‘Beletheshatsara, inwi muhulwane wa vhabvumbi, ndi a ḓivha uri muya wa midzimu mikhethwa u dzula ngomu haṋu, ndi ḓivha na uri a hu na tshiphiri tshine na si tshi ḓivhe. Muloro we nda u lora ngoyu, mmbudzeni zwine wa amba.
10 Mabono e nda a vhona ndo eḓela ngea: “ ‘Ndo vhona muri vhukati ha shango; wo vha wo lapfesa.
11 Uyo muri wa aluwa wa lapfa, wa khwaṱha, ṱhodzi yawo ya vhuya ya ṋanzwa makole, wa vhonwa nga vhathu vha re khuḓani nṋa dza shango.
12 Wa ita tshimvingimvingi tsha u naka, wa vha na mitshelo minzhi, ya fusha vhoṱhe vha re fhasi hawo. Zwivhanda zwa ḓaka zwo vha zwi tshi lala murunzini wawo, zwiṋoni zwa fhaṱa zwiṱaha matavhini awo, zwoṱhe zwi tshilaho zwa wana zwiḽiwa khawo.
13 Musi ndi tshi kha ḓi sedza ayo mabono e nda a vhona ndo ḓi eḓela, nda vhona muruṅwa wa u linda, a tsa a tshi bva makoleni.
14 A huwelela nga ipfi ḽihulu a ri: Remani uyo muri, khwathani matavhi awo, u ṱanguleni maṱari, laṱani mitshelo yawo kule; phukha nga dzi shavhe fhasi hawo, zwiṋoni zwi shavhe matavhini awo.
15 Hone litshani tshiguthe na midzi mavuni zwó vhoxwa nga tsimbi na musinaseṱha hatsini ha ḓakani. Mu litsheni a welwe nga ṅwando, a fule hatsi na phukha.
16 Mbilu yawe i songo tsha nga ya muthu, nga a ṋewe mbilu ya phukha, hu vhuye hu fhele miṅwaha miṱanu na mivhili!
17 Heyo ndi ṱahu yo ḓivhadzwaho nga vhalindi, ndi khaṱhulo yo ḓivhadzwaho nga vharuṅwa vhakhethwa, uri zwoṱhe zwi tshilaho zwi ḓivhe zwauri Waṱaḓuluṱaḓulu u vhusa vhuhosi ha vhathu, u vhu ṋea ane a tou funa, a vhea onoyo ane a nyadziwa nga vhathu vhoṱhe.
18 “ ‘Hoyo ndi muloro we nda u lora, nṋe, khosi Nebukhadnetsara. Zwino inwi Beletheshatsara, mmbudzeni zwine wa amba, ngauri a hu na na muṱali na muthihi muvhusoni wanga we a kona u nṱalutshedza wone, hone inwi ni ḓo zwi kona ngauri muya wa midzimu mikhethwa u dzula ngomu haṋu.’ ”
19 Daniele ane ḽiṅwe a pfi Beletheshatsara, a ranga u tshenuwa a tou hanganea. Khosi ya ri, “Beletheshatsara, ni songo tshenuswa nga uyo muloro na zwine wa amba.” Beletheshatsara a fhindula a ri, “Muṋe wanga, ngavhe uyo muloro u tshi amba maswina avho, zwine wa amba ngavhe zwi tshi wela vhane vha vhenga thovhele.
20 Muri we vha u vhona u tshi aluwa wa lapfa wa khwaṱha wa vhuya wa ṋanzwa makole, wa vhonwa nga vhathu vhoṱhe u swika vhugumoni ha lifhasi,
21 muri wa tshimvingimvingi tsha u naka, u re na mitshelo minzhi, u re na zwiḽiwa zwi fushaho vhoṱhe vha re fhasi hawo, zwivhanda zwa ḓaka zwa lala murunzini wawo, zwiṋoni zwa fhaṱa zwiṱaha matavhini awo —
22 uyo muri ndi vhone thovhele, vho aluwa vha lapfa vha khwaṱha, tshiimo tshavho tsha hula lune tsha ṋanzwe makole, muvhuso wavho wa swika migumoni ya ḽifhasi.
23 “Mulindi we a vhonwa nga thovhele, uḽa muruṅwa mukhethwa we a tsa a tshi bva makoleni, a ri, ‘Remani uyo muri ni u lozwe, hone ni litshe tshiguthe na midzi mavuni zwó vhoxwa nga tsimbi na musinaseṱha hatsini ha ḓakani; mu litsheni a welwe nga ṅwando wa ḽiṱaḓulu, a fule hatsi unga phukha dza ḓaka, hu vhuye hu fhele miṅwaha miṱanu na mivhili’ —
24 Thovhele, ṱhalutshedzo ngeino, nḓivhadzo ya Waṱaḓuluṱaḓulu yo swikaho ha thovhele ngeino:
25 “Vha ḓo thathelwa kule na vhathu, vha tshila na phukha dza ḓaka, vha fula hatsi unga phulu, vha welwa nga ṅwando; hu ḓo vhuya ha fhela miṅwaha miṱanu na mivhili u swika vha tshi ḓivha uri Waṱaḓuluṱaḓulu u vhusa mivhuso ya vhathu, u i ṋea ane a tou funa.
26 “Zwe zwa ambiwa upfi, ‘Litshani tshiguthe tsha muri na midzi,’ zwi amba uri vha ḓo dovha vha vha khosi musi vha tshi ṱalukanya uri Waṱaḓulu u vhusa zwoṱhe.
27 Zwino-ha thovhele, nga vha ṱanganedze nyeletshedzo yanga: nga vha ite zwivhuya vha laṱe vhuvhi; nga vha laṱe vhutshinyi havho vha khathutshele vhashai, ndi hone vha tshi ḓo lalama zwa vha nakela.”
28 Zwoṱhe hezwo zwo itea kha khosi Nebukhadnetsara.
29 Musi ho fhela miṅwedzi ya 12, musi khosi i tshi khou ḓitshimbilela nṱha ha ṱhanga ya pfamo ya musanda ngei Babele,
30 i tshi khou ri, “Babele muhulu ngoyu! Pfamo ya musanda! Ndi nṋe ndo u fhaṱaho nga nungo dzanga na maanḓa anga uri ndi sumbedze vhugala ha vhuhosi hanga!”
31 Mazuwo a sa athu fhela mulomoni wawe ha pfala ipfi ḽi tshi bva ṱaḓulu ḽa ri, “Khosi Nebukhadnetsara, maipfi haya a ḓela iwe! Wo dzhielwa vhuhosi,
32 “u ḓo thathelwa kule na vhathu, wa tshila na phukha dza ḓaka; u ḓo fula hatsi unga phulu, ha vhuya ha fhela miṅwaha miṱanu na mivhili, u vhuye u ḓivhe uri Waṱaḓuluṱaḓulu u vhusa mivhuso ya vhathu, u i ṋea ane a tou funa.”
33 Maipfi ayo a mbo ḓi khunyelela na zwenezwo: Nebukhadnetsara a thathelwa kule na vhathu, a fula hatsi unga phulu, a welwa nga ṅwando; mavhudzi awe a lapfa unga mithenga ya goni, ṋala dzawe dza nga dza tshiṋoni.
34 “Musi tshifhinga tsho no fhela, nṋe Nebukhadnetsara nda lavhelesa ṱaḓulu; nda dovha nda vha na ṱhalukanyo. Nda renda Waṱaḓuluṱaḓulu, nda ri: “Ndi a mu hulisa, ndi a mu khoḓa, u hone lini na lini, u vhusa lini na lini, muvhuso wawe u vhonwa nga mirafho na mirafho.
35 Tshakha dza shango u vhona dzi si tshithu. Hu vharuṅwa vha ṱaḓulu, hu vhathu fhano fhasi, u vha ita zwine a funa. A hu na ane a nga thivhela zwine a ita kana a mu vhudzisa a ri, ‘U khou itani?’
36 “Zwenezwo nda mbo dovha nda vha na ṱhalukanyo, nda dovha nda ṋewa khuliso ya vhuhosi hanga, na vhurena, na vhugala hanga. Vhaeletshedzi vhanga na vhahulwane vha nṱanganedza, nda vhuedzedzwa kha khuluṋoni yanga, nda vha muhulwane u fhira zwiḽa zwa u ranga.
