1

1

Бу сёзлернинъ эписини Муса бутюн Исраильге Иордан озенини кечмезден эвель, Аравадаки сахрада, Къызыл денъиз огюнде, Паран ве Тофел, Лаван, Хацерот ве Ди-Захав ерлеринде айта эди.

2

Хорев еринден Кадеш-Барнеа шеэринедже Сеир дагъларындан кечип кеткен ёлнынъ узунлыгъы он бир куньлюктир.

3

40-ынджы йылы , 11-инджи айнынъ биринджи куню Муса Исраиль эвлятларына РАББИнинъ оларгъа бутюн эмир эткенини текрарлады.

4

Муса, Хешбон шеэринде яшагъан аморлыларнынъ падишасы Сихонны ве, Аштарот ве Эдрей шеэрлеринде яшагъан, Башаннынъ падишасы олгъан Огны енъген эди.

5 Энди исе Иордан озенининъ шаркъ янында, Моав топрагъында Муса бу Къанунны анълатып башлады:

6

— Алламыз олгъан РАББИ Хорев еринде бизге бойле айтты: «Бу дагъларда яшагъанынъыз етер!

7 Аман турып, ёлгъа чыкъынъыз. Аморлыларнынъ дагълы топрагъына кетинъиз, Аравада, дагъларда ве вадийде, Негевде ве денъиз ялысында, ханаанлыларнынъ топрагъында ве Ливанда, буюк Фират дерьясынадже яшагъан къомшу халкъларгъа барынъыз.

8 Бакъынъыз, Мен бу топракъны энди сизге бердим. РАББИ бу ерлерни Ибраим, Исхакъ ве Якъуп деделеринъизге ве оларнынъ эвлятларына бермеге ант этти. Барынъыз да, оларнынъ саиплери олунъыз».

9

О заман мен сизге айттым: «Сизлернинъ екяне ёлбашчынъыз олмагъа такъатым ёкъ.

10 Алланъыз олгъан РАББИ сизни чокълаштырды, ве сизлер энди кок йылдызлары киби чокъсынъыз.

11 Деделеринъизнинъ Алласы олгъан РАББИ сизинъ бугуньки сайынъызны бинъ къат чокълаштырсын ве, сёз бергени киби, сизге буюк яхшылыкълар этсин!

12 Лякин юклеринъиз, агъырлыкъларынъыз ве даваларынъызны мен бир озюм насыл котерип олурым?

13 Озьлеринъизге акъыллы, анълагъан ве къабилелеринъизде белли олгъан акъайларны сайланъыз да, мен оларны сизлерге башлыкъ этип къоярым».

14

Сиз манъа бойле джевап къайтардынъыз: «Айткъанынъ яхшыдыр».

15 Сонъ мен къабилелеринъизнинъ башлыкъларындан акъыллы ве белли олгъан адамларны алдым да, оларны бинъбашы, юзбашы, эллибашы, онбашы ве реберлер этип, къабилелеринъизге башлыкъ этмеге къойдым.

16

О заман къадыларынъызгъа эмир этип, бойле дедим: «Семетдешлеринъизнинъ даваларыны дикъкъатнен динъленъиз ве, дава семетдешлер арасында оламы я да семетдеш ве ят халкълардан олгъан адам арасындамы, адалетли суд этинъиз.

17 Суд эткенде, адамлар арасында фаркъ этменъиз. Эм адий, эм буюк адамнынъ лафына къулакъ асынъыз. Адамлардан къоркъманъыз, чюнки махкеме — Алланынъ ишидир. Сиз чезип оламагъан даваларны исе манъа кетиринъиз, мен оларны бакъарым».

18

О заман мен, бутюн япаджакъларынъыз акъкъында сизге эмирлер бердим.

19

Сонъ биз Хорев еринден ёлгъа чыкътыкъ, сиз корьген бутюн бу буюк ве къоркъунчлы сахрадан кечип, РАББИ эмир эткени киби, аморлыларнынъ дагълы топракъларына кеттик ве Кадеш-Барнеа шеэрине кельдик.

20 Мен сизге бойле дедим: «Мына, сиз аморлыларнынъ дагълы топрагъына келип чыкътынъыз. Алламыз олгъан РАББИ оны бизге береджек ола.

21 Бакъынъыз, Алланъыз олгъан РАББИ бу топракъны сизинъ огюнъизге къойды. Энди, баба-деделеринъизнинъ Алласы олгъан РАББИ сизге айткъаны киби, онынъ саиплери олунъыз. Къоркъманъыз ве рухтан тюшменъиз!»

22

Лякин сиз эпинъиз яныма келип, бойле айттынъыз: «Огюмизге акъайларны ёллайыкъ. Олар бу топракъны яхшы огренсинлер ве къайтып, бизге къайсы ёлдан кетмеге ве къайсы шеэрлерге кирмеге айтсынлар».

23 Мен буны бегендим ве эр бир къабиледен бир адам, эписи олып он эки адам сайлап алдым.

24 Ёлгъа чыкъып, олар дагълы мемлекетке котерильдилер, Эшкол вадийине бардылар ве оны яхшы огрендилер.

25 О тарафнынъ махсулларындан бираз алып, бизге кетирдилер ве бойле сёзлер айттылар: «Алламыз олгъан РАББИ бизге береяткъан ерлер яхшыдыр!»

26

Лякин сиз кетмеге истемединъиз, Алланъыз олгъан РАББИнинъ эмирине къаршы исьян котердинъиз.

27 Чадырларынъызда хошнутсыз мырылдап, бойле айтып башладынъыз: «РАББИнинъ бизни кореджек козю ёкъ, шунынъ ичюн О, аморлыларнынъ къолуна берип ёкъ этмек ичюн, бизни Мысырдан алып чыкъкъандыр.

28 Биз энди къайда кетейик? Агъа-къардашларымыз: “О халкъ бизден чокъ, бойлары да юксекче. Шеэрлери балабан, пекитильген диварлары кокке тие. Биз анда анакълыларны биле корьдик”, — айтып, бизни рухтан тюшюрдилер».

29

О заман мен сизлерге бойле дедим: «Олардан къоркъманъыз, рухтан тюшменъиз!

30 Алланъыз олгъан РАББИ сизинъ огюнъизде кетмекте. Козюнъиз огюнде Мысырда ве сахрада япкъаны киби, О, сиз ичюн дженк этеджек.

31 Алланъыз олгъан РАББИ, баба огълуны къолда ташыгъаны киби, сизни бу сахрада къолда ташыды, ве сиз шуны корьдинъиз. Бутюн ёл бою, бу ергедже кельмезден эвель, О, сизни ташый эди».

32

Лякин бунъа бакъмадан, сизлер Алланъыз олгъан РАББИге ишанмадынъыз.

33 О исе, сизлерге чадырларынъызны ерлештирмек ичюн ер къыдырып, сизинъ огюнъизде кете эди. О, геджесинен атеште, куньдюзи исе булут ичинде кетип, кетеджек ёлунъызны косьтере эди.

34

РАББИ сизинъ сёзлеринъизни эшитип, гъазапланды ве бойле айтып ант этти:

35 «Мен баба-деделеринъизге яхшы топракъны бермеге ант эттим. Амма бу яман несильден олгъан ич бир адам оны корьмез.

36 Ялынъыз Ефунненинъ огълу Калев оны кореджек. Мен, энди аягъы баскъан топракъны онъа ве онынъ эвлятларына берерим, чюнки о, РАББИни эр бир шейде динъледи».

37

Сизлер ичюн РАББИ манъа да гъазапланды ве бойле деди: «Сен де анда кирмезсинъ.

38 Сенинъ ярдымджынъ олгъан Нуннынъ огълу Ехошуа анда киреджек. Онъа юрек бер, чюнки онынъ саесинде исраиллилер топракънынъ саиплери оладжакъ.

39 Сиз, уфакъ балаларымыз ёлда гъайып оладжакъ, деген олсанъыз да, олар сизинъ яманны яхшыдан айырмагъа бильмеген огъулларынъызнен берабер анда кирерлер. О топракъны оларгъа берерим де, олар онынъ саиплери олур.

40 Сиз исе айланып, Къызыл денъизге таба, сахрагъа ёл алынъыз».

41

Сонъ сиз манъа бойле джевап къайтардынъыз: «Биз РАББИнинъ огюнде гуна къазандыкъ. Барайыкъ да, Алламыз олгъан РАББИ эмир эткени киби, дженклешейик».

Эр биринъиз озь силянъызны алдынъыз да, дагъларгъа котерильмеге азырландынъыз.

42 Лякин РАББИ манъа бойле деди: «Оларгъа айт: “Котерильменъиз дагъларгъа, дженк этменъиз, чюнки Мен аранъызда олмам ве душманларынъыз сизни енъеджеклер”».

43

Мен сизлерге буны айтып бердим, лякин сиз динълемединъиз ве, РАББИнинъ сёзюне къаршы чыкъып, кибирлендинъиз ве дагъларгъа кеттинъиз.

44 О дагъларда яшагъан аморлылар сизге къаршы чыкъып, балкъуртлар киби сизлерни къуваладылар ве Сеир дагъларында тап Хорма шеэрине баргъандже сизни тар-мар эттилер.

45 Сизлер къайттынъыз ве РАББИнинъ огюнде агъладынъыз. Лякин РАББИ давушынъызны эшитмеди ве сизни къабул этмеди.

46

Сонъ чокъ куньлер девамында сиз Кадеш шеэринде яшадынъыз, бутюн бу узакъ вакъыт ичинде анда эдинъиз.

2

1

Сонъ биз айланып, РАББИ манъа айткъанына коре, Къызыл денъизге таба, сахрагъа ёл алдыкъ ве чокъ вакъыт Сеир дагъларынынъ чевре-четинде юрдик.

2 Сонъ РАББИ манъа бойле деди:

3 «Бу дагълы топракънынъ чевре-четинде юргенинъиз етер энди, шимальге тараф ёл алынъыз.

4 Халкъкъа бойле эмир эт: “Сеир еринде сизинъ сой-сопларынъыз, Исавнынъ эвлятлары яшайлар. Шимди сиз оларнынъ топрагъына киреджек оласынъыз. Олар сизден къоркъаджакълар, лякин козь-къулакъ олунъыз.

5 Оларнен дженклешменъиз, чюнки Мен оларнынъ топрагъындан сизге аякъ басмагъа биле ер бермем. Сеир дагълы топрагъына Мен Исавнынъ эвлятларыны саип этип къойдым.

6 Ашайджакъ ашынъызны ве ичеджек сувунъызны олардан акъчагъа сатын алынъыз”».

7

Керчектен де, Алланъыз олгъан РАББИ эр бир туткъан ишинъизде сизге бахыт берди. Бу буюк сахра бою юргенинъизде, О, сизге мукъайт ола эди. Къыркъ йыл девамында Алланъыз олгъан РАББИ сизлернен эди, ве сиз ич бир шейге мухтадж дегиль эдинъиз.

8

Сонъ биз, Сеир еринде яшагъан ве сой-сопларымыз олгъан Исав эвлятларынынъ янындан кечтик. Биз Элат ве Эцион-Гевер шеэрлеринден баргъан Арава ёлунен кечтик ве сонъ айланып, Моав сахрасы ёлундан кеттик.

9

РАББИ манъа бойле деди: «Моавлыларны раатсызлама ве оларнен дженклешме. Мен оларнынъ топрагъындан сизлерге саип олмакъ ичюн бир шей бермем, чюнки Ар шеэрине Мен Лутнынъ эвлятларыны саип этип къойдым».

10

Эвель анда эмлилер яшай экен. Олар кучьлю ве чокъ сайылы халкъ ве анакълылар киби юксек бойлу экенлер.

11 Адамлар оларны, анакълыларны киби, рефалылар деп сая эдилер. Моавлылар исе оларгъа эмлилер дейлер.

12 Сеир еринде исе эвель хорлулар яшай экен, лякин Исавнынъ эвлятлары оларнынъ топрагъыны басып алып, оларны ёкъ эткен ве оларнынъ ерине анда яшамакъ ичюн ерлешкен. Исраиллилер де РАББИ оларгъа берген топракъта, оларнынъ шахсий оладжакъ топрагъында айны шу шейни яптылар.)

13

РАББИ деди: «Энди барып, Зеред вадийини кечинъиз», ве бизлер Зеред вадийини кечтик.

14

Кадеш-Барнеа шеэринден кеткен кунюмизден Зеред вадийини кечкен вакътынадже 38 йыл кечти. РАББИ бизге ант эткени киби, шу арада бизим ордуларымызда дженк эткен несильден ич бир акъай къалмады.

15 Олар эписи гъайып олмагъандже, РАББИ оларнынъ ордусыны ёкъ эте эди.

16

Халкъта силяны къолуна алмагъа имкяны олгъан акъайларнынъ эписи гъайып олгъан сонъ,

17 РАББИ манъа бойле деди:

18 «Бугунь сен Моав топрагъына кирип, Ар шеэрининъ янындан кечеджексинъ.

19 Аммонлыларгъа якъынлашкъан сонъ, оларны раатсызлама, оларнен дженклешме, чюнки аммонлыларнынъ топрагъындан сизлерге саип олмакъ ичюн бир шей бермем. Мен онъа Лутнынъ эвлятларыны саип этип къойдым».

20

Шу топракъны даа рефалыларнынъ топрагъы деп сая эдилер. Бир заманда олар анда яшай экен. Аммонлылар исе оларны замзумлылар деп адландыралар.

21 Олар къуветли, чокъ сайылы ве анакълылар киби юксек бойлу экенлер, лякин РАББИ аммонлыларнынъ козьлери огюнде оларны ёкъ эткен. Аммонлылар топракънынъ саиплери олып, анда ерлешкен.

22 Сеир дагълы топрагъында яшагъан Исавнынъ эвлятлары ичюн РАББИ айны шу шейни япкъан. Оларнынъ козьлери огюнде О, хорлуларны ёкъ эткен. Олар ернинъ саиплери олып, анда ерлешкен, ве бу куньгедже анда яшайлар.

23 Кафтор адасындан чыкъкъан кафторлылар исе, Гъаза шеэринедже койлерде яшагъан авлыларны ёкъ этип, оларнынъ ерлеринде ерлешкен эди.)

24

«Турунъыз ве ёлгъа чыкъып, Арнон дерьясыны кечинъиз. Мына, Мен Хешбоннынъ падишасы олгъан аморлы Сихонны ве онынъ топрагъыны сенинъ къолунъа бердим. Онен дженкни башлап, ернинъ саиби ол.

25 Энди бутюн ер юзюнде яшагъан халкълар сенинъ акъкъынъда эшиткенинен, къоркъу ве дешет тюбюне къалырлар. Мен буны япып башларым. Сенинъ огюнъде олар къалтырайджакълар ве чекишеджеклер».

26

Сонъ мен Хешбон падишасы Сихонгъа Кедемот сахрасындан хаберджилеримни селямнен ёлладым:

27 «Манъа сенинъ топрагъынъдан кечмеге разылыкъ бер. Бир ёлнен кетип, не сагъгъа, не де солгъа бурулмам.

28 Аш ве сувны манъа акъчагъа сат, ве мен ашап-ичерим. Тек кечмеге разылыкъ бер манъа.

29 Айны шу шейни Сеир топрагъында яшагъан Исавнынъ эвлятлары ве Арда яшагъан моавлылар япты. Сонъ мен Иордан озенинден кечип, Алламыз олгъан РАББИ бизге береджек топракъкъа киреджегим».

30

Лякин Хешбон падишасы Сихон бизге озь топрагъындан кечмек ичюн разылыкъ бермеди, чюнки Алланъ олгъан РАББИ рухуны исрар, юрегини исе инат эткен. Бойле этип, О, оны сенинъ къолунъа бермеге ниет эте эди. Шу шейни де япты.

31

Сонъ РАББИ манъа бойле айтты: «Бакъ, Мен Сихонны топрагъынен берабер сенинъ къолунъа берип башладым. Онынъ топрагъына саиплик этип башла».

32

Сонъ Сихон бутюн ордусынен берабер Яхац шеэри янында бизге къаршы дженкнен чыкъты.

33 Алламыз олгъан РАББИ оны бизим къолумызгъа берди, ве биз оны, огъулларыны ве бутюн ордусыны енъдик.

34 О заман биз онынъ эписи шеэрлерини запт этип, шеэрлерини, акъайларыны, къадынларыны ве балаларыны Аллагъа берип, бутюнлей ёкъ эттик. Кимсени сагъ къалдырмадыкъ.

35 Ялынъыз озьлеримизге туварларны ве биз запт эткен шеэрлерден гъаниметни алдыкъ.

36 Арнон вадийининъ сынъырында олгъан Ароэр шеэринден ве вадийнинъ ортасында ерлешкен башкъа шеэрден башлап, Гилад ерине къадар, бизден къуветли шеэр ёкъ эди. Алламыз олгъан РАББИ эписини къолумызгъа берди.

37 Ялынъыз аммонлыларнынъ топрагъына, Яббок вадийининъ янында яткъан ерлерге, дагълы топракъта ерлешкен шеэрлерге, — Алламыз олгъан РАББИ эмир эткен ич бир ерге якъынлашмадыкъ.

3

1

Сонъ биз ондан айланып, Башангъа тараф ёл алдыкъ. Башаннынъ падишасы Ог бутюн ордусынен берабер Эдрей шеэри янында бизге къаршы дженкнен чыкъты.

2 РАББИ манъа бойле деди: «Ондан къоркъма, чюнки Мен оны, бутюн онынъ ордусыны ве топрагъыны сенинъ къолунъа энди бердим. Хешбонда яшагъан аморлыларнынъ падишасы Сихонгъа не япкъан олсанъ, айны шу шейни Оггъа да япаджакъсынъ».

3

Сонъ Алламыз олгъан РАББИ Башаннынъ падишасы Огны эм де онынъ бутюн ордусыны бизим къолумызгъа берди. Биз оларны енъип, кимсени сагъ къалдырмадыкъ.

4 О заман биз онынъ эписи шеэрлерини запт эттик. Оларнынъ запт этильмеген шеэрлери къалмады. 60 шеэрни, бутюн Аргов виляетини, Огнынъ Башан ериндеки падишалыгъыны запт эттик.

5 Бу шеэрлернинъ эписи янларына барылмаз дивар, юксек араба къапу ве мандалларнен пекитильген эдилер. Олардан гъайры даа чокъ чевре-чети пекитильмеген къасабалар бар эди.

6 Биз оларны айырып, бутюнлей ёкъ эттик. Хешбоннынъ падишасы Сихонгъа япкъанымыз киби, эписи шеэрлерни, акъайлар, къадынлар ве балаларынен берабер бутюнлей ёкъ эттик.

7 Лякин эписи туварларны ве шеэр халкъындан тутып алгъанларымызны озьлеримизге гъанимет оларакъ алдыкъ.

8

Бойлеликнен, о заман биз бу эки аморлыларнынъ падишаларындан Иордан дерьясындан шаркъта яткъан, Арнон вадийинден Хермон дагъына къадар топракъларыны алдыкъ.

9 Цидонлылар Хермонгъа Сирион дейлер, аморлылар исе — Сенир.

10 Тюзлюк ерде олгъан эписи шеэрлерни, бутюн Гилад ерини ве Салека ве Эдрейге къадар бутюн Башан ерини алдыкъ. Салека ве Эдрей — Башан ериндеки Огнынъ падишалыгъында шеэрлер эдилер.

11 Башаннынъ падишасы Ог сонъки рефалы эди. Онынъ демирден япылгъан тёшегининъ узунлыгъы дёрт метр, кенълиги эки метр эди. О, шимди де аммонлыларнынъ къолунда, Рабба шеэриндедир.

12

О заман биз шу топракънынъ саиплери олдыкъ. Арнон вадийиндеки Ароэр шеэринден башлап, Гилад дагълы топрагъынынъ ярысыны онынъ шеэрлеринен берабер мен Рубен ве Гад къабилелерине бердим.

13 Гилад ерининъ къалгъаныны ве Огнынъ падишалыгъы олгъан бутюн Башан ерини мен Менашшенинъ яры къабилесине бердим, бутюн Аргов виляетини бердим. Бутюн Башан ерине «рефалыларнынъ топрагъы» дейлер.

14 Менашшенинъ къабилесинден олгъан Яир гешурлыларнен ве маакъалыларнен сынъыргъа къадар бутюн Аргов виляетини алды. Башан ерини о, озь адынен Хавот-Яир адландырды. Бугуньгедже бу онынъ адыдыр.

15 Макирге мен Гилад ерини бердим.

16 Рубенлилерге ве гадлыларгъа мен Гиладдан башлап Арнон вадийине къадар топракъны бердим. Онынъ бир сынъыры вадийнинъ ортасындан кече эди. Топракънынъ башкъа сынъыры — Яббок вадийи, аммонлыларнен сынъырлана эди.

17 Араваны ве Иордан озенини бердим. Топракънынъ сынъыры Киннерет голюнден Араванынъ денъизинедже, я да Тузлу денъизгедже ве онынъ шаркъ тарафында яткъан Фисга байырынынъ этеклеринедже узана эди.

18

О заман мен сизге бойле эмир бердим: «Алланъыз олгъан РАББИ бу топракъны, онынъ саиплери олунъыз деп, сизге берди. Лякин дженк этип олгъанлар эписи силяланып, агъа-къардашларынъыз исраиллилернинъ огюнден кетинъиз.

19 Тек апайларынъызнен балаларынъыз ве туварларынъыз (билем ки, туварларнынъ сайысы чокъ) мен сизлерге берген шеэрлерде къалсынлар.

20 Башта РАББИ, сизге раатлыкъ бергени киби, агъа-къардашларынъызгъа да раатлыкъ береджек, ве олар, Алланъыз олгъан РАББИ Иордан озенининъ башкъа тарафында оларгъа берген топракънынъ саиплери оладжакълар. Сонъ эпинъиз Мен сизге саипликке берген ерлеринъизге къайтаджакъсынъыз».

21

Ехошуагъа мен о вакъыт бойле эмир бердим: «Алланъыз олгъан РАББИ бу эки падишагъа эписи япкъанларыны озь козьлеринънен корьдинъ. Сен кечеджек бутюн падишалыкъларгъа да РАББИ айны шу шейни япаджакъ.

22 Олардан къоркъманъыз, чюнки Алланъыз олгъан РАББИ Озю сизлер ичюн дженк эте».

23

О заман мен РАББИге ялвардым:

24 «Эй, РАББИ-ТААЛЯ! Сен Озь къулунъа улулыгъынъны ве къудретинъни косьтерип башладынъ. Коклерде я да ер юзюнде къайсы бир алла Сенинъ япкъанларынъ ве къудретли ишлеринъ киби бир шейни япа биле?

25 Манъа, Иордан озенинден кечип, онынъ башкъа тарафында яхшы топракъны, эм де шу яхшы дагълы топракъны ве Ливан ерини корьмеге разылыкъ бер!»

26

Лякин РАББИ сиз ичюн манъа гъазапланып мени динълемеди. РАББИ манъа бойле деди: «Етер! Бир даа бу акъта манъа бир шей айтма.

27 Фисга дагъынынъ тёпесине котерилип, денъизге ве шимальге, дженюп ве шаркъ тарафларына бакъ. Козьлеринънен бакъ, чюнки сен бу Иордан озенинден кечмезсинъ.

28 Ехошуагъа насиат бер, онъа юрек берип, оны къавийлештир, чюнки о, бу халкънынъ башында олып, озенден кечеджек ве сен кореджек топракъны оларгъа пай этип береджек».

29

Сонъ биз Бет-Пеор ерининъ къаршысында, вадийде токътадыкъ.

4

1

Шимди, Исраиль, мен сизге огретеджек низамнамелер ве къарарларны динъле. Оларны тутсанъыз, чокъ яшайджакъсыз, топракъкъа киреджексиз ве онынъ саиплери оладжакъсыз. Баба-деделеринъизнинъ Алласы олгъан РАББИ сизге бу топракъны бере.

2 Сизге эмир эткенлериме бир шей къошманъыз, бир шейни де эксильтменъиз. Лякин мен сизге буюргъан, Алланъыз олгъан РАББИнинъ эмирлерини тутунъыз.

3

Баал-Пеорнен РАББИ нелер япкъаныны озь козьлеринъизнен корьдинъиз. Баал-Пеорнынъ пешинден юрген эр адамны Алланъыз олгъан РАББИ аранъыздан ёкъ этти.

4 Сизлер исе, Алланъыз олгъан РАББИге ишанчлы къалып, бугунь де эпинъиз сагъ-селяметсинъиз.