37 Zwino nṋe Nebukhadnetsara ndi ri, “Nga hu khoḓwe, hu huliswe, hu rendwe Khosi ya ṱaḓulu, zwoṱhe zwine a ita ndi zwone, ha khakhi, u na maanḓa a u ṱukufhadza vhane vha ḓihudza.”
1 Khosi Beleshatsara o itela magota awe vhuṱambo vhuhulu, ha ḓa vha tshigidi, a nwa navho waini.
2 Musi Beleshatsara a tshi vho pfa u ḓifha ha waini, a ri hu ḓiswe midzio ya musuku na siliva ye khotsi awe Nebukhadnetsara a i dzhia thembeleni Jerusalema, uri khosi na magota ayo na vhafumakadzi vhayo na vhasadzi vhayo vha dziphuli vha nwe ngayo.
3 Ha mbo ḓiswa iyo midzio ya musuku ye ya dzhiwa thembeleni ya Mudzimu i re Jerusalema, khosi na magota ayo na vhafumakadzi vhayo na vhasadzi vhayo vha dziphuli vha nwa ngayo.
4 Vha nwa waini yavho vha renda midzimu yavho ya musuku na siliva, ya musinaseṱha na tsimbi, ya thanda na matombo.
5 Kathihi fhedzi ha vhonala munwe wa muthu, wa thoma u ṅwala galagani ya luvhondo lwa pfamo ya musanda, u livhana na murahu ha tshivheambone, khosi ya vhona itsho tshanḓa tshi tshi ṅwala.
6 Khosi ya tswukuluwa nga nyofho ya kulekana miraḓo, magona ayo a tou tetemela.
7 A ṱavha mukosi a ri hu ḓiswe vhabvumbi vhawe na vhaḓivhi vha zwa ṋaledzi na mingome. Khosi ya vhudza vhaṱali vha Babele ya ri, “Ane a nga kona u vhala zwe zwa ṅwalwa a nṱalutshedza zwine zwa amba, u ḓo ambadzwa dza muridili, a ambadzwa na geḓane ya musuku mukuloni, a ṋewa vhuimo ha vhuraru muvhusoni.”
8 Vhaṱali vha khosi vhoṱhe vha sendela vha kuvhangana, hone vha si kone u vhala zwo ṅwalwaho, vha si kone u ṱalutshedza khosi uri zwi amba mini.
9 Khosi Beleshatsara a dinalea zwihulu, a tswukuluwa u fhirisa, magota awe vha hanganea.
10 Ndi hone mufumakadzi mme a khosi, nga u pfa mukosi wa khosi na magota awe, a tshi ḓa nḓuni ya vhuṱambo. Mufumakadzi a ri, “Thovhele nga a lalame! Vha songo dinalea, vha songo tswukuluwa nga u ralo.
11 Muvhusoni wavho hu na munna ane muya wa midzimu mikhethwa wa dzula ngomu hawe. Misi ya vhokhotsi aṋu o wanala e na nḓivho na ṱhalukanyo na vhuṱali vhune ha nga ha midzimu. Khotsi aṋu khosi Nebukhadnetsara vho mu ita muhulwane wa vhadziamanditi na vhabvumbi na vhaḓivhi vha zwa ṋaledzi na mingome.
12 Muya wonoyo u mangadzaho na nḓivho yo raloho na vhuṱali ha u ṱalutshedza miloro na u piringulula dzithai na u piringulula zwi konḓaho u dzula kha uyo munna Daniele, we khosi ya dovha ya mu ira ḽa Beletheshatsara. Zwenezwo vhidzisani Daniele; u ḓo kona u ni vhudza uri izwi zwi amba mini.”
13 Daniele a mbo ḓiswa phanḓa ha khosi. Khosi ya amba na Daniele ya ri, “Ndi inwi Daniele, muṅwe wa mathubwa a Majuda e a ḓiswa nga khosi khotsi anga a tshi bva kha ḽa Juda naa?
14 Ndo pfa upfi muya wa midzimu u dzula ngomu haṋu, ha pfi ni na nḓivho na ṱhalukanyo na vhuṱali vhu mangadzaho.
15 Vhaṱali na vhabvumbi vho no ḓi ḓiswa ha nṋe uri vha vhale zwo ṅwalwaho vha mmbudze zwine zwa amba, hone a vho ngo kona u ṱalutshedza uri zwo ṅwalwaho zwi amba mini.
16 Vhunga ndo vhudzwa uri inwi ni a kona u ṱalutshedza na u piringulula zwi konḓaho, ndi zwone, arali na kona u vhala zwo ṅwalwaho, na nṱalutshedza uri zwi amba mini, ni ḓo ambadzwa dza muridili, na ambara na geḓane mukuloni waṋu, na ṋewa vhuimo ha vhuraru muvhusoni.”
17 Ndi hone Daniele a tshi fhindula khosi a ri, “Nga vha ḓivhetshele zwifhiwa zwavho, pfufho dzavho nga vha dzi ṋee vhaṅwe. Naho zwo ralo ndi ḓo vhalela thovhele zwo ṅwalwaho nda vha ṱalutshedza uri zwi amba mini.
18 Thovhele, Mudzimu Waṱaḓuluṱaḓulu o ṋea khotsi avho Nebukhadnetsara vhuhosi na vhuhulu na vhugala na vhurena.
19 O mu hudza lwe vhathu vha tshakha dzoṱhe na matsinde oṱhe na nyambo dzoṱhe vha tetemela nga nyofho phanḓa hawe: o vha a tshi vhulaha ane a tou funa, a litsha ane a tou funa, a hudza ane a tou funa, a ṱukufhadza ane a tou funa.
20 Huno o sudzuluswa vhuhosini a bvulwa vhugala nge a ḓihudza, a vha na tshipimbi na tshiṱuhu,
21 a thathelwa kule na vhathu, mbilu yawe ya tou vha ya phukha tshoṱhe, a dzula na dzimbiḓi, a fula hatsi unga phulu, muvhili wawe wa welwa nga ṅwando, u swika a tshi ḓivha uri a no vhusa mivhuso ya vhathu ndi Waṱaḓuluṱaḓulu, Ene u vhea ane a funa uri a i vhuse.
22 Hone vhone Vho-Beleshatsara vhane vha vha ṅwana wa Nebukhadnetsara a vho ngo ḓiṱukufhadza, naho zwoṱhe hezwo vha tshi zwi ḓivha.
23 Vho nyadza Muṋe wa makole, vho ri midzio ya thembele yawe i ḓiswe ha vhone, vhone na magota avho na vhafumakadzi vhavho na vhasadzi vhavho vha dziphuli vha nwa waini ngayo, vha renda midzimu ya musuku na siliva na musinaseṱha na tsimbi, na thanda na matombo, i sa vhoni, i sa pfi, i sa ṱalukanyi tshithu, vha litsha u hulisa Mudzimu Ene a no vha ṋea mufemo a langa zwoṱhe zwine vha ita, nga tshanḓa tshawe.
24 Ndi zwe a ruma tshanḓa, tsha ṅwala maipfi haya.
25 Zwo ṅwalwaho zwi ri: minee, minee, thekhele pharasini.
26 Ayo maipfi a amba hezwi: minee (Mbalo): Mudzimu o vhala maḓuvha a vhuhosi havho a vhu fhelisa.
27 thekhele (Tshikalo): Vho vhewa nṱha ha tshikalo vha wanala vha tshi leluwa.
28 pherese (Phandekanyo): Muvhuso wavho wo fhandekanywa wa kovhekanywa Vhamedia na Vhapheresia.”
29 Beleshatsara a mbo ḓi ri Daniele a ambadzwe dza muridili, a ambadzwe na geḓane ya musuku mukuloni, hu ḓivhadzwe uri o vhewa kha vhuimo ha vhuraru muvhusoni.
30 Vhusiku honoho Beleshatsara khosi ya Vhakhaladia a mbo ḓi vhulawa.
31 Dariosi wa Mumedia o dzhia muvhuso e na miṅwaha ya 62.
1 Dariosi a vhona zwo fanela u vhea magota a 120 masia o fhambanaho a muvhuso wawe,
2 vha no sedza avho a vhea vhaingameli vhararu; muṅwe wavho o vha e Daniele, vhenevho vho vha vha tshi langa magota. Hezwo zwo vha zwi tshi itelwa uri khosi i songo vha na tshinyalelo.