5

Аллам олгъан РАББИ манъа эмир эткени киби, мен сизлерни низамнамелер ве къарарларгъа огреттим. Сизлер саип олмакъ ичюн кирген топрагъынъызда оларны тутмагъа борджлусынъыз.

6 Оларны унутмайып тутунъыз, чюнки онынъ ичюн башкъа халкълар сизни акъыллы ве анълагъан, деп саяджакълар. Бутюн бу низамнамелер акъкъында эшиткенинен, олар бойле айтарлар: «Ялынъыз бу миллет — акъыллы ве анълагъан халкътыр!»

7

Алламыз олгъан РАББИге дуа эткенимизде эр вакъыт О бизге пек якъындыр. Аллалары о къадар якъын олгъан насылдыр бир къудретли миллет бармы?

8 Бугунь мен огюнъизге бутюн бу къанунны къоям. О къадар адалетли низамнамелер ве къарарларгъа бойсунып яшагъан насылдыр бир къудретли халкъ бармы?

9

Амма козь-къулакъ олып, буны акъылларынъызда къатты тутунъыз! Козьлеринъизнен корьген ишлерни унутманъыз, олар омюрбилля юреклеринъизден чыкъып кетмесинлер. Лякин бу ишлер акъкъында огъулларынъызгъа ве торунларынъызгъа икяе этинъиз.

10

О куню сиз Алланъыз олгъан РАББИнинъ огюнде Хорев еринде турмакъта эдинъиз. О вакъыт РАББИ манъа бойле айтты: «Халкъны Меним огюмде топла. Мен оларгъа эмирлеримни береджегим. Сонъ олар омюрбилля Менден къоркъмагъа огренеджеклер ве огъулларыны да бунъа огретеджеклер».

11 Сиз якъынлашып, дагъ тюбюнде турдынъыз. Бу дагъ коклергедже котерильген атешнен янмакъта эди, амма къара булутлары ве зифт къаранлыгъынен къапалгъан эди.

12 РАББИ атеш ичинден сизлернен лаф этти. Сёзлерни айтаяткъан сесини эшиттинъиз, ич бир къыяфетни исе корьмединъиз. Тек сесини эшиттинъиз.

13 О сизлерге Озь васиетини — Он Эмирини — берди ве оны тутмагъа буюрды, эм де оны эки таш лева устюнде язды.

14 О заман РАББИ низамнамелер ве къарарларны сизге огретмеге манъа буюрды, сиз саип олмакъ ичюн киреджек топракъта оларны тутаджакъ эдинъиз.

15

Буны акъылларынъызда къатты тутунъыз! РАББИ Хорев еринде атеш ичинден сизлернен лаф эткен куню сиз ич бир къыяфетни корьмединъиз.

16 Шунынъ ичюн бозулманъыз ве озюнъизге ич бир пут япманъыз. Ич бир шекильге ошагъан путны, акъай я да апай бичимли путны япманъыз.

17 Ер юзюндеки насылдыр айван бичимли, коклерде учкъан насылдыр къанатлы къуш бичимли,

18 ер устюнде сюйрекленип юрген махлюкъ бичимли, я да ер тюбюндеки, сувдаки насылдыр балыкъ бичимли путны япманъыз.

19 Шунынъ ичюн де, кокке бакъып, кунеш, ай, ве йылдызларны, — бутюн кок ордусыны корьгенинен, ёлдан урулып, оларгъа бель букип, хызмет этменъиз, чюнки Алланъыз олгъан РАББИ оларны кок тюбюнде яшагъан эписи халкълар ичюн тайинледи.

20 Сизлерни исе РАББИ демир ириткен собадан, Мысырдан алып чыкъты. Чюнки О, бугунь олгъанынъыз киби, Онынъ шахсий халкъы оладжагъынъызны истей эди.

21

РАББИ сизлер ичюн манъа ачувланды ве, мен Иордан дерьясындан кечмейджегиме ве Алланъыз олгъан РАББИ сизге мирас оларакъ береджек яхшы топракъкъа кирмейджегиме ант этти.

22 Мен Иорданнынъ башкъа тарафына кечмейип, бу топракъта оледжегим, сиз исе кечип о яхшы топракънынъ саиплери оладжакъсынъыз.

23 Сакъынынъыз, Алланъыз олгъан РАББИнинъ сизге берген васиетини унутманъыз ве О сизге эмир эткени киби, ич бир шекильге ошагъан путны озюнъизге япманъыз.

24 Чюнки Алланъыз олгъан РАББИ — эписини якъып ёкъ эткен атештир. О — куньджю Алладыр.

25

Сизде огъулларынъыз ве торунларынъыз догъып, ве сиз бу топракъта къартайып харап олсанъыз, бир де бир шекильге ошагъан путны япып, Алланъыз олгъан РАББИнинъ козю огюнде бу яманлыкъны япсанъыз ве оны ачувландырсанъыз,

26 мен бугунь кок ве ерни шаат оларакъ чагъырып ант этем ки, бу топракътан мытлакъа тез-тез гъайып оладжакъсынъыз. Онынъ саиплери олмакъ ичюн сиз бугунь Иорданны кечсенъиз де, анда чокъ вакъыт яшамайджакъсынъыз, лякин мытлакъа ёкъ оладжакъсынъыз.

27 О заман РАББИ сизни халкълар арасында дагъытаджакъ. РАББИ сизни тюрлю миллетлернен къарыштыраджакъ, ве оларнынъ арасында сизинъ сайынъыз аз оладжакъ.

28 Анда сиз адам къолларынен таш ве агъачтан япылгъан, козьлери корьмеген, къулакълары эшитмеген, аш ашамагъан ве бурунларынен къокъу алмагъан аллаларгъа хызмет этеджексинъиз.

29 Лякин анда Алланъыз олгъан РАББИни къыдырып башласанъыз, эгер Оны джан-юректен къыдырсанъыз, тападжакъсынъыз.

30 Беляларгъа огърагъанда, сонъки куньлерде бу шейлернинъ эписи башынъызгъа тюшкенде, сизлер Алланъыз олгъан РАББИге айланаджакъсынъыз ве Онынъ сесини динълейджексинъиз.

31 Чюнки Алланъыз олгъан РАББИ — мераметли Алладыр. О сизлерни къалдырмайджакъ ве сизлерни ер юзюнден сильмейджек, баба-деделеринъизге ант этип, оларгъа берген васиетни унутмайджакъ.

32

Сизден эвель олгъан, чокътан кечкен заманлар акъкъында, Алла ер юзюнде адамны яраткъан куньден башлап бугуньге къадар заманлар акъкъында сорап бакъ. Коклернинъ бир четинден башкъа четинедже сора: бу буюк ишке ошагъан бир шей олып кечкен эдими, я да онъа ошагъан бир шей акъкъында эшиткен эдилерми?

33 Сизлер, атеш ичинден лаф эткен Алланынъ сесини эшиттинъиз ве сагъ къалдынъыз. Башкъа бир халкъ оны, сизлер киби, эшиттими?

34 Алланъыз олгъан РАББИ баргъанда, джезалар берип, бельгилер косьтерип, аджайип шейлер япып, дженк этип, къудрети ве къуветинен козьлеринъиз огюнде Мысырдан башкъа миллетнинъ арасындан Озюне миллет сайлап алды. Башкъа аллалар, Алланъыз олгъан РАББИ сизге япкъаны киби, буны япмагъа тырыштымы?

35

Ялынъыз Алла — РАББИ олгъаныны сизге косьтерильген эди. Ондан башкъасы ёкъ.

36 Сизни огретмек ичюн, О коклерден сизге Озюнинъ сесини эшитмеге чаресини берди, ер юзюнде исе Озюнинъ буюк атешини сизге косьтерди, ве сиз Онынъ сёзлерини атеш ичинден эшиттинъиз.

37 О сизинъ баба-деделеринъизни севе эди. Шунынъ ичюн О, оларнынъ эвлятларыны сайлады ве сизлерни Озюнинъ буюк къудретинен Озю Мысырдан алып чыкъты.

38 Сизден буюк ве къудретли миллетлернинъ мулькюни алып, сизинъ огюнъизден оларны къуваджакъ, сизлерни топракъларына кирсетеджек ве оларны сизинъ мулькюнъиз этип, сизге береджек ниетинде эди.

39

Шимди шуны билинъиз ве юреклеринъизге къоюнъыз: РАББИ — тёпедеки кокте ве ашагъыдаки ер юзюнде олгъан Алладыр. Ондан башкъасы ёкъ.

40

Мен бугунь сизге буюргъан Онынъ низамнамелерини ве эмирлерини тутунъыз. Сонъ сизге ве эвлятларынъызгъа яхшы оладжакъ, ве Алланъыз олгъан РАББИ сизге эбедиен береджек топракъта чокъ вакъыт яшайджакъсынъыз.

41

Сонъ Муса Иорданнынъ шаркъ тарафында учь шеэр сайлап айырды.

42 Башкъа адамны аселет дегиль, эвельден онен душманлыкъта олмайып ольдюрген эр бир адам анда къачып кетмек мумкюн эди. О, бу шеэрлерден бирине къачып кетип, озь джаныны къуртараджакъ эди.

43 Мына бу шеэрлер: рубенлилернинъ топрагъында — тегиз ерде, сахрада олгъан Бецер шеэри, гадлыларнынъ топрагъында — Гилад еринде олгъан Рамот шеэри ве менашшелилернинъ топрагъында — Башан еринде Голан шеэри.

44

Исраиль огъулларына Муса айтып берген къанун будыр.

45 Булар — шаатлыкълар, низамнамелер ве къарарлардыр. Исраиллилер Мысырдан чыкъкъан сонъ, Муса буларны

46 Иордандан кечмезден эвель, Бет-Пеорнынъ къаршысында олгъан вадийде, Сихоннынъ топрагъында айтты. Сихон аморлыларнынъ падишасы олгъан ве Хешбон шеэринде яшагъан эди. (Мысырдан чыкъкъан сонъ, Муса ве исраиллилер бу падишагъа уджюм этип енъген ве

47 онынъ топрагъынынъ саиплери олгъан. Олар Башаннынъ падишасы Огнынъ топрагъыны да запт эткен. Бойледже, Иорданнынъ шаркъ тарафында олгъан аморлыларнынъ эки падишасынынъ топракъларыны алгъан.

48 Бу топракълар Арнон вадийиндеки Ароэр шеэринден башлап, Хермон деп адлангъан Сирион дагъынадже ерлешкен.

49 Иордандан шаркъта олгъан бутюн Арава ери Фисга дагъынынъ этеклериндеки Араванынъ денъизине къадар оларнынъки олгъан эди.)

5

1

Муса бутюн Исраильни чагъырып оларгъа бойле деди:

— Исраиль, мен бугунь сизге айтаджакъ низамнамелер ве къарарларны динъленъиз, огренинъиз ве оларны гъайретнен тутунъыз.

2 Алламыз олгъан РАББИ Хорев еринде бизлерге васиет берди.

3 РАББИ бу васиетни деделеримизге дегиль, бизлерге, бугунь сагъ олгъанларгъа берди.

4 РАББИ сизлернен дагъ янында юзьме-юзь атеш ичинден лаф этти.

5 Мен исе РАББИнинъ айткъанларыны сизге еткизмек ичюн, РАББИнен сизинъ аранъызда турмакъта эдим, чюнки сизлер атештен къоркъып, дагъгъа котерильмеген эдинъиз. РАББИ о заман бойле деди:

6 «Мен — Алланъ олгъан РАББИ. Мен сени Мысыр топрагъындан, къуллукъ эвинден чыкъардым.

7 Менден гъайры сенде башкъа аллалар олмасын.

8 Озюнъе ич бир шекильге: тёпедеки кокте, ашагъыдаки ерде ве ер тюбюндеки сувда олгъанларнынъ шекилине ошагъан путны япма.

9 Оларгъа табынма ве хызмет этме, чюнки Мен — Алланъ олгъан РАББИ, куньджю Алладырым. Эгер насылдыр бир адам Мени ред этип, гуна къазанса, Мен онынъ балаларыны, торунларыны ве торунларынынъ огъулларыны джезалайджагъым.

10 Ким исе Мени севсе ве эмирлеримни тутса, Мен онынъ эвлятларынынъ бинъинджи несилине къадар биле садыкъ къаладжагъым.

11

Алланъ олгъан РАББИнинъ адыны нафиле айтма, чюнки РАББИ Онынъ адыны нафиле айткъан адамны къабаатсыз къалдырмайджакъ.

12

Раатлыкъ куню сен ичюн мукъаддес олсун. Алланъ олгъан РАББИ эмир эткени киби, оны тут.

13 Алты кунь чалыш ве эр бир тюрлю ишлеринъни яп.

14 Единджи куню исе — Алланъ олгъан РАББИге ибадет этмек ичюн раатлыкъ куню. Бу куню бир тюрлю иш этменъиз: не сен, не огълунъ, не къызынъ, не къулунъ, не хызметчи къызынъ, не огюзинъ, не эшегинъ, не де бир тюрлю туварынъ, не сизде ят халкълардан олгъан адам, чюнки сен киби къулунъ да, хызметчи апайынъ да раатлансынлар.

15 Мысыр топрагъында сен де къул олгъанынъны акъылынъда тут. Лякин Алланъ олгъан РАББИ сени андан буюк къудретини ве къуветини косьтерип алып чыкъты. Онынъ ичюн Алланъ олгъан РАББИ сизге раатлыкъ кунюни тутмагъа эмир этти.

16

Алланъ олгъан РАББИ эмир эткени киби, ана-бабанъны урьмет эт. Сонъ яшайышынъ узакъ оладжакъ, ве Алланъ олгъан РАББИ санъа береджек топракъта эр ишинъ онъундан келеджек.

17

Адамнынъ джаныны алма.

18

Аиле садыкълыгъыны бозма.

19

Хырсызлама.

20

Башкъа адамгъа къаршы ялан шаатлыкъ этме.

21

Башкъасынынъ апайыны арзу этме, онынъ не эвини, не тарласыны, не къулуны, не хызметчи апайыны, не огюзини, не эшегини, не де бутюн мал-мулькюни истеме».

22

Бу сёзлерни РАББИ бутюн джемаатынъызгъа дагъ устюнде, атеш, булут ве къаранлыкъ ичинден кучьлю сеснен айтты. Башкъа бир шей айтмайып, оларны эки таш левасында язып манъа берди.

23

Сиз, къаранлыкъ ичинден кельген сесни эшиткенинъизнен, дагъ атешнен янгъанынен, эписи къабиле башлыкъларынъыз ве акъсакъалларынъыз яныма кельдилер

24 ве бойле айттылар: «Мына Алламыз олгъан РАББИ бизге Озюнинъ шуретини ве улулыгъыны косьтерди. Атеш ичинден сесини де эшиттик. Бугунь биз буны корьдик: Алла адамнен лаф этип ола, ве о адам сагъ къала.

25 Я энди биз не ичюн ольмек керекмиз? Буюк атеш бизни якъып ташлар! Эгер биз Алламыз олгъан РАББИнинъ сесини эшитсек, оледжекмиз.

26 Чюнки, бизден гъайры, атеш ичинден лаф эткен Тири Алланынъ сесини эшитип де сагъ къалгъан джан бармы?

27 Сен озюнъ якъынлашып, Алламыз олгъан РАББИнинъ айткъанларыны динъле. Сонъ Алламыз олгъан РАББИнинъ санъа бутюн айткъанларыны бизге айтып бер. Биз исе эписини динълермиз ве шуны япармыз».

28

Сиз меннен лаф этип айткъанларынъызны РАББИ эшитти ве манъа бойле деди: «Бу халкънынъ санъа айткъанларыны эшиттим. Оларнынъ бутюн айткъанлары яхшыдыр.

29 Ах, эгер олар керчектен де Менден къоркъып, омюрбилля Меним эмирлеримни беджермеге джан-юректен истегейдилер! Оларгъа ве огъулларына эбедиен яхшы олур эди!

30 Бар да, оларгъа айт: “Чадырларынъызгъа къайтынъыз”.

31 Озюнъ исе мында Меннен къал. Мен санъа бутюн къанунны, низамнамелер ве къарарларны айтаджагъым. Сен шуны оларгъа огрет. Мен оларгъа мульк оларакъ береджек топракъта онъа риает этсинлер».

32

Сакъынынъыз, Алланъыз олгъан РАББИ эмир эткени киби, айны шу шейни япынъыз. Не онъгъа, не де солгъа айланмайып,

33 Алланъыз олгъан РАББИ эмир эткен ёлундан юрюнъиз. Сонъ сиз сагъ олурсынъыз, ве ишлеринъиз яхшы олып, мульк оларакъ аладжакъ топрагъынъызда чокъ яшарсынъыз.

6

1

Мына къанун, низамнамелер ве къарарлар. Алланъыз олгъан РАББИ шуны сизге огретмеге буюрды. Барып, топракънынъ саиплери олгъан сонъ, анда оны тутмакъ керексинъиз.

2

Сонъ сен Алланъ олгъан РАББИден къоркъып, мен сизге буюргъан бутюн эмирлерни ве къарарларны сакъларсынъ ве оларны огъулларынънен ве торунларынънен берабер тутарсынъ. О заман яшайышынъ узакъ олур.

3 Динъле, Исраиль, ве эписини акъылынъда сакълап тут! О заман, деделеринъизнинъ Алласы олгъан РАББИ сизге айткъаны киби, сютнен бал акъкъан топракъта сизге яхшы олур ве сиз пек чокълашырсынъыз.

4

Динъле, Исраиль! РАББИ — Алламыздыр, РАББИ — Бирден-Бирдир!

5 Алланъ олгъан РАББИнъни бутюн юрегинънен, бутюн джанынънен, бутюн кучюнънен сев.

6 Мен санъа бугунь буюргъан бу сёзлер юрегинъде къалсынлар.

7 Оларны балаларынъа огрет. Эвинъде отургъанда, ёл бою кеткенде, яткъанда-тургъанда олар акъкъында айт.

8 Унутмамакъ ичюн, оларны къолунъа багъла ве козьлеринъ арасында оларны ас.

9 Оларны эвинънинъ къапуларына ве араба къапуларынъа яз.

10

[10-11] Шу топракъта сен къурмагъан балабан ве яхшы шеэрлер, сен толдурмагъан чешит мал-мулькке толу олгъан эвлер, сен къаядан кесмеген къуюлар, сен сачмагъан юзюмликлер ве зейтюн тереклери бар. РАББИ бу топракъны Ибраим, Исхакъ ве Якъуп деделеринъизге бермеге ант эткен. Алланъ олгъан РАББИ сени бу топракъкъа алып кельгенинен ве сен анда тойгъандже ашагъанынен,

11

12 сакъын, РАББИни унутма. О, сени Мысыр топрагъындан, къуллукъ эвинден алып чыкъты.

13 Алланъ олгъан РАББИден къоркъ, Онъа хызмет эт ве тек Онынъ адынен ант эт.

14 Башкъа аллаларнынъ, чевре-четинъизде олгъан халкъларнынъ аллаларынынъ пешинден кетме.

15 Чюнки аранъыздаки Алланъ олгъан РАББИ — куньджю Алладыр. Бакъ, Алланъ олгъан РАББИнинъ гъазабы санъа къаршы къызып, сени ер юзюнден ёкъ этмесин.

16 Масса еринде япкъанынъыз киби , Алланъыз олгъан РАББИни сынаманъыз.

17 Алланъыз олгъан РАББИ сизге буюргъан эмирлерни, шаатлыкъларны ве низамнамелерни къатты суретте тут.

18 [18-19] РАББИнинъ огюнде догъру ве яхшы ишлер яп. Сонъ санъа яхшы олур, ве сен, РАББИ деделеринъе бермеге ант эткен гузель топракъкъа кирип, РАББИ айткъаны киби, эписи душманларынъны сенден къувалап, онынъ саиплери олурсынъ.

19

20

Эгер огълунъ бираздан сенден сораса: «Алламыз олгъан РАББИ сизге буюргъан шаатлыкълар, низамнамелер ве къарарлар недир?»,

21 огълунъа бойле джевап къайтар: «Биз Мысыр мемлекетинде фыравуннынъ къуллары эдик, лякин РАББИ бизни буюк къудретинен Мысырдан алып чыкъты.

22 РАББИ козюмизнинъ огюнде бельгилер косьтерди ве буюк аджайип шейлер япты, Мысыргъа, фыравунгъа ве онынъ бутюн эвине белялар ёллады.

23 О бизни андан къуртарды, чюнки деделеримизге бермеге ант эткен топракъкъа бизни кетирмеге ве оны бизге бермеге истей эди.

24 Сонъ РАББИ бизге эписи бу къарарларны тутмагъа ве Ондан къоркъмагъа буюрды. Сонъ бизге омюрбилля яхшы олур ве, бугунь олгъаны киби, биз сагъ къалырмыз.

25 Эгер биз Алламыз олгъан РАББИнинъ огюнде, О, бизге буюргъаны киби, эписи бу къанунларны тутсакъ, бу бизге инсафлыкъ деп танылыр».

7

1

Топракънынъ саиплери олмакъ ичюн, сиз анда кетеятасыз. Алланъ олгъан РАББИ сени анда кетиргенинен, ве сенинъ козюнъден чокъ сайылы миллетлерни: хитлилерни, гиргашлыларны, аморлыларны, ханаанлыларны, перизлилерни, хивлилерни ве евуслыларны — сенден кучьлю ве чокъ сайылы олгъан еди миллетни къувалагъанынен,

2 Алланъ олгъан РАББИ оларны сенинъ къолунъа бергенинен ве сен оларгъа уджюм эткенинен, оларны айырып, бутюнлей ёкъ эт. Оларнен анълашма тизме ве мераметли олма.

3 Эвленип, оларнынъ сой-соплары олманъыз. Къызларынъызны огъулларына акъайгъа берменъиз, огъулларынъызгъа да къызларыны алманъыз.

4 Чюнки олар огъулларынъызны, башкъа аллаларгъа хызмет этмек ичюн, Менден узакълаштырырлар. О заман РАББИнинъ гъазабы сизге къаршы къызар, ве О, сизни тез-тез ёкъ этер.

5 Оларгъа бойле япынъыз: къурбан чалгъан ерлерини йыкъынъыз, пут ташларыны парланъыз, Ашера путуна табынма диреклерини кесинъиз, путларыны да атешке якъынъыз.

6

Чюнки сен — Алланъ олгъан РАББИнинъ азиз халкъысынъ. Алланъ олгъан РАББИ сени, Озюнинъ шахсий халкъы япмакъ ичюн, ер юзюндеки бутюн халкълардан сайлап алды.

7 РАББИ сизни севгени ве сайлагъанынынъ себеби — сизинъ эписи халкълардан чокъ сайылы олгъанынъыз ичюн дегиль. Аксине, сен эписи халкълардан аз сайылы эдинъ.

8 Лякин О, сени севгени ичюн ве О, деделеринъизге берген антыны туткъаны ичюн. Шунынъ ичюн де РАББИ сизни къудретинен къуллукъ эвинден, Мысыр падишасы олгъан фыравуннынъ къолундан алып чыкъкъан ве сатын алгъан.

9 Бойлеликнен, буны билинъиз: Алланъ олгъан РАББИ — керчек Алладыр. О — ишанчлы Алла. Эгер адам Алланы севсе ве эмирлерини тутса, Алла онынъ бинъинджи несилине къадар Озь васиетини къорчалай ве садыкъ къала.

10 Эгер адам Алланы саймаса исе, О оны ачыкъ-айдын джезалай ве ёкъ эте. Алла беклемез, Оны саймагъан адамны О, тез джезалайджакъ.

11 Бойлеликнен, мен бугунь санъа беджермек ичюн буюргъан эмирлерни, низамнамелерни ве къарарларны тут.

12

Эгер сизлер бу къарарларны эшиткенинъизнен, оларны тутып, беджерсенъиз, Алланъыз олгъан РАББИ, деделеринъизге ант эткени киби, васиетни тутаджакъ ве садыкъ къаладжакъ,

13 сизни севеджек, сизге яхшылыкълар эйледжек ве чокъ сайылы япаджакъ. О сизге чокъ балалар багъышлайджакъ ве топракъны берекетли этеджек, сизге богъдай, яш шарап ве зейтюн ягъыны береджек, тувар ве къой-эчкилерининъ сюрюлеринде догъгъанларыны да багъышлайджакъ. РАББИ шуны, деделеринъизге бермеге ант эткен топракъта япаджакъ.

14 РАББИ сизге эписи халкълардан зияде бахтлы этеджек. Сизде не баласы олмагъан къадын, не де къысыр тувар олмаз.

15 РАББИ сизден эписи хасталыкъларны узакълаштырыр. Сиз бильген дешетли Мысыр хасталыкъларынынъ ич бирини ёлламаз. Лякин оларны сизни кореджек козьлери олмагъан халкъларнынъ эписине ёллар.

16 Сен, Алланъ олгъан РАББИ сизге береджек эписи халкъларны ёкъ этеджексинъ. Козьлеринъ аджымасын оларны. Оларнынъ аллаларына хызмет этме, чюнки бу сен ичюн къапкъандыр.

17 Сен юрегинъде: «Бу миллетлер менден буюк. Мен оларнынъ мал-мулькюни насыл этип тутып аладжагъым?» — деп башласанъ,

18 олардан къоркъма, Алланъ олгъан РАББИ фыравунгъа ве бутюн Мысыргъа нелер япкъаныны мытлакъа акъылынъда тут:

19 сен корьген буюк беляларны, бельгилер ве аджайип шейлерни, РАББИнинъ буюк къуветини ве къудретини. Буларны косьтерип, Алланъ олгъан РАББИ сени андан чыкъарды. Алланъ олгъан РАББИ сен къоркъкъан бутюн халкъларгъа да айны шу шейни япаджакъ.

20 Сонъ Алланъ олгъан РАББИ оларгъа ат чибинлерини ёллайджакъ, ве сенден сакъланып къалгъан сойлары да гъайып оладжакълар.

21 Олардан къоркъма, чюнки Алланъ олгъан РАББИ, буюк ве къоркъунчлы Алла сеннендир.

22 Бу миллетлерни Алланъ олгъан РАББИ сенден яваш-яваш къувалар. Санъа оларны тез къырмагъа олмаз. Къырсанъ, кийик айванлар санъа къаршы пек чокъ олур.

23 Алланъ олгъан РАББИ оларны къолунъа берер. О, оларны пек теляшландырып олюмге кетирир.

24 О, оларнынъ падишаларыны къолунъа берер, ве сен коклер тюбюнде адларынынъ эсерини биле къалдырмазсынъ. Оларнынъ эписини ёкъ этерсинъ, сизге къаршы кимсе турып оламаз.

25 Аллаларынынъ путларыны атешке якъынъыз. Путларнынъ устюндеки кумюшни ве алтынны истеме, оны озюнъе алма. Алсанъ, о санъа къапкъан олур. Алланъ олгъан РАББИ ичюн бу шей пистир.

26 Ич бир пис шейни эвинъе кирсетме. Олмаса, о олгъаны киби, сен де айырылып, бутюнлей ёкъ этильмелисинъ. Ондан мытлакъа джиренип четлеш, чюнки о, айырылып, бутюнлей ёкъ этильмелидир.

8

1

Мен бугунь сизге буюргъан бутюн къанунны гъайретнен тутунъыз. Сонъ сиз сагъ-селямет яшап, чокълашырсынъыз ве баба-деделеринъизге бермеге РАББИ ант эткен топракъкъа барып, онынъ саиплери олурсынъыз.

2 Мына энди 40 йыл девамында Алланъ олгъан РАББИ сахра бою сизни алып бара эди. Бутюн бу ёлны акъылынъызда тутунъыз. О, сизни юваш юрекли этмек ичюн, сынамакъ ве юреклеринъизде олгъаныны, Онынъ эмирлерини сакълайджакъсызмы-ёкъмы бильмек ичюн, шу шейни япты.

3 РАББИ сизни юваш юрекли этти, ачлыкънен къыйнады ве не сиз, не деделеринъиз бильген маннагъа тойдура эди, чюнки О, сизге косьтермеге истеди ки, адамгъа сагъ олмакъ ичюн ялынъыз аш ашамакъ етерли дегиль, лякин онъа РАББИнинъ агъзындан чыкъкъан эр сёз керек.

4 Мына энди 40 йыл девамында урбаларынъ ипранмай, аякъларынъ шишмей эди.

5 Юрегинъизде тутунъыз: адам огълуны догъру ёлгъа къойгъаны киби, Алланъ олгъан РАББИ де сизни догъру ёлгъа къоя.

6 Бойлеликнен, Алланъ олгъан РАББИден къоркъып ве Онынъ ёлундан юрип, эмирлерини беджеринъиз.

7 Чюнки Алланъ олгъан РАББИ сизни яхшы топракъкъа алып бармакъта. Бу топракъта: вадийлерде ве дагъларда, — дерьялар, чокъракълар ве терен чешмелер бар,

8 богъдай, арпа, юзюм, инджир ве нар тереклери, зейтюн ягъы ве бал да бар.

9 Анда бол аш ашайджакъсынъ ве бир шейге мухтадж олмайджакъсынъ. Бу топракъта къаяларда демир бар, дагълардан бакъыр тапып аладжакъсынъ.

10 Ашап-тойгъанда, Алланъ олгъан РАББИни алгъышла, чюнки О санъа шу яхшы топракъны берген.

11

Сакъын, мен бугунь санъа берген къанунны, къарарларны ве низамнамелерни тутмайып, Алланъ олгъан РАББИни унутма.

12 Ашап-тойгъанынънен, яхшы эвлер къурып оларда яшагъанынънен,

13 туварлар ве къой-эчкилеринъ чокълашкъанынен, кумюш ве алтынларынъ чокъ олгъанынен, — сенинъ бутюн мал-мулькюнъ бол олгъанынен,

14 сакъын, юрегинъ юксек олмасын, Алланъ олгъан РАББИни унутма. О, сени къуллукъ эвинден, Мысыр топрагъындан алып чыкъкъан,

15 зеэрли йыланларынен, чаянларынен ве сувсуз, къуру ерлеринен толу буюк ве къоркъунчлы сахрадан сени алып кетирген, чакъмакъташ къаясындан сизге сув чыкъаргъан,

16 сени юваш юрекли этип сынамакъ ве сонъундан сизге яхшылыкъ япмакъ ичюн, сахрада санъа деделеринъиз бильмеген маннаны ашаткъан эди.

17 Сен ичинъден: «Меним къуветим ве буюк къудретим бу байлыкъны манъа кетирди», — деме деп,

18 лякин Алланъ олгъан РАББИни акъылынъда тут деп, Алла шуны япкъан. Шу байлыкъны къазанмакъ ичюн РАББИ санъа къудрет бере, бойлеликнен, баба-деделеринъе антнен берген васиетини беджере. Бугунь О, оны беджерди.

19 Насыл да олса, сен Алланъ олгъан РАББИни унутып, башкъа аллаларнынъ пешинден кетсенъ ве оларгъа табынып, хызмет этсенъ, сизни шаат тутам: сиз мытлакъа гъайып оладжакъсынъыз.

20 Козьлеринъиз огюнде РАББИ гъайып этеджек миллетлер киби, сиз де гъайып оладжакъсынъыз, чюнки сиз Алланъыз олгъан РАББИнинъ сесини эшитмединъиз.

9

1

Динъле, Исраиль! Шимди сен, сенден буюк ве кучьлю миллетлернинъ мулькюни алмакъ ичюн, Иорданнынъ башкъа тарафына кечмектесинъ. Оларнынъ шеэрлери балабан, пекитильген диварлары коклерге тие.

2 Анда чокъ сайылы ве юксек бойлу халкъ, анакълылар яшай. Сен оларны билесинъ ве олар акъкъында эшиткен эдинъ: «Анакънынъ эвлятларына къаршы ким чыкъып олур?»

3 Бугунь исе буны биль: Алланъ олгъан РАББИ огюнъден кете. О — эписини якъып ёкъ эткен атештир. О, оларны сенинъ огюнъде ёкъ этеджек. О, оларны санъа бойсундыраджакъ. РАББИ санъа айткъаны киби, сен оларнынъ мулькюни тез-тез запт этеджексинъ ве озьлерини ёкъ этеджексинъ.

4

Алланъ олгъан РАББИ оларны огюнъден къувалагъан сонъ, юрегинъде бойле айтма: «Мен пек инсафлыдырым. Шунынъ ичюн де РАББИ мени, бу топракънынъ саиби олмакъ ичюн, алып кетирди». Лякин бу миллетлернинъ яманлыгъы ичюн РАББИ оларнынъ мулькюни запт эте.

5 Сенинъ кетип, бу топракънынъ саиби олмакънынъ себеби сенинъ инсафлыгъынъ ве юрегинънинъ догърулыгъы дегиль. Шу миллетлернинъ яманлыгъы ичюн Алланъ олгъан РАББИ оларны огюнъден къувалай. Чюнки Онынъ, баба-деделеринъизге, — Ибраим, Исхакъ ве Якъупкъа берген антыны беджермеге ниети бар.

6

Шунынъ ичюн, буны биль: сенинъ догъру яшайышынъ ичюн дегиль Алланъ олгъан РАББИ санъа бу яхшы топракънынъ саиби олмагъа разылыкъ бере. Сен — энъсеси къаткъан бир халкъсынъ.

7 Сахрада Алланъ олгъан РАББИни не къадар чокъ ачувландыргъанынъны унутма, шуны акъылынъда тут. Мысыр топрагъындан чыкъкъан куньден башлап бу ерге кельгендже сиз РАББИге къаршы чыкъа эдинъиз.

8 Хоревде сиз РАББИни ойле ачувландырдынъыз ки, О, сизге гъазапланып сизни ёкъ этмеге якъын эди.

9 Мен дагъгъа чыкъып, анда таш леваларыны, РАББИ сизге береджек васиет леваларыны аладжакъ эдим. 40 кунь ве 40 гедже мен дагъда эдим, аш ашамай, сув ичмей эдим.

10 РАББИ манъа эки таш левасыны берди. Устьлеринде Алланынъ къолунен сёзлер язылгъан эди. РАББИ эписи бу сёзлерни, сиз дагъ янында топлашкъан куню, атеш ичинден айткъан эди.

11 40 кунь ве 40 гедже кечкен сонъ, РАББИ манъа эки таш левасы, васиет левасыны берди.

12

Сонъ РАББИ манъа бойле деди: «Тур, тез-тез мындан тюш, чюнки сен Мысырдан алып чыкъкъан халкъынъ бозулды. Мен оларгъа буюргъан ёлдан тезден четке чыкътылар, озьлерине маден иритип путны ясадылар».

13

Даа РАББИ бойле деди: «Бакъам-корем, бу халкъ — энъсеси къаткъан бир халкътыр.

14 Кет огюмден. Мен оларны ёкъ этерим, коклер тюбюнде адынынъ эсирини биле къалдырмайджагъым. Сенден исе олардан кучьлю ве чокъ сайылы миллетни асыл этерим».

15

Мен айланып, дагъдан тюшип башладым. Дагъ исе атешнен янмакъта эди. Эки къолумда васиет левалары бар эди.

16 Сиз, иритильген маденден бузавны япып, Алланъыз олгъан РАББИге къаршы гуна къазангъанынъызны корьдим. РАББИ сизге буюргъан ёлдан тезден четке чыкъкъансыз.

17 Бу таш леваларыны алып, ерге аттым ве козьлеринъизнинъ огюнде сындырдым.

18 Сонъ мен кетип, РАББИнинъ огюнде ерге йыкъылдым. Эвельдеки киби, 40 кунь ве 40 гедже аш ашамай, сув ичмей эдим, чюнки сиз буюк гуналарны къазангъан, бу яманлыкъны Онынъ огюнде япып, Оны пек ачувландыргъан эдинъиз.

19 Мен РАББИнинъ ачувындан ве афакъанындан пек къоркътым, О, сизлерни ёкъ этеджек ола эди. Бу сефер де РАББИ мени динъледи.

20 РАББИ Харунгъа да пек гъазапланды, оны ёкъ этмеге якъын эди. Лякин о вакъыт да мен Харун ичюн дуа эте эдим.

21 Сонъ сиз япкъан гуналы шейинъиз олгъан бузавны атешке якътым, урып парчаладым ве тоз киби уфакъ олгъандже эздим, сонъ бу тозны дагъдан акъкъан дерьягъа аттым.

22

Сонъ даа Тавера, Масса ве Киврот-Хаттава ерлеринде де РАББИни ачувландырдынъыз.

23

Кадеш-Барнеадан РАББИ: «Барынъыз да, Мен сизге береджек топракънынъ саиплери олунъыз», — айтып сизни ёллагъан вакъытта, сиз кене Алланъыз олгъан РАББИге къаршы чыкътынъыз, ишанмадынъыз Онъа, сёзюни тутмадынъыз.

24

Мен сизни бильген куньден башлап сиз РАББИге къаршы чыкъа эдинъиз.

25

РАББИнинъ огюнде ерге йыкъылып, 40 кунь ве 40 гедже ерде ята эдим, чюнки РАББИ сизни ёкъ этеджеги акъкъында айткъан эди.

26 РАББИге дуа этип, мен бойле дей эдим: «Эй, РАББИ-ТААЛЯ! Озюнъ халкъынъны, шахсий мулькюнъни ёкъ этме. Улулыгъынъда Сен оны сатын алдынъ, буюк къудретинъ оны Мысырдан алып чыкъты.

27 Ибраим, Исхакъ ве Якъуп къулларынъны унутма. Бу халкънынъ инатлыгъына, яманлыгъына ве гуналарына бакъма.

28 Ёкъса бизни алып чыкъкъан топракъта яшагъанлар бойле айтарлар: “РАББИ оларны сёз берген топрагъына кирсетип оламагъан. Шунынъ ичюн оларны кореджек козю олмайып, сахрада ольдюрмек ичюн, оларны алып чыкъкъандыр”.

29 Олар исе — Сенинъ халкъынъ, сенинъ къыйметли мулькюнъ. Сен оларны буюк къудретинънен ве кучюнънен алып чыкъкъансынъ».

10

1

О вакъыт РАББИ манъа бойле деди: «Эки таш левасы кес. Олар биринджилерине ошасын. Сонъ Манъа дагъгъа котериль. Даа агъачтан сандыкъ яп.

2 Левалар устюнде Мен, сен сындыргъан биринджи леваларда олгъан сёзлерни язаджагъым. Леваларны сандыкъкъа къой».

3

Мен акация терегинден бир сандыкъ яптым ве биринджи олгъаны киби таш левалары кестим. Сонъ дагъгъа котерилип башладым. Къолумда левалар бар эди.

4 Левалар устюнде РАББИ, биринджи кере язгъаны киби, он эмирни язды ве манъа берди. Сиз дагънынъ янында топлашкъан куню РАББИ атеш ичинден шу он эмирни сизге айткъан эди.

5 Сонъ мен айланып дагъдан тюштим ве леваларны мен япкъан сандыкъкъа къойдым. РАББИ манъа эмир эткени киби, олар бугунь де андадыр.

6

Исраиллилер Беэрот Бене-Яакъандан Мосерагъа ёл алдылар. Анда Харун ольди ве дефн этильди. Онынъ ерине огълу Элазар руханий олды.

7 Андан Гудгодагъа, Гудгодадан исе сув акъымлары олгъан Ётватагъа ёл алдылар.

8 О заман РАББИ Левий къабилесини айырды. Олар РАББИнинъ Васиети Сандыгъыны ташымакъ, РАББИнинъ огюнде турып Онъа хызмет этмек ве Онынъ адындан хайыр дуасыны окъумакъ керек оладжакъ эди. Бугунь де о, девам эте.

9 Онынъ ичюн левийлининъ агъа-къардашларынынъ арасында пайы ве мулькю ёкътыр. Алланъ олгъан РАББИ онъа айткъаны дайын, РАББИ Озю — онынъ мулькюдир.

10

Мен, эвельдеки киби, дагъ устюнде 40 кунь ве 40 гедже эдим. Бу сефер де РАББИ мени динъледи ве сизни ёкъ этмеге истемеди.

11

РАББИ манъа бойле деди: «Бар да, халкънынъ огюнде кетип, ёлгъа чыкъ. Мен баба-деделерине бермеге ант эткен топракъкъа барсынлар ве онынъ саиплери олсунлар».

12

Демек, Исраиль, Алланъ олгъан РАББИ сенден нени истей? Алланъ олгъан РАББИден къоркъ, Онынъ эписи ёлларындан кет, сев Оны ве бутюн гонълюнънен ве бутюн джанынънен Алланъ олгъан РАББИге хызмет эт.

13 РАББИнинъ эмирлерини ве бугунь мен санъа буюргъан къарарларны тут. Сонъ санъа яхшы олур.

14

Бакъ! Коклер ве коклернинъ коклери, ер юзю ве ер юзюнде олгъан эписи шейлер — Алланъ олгъан РАББИнинъдир.

15 Лякин РАББИ баба-деделеринъе ашыкъ олгъан, сизни севген ве эписи халкълардан сизни, оларнынъ эвлятларыны сайлап алгъан эди. Бугунь де ойледир.

16

Бойлеликнен, юреклеринъизни сюннет этинъиз де, энъсеси къаткъан адамлар олманъыз.

17 Чюнки Алланъыз олгъан РАББИ — аллаларнынъ Алласы, раббилернинъ РАББИсидир, улу, къудретли ве къоркъунчлы Алладыр! О адамларнынъ бетине бакъмай, къапарлар алмай.

18 О, оксюзлернинъ ве тул къадынларнынъ даваларыны адалетли суд эте, ят халкълардан олгъанларны севе ве оларгъа питенен урба бере.

19 Аранъызда яшагъан ят халкъларындан олгъан адамларны севинъиз, чюнки Мысыр топрагъында озьлеринъиз де ят эдинъиз.

20 Алланъ олгъан РАББИден къоркъ, Онъа хызмет эт, япыш Онъа ве Онынъ Адынен ант эт.

21 Макъта Оны! О — сенинъ Алланъ. Сен козьлеринънен корьген эписи къудретли ве къоркъунчлы ишлерни япкъан — Алладыр!

22 Баба-деделеринъ Мысыргъа 70 джан олып кельген эди. Шимди исе Алланъ олгъан РАББИ сени кок йылдызлары киби чокъ сайылы япкъандыр!

11

1

Бойлеликнен, Алланъ олгъан РАББИни сев ве омюрбилля О буюргъан низамнамелерни, къарарларны ве эмирлерни тут.

2 Унутманъыз бугунь: Алланъыз олгъан РАББИнинъ джезаларыны, Онынъ улулыгъыны, буюк къудретини ве кучь-къуветини бильмеген ве корьмеген огъулларынъызнен лаф этмейим.

3 Олар Алланынъ бельгилерини ве Мысыр падишасы олгъан фыравуннен ве бутюн онынъ топрагъынен Онынъ япкъанларыны корьмедилер.

4 Пешинъизден къувалагъан Мысыр ордусыны атларынен ве дженк арабаларынен берабер Къызыл денъизде богъып ольдюргенини де корьмедилер. РАББИ бугуньгедже оларны гъайып алында къалдырды.

5 Бу ерге кельгенинъиздже, сахрада сизге Алла нелер япкъаныны да корьмедилер.

6 Рубеннинъ къабилесинден олгъан Элиавнынъ огъуллары Датан ве Авирамнен нелер япкъаныны да олар корьмедилер. О заман эписи исраиллилернинъ козьлери огюнде ер ярылды да, оларнынъ къоранталарыны, чадырларыны ве бутюн малы-мулькюни ютты.

7 Сиз исе РАББИнинъ япкъан бутюн бу улу ишлерини озь козьлеринъизнен корьдинъиз.

8

Бойлеликнен, мен бугунь сизге буюргъан бутюн къанунны тутунъыз. Сонъ сиз къуветлешеджексинъиз ве барып, топракънынъ саиплери оладжакъсынъыз. Онынъ саиплери олмакъ ичюн, сиз озенни кечмектесинъиз.

9 Сонъ сиз сютнен бал акъкъан бу топракъта чокъ вакъыт яшайджакъсынъыз. Бу топракъны РАББИ баба-деделеринъизге ве оларнынъ эвлятларына бермеге ант эткен.

10 Топракънынъ саиплери олмакъ ичюн, сиз анда бараятасынъыз. Амма бу топракъ сиз чыкъкъан Мысыр топрагъы дайын дегиль. Анда урлукъны сачып, оны озь къолларынъызнен бостан киби сувара эдинъиз.

11 Лякин сиз мульк киби аладжакъ топракъта дагълар ве вадийлер бар. О — кок ягъмурынен суварылгъан топракътыр.

12 Алланъ олгъан РАББИ бу топракъны эйбетлей. Йылнынъ башындан сонъунадже Алланъ олгъан РАББИнинъ козьлери андадыр.

13

Эгер Мен бугунь сизге буюргъан къанунны динълесенъиз ве Алланъыз олгъан РАББИни севип, джан-юрегинъизден онъа хызмет этсенъиз,

14 О, дей: «Мен топрагъынъызда вакъты-вакътына кузь ве баарь ягъмурларыны ёлларым ве сиз ашлыкъны джыярсынъыз, яш шарапны ве зейтюн ягъыны япарсынъыз.

15 Туварларынъыз ичюн тарлаларынъызда отны берерим. Сиз де тойгъандже ашарсынъыз».

16 Сакъынынъыз, юреклеринъиз алданмасын ве сиз четке айланып, башкъа аллаларгъа хызмет этип табынманъыз.

17 Ёкъса, РАББИнинъ гъазабы сизге къаршы къайнар, ве О, кокни къапатып ягъмур бермез, топракъ да берекетини бермейип, РАББИ сизге береджек яхшы топракъта гъайып олурсынъыз.

18 Бойлеликнен, бу сёзлеримни джан-юреклеринъизге къойып сакъланъыз. Бельги олсун деп, оларны къолларынъызгъа багъланъыз. Хатырлатма олсун деп, козьлеринъиз арасында олсунлар.

19 Оларны огъулларынъызгъа огретинъиз. Эвинъизде олгъанда, ёлгъа чыкъкъанда, юкъламагъа яткъанда ве уянып тургъанда олар акъкъында лаф эт.

20 Оларны эвинънинъ первазларына ве араба къапуларынъа яз.

21 Сонъ РАББИ баба-деделеринъизге бермеге ант эткен топракъта сиз ве эвлятларынъыз, ернен кок тургъандже яшарсынъыз.

22 Чюнки эгер мен сизге буюргъан къанунны тутсанъыз, Алланъыз олгъан РАББИни севсенъиз, ёлларынен юрсенъиз ве Онъа япышсанъыз,

23 РАББИ эписи бу миллетлернинъ мулькюни козюнъиз огюнде запт этеджек, сизлер де сизден буюк ве чокъ сайылы халкъларнынъ мулькюни аладжакъсынъыз.

24 Аягъынъыз басаджакъ эр ер сизинъ олур. Сахра ве Ливан, Фират дерьясы ве Акъ денъиз топрагъынъызнынъ сынъырлары олурлар.

25 Кимсе сизге къаршы турып оламаз. Алланъыз олгъан РАББИ сизге айткъаны киби, сиз басаджакъ бутюн топракъны къоркъу ве дешет къаплайджакъ.

26

Мына, мен бугунь сизинъ огюнъизге бахыт ве къаргъышны къоям.

27 Эгер мен бугунь буюргъан Алланъыз олгъан РАББИнинъ эмирлерини динълесенъиз, сизге бахыт олур.

28 Эгер Алланъыз олгъан РАББИнинъ эмирлерини динълемесенъиз, мен сизге бугунь буюргъан ёлдан четке урулып, башкъа, сизге белли олмагъан аллаларнынъ пешинден кетсенъиз, сизге къаргъыш олур.

29

Саип олмакъ ичюн, бу топракъкъа бараятасынъ. Алланъ олгъан РАББИ сени анда алып кетиргенинен, бахтлы сёзлерни Геризим дагънынъ тёпесинде, къаргъышны исе Эвал дагънынъ тёпесинде айт.

30 Бу дагълар Иорданнынъ башкъа тарафында, кунь баткъан тарафына кеткен ёлда, Аравада яшагъан ханаанлыларнынъ топрагъында, Гилгалнынъ къаршысында, Морэ орманы янындадыр.

31 Топракънынъ саиплери олмакъ ичюн, сиз Иордан озенини кечмектесинъиз. Алланъыз олгъан РАББИ оны сизге бере. Сиз онынъ саиплери оладжакъсынъыз ве анда ерлешип яшайджакъсынъыз.

32 Мен сизге бугунь буюргъан эписи низамнамелерни ве къарарларны мытлакъа тутунъыз.