3 Daniele nge a vha e na mpho ya muya i no fhira ya vhaṅwe ye ya vha i tshi dzula ngomu hawe, a vhonala a tshi fhira vhaingameli na magota lwe khosi a elekanya u mu vhea uri a lange muvhuso woṱhe.
4 Vhaingameli na magota vha vhivha Daniele vha linga u wana tshine vha nga mu pomoka ngatsho kha maitele awe mafhungoni a muvhuso, hone vha si wane tshine vha nga mu pomoka ngatsho. Vha wana a si na vhuaḓa ngauri o vha a tshi fulufhedzea a si na vhuaḓa, a tshi shuma nga vhuronwana.
5 Avho vhanna vha fhedza nga u ri, “Ri nga si vhuye ra wana tshine ra nga pomoka hoyu Daniele ngatsho arali tshi si tshine tsha elana na mulayo wa Mudzimu wawe.”
6 Ndi hone vhaingameli na magota vha tshi ya ha khosi vhe tshigwada vha swika vha ri, “Thovhele Vho-Dariosi nga vha lalame!
7 Vhaingameli vha musanda na vhalavhelesi na magota na vhaeletshedzi na vhavhusi vhoṱhe vho pfana uri vhone thovhele vha bvise mulayo vha tou u ombedzela uri ri fhedze maḓuvha a 30 ri tshi rabela vhone fhedzi; ane a vhuya a rabela muṅwe mudzimu kana muthu maḓuvha eneo a 30 arali vhe si vhone thovhele, onoyo a poswe bakoni ḽa dzindau.
8 Zwino-ha thovhele nga vha vhee mulayo, vha tou u ṅwala uri u si tsha shandukiswa, vha tshi tevhedza mulayo wa Vhamedia na Vhapheresia u sa thuthwi.”
9 Ndi hone khosi Dariosi a tshi ṅwala uyo mulayo.
10 Zwino musi Daniele a tshi pfa uri mulayo wo no ṅwalwa, a ya hayani nḓuni yawe. Mafasiṱere a rumu yawe i re tshitizini o vha o lavhelesa Jerusalema. A gwadama, a rabela, a renda Mudzimu wawe, luraru nga ḓuvha, sa zwe a vha a tshi ḓi ita misi yoṱhe.
11 Ndi hone avho vhanna vha tshi ṱuwa nga tshigwada vha wana Daniele a tshi khou rabela, a tshi khou humbela Mudzimu uri a mu farise.
12 Vha ya ha khosi vha amba nae vha ri, “A thi ri vho bvisa mulayo wa uri maḓuvha haya a 30, ane a vhuya a rabela muṅwe mudzimu kana muthu arali vhe si vhone thovhele, u ḓo poswa bakoni ḽa dzindau?” Khosi ya fhindula ya ri, “Mulayo uyo u tshee hone, zwi tshi elana na mulayo wa Vhamedia na Vhapheresia u sa thuthwi.”
13 Ndi hone vha tshi vhudza khosi vha ri, “Daniele, muṅwe wa mathubwa a no bva kha ḽa Juda, u nyadza vhone na mulayo we vha u vhea. U kha ḓi rabela luraru nga ḓuvha.”
14 Musi khosi i tshi pfa mafhungo ayo zwa i kula nungo, a edzisa u lamukisa Daniele, a linga nga nungo dzoṱhe ḽa vhuya ḽa kovhela uri a mu tshidze.
15 Hone avho vhanna vha ṱuwa nga tshigwada vha ya ha khosi vha mu vhudza vha ri, “Thovhele, vha songo hangwa uri zwi tshi ya nga mulayo wa Vhamedia na Vhapheresia, arali khosi ya bvisa mulayo kana ya ita nḓivhadzo a zwi tsha shandukiswa.”
16 Hdi hone khosi i tshi ri Daniele a dzhiwe a poswe bakoni ḽa dzindau. Khosi ya amba na Daniele ya ri, “Ngavhe Mudzimu waṋu ane na mu shumela nga u fulufhedzea a tshi ni lamukisa!”
17 Ha ḓiswa tombo ḽa vhewa muṋangoni wa bako, khosi a ḽi swaya nga rinngi yawe ya luswayo na nga dzirinngi dza magota awe uri mafhungo a Daniele a si tsha shandukiswa.
18 Khosi a konou humela pfamoni yawe, a si vhuye a ḽa tshithu vhusiku hoṱhe, a si tende u ṱanganedza na muthihi wa vhasadzi vhawe, a si vhuye a fara khofhe.
19 Mapfuvhi a tshi thoma u tswuka khosi a vuwa a ṱavhanya u ya bakoni ḽa dzindau.
20 Musi a tshi swika tsini ha bako a vhidzelela Daniele nga ipfi ḽo ṱungufhalaho a ri, “Daniele, iwe muḓinḓa wa Mudzimu a tshilaho, Mudzimu wau ane wa mu shumela nga u fulufhedzea o kona u u ponyokisa mulomoni wa i ḽaho naa?”
21 Daniele a fhindula a ri, “Thovhele nga a lalame!
22 Mudzimu wanga o ruma muruṅwa wawe a shatela milomo ya dzindau dza si nkhuvhadze, ngauri o vhona ndi si na mulandu, na vhone thovhele a thi athu vha khakhela.”
23 Khosi ya takala yo takala, ya ri Daniele a bviswe bakoni. Musi Daniele o no bviswa bakoni a wanala a si na mbonzhe, nge a fulufhela Mudzimu wawe.
24 Khosi a ri vhaḽa vhanna vhe vha pomoka Daniele vha ḓiswe vha poswe bakoni ḽa dzindau, vhone na vhasadzi vhavho na vhana vhavho. Vha sa athu swika fhasi afho bakoni ḽa dzindau, ndau dza vha dzo no vha gavha dza vha pwashekanya marambo.
25 Khosi Dariosi a ṅwalela vhathu vha tshakha dzoṱhe na matsinde na dzinyambo shangoni ḽoṱhe a ri, “Mulalo nga u ḓi vha na inwi!
26 Ndi vhea mulayo wa uri hoṱhe muvhusoni wanga vhathu vho fanela u ofha Mudzimu wa Daniele vha mu hulise: “Ndi Mudzimu a tshilaho, u hone lini na lini, muvhuso wawe u nga si lozwiwe, vhuhosi hawe vhu nga si fhele.
27 U a tshidza, u a lamukisa, u ita maḓembe na zwimangadzo ngei ṱaḓulu na fhano fhasi. O ponyokisa Daniele mulomoni wa i ḽaho.”
28 Daniele zwa mu nakela hu tshi vhusa Dariosi na musi hu tshi vhusa Khoreshe wa Pheresia.
1 Nga ṅwaha wa u ranga wa muvhuso wa Beleshatsara khosi ya Babele, Daniele o lora muloro, a vhona mabono o eḓela. Uyo muloro a u ṅwala a tshi hanelela zwe a vhona.
2 Daniele o ri, “Ndo vha tshi khou vhona mabono vhusiku: Ndo vhona mimuya miṋa i tshi khou ritha lwanzhe luhulu.
3 Afho lwanzheni ha bva mavhanda maṋa mahulu, o vha a sa fani.
4 Ḽa u thoma ḽo vha ḽi tshi nga ndau, ḽi na phapha dza goni. Ndó ḓi sedza nda vhona phapha dzaḽo dzi tshi swarulwa ḽa takulelwa nṱha ḽa ima nga milenzhe unga muthu, ḽa ṋewa mbilu ya muthu.
5 Ḽivhanda ḽa vhuvhili ḽe nda ḽi vhona ḽo vha ḽi tshi nga biara, lurumbu lwaḽo luṅwe ḽo imela nṱha, mulomoni waḽo hu na mbabvu tharu vhukati ha maṋo aḽo. Ha pfala ipfi ḽi tshi ri, ‘Vuwa, iḽa ṋama u fure.’
6 Nda dovha nda sedza nda vhona ḽiṅwe ḽivhanda ḽi no nga nngwe, ḽi na phapha nṋa dzi no nga dza tshiṋoni, ḽi na ṱhoho nṋa, ḽa ṋewa maanḓa a u vhusa.