12

1

Мына низамнамелер ве къарарлар. Баба-деделеринъизнинъ Алласы олгъан РАББИ санъа мульк оларакъ берген топракъта оларны мытлакъа тутунъыз. Топракъта бутюн омрюнъиз девамында оларны тутунъыз.

2 Сиз миллетлернинъ мулькюни запт эткенинъизнен, оларнынъ озь аллаларына хызмет эткен ерлерини: юксек дагъларнынъ ве байырларнынъ устюндеки, эр пытакълы терек тюбюндеки ерлернинъ эписини мытлакъа ёкъ этинъиз.

3 Къурбан чалгъан ерлерини йыкъынъыз, пут ташларыны парланъыз, Ашера путуна табынма диреклерини атешке якъынъыз, аллаларынынъ путларыны да кесинъиз. Шу ерден адларыны ёкъ этинъиз.

4 Олар ибадет эткенлери киби, сизлер Алланъыз олгъан РАББИге ибадет этменъиз.

5 Амма эписи къабилелеринъизден, анда Онынъ Намы олсун деп, Алланъыз олгъан РАББИ бир ерни сайлайджакъ. Анда Алланы къыдырынъыз ве анда барынъыз.

6 Анда къурбан этип, айванларны бутюнлей якъынъыз, башкъа къурбанларынъызны чалынъыз, махсулларынъыздан он пайда бир пайыны кетиринъиз, шахсий бахшышларынъызны беринъиз, адакъларынъызны япынъыз, озь истегинъиз боюнджа бахшышларынъызны, туварлар ве къой-эчкилеринъизнинъ биринджи несилини кетиринъиз.

7 Анда, Алланъыз олгъан РАББИнъизнинъ огюнде къоранталарынъызнен берабер ашанъыз ве Алланъыз олгъан РАББИнинъ сизге берген бахшышларына, озь къолларынъызнен осьтюрген бутюн махсулларынъызгъа шенъленинъиз.

8

Бугунь биз мында, кимге не догъру корюльгенини япамыз. О ерде исе мында япкъанымызны япмакъ керекмей.

9 Шимди биз раатлыкъ ерине барып етмедик, Алланъыз олгъан РАББИ сизге береджек мулькни алмадыкъ.

10 Лякин Иорданнынъ башкъа тарафына кечип, Алланъыз олгъан РАББИ сизге мульк этип берген топракъкъа ерлешеджексиз. О заман О, чевре-четинъиздеки душманларынъызгъа сени теляшландырмагъа ёл бермез, сиз хавфсыз яшайджакъсыз.

11 О заман Алланъыз олгъан РАББИ, Онынъ Намы анда олсун деп, бир ерни сайлайджакъ. Мен сизге буюраджакъ шейлерининъ эписини анда алып кетиринъиз: къурбан этип, айванларны бутюнлей якъынъыз, башкъа къурбанларынъызны чалынъыз, махсулларынъыздан он пайда бир пайыны ве шахсий бахшышларынъызны беринъиз ве адакъларынъызгъа коре РАББИге ваде эткенлеринъизни кетиринъиз.

12 Алланъыз олгъан РАББИнинъ огюнде сиз, огъулларынъыз ве къызларынъызнен, къулларынъыз ве хызметчи апайларынъызнен берабер шенъленинъиз. Аранъызда яшагъан левийлилер де шенъленсин, чюнки оларнынъ шахсий топракъ мирасы ёкътыр.

13 Сакъын, сен истейджек эр ерде къурбан этип, айванларны бутюнлей якъма.

14 Ялынъыз тек къабилелеринъизнинъ арасында РАББИ сайлайджакъ бир ерде къурбан чалынъыз. Анда къурбан этип, айванларны бутюнлей якъ ве мен сизге буюраджакъ шейлернинъ эписини яп.

15

Амма, Алланъыз олгъан РАББИнинъ берекет бергенине коре, джанынъ истеген вакъытта, эписи яшагъан ерлеринъизде, РАББИ сизге берген малны соймагъа ве этни ашамагъа мумкюнсинъиз. Оны эм элялланмагъан, эм эляллангъан адамлар эм ала кийикни, эм сыгъынны киби ашамакъ мумкюн.

16 Тек къаныны ашап-ичменъиз, оны сув киби ерге тёкюнъиз.

17 Ашлыгъынънынъ, шарабынънынъ, зейтюн ягъынънынъ он пайда бир пайыны, туварларнынъ ве къой-эчкилерининъ биринджи несилини, эписи ваде эткен адакъларынъны, озь истегинънен берген бахшышларынъны ве шахсий бахшышларынъны яшагъан ерлеринъде ашамагъа олмаз.

18 Лякин бунынъ эписини Алланъыз олгъан РАББИ сайлайджакъ ерде, Онынъ огюнде аша. Огълунъ ве къызынънен, къулунъ ве хызметчи апайынънен берабер аша. Аранъызда яшагъан левийли де сеннен ашасын. Алланъ олгъан РАББИнинъ огюнде къолларынъызнен бутюн япылгъанына къуван.

19 Сакъын, топрагъынъда яшагъан эписи куньлеринъде левийлилерни унутма.

20

Алланъ олгъан РАББИ, айткъаны киби, сынъырларынъны кенълештиргенинен, джанынъ эт ашамагъа истегенинен, сен: «Айды, эт ашайым», — десенъ, истегинъе коре этни аша.

21 Намым мында олсун деп, Алланъ олгъан РАББИ сайлайджакъ ерден сен узакъ олсанъ биле, бу акъта да мен санъа эмир эткеним киби, РАББИ санъа берген туварлардан ве къой-эчкилерден айванларны алып сой да, яшагъан ерлеринъде истегинъе коре оларны аша.

22 Оларны ала кийик ве сыгъынны киби аша. Эм эляллангъан адамлар, эм элялланмагъан адамлар оларны ашамакъ мумкюн.

23 Лякин сакъын-сакъын къанны ашап-ичме, чюнки къан — джандыр. Джанны этнен берабер ашама.

24 Оны ашап-ичмек олмаз. Сув киби ерге тёк оны.

25 Оны ашап-ичме. Сонъ санъа ве сенинъ эвлятларынъа яхшы олур. Бойлеликнен, РАББИнинъ козюнде догъру шейни япаджакъсынъ.

26 Лякин азиз шейлеринъни ве ваде эткен адакъларынъны алып, РАББИ сайлайджакъ ерге кетир.

27 Алланъ олгъан РАББИнинъ къурбан чалынгъан еринде къурбан этип, айванларны бутюнлей якъкъанда, этни ве къанны къурбан эт. Къурбанларынънынъ къаныны Алланъ олгъан РАББИнинъ къурбан ери янына тёк, этини исе аша.

28

Мен санъа буюргъан эписи сёзлеримни динълеп тут. Сонъ, Алланъ олгъан РАББИнинъ козюнде яхшылыкъ ве догърулыкъ этсенъ, санъа ве сенинъ эвлятларынъа эбедиен яхшы олур.

29

Миллетлернинъ мулькюни запт этмек ичюн, анда бараятасынъ. Алланъ олгъан РАББИ оларны огюнъизден ёкъ эткенинен, сен, оларнынъ мулькюни алып, топракъларында ерлешеджексинъ.

30 Олар сенден ёкъ этильген сонъ, сакъын, оларнынъ пешинден кетип, олар тюшкен къапкъангъа тюшме. «Бу миллетлер аллаларына насыл ибадет эткенлер? Мен де ойле япайым!» — деп аллаларыны къыдырма.

31 Алланъ олгъан РАББИге олар киби ибадет этме. Чюнки олар аллаларына РАББИге пис олгъан ве кореджек козю олмагъан шейлерни япалар. Олар озь аллалары ичюн огъулларыны ве къызларыны атешке якъалар.

32 Мен сизге бутюн эмир эткенимни тутып япынъыз. Онъа бир шейни къошма, бир шейини де четке ташлама.

13

1

Эгер аранъызда пейгъамберлик япкъан я да тюшлерден келеджекни бильген адам пейда олса ве сизге бир бельги я да аджайип шей акъкъында айтып,

2 сизге белли олмагъан аллалар акъкъында: «Айдынъыз, башкъа аллаларнынъ пешинден кетип, оларгъа хызмет этейик», — десе, бу адам айткъан бельги я да аджайип шей ерине кетирильсе де,

3 шу пейгъамбернинъ я да тюшлерден келеджекни бильген шу адамнынъ айткъанларыны динълеменъиз. Алланъыз олгъан РАББИ, сиз Оны бутюн джанынъызнен ве бутюн юрегинъизнен севгенининъизни бильмек ичюн, сизлерни сынай.

4 Алланъыз олгъан РАББИнинъ пешинден кетинъиз, Ондан къоркъунъыз, Онынъ эмирлерини беджеринъиз, Онынъ сесини динъленъиз, Онъа хызмет этинъиз ве Онъа садыкъ олунъыз.

5 О пейгъамберни я да тюш тарифлеген адамны исе ольдюрмек керек. Алланъыз олгъан РАББИ сизни Мысыр топрагъындан чыкъарып, къуллукъ эвинден сатын алгъан. Шу адам исе сизни Алланъ олгъан РАББИден вазгечтирмеге ве О, буюргъан ёлдан урмагъа истеди. Ёкъ этинъиз аранъыздан бу яманлыкъны.

6

Эгер ананънынъ огълу олгъан агъанъ, сенинъ огълунъ, къызынъ, севимли апайынъ, я да джанынъ киби якъын олгъан достунъ: «Айды, башкъа аллаларгъа хызмет этейик», — деп, сени гизли къандырса, санъа ве баба-деделеринъе белли олмагъан аллаларгъа,

7 чевре-четинъде яшагъан, ер юзюнинъ бир башындан сонъунадже, якъын ве узакъ олгъан халкъларнынъ аллаларына хызмет этмеге чагъырса,

8 онен разы олма, динълеме биле оны. Козюнъ оны аджымасын. Мерамет этме онъа, оны къорчалама.

9 Лякин мытлакъ ольдюр оны. Оны ольдюрмек ичюн къолунъны биринджи олып котер, сонъ да бутюн халкъ къолуны котерсин.

10 Оны ташнен урып ольдюр, чюнки о сени Алланъдан, сени Мысыр топрагъындан, къуллукъ эвинден алып чыкъкъан РАББИден вазгечтирмеге тырышкъан эди.

11 Бутюн Исраиль буны эшитип къоркъар ве илериде аранъызда бойле яманлыкъ япмаз.

12

Эгер сен, Алланъ олгъан РАББИ санъа яшамакъ ичюн береджек шеэрлернинъ биринде

13 аранъызда бош, ярамаз адамлар пейда олгъан ве шеэрде яшагъанларны ёлдан урып, сизге белли олмагъан аллалар акъкъында: «Айдынъыз, башкъа аллаларгъа хызмет этейик», — дегенлерини эшитсенъ,

14 бу шейни яхшы этип тешкер, бакъ ве сора. Эгер бу пис шей аранъызда акъикъатен пейда олгъан олса,

15 о шеэрде яшагъанларны мытлакъа къылычнен урып ольдюр. Оларны айырып, бутюнлей ёкъ эт. Шеэрде олгъан эписини де ёкъ эт, туварларыны да къылычнен урып ольдюр.

16 Бутюн запт этильген мал-мулькюни исе мейданнынъ ортасына джый да, шеэрни ве бутюн гъаниметини толусынен Алланъ олгъан РАББИ ичюн атешнен якъ. О эбедиен виране олсун, оны ич бир заман янъыдан къурмасынлар.

17 Айырылып, бутюнлей ёкъ этиледжек шейлерден ич бирини алма. Сонъ РАББИнинъ гъазабы тынчланыр, ве О, санъа мерамет косьтерип, сени аджыр ве баба-деделеринъе ант эткени киби, сени чокълаштырыр.

18 Шунынъ ичюн Алланъ олгъан РАББИнинъ сесини динъле, Онынъ мен санъа бугунь буюргъан эмирлерини тут ве Алланъ олгъан РАББИнинъ огюнде догърулыкъ япып яша.

14

1

Сиз — Алланъыз олгъан РАББИнинъ огъулларысынъыз. Тенинъизни кесменъиз, олюлер ичюн янып козьлеринъизнинъ устюнден сачларынъызны къыркъманъыз.

2 Чюнки Алланъ олгъан РАББИнинъ сен — азиз халкъысынъ. Ер юзюнде олгъан эписи халкълардан РАББИ сени Озь шахсий халкъы этип сайлагъан.

3

Бир тюрлю пис шейни ашама.

4 Сизге ашамагъа мумкюн олгъан айванлар мына: бугъа, къой, эчки,

5 сыгъын, гъазель, ала кийик, кийик теке, антилоп, джейран, дагъ къою.

6 Туякълары болюнген, я да экиге айырылгъан ве кевшекни кевшеген айванларнынъ эписини ашанъыз.

7 Лякин кевшекни кевшеген ве туякълары экиге болюнген айванлардан мына буларны ашаманъыз: девени, тавшанны ве къая къоянны. Чюнки олар кевшеселер де, туякълары экиге болюнмеген. Олар сиз ичюн арамдыр.

8 Домузны да ашаманъыз. Онынъ туякълары экиге болюнген, амма о кевшемей. Домуз сиз ичюн арамдыр. Бу айванларнынъ этини ашаманъыз, лешине де токъунманъыз.

9

Сувда яшагъанларнынъ эписинден ялдавучларынен пуллары олгъанларнынъ эр тюрлю сойларыны ашанъыз.

10 Пулларынен ялдавучлары олмагъан сойларыны исе ашаманъыз — олар сиз ичюн арамдыр.

11

Эр бир элял къушны ашанъыз.

12 Лякин буларны сизге ашамагъа мумкюн дегиль: къарталны, акъбабаны, денъиз къарталыны,

13 чайлакъны, шаинни, санкъурны ве онынъ ич бир союны,

14 къузгъунны ве онынъ ич бир союны,

15 деве къушуны, миявкъушны, чагъаланы, къыргъыйны ве онынъ ич бир союны,

16 пугъуны, аджибабаны, акъ байкъушны,

17 къашыкъ къушны, леш къарталыны, бакъланны,

18 лейлекни, балыкъ чильни ве онынъ ич бир союны, опепопны ве яркъанатны.

19

Учкъан боджеклернинъ эписи сиз ичюн арамдыр, оларны ашаманъыз.

20 Эр бир элял къушны ашанъыз.

21

Ич бир тюрлю ольген шейни ашаманъыз. Сизинъ шеэрлеринъизде ят халкълардан олгъанларгъа беринъиз оны. О, оны ашасын. Я да бу ольген шейни сатынъыз онъа. Сиз исе — Алланъыз олгъан РАББИнинъ азиз халкъысынъыз.

Улакъны анасынынъ сютюне пиширменъиз.

22

Тарладан эр йыл джыйгъан берекетинъден он пайда бир пайыны мытлакъа айыр

23 ве оны Алланъ олгъан РАББИнинъ огюнде, Намы олсун деп, сайлагъан ерде аша. Ашлыгъынънынъ, яш шарабынънынъ ве зейтюн ягъынънынъ он пайда бир пайыны, туварлар ве къой-эчкилеринънинъ биринджи несилини де, Алланъ олгъан РАББИден омюрбилля къоркъмагъа огренмек ичюн, алып аша.

24 Алланъыз олгъан РАББИ санъа чокъ берекет берген вакъытта, эгер сен Алланъ олгъан РАББИнинъ, Намы анда олсун деп, сайлагъан еринден пек узакъ яшасанъ ве шунынъ эписини анда алып кетип оламасанъ,

25 шу шейлеринъни парагъа сат да, о паранен къолунъда Алланъ олгъан РАББИ сайлагъан ерге кель.

26 О парагъа эр тюрлю джанынъ истеген шейлерни: туварлар, къой-эчкилер, шарап ве ичкини, эм де башкъа эр тюрлю джанынъ сорагъан шейлерни, — сатын ал ве анда Алланъ олгъан РАББИнинъ огюнде ашап, эвдекилеринънен берабер шенълен.

27

Сиз яшагъан ерлеринъизде олгъан левийлилерни де унутманъыз, чюнки оларнынъ, сенинъ киби, мал-мулькюнинъ пайы ёкътыр.

28 Эр учь йыл кечкенинен йылнынъ эписи берекетининъ он пайда бир пайыны айыр да, яшагъан ерлеринъе къой.

29 Сонъ, сенинъ киби пайлары ве мал-мулькю олмагъан левийлилер кельсинлер. Сизинъ ерлеринъизде ят халкълардан олгъанлар, оксюзлер, тул апайлар да келип, тойгъандже ашасынлар. Сонъ Алланъ олгъан РАББИ санъа эр бир туткъан ишинъде берекет берер.

15

1

Единджи йылнынъ сонъунда борджларны сорама.

2 Бу бойле олмакъ керек: башкъасына борджкъа берген эр бир адам борджуны сорамасын, оны башкъа адамдан я да семетдешинден сорамасын, чюнки РАББИ ичюн борджны сорамамакъ илян этильгендир.

3 Ябанджыдан сора. Семетдешинънинъ борджуны исе сорама.

4 Лякин аранъызда фукъаре олмамакъ керек, чюнки Алланъ олгъан РАББИ санъа шахсий мал-мульк киби береджек топракъта мытлакъа санъа буюк бахыт береджек.

5 Ялынъыз Алланъ олгъан РАББИнинъ сесини дикъкъатнен динъле, ве мен санъа бугунь буюргъан бу эписи эмирлерни гъайретнен беджер.

6 Чюнки Алланъ олгъан РАББИ айткъаны киби, санъа берекет береджек. Сен башкъа миллетлерге борджкъа береджексинъ, озюнъ исе борджкъа алмайджакъсынъ. Башкъа миллетлерге башлыкъ этеджексинъ, олар исе санъа башлыкъ этмейджек.

7

Эгер Алланъ олгъан РАББИ санъа береджек топракъта, сен яшагъан ерлеринънинъ биринде семетдешлеринъден бири фукъаре олса, юрегинъни къаттырма, фукъаре семетдешинъден чевирильме.

8 Аксине, къолунъны ачып, мытлакъа онынъ эр бир мухтаджыны эда этмек ичюн онъа борджкъа бер.

9 Сакъын, юрегинъде: «Единджи йыл, я да багъышлав йылы, якъынлаша», — деген ярамазлыкъ тюшюнме, фукъаре семетдешинъе мераметсизликнен бакъма, онъа ёкъ деме. Олмаса, о, санъа къаршы РАББИге агъланыр, ве башынъа гуна олур.

10 Мытлакъа бер онъа борджкъа, эм бергенинъде юрегинъ къызгъанмасын, чюнки шу ишинъ ичюн Алланъ олгъан РАББИ санъа эписи япкъанларынъда ве къолунънынъ эписи ишлеринде берекет береджек.

11 Яшагъан топрагъынъдан фукъарелер ич бир вакъыт ёкъ олып кетмезлер. Онынъ ичюн мен санъа эмир этем: топрагъынъдаки семетдешинъе, ёкъсулларгъа ве фукъарелерге мытлакъа къолунъны ач.

12

Эгер семетдешлеринъден олгъан еудий акъай я да еудий апай санъа сатылсалар ве сен ичюн алты йыл хызмет этселер, единджи йылында оларны азат эт.

13 Оны азат эткенде, бош къолнен оны йиберме.

14 Онъа бир пай къой-эчкилеринъден, анбарынъдан ве шарап чапчагъынъдан мытлакъа бер. Алланъ олгъан РАББИ санъа бахшыш оларакъ береджек шейлеринъден бер онъа бир пай.

15 Унутма: сен де Мысыр топрагъында къул олгъан эдинъ, ве Алланъ олгъан РАББИ сени сатын алгъандыр. Шунынъ ичюн де бугунь мен санъа бу шейни эмир этем.

16 Эгер къулунъ сенде яхшы олгъаны ве о сени ве эвинъни бегенгени себебинден о, санъа: «Мен сенден кетмеге истемейим», — десе,

17 бир биз алып, онынъ къулагъыны бизнен тешип къапугъа мыхла. Сонъ о, эбедиен сенинъ къулунъ олур. Къул апайынъа да ойле яп.

18 Къулунъны азат этмеге санъа къыйын олмасын, чюнки о алты йыл девамында санъа ыргъатнынъ ишине коре эки къат чокъ чалышкъан. Сонъ Алланъ олгъан РАББИ санъа эр туткъан ишинъде берекет береджек.

19

Туварларынънынъ ве къой-эчкилеринънинъ бутюн биринджи догъгъан эркек несилини Алланъ олгъан РАББИге багъышла. Биринджи догъгъан бугъаларны чалыштыртма, биринджи догъгъан къой-эчкилерини де къыркъма.

20 Амма эр йыл къорантанънен берабер РАББИ сайлайджакъ ерде, Алланъ олгъан РАББИнинъ огюнде оларны аша.

21 Лякин эгер о айванларнынъ бир къусуры олса, о топал, кёр я да башкъа бир къусуры олса, оны Алланъ олгъан РАББИге къурбан чалма.

22 Оны яшагъан ерлеринъде аша. Кийик аланы я да сыгъынны киби, оны эм элялланмагъан, эм эляллангъан адамлар ашамакъ мумкюн.

23 Тек къаныны ашамагъа олмаз. Оны сув киби ерге тёк.

16

1

Авив айыны унутмайып, Алланъ олгъан РАББИге Песах байрамыны яп, чюнки Алланъ олгъан РАББИ сени геджесинен Мысырдан авив айында алып чыкъты.

2 Намы олсун деп, РАББИ сайлайджакъ ерде, туварларынъдан ве къой-эчкилеринъден Алланъ олгъан РАББИге Песах къурбаныны чал.

3 Оны ашап, маянен пиширильген ич бир шейни ашама. Еди кунь оны маясыз пишкен отьмекнен, беля отьмегинен аша, чюнки сен ашыкъып, Мысыр топрагъындан чыкъкъансынъ. Буны япып, сен омюрбилля Мысырдан чыкъкъан кунюни акъылынъда тутаджакъсынъ.

4 Еди кунь девамында бутюн топрагъынъда мая олмасын. Биринджи куннинъ акъшам чалгъан къурбан этинъден сабагъадже бир шей къалмасын.

5 Алланъ олгъан РАББИ санъа яшамакъ ичюн береджек эр бир ерлеринъде Песах къурбаныны соймагъа олмаз.

6 Ялынъыз, Намы олсун деп, Алланъ олгъан РАББИ сайлайджакъ ерде, акъшам вакътында, кунь баткъанда Песах къурбаныны сой. Айны шу вакъытта сен Мысырдан чыкъкъансынъ.

7 Оны Алланъ олгъан РАББИ сайлайджакъ ерде пишир ве аша. Айланыр куню исе эвинъе къайтмакъ мумкюнсинъ.

8 Алты кунь маясыз пишкен пителерни аша. Единджи куню исе Алланъ олгъан РАББИ ичюн буюк топлашув олсун. Ич бир тюрлю иш этме.

9

Озюнъе еди афта сай. Пишкен ашлыкъны оракънен орып башлагъан вакътынъдан бу еди афтаны сай.

10 О заман Алланъ олгъан РАББИ ичюн Афталар Байрамыны яп. Алланъ олгъан РАББИ санъа насыл берекет берген олса, истегинъе коре бахшышларынъны кетир

11 ве Алланъ олгъан РАББИнинъ огюнде шенълен. Сен, огълунъ, къызынъ, хызметчи акъайларынъ ве апайларынъ, сизинъ ерлеринъизде яшагъан левийлилер, аранъызда ят халкълардан олгъанлар, оксюзлер ве тул апайлар, Намы олсун деп, Алланъ олгъан РАББИ сайлайджакъ ерде шенъленинъиз.

12 Мысырда къул олгъанынъны акъылынъда тут ве эписи бу низамнамелерни тут ве беджер.

13

Арманларынъдан ашлыкъ джыйылгъанынен ве юзюмликлеринъден шарап япылгъанынен, еди кунь девамында Чалашлар Байрамыны яп.

14 Байрамда шенъленинъиз: сен, огълунъ, къызынъ, хызметчи акъайларынъыз ве апайларынъыз, ве сизинъ ерлеринъизде олгъан левийлилер, ят халкълардан олгъанлар, оксюзлер ве тул апайлар.

15 Еди кунь девамында Алланъ олгъан РАББИ сайлайджакъ ерде РАББИге байрам эт. Чюнки Алланъ олгъан РАББИ бутюн япкъанларынъда ве эр туткъан ишлеринъде санъа берекет береджек. Сен керчектен де шенъленеджексинъ.

16

Йылда учь кере эписи акъайларынъыз Алланъ олгъан РАББИ сайлайджакъ ерге, Онынъ огюне кельмек кереклер: Маясыз Пишкен Пите Байрамында, Афталар Байрамында ве Чалашлар Байрамында. РАББИнинъ огюне кимсе бош къолнен кельмесин.

17 Эписи, Алланъ олгъан РАББИ оларгъа берген берекетине коре бахшышларыны кетирип кельсинлер.

18

Алланъ олгъан РАББИ санъа береджек эписи ерлеринъизде къабилелеринъиз ичюн къадыларны ве реберлерни къой. Олар халкъны адалетли суд этсинлер.

19 Суд эткенде, Къанунны бозмасынлар, адамлар арасында фаркъ этмесин ве бахшыш-къапарлар алмасынлар, чюнки бахшышлар икметли адамларнынъ козьлерини кёр этелер ве инсафлы адамларнынъ сёзлерини ялангъа чевирелер.

20 Адалетни, ялынъыз адалетни къыдырсынлар. Сонъ сен сагъ къаладжакъсынъ ве Алланъ олгъан РАББИ санъа береджек топракънынъ саиби оладжакъсынъ.

21

Озюнъе Алланъ олгъан РАББИ ичюн къурбан ерини къургъанынънен, янында Ашера путуна табынма диреги оларакъ ич бир терек сачма.

22 Пут ташларыны да озюнъе тиклеме. Алланъ олгъан РАББИнинъ оларны кореджек козю ёкъ.

17

1

Алланъ олгъан РАББИге къусуры я да бир де бир эксиклиги олгъан бугъа я да къойны къурбан чалма, чюнки бу, Алланъ олгъан РАББИ ичюн писликтир.

2

Эгер Алланъ олгъан РАББИ санъа береджек ерлеринъде акъай я да апай Онынъ козю огюнде яманлыкъ япса, бойле этип Алланъ олгъан РАББИнинъ Васиетини бозса

3 ве меним разылыгъыма къаршы башкъа аллаларгъа хызмет этип башласа ве оларгъа, кунешке, айгъа я да бутюн кок ордусына табынса,

4 ве сен бунынъ акъкъында эшитип хабердар олсанъ, оны яхшы этип къыдыр. Эгер бу акъикъатен керчек олса ве бу пислик Исраильде япылгъан олса,

5 бу яманлыкъны япкъан акъайны я да апайны шеэр араба къапулары янына кетир ве, о, акъаймы, апаймы, ташларнен урып ольдюр оны.

6 Эки я да учь шаатнынъ сёзюне коре бу адам ольдюрильмек керек. Бир шаатнынъ сёзюне коре ольдюрмеге олмаз.

7 Оны ольдюрмек ичюн, шаатлар биринджи ташлар атсын, сонъ бутюн халкъ ташларны атсынлар. Бойле этип, аранъыздаки яманлыкъны ёкъ эт.

8

Эгер бир де бир дава: адам ольдюрюви, тартышма, я да уджюм давасыны санъа чезмеге пек къыйын олса, ве шеэрлеринъизде меселе давалы къалса, бар да, Алланъ олгъан РАББИ сайлайджакъ ерге кет.

9 Левийли руханийлерге ве о заман олгъан къадыгъа барып, олардан меселенинъ чезювини сора. Олар санъа меселе акъкъында укюм чыкъараджакълар.

10 РАББИ сайлайджакъ ерде олар санъа насыл айтсалар, ойле де яп. Мытлакъа оларнынъ огреткенлерининъ эписини беджер.

11 Олар санъа огреткен къанунгъа ве берген къараргъа коре яп. Оларнынъ айткъанларындан не сагъгъа не солгъа айланма.

12 Ким терс этип, Алланъ олгъан РАББИнинъ огюнде хызмет эткен руханийни я да къадыны динълемесе, о адамны ольдюрмек керек. Бойлеликнен, яманлыкъны Исраильден ёкъ эт.

13 Бутюн халкъ буны эшитип къоркъар ве илериде бойле терслик этмез.

14

Алланъ олгъан РАББИ санъа береджек топракъкъа кельгенинънен ве онынъ саиби олып, анда ерлешкенинънен: «Чевре-четимдеки миллетлерде олгъаны киби, мен де озюме падиша къояйым», — десенъ,

15 озюнъе падишалыкъкъа мытлакъа Алланъ олгъан РАББИ сайлайджакъ адамны къой. Падишалыкъкъа семетдешлеринъден олгъан акъайны къой. Санъа семетдеш олмагъан ябанджыны падишалыкъкъа къоймагъа олмаз.

16 Ялынъыз о, озюне чокъча атларны алмасын, ве, чокъча атларны алмакъ ичюн, халкъны Мысыргъа къайтармасын. РАББИ: «Сизге анда кене къайтмагъа олмаз», — деди.

17 Чокъ апайларны да алмасын. Алса, юрегини бозар. Кумюшнен алтынны да озюне пек чокъ топламасын.

18

Падишалыкъ этмек ичюн, тахткъа минген сонъ, о, озюне левийли руханийлерде олгъан китаптан бу Къанунны кочюрип алмакъ керек.

19 Бу Къанун падишада олсун. Падиша оны омюрбилля окъусын, Алласы олгъан РАББИден къоркъсун ве бу Къануннынъ эписи сёзлерини ве бу низамнамелерни тутсун ве оларны беджерсин.

20 Онынъ юреги семетдешлеринден юксек олмасын ве о бу эмирлеринден не сагъгъа, не солгъа айланмасын. Сонъ чокъ куньлер девамында о ве эвлятлары Исраильде падишалыкъ этеджеклер.

18

1

Левийли руханийлер, — бутюн Левийнинъ къабилеси, — башкъа исраиллилер аладжакъ топракънынъ пайыны киби бир пайны ве мал-мулькни алмайджакъ. Олар РАББИге атеште берильген къурбанларындан ве Онынъ мал-мулькюнден ашайджакълар.

2 Семетдешлерининъ арасында онынъ пайы олмасын. РАББИ оларгъа айткъаны киби, О, Озю — оларнынъ мал-мулькюдир.

3 Ким халкътан бугъаны я да къой-эчкини къурбан чалса, руханийлерге бир пай бермек керек; олар къурбаннынъ курегини, эки янагъыны ве къарныны берсинлер.

4 Оларгъа ашлыгъынънынъ биринджи берекетинден, яш шарабынъдан ве зейтюн ягъынъдан бир пайны, сюрюнъден биринджи къыркъкъан юньден бир пайны да оларгъа бермек керексинъ.

5 Чюнки Алланъ олгъан РАББИ оларны эписи къабилелеринъден сайлап алгъан; олар ве эвлятлары омюрбилля турып, РАББИнинъ ады ичюн хызмет этсинлер.

6

Эгер бир левийли, о, вакътынджа яшагъан къасабаларындан биринден, исраиллилер олгъан бутюн топрагъындан кетип, джан-юректен истеп, РАББИ сайлайджакъ ерге кельсе,

7 ве РАББИнинъ огюнде тургъан семетдешлери левийлилер киби, Алласы олгъан РАББИ ичюн хызмет этсе,

8 башкъаларынен берабер айны шу пайны ашамакъ керек. Бабасындан къалгъан мал-мулькюни сатып алынгъан акъчасына бакъмасынлар.

9

Алланъ олгъан РАББИ санъа береджек топракъкъа киргенинънен, андаки миллетлер япкъан писликни япмагъа огренме.

10 Аранъызда къызыны я да огълуны атешке якъып къурбан чалгъан адамлар, фалджылар, аляметлерни бакъып келеджекни айткъанлар, ырымджылар, этнеджилер,

11 къаргъышлар айткъан, рухларнен лаф эткенлер, джинлерни чагъыргъанлар, ольген адамларнынъ рухларынен лаф эткенлер олмасын.

12 Чюнки буны япкъан эр ким РАББИнинъ огюнде пистир, ве бу писликлер ичюн Алланъ олгъан РАББИ оларны огюнъден къувалай.

13 Алланъыз олгъан РАББИнинъ огюнде къусурсыз ол.

14

Сен бу миллетлернинъ малыны запт этеджексинъ; олар аляметлерни тарифлегенлерни ве фал бакъкъанларны динълейлер, санъа исе Алланъ олгъан РАББИ бунъа разылыкъ бермеген.

15 Алланъ олгъан РАББИ сизинъ аранъыздан, агъа-къардашларынъыздан, манъа ошагъан бир пейгъамберни сизге асыл этеджек. Оны динъленъиз.

16 Чюнки сен Хорев еринде исраиллилер топлашкъан куню Алланъ олгъан РАББИден: «Бир даа Аллам олгъан РАББИнинъ сесини эшитмеге ве бу буюк атешни корьмеге истемейим. Ойле олмаса, олерим!» — деп сорадынъ.

17 РАББИ манъа о заман бойле деди: «Оларнынъ айткъанлары яхшыдыр.

18 Мен олар ичюн семетдешлерининъ арасындан санъа ошагъан пейгъамберни асыл этерим. Айтаджакъ сёзлерини Мен онъа береджегим. О, оларгъа айтаджакъларынынъ эписи Меним эмирлериме коре оладжакъ.

19 Бир де бир адам, Меним адымдан бу пейгъамбернен айтаджакъ сёзлеримни динълемесе, Мен Озюм о адамдан сорайджагъым.

20 Лякин эгер, Мен онъа буюрмайып, бир пейгъамбер, джесарети етип, Меним адымдан бир де бир шей айтса, я да башкъа аллаларнынъ адындан бир де бир шей айтса, шу пейгъамберни ольдюринъиз».

21 Сен: «О айткъаныны РАББИ дегенми, демегенми, насыл танып олурмыз?» — деп тюшюнмек мумкюнсинъ.

22 Эгер пейгъамбер бир де бир шейни РАББИнинъ адындан айтып да, лафы догъру олмаса, я да ерине кельмесе, демек, бу сёзлерни РАББИ айтмагъан, ве бу пейгъамбер, джесарети етип, буны озюнден айткъан. Ондан асыл къоркъма.

19

1

Алланъ олгъан РАББИ топракъларыны санъа береджек миллетлерни ёкъ эткенинен, сен топракънынъ саиби олгъанынънен ве шеэрлеринде ве эвлеринде ерлешкенинънен,

2 Алланъ олгъан РАББИ санъа мульк оларакъ береджек топракъта учь шеэр айыр.

3 Анда ёл яса ве Алланъ олгъан РАББИ санъа мульк оларакъ береджек бутюн топракъны учь къысымгъа боль. Башкъа адамны ольдюрген эр кимнинъ анда къачмагъа чареси олур.

4 Ким-де-ким башкъа адамгъа эвеллери душман олмайып, оны тесадюфен ольдюрсе, бойле къатиль анда къачмакъ ве сагъ къалмакъ мумкюн.

5 Меселя, бир адам биревнен ормангъа одун кесмеге кете. Анда терекни кесмек ичюн балтасыны саллагъанда, балта тюйтесинден тюшип башкъа адамны ура, ве о оле. Ойле адам о шеэрлернинъ бирине къачып сакъланмакъ мумкюн.

6 Олмаса, акътыманны аладжакъ адам къызгъан алда къатильнинъ пешинден айдап артына етер ве, ёл узакъ олса, ольдюрир оны. Амма о адам олюм джезасына ляйыкъ дегиль, чюнки о, онъа не тюневин, не обирскунь душман дегиль эди.

7 Шунынъ ичюн Мен санъа учь шеэрни айырмагъа буюрам.

8

Баба-деделеринъе ант эткени киби, Алланъ олгъан РАББИ сынъырларынъны кенълештирип ве баба-деделеринъе береджегини айткъаны киби, бутюн топракъны сизге бергенинен,

9 эгер сен мен санъа бугунь буюргъан эписи бу эмирлерни гъайретнен беджерсенъ, Алланъ олгъан РАББИни севсенъ ве омюрбилля Онынъ ёлларындан юрсенъ, о учь шеэрге даа учь шеэрни къош.

10 Алланъ олгъан РАББИ санъа мульк оларакъ береджек топракъта къабаатсыз адамнынъ къаны тёкюльмесин; къан гунасы устюнъде олмасын.

11

Лякин, эгер бирев башкъа адамгъа душман олып, оны гизлиден беклесе ве, онъа къаршы чыкъып оны урып ольдюрген сонъ, о шеэрлернинъ бирине къачып кетсе,

12 къатильнинъ шеэринден акъсакъаллар, оны андан алмакъ ичюн, адамларны ёлласынлар да, оны къан акътыманыны аладжакъ адамнынъ къолуна берсинлер. О, ольсюн.

13 Онъа мераметнен бакъманъыз. Къабаатсыз адамнынъ къаныны Исраильден юв. Сонъ санъа яхшы олур.

14

Алланъ олгъан РАББИ санъа мульк оларакъ береджек топракъта, санъа тиеджек топракънынъ пайында деделер къойгъан, башкъа адамнынъ пайынынъ сынъырларыны къыбырдатма.

15

Башкъасыны насылдыр акъсызлыкъта я да гунада къабаатламакъ ичюн бир шаатнынъ сёзлери етерли дегиль. Эр бир ишни эки я да учь шаатнынъ сёзлерине коре чезмек керек.

16 Эгер яман шаат башкъасыны акъсызлыкъта къабаатлап, онъа къаршы чыкъса,

17 бу, давалары олгъан эки адам РАББИнинъ огюне, руханийлернинъ огюне ве о заманларда олгъан къадыларнынъ огюне турсунлар.

18 Къадылар о ишни яхшы бакъсынлар. Эгер о шаат яланджы олып, башкъа адамгъа ботен ялан шаатлыкъ эткен олса,

19 онъа, о башкъа адамгъа не япмагъа истегени озюне япылсын. Бойлеликнен, яманлыкъны аранъыздан ёкъ этинъиз.

20 Къалгъанлары да эшитип, къоркъарлар, ве бу яманлыкъны илериде аранъызда кимсе япмаз.

21 Онъа мераметнен бакъманъыз. Джан ичюн джан, козь ичюн козь, тиш ичюн тиш, къол ичюн къол, аякъ ичюн аякъ олсун.

20

1

Сен душманларынъа къаршы дженк этмек ичюн чыкъып, онынъ атлары, дженк арабалары ве ордусы сенинъкиден чокъ олгъаныны корьсенъ, олардан къоркъма, чюнки сени Мысыр топрагъындан чыкъаргъан Алланъ олгъан РАББИ сеннендир.

2 Дженк мейданына чыкъкъанынъызда, руханий янынъа якъынлашсын, халкъкъа бойле айтсын:

3 «Динъле, Исраиль! Сиз бугунь душманларынъызгъа къаршы дженк этмеге чыкъасынъыз. Къоркъу юреклеринъизге кирмесин. Къоркъманъыз, теляшланманъыз, олар ичюн дешет тюбюне къалманъыз.

4 Чюнки Алланъыз олгъан РАББИ сизнен берабер барып, сиз ичюн душманларынъызнен дженк этип, сизни къуртармакъ ичюн кете».

5 Реберлер ордугъа бойле айтсынлар: «Ким янъы эв къурып, анда яшап башламагъан? О адам эвине къайтсын. Ёкъса о барып, дженк мейданында эляк олур ве эвинде башкъасы яшар.

6 Ким юзюмликни сачып, бир салкъымыны узьмеген? О адам эвине къайтсын. Ёкъса о барып, дженк мейданында эляк олур ве башкъасы юзюмлигинен файдаланыр.

7 Ким къызны нишанлап, онъа эвленмеген? О адам эвине къайтсын. Ёкъса о барып, дженк мейданында эляк олур ве онъа башкъасы эвленир».

8 Сонъ реберлер ордугъа бойле айтсынлар: «Ким къоркъакъ ве тавшан юреклидир? О адам эвине къайтсын. Ёкъса о, башкъаларыны да рухтан тюшюрир».

9 Бунынъ эписини ордугъа айткъан сонъ, реберлер, ордугъа ёлбашчылыкъ этмек ичюн, башлыкъларны къойсунлар.

10

Бир де бир шеэрнен дженклешмек ичюн янына кельгенинен, анда яшагъанларны барышыкъкъа чагъыр.

11 Эгер олар сеннен барышмагъа разы олсалар ве санъа шеэр къапуларыны ачсалар, бутюн ичиндеки халкъ сенинъ зорлукъ тюбюнде чалышкъан ишчилеринъ ве сенинъ хызметчилеринъ олсунлар.

12 Эгер олар сеннен барышмагъа разы олмасалар ве санъа къаршы дженк этселер, шеэрни алкъагъа ал.

13 Сонъ Алланъ олгъан РАББИ шеэрни къолунъа береджек, сен исе анда олгъан акъайларнынъ эписини къылычнен урып ольдюр.

14 Лякин апайлары, балалары, туварлары, шеэрде олгъан эр шей, — шеэрнинъ бутюн мал-мулькю сенинъ оладжакъ. Алланъ олгъан РАББИ къолунъа береджек душманларынынъ гъаниметинен файдалан.

15 Бойле шейни сенден пек узакъ олгъан ве къомшу миллетлерге аит олмагъан шеэрлернинъ эписине яп.

16 Амма Алланъ олгъан РАББИ санъа мульк оларакъ береджек бу халкъларнынъ шеэрлеринде бир джан сагъ къалдырма.

17 Алланъ олгъан РАББИ санъа эмир эткени киби, сен оларнынъ эписини мытлакъа айырып, бутюнлей ёкъ этмеге меджбурсынъ: хитлилерни, аморлыларны, ханаанлыларны, перизлилерни, хивлилерни ве евуслыларны.

18 Ёкъса, олар озьлерининъ аллалары ичюн эткен писликлерге сизлерни де огретирлер, ве сиз Алланъыз олгъан РАББИнинъ огюнде гуна къазанырсынъыз.

19

Эгер сен бир де бир шеэрнен дженклешип, запт этмек ичюн оны чокъ вакъыт девамында алкъада тутып къалсанъ, емиш тереклерини балтанен кесме, чюнки оларнынъ емишлерини ашамакъ мумкюнсинъ. Кесме оларны, чюнки оларны алкъагъа алмагъа керекмей!

20 Лякин бир де бир терекнинъ ашамагъа ич бир шей бермегенини бильсенъ, шу терекни бозып кесмек мумкюнсинъ. Сеннен дженклешкен шеэр йыкъылып тюшкендже, онъа къаршы шу тереклерден дженк алетлерини яп.

21

1

Эгер Алланъ олгъан РАББИ санъа мульк оларакъ береджек топракъта чёльде яткъан ольдюрильген адам тапылып ве оны ким ольдюргени белли олмаса,

2 акъсакъаллар ве къадылар чыкъып, ольдюрильген адамдан чевре-четинде олгъан шеэрлерине къадар ёлнынъ узунлыгъыны ольчесинлер.

3 Ольдюрильген адамгъа энъ якъын олгъан шеэрнинъ акъсакъаллары, ишлетильмеген ве боюндырыкъ такъмагъан бир тана алсынлар.

4 О тананы алып, ишленильмеген ве устюнде бир шей сачылмагъан, акъкъан суву олгъан вадийге кетирсинлер. О вадийде олар тананынъ бойнуны сындырсынлар.

5 Сонъ руханийлер олгъан Левийнинъ огъуллары якъынлашсынлар, чюнки Алланъ олгъан РАББИ оларны Озюне хызмет этмек, Онынъ адындан хайыр дуасыны окъумакъ ве эр бир тартышма ве уджюм давасыны чезмек ичюн сайлагъан.

6 Сонъ ольдюрильген адамгъа энъ якъын олгъан шеэрнинъ акъсакъаллары келип, вадийде бойну сындырылгъан тананынъ устюнден къолларыны ювсунлар

7 ве бойле айтсынлар: «Бу адамнынъ къаныны къолларымыз тёкмеди, козьлеримиз де джинаетни корьмеди.

8 Я РАББИм, Сен Озь халкъынъны, сатын алгъан Исраильни гунадан арындыр, бу къабаатсыз ольдюрильген адамнынъ къаны ичюн Озь халкъынъдан акъкъыны сорама». Сонъ олар къан гунасындан арынырлар.

9 Бойледже, сен озюнъни къабаатсыз къан гунасындан арындырырсынъ, чюнки РАББИнинъ козю огюнде сен догърулыкъ япмакъ керексинъ.

10

Душманларынънен дженклешмеге чыкъып, Алланъ олгъан РАББИ оларны къолунъа бергенинен, оларны эсир этип алсанъ

11 ве эсир адамларнынъ арасында дюльбер апайны корип, онъа севда олып эвленмеге истесенъ,

12 оны эвинъе кетир. О, сачларыны тыраш этсин, тырнакъларыны кессин.

13 Сонъ эсир этильген вакътында ташыгъан урбасыны устюнден чыкъарып, бир ай девамында эвинъде булунып, анасы-бабасы артындан яныкълап агъласын. Бир ай кечкен сонъ, сен онъа кирип акъайы олмакъ мумкюнсинъ, о да апайынъ олур.

14 Ондан разы олмасанъ эгер, оны истеген ерине йибер. Лякин оны парагъа сатмагъа олмаз. Оны къул ерине корьме, чюнки сен артыкъ онынъ намусыны лекелединъ.

15

Бир акъайнынъ эки апайы олып, о, бирини севсе, экинджисини исе кореджек козю олмаса, ве олар экиси де онъа огъул тапсалар, эм де о, севмеген апайы биринджи олып огъул тапса,

16 шу акъай мал-мулькюни пай эткен кунюнде о, севмеген апайынынъ биринджи догъгъан огълундан биринджилигини алып, севген апайынынъ огълуна бермеге олмаз.

17 Лякин севмеген апайынынъ огълунынъ биринджилигини тасдикълап, бутюн мулькюнден пайны эки къат чокъ бермек керек, чюнки шу огълу — акъай кучюнинъ биринджи догъгъан баласыдыр, биринджи догъгъан акъкъы онынъкидир.

18

Эгер биревнинъ огълу инат, итаатсыз олса ве ана-бабасынынъ сёзюни динълемесе, олар оны догъру ёлгъа къойсалар да, о, къулакъ асмаса,

19 анасынен бабасы оны тутып, олар яшагъан шеэрнинъ къапуларына, акъсакъалларгъа кетирсинлер.

20 Акъсакъалларгъа бойле десинлер: «Мына бизим огълумыз инат ве итаатсыз, сёзюмизни динълемей, акъчаны савура ве иче».

21 О заман шеэр акъайларнынъ эписи оны ташнен урып ольдюрсинлер. Бойле этип, аранъыздаки яманлыкъны ёкъ эт. Эписи исраиллилер буны эшитип, къоркъарлар.

22

Эгер бирев олюм джезасына ляйыкъ джинает этсе, ве оны ольдюрип терекке ассанъыз,

23 онынъ джеседи теректе геджелемесин. Мытлакъа оны о куню де дефн эт, чюнки теректе эр бир къалдырылгъан адам Алланынъ огюнде лянетлидир. Алланъ олгъан РАББИ санъа мульк оларакъ береджек топракъны арамлама.

22

1

Семетдешинънинъ джоюлгъан бугъасыны я да къоюны корьсенъ, корьмемезликке урма, мытлакъа оны о адамгъа къайтар.

2 Эгер семетдешинъ узакъ яшаса, я да сен айваннынъ саиби ким олгъаныны бильмесенъ, айванны эвинъе ал да, о адам оны къыдырып башламагъандже, сенде турып турсун. Сонъ айванны онъа къайтар.

3 Башкъа адамнынъ джоюлгъан эшеги, урбасы ве эр бир башкъа шейинен де ойле яп. Санъа корьмемезликке урмакъ олмаз.

4 Эгер семетдешинънинъ бугъасы я да эшеги йыкъылгъаныны корьсенъ, корьмемезликке урма, мытлакъа семетдешинъе оларны аякъкъа турсатмагъа ярдым эт.

5

Апай акъай урба-алетини ташымасын, акъай да апай урбасыны киймесин, чюнки буны япкъан эр ким Алланъыз олгъан РАББИнинъ огюнде пистир.

6

Эгер ёл бою кеткенинъде, теректе я да ерде къуш ювасы расткельсе ве къуш балаларынен я да йымырталарынен анасы да анда отурса, балаларынен я да йымырталарынен берабер анасыны алма.

7 Мытлакъа йибер анасыны, балаларыны исе озюнъе алмакъ мумкюн. Сонъ санъа яхшы олур, куньлеринъ де чокъ оладжакъ.