7 Nda dovha nda vhona ḽiṅwe bono kha mabono eneo a vhusiku: ndi tshi sedza nda vhona ḽivhanda ḽa vhuṋa, ḽi no ofhisa, ḽi no ofhea, ḽa maanḓa; ḽo vha ḽi na maṋo mahulu a tsimbi, ḽi tshi ṱhukhukanya ḽa ḽa zwe ḽa vhulaha, zwo salaho ḽi tshi kandekanya nga milenzhe. Ḽone ḽo vha ḽi sa fani na aḽa mavhanda a u ranga, ḽo vha ḽi na ṋanga dza fumi.
8 “Musi ndi tshee ndo sedza ṋanga dzenedzo, nda vhona luṅwe luṋanga luṱuku lu tshi khou mela vhukati hadzo, lwa kula ṋanga tharu dziḽa dza u thoma, kha luṋanga lwonolwo nda vhona maṱo a no nga a muthu na mulomo wa mazuwo.”
9 “Musi ndi tshi khou sedza khuluṋoni dza tikiwa, a no tshila lini na lini a dzula kha khuluṋoni yawe. Nguvho yawe yo vha yo tshena unga mahaḓa, mavhudzi a ṱhoho yawe a tshi nga ulu tshena-tshena. Khuluṋoni yawe yo vha i mulilo u dugaho, milinga yayo i khavhu ya mulilo fhedzi.
10 Ha ela mulambo wa mulilo u tshi bva henefho phanḓa hawe, a tshi khou shumelwa nga zwigidi na zwigidi zwa vhathu, vhathu vha dzimilioni na dzimilioni vhó ima phanḓa hawe. Ha thoma tsengo, ha vulwa dzibugu.
11 “Zwithu zwihulu zwe luṋanga lwa vha lu tshi khou amba zwo vha zwi tshi kha ḓi pfala nḓevheni dzanga, ndi tshi kha ḓi vha ndo sedza iḽo ḽivhanda ḽa mbo ḓi vhulawa, muvhili waḽo wa poswa muliloni wa swa we lore.
12 Maṅwe mavhanda a dzhielwa maanḓa, hone a tendelwa u tshila tshifhinganyana.
13 “Nde ndi tshi sedza mabono anga a vhusiku, nda vhona a no nga Mubebwa-nga-muthu a tshi khou ḓa o namela makole.
14 A ṋewa muvhuso na vhugala na vhuhosi, vhathu vha tshakha dzoṱhe na matsinde na nyambo vha mu shumela. Muvhuso wawe ndi wa lini na lini, u nga si fhele, u nga si vhuye wa phusukana.”
15 “Nṋe Daniele zwa nndina nga maanḓa, mabono e nda a vhona a ntshenusa.
16 Nda ya kha muṅwe wa vhe vha vha vho ima henefho tsini, nda mu vhudzisa uri a mmbudze ngoho ya zwoṱhe hezwo. A tshi fhindula a nnzumbululela zwine zwoṱhe zwa amba,
17 a ri, ‘Hayo mavhanda mahulu maṋa ndi mivhuso miṋa ine ya ḓo vha hone fhano fhasi.
18 Vho ṋewaho muvhuso ndi vhakhethwa vha Waṱaḓuluṱaḓulu, muvhuso uyo u ḓo vha wavho tshoṱhe, vha vhusa lini na lini.’
19 “Zwino nda vhudzisa uri ndi ḓivhe ngoho nga ḽivhanda ḽa vhuṋa ḽi sa fani na maṅwe oṱhe, ḽine ḽa ofhisa, ḽi re na maṋo a tsimbi na ṋala dza musinaseṱhe, ḽine ḽa ṱhukhukanya, ḽa ḽa, ḽa kandekanya nga milenzhe zwe zwa sala,
20 na zwine maṋanga a fumi a re ṱhohoni yaḽo a amba, na uri ndi mini ho mela luṅwe luṋanga, ha kulea maṋanga mararu a u ranga, na uri ndi mini ulwo luṋanga lwo vha lu na maṱo na mulomo wa mazuwo, na uri ndi mini lwo hula lwa fhira maṅwe.
21 Ndi lwone luṋanga lwe nda ri ndo sedza nda vhona lu tshi lwa na vhakhethwa lu tshi nga lu a vha kunda,
22 ha vhuya ha ḓa a no tshila lini na lini, a haṱula ha wanala vhakhethwa vha Waṱaḓuluṱaḓulu vha si na mulandu, tshifhinga tsha vha tsho swika tsha uri vhakhethwa vha dzhie muvhuso.
23 “A nṱalutshedza a ri, ‘Ḽivhanda ḽa vhuṋa ndi muvhuso wa vhuṋa fhano fhasi, u sa fani na miṅwe mivhuso yoṱhe. U ḓo mila ḽifhasi ḽoṱhe, wa ḽi kandekanya nga milenzhe, wa ḽi pwasha.
24 Ṋanga idzo dza fumi ndi mahosi a fumi a no ḓo bva kha muvhuso wonoyo. Musi vho no vhusa hu ḓo vhusa iṅwe khosi, heyo a i nga fani na dziḽa dza u ranga dzoṱhe, i ḓo kunda mahosi mararu.
25 Iyo khosi i ḓo amba i tshi nyefula Waṱaḓuluṱaḓulu, ya kandeledza vhakhethwa vha Waṱaḓuluṱaḓulu. I ḓo linga u shandukisa zwifhinga zwo vhewaho na milayo, i ḓo vhusa vhakhethwa tshifhinganyana, miṅwaha mivhili na hafu.
26 Hone khoro ya ṱaḓulu i ḓo dzula khaṱhuloni, iyo khosi ya dzhielwa maanḓa ayo a u lozwa na u thutha, ya si tsha dovha ya a wana.
27 Ndi hone muvhuso na vhuhosi na vhuhulwane ha mivhuso yoṱhe fhano fhasi zwi tshi ḓo ṋewa vhakhethwa, vhathu vha Waṱaḓuluṱaḓulu. Muvhuso wawe u ḓo vha wa lini na lini, vhavhusi vhoṱhe vha ḓo mu luvha vha ita zwine a funa.’
28 “Mafhungo anga a fhela henefha. Nṋe Daniele zwo nndina mbilu, nda tswukuluwa, hone izwo nda si zwi vhudze muthu.”
1 Nga ṅwaha wa vhuraru wa muvhuso wa khosi Beleshatsara, nṋe Daniele nda vhona bono, izwo ndo vha ndo no ranga u vhona ḽiḽa ḽa u thoma.
2 Nda sedza iḽo bono; ndi tshi kha ḓi vha ndo sedza nda wana ndi musanda Shushani, shangoni ḽa Elamu. Bononi ḽeneḽo ndo vha ndi mulamboni wa Ulai.
3 Nda takusa maṱo anga nda livha-livha, nda vhona thutha yo ima tshini ha mulambo. Yo vha i na maṋanga mavhili, oṱhe o vha o lapfa, hone lwe lwa melela murahu lwo vha lu lwone lu lapfesaho.
4 Nda vhona iyo thutha i tshi tshoṱhela vhukovhela na devhula na tshipembe. Ho vha hu si na phukha ine ya nga imedzana nayo, hu si na tshine tsha nga i ponyoka. Yo vha i tshi ita zwine ya funa, maanḓa ayo a ḓi hulela a tshi ya.
5 Nde ndi tshi sedza nda vhona mbokoṱo i tshi bva vhukovhela, yo ṱanganya ḽifhasi ḽoṱhe, hone i sa vhuyi ya kwama fhasi. Iyo mbudzi yo vha i na luṋanga lu no vhonalesa vhukati ha maṱo ayo.
6 Iyo mbudzi ya sendela tsini ha iḽa thutha i re na ṋanga mbili, ye nda i vhona yo ima tsini ha mulambo, ya i fhufhela nga maanḓa ayo oṱhe yo sinyuwa.
7 Nda vhona i tshi swika kha thutha yo sinyuwa, ya gekha thutha ya wela fhasi, ya vunḓa dziḽa ṋanga mbili, thutha yo vha i si na nungo dza u imedzana nayo, ya i wisela fhasi, ya i kandekanya hu si na ane a nga lamulela iyo thutha.