8

Янъы эв къургъанынен, таваннынъ чевре-четинде пармакълыкъ да яп. Ёкъса, бирев йыкъылып ольсе, къаны устюнъде олур.

9

Юзюмлигинъни башкъа урлукъларнен берабер сачма, ёкъса сачкъан урлугъынънынъ махсулы юзюмликлернинъ салкъымларынен берабер арам олур.

10

Бугъаны эшекнен берабер екип ер сюрме.

11

Тюрлю шейлерден, юнь ве кетенден тикильген урбаны бирден кийме.

12

Кийген урбанънынъ дёрт тарафына пускюллер яп.

13

Эгер бир акъай озюне апай алып, онен яткъанынен, оны кореджек козю олмаса

14 ве оны къабаатлап, адыны чыкъарса ве: «Мен онъа эвлендим ве онен яткъанымда, о къыз олмагъаны ачылды», — десе,

15 къызнынъ ана-бабасы къызлыкъ аляметлерини алып, шеэрнинъ араба къапуларында акъсакъалларгъа алып косьтерсинлер.

16 Бабасы акъсакъалларгъа бойле айтсын: «Мен къызымны бу адамгъа акъайгъа бердим, онынъ исе къызымны кореджек козю олмады.

17 Мына энди о, къызымны къабаатлады: “Къызынъда къызлыкъ намусы тапылмагъан”. Лякин къызымнынъ къызлыкъ аляметлери мына!» Сонъ урбаларыны акъсакъалларнынъ козю огюнде тёшесин.

18 О заман шеэр акъсакъаллары акъайыны алып джезаласынлар.

19 Онъа юз кумюш одемесини юклесинлер, ве о пара къызнынъ бабасына берильсин, чюнки шу адам Исраиль къызынынъ адыны чыкъарды. Къыз исе онынъ апайы олып къалсын ве акъайынынъ ондан айырылмагъа омюрбилля акъкъы олмаз.

20 Лякин эгер къабаатлав догъру олып, къызда къызлыкъ намусы тапылмаса,

21 шеэр акъайлары оны бабасынынъ эви янына кетирип, ташнен урып ольдюрсинлер, чюнки о, Исраильде юзьсюзлик япкъан: бабасынынъ эвинде яшап, ороспулыкъ эткен эди. Бойле этип яманлыкъны аранъыздан ёкъ этинъиз.

22

Эгер эвли апайнен яткъан акъай тапылса, экисини де ольдюрмек керек: эм апайнен яткъан акъайны, эм апайны. Бойле этип Исраильден яманлыкъны ёкъ этинъиз.

23

Эгер бир къыз огълангъа нишанлы олып, башкъасы оны шеэрде расткетирип онен ятса,

24 экисини де шеэрнинъ араба къапуларына кетирип, ташнен урып ольдюринъиз. Къызны — шеэрде къычырмагъаны ичюн, огъланны исе — башкъа адамнынъ апайынынъ намусына токъунгъаны ичюн. Бойле этип, аранъыздаки яманлыкъны ёкъ этинъиз.

25

Эгер бирев, нишанлы къызны чёльде расткетирип, оны зорлап, онен ятса, тек къызны зорлагъан акъайны ольдюрмек керек.

26 Къызгъа исе бир шей этменъиз, онынъ устюнде олюм джезасына ляйыкъ джинает ёкъ. Бу шей бир адам башкъасына къаршы турып оны ольдюргенине тенъ келе.

27 Чюнки акъай къызны чёльде расткетирген, къыз къычырса да, оны къуртармагъа кимсе тапылмагъан.

28

Эгер бирев нишанлы олмагъан къызны расткетирип, оны зорлап, онен ятса, ве оларны тутсалар,

29 къызнен яткъан акъай къызнынъ бабасына 50 кумюш бермек керек, къыз исе онъа акъайгъа чыкъмакъ керек, чюнки акъай онынъ намусына токъунды. Онынъ омюрбилля о къыздан айырылмагъа акъкъы ёкъ.

30

Бабасынынъ апайынен ятмагъа ве бабасыны масхара этмеге кимсенинъ акъкъы ёкъ.

23

1

Кимнинъ йымырталары эзильген я да чумийи кесильген олса, онъа РАББИнинъ джемиетине кирмеге олмаз.

2

Пич балагъа РАББИнинъ джемиетине кирмеге олмаз. Онынъ онунджы несилине биле РАББИнинъ джемиетине кирмеге олмаз.

3

Аммонлыларгъа ве моавлыларгъа РАББИнинъ джемиетине кирмеге олмаз. Оларнынъ онунджы несилине биле ич бир вакъыт РАББИнинъ джемиетине кирмеге олмаз.

4 Чюнки сиз Мысырдан кеткенинъизде, олар сизни пите ве сувнен къаршыламагъанлар ве чюнки олар, сизни къаргъамакъ ичюн, Арам-Нахараим еринден, Петор шеэринден олгъан Беорнынъ огълу Беламны парагъа туткъанлар.

5 Лякин Алланъ олгъан РАББИ Беламны динълемеге истемеген. Алланъ олгъан РАББИ сени севгени ичюн, О, къаргъышыны бахыткъа чевирген.

6 Омюрбилля, ич бир вакъыт оларнен барышмагъа ве аранъыз аман олгъаныны истеме.

7

Эдомлыларгъа нефрет беслеме, чюнки олар сенинъ сой-сопларынъдыр; мысырлыларгъа да нефрет беслеме, чюнки сен оларнынъ топрагъында ят олып яшагъансынъ.

8 Оларнынъ учюнджи несилинде догъгъан эвлятлары РАББИнинъ джемиетине кирмек мумкюнлер.

9

Исраиль, душманларынъа къаршы сеферге чыкъкъанынъда, эр яманлыкътан сакъын.

10 Эгер аранъызда бир де бир акъай геджесинен тёшегинде олгъанындан арамланса, ордудан чыкъсын ве кирмесин анда.

11 Акъшам тюшкенинен ювунсын да, кунь баткъанда ордугъа кирсин.

12

Ордудан тыш озюнъе косьтергич яп ве анда ордудан аджетинъизни япмакъ ичюн кет.

13 Алетлеринъде куречигинъ де олмакъ керек. Ордудан четте отургъан сонъ, ерни къаз да, ишинъни битирген сонъ, айланып, оны комип къой.

14 Чюнки сени къуртаргъан, душманларынъны къолунъа берген Алланъ олгъан РАББИ ордунъда юре. Онынъ ичюн ордунъ азиз олсун. Ёкъса РАББИ насылдыр къапатылмагъан айыплыкъны корип, сенден кетеджек.

15

Эфендисинден санъа къачып кельген къулны эфендисине къайтарма.

16 Сенде, аранъызда, бир де бир яшагъан еринъде озю бегенип сайлагъан ерде яшасын. Оны хорлама.

17

Исраиль къызларында ве огъулларында не апай, не акъай путхане ороспулары олмасын.

18 Ороспулыкънен къазангъан акъчаны не апайгъа, не акъайгъа бир тюрлю адакъ беджермек ичюн Алланъ олгъан РАББИнинъ эвине кирсетмеге ёл берме. Чюнки эм биринджиси, эм экинджиси Алланъ олгъан РАББИнинъ огюнде писликтир.

19

Семетдешинъе кумюшни, ашлыкъны, я да башкъа бир шейни борджкъа бергенде, ич бир файыз сорама.

20 Ябанджыгъа бир де бир шейни борджкъа бергенде, ондан файыз сорамакъ мумкюнсинъ, амма семетдешинъден дегиль. Бу эмирни тутсанъ, Алланъ олгъан РАББИ санъа мульк оларакъ береджек топракъта эр туткъан ишинъде санъа берекет береджек.

21

Эгер Алланъ олгъан РАББИге адакъ берген олсанъ, оны беджермек вакътыны созма. Ёкъса Алланъ олгъан РАББИ сенден мытлакъа сорар, ве башынъа гуна олур.

22 Эгер адакъ бермеген олсанъ, башынъа гуна олмаз.

23 Агъзынъдан чыкъкъан эр бир лафынъа бакъ; Алланъ олгъан РАББИге озь истегинънен, озь агъзынънен адагъан шейни ерине кетир.

24

Башкъа адамнынъ юзюмлигине кирип, юзюмни джанынъ истегенинъ къадар ашамакъ мумкюнсинъ, савутынъны исе толдурма.

25 Башкъасынынъ пишкен ашлыгъына кирип, башакъларны къолларынънен узьмек мумкюнсинъ, орагъынъны исе башкъа адамнынъ махсулына котерме.

24

1

Бир акъай озюне апай алып, эвленсе, амма апайнынъ айыплыгъы ачылгъаны ичюн акъайнынъ козюнде урьмет тапмаса, акъай айырылыкъ кягъытыны язып, онынъ къолуна бермек ве сонъ оны озь эвинден чыкъармакъ мумкюн.

2 О апай, акъайнынъ эвинден чыкъып кетип, башкъасына акъайгъа чыкъмакъ мумкюн.

3 Лякин башкъасы да оны кореджек козю олмайып, айырылыкъ кягъытыны язып ве къолуна берип, озь эвинден чыкъарса, я да онынъ экинджи, оны апай оларакъ алгъан акъайы ольсе,

4 оны йиберген биринджи акъайы, апайы арамлангъан сонъ, онъа эвленип олмаз. Бу — РАББИнинъ огюнде писликтир. Алланъ олгъан РАББИ санъа мирас оларакъ береджек топракъны гунагъа батырма.

5

Ким якъында эвленген олса, дженкке кетмесин, ве бир тюрлю башкъа иш онъа буюрылмасын. О, азат къалып, бир йыл девамында эвленген апайыны къувандырсын.

6

Дегирмен я да дегирменнинъ юкъары ташыны залоггъа алмагъа олмаз, чюнки бу, адамнынъ джаныны залоггъа алмасына тенъдир.

7

Эгер бир адам, семетдешлеринден, Исраиль эвлятларындан олгъан бирини хырсызлап, онен серт олып, оны сатса, ве бу шей ачылса, бойле хырсызны ольдюрмек керек. Бойле этип, аранъыздаки яманлыкъны ёкъ этинъиз.

8

Сакъын, тери хасталыкълары пейда олгъанда, левийли руханийлер санъа огреткенлерининъ эписини яп. Мен оларгъа эмир эткенлеримни япынъыз.

9 Сиз Мысырдан кеткен сонъ, Алланъ олгъан РАББИ Мерьемге не япкъаныны акъылынъда тут.

10

Башкъа адамгъа бир шейни борджкъа берсенъ, залог алмакъ ичюн эвине кирмеге акъкъынъ ёкъ.

11 Азбарда тур; сенден борджкъа алгъан адам исе залогны санъа азбаргъа алып чыкъсын.

12 О, ёкъсул олса, залогыны юкъламагъа яткъанда озюнъде къалдырма.

13 Кунь батмаздан эвель, мытлакъа къайтар онъа онынъ залогыны, ве о, урбасынен япынып юкълар ве санъа яхшылыкъ тилер. Алланъ олгъан РАББИнинъ козю огюнде исе бу иш санъа инсафлыкъ деп сайыладжакъ.

14

Топрагъынъда, яшагъан ерлеринъде олгъан ёкъсул ве фукъаре ыргъатны, о, семетдешлеринъден оламы, я ят халкълардан олгъанларданмы, онынъ джаныны агъыртма.

15 Онынъ къазанчыны о куню, кунь батмаздан эвель онъа бер, чюнки о, ёкъсул; джаны онъа багълыдыр. Ёкъса, о, санъа къаршы РАББИге къыямет къопарыр да, сен гуна къазанырсынъ.

16

Балаларынынъ къабааты ичюн бабалар ольмесинлер, бабаларынынъ къабааты ичюн де балалар ольмесин. Эр бир адам озь гунасы ичюн ольмек керек.

17

Ят халкълардан олгъанны ве оксюзни адалетли суд эт, тул апайнынъ урбасыны залоггъа алма.

18 Сен де Мысырда къул олып, Алланъ олгъан РАББИ сени андан сатын алгъаныны унутма. Онынъ ичюн мен санъа буны япмагъа эмир этем.

19

Тарланъда махсулынъны джыйып, бир талай башакъларны анда унутсанъ, оларны алмакъ ичюн артынъа къайтма. Олар аранъыздаки ят халкълардан олгъанларгъа, оксюзлерге ве тул апайларгъа къалсын. Сонъ Алланъ олгъан РАББИ санъа эр туткъан ишинъде берекет береджек.

20 Зейтюнни теректен силькиткенинъде, бир даа пытакъларыны козьден кечирме. О, аранъыздаки ят халкълардан олгъанларгъа, оксюзлерге ве тул апайларгъа къалсын.

21 Юзюмлигинъде юзюм салкъымларны джыйгъанда, къалгъанларыны джыйма. О, аранъыздаки ят халкълардан олгъанларгъа, оксюзлерге ве тул апайларгъа къалсын.

22 Мысыр топрагъында сен де къул олгъанынъны акъылынъда тут. Онынъ ичюн мен санъа буны япмагъа эмир этем.

25

1

Эгер эки адам арасында дава чыкъса, олар судгъа кетсинлер. Анда къадылар даваларыны чезсинлер ве акълы союны акъласынлар, къабаатлыны исе къабаатласынлар.

2 Эгер къабаатлы союны урмакъ керек олса, къады оны янында яткъызып, яманлыгъы къач таякъ къазангъан олса, о къадар урмакъны эмир этсин.

3 Онъа 40 таякъ бермек мумкюн. Лякин олардан зияде олмасын. Шулардан чокъча таякъ берильсе, семетдешинъе игренчнен бакъып башларсынъ.

4

Арман баскъан бугъанынъ агъзыны къапатма.

5

Эгер эки агъа-къардаш берабер яшап, бири, огъул корьмезден кечинсе, онынъ апайы чет адамгъа чыкъмасын. Къайыны онъа барып, эвленмек ве агъасынынъ ерине онъа огъул бермек керек.

6 Апайнынъ биринджи догъгъан огълу кечинген агъасынынъ адыны алып, несилини девам эттирирсинъ, ве бойледже онынъ ады Исраильден гъайып олмаз.

7 Эгер къайын келинине эвленмеге истемесе, келин шеэр араба къапуларына, акъсакъалларгъа барып бойле айтсын: «Къайыным агъасынынъ ерине манъа огъул бермектен, агъасынынъ несилини Исраильде девам эттирмектен ред эте, агъасынынъ ерине манъа эвленмеге истемей».

8 О заман шеэр акъсакъаллары оны чагъырып, онен лакъырды этсинлер. Эгер о, эписи бир инатланып: «Онъа эвленмеге истемейим», — десе,

9 келини, акъсакъалларнынъ козю огюнде янына барып, аягъындан аякъкъапыны чыкъарып, бетине тюкюрсин. Сонъ бойле десин: «Агъасынынъ несилини девам эттирмеге истемегенге бойле япарлар».

10 Ондан сонъ Исраильде о адамнынъ сой ады «Аякъкъапы Чыкъарылгъан» оладжакъ.

11

Эки акъай-семетдеш бири-биринен котеклешкенде, урулгъан акъайыны къуртармакъ ичюн, апайы янларына барып, къолуны узатып, ургъан адамны масхара еринден тутса,

12 апайнынъ къолуны кесип ташла. Козюнъ оны аджымасын.

13

Торбанъда эки чекиси догъру олмагъан, балабан ве уфакъ теразе ташлары олмасын.

14 Эвинъде эки тюрлю, балабан ве уфакъ къопкъа ольчюси олмасын.

15 Ташынънынъ агъырлыгъы там ве догъру олмакъ керек. Къопкъанънынъ ольчюси де там ве догъру олмакъ керек. Сонъ Алланъ олгъан РАББИ санъа береджек топракъта куньлеринъ узакъ оладжакълар.

16 Бойле акъсызлыкъ эткен эр адам Алланъ олгъан РАББИнинъ огюнде пистир.

17

Сиз Мысырдан чыкъкъан сонъ, ёл бою амалеклилер санъа нелер эткенини унутма.

18 Сен болдурып ёрулгъанынъда, олар сени ёлда къаршылап, артта къалгъан эписи такъатсызларны урып ольдюргенлер. Олар Алладан къоркъмагъанлар.

19 Алланъ олгъан РАББИ санъа, саип олмакъ ичюн мульк оларакъ береджек топракъта, сени эписи чевре-четиндеки душманларынъдан къуртарып, раат этсе, амалеклилернинъ эсирини биле ер юзюнде къалдырма. Бакъ, унутма буны!

26

1

Алланъ олгъан РАББИ санъа мульк оларакъ береджек топракъкъа келип, онынъ саиби олгъанынънен ве анда яшап башлагъанынънен,

2 Алланъ олгъан РАББИ санъа береджек ернинъ, топракънынъ эписи биринджи махсулларындан пай ал да, сепетке къойып, Алланъ олгъан РАББИ, Намы олсун деп сайлап аладжакъ еринъе бар.

3 О заман олгъан руханийге барып бойле айт: «Бугунь Аллам олгъан РАББИнинъ огюнде айтам: РАББИ баба-деделеримизге ант эткени киби, бизге береджек олгъан топракъкъа кирдим».

4

Руханий къолунъдан сепетни алып, Алланъ олгъан РАББИнинъ огюне къояр.

5 Сен исе Алланъ олгъан РАББИнинъ огюнде бойле айт: «Дедем гъурбетликте кочеяткъан арамлы экен. О, Мысыргъа кеткен ве анда аз союнен гъурбетликте яшап башлагъан. Анда ондан буюк, къудретли ве чокъ сайылы миллет асыл олгъан.

6 Мысырлылар исе бизге ярамай бакъа ве хорлай, агъыр ишлер буюра эдилер.

7 Биз баба-деделеримизнинъ Алласы олгъан РАББИге къыямет къопардыкъ, РАББИ бизим давушымызны эшитти, беля алымызны, агъыр ишлеримизни ве азапларымызны корьди.

8 РАББИ буюк къудретинен ве кучюнен, буюк дешетнен, бельгилер косьтерип ве аджайип шейлерни япып, бизни Мысырдан чыкъарды.

9 Сонъ бизни бу ерге кетирип, бу топракъны, балнен сют акъкъан топракъны бизге берди.

10 Мына, РАББИ, Сен манъа берген топракънынъ биринджи махсулларыны мен энди кетирдим». Сонъ сепетни Алланъ олгъан РАББИнинъ огюне къой ве РАББИге ибадет эт.

11 Сонъ Алланъ олгъан РАББИ санъа ве эвинъе берген эписи яхшылыкълар ичюн левийлилер ве аранъызда ят халкълардан олгъанларнен берабер шенълен.

12

Учюнджи йылында, он пайда бир пай бериледжек йылында, берекетинъден он пайда бир пайыны айырып битирген сонъ, оны левийлилерге, аранъыздаки ят халкълардан олгъанларгъа, оксюзлерге ве тул апайларгъа бер, олар оны сен яшагъан ерлеринъде тойгъандже ашасынлар.

13 Сонъ Алланъ олгъан РАББИге бойле айт: «Мен мукъаддес пайны алып, оны эвимден чыкъардым. Сен манъа буюргъанынъ киби, оны левийлилерге, арамыздаки ят халкълардан олгъанларгъа, оксюзлерге ве тул апайларгъа бердим. Мен эмирлеринъни бозмадым, оларны унутмадым.

14 Матем туткъанымда ондан ашамадым, элял олмайып оны джыймадым, ондан олюлерге бир шей бермедим. Мен Аллам олгъан РАББИнинъ сёзюни туттым, эписи буюргъанларынъны беджердим.

15 Коклерде булунгъан Озь еринъден бакъып, Озь халкъынъа Исраильге ве, бизге бермеге баба-деделеримизге ант эткенинъ киби, берген топракъкъа, сютнен бал акъкъан топракъкъа берекет бер».

16

Бугунь Алланъ олгъан РАББИ эписи бу низамнамелерни ве къарарларны беджермеге эмир эте. Оларны тутып, бутюн джан-юректен беджер.

17 Сен бугунь РАББИге айткъансынъ ки, РАББИ — сенинъ Алланъдыр, Онынъ ёлундан юреджексинъ, низамнамелерини, эмирлерини ве къарарларыны тутаджакъсынъ ве Онынъ сёзюни динълейджексинъ.

18 Санъа сёз бергени киби, РАББИ бугунь, сен, санъа айткъаны киби, Онынъ шахсий халкъы олгъанынъны ве шунынъ ичюн Онынъ эписи эмирлерини тутмагъа борджлугъынъны илян этти.

19 Сонъ О, сени эписи яраткъан миллетлерден устюн къояджакъ, ве сен макътав, нам ве улу шанлыкъ аладжакъсынъ. О, айткъаны киби, сен Алланъ олгъан РАББИнинъ азиз халкъы оладжакъсынъ.

27

1

Сонъ Муса ве Исраиль акъсакъаллары халкъкъа бойле эмир эттилер:

— Мен бугунь сизге берген эписи эмирлерни тутунъыз.

2 Алланъыз олгъан РАББИ сизге береджек топракъкъа, Иордан озенининъ башкъа тарафына кечкен куню озюнъе балабан ташлар къойып, устьлерини киречнен сыла.

3 Деделеринънинъ Алласы олгъан РАББИ айткъаны киби, О, санъа сютнен бал акъкъан топракъны береджек. Бу топракъкъа кирмек ичюн, озенни кечкенинънен, шу ташларнынъ устюнде бу Къануннынъ сёзлерини яз.

4 Мен санъа бугунь буюргъаным киби, Иорданнынъ башкъа тарафына кечкен сонъ, шу ташларны Эвал дагъы устюне къой ве устьлерини киречнен аяла.

5 Анда Алланъ олгъан РАББИге къурбан ери де, ташлардан япылгъан къурбан ерини къур, амма ташларны демир алетинен ишлеме.

6 Алланъ олгъан РАББИнинъ къурбан ерини бутюн ташлардан яп ве сонъ Алланъ олгъан РАББИ ичюн айванларны къурбан чалып, бутюнлей якъ.

7 Анда аманлыкъ къурбанларыны да чалып, оларны аша ве Алланъ олгъан РАББИнинъ огюнде шенълен.

8 Ташлар устюнде бу Къанун сёзлерини ачыкъ ве окъунакълы яз.

9

Муса ве левийли руханийлер бутюн Исраильге бойле дедилер:

— Исраиль, сюкют олып, динъле! Бугунь сен Алланъ олгъан РАББИнинъ халкъы олдынъ.

10 Алланъ олгъан РАББИнинъ сесини динълемек ве мен санъа бугунь буюргъан эмирлерни ве низамнамелерни тутмакъ керексинъ.

11

Сонъ о куню Муса халкъкъа бойле эмир этти:

12

— Иорданнынъ башкъа тарафына кечкенинъизнен, халкъкъа бахыт тилемек ичюн, Геризим дагъында бойле къабилелер турсунлар: Шимеон, Левий, Ехуда, Иссасхар, Юсуф ве Биньямин.

13 Бу къабилелер исе къаргъыш айтмакъ ичюн Эвал дагъында турсунлар: Рубен, Гад, Ашер, Зевулун, Дан ве Нафтали.

14 Сонъ левийлилер бутюн исраиллилерге къычырып бойле айтсынлар:

15

«Агъачтан я да иритильген маденден путны япкъан ве оны гизли ерге къойгъан адамгъа лянет! Устанынъ къолундан чыкъкъан бу шей РАББИнинъ козюнде пистир».

Бутюн халкъ джевап берип: «Амин!» — десин.

16

«Ана-бабасыны урьмет этмеген адамгъа лянет!»

Бутюн халкъ: «Амин!» — десин.

17

«Башкъа адам топрагъынынъ сынъыр ташыны къыбырдаткъан адамгъа лянет!»

Бутюн халкъ: «Амин!» — десин.

18

«Кёрни ёлдан ургъан адамгъа лянет!»

Бутюн халкъ: «Амин!» — десин.

19

«Ят халкълардан олгъанларгъа, оксюзлер ве тул апайларгъа адалетсиз янашкъан адамгъа лянет!»

Бутюн халкъ: «Амин!» — десин.

20

«Бабасынынъ апайынен яткъан адамгъа лянет, чюнки о, бабасыны масхара этти».

Бутюн халкъ: «Амин!» — десин.

21

«Бир де бир айваннен джынсий багъда олгъан адамгъа лянет!»

Бутюн халкъ: «Амин!» — десин.

22

«Татасынен я да къыз къардашынен, бабасынынъ къызынен я да анасынынъ къызынен яткъан адамгъа лянет!»