8 Iyo mbokoṱo ya vha na maanḓa o kalulaho, hone ya ri i na maanḓa mangafho luṋanga lwayo lwa kulea, henefho he lwa vha lu hone ha mela maṋanga maṋa a maanḓa, luṅwe na luṅwe lwó sumba sia ḽalwo.
9 Luṅwe lwa eneo maṋanga lwa mela luṋanga luṱuku, lwa ṱoṱomowa lwa vha luhulwane lwa lapfela tshipembe na vhubvaḓuvha na thungo ya Shango ḽa vhugala.
10 Lwa aluwa lwo tou tswititi lwo livha nṱha lwa swika nga mara a ṱaḓulu, lwa posa mara na ṋaledzi fhasi, lwa zwi kandekanya.
11 Lwa ita na u nyadza Muvhusi wa ayo mara, lwa iledza nduvho dzine a ṋewa nga misi, lwa wisa thembele yawe khethwa.
12 Lwa kumedzwa vhathu vhanzhi-vhanzhi nge vha shandukela Mudzimu, ha fheliswa na nduvho ya nga misi; maluvhele a ngoho a poswa fhasi, lwa nakelwa nga zwoṱhe zwe lwa ita.
13 Nda pfa muruṅwa mukhethwa a tshi khou amba, muṅwe muruṅwa ngae a mu vhudzisa a ri, “Zwa bono iḽi zwi ḓo khunyelela lini, zwa nduvho ya nga misi i tshi fheliswa, na vhutshinyi vhu ofhisaho, na hukhethwa hu tshi kumedzwa vhavhi, na u kandekanywa ha mara a ṱaḓulu?”
14 Wa u ranga a fhindula a ri, “Hu ḓo ranga u fhela maḓuvha a 2 300 na vhusiku hao, ndi hone thembele i tshi ḓo dovha ya vuswa nga huswa.”
15 Musi nṋe Daniele ndi tshee ndo sedza bono ndi tshi linga u ḽi ṱalukanya, nda vhona muṅwe a no nga muthu o ima phanḓa hanga.
16 Nda pfa ipfi ḽa muthu ḽi tshi vhidzelela ḽi tshi bva mulamboni wa Ulai ḽi tshi ri, “Gabriele, vhudza muthu uyu zwine bono ḽa amba!”
17 A swika he nda vha ndo ima hone, a tshi sendela nda pfa ndo farwa nga nyofho, nda wa nga tshifhaṱuwo. A amba na nṋe a ri, “Iwe ṅwana wa muthu, ḓivha uri bono heḽi ḽi sumbedza zwa misi ya vhufhelo.”
18 Musi a tshi kha ḓi amba na nṋe, nda wa nga tshifhaṱuwo nda dzidzivhala. A nkwama, a mmvusa nda ima nga milenzhe,
19 a ri, “Ndi ḓo u vhudza zwine zwa ḓo itea musi mbiti dza Mudzimu dzi tshi fhela; hezwi zwi amba tshifhinga tsho vhewaho tsha uri zwi fhele.
20 Iḽa thutha ye wa i vhona, maṋanga ayo mavhili ndi mahosi a Media na Pheresia.
21 Iḽa mbokoṱo ya mamvele ndi khosi ya Giriki; luṋanga lulapfu lwe lwa vha lu vhukati ha maṱo ayo ndi khosi ya u ranga.
22 Maṋanga maṋa e a mela fhaḽa he ha kulea luḽa luṋanga luthihi, ndi mivhuso miṋa i no ḓo simuwa kha lushaka lwa hawe, hone a i nga vhi na maanḓa a no nga awe.
23 “Hu ḓo ri muvhuso wavho u tshi vho ṱoḓou fhela, musi muelo wa vhuvhi havho wo no ḓala, ha vha na khosi ya tshiṱuhu, mukoni wa vhunwa.
24 “U ḓo vha na nungo, hone maanḓa a sa bvi kha ene, u ḓo luka vhunwa vhu kanukisaho, zwoṱhe zwine a ita zwa mu nakela. U ḓo lozwa vhanna vha maanḓa na vhathu vha Mudzimu.
25 U ḓo ita vhufhura zwa mu nakela, a ḓihudza, a wela vhanzhi vha songo humbula, a vha lozwa. U ḓo imedzana na Muvhusi wa vhavhusi, hone u ḓo lozwiwa, hu si nga tshanḓa tsha muthu.
26 “Heino ṱhalutshedzo ya bono ḽa zwa matsheloni na zwa madekwana ndi ngoho; iḽo bono u range u ḽi ita tshidzumbe, ngauri hu kha ḓi ḓo ranga u fhela maḓuvha manzhi zwi sa athu bvelela.”
27 Nṋe Daniele nda ri u pfa zwenezwo nda kulea nungo nda lwala nda fhedza maḓuvha o vhalaho. Nda vuwa nda ita mushumo wanga wa u shumela khosi, ndo tou hanganea nga iḽo bono, hone hu si na ane a zwi vhona.
1 Wo vha u ṅwaha wa u thoma wa muvhuso wa Dariosi ṅwana wa Serekesese wa lutsinga lwa Vhamedia, a tshi thoma u vhusa na Vhababele.
2 Nga ṅwaha wa u thoma wa muvhuso wawe, nṋe Daniele ndo vha ndi tshi khou vhala Maṅwalo, ndi tshi khou vhala miṅwaha, sa zwe Muṋe washu a dzumbululela muporofita Jeremia, uri hu ḓo fhela miṅwaha ya 70 Jerusalema hu sa dzuli muthu.
3 Nda rembulutshela ha Mudzimu Muṋe wa zwoṱhe ndi tshi khou luvhelela nga thabelo ndi tshi ḓidzima, ndo ambara madzanganda, ndi tshi dzula milorani.
4 Nda humbela Muṋe washu Mudzimu wanga nda bula nda ri, “Muṋe washu, iwe Mudzimu muhulwane, u a ofhisa, a u vhofhololi mulanga we wa vhofha, vhane vha u funa vha vhulunga ndaela dzau u vha itela vhuthu!
5 Ro tshinya, ro khakha, ro ita zwo vhifhaho, ro u shandukela, ro furalela milayo yau na ndaela dzau.
6 A ro ngo thetshelesa vhaḓinḓa vhau vhaporofita vha tshi amba nga dzina ḽau vha tshi amba na mahosi ashu na vhavhusi vhashu na vhomakulukuku washu na vhathu vhoṱhe vha shango.
7 Iwe Muṋe washu a hu na he wa khakha, hone riṋe ṋamusi ro ambara ṱhoni, riṋe vhathu vha Juda, vhadzulapo vha Jerusalema, vha ḽoṱhe ḽa Israele, kule na tsini, mashangoni oṱhe he wa vha balanganyela hone nge wa vhona vha sa fulufhedzei.
8 Muṋe washu, riṋe na mahosi ashu na vhavhusi vhashu na vhokhotsi ashu ro niwa nga ṱhoni nge ra u khakhela.
9 “Iwe Mudzimu Muṋe washu u na tshilidzi, u a hangwela, nangwe ro u shandukela.
10 Mudzimu Muṋe washu, a ro ngo thetshelesa ipfi ḽau, a ro ngo vhulunga milayo yau ye wa ri ṋea nga vhaḓinḓa vhau vhaporofita.
11 Vhaisraele vhoṱhe vho pfuka milayo yau vha u furalela, vha hana u thetshelesa ipfi ḽau. Ndi zwe khombo dzo ṅwalwaho kha mulayo wa Mushe muḓinḓa wau dza shulutshela kha riṋe, dzenedziḽa khombo dze wa amba nga muano wa ri u ḓo ri teketela nge ra u khakhela.
12 Wo khunyeledza maipfi e wa amba wa ri u ḓo rwa riṋe na vhavhusi vhoṱhe vhashu nga u ri ḓisela khombo khulu. Shangoni ḽoṱhe a hu athu vhuya ha itwa zwo itwaho Jerusalema.
13 Zwino ro welwa nga khombo nngafha sa zwe zwa ṅwaliwa kha mulayo wa Mushe, naho zwo ralo a ro ngo linga u takadza Mudzimu Muṋe washu nga u furalela vhuvhi hashu na u ṱalukanya u fulufhedzea hau.