Бутюн халкъ: «Амин!» — десин.

23

«Къайнанасынен яткъан адамгъа лянет!»

Бутюн халкъ: «Амин!» — десин.

24

«Башкъа адамны гизли ольдюрген адамгъа лянет!»

Бутюн халкъ: «Амин!» — десин.

25

«Къабаатсыз адамны ольдюрмек ичюн къапар алгъан адамгъа лянет!»

Бутюн халкъ: «Амин!» — десин.

26

«Бу Къануннынъ сёзлерини тутмагъан ве, бойле этип, оны устюн къоймагъан адамгъа лянеттир!»

Бутюн халкъ: «Амин!» — десин.

28

1

Эгер сен керчектен де Алланъ олгъан РАББИни динълесенъ ве мен санъа бугунь буюргъан Онынъ эписи эмирлерини беджерсенъ, Алланъ олгъан РАББИ сени эписи ер юзюндеки миллетлерден устюн къояджакъ.

2 Алланъ олгъан РАББИни динълесенъ, мына бу эписи яхшы бахшышлар санъа бол-бол келеджеклер.

3

Сен эм шеэрде, эм тарлада огъурлы оладжакъсынъ.

4 Балаларынъ, топрагъынънынъ махсулы, айванларынънынъ несили: бузавларынъ, улакъларынъ ве къозуларынъ берекетли оладжакъ.

5 Сепетинъ ве хамыр текненъ берекетли оладжакъ.

6 Яшайышынъда эр бир япкъан ишинъде бахыт тападжакъсынъ.

7 Санъа къаршы чыкъаджакъ эписи душманларынъны РАББИ сенинъ козюнъ огюнде ураджакъ. Олар санъа бир ёлнен келип уджюм этселер, сенден еди ёлнен къачарлар.

8 Эр бир туткъан ишинъ ве анбарларынъ РАББИ буюраджагъына коре берекетли оладжакъ. Алланъ олгъан РАББИ санъа береджек топракъта санъа берекет береджек.

9

Эгер сен Алланъ олгъан РАББИнинъ эмирини тутып, ёлларындан юрсенъ, РАББИ ант эткени киби, сени Озь азиз халкъы деп къояджакъ.

10 О заман ер юзюндеки халкъларнынъ эписи, сен РАББИнинъ шахсий мулькю олгъанынъны корип, сенден къоркъарлар.

11 РАББИ санъа эр шейде: балаларынъда, айванларынънынъ тёлюнде ве санъа бермеге деделеринъе ант эткен топракъ тарлаларынынъ махсулында, — бол берекет береджек.

12

РАББИ санъа Озь зенгин хазинесини, кок къапуларыны ачаджакъ, топрагъынъа вакъты-вакътына ягъмур ягъаджакъ ве къолунъ эр бир япкъан ишини берекетли япаджакъ. Сен чокъ миллетлерге борджкъа береджексинъ, озюнъ исе борджкъа алмайджакъсынъ.

13 РАББИ сени къуйрукъ дегиль, баш япаджакъ. Эгер мен санъа бугунь къорчалап беджермеге буюргъан, Алланъ олгъан РАББИнинъ эмирлерини тутсанъ, сен мытлакъа ашагъыда олмайып, тек юкъарыда оладжакъсынъ.

14 Мен санъа бугунь буюргъан сёзлеримден сагъгъа-солгъа урулма, башкъа аллаларнынъ пешинден кетип оларгъа хызмет этме.

15

Лякин эгер сен Алланъ олгъан РАББИни динълемесенъ ве мен санъа бугунь буюргъан эмирлерни ве низамнамелерни беджермесенъ, башынъа къаргъышлар тюшеджек, олар сени къаплап аладжакълар.

16

Сен эм шеэрде, эм тарлада лянет оладжакъсынъ.

17 Сепетинъ ве хамыр текненъ лянет оладжакъ.

18 Балаларынъ, топрагъынънынъ махсуллары, бузавларынъ, улакъларынъ ве къозуларынъ лянет оладжакъ.

19 Киргенинъде де, чыкъкъанынъда да лянет оладжакъсынъ.

20

РАББИ башынъа эр бир туткъан ишинъде къаргъыш, теляш ве беля ёллайджакъ. Сен ёкъ этиледжексинъ ве тезден гъайып оладжакъсынъ, чюнки сен Оны къалдырып, яман ишни яптынъ.

21 Сен саип олмакъ ичюн кетеяткъан топрагъынъдан сени къырмагъандже, РАББИ башынъа ольдюриджи хасталыкълар ёллайджакъ.

22 РАББИ санъа верем, сытма, янгъы, умма хасталыкъларыны, къургъакъ, якъып яндыргъан ель ве куф йибереджек. Сен гъайып олмагъандже, олар сени къувалайджакълар.

23 Башынъ тёпесиндеки кок бакъыргъа, аягъынъ тюбюндеки ер де демирге айланыр.

24 Ягъмур ерине РАББИ топрагъынъа тоз ве куль береджек, ве сен гъайып олмагъандже, о, коктен башынъа тюшеджек.

25

РАББИ душманларынъа сени енъмеге ёл ачаджакъ. Оларгъа къаршы бир ёлнен чыкъсанъ, олардан еди ёлнен къачаджакъсынъ, ве ер юзюндеки бутюн падишалыкъларда сенинъ алынъ дешет догъураджакъ.

26 Олю беденлеринъ тюрлю кок къушларына ве кийик айванларгъа аш олур, ве оларны къувмагъа кимсе тапылмаз.

27 РАББИ санъа мысырлы ишлеген яралар, шишиклер, чибанлар ве къашынты ёллайджакъ. Сен олардан яхшы оламазсынъ.

28 РАББИ сени делиликнен, кёрлукънен ве акъылдан таювнен ураджакъ.

29 Кёр адам къаранлыкъта къармаланып юргени дайын, сен де купе-куньдюз къармаланып юреджексинъ. Эписи туткъан ишлеринъ огъурсыз олур, эр кунь сени хорлайджакъ ве чайпайджакълар, кимсе де сени къорчаламаз.

30

Нишанлы оладжакъсынъ, лякин башкъа акъай нишанлынъны зорлап онен ятар; эв къурарсынъ, лякин ичинде яшамазсынъ; юзюмлик сачарсынъ, лякин бир салкъымыны узьмезсинъ.

31 Козюнъ огюнде бугъанъны сояджакълар, сен исе бир кесек эт ашамайджакъсынъ. Эшегинъни сенден сенинъ козюнъ огюнде алып кетеджеклер ве санъа кери къайтармайджакълар. Къой-эчкилеринъни душманларынъа береджеклер, кимсе де сени къорчаламаз.

32 Огъул ве къызларынъ башкъа халкъкъа бериледжеклер. Козьлеринъ шуны кореджек ве сонъ оларны кунь-куньден къыдырып зайыф оладжакълар. Амма сен ич бир шей япып оламазсынъ.

33 Топрагъынънынъ махсулыны ве ишлеринънинъ эписи берекетлерини сен бильмеген халкъ ашайджакъ, сени исе омюрбилля хорлап мазлум этеджеклер.

34 Козьлеринъ корьгенлеринден сен акъылдан айырыладжакъсынъ.

35 РАББИ тизлеринъни ве аякъларынъны агъырткъан ве тюзельмеге бильмеген чибанларнен ураджакъ. Олар сени баштан-аякъ устюнъни къаплап аладжакълар.

36

РАББИ сени ве озюнъе сайлагъан падишаны, санъа ве деделеринъе белли олмагъан халкъларгъа алып кетеджек. Анда сен башкъа, таштан ве агъачтан ясалгъан аллаларгъа хызмет этеджексинъ.

37 РАББИ сени алып къуваджакъ халкъларнынъ арасында сенинъ алынъ дешет догъураджакъ, сен лятифелернинъ кулькюси ве масхара оладжакъсынъ.

38

Тарлаларгъа чокъ урлукъ сачып, аз махсул джыяджакъсынъ, чюнки оны сарынчкъа ашар.

39 Юзюмликлерни сачып ишлейджексинъ, шарабыны исе ичмейджексинъ ве салкъымларыны джыймайджакъсынъ, чюнки эписини къурт ашар.

40 Бутюн яшагъан ерлеринъде зейтюн тереклери оладжакълар, амма зейтюн ягъынен сюртюльмейджексинъ, чюнки зейтюнлер ерге пишмейип тюшер.

41 Сенинъ огъул ве къыз балаларынъ догъаджакъ, лякин олар сенде къалмазлар, чюнки эписи эсирликке алынаджакълар.

42 Эписи тереклеринъни ве топрагъынънынъ махсулларыны чыр-чыр мазинлер къаплап аладжакълар.

43

Аранъызда ят халкълардан олгъанлар сизден эп юкъары котериледжеклер, сен исе эп ашагъы тюшеджексинъ.

44 Олар санъа борджкъа береджеклер, сен исе оларгъа борджкъа бермейджексинъ. Олар, баш олып, сен къуйрукъ олурсынъ.

45

Бу къаргъышларнынъ эписи башынъа тюшеджек; сен гъайып олгъандже, олар пешинъден къувалап, сени къаплап аладжакълар, чюнки сен Алланъ олгъан РАББИни динълемегенсинъ ве О санъа буюргъан эмирлерини ве низамнамелерини тутмагъансынъ.

46 Бу къаргъышлар санъа ве эвлятларынъа эбедиен бельги ве аджайип шей оладжакълар.

47

Эр шейинъ бол олгъанда, къуванып ве джан-юректен Алланъ олгъан РАББИге хызмет этмегенинъ ичюн,

48 сен ач, сувсуз, чыр-чыплакъ ве эр шейге мухтадж олып, РАББИ санъа ёллайджакъ душманларынъа хызмет этеджексинъ. О, сени ёкъ эткендже, бойнунъа демир боюндырыкъ такъаджакъ.

49

РАББИ санъа ернинъ о бир четинден узакъта яшагъан миллетни ёллайджакъ. Сен тилини анъламагъан миллет къартал киби санъа учып келеджек.

50 Козьлери къан баскъан миллет къартларны урьмет этмейджек, яшларны аджымайджакъ.

51 Олар, ич бир шей къалмагъандже, айванларынънынъ несилини ве топрагъынънынъ махсулыны ашайджакълар. Сени ёкъ этмегендже, олар санъа не ашлыкъ, не яш шарап, не зейтюн ягъы, не бузав, не улакъ, не къозунъны къалдырмайджакълар.

52 Бутюн топрагъынъда сен юксек ве пекитильген диварларгъа умют эткенсинъ. Олар исе, эписи яшагъан ерлеринъни сарып аладжакъ ве бу диварларны йыкъаджакълар. Алланъ олгъан РАББИ санъа берген бутюн топрагъынъда яшагъан ерлеринъни сарып аладжакъ.

53

Сонъ сен Алланъ олгъан РАББИ санъа берген эвлятларынъны, огъул ве къызларынънынъ беденлерини ашайджакъсынъ, чюнки душманынъ эткен къамачавы ве сенинъ алынъ пек агъыр оладжакъ.

54 Аранъызда йымшакъ ве пек дуйгъулы олгъан акъайлар яман козьлеринен агъасына, севимли апайына ве сагъ къалгъан балаларына бакъаджакълар.

55 Олар озь балаларынынъ беденини ашайджакълар, амма бир кесек биле кимсеге бермейджеклер, чюнки къамачав ичюн онынъ ич бир шейи къалмайджакъ. Эписи яшагъан ерлеринъде душманынънынъ къамачавы ве сенинъ алынъ пек агъыр оладжакъ.

56 Эм де аранъызда назик ве тербиели олгъан апайлар шуны япаджакълар. Назиклиги ве тербиеси ичюн олар аягъынен ерге басмагъан биле, энди исе севимли акъайына, огълуна ве къызына,

57 аякъларынынъ арасындан чыкъкъан эшке ве озь тапкъан уфакъ баласына яман козьлеринен бакъаджакълар. Олар, эр шейнинъ ёкъсузлыгъында, оны гизли ашамагъа ниетленеджеклер, чюнки яшагъан ерлеринъде душманынънынъ къамачавы ве сенинъ алынъ пек агъыр оладжакъ.

58

Эгер бу китапта язылгъан бу Къануннынъ эписи сёзлерини тутып беджермесенъ ве Алланъ олгъан РАББИнинъ шуретли ве къоркъунчлы адындан къоркъмасанъ,

59 РАББИ сени ве эвлятларынъны олмайджакъ беляларнен, буюк ве узагъан беляларнен, къоркъунчлы ве кечмеген хасталыкъларнен ураджакъ.

60 РАББИ башынъа сен къоркъкъан эписи Мысыр хасталыкъларыны тюшюреджек, ве олар санъа япышаджакълар.

61 Бундан гъайры, сен гъайып олмагъандже, РАББИ бу Къанун китабында язылмагъан эр бир хасталыкъны ве эр бир беляны сенинъ башынъа тюшюреджек.

62 Сизлер кок йылдызлары киби чокъ олгъан олсанъыз да, аз сайыда къаладжакъсынъыз, чюнки сен Алланъ олгъан РАББИни динълемегенсинъ.

63 Сизге яхшылыкъ япкъанда ве сизни чокълаштыргъанда, РАББИ пек севинген эди. Сизни ёкъ эткенде ве сизни къыргъанда да шай пек севинеджек. Саип олмакъ ичюн кетеяткъан топракътан сен чекип чыкъарыладжакъсынъ.

64

РАББИ сени эписи халкъларда, ер юзюнинъ бир четинден башкъа четинедже даркъатаджакъ. Анда сен башкъа, санъа ве деделеринъе белли олмагъан аллаларгъа, агъачтан ве таштан япылгъан аллаларгъа хызмет этеджексинъ.

65 Лякин бу миллетлер арасында да сен раатлыкъ тапалмайджакъсынъ, ве раат-раат басмагъа да ер тапалмайджакъсынъ, чюнки анда РАББИ санъа теляшлы юрек, зайыфлашкъан козьлер ве умютсиз рух береджек.

66 Эр вакъыт озь яшайышынъны тюшюнип къасеветленеджексинъ, гедже-куньдюз къоркъудан къалтырайджакъсынъ ве ярынки кунюнъде эмин олмайджакъсынъ.

67 Саба сен: «Ах, тездже акъшам кельгейди!» — дейджексинъ, акъшам исе: «Ах, тездже саба ачылгъайды!», чюнки козьлеринъ къоркъунчлы шейлер кореджеклер ве юрегинъни къоркъу къаплап аладжакъ.

68 Сонъ РАББИ сени, «бир даа бу ёлны корьмезсинъ», деген ёлнен гемилер устюнде Мысыргъа къайтараджакъ. Анда душманларынъа къуллукъкъа сатылырсыз да, лякин сизни кимсе сатын алмаз.

29

1

Мына РАББИ Мусагъа буюргъан васиетнинъ сёзлери. Муса оны Исраиль огъулларына Моав топрагъында бермек керек эди. Бу васиет, Хорев еринде берген васиеттен башкъа эди.

2

Муса эписи исраиллилерни чагъырып, оларгъа бойле деди:

— Мысыр топрагъында фыравуннен, къулларынен ве бутюн топрагъынен РАББИ козюнъиз огюнде нелер япкъаныны корьдинъиз.

3 Буюк джезаларны, буюк бельгилерни ве аджайип шейлерни озь козьлеринъизнен корьдинъиз.

4 Лякин бу куньгедже анълагъан акъыл, корьген козь ве эшиткен къулакъ РАББИ сизлерге бермеди.

5 40 йыл девамында мен сизни алып сахра бою юре эдим. Устюнъиздеки урба ипранмады, аякъларынъыздаки аякъкъап тешильмеди.

6 Мен — Алланъыз олгъан РАББИ олгъанымны бильмек ичюн, пите ашамадынъыз, шарап ве башкъа ички ичмединъиз.

7

Бу ерге келип чыкъкъанымызнен, Хешбон падишасы Сихон ве Башан падишасы Ог дженк этмек ичюн къаршымызгъа чыкътылар, лякин биз оларны енъдик.

8 Сонъ биз оларнынъ топракъларыны алып, мульк оларакъ рубенлилерге, гадлыларгъа ве Менашше къабилесининъ ярысына бердик.

9

Шунынъ ичюн, бу васиетнинъ сёзлерини тутунъыз ве оларны беджеринъиз. Сонъ эписи япкъан ишлеринъиз онъундан келеджек.

10

Бугунь сиз эпинъиз Алланъыз олгъан РАББИнинъ огюнде турасынъыз — башлыкъларынъыз, къабилелеринъиз, акъсакъалларынъыз, реберлеринъиз, эписи исраилли акъайлар,

11 уфакъ балаларынъыз, апайларынъыз, ордунъызда ят халкълардан олгъанлар: одун парлагъанлар ве сув ташыгъанлар.

12 Бугунь сиз Алланъыз олгъан РАББИнинъ санъа береяткъан васиетини ве Онынъ антыны аласынъыз.

13 Бугунь О, буны тасдикълай: сиз — Онынъ халкъысыз, О исе — сизинъ Алланъыз. О, шу акъкъында сизге сёз берген, шу акъкъында да баба-деделеринъизге Ибраим, Исхакъ ве Якъупкъа ант эткен эди.

14

Бу васиетни ве Меним антымны Мен тек сизлерге дегиль,

15 амма эм де мында, Алламыз олгъан РАББИнинъ огюнде бугунь бизнен тургъан адамларгъа, эм де бугунь мында бизнен олмагъанларгъа да берем.

16 Мысырда насыл яшагъанымызны ве ёлда расткельген миллетлерден насыл кечкенимизни билесинъиз.

17 Оларнынъ писликлерини ве оларда олгъан агъач ве таштан, кумюш ве алтындан япылгъан путларыны корьдинъиз.

18 Сакъынынъыз, аранъызда ич бир акъай ве апай, сой ве къабиле бугунь Алламыз олгъан РАББИден айланып, шу миллетлернинъ пешинден кетип, оларнынъ аллаларына хызмет этмесин. Сакъынынъыз, аранъызда зеэрли ве аджджы махсулны осьтюрген тамыр олмасын.

19 Шу адам бу антнынъ сёзлерини эшитип, юрегинде озюне огъурлар тилеп: «Юрегимде инатлыкънен яшасам да, эписи бир манъа селяметлик олур», — айтса, шу шей, къабаатлынен берабер къабаатсызны да ёкъ этер .

20 РАББИ оны багъышламагъа истемез, онъа къаршы РАББИнинъ гъазабы ве куньджюлиги янаджакъ. Бу китапта язылгъан эписи къаргъышлар башына тюшип, РАББИ онынъ адыны ер юзюнден силип ташлар.

21 Бу Къанун китабында язылгъан васиетнинъ къаргъышларына коре РАББИ оны ёкъ этмек ичюн, Исраиль къабилелерининъ эписинден айыраджакъ.

22

Сизден сонъ олгъан несиллер, сенден сонъ догъгъан эвлятларынъыз ве узакъ мемлекеттен кельген ябанджылар, топракънынъ беляларыны ве РАББИ онъа ёллагъан хасталыкъларны корип, айтарлар:

23 «Кукюрт ве туз; бутюн топракъ яна; устюне бир шей сачылмай, ве о, бир шей осьтюрмей; онда бир шей осьмей; бир от да осьмей. Содом, Гомора, Адма ве Цевоим шеэрлерине ошай. РАББИ оларны гъазабында ве афакъанында йыкъып ёкъ эткендир».

24

Сонъ эписи миллетлер бойле деп сорарлар: «Бу топракъкъа РАББИ не ичюн бойле япкъандыр? Онынъ буюк янгъан афакъаны не ичюндир?»

25

Джевабы да бойле олур: «Баба-деделерининъ Алласы олгъан РАББИ оларны Мысыр топрагъындан чыкъаргъан вакъытта, РАББИ оларгъа васиет берген, олар оны исе къалдыргъанлар.

26 Олар кетип, башкъа аллаларгъа хызмет ве ибадет этип башлагъанлар, оларгъа белли олмагъан ве РАББИ разылыкъ бермеген аллаларгъа.

27 Бунынъ ичюн РАББИнинъ афакъаны бу топракъкъа къаршы къайнагъан, ве О, бу китапта язылгъан эписи къаргъышларны башларына тюшюрген.

28 Бугунь белли олгъаны киби, РАББИ гъазапланып, афакъанланып ве пек океленип, бу халкъны шу топракътан чыкъаргъан, башкъа топракъкъа алып къувгъан».

29

Эр гизли шейни бильмеге — Алламыз олгъан РАББИнинъ ишидир, ачыкъ олгъан шейлер исе — бизим ве эвлятларымыз ичюн. Бизлер бу Къануннынъ сёзлерини эбедиен беджермек керекмиз.

30

1

Мен санъа айткъан эписи бу сёзлер — огъурлар ве къаргъышлар — башынъа тюшеджек вакъытта, сен олар акъкъында, Алланъыз олгъан РАББИ сизни къувгъан миллетлер арасында тюшюнеджексинъ.

2 Мен санъа бугунь буюргъаным киби, эгер сен ве эвлятларынъ Алланъ олгъан РАББИге къайтып, джан-юректен Оны динълесенъ,

3 Алланъ олгъан РАББИ сени эсирликтен къуртараджакъ ве санъа мерамет эйлейджек. Айланып, Алланъ олгъан РАББИ сени даркъаткъан эписи халкълардан кене сени топлайджакъ.

4 Сен ернинъ о бир четинедже дагъылгъан олсанъ биле, Алланъ олгъан РАББИ андан да сени джыяр, андан да алыр.

5 Сонъ Алланъ олгъан РАББИ сени деделеринъ саип олгъан топракъкъа кетиреджек, сен де онынъ саиби оладжакъсынъ, ве РАББИ санъа яхшылыкълар япып, сени деделеринъден зияде чокълаштыраджакъ.

6 Алланъ олгъан РАББИ сенинъ ве эвлятларынънынъ юреклерини сюннет этеджек, ве сен Алланъ олгъан РАББИни джан-юректен севеджексинъ ве узакъ яшайджакъсынъ.

7 Сонъ Алланъ олгъан РАББИ бу къаргъышларнынъ эписини душманларынънынъ, сени къувалагъанларнынъ ве кореджек козьлери олмагъанларнынъ башларына тюшюреджек.

8 Сен исе РАББИге къайтып, Оны динълейджексинъ ве мен бугунь санъа буюргъан эписи эмирлерни беджереджексинъ.

9 Алланъ олгъан РАББИ эр бир туткъан ишинъде бол-берекет береджек, эвлятларынъны да, эм де туварларынънынъ несилини, эм де топрагъынънынъ махсулларыны берекетли этеджек. Чюнки РАББИ деделеринъ акъкъында къувангъан киби, кене къуванчнен санъа яхшылыкъ япаджакъ.

10 Амма сен Алланъ олгъан РАББИни динълемек ве бу Къанун китабында язылгъан эмирлерни ве низамнамелерни тутмакъ, Алланъ олгъан РАББИге джан-юректен къайтмакъ керексинъ.

11

Мен санъа бугунь буюргъан Къанун сен ичюн пек агъыр ве иришильмейджек киби дегиль.

12 О коклерде дегиль. Олмаса, «Биз къанунны эшитейик ве беджерейик деп, ким коклерге чыкъып, оны бизге кетиреджек?» — айтып олур.

13 О, денъизнинъ о бир тарафында да дегиль. Олмаса, «Биз къанунны эшитейик ве беджерейик деп, ким денъизнинъ о бир тарафына барып, оны бизге кетиреджек?» — айтып олур.

14 Амма бу шей санъа пек якъындыр. О, агъзынъда ве юрегинъдедир. Сен оны беджерип олурсынъ!

15

Мына мен бугунь сенинъ огюнъе яшайыш ве яхшылыкъ, олюм ве яманлыкъ къойдым.

16 Мен сизге бугунь буюргъан шей будыр: Алланъ олгъан РАББИни севмек, Онынъ ёлларындан юрмек ве Онынъ эмирлерини, низамнамелерини ве къарарларыны тутмакъ. О заман яшайджакъсынъ, чокълашаджакъсынъ ве саип олмакъ ичюн кетеяткъан топрагъынъда Алланъ олгъан РАББИ санъа берекет береджек.

17 Лякин эгер юрегинъ четке айланып, сесини динълемесе, ёлдан урулса ве башкъа аллаларгъа хызмет этип табынса,

18 мен бугунь сизге ачыкъ айтам: сиз мытлакъа гъайып оладжакъсынъыз, Иордан озенини кечип саип олмакъ ичюн кеткен топрагъынъызда чокъ яшамайджакъсынъыз.

19

Коклер ве ер юзю бизге шаат олсунлар: мен сенинъ огюнъде яшайыш ве олюм, огъурлар ве къаргъышлар къойдым. Шунынъ ичюн, сен ве эвлядынъ яшасын деп, яшайышны сайлап ал,

20 Алланъ олгъан РАББИни сев, Оны динъле, Онъа япыш, чюнки О, санъа яшайышынъ ве узакъ куньлеринъни ве Ибраим, Исхакъ ве Якъуп деделеринъе бермеге ант эткен топракъта яшамагъа имкяныны бере.

31

1

Муса бутюн Исраильге бойле сёзлер айтып битирген сонъ,

2 оларгъа шай деди:

— Мен энди 120 яшындам, сизге ёлбашчылыкъ даа этип оламайым. РАББИ манъа: «Сен Иорданнынъ башкъа тарафына кечмейджексинъ», — деди.

3 [3-6] Алланъ олгъан РАББИ огюнъден кечип, эписи огюнъдеки миллетлерни ёкъ этеджек, ве сен топрагъынынъ саиби оладжакъсынъ.

4

5

6

7

Сонъ Муса Ехошуаны чагъырып, бутюн Исраильнинъ огюнде онъа шай деди:

— Къуветли ве джесаретли ол, чюнки сен бу халкънен, РАББИ деделеринъе бермеге ант эткен топракъкъа кирип, оларгъа пайлаштыраджакъсынъ.

8 Огюнъден кетеяткъан РАББИ сеннен оладжакъ. О сени къалдырмайджакъ ве ташламайджакъ. Къоркъма ве дешет тюбюне къалма.

9

Муса бу Къанунны язды ве оны РАББИнинъ Васиет Сандыгъыны ташыгъан, Левий къабилесинден олгъан руханийлерге ве Исраильнинъ эписи акъсакъалларына берди.

10 Муса оларгъа бойле эмир этти:

— Единджи йылынынъ сонъунда, борджларны багъышлав йылында, Чалашлар Байрамында,

11 бутюн Исраиль Алласы олгъан РАББИ сайлагъан ерге РАББИнинъ огюне кельгенинен, бу Къанунны, оны эписи эшитсин деп, бутюн Исраильнинъ огюнде окъу.

12 Халкъны топла — акъайларны, апайларны ве балаларны, ве аранъызда яшагъан ят халкълардан олгъанларны. Олар динълесин ве огренсинлер, Алланъыз олгъан РАББИден къоркъсунлар ве бу Къануннынъ эписи сёзлерини тутып беджерсинлер.

13 Бу Къанунны бильмеген балалары да эшитирлер ве Иорданны кечип саип олмакъ ичюн кетеяткъан топрагъынъызда бутюн яшагъан вакътынъызда Алланъыз олгъан РАББИден къоркъмагъа огренирлер.

14

Сонъ РАББИ Мусагъа бойле деди:

— Мына, олюм кунюнъ якъынлаша. Ехошуаны чагъыр ве Корюшюв Чадырында турунъыз. Мен онъа эмир берейим.

Муса ве Ехошуа келип Корюшюв Чадырында турдылар.

15 РАББИ Чадырда булут дирегинде пейда олды. Булут диреги Чадырнынъ кириши янында турды.

16 Сонъ РАББИ Мусагъа бойле деди:

— Мына тезден сен баба-деделеринъе къошуладжакъсынъ. Бу халкъ, ороспу киби олып, кетеяткъан топракъларында эджнебий аллаларнынъ пешинден бараджакъ. Олар Мени къалдыраджакълар ве Мен оларгъа берген васиетимни бозаджакълар.

17 О куню Меним гъазабым оларгъа къаршы къызаджакъ, ве Мен оларны къалдыраджагъым. Мен бетимни олардан сакълайджагъым, ве олар ютуладжакълар. Башларына пек чокъ беля ве къаза тюшер, ве олар о куню: «Керчектен де, бу белялар башымызгъа тюшкенлернинъ себеби арамызда Алла олмагъаны ичюн!» — дерлер.

18 Мен исе о вакъыт мытлакъа бетимни олардан сакълайджагъым, чюнки оларнынъ башкъа аллаларгъа чевирильгени пек яман оладжакъ.

19

Энди исе, бу йырны язып ал ве Исраиль огъулларына огрет. Оларгъа къаршы шаатлыгъым олсун деп, оны агъызларына къой.

20 Мен баба-деделерине ант эткеним киби, оларны сютнен бал акъкъан топракъкъа кирсетеджегим. Олар исе тойып ашагъан сонъ, семиз оладжакълар ве башкъа аллаларгъа айланып, оларгъа хызмет этеджеклер. Олар Мени терк этеджеклер ве васиетимни бозаджакълар.

21 Сонъ, оларнынъ башларына чокъ беляларнен къазалар тюшкенинен, бу тюркю оларгъа къаршы шаатлыкъ олур, чюнки эвлятлары оны унутмайджакълар. Мен деделерине ант эткен топракъкъа оларны кирсетмезден эвель, оларнынъ бугуньки ниетлерини билем.

22

О куню Муса бу йырны язып алды ве оны эписи исраиллилерге огретти.

23

Нун огълу Ехошуагъа РАББИ бойле эмир этти:

— Къуветли ве джесаретли ол, чюнки сен Исраиль огъулларыны Мен оларгъа ант эткен топракъкъа кирсетеджексинъ, Мен де сеннен олурым.

24

Муса бу Къанунны бутюнлей китапкъа язып алгъан сонъ,

25 РАББИнинъ Васиет Сандыгъыны ташыгъан левийлилерге шай эмир берди:

26

— Бу Къанун китабыны алып, оны Алланъыз олгъан РАББИнинъ Васиет Сандыгъы янына къоюнъыз. О, анда сизге шаатлыкъ олур.

27 Чюнки сиз исьянкяр ве инат олгъанынъызны мен билем. Мына шимди де, мен даа сагъ олгъанымда, сиз РАББИнинъ огюнде исьянджылыгъынъызны косьтересинъиз, я мен ольген сонъ даа бетер олмазсынъызмы?

28 Манъа эписи къабилелеринъизнинъ акъсакъалларыны ве эписи реберлеринъизни топланъыз. Мен оларгъа бу сёзлерни айтарым ве оларгъа къаршы коклерни ве ер юзюни шаатлыкъкъа чагъырырым.

29 Чюнки билем ки, мен ольгенимден сонъ, сиз бозулып, мен сизге буюргъан ёлдан урулырсынъыз. Сонъунда кельген куньлерде башынъызгъа яманлыкъ олур, чюнки сиз РАББИнинъ козю огюнде яманлыкъ япып, сизинъ арекетлеринъизнен Оны ачувлатаджакъсынъыз.

30

Сонъ Муса бу йырнынъ эписи сёзлерини, исраиллилернинъ бутюн джемааты эшитсин деп, айтты:

32

1

Къулакъ асынъыз, коклер,

мен айтаджагъым,

динъле, ер юзю,

агъзымдан чыкъаджакъ лафларны.

2

Сагъанакъ киби огреткеним ягъар,

чыкъ киби лафым тюшер,

ягъмур киби янъы откъа ислер,

ягъмурчыкъ киби ешилликке олур.

3

Чюнки мен РАББИнинъ адыны шуретлейджегим,

сиз де Алламызнынъ улулыгъыны танынъыз!

4

О — Къаядыр! Япкъанлары къусурсыз,

ве ёллары адалетлидир.

О — ишанчлы Алла, акъикъатсызлыкъ Онда ёкъ,

догъру ве инсафлы О!

5

Олар Онъа къаршы ахлякъсыз арекет этти;

Онынъ балалары киби дегиль,

олар къусур олды, бозукъ ве яланджы несиль олар.

6

РАББИнъизге бойле къайтарасызмы,

ахмакъ ве акъылсыз халкъ?

О — сенинъ Бабанъ дегильми?

Сени яраткъан, ясагъан ве асыл эткендир!

7

Къадимий заманларны акъылынъа кетир,

эвельки несиллернинъ йыллары акъкъында тюшюн.

Бабанъдан сора, о санъа айтар,

къартларынъыздан сора,

олар санъа анълатырлар.

8

Юдже Алла миллетлерге мульк бергенде

ве адамларны больгенде,

О, Алланынъ огъулларынынъ сайысына коре

халкъларгъа сынъырлар къойгъан.

9

РАББИнинъ пайы Онынъ халкъы олды,

Якъуп — Онынъ шахсий мулькюдир.

10

О, оны бош сахрада,

кийик увулдагъан чёльде тапкъан.

Оны къорчалай, акъыл берген,

козь бебеги киби оны сакълай эди.

11

Озь ювасыны къыбырдаткъан,

балаларынынъ устюнден

къалтырап учкъан къартал киби,

О да, къанатларыны керип, оны алгъан,

къанатлары устюнде ташыгъан эди.

12

Ялынъыз РАББИ онъа ёлбашчылыкъ эте эди;

эджнебий алла онен ёкъ эди.

13

О, оны ер юзюнинъ тёпелерине котерген,

тарлаларнынъ берекетинен тойдура эди оны.

О, онъа ташлардан — балны,

чакъмакъташтан — зейтюн ягъыны ашкъа бере эди,

14

эм де тувардан иримчикни, къой-эчкилерден сютни,

къозуларнынъ, Башан еринден къочкъарларнынъ ве текелернинъ ягъыны,

ве энъ яхшы богъдайны.

Юзюм къаныны, шарапны сен иче эдинъ.

15

Ешурун семиз олгъан ве тепе башлагъан.

Семиз олгъансынъ, шишманлангъансынъ, толушкъансынъ!

Сонъ о, оны яраткъан Алланы къалдыргъан,

озь къуртулыш Къаясындан игренген.

16

Олар Алланы эджнебий аллаларынен ачувландыргъан,

озь писликлеринен Оны гъазапландыргъан.

17

Озь къурбанларыны Аллагъа чалмайып,

шейтанларгъа, оларгъа белли олмагъан, янъы кельген,

деделерининъ хаберлери олмагъан аллаларгъа чалгъанлар.

18

Сени дюньягъа кетирген Къаяны унуткъансынъ,

сени дертнен догъгъан Алланы акъылынъдан чыкъаргъансынъ.

19

Буны корьген РАББИ олардан игренген,

чюнки огъуллары ве къызлары Оны гъазапландыргъан.

20

«Бетимни олардан гизлерим, — деди О. —

Сонъ аллары не оладжакъ бакъарым.

Олар — бозукъ несиль,

отуз олмагъан балалардыр.

21

Олар Мен танымагъан аллаларынен Мени куньджю эткен,

бош путларынен Мени ачувландыргъанлар.

Мен де олар танымагъан халкънен

оларны куньджю этеджегим,

ахмакъ бир миллетнен оны ачувландыраджагъым.

22

Чюнки Меним гъазабым атеш алевлендирди,

онынъ янгъаны олюлернинъ дюньясына ете,

о, ер юзюни ве берекетини якъып юта,

дагъларнынъ этеклерини де якъа.

23

Башларына чокъ яманлыкълар тюшюреджегим,

эписи окъларымны оларгъа атаджагъым.

24

Ачлыкъ оларны бошатыр,

веба оларны ашар,

аджджы тишлемелер келир.

Оларгъа къаршы кийик айванларны ёлларым,

эм де тозда сюйрекленген зеэр махлюкъларны.

25

Тышарыда къылыч акъайларны урар,

ичериде дешет айны шу шейни этер:

йигитлерни ве къызларны,

бебейлерни, чал къартларны.

26

Айтмагъа истер эдим: “Оларны парчалайджагъым

адамлар оларны ич бир вакъыт хатырламайджакълар”.

27

Амма душманларынынъ ачувы ичюн шуны япмам.

Ёкъса, душманлары буны янълыш анълап, айтар:

“Бизим къудретимиз улу,

РАББИнинъ иши дегильдир бу!”»

28

Олар — акъылыны джойгъан миллет,

ве араларында анълайыш да ёкъ.

29

Ах, акъыллы олып, олар буны анълап бильселер,

оларнен не оладжагъыны анъласалар экен!

30

Эгер оларнынъ Къаясы оларны сатмагъан олса,

ве РАББИ оларны душманларынынъ къолуна бермеген олса,

бир адам бинъ адамны къувалап олур эдими?

Я да эки адам он бинъ адамны къувып олур эдими?

31

Чюнки оларнынъ къаясы

бизим Къаямыз киби дегиль.

Душманларымыз биле буны анълайлар.

32

Оларнынъ юзюм пытакълары —

Содом чубугъындан,

ве юзюми Гоморанынъ тарлаларындан.

Юзюм данелери зеэр тёкелер,

салкъымлары исе аджджы оть шырасы киби.

33

Шарабы — аждерхаларнынъ зеэри,

йыланларнынъ ольдюриджи зеэридир.

34

РАББИ шай айта:

«Мен буны сакъламадым?

Озь анбарларымда килитлемедим?

35

Аякълары тайгъанда,

Мен акътыман ве интикъам алырым,

чюнки беля-къаза куню якъындыр,

азырландырылгъан шейлер оларгъа ашыкъып келелер».

36

Лякин РАББИ Озь халкъыны акълайджакъ.

Къолларында такъат къалмайджакъ вакътында,

не къул, не азат къалмайджагъыны корьгенде,

Озь къулларына мерамет этеджек.

37

О айтар: «Къайда аллалары,

олар сыгъынакъ къыдыргъан къаялары?

38

Оларнынъ къурбан ягъларыны ким ашагъан,

шарап бахшышларыны ким ичкен?

Олар турсунлар да, сизге ярдым этсинлер,

сиз ичюн орьтю олсунлар!

39

Энди корюнъиз: Керчектен де, Мен — Одыр!

Менден гъайры алла ёкъ!

Мен ольдюрем, Мен де яшайыш берем,

Мен яралайым, Мен де тедавийлейим.

Меним къолумдан кимсе къуртарып оламаз.

40

Емин этип, къолумны кокке тараф котерем ве айтам:

Мен, Эбедий, Озюмнен ант этем:

41

парылдагъан къылычымны къайрарым,

суд этип къолум оны тутар,

душманларымнынъ акътыманыны алырым,

Мени кореджек козьлери олмагъанларны джезаларым.

42

Окъларымны къангъа бояларым,

къылычым беденлерни ашар,

ольдюрильген ве эсирге тюшкенлернинъ къаныны ичер,

душман башлыкъларынынъ башларына тояр».

43

Алланы бильмеген миллетлер

Онынъ халкъынен берабер къуванынъыз!

Чюнки О, къулларынынъ къаны ичюн акътыманыны алыр,

ве душманларынынъ интикъамыны алып,

Озь топрагъы ве халкъы ичюн акъларыны берер.

44

Бойледже, Муса Нуннынъ огълу Ехошуанен берабер келип, бу йырнынъ эписи сёзлерини халкъкъа айттылар.

45

Бу сёзлернинъ эписини бутюн Исраильге айтып битирген сонъ,

46 Муса оларгъа шай деди:

— Мен сизге бугунь айткъан бу сёзлерни акъылларынъызда тутунъыз, бу Къанун сёзлерининъ эписини тутып беджермеге балаларынъызгъа эмир этинъиз.

47 Чюнки бу сёзлер сиз ичюн бош лаф дегиль, олар — сизинъ яшайышынъыздыр. Иорданны кечип саип олмакъ ичюн кетеяткъан топракъта оларнынъ ярдымынен чокъ вакъыт яшарсынъыз.

48

О куню де РАББИ Мусагъа бойле деди:

49

— Аварим дагъларындаки, Ерихонынъ къаршысында Моавда ерлешкен Нево дагъына котериль ве Мен Исраиль огъулларына мульк оларакъ береджек Ханаан топрагъына бакъ.

50 Хор дагъында ольген ве баба-деделерине къошулгъан агъанъ Харун киби, сен де котериледжек дагънынъ устюнде оледжексинъ ве баба-деделеринъе къошуладжакъсынъ.

51 Чюнки сиз Цин сахрасында, Мерива Кадеш сувлары янында Исраиль огъулларынынъ огюнде Манъа къаршы имансыз арекет эттинъиз, оларнынъ арасында Меним мукъаддеслигимни къорчаламадынъыз.

52 Сен огюнъде олгъан топракъны кореджексинъ, амма Мен Исраиль огъулларына береджек бу топракъкъа кирмейджексинъ.

33

1

Ольмезден эвель, Алланынъ адамы Муса Исраиль огъулларына бойле огъурлар тиледи.

2 О, шай деди:

— РАББИ Синайдан кельди,

Сеир дагъларында оларгъа ачылды,

Паран дагълы топрагъындан нурнен пейда олды,

азизлернинъ ордуларынен О, кельди,

онъ къолунда Къанун атеши бар эди.

3

О, халкъыны керчектен севе.

Эписи азизлер Сенинъ къолунъда;

олар аякъларынъда топлашалар,

айткъанларынъа къулакъ асалар.

4

Муса бизге Къанунны буюрды,

о — Якъуп джемиетининъ мулькю.

5

Халкънынъ башлыкълары

къабилелернен берабер топлашкъанда,

о, Ешуруннынъ падишасы эди.

6

Яшасын Рубен ве ольмесин,

лякин акъайлары аз сайылы олсун.

7

Буны о, Ехуда къабилесине айтты:

— Я РАББИ, Ехуданынъ сесини эшит

ве оны халкъына кетир.

Озюни Озь къолларынен къорчалай;

сен онъа душманларына къаршы ярдымджы ол.

8

Левий къабилесине шай деди:

— Тум ве Ур алетлери сенинъ инсафлы адамынъдадыр.

Сен оны Масса еринде сынадынъ,

Мерива сувлары янында онен давалаштынъ.

9

О, ана-бабасы акъкъында бойле деди:

«Мен оларны бакъмадым».

О, агъа-къардашларыны танымагъан,

озь балаларыны бильмеген,

лякин о, Сенинъ сёзлеринъни сакълагъан,

васиетинъни къорчалагъан.

10

Олар Якъупны къарарларына огретирлер,

Исраильни — Сенинъ Къанунынъа.

Олар огюнъде къокъулы отларны якъарлар,

къурбан еринъе айванларны бутюнлей къоярлар.

11

РАББИ, онынъ къудрети огъурлы олсун,

туткъан ишлеринден разы ол.

Онъа къаршы тургъанларны

ве оны кореджек козьлери олмагъанларны,

аякъ устюнде турып оламасынлар деп,

аякъларындан ур.

12

Биньямин къабилесине шай деди:

— РАББИнинъ севгилиси янында хавфсыз яшар.

О, оны эр кунь сакълай,

ве о, Онынъ омузлары ортасында раат отура.

13

Юсуф къабилесине шай деди:

— РАББИ онынъ топрагъына коклернинъ,

чыкъларнынъ ве ашагъыда акъкъан сувларнынъ

энъ яхшы берекетини берсин,

14

кунеште оськен ве айлар кетирген

энъ яхшы махсулларны,

15

къадимий дагъларнынъ энъ яхшысыны

ве эски байырларнынъ энъ яхшысыны,

16

топракънынъ энъ яхшысыны ве онынъ боллугъыны берсин.

Тикенли чалыда Булунгъаннынъ разылыгъы

Юсуфнынъ башына,

агъа-къардашларындан сайлангъан бирисининъ манълайына олсун.

17

Онынъ биринджи догъгъан бугъасы — онынъ сайгъысы,

бойнузлары — кийик бугъанынъ бойнузлары киби,

оларнен о, ернинъ башкъа четинедже олгъан халкъларны тюртеджек.

Бу — Эфраимнинъ он бинълери ве Менашшенинъ бинълеридир.

18

Зевулун къабилесине шай деди:

— Къуван, Зевулун, эвинъден чыкъкъанынъда,

ве сен, Иссасхар, — озь чадырларынъда.

19

Олар халкъларны дагъгъа тараф чагъырырлар,

анда догъру къурбанларны чаларлар.

Олар денъизнинъ боллугъынен

ве къумда сакълы хазинелернен кейфленеджеклер.

20

Гад къабилесине шай деди:

— Гаднынъ топракъларыны кенълештирген адам бахтлы олсун!

О, арслан киби яшай,

къолны ве башны парчалай.

21

О, озюне ернинъ биринджисини сайлап алды,

чюнки анда башлыкънынъ пайы оны бекледи.

Халкънынъ башлыкъларынен о кельди,

о, РАББИнинъ догъру ирадесини

ве Исраильге берильген къарарларыны беджерди.

22

Дан къабилесине шай деди:

— Дан — арслан яврусыдыр;

о, Башан еринден секирип тюше.

23

Нафтали къабилесине шай деди:

— Нафталинен РАББИнинъ бол разылыгъы

ве Онынъ номай берекети.

О, денъизнинъ ве дженюптеки топракънынъ саиби.

24

Ашер къабилесине шай деди:

— Огъуллардан энъ бахтлы — Ашердир.

Агъа-къардашларынынъ разылыгъы онен олсун,

аягъыны зейтюн ягъына батырсын.

25

Къапуларынъдаки мандаллары —

демир ве бакъырдандыр,

къудретинъ куньлеринъе тенъ оладжакъ.

26

Ешуруннынъ Алласына ошагъан ёкъ!

О, коклер устюнден санъа ярдымгъа

Озь Шуретинде булутлар устюнде келе.

27

Эбедий Алла — сени сакълагъан ердир,

сени эбедиен къудрети къорчалай.

О, душманларынъны огюнъден къувалай ве:

«Ёкъ эт!» — айта.

28

Исраиль хавфсыз яшай,

Якъуп янъгъызлыкъта тура

ашлыкъ ве шарапкъа толу топрагъында;

ве коклерден онъа чыкълар тюшелер.

29

Исраиль, сен не де бахтлысынъ!

Санъа ошагъан ким бар?

РАББИ къуртаргъан халкъсынъ!

О — сени къорчалагъан къалкъанынъдыр

ве шуретинънинъ къылычыдыр.

Душманларынъ огюнъде ялтакъланалар,

сен исе оларнынъ ибадет тёпелерини аякъларынънен басасынъ.

34

1

Сонъ Муса Моав тюзлюгинден Нево дагъына, Ерихонынъ къаршысында олгъан Фисганынъ тёпесине котерильди. Анда РАББИ онъа Гилад ерини, Дангъадже олгъан топракъны косьтерди.

2 Нафталининъ оладжакъ топрагъыны, Менашше ве Эфраимнинъ топрагъыны, тап гъарбий денъизгедже баргъан бутюн Ехуданынъ топрагъыны,

3 Негевни ве Ерихо (Пальмалар шеэри) вадийининъ тюзлюгини, тап Цоар шеэринедже олгъан топракъны.

4

Сонъ РАББИ онъа бойле деди:

— Мен Ибраим, Исхакъ ве Якъупкъа: «Оны несиллеринъизге берерим», деп ант эткен топракъ мына. Мен санъа оны козьлеринънен корьмеге разылыкъ берерим, лякин о топракъкъа сен кирмезсинъ.

5

Сонъ РАББИ айткъаны киби, РАББИнинъ къулу Муса Моав еринде ольди.

6 О, оны вадийде, Моав еринде, Бет-Пеорнынъ къаршысында дефн этти, лякин аля бу кунь онынъ къабри къайда олгъаныны кимсе бильмей.

7 Муса ольгенде 120 яшында эди, лякин онынъ козьлери зайыфлашмагъан, бедени де такъаттан кесильмеген эди.

8 Исраиль огъуллары Моав тюзлюгинде 30 кунь девамында Мусанынъ артындан агъладылар. Сонъ Мусанынъ артындан агълап яныкълангъан матем куньлери биткен эди.

9

Нун огълу Ехошуа икмет рухуна толгъан, чюнки Муса онынъ устюне къолларыны къойгъан эди. Исраиллилер онынъ сесини динъледи ве, РАББИ Мусагъа эмир эткени киби, ойле де япа эдилер.

10

О вакъыттан сонъ РАББИни юзьме-юзь бильген Муса киби пейгъамбер Исраильде бир даа олмады.

11 Муса, РАББИнинъ ёллагъанына бойсунып, Мысыр топрагъында фыравунгъа, къулларына ве бутюн топрагъына къаршы аджайип шейлерини япкъан ве бельгилер косьтерген эди.

12 Буюк къудретинен ве къоркъунчлы ишлеринен Муса буларны бутюн Исраильнинъ козю огюнде япкъан эди.