14 Ndi zwe Iwe Muṋe washu wa si litshe u ri ḓisela khombo: Mudzimu Muṋe washu, Iwe u ḓi ri ita zwi re zwone, ndi riṋe vhe ra sa thetshelese ipfi ḽau.
15 Zwino Muṋe wa zwoṱhe Mudzimu washu, wo ri bvisa shangoni ḽa Egipita nga tshanḓa tshau tsha maanḓa, bvumo ḽau ḽi kha ḓi pfala na ṋamusi; riṋe ro tshinya, ro ita vhuvhi.
16 “Yawee Muṋe washu, vhunga u tshi ḓi fulufhedzea, u songo tsha sinyutshela Jerusalema, wone muḓi wau, thavha yau khethwa. Vhoṱhe vho ri tangaho vha nyadza Jerusalema na vhathu vhau nga mulandu wa vhutshinyi hashu na vhuvhi ha vhokhotsi ashu.
17 Zwino-ha Mudzimu washu, thetshelesa thabelo yanga ndi tshi u luvhelela Muṋe washu, tshifhaṱuwo tshau nga tshi dovhe tshi takale u tshi sedza hukhethwa hau ho ṱutshelwaho, u tshi itela Iwe muṋe.
18 Mudzimu wanga, thetshelesa u ri pfe, bonyolola u sedze marubi a muḓi une wa vhidzwa nga dzina ḽau. Ri tshi luvhelela nga u ralo a ri khou fulufhela mishumo yashu mivhuya, ri fulufhela khathutshelo yau khulu fhedzi.
19 Muṋe washu, ri thetshelese! Muṋe washu, ri hangwele! Muṋe washu, thetshelesa u ite! Mudzimu wanga, u songo tsha lenga! Zwi ite u tshi itela Iwe muṋe, hufha ri tshi vhidzwa nga dzina ḽau, uyu muḓi u pfi ndi wau, avha vhathu vha pfi ndi vhau.”
20 Musi ndi tshi kha ḓi amba, ndi tshi kha ḓi rabela, ndi tshi khou swikisa khumbelo yanga phanḓa ha Muṋe washu Mudzimu wanga ndi tshi rabelela thavha khethwa ya Mudzimu wanga,
21 nda ri ndi tshi kha ḓi amba, ndi tshi kha ḓi rabela, Gabriele, uḽa munna we nda mu vhona kha bono ḽa u ranga, a fhufhela fhasi a ḓa ha nṋe nga luvhilo nga tshifhinga tsha nduvho ya nga madekwana.
22 A ḓa u nṱalutshedza a ri, “Daniele, u a mmbona, ndo ḓa u u funza u ṱalukanya.
23 Hezwo u tshi thoma u luvhelela, Mudzimu a mbo fhindula, ngauri u a u funa, zwino nṋe ndo ḓa u u vhudza phindulo. Thetshelesa u konou ṱalukanya:
24 Zwe Mudzimu a vhea a si miṅwaha ya 70 fhedzi, ndi miṅwaha miṱanu na mivhili i tshi vhaliwa ka 70, ndi hone-ha u shanduka ha vhathu vha hau na ha muḓi mukhethwa hu tshi ḓo kaṱudzwa, vhutshinyi ha fheliswa, milandu ya pfumelelwa, Mudzimu a pfumbisa mulayo wawe kha vhoṱhe lini na lini, ha khunyelela na mabono a vhaporofita, ha kumululwa Hukhethwakhethwa.
25 “Tsha ndi dovhe ndi ṱalutshedze u zwi pfese: U bva tshifhinga tshine ha ḓivhadzwa ha pfi ni hume ni vuse Jerusalema hu vhuye hu ḓe murangaphanḓa we a nangwa nga Mudzimu, hu ḓo fhela miṅwaha miṱanu na mivhili i tshi vhalwa kaṱanu na kavhili. Jerusalema u ḓo vuswa wa vha na mikoto na mitsheṱo yo khwaṱhaho, wa ima wa fhedza miṅwaha ya 62 i tshi vhalwa kaṱanu na kavhili hone hetsho tshi ḓo vha tshifhinga tsha mufhirifhiri.
26 Musi hu tshi fhira tshifhinga tshenetsho, murangaphanḓa we a nangwa nga Mudzimu u ḓo vhulawa a si na tshawe. Muḓi na thembele zwi ḓo phusukanywa nga vhathu vha muvhusi ane a ḓo ḓa, zwa fhela zwa nga zwo kumbiwa nga muḓalo wa maḓi zwa vhuya zwa fhela hu tshi kha ḓi vha na nndwa na phusuphusu zwe zwa dzula zwo ambiwa.
27 Uyo muvhusi u ḓo vhofha mulanga wo khwaṱhaho na vhathu vhanzhi zwa ita miṅwaha miṱanu na mivhili. Hu ḓo ri vhukati ha tshifhinga tshenetsho, a ri hu songo tsha ṋekedzwa zwiṱhavhelo na nduvho. Tshithu tshi nengisaho tsha u phusukanya tshi ḓo imiswa muṱumbani wa thembele, tsha dzula henefho, we a tshi imisa a vhuye a ṱangane na vhufhelo he a livhanywa naho.”
1 Nga ṅwaha wa vhuraru wa muvhuso wa Khoreshe khosi ya Pheresia, Daniele ane ḽiṅwe a pfi Beletheshatsara, a ḓiselwa nzumbululo, nzumbululo ya ngoho yo ḓaho hu na nndwa khulu. Iḽo bono ḽe a dzumbululelwa a ḽi ṱalukanya zwavhuḓi.
2 Tshifhinga tshenetsho nṋe Daniele ndo vha ndi tshi khou lila vhege tharu dzoṱhe.
3 Ndo vha ndi sa ḽi zwiḽiwa zwa madzanga, ndi sa ḽi ṋama, waini i sa kwami mulomo wanga, na u ḓola ndi sa ḓoli idzo vhege tharu dza vhuya dza fhela.
4 Huno nga ḓuvha ḽa 24 ḽa ṅwedzi wa u ranga, ndó ima bamani ḽa mulambo muhulu wa Thigirisi,
5 nda takusa maṱo, nda vhona munna o ambara lukhaha, o vhofha khundu dzawe nga bannda ḽa musuku u songo vangwaho,
6 muvhili wawe u tshi penya unga ndalama, tshifhaṱuwo tshawe tshi tshi nga lupenyo lwa mvula, maṱo awe a tshi nga khavhu dza mulilo, zwanḓa zwawe na milenzhe zwi tshi penya unga musinaseṱha wo kulutedzwaho, ipfi ḽawe ḽi tshi pfala unga mubvumo wa gogo ḽa vhathu.
7 Ndi nṋe Daniele ndi ndoṱhe ndo vhonaho iḽo bono; vhathu vhe nda vha ndi navho a vho ngo ḽi vhona, vho tou farwa nga nyofho khulu lwe vha shavha vha yo dzumbama.
8 Nda sala ndi ndoṱhe ndo sedza iḽo bono, nda pfa ndo kulea nungo, tshifhaṱuwo tshanga tsha shanduka nga u tshenuwa, nungo dze nda vha ndi nadzo dza fhela.
9 Nda pfa a tshi amba, nda ri u pfa ipfi ḽawe nda wa nga tshifhaṱuwo ndó dzidzivhala.
10 Nda pfa tshanḓa tshi tshi khou nkwama, tsha mmvusa nda gwadama nga magona nda farelela fhasi ndi tshi khou tetemela.
11 A ri, “Daniele, mufunwa-nga-Mudzimu, u thetshelese zwavhuḓi zwine nda ḓo amba, takuwa, ndí fhano ndo rumiwa ha iwe.” A ri u amba zwenezwo nda takuwa ndi tshi khou tetemela.
12 Zwino a ri, “Daniele, u songo ofha: u bva musi wa u ranga zwe wa ri u ḓo ḓiṱukufhadza phanḓa ha Mudzimu uri u kone u vha na ṱhalukanyo, maipfi au o pfala; nṋe ndo ḓiswa nga maipfi au.
13 Muruṅwa a no londola muvhuso wa Pheresia o nnzivhisa ha vhuya ha fhela maḓuvha a 21, hone Mikaele muṅwe wa vharuṅwa vhahulwane a ḓa a mpfarisa, ndo sia ndo kunda mahosi a Pheresia.
14 Zwino nda ḓa-ha u u vhudza zwine zwa ḓo itea kha vhathu vha haṋu misi i ḓaho, ngauri na heḽo bono ḽi amba misi ya vhufhelo.”
15 A ri u mmbudza izwo zwithu nda shuvhama nda si ambe tshithu.
16 Ndi hone muṅwe a no nga muthu a tshi ḓa a kwama mulomo wanga. Nda thoma u amba, nda konou amba na o imaho phanḓa hanga nda ri, “Muṋe wanga, bono iḽi ḽi a nnyofhisa, ndo farwa nga vhuṱungu vhu no nga ha musadzi a tshi khou beba, ndo kulea nungo.
17 Ndi nga amba hani na vhone muṋe wanga zwino ndo kulea nungo ndi si tsha kona na u fema?”
18 Uḽa a no nga muthu a dovha a nkwama, a nṋea nungo,
19 a ri, “U songo ofha, mufunwa-nga-Mudzimu, mulalo u vhe na iwe, ivha munna, khwaṱha!” A tshi khou amba na nṋe nda pfa ndo khwaṱha nda dovha nda ri, “Amba muṋe wanga, ndo no vha na nungo.”
20 Zwenezwo a ri, “U a ḓivha uri ndi ngani ndo ḓa ha iwe? A thi nga lengi u huma nda yo lwa na muruṅwa a londolaho Pheresia; ndi tshi ṱuwa hu ḓo ḓa muruṅwa a no londola Giriki.
21 Hone ndi ḓo ranga u u vhudza zwo ṅwalwaho Buguni ya ngoho. (A hu na ane a ntikedza ndi tshi lwa navho, ndi tikedzwa nga Mikaele muruṅwa ane a londola Israele.
1 Nga ṅwaha wa u thoma wa muvhuso wa Dariosi wa Media, nda ḓiimisela u tikedza Mikaele na u mu tsireledza.)
2 “Zwino-ha ndi u dzumbululela ngoho: Pheresia hu kha ḓi ḓo vhusa maṅwe mahosi mararu, ha dovha ha vhusa wa vhuṋa o pfumaho u fhira vhaḽa vhaṅwe. Musi o no wana maanḓa nga lupfumo lwawe u ḓo ṱuṱuwedza vhoṱhe uri vha lwe na muvhuso wa Giriki.
3 Ha ḓo konou bvelela khosi ya maanḓa, muvhuso wayo wa vha muhuluhulu, ya ita zwine ya funa.
4 Musi a tshi kha ḓi thoma u vhusa, muvhuso wawe u ḓo pwashea wa fhandekanywa, wa bva zwipiḓa zwiṋa, hone zwi sa khwaṱhi unga wawe. Muvhuso a u nga dzhiwi nga vhana vhawe, u ḓo tupulwa wa ṋewa vhaṅwe, vha thungo.
5 “Khosi ya Tshipembe i ḓo vha na maanḓa, hone mulangammbi wawe u ḓo vha na maanḓa a no fhira awe, a vhusa shango ḽihuluhulu.
6 Musi ho no fhela miṅwaha vha ḓo konana. Ṅwananyana wa khosi ya Tshipembe u ḓo vhingwa nga khosi ya Devhula u khwaṱhisa pfano iyo. Huno pfano a i nga ṱhaphudzi, uyo mufumakadzi na munna wawe na ṅwana wawe na pheletshedzi dzawe vha ḓo vhulawa.
7 Muṅwe wa mashaka a uyo mufumakadzi u ḓo vha khosi. Onoyo u ḓo lwa na mmbi ya khosi ya Devhula a vhuya a swika vhushavheloni hawe, a lwa navho a vhuya a vha kunda.
8 U ḓo hwala midzimu yavho na zwifanyiso zwo fulwaho nga tsimbi na thundu yavho ya mutengo muhulu ya siliva na musuku a isa Egipita. Ha ḓo fhela miṅwaha a sa dini khosi ya Devhula.
9 Huno khosi ya Devhula i ḓo dia khosi ya Tshipembe, hone u ḓo dovha a humela shangoni ḽawe.
10 “Vhana vhawe vha ḓo ḓilugisela u bva pfumo vha kuvhanganya mmbi khulu ya nga muḓalo wa maḓi u sa konei vha vhilimedza swina vha vhuya vha ḽi swikisa vhushavheloni haḽo.
11 Khosi ya Tshipembe i ḓo bva pfumo ya sinyuwa ya yo lwa na khosi ya Devhula, yone ya ḓa na mmbi khulu ya kundwa.
12 Khosi ya Tshipembe i ḓo pfa i tshi ḓihudza musi vha tshi hwala iyo mmbi vha tshi ṱuwa nayo, a vhulaha zwigidi na zwigidi, hone ha nga dzuli o kunda.
13 Khosi ya Devhula i ḓo vhumba iṅwe mmbi i no fhira iḽa ya u ranga, musi ho no fhela miṅwaha minzhi ya vhuya na mmbi khulu i na zwoṱhe zwi no ṱoḓea.
14 Misi yeneyo vhanzhi vha ḓo vutshela khosi ya Tshipembe. Na vhaṅwe vhanna vha vhathu vha haṋu vha no takalela zwa nndwa vha ḓo i shandukela vha tshi ri vha khunyeledze vhuporofita ha vhuḓivhusi, hone vha kundwa.
15 Khosi ya Devhula zwenezwo i ḓo ḓa ya govhela uyo muḓi u re na mitsheṱo, ya u thuba. Mmbi ya Tshipembe i nga si tsha kona u lwa, na vhahali vhavho vha khwiṋe vha nga si tsha vha na nungo.
16 Iyo khosi i ḓo ita zwine ya funa, a hu na ane a nga imedzana nayo. U ḓo ṱoka midzi henefho Shangoni ḽa vhugala, a vha na maanḓa a u ḽi phusukanya.
17 U ḓo elekanya u ḓa na maanḓa a muvhuso wawe woṱhe, a ita pfano na khosi ya Tshipembe. U ḓo mu ṋea ṅwananyana wawe o nakesaho uri a mu vhinge a tshi itela u tekula muvhuso wawe, hone izwo zwi nga si itee, a nga si mu kone.
18 Zwenezwo u ḓo livha mashangoni a re seli ha lwanzhe a kunda vhunzhi hao, hone muṅwe mulangammbi u ḓo mu kaṱudza a mu kunda a fhedza u ḓihudza hawe.
19 “Ndi hone a tshi ḓo kona u humela vhushavheloni ha shango ḽa hawe, hone u ḓo khukhulwa a wa a si tsha dovha a vhonala.
20 A no ḓo sala a tshi vhusa u ḓo ruma muthelisi a yo thelisa vhathu uri a tikedze vhugala ha vhuhosi hawe. Huno hu ḓo ri ho fhela miṅwaha i si gathi, a vhulawa, hone a sa fi nga mbiti dza muthu kana nga nndwa.
21 “Hu ḓo sala hu tshi vhusa khosi i nyadzeaho, a si na pfanelo dza u vha khosi. U ḓo ḓa vhathu vha songo vhuya vha humbula, a dzhia muvhuso nga vhukwila.
22 U ḓo lozwa mmbi dzoṱhe dzine dza lwa nae, a vhulaha na murangaphanḓa wa vhathu vha mulanga.
23 U ḓo ita mulanga wa tshimbevha, a fhura a dovha, a ḓi vha na maanḓa a tshinya, naho a tshi vhusa vhathu vha si gathi.
24 U ḓo dia mashango o pfumaho vhathu vha songo vhuya vha zwi lavhelela, a ita zwe vhokhotsi awe na vhomakhulukuku wawe vha si zwi ite. U ḓo kovhekanya vhathu vhawe zwe a thuba nndwani na zwe a ṱangula vhathu, na lupfumo. U ḓo luka vhunwa ha u tekula madzhavhelo, hone izwo u ḓo zwi ita tshifhinganyana.
25 “U ḓo luma mbilu a ṱuwa na mmbi khulu a yo dia khosi ya Tshipembe. Khosi ya Tshipembe ya bva na mmbi khulu ya maanḓa, hone ya si kone u imedzana nae nge ya lukelwa vhunwa ya fhurwa.
26 Vhane vha ḽa nayo vha ḓo i lozwa, mmbi yayo ya swielelwa kule, vhanzhi vha vhulawa nndwani.
27 “Ayo mahosi mavhili a mbilu dzo tshingamelaho vhuvhini a ḓo dzula ḓafulani a ḽa oṱhe a zwifhelana, hone vha si wane zwine vha zwi ṱoḓa, ngauri tshifhinga tsho vhewaho tshi ḓo vha tshi sa athu swika.
28 Khosi ya Devhula i ḓo humela shangoni ḽayo yo pfuma, hone a fhira nga shangoni ḽa vhathu vhe Mudzimu a vhofha navho mulanga, a hu tshinya unga o dzula o elekanya, a konou humela shangoni ḽawe.
29 “Nga tshifhinga tsho tewaho u ḓo dovha a dia muvhuso wa Tshipembe, hone itsho tshifhinga zwi no ḓo itea a zwi nga fani na zwa u ranga.
30 Vha seli ha lwanzhe vha thungo ya vhukovhela vha ḓo ḓa nga zwikepe vha lwa nae a kulea nungo. U ḓo huma a shululela mbiti dzawe kha vhathu vhe Mudzimu a vhofha navho mulanga, a takalela vhane vha furalela mulanga wa Mudzimu.
31 “Mmbi yawe i ḓo ḓa ya kumadza Hukhethwa na muḓi. Vha ḓo ri hu songo tsha ṋekedzwa tshiṱhavhelo tsha misi yoṱhe, vha imisa vhuṱudzi vhu ḓisaho mutshinyalo henefho.
32 Vho shandukelaho mulanga wa Mudzimu u ḓo vha hoya vha mu tikedza, hone vhathu vhane vha ḓivha Mudzimu wavho vha ḓo takuwa vha ima vho khwaṱha vha lwa nae.
33 Vhathu vha re na ṱhalukanyo vha ḓo funza vhanzhi, naho zwo ralo vhaṅwe vhavho vha ḓo vhulawa nga pfumo, vha fhiswa, vha thubiwa, vha ṱangulwa, maḓuvha a si gathi.
34 Vha ḓo ri vha tshi khou ralo u vhulawa, vha fariswanyana, vhanzhi vha ima navho lwa muhoyo.
35 Na kha vhenevho vha re na vhuṱali ha dovha ha vhulawa vhaṅwe, izwo zwi ḓi ita uri vha bviswe manyelo, vha kuniswe, vha ṱanzwiwe, hu vhuye hu swike vhufhelo, ngauri tshifhinga tsho vhewaho tshi kha ḓi ḓa.
36 “Khosi i ḓo ita zwine ya funa. U ḓo ḓihudza a tshi ya, a ri ene u fhira midzimu yoṱhe, u ḓo amba zwi sa athu pfiwa a tshi nyefula Mudzimu wa midzimu. Zwi ḓo mu nakela mbiti dza Mudzimu dza vhuya dza thuthuba, ngauri zwe zwa dzudzanywa vhukuma zwi ḓo khunyelela.
37 Midzimu ya vhokhotsi awe ha nga i londi, mudzimu une vhasadzi vha u funa ha nga u sedzi, mudzimu ufhio na ufhio ha nga u londi, u ḓo vhona unga ene u i fhira yoṱhe.
38 U ḓo litsha yone a hulisa mudzimu wa u tsireledza dzhavhelo, a hulisa mudzimu we vhokhotsi awe vha si u ḓivhe, a u luvha nga musuku na siliva na matombo a mutengo muhulu na zwifhiwa zwa mutengo muhulu.
39 U ḓo dia muḓi wo tangwaho nga mitsheṱo a tshi ḓitika nga mudzimu usili une a u luvha, vhane vha ima nae a vha hulisa zwihulu, a ita uri vha vhuse vhathu vhanzhi, a vha pfufha nga shango.
40 “Musi tshifhinga tsha vhufhelo tshi tshi swika, khosi ya Tshipembe i ḓo mu bvela pfumo, khosi ya Devhula ya ḓa ya lwa nae nga gariki dza nndwa na vhanameli vha dzibere na zwikepe zwinzhi. U ḓo dia mashango manzhi a a swiela unga ḓumbu a fhira.
41 U ḓo dia Shango ḽa vhugala a vhulaha vhathu vhanzhi, hone vhathu vha shango ḽa Edomo na ḽa Muaba na vhunzhi ha Vhaamoni vha ḓo mu ponyoka.
42 “U ḓo dia mashango manzhi, na shango ḽa Egipita a ḽi nga mu ponyoki.
43 U ḓo dzhia lupfumo lwa musuku na siliva na zwoṱhe zwa Egipita zwa mutengo muhulu. U ḓo kunda vha Libia na vha Kushu.
44 Huno mafhungo a no bva vhubvaḓuvha na devhula a ḓo mu dina, nahone u ḓo sinyuwa a bva pfumo a lozwa vhathu vhanzhi.
45 U ḓo akha dennde dzawe dza musanda vhukati ha lwanzhe na thavha khethwa ya vhugala. Naho zwo ralo u ḓo fa, a hu nga vhi na ane a ḓo ima nae.
1 “Misi yeneyo hu ḓo bvelela Mikaele muruṅwa muhulwane ane a londola vhathu vha haṋu. Hu ḓo vha na u tambula huhulu, hu sa vhuyi ha vhambedzwa na he ha vhuya ha vha hone tshee tshakha dza vha hone. Musi tshifhinga tshenetsho tshi tshi swika, vhathu vha haṋu vha ḓo tshidzwa, vhoṱhe vhe madzina avho a ṅwalwa buguni ya Mudzimu.
2 Vhanzhi vho eḓelaho ngomu mavuni vha ḓo vuwa: vhaṅwe vha ḓo vutshela u tshila tshoṱhe, vhaṅwe vha ḓo vutshela u shona na u nyadzea lini na lini.
3 Vhaṱali vha ḓo penya unga tshedza tsha ṱaḓulu, vho funzaho vhanzhi zwivhuya vha ḓo penya unga ṋaledzi lini na lini.
4 “Huno iwe Daniele aya maipfi u songo a vhudza muthu, u shatele bugu yao u swika tshifhinga tsha vhufhelo. Vhanzhi vha ḓo i fhenḓa vha konou wana nḓivho khulu.”
5 Ndi hone nṋe Daniele ndi tshi sedza nda vhona vhaṅwe vhavhili vho ima, muṅwe o ima bamani ḽa nga ngeno ḽa mulambo, muṅwe o ima kha ḽa nga ngei.
6 Muṅwe a vhudzisa uḽa munna we a vha o ambara lukhaha o ima nṱha ha mulambo a ri, “Izwi zwimangadzo zwi ḓo itea lini?”
7 Nda pfa uyo munna o ambaraho lukhaha a tshi amba ó ima ṋtha ha mulambo, a takusa tshanḓa tshawe tshauḽa na tshamonde a sumba ṱaḓulu, a ana nga a tshilaho lini na lini a ri, “Hu ḓo ranga u fhela tshifhinga tsho tewaho. Zwoṱhe hezwo zwithu zwi ḓo itea musi hu tshi fa ane a tovhola vhathu vha Mudzimu.”
8 Nda thetshelesa, hone nda si zwi ṱalukanye. Ndi hone ndi tshi ri, “Muṋe wanga, hezwo zwi ḓo fhela hani?”
9 Ene a ri, “Daniele, ṱuwa: haya maipfi a songo vhudzwa muthu, a shatelwe u swika tshifhinga tsha vhufhelo.
10 Vhanzhi vha ḓo ṱanzwiwa tshika vha sala vho tshena vho bviswa manyelo, hone vhavhi vha ḓo ḓi dzula vha tshi ita vhuvhi vha tshi ya. Vhavhi vha nga si zwi ṱalukanye, zwi ḓo ṱalukanywa nga vha na ṱhalukanyo fhedzi.
11 U bva tshee tshiṱhavhelo tshi no ṋekedzwa misi yoṱhe tsha iledzwa ha imiswa vhuṱudzi vhu ḓisaho mutshinyalo, hu ḓo fhela maḓuvha a 1 290.
12 U na mashudu ane a ima o khwaṱha ha vhuya ha fhela maḓuvha a 1 335.
13 Huno iwe ṱuwa u yo awela, u ḓo vutshela u wana mukovhe wau nga tshifhinga tsha vhufhelo.”